គណបក្សកម្លាំងជាតិបានយល់ព្រមរៀបចំជួបជុំសម្ដែងមតិនៅទីស្នាក់ការបក្សរបស់ខ្លួនក្នុងខណ្ឌមានជ័យ បន្ទាប់ពីបរាជ័យក្នុងការស្នើសុំរៀបចំនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យក្នុងខណ្ឌឫស្សីកែវ។ តែទោះជាប្តូរទីតាំងជួបជុំក៏ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិលោក រ៉ុង ឈុនបញ្ជាក់ថា ចំនួនមនុស្ស និងសកម្មភាពនានានឹងរក្សានៅដដែល។

ជំនួប​កំពូល​អន្តរជាតិ​ស្តីពី​សមុទ្ទ​បាន​បិទ​បញ្ចប់​នៅថ្ងៃពុធ​ ទី ១៧​មេសា នៅ​ប្រទេសក្រិក ជាមួយ​នឹង​ការ​សន្យា​ផ្តល់​ជំនួយ​ជាង​១១លាន​៥សែន​ដុល្លារ​។ នេះ​បើ​តាម​សេចក្តី​ប្រកាស​របស់​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​ការបរទេស​ក្រិក ដែល​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​រៀប​ចំ​ជំនួប​ប្រចាំ​ឆ្នាំ។ តើ​អន្តរជាតិ​នឹង​សន្យា​ជួយ​សមុទ្ទ​យ៉ាង​ណា​ខ្លះ?

​ភ្លៀងដ៏​កាចសាហាវ បាន​សម្លាប់​ផ្តាច់​ជីវិតមនុស្ស​ ជិត​ ២០ ក្នុង​​ប្រទេស​អេមីរ៉ាត​អារ៉ាប់​រួម និង​ប្រទេស​បារ៉ែន។ ​ក្រុង​​ឌូបៃ ​ថ្ងៃពុធទី១៧មេសា​ ភ្លៀង​ធ្លាក់តែក្នុង​រយៈ​ ២៤ ម៉ោងតែប៉ុណ្ណោះ​ ​ប្រៀប​ស្មើ​បាន​នឹងចំណុះ​ទឹក​​ភ្លៀង​រយៈពេល​ ២ ឆ្នាំ​ ក្នុង​កម្រិត​ធម្មតា​នៅ​អេមីរ៉ាត​អារ៉ាប់​រួម។ ចំណែក ក្រុង​អូម៉ង់ ភ្លៀង​នៅថ្ងៃអង្គារ បាន​បំបែក​កំណត់ត្រាភ្លៀង​គ្រោះថ្នាក់​ខ្លាំង​​ ក្នុងរយៈ​ពេល​ជិត​ ៣០ ឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះ នៅ​​បារ៉ែន​។ សាលារៀន​ គ្រឹះស្ថាន​សាធារណៈ និងព្រលាន​យន្តហោះ ត្រូវ​បិទទ្វារ​ផ្អាក​ដំណើរការ។​​

កងទ័ពរុស្ស៊ី ដែលឈរជើង ក្រោមបុព្វហេតុរក្សាសន្តិភាពក្នុងតំបន់ ការ៉ាបាក់់ តាំងពីឆ្នាំ ២០២០​ មក បានចាប់ផ្តើមដកខ្លួនចេញ ពីតំបន់នេះ ជាបណ្តើរៗ នេះបើផ្អែកតាមសេចក្តីប្រកាស នៅថ្ងៃពុធទី ១៧ មេសា ដោយវិមានក្រេមឡាំង ក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី។ គួររំឭកថា ការ៉ាបាក់ គឺជាទឹកដី ដែលមានជនជាតិអាមេនី រស់នៅមួយភាគធំ តាំងពីសម័យបុរាណកាល  តែក្រោយមក តំបន់នេះបានធ្លាក់ក្រោមការត្រួតត្រា របស់ប្រទេស អាស៊ែបៃហ្សង់ នៅអំឡុងដើមសតវត្សរ៍ទី ២០។ ឆ្នាំ ១៩៩១ ការ៉ាបាក់ បានផ្តាច់ខ្លួន ពីអាស៊ែបៃហ្សង់ និង បានក្លាយជាតំបន់អបគមន៍ អស់រយៈពេលជាង ៣ ទសវត្សរ៍។ តែ នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៣ កន្លងទៅ អាស៊ែបៃហ្សង់ បានបើកប្រតិបត្តិការយោធាផ្លេកបន្ទោរ និងបានដណ្តើមយក ទឹកដីការ៉ាបាក់ ត្រឡប់មកវិញ។ ការណ៍នេះ បានបណ្តាលឲ្យជនជាតិអាមេនីរាប់ម៉ឺននាក់ ត្រូវបង្ខំចិត្ត ចាកចោលផ្ទះសំបែង និងភៀសខ្លួន ចូលទៅក្នុងទឹកដីរបស់ប្រទេសអាមេនីជិតខាង។

ក្នុង​ឱកាសបុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំ​ថ្មី​ជា​ប្រពៃណី រដ្ឋាភិបាល​សឹក​ភូមា​បាន​សម្រេច​​ដោះលែងអ្នក​ទោសចំនួន​ជាង​បីពាន់​នាក់។ ​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​បក្ស​ប្រឆាំង​លោកស្រី​ អ៊ុងសានស៊ូជី គ្មាន​ឈ្មោះ​ក្នុង​បញ្ជី​ដោះលែង​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​របប​សឹក​បាន​សម្រេច​សម្រាល​ទោស ដោយ​ផ្ទេរ​លោកស្រីចេញពី​ពន្ធនាគារ ទៅ​ឃុំឃាំង​នៅក្នុង​គេ​ហដ្ឋាន​វិញ។

គិតចាប់ពីថ្ងៃទី​១៧មេសានេះទៅ គឺនៅ​សល់​១០០ថ្ងៃគត់ ដែល​កម្មវិធីប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក២០២៤នៅទីក្រុងប៉ារីស នឹងចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការ​។​ មានមតិខ្លះ បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភជាច្រើនចំណុច ថាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធកីឡា ព្រមទាំងបណ្តាញដឹកជញ្ជូន​បារាំង នៅមិនទាន់រៀបចំស្រេចបាច់ ដើម្បី​ទទួល​កីឡាករនិងអ្នកទស្សនារាប់សែននាក់ឡើយ​​។​ ហើយទន្ទឹមនឹងនេះ ក៏មានផងដែរ នូវការព្រួយបារម្ភស្តីពីបញ្ហាសន្តិសុខ ដោយសារតែមានការគំរាម​​ធ្វើភេរវកម្ម​​ នៅថ្ងៃ​បើក​សម្ពោធការប្រកួត​។

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសានេះ គណបក្សភ្លើងទៀន និងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរបានរៀបចំពិធីបង្សុកូលនៅមជ្ឈមណ្ឌលប្រល័យពូជសាសន៍ជើងឯកដើម្បីឧទ្ទិសកុសលដល់អ្នកបាត់បង់ជីវិតក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ គណបក្សក្នុងសម័្ពន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគតទាំងពីរបានអំពាវនាវដល់អ្នកនយោបាយបច្ចុប្បន្នឲ្យបំភ្លេចចោលទំព័រចាស់ ហើយបើកទំព័រថ្មីដើម្បីស្ដារវប្បធម៌និយាយគ្នាត្រង់ៗ និងបញ្ចប់អរិភាពនយោបាយដែលជាបច្ច័យអាក្រក់នាំទៅរកការបែកបាក់ក្នុងសង្គមជាតិខ្មែរ។

យោងតាមរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវ និងការវិភាគលើរូបភាពផ្កាយរណបពីបរទេស ប្រទេសកម្ពុជាបានបាត់បង់ព្រៃឈើក្នុងឆ្នាំ២០២៣ដល់ទៅ ១២១ ០០០ហិកតា។ ទំហំនៃការបាត់បង់នេះគឺស្មើនឹងផ្ទៃដីទីក្រុង Los Angeles របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ តាមរបាយការណ៍ដដែល ការបាត់បង់នេះដោយសារតែការរកស៊ីវិនិយោគដូចជា អាជីវកម្មរ៉ែមាសនិងរ៉ែដែក ការធ្វើទំនប់វារីអគ្គិសនី និងការកាប់ឈើខុសច្បាប់ជាច្រើន។

បន្ទាប់​ពី​អាក់​ខាន​អស់​រយៈ​ពេល​ជិតមួយ​ឆ្នាំកន្លះ លោក ឡយដ៍ អូស្ទីន រដ្ឋមន្ត្រីការពារ​ជាតិអាមេរិក​និង​សមភាគី​ចិន​លោក​ដុង ជន បាន​ជួប​ពិភាក្សា​គ្នា​ជា​លើ​កទីមួយ នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ​ទី ១៦​មេសា តាម​វីដេអូខុន​ហ្វេរិន។ នេះ​ជា​សញ្ញា​ដែល​បញ្ជាក់​ថា​មហាអំណាច​ទាំងពីរ​មាន​ឆន្ទៈ​ចង់​រក្សា​កិច្ច​សន្ទនា​រវាង​គ្នា​ បើ​ទោះ​បី​ជាទំនាក់ទំនង​នៅ​​តាន​តឹងខ្លាំង​ក៏​ដោយ។

ប្រមុខ​ការ​ទូត​ចិន លោក​ វ៉ាង យី គ្រោង​បំពេញ​ទស្សន​កិច្ច​ក្នុង​សប្តាហ៍​នេះ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​អាស៊ី​ចំនួន​ ៣ប្រទេស​។​ បើ​តាម​សារព័ត៌​មាន​ចិន​ South China Morning Post ទស្សន​កិច្ច​របស់​លោក​ វ៉ាង យី ​មានគោល​ដៅជំរុញ​ការ​អនុវត្ត​លើគម្រោង​ខ្សែក្រ​វ៉ាត់ ​និង​ផ្លូវ​ ដែល​បាន​ផ្តួច​ផ្តើម​ឡើង​ដោយ​ប្រធានា​ធិបតី​ចិនលោក​ស៊ី ជីនពីង។

ពិធីបុណ្យ​ចូលឆ្នាំខ្មែរប្រពៃណី​ជាតិ​ដែលមានរយៈពេល​៤ថ្ងៃ ត្រូវបានបិទ​បញ្ចប់នៅថ្ងៃទី១៦ ខែ​មេសា ឆ្នាំ២០២៤​។ ជាការកត់សម្គាល់​ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ​ឆ្នាំ២០២៤នេះ ​ត្រូវបានអ្នក​តាមដានសង្គម ​និងប្រពៃណីវប្បធម៌​ខ្មែរ​មើលឃើញដូចៗគ្នាថា ​មានសន្ទុះខ្លាំងក្លា ​និងមាន​ការចូលរួមលេងកម្សាន្ត​ពី​ពលរដ្ឋខ្មែរច្រើន​ជាងបណ្តាឆ្នាំមុនៗ​។ តើការចូលរួម​ដ៏គគ្រឹកគគ្រេង​របស់ពលរដ្ឋខ្មែរ​ឆ្នាំនេះ ​មានជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹងរឿង​ជាតិនិយម និង​ការដាក់សង្ក្រាន្ត​របស់ថៃទៅក្នុង​បញ្ជីបេតិកភណ្ឌ​អរូបីរបស់​អង្គការ ​UNESCO ​ឬ​យ៉ាងណា​?

ប្រមុខ​គណ​បក្ស​កាន់​អំណាច​ លោក ហ៊ុន សែន បាន​យល់​ព្រម​អនុគ្រោះ​ដល់​លោក​ អ៊ឹម សុផល​ ហៅ ​មុំ អាហ្សានី ដែល​តែង​តែ​វាយ​ប្រហារ​ត្រកូល​ហ៊ុន​តាម​រយៈ​សារ​ព័ត៌​មាន​ ឌឺ ខាមបូឌា ដេលី​កន្លងមក​។ ​ការ​យល់​ព្រមអនុ​គ្រោះ​នេះ​ធ្វើ​ឡើង  បន្ទាប់ពី​លោក មុំ អាហ្សានី បាន​ចេញ​មុខ​សុំ​ទោស ​លោក ​ហ៊ុន សែន ​និង​បាន​ទម្លាក់​កំហុស​ដាក់​ក្រុម លោក សម រង្ស៊ី ថាជា​អ្នក​រៀប​ចំ​ឆាក​ឲ្យ​វាយ​ប្រហារ​ត្រ​កូល​ហ៊ុន​។

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធ្វើបត្យាប័នបញ្ជូនជនជាតិចិនចំនួន ១៣០នាក់ទៅប្រទេសកំណើតវិញកាលពីថ្ងៃទី១៣ មេសា ឆ្នាំ២០២៤។ បើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋចិន ជនជាតិចិនទាំង ១៣០នាក់ជាជនសង្ស័យនៃឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញក្នុងចំណោមជាង១ពាន់នាក់ដែលសមត្ថកិច្ចកម្ពុជាបានចាប់ខ្លួនក្នុងប្រតិបត្តិការបង្រ្កាបល្បែងស៊ីសងអនឡាញនៅខេត្តព្រះសីហនុ។

ប្រទេសអេត្យូពី កំពុងតែឆ្លងកាត់​យ៉ាងលំបាកវេទនាបំផុត នូវ​គ្រោះទុរ្ភិក្ស។ ប្រជាជន​ទាំង​២១លាននាក់នៃប្រទេសនេះ រស់រំពឹងទាំងស្រុង ទៅនឹង​ជំនួយ​ស្បៀងអាហារ ​ពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល​។ អង្គការសហប្រជាជាតិ បានអំពាវនាវកាលពីថ្ងៃទី​១៦មេសា ប្រមូល​ប្រាក់ឲ្យ​បាន​យ៉ាងហោច​ ​ចំនួន​១ពាន់លានដុល្លារ ដើម្បីបន្តជួយជាជំនួយ​មនុស្សធម៌​ដល់ប្រជាជនអេត្យូពី។

ទោះបី​ភ្នក់ភ្លើង​សង្គ្រាម​កំពុងតែ​បន្ត​ឆាបឆេះ​នៅ​អ៊ុយក្រែន ហើយ​និង​នៅ​តំបន់​ដើមបូព៌ា​ក្តី តែ​វឌ្ឍនភាព​សេដ្ឋកិច្ច​សកលលោក បន្ត​មា​នសន្ទុះ​កំណើន​។ នេះក៏ព្រោះតែ​ភាព​ស៊ាំ​ធន់​នឹងវិបត្តិ​របស់​ប្រទេស​ជាច្រើន​ ហើយ​សេដ្ឋកិច្ចរបស់​​ប្រទេស​ធំៗ មាន​សុខភាព​ល្អ និង​ មាន​វឌ្ឍនភាពរីកចម្រើន​​។​ នេះបើតាម​របាយការណ៍ព្យាករសេដ្ឋកិច្ច​​របស់ មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ដែល​បាន​ចេញផ្សាយ​នៅថ្ងៃទី​១៦មេសា។ ជាមួយ​គ្នា​នេះ FMI ​បាន​ព្រមានអំពី​វិបត្តិ​អតិផរណា​ ដែល​ត្រូវ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​សម្រាប់​ឆ្នាំ​នេះ និង​ឆ្នាំខាង​មុខ​។​ ​

នៅ​ថ្ងៃទី១៦ មេសា ឆ្នាំ ២០២៤ ពោល ១០១ថ្ងៃ​មុន​ការ​រៀបចំ​ប្រកួត​កីឡាអូឡាំពិក​ក្នុង​ប្រទេស​បារាំង ភ្លើងគប់អូឡាំពិក​ត្រូវ​បាន​អុជ​ឡើង​នៅ​អូឡាពី (Olympie) ក្នុង​ប្រទេស​ក្រិក​ដែល​ជា​ទីកន្លែង​រៀបចំ​ការ​ប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក​លើក​ដំបូង។ បន្ទាប់​មក ភ្លើងគប់អូឡាំពិក​នេះ​ធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្លង​កាត់​ទីតាំង និង​តំបន់​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​ទឹកដី​ក្រិក​រយៈពេល ១១ថ្ងៃ មុន​នឹង​បន្ត​ដំណើរ​ឆ្ពោះ​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​បារាំង​សម្រាប់​ការ​បើក​សម្ពោធ​កីឡាអូឡាំពិក​ជា​ផ្លូវការ​នៅ​ថ្ងៃទី២៦ កក្កដា​ខាង​មុខ។

នៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៥ មេសា រដ្ឋសភាហ្ស៊កហ្ស៊ីបានចាប់ផ្តើមពិភាក្សាឡើងវិញលើគម្រោងច្បាប់ដ៏ចម្រូងចម្រាសស្តីពី « ភ្នាក់ងារបរទេស » ។ តែស្រាប់នៅក្នុងការពិភាក្សានោះក៏មានផ្ទុះឡើងនូវការវាយតប់គ្នារវាងអ្នកតំណាងរាស្ត្រ។ គួររម្លឹកថាកាលពីឆ្នាំ ២០២៣ គម្រោងច្បាប់ដដែលមួយនេះធ្លាប់បានបង្កឲ្យមានបាតុកម្មប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំងក្លាពីមហាជនដោយពួកគេចាត់ទុកជាគម្រោងច្បាប់សំដៅបំបិទសេរីភាព។

ក្នុង​ជំនួបជាមួយ​​ប្រមុខរដ្ឋ​​ចិន នៅ​រដ្ឋធានីប៉េកាំង លោកអធិការ​បតីអាល្លឺម៉ង់ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ ថ្លែងក្តីសង្ឃឹមថា ភាគី​ទាំង​ពីរ​នឹង​ធ្វើការរួម​គ្នា​ដើម្បីនាំមកនូវ​សន្តិភាព​នៅ​អ៊ុយក្រែន​។ ទន្ទឹម​នឹងគ្នា​នេះ​ ភាគី​ចិន លោក​​​ប្រធានាធិបតីស៊ី ជីនពីង បញ្ជាក់ដែរ នៅ​ថ្ងៃអង្គារ ទី​១៦មេសា ថា ចិន​មហាអំណាច​សេដ្ឋកិច្ច​លេខ២ ហើយ​អាល្លឺម៉ង់​មហាអំណាច​សេដ្ឋកិច្ច​ទី​​៣ គួរតែ​ពួត​ដៃ​សហ​ការ​គ្នា​ដើម្បី​ជំរុញ​សន្តិភាព​និង​ស្ថិរភាព​នៅលើពិភពលោក​។ ​

តុលាការខេត្តព្រះវិហារបានសម្រេចដោះលែងពលរដ្ឋ ២៨នាក់ដែលរងការចោទប្រកាន់ពីបទទន្ទ្រានចូលកាន់កាប់ដីរដ្ឋខុសច្បាប់ នៅស្រុកគូលែន។ លោកណុប វុធ្ធី អភិបាលរងខេត្តព្រះវិហារបានបញ្ជាក់នៅថ្ងៃទី១៦មេសា ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា ការដោះលែងនេះដោយសារតែពួកគេបានសារភាពទទួលស្គាល់កំហុស និងឆ្លើយថា មានមេខ្យល់ញុះញង់បង្កឱ្យមានសកម្មភាពហិង្សាតបតជាមួយអាជ្ញាធរ។ តែលោកណុប វុធ្ធីមិនភ្លេចបន្ថែមថា ពួកគេទាំង២៨នាក់នៅតែស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការ។

បន្ទាប់ពី​កម្ពុជា​ប្រកាស​ពី​គម្រោង​ព្រែក​ជីក​ពី​តាកែវ​ទៅ​កាន់​សមុទ្រ​ខេត្ត​កែប​នៅ​ចុង​ឆ្នាំ​២០២៤​ នេះ​ គេឃើញ​មាន​ប្រតិកម្ម​មួយ​ចំនួន​បាន​ធ្លាក់​មក​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​។ ​វៀតណាម​ដែល​ជា​ប្រទេស​នៅ​កៀក​នឹង​គម្រោង​ព្រែក​ជីក​«ហ្វូណនតេជោ» បាន​ប៉ុន​ប៉ង​រារាំង​គម្រោង​នេះ​ក្រោម​លេស​ពី​ការ​ប៉ះពាល់​ដល់​បរិស្ថាន​។ ចំណែក​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​សម្តែង​ក្តី​បារម្ភ​ថា ​គម្រោង​នេះ​អាច​ជា ​«ផ្លូវ​នាវា​ចរណ៍​របស់​កង​យោធា​ជើង​ទឹក​ចិន»​។​ តែ​សម្រាប់​កម្ពុជា រាល់​ការ​លើក​ឡើង​ទាំង​នេះ​សុទ្ធ​សឹង​ជា​ហេតុ​ផល​នយោបាយ​៕​

វិសមភាព​ប្រាក់​ចំណូល​​បាន​កើន​ឡើង​យ៉ាង​ខ្លាំង ក្នុង​៦០%​នៃ​ប្រទេស​ដែល​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​កម្មវិធី​ជំនួយ​របស់​អង្គការ​មូលនិធិ​រូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ និង​ធនាគារ​ពិភពលោក។ ជា​វិសមភាព​ដ៏​ខ្ពស់​ ​ដល់​កំរិត​​ទាញ​សញ្ញាអាសន្នរបស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិទៀត។ ​នេះ​បើ​តាម​របាយការណ៍​Oxfamចេញ​ផ្សាយ​នៅថ្ងៃចន្ទទី ១៥​មេសា​។

គិតមកត្រឹមពេលនេះ ២ថ្ងៃក្រោយអ៊ីរ៉ង់​បញ្ជាដ្រូននិងមីស៊ីលសរុបជាង​៣០០គ្រាប់ បាញ់ឆ្ពោះមកលើអ៊ីស្រាអែល រដ្ឋាភិបាលរបស់​ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ នៅមិនទាន់សម្រេច ឬប្រកាសអ្វីទាំងអស់ ទាក់ទិននឹងការឆ្លើយតបទៅលើ​អ៊ីរ៉ង់​វិញ។ តើអ៊ីស្រាអែល នឹង​ស្ងាត់ត្រឹមនេះ ឬមួយអ៊ីស្រាអែល និងវាយប្រហារ​លើទឹកដី​អ៊ីរ៉ង់ដើម្បីសងសិកវិញ? នេះគឺជាជម្រើសដ៏លំបាក​​ចំនួន​​២ ដែលរដ្ឋាភិបាល​លោកណេតាន់យ៉ាហ៊ូ កំពុងតែប្រឈម ខណៈសហគមន៍អន្តរជាតិ ព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំង អំពីសង្គ្រាមឆាបឆេះរាលដាល។​

​ស៊ូដង់​អាច​នឹងធ្លាក់​ក្នុង​​​វិបត្តិ​ស្បៀង​អាហារធំធេង​​បំផុត​ដែល​ពិភពលោកមិន​​ធ្លាប់ជួប​​ប្រទះ​ពី​មុន​មក​ទេ។ នេះ​ជា​ពាក្យ​ព្រមាន​របស់​អគ្គនាយក​អង្គការ​កម្មវិធី​ស្បៀង​អាហារ​ពិភពលោក ក្នុង​ពេល​បើ​ក​សន្និសីទ​ស្តី​ពី​ប្រទេស​ស៊ូដង់​នៅ​ទីក្រុង​ប៉ារីស ថ្ងៃ​ទី ១៥​មេសា​២០២៤។ ផ្តួច​ផ្តើម​ឡើង​ដោយ​បារាំង ដើម្បី​តើនរំឮក​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​កុំ​ឱ្យ​ភ្លេចស៊ូដង់​មួយ​នេះ សន្និសីទ​មាន​កម្មវត្ថុ​ប្រមូល​ជំនួយ​និង​សម្របសម្រួល​ឱ្យ​មានការ​ចរចា​បិទ​បញ្ចប់​ជម្លោះ​ដែល​អូស​បន្លាយ​ពេល​មួយ​ឆ្នាំ​គត់ហើយ។

ថ្ងៃចន្ទទី​១៥មេសា២០២៤​ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ បានក្លាយ​ជាអតីតប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋអាមេរិក​ដំបូងគេបង្អស់ ដែលត្រូវ​ប្រឈមមុខនឹងអង្គសវនាការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​។ ចៅក្រម​តុលាការនៅសង្កាត់ម៉ាន់ហាតាន់ បានបើកសវនាការជំនុំជំរះ​ លើករណី​ដែលចោទថាលោក​ដូណាល់ ត្រាំ បាន​ក្លែងបន្លំឯកសារគណនី ដើម្បី​យកប្រាក់ទៅ​សូកបំបិទមាត់អតីតតារា​ស្រីអាសអាភៀសម្នាក់។

​លោក អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ អធិការ​បតី​អាល្លឺម៉ង់ បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​ដល់​ប្រទេស​​ចិន​ នៅ​ថ្ងៃអាទិត្យ ទី​១៤ មេសា ដើម្បីរឹត​ចំណង​ទាក់ទង​ពាណិជ្ជកម្មជាមួយ​ចិន ដែល​ជា​ដៃគូរកស៊ី​ដ៏ធំ​ចម្បង​ជាងគេ​របស់​អាល្លឺម៉ង់​។ ដំណើរ​ទស្សនកិច្ចទៅ​ស្រុក​ចិន​របស់​​​ថ្នាក់ដឹកនាំអឺរ៉ុបរូប​នេះ ត្រូវ​រង​ការ​រិះគន់ពី​អ្នក​នយោបាយ​ក្នុងស្រុក ស្របពេល​ដែលប្រទេស​​បស្ចិមលោក បាន​​ថ្កោលទោស​រដ្ឋអំណាច​ចិនអំ​​ពី​ការប្រកួត​ប្រជែ​ង​មិន​ស្មោះត្រង់​ ជុំវិញ​ការ​​ឧបត្ថម្ភធន​ក្នុង​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម ​។​

គ្រប់គ្នាដឹងយ៉ាងច្បាស់ ថា​អ៊ីរ៉ង់និងអ៊ីស្រាអែល គឺជាសត្រូវស៊ីសាច់ហុតឈាមនឹងគ្នា ជាយូរលង់មក​ហើយ​។ តែយ៉ាងណា​ អ៊ីរ៉ង់​មិនដែល​ប្រើប្រាស់កម្លាំង ​វាយ​ប្រហារដោយ​ផ្ទាល់ទៅលើអ៊ីស្រាអែលទេ បើគិតចាប់ពី​របបបដិវត្តអ៊ីស្លាម​អ៊ីរ៉ង់​បាន​ឡើងកាន់អំណាចនៅឆ្នាំ​១៩៧៩។ កន្លងមក អ៊ីរ៉ង់បានត្រឹមប្រើប្រាស់​កងកម្លាំងដៃជើងរបស់ខ្លួន ដូចជា​ក្រុមហេសបូឡាលីបង់ ក្រុម​ហ៊ូទីយេម៉ែន និងក្រុមហាម៉ាសជាដើម ឲ្យ​វាយ​ប្រហារទៅ​លើ​អ៊ីស្រាអែលជំនួសខ្លួន​។ តែនៅលើកនេះ វាគឺជាលើកទី១ហើយ ដែល​អ៊ីរ៉ង់​បញ្ជាដ្រូន​ និង​បាញ់​មីស៊ីលចេញពីទឹកដីខ្លួន ឆ្ពោះទៅ​អ៊ីស្រាអែលដោយ​ផ្ទាល់។ ស្ថិតក្នុងបរិបទដែលកាន់តែតានតឹងខ្លាំងបែបនេះ មានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងឡើងអំពីសង្គ្រាមដែលអាចឆេះរាលដាល​ដោយចំហ រវាងគូសត្រូវទាំង​២នេះ​។

កងកម្លាំងឆ្មាំបដិវត្តន៍​អ៊ីរ៉ង់ បាន​បើកការវាយប្រហារផ្លូវ​អាកាស​ទ្រង់ទ្រាយធំទៅលើ​ទឹកដី​ អ៊ីស្រាអែល ​នៅ​យប់​ថ្ងៃសៅរ៍​ឈាន​ចូល​ថ្ងៃអាទិត្យ​នេះ។ នេះជាការ​វាយប្រហារ​ដោយ​ចេញមុខនិងដោយ​ផ្ទាល់​ជាលើកទី១​ ពីសំណាក់​​អ៊ីរ៉ង់ ចំពោះ​អ៊ីស្រាអែល។​ ទីបញ្ជាការកងទ័ព​អ៊ីរ៉ង់​បញ្ជាក់ទៀត​​​ថា ការ​វាយប្រហារ​របស់​ខ្លួន ​បាន​សម្រេចចំ​​គោលដៅសំខាន់ៗ​​ទាំងអស់។ ផ្ទុយទៅវិញ ​អ៊ីស្រាអែល ​អះអាងថា​បាញ់​ស្ទាក់​កម្ទេច​បាន ​៩៩%​ ហើយ​និងគ្មា​នបង្កការ​ខូច​ខាត​អ្វី​ធំដុំទេ​។​ ​

យប់ថ្ងៃសៅរ៍ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យទី១៤មេសា អ៊ីរ៉ង់បានបើកការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ ដោយផ្ទាល់​និង​ជា​លើក​ទី១ មកលើអ៊ីស្រាអែល​។ ជាការវាយប្រហារ ដែល​អ៊ីរ៉ង់អះអាងថាជាការសងសិក ចំពោះ “ទង្វើឧក្រិដ្ឋ” របស់អ៊ីស្រាអែល ដែលបានបាញ់មីស៊ីល​ទៅលើស្ថានកុងស៊ុលអ៊ីរ៉ង់នៅក្រុងដាម៉ាស កាលពីខែមីនា។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ការវាយប្រហាររបស់អ៊ីរ៉ង់ទៅលើអ៊ីស្រាអែល​នាពេលនេះ ត្រូវបាន​សហគមន៍អន្តរជាតិ​ថ្កោលទោស និងថ្លែង​ការព្រួយបារម្ភ​ជាខ្លាំង ថាអ៊ីរ៉ង់កំពុងប្រលែងលេងនឹងភ្លើងសង្គ្រាម​ដ៏គ្រោះថ្នាក់ ដែលអាចឆេះរាលដាលទូទាំងតំបន់​ដើមបូព៌ា។

នៅអ៊ុយក្រែន ស្ថានការណ៍នៅ​សមរភូមិ​ខាងកើត​កាន់តែធ្លាក់ចុះអាក្រក់ ដោយសារ​រុស្ស៊ី​បង្កើន​ការវាយប្រហារ​រឹតតែសន្ធឹក​ទៅលើ​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន។ នៅក្នុងសារ​តេឡេក្រាម​កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី​១៣​មេសា មេបញ្ជាការកងទ័ពអ៊ុយក្រែន ទទួលស្គាល់ថា ស្ថានការណ៍នៅសមរភូមិ​មុខ​កាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺន នៅពេល​កងទ័ពរុស្ស៊ី​បើកការវាយប្រហារ​ទាំងផ្លូវអាកាស និង​ផ្លូវគោក។ នៅក្នុងបទសម្ផាសន៍​ជាមួយ​ទូរទស្សន៍អង់គ្លេស​BBC អតីត​មេបញ្ជាការកងទ័ពអង់គ្លេស​ម្នាក់​និយាយ​ថា អ៊ុយក្រែន​អាចចាញ់សង្រ្គាម​នៅ​ឆ្នាំនេះ បើសិន​អ៊ុយក្រែន​នៅតែ​ចាញ់ប្រៀបរុស្ស៊ី ទាំងរឿង​អាវុធទំនើប និង​​ចំនួនកងទ័ព។

នៅទីក្រុង​ស៊ីដនី យ៉ាងហោច ស្លាប់មនុស្ស ៦ នាក់ និងរបួស​ជាច្រើន​នាក់​ ព្រោះតែការវាយប្រហារ​ចាក់​នឹងកាំបិត ថ្ងៃ​សៅរ៍​ ទី​១៣មេសា​។ ក្នុង​ចំណោម​មរណជន​ទាំង​ ៦ នាក់ ភាគច្រើន​ជាមនុស្ស​ស្រី​ គឺមាន​ ៥នាក់ ស្លាប់​នឹងកន្លែង ហើយ​ម្នាក់ទៀត​ បាន​ផុត​ដង្ហើម​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ។​ បុរស​ខ្មាន់​កាំបិត បានត្រូវ​ប៉ូលិស​បាញ់​សម្លាប់នៅ​នឹងកន្លែងកើត​ហេតុ​​។ ​​ភ្លាមៗនេះ នគរបាល​អូស្ត្រាលី​ពុំ​ទាន់​ដឹង​ច្បាស់នៅឡើយទេ អំពី​ចេតនាពិត​របស់​ឃាតករ​។​ ចំណែក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អូស្ត្រាលី បាន​បញ្ជាក់ថា ខ្មាន់​កាំបិត​ ​ធ្វើ​សកម្មភាព​តែម្នាក់​ឯង។​ ​

ថៃពង្រាយរថពាសដែក និងពង្រឹង​ទាហាន​នៅព្រំដែន​ជាមួយ​ប្រទេស​ភូមា ខណៈពេល​ដែល​មាន​ការប្រយុទ្ធគ្នាកាន់តែ​ខ្លាំង​រវាង​កងទ័ពភូមា និង​ក្រុមឧទ្ទាម​​នៅ​ទីក្រុង​ជាប់ព្រំដែន​ភូមាថៃ​។ នៅក្នុងទស្សនកិច្ច​ទៅកាន់តំបន់ជាប់ព្រំដែនកាលពីថ្ងៃសុក្រទី​១២​មេសា រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​ថៃ លោក Parnpree Bahiddha-Nukara​និយាយប្រាប់អ្នកកាសែតថា ថៃ​មិនអនុញ្ញាត​ឱ្យអ្នកណាម្នាក់រំលោភចូលដីរបស់ខ្លួនទេ។ ប្រមុខការបរទេស​ថៃ​លើកឡើងយ៉ាងដូច្នេះ​ ដោយសារ​តែមានក្តីបារម្ភថា កងទ័ពភូមា​អាច​វាយប្រហារ​សងសឹក​ក្រុមឧទ្ទាម ក្រុមប្រឆាំងភូមា​ដែល​ទើបវាយចូលកាន់កាប់ទីក្រុង​យុទ្ធសាស្រ្តMyawaddy ជាប់ព្រំដែនថៃកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។

ពាក្យគំរាមរបស់​អ៊ីរ៉ង់​ដែល​ថា​ នឹង​សងសឹក​ដាក់ទោស​អ៊ីស្រាអែល ដែលបានវាយប្រហារ​ស្ថានកុងស៊ុល​ និង​សម្លាប់មេឆ្មាំបដិវត្តន៍ កាលពី​ថ្ងៃទី ១​ខែ​មេសានេះ គឺជារឿងពិត និង​គួរឲ្យជឿទុកចិត្ត។ នេះបើតាមការអះអាង​របស់​អ្នកនាំពាក្យ​សេតវិមាន។ បន្ទាប់ពីធ្វើបុណ្យសព​ឲ្យ​សមាជិក​ឆ្មាំបដិវត្តនៅទីក្រុង​តេហេរ៉ង់ ថ្នាក់ដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់បានព្រមានម្តងហើយម្តងទៀតថា នឹង​វាយប្រហារចាស់ដៃ​ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល​ដើម្បីសងសឹក​ឲ្យ​វីរជនរបស់ខ្លួន។ នៅថ្ងៃពុធ​កន្លងទៅ លោក ចូបៃដិន​និយាយថា អាមេរិកនឹងនៅតែការពារ​សន្តិសុខអ៊ីស្រាអែល​។ នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែង​របស់អ៊ីរ៉ង់ រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិអ៊ីស្រាអែលបាននិយាយកាលពីថ្ងៃសុក្រទី​១២​មេសា​​ថា អ៊ីស្រាអែល និង​អាមេរិក​កៀកស្មាគ្នា​ដើម្បីប្រឈមទប់ទល់​អ៊ីរ៉ង់។ នៅចំពោះមុខ​ស្ថានការណ៍កាន់តែរំជើបរំជួល​នៅ​ដើមបូព៌ា ដោយសារ​ការគំរាមវាយប្រហារគ្នា​រវាង​អ៊ីស្រាអែល និងអ៊ីរ៉ង់ បារាំង​ឯណោះវិញបានអំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជនរបស់ខ្លួន ផ្អាក ធ្វើដំណើរទៅ​អ៊ីរ៉ង់ លីបង់ អ៊ីស្រាអែល​និង​ទឹកដីហ្កាហ្សា​ ចំណែក​ក្រុមហ៊ុនហោះហើរ អាល្លឺម៉ង់​ប្រកាសផ្អាកការហោះហើរទៅ​អ៊ីរ៉ង់ រហូត​ដល់​សប្តាហ៍ក្រោយ។

ពាក្យគំរាមរបស់​អ៊ីរ៉ង់​ដែល​ថា​ នឹង​សងសឹក​ដាក់ទោស​អ៊ីស្រាអែល ដែលបានវាយប្រហារ​ស្ថានកុងស៊ុល​ និង​សម្លាប់មេឆ្មាំបដិវត្តន៍ កាលពី​ថ្ងៃទី ១​ខែ​មេសានេះ គឺជារឿងពិត និង​គួរឲ្យជឿទុកចិត្ត។ នេះបើតាមការអះអាង​របស់​អ្នកនាំពាក្យ​សេតវិមាន។ បន្ទាប់ពីធ្វើបុណ្យសព​ឲ្យ​សមាជិក​ឆ្មាំបដិវត្តនៅទីក្រុង​តេហេរ៉ង់ ថ្នាក់ដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់បានព្រមានម្តងហើយម្តងទៀតថា នឹង​វាយប្រហារចាស់ដៃ​ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល​ដើម្បីសងសឹក​ឲ្យ​វីរជនរបស់ខ្លួន។ នៅថ្ងៃពុធ​កន្លងទៅ លោក ចូបៃដិន​និយាយថា អាមេរិកនឹងនៅតែការពារ​សន្តិសុខអ៊ីស្រាអែល​។ នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែង​របស់អ៊ីរ៉ង់ រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិអ៊ីស្រាអែលបាននិយាយកាលពីថ្ងៃសុក្រទី​១២​មេសា​​ថា អ៊ីស្រាអែល និង​អាមេរិក​កៀកស្មាគ្នា​ដើម្បីប្រឈមទប់ទល់​អ៊ីរ៉ង់។ នៅចំពោះមុខ​ស្ថានការណ៍កាន់តែរំជើបរំជួល​នៅ​ដើមបូព៌ា ដោយសារ​ការគំរាមវាយប្រហារគ្នា​រវាង​អ៊ីស្រាអែល និងអ៊ីរ៉ង់ បារាំង​ឯណោះវិញបានអំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជនរបស់ខ្លួន ផ្អាក ធ្វើដំណើរទៅ​អ៊ីរ៉ង់ លីបង់ អ៊ីស្រាអែល​និង​ទឹកដីហ្កាហ្សា​ ចំណែក​ក្រុមហ៊ុនហោះហើរ អាល្លឺម៉ង់​ប្រកាសផ្អាកការហោះហើរទៅ​អ៊ីរ៉ង់ រហូត​ដល់​សប្តាហ៍ក្រោយ។