នៅក្នុងសិក្ខាសាលាស្តីអំពីបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត AI ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤នេះ ដោយក្រុមការងារសារព័ត៌មានគិរីប៉ុស្ដិ៍ អ្នកជំនាញក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបានលើកឡើងថា ចំណេះដឹងអំពីបច្ចេកវិទ្យា AI ដែលប្រើក្នុងវិស័យសារព័ត៌មានក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ ដោយសារចំណេះដឹងនៅមានកម្រិត អ្នកជំនាញសម្លឹងឃើញថា ផលវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមានក៏កើតឡើងដំណាលគ្នាដែរ ដែលទាមទារឱ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធត្រូវតែពិនិត្យ យកចិត្តទុកដាក់។

ផុតពី​នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តាំនិយម ពេលនេះ បារាំង​មាន​ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល​កណ្តាល​និយម​វិញម្តង។ ​ថ្ងៃសុក្រ ទី១៣ធ្នូ ប្រធានាធិបតី​ អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង​ បាន​សម្រេច​តែងតាំងអ្នក​នយោបាយ​ជើងចាស់​ លោក ហ្វ្រង់ស័រ បៃរូ ឲ្យ​ធ្វើ​ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី​​​ថ្មី។

ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទព័ត៌មានស្តីពឃាតកម្មលើអ្នកកាសែតឈ្មោះ ឈឿន ឈឹង ក្នុងខេត្តសៀមរាប លោក មាស ច័ន្ទពិសិដ្ឋ ព្រះរាជអាជ្ញានៃអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តសៀមរាប បានបញ្ជាក់ថា ឃាតកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មានរូបនោះ កើតចេញមកពីទំនាស់បុគ្គល។ បើតាមលោកព្រះរាជអាជ្ញា លោកមាស ច័ន្ទពិសិដ្ឋ ទំនាស់បុគ្គលនោះ ក៏ដោយសារតែបុគ្គលដែលជាអ្នកសារព័ត៌មានបានទាមទារសំណូក ដើម្បីជាថ្នូរនឹងការមិនចុះផ្សាយព័ត៌មាន។ ប៉ុន្តែ តំណាងអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តសៀមរាបនឹងផ្លាស់ប្តូរបទចោទប្រកាន់ ពីការប៉ុនប៉ងធ្វើឃាតកម្ម ទៅជាបទចោទ ឃាតកម្មវិញ ដើម្បីធានាការកាត់ក្តីមួយយុត្តិធម៌ ដល់អ្នកសារព័ត៌មានឈ្មោះ ឈឿន ឈឹង ដែលបាត់បង់ជីវិត។ សូមស្តាប់ការលើកឡើងរបស់លោក មាស ច័ន្ទពិសិដ្ឋ ព្រះរាជអាជ្ញានៃអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តសៀមរាប 

ក្រោយ​ជាប់​ក្នុង​មន្ទីរ​ឃុំឃាំង​ជិត​១៥ឆ្នាំ ទណ្ឌិត​ស្រី​ហ្វីលីពីនម្នាក់ត្រូវ​អាជ្ញាធរ​​ឥណ្ឌូណេស៊ី សម្រេច​យល់ព្រម​បញ្ជូន​ឲ្យ​ទៅ​អនុ​វត្តទោស​នៅ​មាតុប្រទេស​វិញ។ អ្នក​ទោស​រូបនេះ ត្រូវ តុលាការឥណ្ឌូណេស៊ី កាត់​​​ទោស​ប្រហារ​ជីវិតព្រោះតែ​មានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុង​សំណុំរឿង​​ជួញដូរ​គ្រឿងញៀន។​ ការ​សម្រេច​ផ្ទេរ​អ្នក​ទោស​ស្រី​នេះ បន្ទាប់ពី​មា​នកិច្ចព្រមព្រៀង​រវាង​ប្រមុខរដ្ឋ​ទាំងពីរ​​​។​​ 

ថ្លែង នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី ១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៤ វិមានក្រេមឡាំងបានអះអាងថា កងទ័ពរុស្ស៊ី នឹងសងសឹកវិញ ឲ្យខានតែបាន អំពើវាយប្រហារពីសំណាក់អ៊ុយក្រែន ក្នុងថ្ងៃ ពុធ ទី១១ ខែធ្នូ ដោយប្រើមីស៊ីលអាមេរិកចម្ងាយឆ្ងាយ ក្នុងគោលបំណងវាយកំទេច ព្រលានយន្តហោះយោធារុស្ស៊ី មួយកន្លែង។ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បានប្រតិកម្មភ្លាមៗថា នេះគឺជា ទង្វើផ្គើនមួយ ពីសំណាក់អ៊ុយក្រែន ដោយបានដើររំលងបន្ទាត់ក្រហម ដែលតម្រូវឲ្យរុស្ស៊ីត្រូវតែតបតវិញ ជាដាច់ខាត។

កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ប្រទេសកម្ពុជាបានរៀបចំពិធីប្រកាសផ្សព្វផ្សាយមួយទាក់ទងនឹង«របាយការណ៍ស្តីពីស្ថានភាពប្រជាសាស្រ្ត និងសង្គម-សេដ្ឋកិច្ចរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចនៅកម្ពុជា៖ បច្ចុប្បន្នភាពឆ្នាំ២០២៤»។ នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នាថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤នេះ លោក នុន សុគន្ធា ប្រធានសមាគមយុវជនជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជាឲ្យដឹងថា ចំនួនជនជាតិដើមភាគតិចថយចុះ៣៥% ធៀបទៅនឹងទិន្នន័យឆ្នាំ២០០៨ ខណៈដែលឆ្នាំ២០១៩ មានជនជាតិដើមភាគតិចសរុបជាង១៧ម៉ឺននាក់ ឬ១,១១% នៃប្រជាជនកម្ពុជាសរុប។ បើតាមលោក នុន សុគន្ធា ការថយចុះចំនួនជនជាតិដើមភាគតិចនៅក្នុងរបាយការណ៍ បណ្តាលមកពីមូលហេតុមួយចំនួន ដូចជាការប្រើប្រាស់កំរងសំណួរដែលអាចនាំឲ្យមានការភ័ន្តច្រឡំ ការប្រមូលព័ត៌មាន និងជនជាតិដើមភាគតិចខ្លួនឯងមានការខ្មាស់អៀនចំពោះការរើសអើងក្នុងសង្គមជាដើម។

ប្រជានេសាទនៅតាមតំបន់ទន្លេបានអះអាងថា ទិន្នផលត្រីប្រហុកក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ នេះមានការកើនឡើង តែត្រីឆ្នាំនេះមានទំហំតូចជាងរាល់ឆ្នាំ។ ទោះយ៉ាងណា ប្រជានេសាទទាំងនោះបានត្អូញត្អែរពីតម្លៃត្រីប្រហុកធ្លាក់ថ្លៃ និងខ្វះទីផ្សារដើម្បីលក់ចេញ។ ក្នុងន័យនេះ ពួកគេបានស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលជួយរកទីផ្សារត្រីប្រហុក រួមទាំងបង្កើនតម្លៃឲ្យប្រសើរជាងនេះ។ 

សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបទាំងអស់បានព្រមព្រៀងគ្នា​នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​១២​ធ្នូ​នេះ ឲ្យ ​ រូម៉ានី និងប៊ុលហ្ការី បាន​ក្លាយ​ជាសមាជិកអឺរ៉ុបយ៉ាងពេញលេញ ដោយ​​មានសិទ្ធសេរីភាព ក្នុងការធ្វើចរាចរណ៍ក្នុង​លំហ​ស្ហេនហ្កេន Schengen ចាប់ពីថ្ងៃទី ១ មករា ២០២៥ទៅ។

​នៅស៊ីរី ពួក​ប្រដាប់​អាវុធ​អ្នក​កាន់អំណាចថ្មី ប្រកាសបង្កើត​ក្រុម​ការងារ​រៀបចំ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី​។ សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាព​អឺរ៉ុប​ និង​ក្រុម​ប្រទេស​ហ្សេG7 រំពឹង​ចង់ឃើញ​ស៊ីរី​បង្កើតរដ្ឋាភិបាល​ថ្មី ដោយមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគី គោរព​សិទ្ធិនារី និងមិន​ប្រកាន់​និកាយ​សាសនា​ជ្រុល​និយម​​។​​​

ទិន្នន័យស្តីពីព្រឹត្តិបត្របំណុលសាធារណៈកម្ពុជាដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ បានបង្ហាញថា បំណុលដែលកម្ពុជាជំពាក់ចិនបានថយចុះចំនួន ២% គិតត្រឹមត្រីមាសទី៣ ឆ្នាំ២០២៤។ ការថយចុះនៃបំណុលចិនពេលនេះត្រូវបានសារព័ត៌មាន Reuters និងអ្នកនយោបាយប្រឆាំងដាក់សេចក្តីសន្និដ្ឋានថា ចិនបានផ្អាកផ្តល់កម្ចីឱ្យកម្ពុជាដោយសារតែចិនបរាជ័យក្នុងគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួននៅតាមបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាបន្តបន្ទាប់ និងថា ចិនហាក់មិនគាំទ្ររបបដឹកនាំកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ។

កំណត់ត្រារបស់អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូដែលទើបចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១១ ធ្នូបានបង្ហាញថាក្នុងឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាមានអ្នកជាប់ឃុំដោយប្រើសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានយ៉ាងហោច ១០០នាក់ ក្នុងនោះ មានជិត ៦០នាក់កំពុងជាប់នៅក្នុងពន្ធនាគារនៅឡើយ។ តាមលីកាដូ តុលាការកម្ពុជាចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់មាត្រាច្បាប់ ៨៨ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌលើអ្នកជាប់ឃុំទាំងនេះ និងថា ដើម្បីអាចមានសេរីភាព អ្នកជាប់ឃុំខ្លះត្រូវបានគេបង្ខំឱ្យសុំទោសជាសាធារណៈ ឬត្រូវឆ្លើយទម្លាក់កំហុសដាក់អ្នកផ្សេងទៀតផង។

បន្ទាប់​ពី​សហភាព​អឺរ៉ុប និង​កាដាណា, នៅពេល​នេះដល់​វេន អូស្ត្រាលី ដែល​ចាប់​បង្ខំ​ឲ្យ​បណ្តា​ក្រុម​ហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា​ព័ត៌មាន​វិទ្យា ត្រូវ​តែបង់​ប្រាក់​ឲ្យ​បណ្តាញ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន។ នេះក៏ព្រោះតែ​ក្រុម​ហ៊ុន​​យក្សទាំងនេះ យក​ខ្លឹមសារ​ព័ត៌មាន​ពី​កាសែត​ឬផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាននានា ​ ទៅភ្ជាប់​នឹង​ប្រព័ន្ធ​បណ្តាញ​សង្គម​របស់ខ្លួន។ វិធានការ​ថ្មី​របស់​អូស្ត្រាលី ត្រូវ​ប្រកាសចេញដោយ​រដ្ឋមន្ត្រី​ទូរគមនាគមន៍​។ ​

ពិធីបុណ្យសមុទ្រលើកទី១១ ជុំទី៣ នឹងត្រូវធ្វើឡើងរយៈពេល៣ថ្ងៃ គឺពីថ្ងៃទី១៣ ដល់ទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នៅខេត្តកំពត។ ពីខេត្តកំពត លោក វ៉ាហេង ដាវុធ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងទេសចរណ៍ និងជាប្រធានអនុគណៈកម្មការកីឡានៃពិធីបុណ្យសមុទ្រលើកទី១១ បានផ្តល់កិច្ចសម្ភាសឲ្យវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI តាមទូរស័ព្ទនៅថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា មានកីឡាចំនួន ១០ប្រភេទ ត្រូវបានដាក់ឲ្យមានការប្រកួតនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ។ តាមលោក វ៉ាហេង ដាវុធ ការរៀបចំប្រកួតកីឡានៅក្នុងឱកាសបុណ្យសមុទ្រឆ្នាំនេះមានលក្ខណៈប្លែកជាងមុនៗ ដោយធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមហាជនចូលរួមលេង និងកម្សាន្តសប្បាយឲ្យបានច្រើន។

ថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ជាខួប៣០ឆ្នាំនៃការផ្ដល់អាហារូបករណ៍របស់អូស្ដ្រាលីដល់និស្សិតខ្មែរទៅសិក្សាថ្នាក់ក្រោយឧត្តមសិក្សាក្នុងប្រទេសអូស្ដ្រាលី។ ក្នុងថ្ងៃខួប ៣០ឆ្នាំនាឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ស្ថានទូតអូស្ដ្រាលីប្រចាំនៅកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា មាននិស្សិតខ្មែរជាង ១០០០នាក់ហើយបានទៅបន្ដការសិក្សានៅក្នុងប្រទេសអូស្ដ្រាលីតាមរយៈកម្មវិធីអាហារូបករណ៍ និងថា ២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ស្ដ្រីខ្មែរដែលទទួលបានអាហារូបករណ៍មានដល់ទៅជាង ៦០%។

បើតាម​របាយការណ៍​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​របស់​អង្គការ​អ្នក​យកការណ៍គ្មាន​ព្រំដែន ចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃទី ១២​ធ្នូ​២០២៤​នេះ មាន​អ្នកកាសែត​ចំនួន​៥៤​រូប​បាន​បាត់​បង់​ជីវិត ពេល​បំពេញ​ការងារ និង​​ដោយ​សារ​អាជីព​ជា​អ្នក​យក​ព័ត៌មាន។ ក្នុង​ចំណោមនោះ​ មួយ​ភាគបីបាន​​ស្លាប់​ដោយ​ស្នាដៃ​របស់​យោធា​អ៊ីស្រាអែល។

លោក​ម៉ូហាម៉េដ អាល់បាឆៀត ត្រូវបាន​ក្រុមឧទ្ទាម​ស៊ីរី តែងតាំង​ជាផ្លូវ​ការ​ ឲ្យធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​សម័យអន្តរកាលនៅស៊ីរី។ ចូលកាន់មុខងារនេះ​ភ្លាម លោក ម៉ូហាម៉េដ អាល់​បាឆៀរ​ បានប្រកាសធានាអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់លោក​ នឹងគោរព​សិទ្ធិសេរីភាពជំនឿសាសនា របស់​ប្រជាជនស៊ីរីគ្រប់ៗរូប​។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ លោក​បានអំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជនស៊ីរីទាំងអស់ ត្រលប់ចូលស្រុកវិញដើម្បី​កសាងប្រទេស​។ ការប្រកាសធានាអះអាងរបស់​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ស៊ីរីនេះ គឺបន្ទាប់ពីមានការព្រួយបារម្ភ ខ្លាចក្រែង​ក្រុមឧទ្ទាម​ដែលធ្លាប់ជា​កូនចៅ​ក្រុមអាល់កៃដានោះ រៀបចំ​បង្កើតរបបដឹកនាំបែបអ៊ីស្លាម​ផ្តាច់ការនៅស៊ីរី ដែលអាចគំរាមដល់អាយុជីវិត​របស់ប្រជាជនស៊ីរីដែល​មិនកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម​។

រដ្ឋាភិបាលស៊ីរីរបស់​លោក ​បាស្ហា អាល់អាសាដ​ ដួលរលំកាលពីចុងសប្តាហ៍កន្លងទៅ​។ បណ្តា​អ្នក​ទោស​ ដែល​ជាប់ឃុំ​ក្រោម​របបចាស់​ និង​ក្រុម​ភេរវជន ដែល​ជាប់ឃុំក្នុងមន្ទីរពន្ធនាគារ​ ត្រូវ​ដោះលែងឲ្យ​មាន​សេរីភាព​ ជាបន្តបន្ទាប់​។ ការណ៍​នេះ បង្កជា​ក្តីព្រួយបារម្ភ​ថ្មី ចំពោះ​ការរីករាលដាល​​ចលនា​អ៊ីស្លាម​ជីហាត។​

នៅក្នុងដំណើរជួសជុលឡើងវិញ ព្រះវិហារគ្រិស្តសាសនាបុរាណ Notre-Dame de Paris ដែលបានរងការខូ​ចខាត ខ្ទេចខ្ទាំ ក្នុងអគ្គិភ័យដ៏ធំមួយ កាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែ មេសា ឆ្នាំ ២០១៩ កន្លងទៅ ស្ថាបត្យករជនជាតិម៉ិកស៊ិកម្នាក់ បានប្រើបច្ចេកវិទ្យា​ទំនើប ចុងក្រោយបង្អស់ ដើម្បីធានានូវសុក្រិតភាព និង គុណភាព នៃការងារ ស្រោចស្រង់ សំណង់សាសនាកាតូលិកខាងលើ ដែលមានអាយុជាង ៨ សតវត្សរ៍។  

នៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានចេញសេចក្តីប្រកាសហាមមិនឲ្យលក់ ឬផ្សព្វផ្សាយផលិតផលភេសជ្ជៈប៉ូវកម្លាំងគ្រប់ប្រភេទនៅក្នុង និងជុំវិញបរិវេណសាលារៀនដល់សិស្សសាលា។ ការហាមប្រាមជាថ្មីនេះធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីក្រសួងអប់រំបានមើលឃើញថា សេចក្តីណែនាំជាហូរហែកន្លងមកមិនមានការអនុវត្តដោយប្រសិទ្ធភាពនោះទេ។

ថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ជាថ្ងៃចុងក្រោយនៃការដាក់កំហិតរបស់លោក ស សុខា រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងមហាផ្ទៃឱ្យក្រុមអ្នកផ្សព្វផ្សាយល្បែងស៊ីសងខុសច្បាប់បញ្ឈប់សកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយលើបណ្ដាញសង្គម និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនានាជាបន្ទាន់។ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានបញ្ជាក់នៅថ្ងៃទី១១ ធ្នូថា បើក្រសួងរកឃើញនៅមានបន្ដផ្សព្វផ្សាយចាប់ពីថ្ងៃទី១១ ធ្នូនេះទៀត អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនឹងចាប់ខ្លួនអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដោយគ្មានការលើកលែង រួមទាំងបិទមធ្យោបាយផ្សព្វផ្សាយមិនឱ្យដំណើរការ។

ក្រសួងការបរទេសបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់បានប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិថ្ងៃទី ១០ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នៅក្នុងស្ថានទូតបារាំងប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញ។ នាឱកាសនោះ ក្រសួងការបរទេសបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់បានផ្តល់ពានរង្វាន់សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋឆ្នាំ ២០២៤ ដល់អ្នកស្រីម៉ៅ ម៉ាប់ នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការក្លាហាន និងធ្លាប់ជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិស្ត្រី និងកុមារនៃអង្គការអាដហុក។ នេះជាពានរង្វាន់ពិភពលោកដែលអបអរសាទរ និងទទួលស្គាល់ស្នាដៃរបស់ស្ត្រីកម្ពុជាក្នុងផ្នែកការពារសិទ្ធិស្រី្ត និងយែនឌ័ររយៈពេលជិត ២០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ៕

ក្នុងរយៈពេល​២ថ្ងៃជាប់គ្នាមកនេះ កងទ័ពចិន បានប្រើ​យន្តហោះចម្បាំង និង​នាវាចម្បាំង​ជាច្រើនសិបគ្រឿង មកក្រវែលឡោមព័ទ្ធតៃវ៉ាន់។ នេះបើផ្អែកតាមការអះអាង របស់ក្រសួងការពារជាតិតៃវ៉ាន់ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី​១១ធ្នូនេះ​។ សម្រាប់តៃវ៉ាន់ នេះគឺជាសកម្មភាពបង្ករឿងពីសំណាក់ចិន​​ ធ្វើឲ្យ​តំបន់កាន់តែ​ឈានចូលទៅក្នុងអស្ថិរភាព​​ និងអសន្តិសុខ។

​នៅកូរ៉េខាងត្បូង ​កងកម្លាំង​នគរបាល​ស៊ើបអង្កេតពិសេស បាន​​ចូល​ឆែកឆេរការិយា​ល័យប្រធានាធិបតី លោក យូន ស៊ុកយោល និង​ការិយាល័យ​មេប៉ូលិសក្រុង​សេអ៊ូល​​។​ ​ មេប៉ូលិសធំៗ​២នាក់ ត្រូវ​ចាប់ឃាត់ខ្លួន ជាផ្លូវការ​ នៅថ្ងៃពុធ ទី១១ធ្នូ។ ចំណែកឯ​ អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ ដែលបាន​ចូលរួម​ក្នុង​សកម្មភាព​អនុវត្តច្បាប់​អាជ្ញាសឹក​ បែរជាប៉ុនប៉ងធ្វើអត្តឃាត​។​

នៅថ្ងៃទី១០ ធ្នូដែលជាទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ សង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិចំនួន១៤ស្ថាប័នបានទទូចឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាស្វែងរកយុត្តិធម៌ចំពោះការស្លាប់របស់អ្នកកាសែតម្នាក់ឈ្មោះ ឈឿង ឈឹង ដែលត្រូវបានឃាតករបាញ់សម្លាប់កាលពីសប្តាហ៍មុន។ ការទទូចរបស់ក្រុមសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះដោយសារតែពួកគេមិនអាចទទួលយកបានឡើយនូវការអះអាងរបស់អាជ្ញាធរខេត្តសៀមរាបដែលថា ការបាញ់អ្នកកាសែត ឈឿង ឈឹង គឺជាទំនាស់បុគ្គល។

របាយ​ការណ៍​របស់​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ជំងឺ​អេដស៍​ចេញ​ផ្សាយ​ថ្ងៃ​ទី​១ ​ធ្នូ ​ឆ្នាំ ​២០២៤ ​បង្ហាញ​ថា ​នៅ​ឆ្នាំ ២០២៣ កម្ពុជា​មាន​អ្នក​ឆ្លង​មេរោគ​អេដស៍​ថ្មី​មាន​ចំនួន​ ១.២០០​នាក់​ ក្នុង​នោះ ​៨៦% នៅ​ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​ជា​ប្រជាជន​គន្លឹះ​។​ មួយ​វិញ​ទៀត​ ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​មាន​ ៤៦% ​ជា​បុរស​រួម​ភេទ​ជាមួយ​បុរស និង​មាន​ក្រុម​អ្នក​បំប្លែង​ភេទ​ដល់​ទៅ​ ៩៩%​។​ គិត​សរុប​ត្រឹម​ ឆ្នាំ​២០២៣ ​មាន​អ្នក​ផ្ទុក​មេរោគ​អេដស៍​ប្រមាណ ​៧៦.០០០​នាក់​។​ តាម​របាយ​ការណ៍​ដដែល អត្រា​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​មាន​ការ​ថយ​ចុះ​៤៦%​ នៅក្នុង​ចំណោម​មនុស្ស​វ័យ​ពី​១៥​ ដល់​ ៤៩​ឆ្នាំ​។​ តើ​កម្ពុជា​អាច​សម្រេច​គោល​ដៅ​បញ្ចប់​ការ​ឆ្លង​មេរោគ​អេដស៍​នៅ​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២០២៥ បាន​ដែរ​ ឬ​ទេ​?

សង្គ្រាម​ស៊ីវីលនៅស៊ីរី ដែល​បានចាប់ផ្តើម​តាំងតែពីឆ្នាំ​២០១១ បានរុញច្រាន​ប្រជាជនស៊ីរីចំនួន​ប្រមាណ​១៣​លាននាក់ ឲ្យ​ភៀសខ្លួល​ចោលផ្ទះសម្បែង និងខ្លះភៀសខ្លួនទៅប្រទេសផ្សេង​។ នៅទីបំផុត​ របបផ្តាច់ការ​ស៊ីរីដឹកនាំដោយ​ បាស្ហា អាល់អាសាដ បានដួលរលំទាំងស្រុងហើយ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី​៨ធ្នូ បន្ទាប់ពី​ក្រុមឧទ្ទាមស៊ីរី វាយ​សម្រុក​យ៉ាងលឿនរហ័ស។ របប​បាស្ហាដួលរលំ បានចោទជាសំណួរ ថាតើជនភៀសខ្លួនស៊ីរីជាច្រើនលាននាក់ទាំងនោះ នឹងត្រឡប់ចូលស្រុកវិញឬយ៉ាងណា ខណៈស្ថានការណ៍​ហាក់​មិនទាន់ប្រាដកប្រជានៅឡើយ​នៅស៊ីរី។

នៅទីក្រុង​អូស្លូ ប្រទេស​ន័រវែស ថ្នាក់ដឹកនាំ​៣រូប​​របស់​អង្គការ​ជប៉ុន នីហុន ហ៊ីដានគ្យោ​ Nihon Hidankyo ដែល​ធ្វើការតស៊ូមតិ​ប្រឆាំង​នឹង​​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​បានឡើង​ទទួលរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព​ នៅក្នុងកម្មវិធី​ដ៏អធិកអធម​ក្រោមព្រះរាជអធិបតីភាព​របស់​ព្រះរាជាន័រវែស។ ជាថ្មីម្តងទៀត ជនរងគ្រោះ និងអ្នករួចរស់ជីវិត​ពី​មហាសោកនាដកម្មដោយសារ​គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ​បានទទូចសុំ​ឲ្យគ្រប់ប្រមុខរដ្ឋ​លុបបំបាត់​ កុំ​ឲ្យអាវុធប្រល័យលោក​មាន​វត្តមាន​នៅលើ​ផែនដី។

ថ្ងៃអង្គារទី១០ធ្នូនេះ គឺជាទិវាសិទ្ធិមនុស្សលើកទី៧៦។ អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន បានរៀបចំកម្មវិធីជួបជុំមួយនៅថ្ងៃអង្គារនេះ ដោយលើកឡើងពីក្តីបារម្ភទាក់ទងនឹងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដោយរួមមានទាំងសិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិនយោបាយ សិទ្ធសហជីព សេរីភាពសារព័ត៌មាន។ ល។ ពួកគេអះអាងថា ការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋកាន់តែរឹតត្បិត ជាពិសេសទៅលើសិទ្ធិនៃការជួបជុំ និងសិទ្ធិនយោបាយ។ តើការគោពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាកាន់តែរួមតូចមែនឬ?

អតីតមេដឹកនាំក្រុមអាវលឿងថៃ លោក Sondhi Limthongkul នៅថ្ងៃទី០៩ ខែធ្នូ បានប្រកាសដាក់ឱសានវាទឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃត្រូវតែលុបចោលអនុស្សារណៈនៃការយោគយល់(MOU) ស្តីពីការអភិវឌ្ឍរួមគ្នា នៅតំបន់OCA កាលពីឆ្នាំ២០០១ រវាងកម្ពុជា និងថៃ។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានថៃ Bangkok Post អតីតមេដឹកនាំបាតុករក្រុមអាវលឿងរូបនេះតម្រូវឱ្យរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សភឿថៃ ត្រូវឆ្លើយតបនឹងសំណើទាមទារនេះក្នុងរយៈពេល១៥ថ្ងៃ។ បើមិនដូច្នេះទេ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រីផេ ថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់នឹងអាចប្រឈមនឹងបាតុកម្មប្រឆាំងរបស់ក្រុមអាវលឿង ដូចឪពុកលោកស្រី។ 

ថ្ងៃ​ទី​១០ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ ជា​ទិវា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរ​ជាតិ ​លើក​ទី​៧៦​។​ នៅ​កម្ពុជា ក្រុម​យុវ​ជន​ដែល​ជា​គ្រួសារ​របស់​អ្នក​ជាប់​ឃុំ បាន​យក​ឱកាស​នៃ​ថ្ងៃ​ប្រារព្ធ​ទិវា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នេះ ​លើក​បដា​ទាម​ទារ ​ទទូ​ច​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ដោះ​លែង​សាច់​ញាតិ​របស់​ពួកគេ​ ដែល​រួម​មាន ​សកម្ម​ជន​បរិស្ថាន ​ប្រធាន​សមាគម​និស្សិត ​និង​យុវ​ជនដែល​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន ពាក់​ព័ន្ធ​គម្រោង​បាតុ​កម្ម​ប្រឆាំង​CLV​។ ​ក៏ប៉ុន្តែ សមត្ថ​កិច្ច​បាន​រារាំង​ក្រុម​យុវ​ជន​ទាំង​នោះ​មិន​ឲ្យ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​អុជ​ធូប​នៅព្រះ​អង្គ​ដង​កើ ​តាម​ការ​ប៉ុន​ប៉ង​របស់​ពួកគេ​។

ក្រមាខ្មែរទើបត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌអរូបីពិភពលោក នៃអង្គការយូណេស្កូ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤។ ក្រមាខ្មែរចុះក្នុងបញ្ជីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់មនុស្សជាតិ ជាមោទនភាពជាតិមួយចំពោះប្រជាជនកម្ពុជា ដែលតែងតែរំពឹងចង់បានជាយូរមកហើយ។ ចំពោះអ្នកតម្បាញក្រមាផ្ទាល់ ក្រមាខ្មែរចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌរបស់យូណេស្កូ គឺជារឿងដ៏ស័ក្ដិសម ដោយហេតុថា ក្រមាខ្មែរមានអាយុកាល និងប្រវត្តិកាលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ឱ្យគេចុះក្នុងបញ្ជីពិភពលោក។

២ថ្ងៃក្រោយ​ការដួលរលំ នៃរបបដឹកនាំ បាស្ហា អាល់អាសាដ​ នៅស៊ីរី កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បានសំរុកបើក​ប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ​ ទៅលើ​ទីតាំងយោធារបស់កងទ័ពស៊ីរីជាច្រើនកន្លែង​។ ផ្អែកតាម​ប្រភពពី​អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សស៊ីរី ការវាយ​ប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលនេះ​​ គឺដើម្បី​កំទេចអាវុធនិងសម្ភារៈយោធា កុំឲ្យ​វាធ្លាក់ទៅក្នុងដៃក្រុម​ឧទ្ទាម​ជីហាត​ដែល​អាចនឹង​មកគ្រប់គ្រង​ស៊ីរី​។ ប្រភពផ្សេងទៀត បានអះអាងថាកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​​​ បានរុលចូលទឹកដីស៊ីរី ទៅកៀកនឹងរដ្ឋធានីដាម៉ាសថែមទៀតផង​។

ការដួលរលំ​របបផ្តាច់ការ​ស៊ីរី​របស់​លោក​បាស្ហា អាល់អាសាដ​ជា​ការទះកំភ្លៀង​មួយយ៉ាងធំ​ចំពោះ រុស្ស៊ី និង​អ៊ីរ៉ង់ សម្ព័ន្ធមិត្ត​ដែល​តែងតែ​ជ្រោមជ្រែង​ជួយ​លោក​បាស្ហា អាល់អាសាដ ទាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងយោធា នៅក្នុង​ជម្លោះប្រយុទ្ធតទល់ជាមួយ​ក្រុមប្រឆាំង​ប្រដាប់អាវុធ។ នៅក្នុង​កាលៈទេសៈ​ដែល​ក្រុមឧទ្ទាម​ប្រដាប់អាវុធ ប្រយុទ្ធយកឈ្នះ ចូលកាន់កាប់​រដ្ឋធានី ដាម៉ាស រហូត​ធ្វើ​ឲ្យ​លោក​ប្រធានាធិបតីស៊ីរី​រត់គេចខ្លួន​ទៅជ្រកកោន​នៅ ម៉ូស្គូ រុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់បាត់បង់ទាំងស្រុង​ឥទ្ធិពល​របស់ខ្លួន​នៅស៊ីរី ។ តួកគីឯណោះ​វិញដែលជាប្រទេស​ជិតខាង និងជាអ្នកគាំទ្រ​ក្រុមឧទ្ទាមមួយ​ក្នុង​ចំណោម​សម្ព័ន្ធឧទ្ទាម​ប្រឆាំង​ផ្តួលរំលំ​អំណាច​របស់​លោកបាស្ហា អាល់អាសាដ​ ស្រាប់តែ​មាន​ទឹកមាត់ប្រៃ និងអាច​ជាអ្នកមាន​ឥទ្ធិពល​ខ្លាំង​នៅ​ស៊ីរី ដោយដណ្តើម​កន្លែង​របស់​រុស្ស៊ី និង​អ៊ីរ៉ង់​។