ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន ស្នើឲ្យមេដឹកនាំវៀតណាមយកចិត្តទុកដាក់លើការរស់នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​កម្ពុជាក្រោម ចំពោះការ​ប្រតិតបត្តិ វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី និងជំនឿសាសនា ដែល​ស្ថិត​ក្រោមរដ្ឋអំណាច​របស់វៀតណាម។ ការស្នើនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបរវាង លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ជិន ថាញ់មិន ប្រធានរដ្ឋសភាវៀតណាម នៅថ្ងៃសុក្រទី២២វិច្ឆិកា និងក្រោយពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទើបតែបានដង្ហែអង្គឋិនទានដ៏ធំមួយទៅកាន់វត្តខ្មែរមួយចំនួនក្នុងទឹកដីកម្ពុជា​ក្រោម កាលពីខែ​ដើម​​វិច្ឆិកានេះ។

ភ្ញៀវ​ទេស​ចរ​បស្ចិមលោក យ៉ាងហោច ​៦ នាក់​ស្លាប់​បាត់បង់ជីវិត ព្រោះតែ​​​ពុល​ស្រា នៅក្នុងទី​​ក្រុង​ទេសចរណ៍​មួយ​របស់​​ប្រទេស​ឡាវ។ ចំនួន​អ្នក​ស្លាប់បានកើនឡើង​​នេះ គឺបន្ទាប់ពីយុវតី​ជនជាតិ​អូស្ត្រាលី​ ទី២ ​​ទទួល​មរណភាព ​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ​ក្រុង​បាងកក។ ​ក្នុងចំណោម​អ្នក​ស្លាប់​នោះ ជាសរុប មាន​ជនជាតិ​ដាណឺម៉ាក់ ២ នាក់, អាមេរិក​ម្នាក់, អង់គ្លេស​ម្នាក់ ជា​មេធា​វីស្រី វ័យ​២៨ឆ្នាំ ​ ហើយ​និង​អូស្ត្រាលី ២ នាក់។​

សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីអាកាសធាតុ COP29 នៅទីក្រុងបាគូ ប្រទេសអាស៊ែបៃហ្សង់ បាន​ដើរមកដល់ថ្ងៃចុងក្រោយ​ហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ រហូតមកទល់ពេលនេះ គឺ​នៅតែគ្មានការស្រុះស្រួលគ្នាណាមួយទេ​ ស្តីពីកញ្ចប់ថវិកា​ដែលគេសន្យាថានឹងជួយប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ដើម្បី​​ទប់ទល់ជាមួយវិបត្តិអាកាសធាតុ​។ ក្រុមសកម្មជន អង្គការបរិស្ថាន និង​មន្ត្រីការទូតជាច្រើន បានបង្ហាញទុទិដ្ឋិនិយមថា សន្និសីទ​COP29 ប្រហែលជាគ្មាន​លទ្ធផលទទួល​​កិច្ចព្រមព្រៀងមួយដែលគ្រប់ភាគីអាចទទួលយកបានទេ​។

​នៅ​ប៉ាគីស្ថាន ខាង​តំបន់ជាប់​​ព្រំដែន​អាហ្វហ្កានីស្ថាន មា​នមនុស្ស​ស្លាប់​យ៉ាងតិច ប្រមាណ​ជា ៤០ នាក់​។ នេះក៏ព្រោះតែ​ការ​វាយប្រហារ​ប្រដាប់អាវុធ​ រវាង​ក្រុម​អ៊ីស្លាម​ និកាយ​ស៊ីអ៊ីត និង​ស៊ូនីត។​ ហេតុការណ៍​ប៉ះទង្គិច​បង្ហូរ​ឈាម​គ្នា​នេះ បានកើតឡើង​នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ តែ ក្បួន​ហែសព បាន​បង្កជា​ក្តីខឹងសម្បារ ​ ​និងបាតុកម្ម​ជាហូរហែ នៅ​ថ្ងៃ​សុក្រ​និង​ថ្ងៃសៅរ៍​ទៀត។​​ ​

អ៊ីរ៉ង់បាន​ប្រកាស​ឲ្យដឹងថា គេនឹងដាក់ឲ្យ​ប្រើប្រាស់​នូវឧបករណ៍ចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមថ្មីទំនើប។ ការសម្រេចនេះ គឺជាការ​ឆ្លើយតប ទៅ​នឹង​ការសម្រេចរបស់​ទីភ្នាក់​ងារ​ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរអន្តរជាតិ ហៅកាត់ថា AIEA ដែល​បានរិះគន់​ចោទប្រកាន់ថាអ៊ីរ៉ង់ មិនសហការ​​នៅក្នុង​បេសកកម្មត្រួតពិនិត្យតាមដានកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់​។ ការរិះគន់ពីAIEA និងចម្លើយ​ផ្គើនពីខាងអ៊ីរ៉ង់វិញនេះ គឺវាកំពុងសបញ្ជាក់ អំពីដំណើរទាល់ច្រក គ្មានដំណោះស្រាយ​ នៅក្នុង​ការគ្រប់គ្រងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់​។ ទន្ទឹមគ្នានេះ​ មាន​ការព្រួយបារម្ភកាន់តែ​ធំ ថាក្នុងពេលអនាគតដ៏ខ្លី អ៊ីរ៉ង់អាចនឹងមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​។​

គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រកាសបើកការដ្ឋានសាងសង់តាំងតែពីជាង ៣ខែមុន កំពុងជាប់គាំងព្រោះតែបញ្ហាលុយនិយោគពីចិន។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters ថ្ងៃទី២១វិច្ឆិកា។ បើតាមReuters ប្រភពពាក់ព័ន្ធក្នុងគម្រោងផ្ទាល់បានទម្លាយឱ្យដឹងថា ទីក្រុងប៉េកាំងគ្មានភាពច្បាស់លាស់ និងមិនបានធ្វើការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការផ្តល់លុយវិនិយោគដល់គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះទេ។

ស្ថានការណ៍​នៅក្នុង​សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន​កាន់តែ​ធ្លាក់​ចុះអាក្រក់ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ខណៈពេល​ដែល​ភាពតានតឹង​រវាង​រុស្ស៊ី និង​លោក​ខាងលិច​កាន់តែ​លេចត្រដែត​គួរ​ឲ្យព្រួយបារម្ភ។ នៅយប់​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញនេះ ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​លោក​ពូទីន​បាន​អះអាងថា រុស្ស៊ីបាន​បាញ់មីស៊ីល​អ៊ីពែសូនិក លឿនជាង​សំឡេង​១០ដង ទៅលើ​ទីក្រុង​នីប្រូ Dniproរបស់​អ៊ុយក្រែន ដើម្បីឆ្លើយតប​នឹង​អ៊ុយក្រែន​ដែល​ប្រើ​មីស៊ីល​របស់អាមេរិក និងអង់គ្លេស​ចូលទៅជ្រៅក្នុងទឹកដី​រុស្ស៊ី។ អូតង់​វិញអះអាងថា មីស៊ីល​បាលីស្ទិក​របស់​រុស្ស៊ី​នឹងមិនធ្វើ​ឲ្យ​អូតង់​ប្តូរ​ជំហរ​ក្នុងការជួយអ៊ុយក្រែន​ដែល​កំពុងត្រូវ​រុស្ស៊ី​ធ្វើ​សង្រ្គាមឈ្លានពាននោះទេ។ អង្គការ​សហប្រជាជាតិ និង​ប្រទេស​ចិន​ជា​ដើមបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភខ្លាំង និងទាមទារ​ឲ្យ​ភាគីជម្លោះ​អត់ធ្មត់ និង​ដោះស្រាយ​ភាពតានតឹង​តាមរយៈ​ការចរចា។​

ជាថ្នូរនឹង​ការបញ្ជូនកម្លាំងទ័ពទៅជួយរុស្ស៊ី កូរ៉េខាងជើង​បានទទួលពីរុស្ស៊ីវិញ នូវ​មីស៊ីលការពារផ្លូវអាកាសជាច្រើនគ្រាប់​។​ នេះបើផ្អែកតាមការអះអាង របស់​លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសន្តិសុខ​ជាតិ​កូរ៉េខាងត្បូង កាលពីថ្ងៃទី​២២វិច្ឆិកា​។ ជាងនេះទៀត បើផ្អែកតាមការផ្សាយរបស់​បណ្តាញព័ត៌មាន BBC គឺគិតចាប់ពីខែមីនាមក រុស្ស៊ីបានផ្គត់​ផ្គង់​ប្រេងទៅឲ្យកូរ៉េខាងជើង ​ចំនួនជាង​១លានធុងបារីល ដោយ​បំពាននឹង​ទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិ​។

ស្ថានការណ៍​នៅក្នុងសង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន កាន់តែពុះកញ្ជ្រោល​ពីមួយថ្ងៃ ទៅមួយថ្ងៃ។ បន្ទាប់ពី​ប្រកាស​ចាត់វិធានការ​វាយបក​នឹង​ការបើកភ្លើងខៀវ​របស់អាមេរិក​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​ប្រើមីស៊ីល​ចម្ងាយឆ្ងាយ​បាញ់​ចូល​ដី​រុស្ស៊ី ម៉ូស្គូ​ទំនង​បាញ់​មីស៊ីល​អន្តរទ្វីប នៅក្នុង​ការវាយប្រហារ​មីស៊ីល​ទៅលើ​អ៊ុយក្រែន នៅ​ព្រឹកថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ២១ វិច្ឆិកា។ វិមាន​ក្រេមឡាំង​មិនឆ្លើយ​បញ្ជាក់ព័ត៌មាន​ដែល​កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន​បាន​ប្រកាស​ឲ្យ​ដឹង​នោះទេ។ ចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំ​អឺរ៉ុប បើសិនជា​ការពិតមែន នោះ​រុស្ស៊ី​កំពុង​មាន​ចេតនា​ធ្វើ​ឲ្យ​សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន​ធ្លាក់ធ្ងន់ធ្ងរ រាលដាល​កាន់តែ​ធំទៅៗ។

តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ បានចេញដីកា​តាមចាប់ខ្លួន លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ និងលោក​អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល ​យ៉ោវ ហ្កាឡន់ត៍​ ដោយ​ចោទ​ពី​បទ​​ឧក្រិដកម្មសង្គ្រាម​និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ​។ រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល បានច្រានចោលភ្លាម​នូវដីកានេះ ដោយចាត់ទុកថាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ លែងមាន​ន័យអ្វីទៀតហើយ​។ នៅក្នុងដីកាមួយដាច់ដោយឡែក​​ តុលាការ​ក្រុងឡាអេ ក៏បានប្រកាសតាមចាប់ខ្លួន​មេក្លោធំម្នាក់ របស់ក្រុមហាម៉ាស ឈ្មោះ ម៉ូហាម៉េដ ឌីហ្វ ពីបទឧក្រិដ្ឋ​ដូចគ្នា​។

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២១ វិច្ឆិកានេះ វិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា និងសង្គមស៊ីវិលបានរៀបចំកិច្ចសន្ទនាមួយស្តីពីប្រជាធិបតេយ្យឌីជីថល និងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ នៅកិច្ចសន្ទនានេះ ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានជជែកវែកញែកពីបញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យឌីជីថល សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងសុវត្ថិភាពលើប្រព័ន្ធឌីជីថល។ ក្នុងបទសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI លោកបណ្ឌិត ប៉ា ច័ន្ទរឿន ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាកត់សម្គាល់ថា ដំណើរការប្រព័ន្ធឌីជីថលនៅកម្ពុជានៅមិនទាន់ប្រសើរ និងថា កត្តាលំហនយោបាយមិនល្អគឺជាឧបសគ្គមួយដល់សេរីភាពបញ្ចេញមតិលើប្រព័ន្ធឌីជីថល។

ថ្ងៃពុធទី ២០ ខែវិច្ឆិកា រុស្ស៊ី បានចោទសហរដ្ឋអាមេរិកថា បានព្យាយាមគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីអូសបន្លាយសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន តាមរយៈការបង្កើនសន្ទុះ នៃការផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងសព្វាវុធ ទៅឲ្យអ៊ុយក្រែន ជាពិសេស អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និង គ្រាប់មីនប្រឆាំងមនុស្ស។ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្លាឌីមៀរ ពូទីន បានប្រមានសាជាថ្មីទៀត អំពីគ្រោះថ្នាក់នៃសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ ប្រសិនបើរុស្ស៊ី ត្រូវរងការវាយប្រហារ ដោយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ពីភាគីម្ខាងទៀត។ 

រដ្ឋអាជ្ញាអាមេរិក កាលពីថ្ងៃ​ពុធទី ២០​វិច្ឆិកា​បានចោទប្រកាន់​មហាសេដ្ឋី​ធំទី​២​របស់​ឥណ្ឌា គឺ​លោក​Gautam Adani ថា បាន​ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និង​បិទបាំង​បោកប្រាស់​អ្នកវិនិយោគអាមេរិក។ បទចោទប្រកាន់​របស់​តុលាការ​អាមេរិក​បានធ្វើ​ឲ្យ​ភាគហ៊ុន​របស់​ក្រុមហ៊ុន​យក្ស​ឥណ្ឌា Adani បានធ្លាក់ចុះ​អស់​១០ភាគរយ និងខាតបង់ប្រមាណ ២០ពាន់លាន​ដុល្លារ នៅម៉ោងបើក​ទីផ្សារភាគហ៊ុន​នៅទីក្រុង​ញូវដេលី នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ទី ២១​វិច្ឆិកានេះ។ ប្រមុខបក្ស​ប្រឆាំង​ឥណ្ឌា​វិញបាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ប៉ូលិស​ចាប់ខ្លួន​មហាសេដ្ឋី​ឥណ្ឌា លោក Gautam Adani ដែលមានបាន​ដោយសារ​តែការសូកប៉ាន់ និង​ទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយ​លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ណារិនដ្រា ម៉ូឌី។

មេថ្មី​របស់​ក្រុមហេសបូឡា ណាអ៊ីម កាសេម បាន​ថ្លែងសារប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី​២០​វិច្ឆិកា​ ថាក្រុមខ្លួន មិនទទួលយកបទឈប់បាញ់ ដែលអ៊ីស្រាអែលបានដាក់លក្ខខណ្ឌមកជាដាច់ខាត។ មេក្រុមហេសបូឡា ចាត់ទុកអ៊ីស្រាអែល ជាអ្នក​បំពាន​អធិបតេយ្យភាព​របស់​លីបង់។ សូមបញ្ជាក់ថា ​មន្ត្រីទូត​​សហរដ្ឋអាមេរិកដែលជាអ្នកព្យាយាម​​សម្របសម្រួល​ការចរចា​ ដើម្បីឈានឲ្យ​មានបទឈប់បាញ់ រវាងក្រុមហេសបូឡានិង​អ៊ីស្រាអែល​ កំពុងតែធ្វើដំណើរ​ចេញពីលីបង់ ឆ្ពោះទៅ​កាន់អ៊ីស្រាអែល​ ដើម្បីជួបជាមួយលោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីនេតាន់យ៉ាហ៊ូ។

លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីបានគូសបញ្ជាក់ព្រមៗគ្នានៅថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឋិកា ឆ្នាំ២០២៤នេះថា កម្ពុជា និងថៃកំពុងបន្តការចរចាគ្នានៅឡើយចំពោះបញ្ហា«កោះគុត»។ ការចេញមុខមកបញ្ជាក់របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីពេលនេះត្រូវបានអ្នកតាមដាននយោបាយខ្មែរខ្លះយល់ឃើញថា គឺនៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់រំងាប់ក្តីកង្វល់របស់ពលរដ្ឋខ្មែរ និងអ្នកវិភាគខ្លះទៀតគាំទ្រដល់យន្តការធ្វើការងាររបស់រដ្ឋាភិបាល។ ទន្ទឹមគ្នានេះ អ្នកវិភាគក៏ទទួលស្គាល់ថា ក្តីកង្វល់របស់ពលរដ្ឋគឺជាសិទ្ធិរបស់ពួកគេនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។

នៅថ្ងៃទី២១ វិច្ឆិកានេះ លោកហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងលោកហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីបានអំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋខ្មែររក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់ក្នុងវិវាទដែនទឹកនៅកោះគុត។ ការអំពាវនាវយ៉ាងដូចនេះត្រូវបានលោកហ៊ុន សែន និងលោកហ៊ុន ម៉ាណែតលើកយកហេតុផលទៅពន្យល់ដោយធានាថា កោះគុតដែលជាដែនទឹករបស់ខ្មែរនៅមិនទាន់បានបាត់បង់ទៅថៃដូចការចោទប្រកាន់របស់ក្រុមប្រឆាំងនោះទេ។

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោកហ៊ុន សែនបានចូលរួមនៅក្នុងពិធីបើកអនុសំវច្ឆរមហាសន្និបាតមន្ត្រីសង្ឃទូទាំងប្រទេសលើកទី៣២ នាព្រឹកថ្ងៃទី២១ វិច្ឆិកានេះ។ ថ្លែងនៅក្នុងឱកាសនោះ លោកហ៊ុន សែនបានបញ្ជាក់ពីមូលហេតុដែលឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រមិនទាន់ជ្រើសរើសសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ្យថ្មី ក្រោយសម្តេចព្រះមហាសង្ឃរាជ ទេព វង្ស បានសុគតកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៤ កន្លងទៅថា គឺដោយសារមិនទាន់មានភាពបន្ទាន់។ លោកហ៊ុន សែនថា លោក និងឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រដទៃទៀតបាន និងកំពុងពិគ្រោះយោបល់ជាមួយព្រះមហាក្សត្រព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនីចំពោះការជ្រើសរើសសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ្យថ្មី។

នំបញ្ចុកទឹកម្ហិចត្រូវបានគេចាត់ទុកជាអត្តសញ្ញាណមួយរបស់ខេត្តកំពត។ នេះក៏ដោយសារតែនំបញ្ចុកទឹកម្ហិចមានរសជាតិឆ្ងាញ់ខុសប្លែកពីនំបញ្ចុកផ្សេងទៀតរបស់ខ្មែរ។ បច្ចុប្បន្ន នំបញ្ចុកទឹកម្ហិចនៅកំពតកំពុងល្បីល្បាញ និងទទួលបានការគំាទ្រយ៉ាងខ្លាំងពីភ្ញៀវទេសចរក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុក។ 

អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ILO ប្រចាំកម្ពុជាតាមរយៈកម្មវិធីភាពជាដៃគូ ILO-Korea (I-KORP) បានចាប់ផ្តើមគម្រោងថ្មីមួយដើម្បីពង្រឹងយន្តការការពារ និងដោះស្រាយវិវាទការងារនៅកម្ពុជា។ គំនិតផ្តួចផ្តើមលើគម្រោងកិច្ចសន្ទនាសង្គម និងការកសាងសមត្ថភាពមួយនេះនឹងចាប់ផ្តើមពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ រហូតដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៦។ កម្មវត្ថុចម្បង គឺស្វែងរកការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗនៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃទំនាក់ទំនងការងាររបស់កម្ពុជា តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយរដ្ឋាភិបាល និយោជក និងកម្មករ។

​ភូមា ​ក្លាយ​ជាប្រទេសជាប់ថ្នាក់លើគេ ​ដែល​មាន​ប្រជាជន​រងគ្រោះ​ព្រោះ​គ្រាប់​មីនច្រើន​ជាង​គេបំផុត​ ហើយ​ចំនួនជន​​រងគ្រោះ​និង​ស្លាប់​ព្រោះ​តែ​គ្រាប់​មីន ក៏​បាន​កើនឡើង​ជាទូទៅ លើនៅពិភពលោក។ នេះបើតាម​​អង្គការ​អន្តរជាតិ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​គ្រាប់​មីន​ (ICBL)។ ​

ថវិកាជំនួយ​របស់ចិន ទៅកាន់​បណ្តា​ប្រទេស​កូនកោះ​ក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក​ បាន​ស្ទុះកើនឡើងវិញនៅក្នុងឆ្នាំ​២០២២ បន្ទាប់ពីធ្លាក់ចុះក្នុងអំឡុងពេលផ្ទុះកូវីដ១៩​។ នេះ​បើផ្អែកតាមរបាយការណ៍​ថ្មីមួយ របស់វិទ្យាស្ថាន​Lowy អូស្ត្រាលី ចេញផ្សាយ​កាលពី​ពុធ ទី​២០វិច្ឆិកា​។ យោងតាម​របាយការណ៍​នេះ ចិន​បានក្លាយជាប្រទេសធំទី​២ ដែល​ផ្តល់ចំនួយ​ទ្វេភាគី​ច្រើនបំផុត​ទៅ​ឲ្យ​ប្រទេសកូនកោះតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលនេះគឺសបញ្ជាក់អំពី​ការ​ខំប្រឹងពង្រីក​ឥទ្ធិពលរបស់ចិន​ក្នុងតំបន់នេះ​។

បន្ទាប់ពីអ៊ុយក្រែន បាន​បាញ់​មីស៊ីល​ចម្ងាយឆ្ងាយ​ដែលអាមេរិកបាន​ប្រគល់​ឲ្យ ចូលទៅក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី​ លោក​ពូទីន​បាន​ចុះហត្ថលេខាកាលពីថ្ងៃអង្គារ​ លើក្រិត្យ​ច្បាប់ថ្មីមួយកែប្រែ​ទ្រឹស្ត្រី​នុយក្លេអ៊ែររបស់រុស្ស៊ី​។ ពោលគឺ​តាមរយៈទ្រឹស្តីថ្មីនេះ រុស្ស៊ីអាចប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរទៅលើអ៊ុយក្រែន​បាន​។​ នេះគឺជាការគំរាមជាថ្មីម្តងទៀត ដែលលោកពូទីនធ្លាប់ធ្វើច្រើនដងមកហើយ។ ទាំងអ៊ុយក្រែន ទាំងក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច បាន​លើកឡើងថា​ការគំរាម​របស់លោកពូទីននេះ គឺជា​ទង្វើ​ដុតភ្លើងសង្គ្រាម​បន្ថែម ​ដោយ​គ្មានការទទួលខុសត្រូវ​។ តែយ៉ាងណា តើគេគួរ​បារម្ភខ្លាចដែរឬទេ ថាសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរអាចនឹងផ្ទុះឡើងពិតមែននោះ?​

នៅថ្ងៃទី១៩ វិច្ឆិកា សាលាដំបូងខេត្តកំពតបានសម្រេចបង្កកគណនីធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុចំនួន ១០៦គណនី រួមទាំងបង្កកអចលនវត្ថុដីធ្លីទំហំជាង ២លាន២៨ម៉ឺនម៉ែត្រការ៉េរបស់បក្សពួកអតីតឧកញ៉ាជា សារ៉នដែលបានបោកប្រាស់ពលរដ្ឋក្រោមរូបភាពវិនិយោគ។ តាមតុលាការខេត្តកំពត ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់បក្សពួកដែលរឹបអូសបាននេះនឹងយកទៅធ្វើជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងការរកដំណោះស្រាយជូនពលរដ្ឋរងគ្រោះ។

មន្ទីរ​សុខា​ភិបាល​ខេត្ត​តាកែវ​បាន​អះអាង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៩ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២៤ ថា មន្ទីរ​សម្រាក​ព្យាបាល​ និង​សម្ភព សុង​ហាក់ ម៉ារីណា ​បាន​ដំណើរការ​ផ្តល់​សេវា​ដោយ​គ្មាន​ច្បាប់​ ខណៈ​សមត្ថកិច្ច​បាន​រក​ឃើញ​សព​ស្ត្រីម្នាក់​អាយុ​៤១​ឆ្នាំ និង​ក្មេង​អាយុ​៣​ឆ្នាំ​ម្នាក់​(រស់) ត្រូវបាន​ដឹក​ចេញ​ពី​មន្ទីរ​សម្រាក​ព្យាបាល និង​សម្ភព​នោះ​ទៅ​ទម្លាក់​ចោល​ក្នុង​ព្រៃមួយ​កន្លែង​ស្ថិត​ក្នុង​ភូមិ​បឹង​ពញ្ញាគុក ឃុំ​ត្រពាំង​ក្រសាំង ស្រុក​បាទី​។​ តាមសមត្ថ​កិច្ច ស្ត្រីដែល​ស្លាប់​នោះគឺ​ដោយសារ​តែ​មាន​ប្រតិ​កម្ម​ពី​ការ​ចាក់​ថ្នាំ​។ ​ករណី​នេះ​ត្រូវ​បាន​អ្នក​តាម​ដានសង្គម​យល់​ឃើញ​ថា​ គួរ​តែ​មាន​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ដោយ​ស៊ី​ជម្រៅ ​ព្រោះនេះ​ជា​ទង្វើ​អសីលធម៌​៕

​ថ្ងៃអង្គារ ទី​១៩វិច្ឆិកា ​តុលាការ​ហុងកុង​ បានកាត់ទោស​​សកម្មជន​គាំទ្រ​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ សរុប​ចំនួន​ ៤៥ នាក់​ ឲ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារ​ ចន្លោះពី ៤ឆ្នាំ ទៅ ១០ ឆ្នាំ​ ​​អំពីបទល្មើស​​វិទ្ធង្សនាបង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​សន្តិសុខ​ជាតិ​ហុងកុង។ មួយថ្ងៃបន្ទាប់​ តុលាការ​បន្ត​បើកសវនាការ​ជម្រះក្តី លោកមហាសេដ្ឋីប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ ជីមី ឡៃ (Jimmy Lai) ដែល​បាន​បំផុស​ការ​ឃោសនាគាំទ្រ​សិទ្ធិសេរីភាព និង​គៀងគរ​សហគម​អន្តរ​ជាតិ​ឲ្យ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លើ​អាជ្ញាធរ​ហុងកុង​ និង​ក្រុង​ប៉េកាំង។​​

រដ្ឋសភាកម្ពុជាបានអនុម័តជាឯកច្ឆន្ទតែងតាំងលោកប្រាក់ សុខុនឱ្យធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឡើងវិញជំនួសលោកសុខ ចិន្តាសោភា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបច្ចុប្បន្ន។ ថ្លែងនៅក្នុងសភានៅថ្ងៃទី២០ វិច្ឆិកានេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីលោកហ៊ុន ម៉ាណែតថា លោកប្រាក់ សុខុនស័ក្តិសមជាប្រមុខការទូតកម្ពុជាជាង ខណៈលោកសុខ ចិន្តាសោភាមានបទពិសោធន៍ក្នុងការវិនិយោគ និងការអភិវឌ្ឍន៍។ ជម្រើសយកលោកប្រាក់ សុខុនជាថ្មីត្រូវបានលោកហ៊ុន ម៉ាណែតពន្យល់ថា នៅក្នុងកាលៈទេសៈបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវតែពង្រឹងគោលនយោបាយ និងទំនាក់ទំនងការបរទេសដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិ។

អង្គការសហព័ន្ធអន្តរជាតិសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស (FIDH) និងអង្គការពិភពលោកប្រឆាំងនឹងការធ្វើទារុណកម្ម (OMCT) បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសចំពោះការផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារលោកកើត សារ៉ាយ ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ។ ទន្ទឹមនឹងការថ្កោលទោស អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិទាំង២ក៏បានស្នើឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាដោះលែងលោក កើត សារ៉ាយជាបន្ទាន់ដោយឥតលក្ខខណ្ឌ រួមទាំងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

ក្រសួង​ទេសចរណ៍កម្ពុជា​បានចេញផ្សាយ​របាយការណ៍ស្តីពី​ព្រះរាជពិធីបុណ្យ​អុំទូករយៈពេល​៣ថ្ងៃ ​ក្នុងឆ្នាំ២០២៤​។ តាម​របាយការណ៍ ​មានពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលចាត់ទុក​ជា​ទេសចរជាតិ​ចំនួនជាង ​៧លាននាក់ ​និងទេសចរ​បរទេសជិត ​១០ម៉ឺននាក់ ​បានចូលរួម​កម្សាន្តនៅក្នុង​ព្រះរាជពិធីបុណ្យ​អុំទូកឆ្នាំនេះ។ ​នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាស​ជាមួយវិទ្យុបារាំង ​RFI នាថ្ងៃទី២០​ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២៤នេះ លោក​បណ្ឌិត ឌុច ដារិន្ទ ​សេដ្ឋវិទូ​ខ្មែរមួយរូប​បានប៉ាន់ប្រមាណថា ​ពលរដ្ឋខ្មែរ​១នាក់​បានចំណាយ​ជាមធ្យម​ប្រមាណ ៤០ដុល្លារ ​ក្នុងរយៈពេល ​៣ថ្ងៃ​នៃពិធី​បុណ្យអុំទូក​។ ​រីឯជនបរទេស​បានចំណាយ​ជាមធ្យម​ប្រមាណ ៤០ដុល្លារ ​ក្នុងរយៈពេល​តែ ​១ថ្ងៃ​។ តាមលោក​ ឌុច ដារិន្ទ ​មានសាច់ប្រាក់​សរុបប្រមាណ ៣២០​លាន​ដុល្លារ ត្រូវបាន​ចរាចរណ៍​តាមរយៈ​ភ្ញៀវទេសចរជាតិ ​និង​អន្តរជាតិ​ក្នុងពិធី​បុណ្យអុំទូក​រយៈពេល៣​ថ្ងៃ​។

ប្រទេស​អឺរ៉ុប យ៉ាង​ហោច ៤ ត្រូវ​រង​ការវាយប្រហារ​ផ្តាច់​ប្រព័ន្ធខ្សែកាប​បង្កប់​ក្រោម​សមុទ្រ​បាល់ទិក​។ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​ទាំងនោះ​បាន​ដាក់​ក្តីសង្ស័យ​ថា​ជាស្នាដៃ​របស់​រុស្ស៊ី​។ រុស្ស៊ី​ដែល​ប្រភព​គំរាម​សន្តិសុខ​និង​សុវត្ថិភាព​ប្រទេស​អឺរ៉ុប តាំងតែពី​បញ្ឆេះ​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន​អ៊ុយក្រែន ជាង​២ឆ្នាំមកនេះ។

 ម៉ូស្គូចោទអ៊ុយក្រែនថា ក្នុងយប់ថ្ងៃចន្ទ ឆ្លងមកថ្ងៃអង្គារទី ១៩ វិច្ឆិកា អ៊ុយក្រែន​បានបាញ់មីស៊ីល​អាមេរិកាំង រយៈឆ្ងាយ ប្រភេទ ATACMS ចំនួន ៦ ដើម វាយប្រហារមកលើ​ទីតាំង​យោធា​មួយ​នៅក្នុង​ខេត្តរុស្ស៊ី Briansk ជាប់នឹងព្រំដែនអ៊ុយក្រែន។

នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៩ វិច្ឆិកានេះ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភាកម្ពុជាបានបើកកិច្ចប្រជុំដើម្បីពិនិត្យលើសំណើសុំផ្លាស់ប្ដូររដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិលោក សុខ ចិន្តាសោភា។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាណតិ្តទី៧ទើបមានអាយុចំនួន១៥ខែ ប៉ុន្តែនេះជាលើកទី២ដែលមានការកែសម្រួលសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាល។ អ្នកតាមដានសង្គម និងអ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិបានលើកឡើងថា ការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសដូចនេះ អាចមកពីរដ្ឋាភិបាលចង់ពង្រឹងនយោបាយការបរទេសកម្ពុជា និងការងារមួយចំនួនរបស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសក្នុងអាណត្តិទី៧នេះ។ មូលហេតុអ្វីបានជាមានសំណើសុំឲ្យផ្លាស់ប្តូររដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសលោក សុខ ចិន្តាសោភា?។

ក្រុមហ៊ុនស្រាវជ្រាវទិន្នន័យអន្តរជាតិ 60 Decibels រកឃើញថា កម្ពុជានៅតែស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលមានទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុមិនល្អ និងមានពលរដ្ឋជំពាក់បំណុលមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុច្រើនជាងគេក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ 60 Decibels ពលរដ្ឋខ្មែរប្រមាណ៣២%ដែលខ្ចីប្រាក់ពីស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ បាននិយាយថា ការបង់សងបំណុលជាបន្ទុកធ្ងន់ធ្ងរ ខណៈ២៤%ផ្សេងទៀតត្រូវកាត់បន្ថយការចំណាយលើថ្លៃអាហារដើម្បីសន្សំប្រាក់ទុកបង់សងស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ ទោះយ៉ាងណា របាយការណ៍របស់60 Decibels រំលេចពីចំណុចវិជ្ជមានខ្លះដែរ ដោយសង្កេតឃើញស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជាបាន និងកំពុងបន្តកែលម្អយន្តការការពារអតិថិជន និងនីតិវិធីសងប្រាក់ត្រឡប់របស់អតិថិជនទៅស្ថាប័នផ្តល់កម្ចី។