ក្រោយបញ្ចប់​​ជំនួប​ប្រជុំកំពូល​អាស៊ាន​នៅ​ម៉ាឡេស៊ី រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ​អាមេរិក លោក Pete Hegseth បាន​បន្ត​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ ចំនួន​ ២ថ្ងៃ នៅ​វៀតណាម។ វៀតណាម ជាទី​ដែល ប្រមុខដឹកនាំ​មន្ទីរបញ្ចកោណ ចង់​រឹត​បន្តឹង​ទំនាក់ទំនង​វិស័យ​​យោធា ឲ្យ​កាន់​តែ​រឹងមាំ​ខ្លាំងថែមទៀត​។​​

កម្ពុជា-ថៃចាប់ផ្តើមការដកអាវុធធុនធ្ងន់ចេញពីតំបន់ជម្លោះព្រំដែន ទៅតាមការចែងរបស់សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ដែលកម្ពុជា និងថៃ បានចុះហត្ថលេខានៅទីក្រុងគួឡាឡាំពួ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី២៦ខែតុលា។ អាវុធធុនធ្ងន់ដែលត្រូវដកចេញមានជាអាទិ៍ ប្រព័ន្ធកាំជ្រួចហ្វូង កាំភ្លើងធំគ្រប់ប្រភេទ និងរថពាសដែក។ អ្នកតាមដានបញ្ហាសង្គលមើលឃើញថា​ កម្ពុជាបានអនុវត្តការដកអាវុធធុនធ្ងន់នេះ យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន តែពួកគេ​បារម្ភថា ភាគីថៃមិនមានឆន្ទៈធ្វើដូចកម្ពុជាទេ​។ តើការកែសម្រួលទីតាំងអាវុធធុនធ្ងន់អាចឲ្យថៃយល់ព្រមដោះលែងទាហានខ្មែរទាំង ១៨រូបដែលភាគីថៃកំពុងឃុំឃាំងដែរឬទេ?

នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២វិច្ឆិកានេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក ឌិត ទីណា បានណែនាំឲ្យមន្ត្រីក្រោមឱវាទ សហការគ្នាចុះត្រួតពិនិត្យ និងស៊ើបអង្កេត លើករណីឈ្មួញកណ្តាលដើរប្រមូលទិញស្រូវផ្តាច់មុខនៅតាមបណ្តាខេត្តដែលនាំឱ្យតម្លៃស្រូវធ្លាក់ថ្លៃ។ អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា លោក លន់ យេង វិញលើកឡើងថា កម្ពុជាគ្មានករណីឈ្មួញកណ្តាលទិញស្រូវផ្តាច់មុខទេ ពីព្រោះពួកគេគ្មានទុន ឬគ្មានលទ្ធភាពទៅបោះមេប្រមូលទិញស្រូវផ្តាច់មុខបានឡើយ។

ក្រោយព្យុះសង្ឃរានៅភាគកណ្តាល​ប្រទេស​វៀតណាម ភ្លៀងធំនិង​ជំនន់ទឹកភ្លៀងក្នុង​សប្តាហ៍​នេះ បណ្តាលឲ្យ​ស្លាប់​​មនុស្ស​យ៉ាងតិច ៣៥ នាក់​។ នេះបើតាម​តុល្យការបឋម​របស់​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម ដោយ​បញ្ជាក់ទៀត​ ថា មនុស្ស​យ៉ាង​ហោច ៥ នាក់ ​ បន្ត​បាត់ខ្លួន។​ ​

ក្នុងទិវាបញ្ចប់និទណ្ឌភាពលើអ្នកសារព័ត៌មានថ្ងៃទី២ វិច្ឆិកា អង្គការសង្គមស៊ីវិល​ជាតិ និងអន្តរជាតិថ្នាក់តំបន់ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់វិធានការជាបន្ទាន់លើឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងអស់ដែលប្រឆាំងអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលបញ្ជាក់ថា គិតតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៤មក អ្នកសារព័ត៌មានក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងហោចណាស់ ១៥នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ ដោយ​​ពួកគេទាំងនោះភាគច្រើនបានរាយការណ៍អំពីបញ្ហានយោបាយ និងបញ្ហា​បរិស្ថានដ៏​រសើបៗ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់អ្នកមានអំណាច។

យានដឹកអវកាសយានិក​ចិន​បីរូប​បាន​ចូលចត​ដោយ​ជោគជ័យនៅ​ស្ថានីយ៍អវកាស​ធានកុង កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី​១​វិច្ឆិកា។ បេសកកម្ម​នៅទីអវកាស​លើកនេះ​ជា​មោទនភាពថ្មីមួយទៀត​របស់​មហាអំណាចចិន ព្រោះការបញ្ជូនយានទៅដល់​ស្ថានីយ៍​ធ្វើឡើង​ក្នុង​រយៈពេលកាន់តែ​ខ្លីជាងមុន ហើយនេះជាលើកទី១​ដែល​ចិន​បញ្ជូន​អវកាស​យានិក​វ័យក្មេងជាងគេ​បំផុតរបស់ខ្លួន​​ទៅក្នុង​ទីអវកាស។

​នៅស៊ូដង់ ​ការ​រំលោភបំពាន​ផ្លូវ​ភេទ និង​ការ​កាប់សម្លាប់​មនុស្ស​ កាន់តែ​សាហាវឃោរឃៅឡើងៗ ​បន្ទាប់ពី​​ទីក្រុង​ អែល-ហ្វាស់ស្សែរ (El-Fasher) នៃ​​តំបន់ដារហ្វួរ បាន​ធ្លាក់​ក្នុង​កណ្តាប់ដៃ​របស់​ទាហាន​ប៉ារ៉ា​ស៊ូដង់។ សហគមន៍​អន្តរជាតិ ​នាំគ្នា​បរិហារ​អំពើ​ព្រៃផ្សែ​នៅ​ស៊ូដង់ ហើយ​រដ្ឋាភិបា​លអង់គ្លេស ក៏​បា​នប្រកាស​ផ្តល់​ជំនួយ​មនុស្ស​ធម៌​បន្ថែម ដោយ​ផ្តោតទៅលើ​សកម្មភាព​ជួយ​ជនរងគ្រោះ​ព្រោះ​ការ​រំលោភបំពាន​ផ្លូវភេទ។​ 

អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូបានកត់ត្រាក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនថា នៅក្នុងអំឡុងពេលដែលជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃកើនកម្តៅខ្លាំង មានអ្នកកាសែត និងអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមចំនួន១៦នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ នៅមុនអង្គការលីកាដូចេញរបាយការណ៍ទៅទៀត អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាមិនបានបិទសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិនោះទេ ពោលគឺកម្ពុជាគោរពតាមស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា និងឯកសារអន្តរជាតិផ្សេងៗទៀត ស្តីពីការប្រើប្រាស់សិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ។

នៅតៃវ៉ាន់ ប្រធានគណបក្ស​ប្រឆាំង​ថ្មី ដែលទើបតែចូល​កាន់តំណែង​​ បានប្រកាសជំទាស់​គម្រោង​ដំឡើង​កញ្ចប់​ថវិកាក្នុង​​វិស័យ​ការពារ​ជាតិ។ ការ​ជំទាស់នេះ ដោយ​សំអាង​ថា រដ្ឋបាល​ក្រុង​តៃប៉ិ​ គ្មាន​លទ្ធភាព​គ្រប់​គ្រាន់។ តៃវ៉ាន់មិនមែនជាម៉ាស៊ីនផលិតក្រដាសប្រាក់ទេ​។ នេះបើតាម​ មេដឹកនាំ​គណ​បក្សប្រឆាំង​ដដែល​ ដោយ​ដាស់តឿន​ថា គម្រោង​បង្កើន​ថវិកាយោធាតៃវ៉ាន់ អាច​នឹង​បំផ្លាញ​សន្តិភាព​។​  

នៅ​ថ្ងៃទី​២៩ ខែ​តុលា ​ឆ្នាំ​២០២៥ ព្រឹទ្ធសភា​កម្ពុជា​បាន​ចេញ​សេច​ក្តី​ប្រកាស​មួយ​ដោយ​សំដែង​ការ​ខក​ចិត្តយ៉ាង​ខ្លាំង​នឹង​ការ​ផ្សាយ​របស់​សារព័ត៌​មាន​ថៃ​The Nation ដែលថា​ប្រធាន​រដ្ឋសភា​កម្ពុជា​នាំ​មុខ​ប្រធាន​រដ្ឋសភា​ថៃ​ នៅ​ប្រទេស​ហុងគ្រី ​សម្រាប់​កិច្ច​ពិភាក្សា​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​។​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ព្រឹទ្ធសភា​កម្ពុជា ​ចាត់​ទុក​ការ​ចុះ​ផ្សាយ​របស់​កាសែត​ថៃ​នេះ​ ថា​មិន​ត្រឹម​តែ​បំភ្លៃ​ការ​ពិត​ប៉ុណ្ណោះទេ​ តែ​បង្ហាញ​ពី​កង្វះ​ការយល់​ដឹង​ និង​បក​ស្រាយ​ខុស​ដោយ​ចេតនា ​ពី​នីតិ​វិធី​ផ្លូវ​ការ​ និង​ឯកសារ​នានា​របស់​សន្និ​បាត​ IPU​។

នៅថ្ងៃទី៣១ ខែតុលាឆ្នាំ​២០២៥ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត តាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកបានឲ្យដឹងថា លោកទើបជួបពិភាក្សាតាមទូរស័ព្ទជាមួយ លោក Kash Patel នាយកនៃការិយាល័យស៊ើបអង្កេតកម្រិតសហព័ន្ធ (FBI) របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ បើតាមនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ក្នុង​កិច្ចសន្ទនានេះ សមភាគីទាំងពីរ​បានឯកភាពគ្នាបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងស្ថាប័នសន្តិសុខកម្ពុជា និង FBI របស់អាមេរិក ដើម្បីរក្សាសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពសម្រាប់ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ។

នៅក្នុងរបត់ដែលកម្ពុជាកំពុងបិទការនាំចូលទំនិញមួយចំនួនពីប្រទេសថៃ អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចមើលឃើញថា ចរន្តនៃការវិនិយោគនៅក្នុងស្រុកមានសន្ទុះកើនឡើង។ បើទោះជាមានការកើនឡើង អ្នកសេដ្ឋកិច្ចនៅកត់សម្គាល់ឃើញថា ចរន្តនៃការបណ្តាក់ទុនរបស់អ្នកវិនិយោគក្នុងស្រុកនៅមានកម្រិត។ នៅមានកម្រិត ក៏ព្រោះតែ មានឧបសគ្គមួយចំនួនដែលអ្នកជំនួញក្នុងស្រុកបន្តជួបប្រទះ គឺកង្វះផ្នែកបច្ចេកទេស តម្លៃដើមនៃការផលិតនៅស្ថិតក្នុងកម្រិតខ្ពស់ ការខ្វះខាតការគាំពារ និងការទ្រទ្រង់បន្ថែមពីរដ្ឋាភិបាល។

កម្ពុជា និងថៃ ចាប់ផ្តើមដកសព្វាវុធធុនធ្ងន់ចេញពីតំបន់ព្រំដែនជួរមុខនៃប្រទេសទាំងពីរ ក្នុងដំណាក់កាលទី១ ពីថ្ងៃទីសៅរ៍ទី១ ដល់ថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៥។ ប្រទេសទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាយ៉ាងដូច្នេះ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរវាងមេយោធភូមិភាគទី៤របស់កម្ពុជា និងមេយោធភូមិភាគទី២របស់ថៃ កាលពីរសៀលថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាកែសម្រួលលើការដកអាវុធធុនធ្ងន់ ដោយត្រូវដកប្រព័ន្ធកាំជ្រួចហ្វូង កាំភ្លើងធំគ្រប់ប្រភេទ និងរថពាសដែកចេញពីព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ។

អាជ្ញាធរខេត្តព្រះវិហារនៅថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកាបានឱ្យដឹងថា មណ្ឌលសុវត្ថិភាពចំនួន១៥កន្លែងក្នុងខេត្តព្រះវិហារត្រូវបានបិទ ក្រោយពេលពលរដ្ឋដែលជាជនភៀសសឹកបានវិលត្រឡប់ទៅកាន់លំនៅឋានរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួនវិញ និងបន្ទាប់ពីស្ថានការណ៍នៅព្រំដែនវិលមករកភាពប្រក្រតីឡើងវិញ។ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលខេត្តព្រះវិហារលោក គឹម ចាន់បញ្ញា បានអះអាងប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិRFIថា គិតមកទល់ពេលនេះ ជនភៀសសឹកជាង១ម៉ឺនគ្រួសារបានចាកចេញពីតំបន់សុវត្ថិភាពស្ទើរអស់ទាំងស្រុង។ ដូច្នេះ អាជ្ញាធរនឹងបង្រួមមណ្ឌលសុវត្ថិភាពទាំង១៥កន្លែងនោះ មកនៅត្រឹម៨កន្លែងវិញ ដើម្បីត្រៀមទុក ប្រសិនបើមានសភាពការណ៍មិនស្រួលកើតឡើងវិញ។ បើតាមលោក គឹម ចាន់បញ្ញា ថ្វីបើស្ថានភាពល្អប្រសើរក្តី អាជ្ញាធរនឹងនៅតែបន្តយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសុវត្ថិភាព និងសុខមាលភាពរបស់ពលរដ្ឋ។

រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិចិននិងអាមេរិក បានជួបប្រជុំគ្នាទ្វេរភាគី​ នៅកូឡាឡាំពួរ កាលពីថ្ងៃទី​៣១តុលា នៅក្នុងឱកាសកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ​អាស៊ាន។ ក្នុងពេលប្រជុំ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិចិន បានអំពាវនាវថាសុំ​ឲ្យប្រទេសទាំង​២ មានទំនុកចិត្តចំពោះគ្នា​។ តែទន្ទឹមនេះ ចិន​សូមប្រាប់ទៅអាមេរិក​ថា ត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន នៅក្នុងការនិយាយស្តី​ ជុំវិញ​សំណុំរឿងតៃវ៉ាន់។​

បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងអង់គ្លេស ដល់វេន សិង្ហបុរី ដែលប្រកាសរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មហាសេដ្ឋីខ្មែរដើមកំណើតចិន អ្នកឧកញ៉ា ចេន ហ្ស៊ី ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើក្លែងបន្លំ និង​លាង​សម្អាត​លុយ។ ប៉ូលិសសិង្ហបុរីបានបញ្ជាក់ថា ទ្រព្យសម្បត្តិដែលអាជ្ញាធររឹបអូសមានចំនួនជាង ១១៥ លានដុល្លារអាមេរិក។ ​

ការប្រកាស​របស់​​លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលថាលោក​នឹងអនុញ្ញាត​ឲ្យកងទ័ពអាមេរិក បើកការសាកល្បងសព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរឡើងវិញនោះ បានបង្ក​ជាមន្ទិលសង្ស័យ ព្រមទាំងការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង​ ស្តីពីការបើកទ្វារចំហ ឲ្យមាន​ការប្រណាំងប្រជែងអាវុធមហាប្រល័យនេះ​។ អង្គការសមាគម​តំណាងជនរងគ្រោះ​ដោយ​គ្រាប់បែកបរមាណូ បានរួមគ្នា​ផ្ញើលិខិតជាបន្តបន្ទាប់​ទៅកាន់​សហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បី​ជំទាស់តវ៉ាយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់​បំផុត ទៅនឹង​គម្រោង​សាកល្បង​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។

នៅរសៀលថ្ងៃសុក្រ ទី៣១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ មេយោធភូមិភាគ៤របស់កម្ពុជា និងមេយោធភូមិភាគទី២របស់ថៃបានជួបជជែកគ្នាស្តីពីការកែសម្រួលទីតាំងអាវុធធុនធ្ងន់ចេញពីតំបន់ជម្លោះព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំង ២។ កិច្ចប្រជុំនេះធ្វើឡើងនៅច្រកព្រំដែនអូរស្មាច់ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បន្ទាប់ពីមានកិច្ចប្រជុំមួយរវាងលេខាធិការដ្ឋានគណៈកម្មាធិការកិច្ចការព្រំដែនថ្នាក់យោធភូមិភាគ (RBC) នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រដដែលនេះ។

ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី ៣០ តុលា វិមានក្រេមឡាំង បានបន្ធូរបន្ថយពាក្យសំដីរបស់ខ្លួន ដោយអះអាងថា ការ បាញ់ពិសោធ យានដ្រូនមុជទឹក និង មីស៊ីលបណ្តែត កាលពីថ្ងៃ អាទិត្យ និង ថ្ងៃពុធ កន្លងទៅ មិនមែនជាការធ្វើតេស្ត អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ដោយផ្ទាល់នោះឡើយ ។ ការផ្លាស់ប្តូរគោលជំហរភ្លាមៗដូច្នេះ ប្រព្រឹត្តទៅ ក្រោយពីប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានបញ្ជាឲ្យ ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក ចាប់សាកល្បងឡើងវិញជាបន្ទាន់ នូវអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី ៣០ តុលា។

កាលពីថ្ងៃសៅរ៍កន្លងទៅ លោកសមរង្ស៊ី​បាន​ប្រកាស​បង្កើត​ជាផ្លូវការ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ឯករាជ្យ​២៣​តុលា។ ក្នុង​ចំណោម​មនុស្ស​ប្រមាណ​៥០០នាក់​ដែលមានវត្តមាន​នៅក្នុង​សាលប្រជុំ​រៀបចំ​ក្នុងទីក្រុង​ប៉ារីស​ មាន​អ្នកចូលរួម​ជិត​១០០នាក់​ដែលបានធ្វើដំណើរ​មកពីបរទេស ដូចជា ស៊ុយអែត ស្វ៊ីស អាល្លឺម៉ង់ សហរដ្ឋអាមេរិក កាណាដា នូវែលសេឡង់ ជប៉ុន និង​កូរ៉េខាងត្បូង។ នៅមុនធ្វើដំណើរ​ត្រលប់ទៅប្រទេស​ដែលខ្លួនរស់នៅ ក្រុមប្រតិភូខ្មែរ​ដែលមួយចំនួន​ជា​សមាជិក​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ក្រៅប្រទេស​បាន​ធ្វើដំណើរ​ទៅ​ធ្វើទស្សនកិច្ច​នៅ​វត្ត​ពោធិ៍វង្ស ជាយក្រុង​ប៉ារីស។ តើអ្នកចូលរួម​ក្នុង​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាឯករាជ្យ​២៣​តុលា​ជាអ្នកណា ហើយហេតុអ្វីបាន​ជាពួកគេ​ទាំងនោះ​សម្រេចចិត្ត​ចូលរួម​ក្នុង​រដ្ឋាភិបាលក្រៅប្រទេស? យើងស្តាប់​បទយកការណ៍​របស់​ឈាង បុប្ផាដែល​​បានទៅជួបសម្ភាសន៍នៅ​វត្ត​ពោធិវង្ស។

បន្ទាប់ពីខកខានមិនបានជួបគ្នាតាំងពីឆ្នាំ២០១៧ មក មេដឹកនាំចិន និងកាណាដាបានជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាឡើងវិញជាលើកទី១ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី៣១ តុលា។ នាឱកាសប្រជុំកំពូលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APEC) ក្នុងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ប្រធានាធិបតីចិនបានប្រកាសអញ្ជើញ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា ឲ្យទៅធ្វើទស្សនកិច្ចផ្លូវការ នៅប្រទេសចិនទៀតផង។ ភ្លាមៗ មេដឹកនាំកាណាដា បានទទួលការអញ្ជើញដោយរីករាយ និងប្តេជ្ញាពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាឡើងវិញ។

សាលាដំបូងខេត្តតាកែវ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៣០ខែតុលាឆ្នាំ២០២៥ បានសម្រេចចោទប្រកាន់សកម្មជនសង្គម ជនមានពិការភាពមួយរូប គឺលោក ហ៊ុន យុទ្ធ ពីបទ ញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍។ ការស​ម្រេចនេះធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន យុទ្ធ បានបញ្ចេញមតិតាមបណ្តាញសង្គមជាបន្តបន្ទាប់ រិះគន់ការប្រើប្រាស់ពន្ធនាគារធ្វើជា​រនាំងបិទសិទ្ធិ​សេរីភាពបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោក ហ៊ុន យុទ្ធ ត្រូវប្រឈមនឹងការជាប់គុកជាលើកទី៣ នៅក្នុងសំណុំរឿងចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់។

ពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងតំបន់អង្គរជាច្រើនគ្រួសារនៅពុំទាន់ទទួលយកការដោះដូរដីដោយស្ម័គ្រចិត្ត ដែលអាជ្ញាធរបានរៀបចំឲ្យនៅឡើយទេ។ ការមិនដាច់ចិត្តរើទៅទីតាំងថ្មីដោយពួកគេយល់ថា ទីតាំងបច្ចុប្បន្នអាចឱ្យពួកគេប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតបានល្អប្រសើរ បើធៀបនឹងតំបន់រុនតាឯកដែលអាជ្ញាធរផ្តល់ជូន។ ពលរដ្ឋមិនព្រមចាកចេញមើលឃើញថា តំបន់រុនតាឯកគ្មានដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចទេ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ពួកគេក៏មិនហ៊ានជំទាស់នឹងសំណើរបស់អាជ្ញាធរក្នុងការរុះរើផ្ទះ ដោយត្រឹមហ៊ានលើកពីកង្វល់ផ្លូវច្បាប់។

តំណាងស្ថានទូតអាល្លឺម៉ងប្រចាំកម្ពុជា លោក Gidon Windecker បានលើកឡើងថា លុះត្រាណាតែកម្ពុជាមានក្របខណ្ឌច្បាប់រឹងមាំទើបការបារម្ភពីឯកជនភាពអនឡាញ និងការការពារទិន្នន័យរបស់អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធ័រនែតនៅកម្ពុជាអាចដោះស្រាយបាន។ លោក Gidon Windecker បានថ្លែងយ៉ាងដូចនេះនៅក្នុងវេទិកាអ៊ីនធ័រនែតភ្នំពេញឆ្នាំ ២០២៥ ក្រោមប្រធានបទ «រួមគ្នាលើកកម្ពស់អនាគតឌីជីថលនៅកម្ពុជាប្រកបដោយបរិយាបន្ន និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន»។ សម្រាប់លោក Gidon Windecker កម្ពុជាកំពុងបោះជំហានទៅរកការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថលយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ តែពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួន ពិសេសអ្នករស់នៅតាមទីជនបទនៅមានការខ្វះខាតផ្នែកអក្ខរកម្មឌីជីថលនៅឡើយ។

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជំរុញឲ្យក្រសួងអប់រំសហការជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ ចុះស្រង់ស្ថិតិកុមារ និងសិស្សានុសិស្ស ដែលវិលត្រឡប់ពីប្រទេសថៃវិញឲ្យបានច្បាស់លាស់ និងជំរុញឲ្យពួកគេ​ចុះឈ្មោះចូលរៀនថ្មី ឬចូលរៀនបន្តនៅតាមសាលារៀន។ តាមលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្រសួងអប់រំ និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវតែសម្របសម្រួល និងរៀបចំសម្រួលការចុះឈ្មោះ​​សិស្សានុសិស្ស​​ដែលមកពីប្រទេសថៃ ដោយពុំចាំបាច់ទាមទារឯកសារដូចជា​ សំបុត្រកំណើត សៀវភៅស្នាក់នៅ សៀវភៅគ្រួសារ ឬសំបុត្រពេទ្យនោះទេ។​

ពីមួយឆ្នាំទៅ​មួយឆ្នាំ​ វៀតណាម​បានរងគ្រោះ ​ដោយ​គ្រោះធម្មជាតិ​ ខ្យល់ព្យុះ ទឹកជំនន់ កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ​។ មហន្តរាយធម្ម ​​ជាតិទាំងនេះ បានបណ្តាលឲ្យ​មនុស្ស​រាប់លាននាក់ត្រូវភៀសខ្លួន បាត់បង់ផ្ទះសំបែង ខូចខាតហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងបាន​ធ្វើ​ឲ្យខាតបង់ប្រាក់​អស់រាប់សិបលានដុល្លារ​។ ផ្អែកតាមអ្នកជំនាញ  ភូមិសាស្ត្រវៀតណាម បូកបន្ថែមនឹង​បម្រែ​បម្រួល​​អាកាសធាតុ ព្រមទាំង​ការសាងសង់​​ចាក់បេតុងគ្រប់ទីកន្លែងផងនោះ គឺជាកត្តាគួបផ្សំ​ដែលធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេសនេះ រងគ្រោះកាន់តែខ្លាំង កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅថ្ងៃអនាគត​។

​ជំនួបរវាងប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកដូណាល់ត្រាំ និងសមភាគីចិនលោក ស៊ី ជីនពីងនៅកូរ៉េខាងត្បូងដែលពិភពលោករង់ចាំតាមដានបំផុតទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំធេង។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោកដូណាល់ត្រាំ ដោយប្រកាសគ្រោងធ្វើដំណើរទៅប្រទេសចិននៅខែមេសា ឆ្នាំ២០២៦ ខាងមុខ។ តែអ្វីជាការកត់សម្គាល់ ប្រមុខដឹកនាំទាំងពីរមិនធ្វើបានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនៅក្រោយជំនួបទេ។

ប៉ុន្មាននាទី​មុននឹងជួបប្រជុំ​ជាមួយ​លោក​ស៊ី ជីនពីង នៅប៊ូសាន់ លោកដូណាល់ ត្រាំ បានប្រកាសថា លោក​បាន​ចេញបញ្ជា​ឲ្យ​កងទ័ពអាមេរិក ចាប់ផ្តើមបើកការសាកល្បងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរថ្មីៗ ដែល​អាមេរិក​បានខានធ្វើ ប្រមាណជាង​៣០ឆ្នាំមកហើយ​។ ការប្រកាសរបស់លោក​ដូណាល់ ត្រាំ នេះ គឺជាសារឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រកាសអួតរបស់​លោកពូទីន ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃជាប់ៗគ្នាមកនេះ ដែលថារុស្ស៊ីបាន​សាកល្បងមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរ​ និងដ្រូនមុជទឹក​ដើរដោយ​ប្រព័ន្ធ​​នុយក្លេអ៊ែរ ដ៏ទំនើបបំផុ​ត។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៦​ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០២៥​ កម្ពុជា ​និង​អាមេរិក​បាន​ចុះហត្ថ​លេខា​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ពាណិជ្ជ​កម្មបដិការ​ដើម្បី​លុប​បំបាត់​រនាំង​ពន្ធ​លើមុខ​ទំនិញ​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន​ និង​ពង្រីក​ពាណិជ្ជ​កម្ម​ទ្វេភាគី​។​ បើ​តាមសេច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​រួម​ កម្ពុជា​នឹង​លុប​ចោល​ពន្ធ​នាំចូល​ទាំង​អស់​លើ​ផលិត​ផល​ឧស្សាហ​កម្ម​ អាហារ​ និង​កសិកម្ម​របស់​អាមេរិក​ដែល​នាំ​ចូល​កម្ពុជា​។​ ចំណែក​ អា​មេរិក​នៅតែ​រក្សា​ពន្ធ​ ១៩% ​លើទំ​និញ​របស់​កម្ពុជា​ដដែល ​តែនឹង​បន្ថយ​មក​នៅ​ពន្ធ​សូន្យ​ចំពោះ​ផលិត​ផល​មួយ​ចំនួន​ដែល​បាន​ចុះបញ្ជី​ក្នុង​បទ​បញ្ជា​ប្រតិ​បត្តិថ្មីៗ​នេះ​។​ សម្រាប់​អ្នក​ជំនាញ​សេដ្ឋ​កិច្ច ​កម្ពុជា​នឹង​ទទួល​បាន​អត្ថ​ប្រយោជន៍​បន្ថែម​ទៀត​ពី​លើ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​នេះ​។

សមត្ថកិច្ចសិង្ហបុរី កំពុងតាមចាប់ខ្លួនបណ្តាញក្រុមឧក្រិដ្ឋជនឆបោកអនឡាញក្នុងប្រទេសកម្ពុជាសរុបចំនួន ៣៤នាក់ ដែលមានជនជាតិសិង្ហបុរីចំនួន២៧នាក់ និងជនជាតិម៉ាឡេស៊ីចំនួន ៧នាក់។ នេះបើយោងតាមការចុះផ្សាយដោយទូរទស្សន៍សិង្ហបុរី CNA នាថ្ងៃទី ២៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥។ ក្រុមជនសង្ស័យទាំង ៣៤នាក់ ខាងលើ បានឆបោកប្រាក់ពីជនរងគ្រោះជាជនជាតិសិង្ហបុរី គិតជាទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៣១លានដុល្លារអាមេរិក តាមរយៈការក្លែងបន្លំធ្វើជាមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលរបស់សិង្ហបុរី។

នៅ​ថ្ងៃទី​២៩ ខែ​តុលា ​ឆ្នាំ​២០២៥ ព្រឹទ្ធសភា​កម្ពុជា​បាន​ចេញ​សេច​ក្តី​ប្រកាស​មួយ​ដោយ​សំដែង​ការ​ខក​ចិត្តយ៉ាង​ខ្លាំង​នឹង​ការ​ផ្សាយ​របស់​សារព័ត៌​មាន​ថៃ​The Nation ដែលថា​ប្រធាន​រដ្ឋសភា​កម្ពុជា​នាំ​មុខ​ប្រធាន​រដ្ឋសភា​ថៃ​ នៅ​ប្រទេស​ហុងគ្រី ​សម្រាប់​កិច្ច​ពិភាក្សា​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​។​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ព្រឹទ្ធសភា​កម្ពុជា ​ចាត់​ទុក​ការ​ចុះ​ផ្សាយ​របស់​កាសែត​ថៃ​នេះ​ ថា​មិន​ត្រឹម​តែ​បំភ្លៃ​ការ​ពិត​ប៉ុណ្ណោះទេ​ តែ​បង្ហាញ​ពី​កង្វះ​ការយល់​ដឹង​ និង​បក​ស្រាយ​ខុស​ដោយ​ចេតនា ​ពី​នីតិ​វិធី​ផ្លូវ​ការ​ និង​ឯកសារ​នានា​របស់​សន្និ​បាត​ IPU​។

នៅថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង បានពិភាក្សាអំពីជម្លោះកម្ពុជា-ថៃជាមួយប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ។ នៅកិច្ចសន្ទនាទល់មុខគ្នាដែលធ្វើឡើងនៅកូរ៉េខាងត្បូងនាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣០ តុលានេះ ភាគីទាំងពីរបានលើកឡើងពីតួនាទីរបស់ប្រទេសចិនក្នុងការលើកកម្ពស់សន្តិភាពក្នុងតំបន់ដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែននៃប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានទាំងពីរនេះ។

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ ចិនបានចេញមុខអះអាងថា ទីក្រុង​ប៉េកាំងបានប្រើវិធីផ្ទាល់របស់ខ្លួនក្នុងការជួយឲ្យកម្ពុជា និងថៃទទួលបានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាពកាលពីថ្ងៃទី២៦ តុលានៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ នេះជាសម្តីចេញពីមាត់របស់ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីងប្រាប់ទៅប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំនៅក្នុងជំនួបទ្វេភាគីនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។ តាំងពីកម្ពុជា និងថៃបានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាពគូឡាឡាំពួកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៦ តុលាមក នេះជាលើកទី១ ដែលចិនបានបញ្ចេញប្រតិកម្មដូចនេះ។ អ្នកជំនាញផ្នែកកិច្ចការអន្តរជាតិ​កត់​សម្គាល់​ថា ការដែលចិនបញ្ចេញប្រតិកម្មយឺតយ៉ាវក៏ព្រោះតែចង់រក្សាអព្យាក្រឹតរបស់ខ្លួននៅក្នុងជម្លោះព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ។

នៅទីក្រុងរីយ៉ូ ប្រទេសប្រេស៊ីល កាលពីថ្ងៃទី​​២៨​តុលា សមត្ថកិច្ច​បានចុះទៅបង្រ្កាប​ក្រុម​ជួញដូរគ្រឿងញៀន នៅតំបន់​អនាធិបតេយ្យ ហើយ​បានបណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់​មនុស្ស យ៉ាងហោច​៦៤នាក់។ នេះគឺជាប្រតិបត្តិការដ៏កំណាចមិនធ្លាប់ទេ​។ សូម្បីតែ​​ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស​ ក៏បានថ្លែង​ការ​តក់ស្លុត និង​បានទាមទារ​ឲ្យ​មានការស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅ ឲ្យ​បានឆាប់បំផុត​។