ចិននិងរុស្ស៊ីមានគម្រោងសាងសង់ បណ្តាញ​​​បំពង់បង្ហូរឧស្ម័ន​ដ៏វែងមួយ ឈ្មោះថា Power of Siberia 2 ដែលតភ្ជាប់ពី​តំបន់ស៊ីបេរី ឆ្ពោះទៅកាន់ខេត្តស៊ីនជាំងរបស់ចិន​។ ស្របពេល​ដែល​ប្រទេសអឺរ៉ុបបានឈប់ទិញឧស្ម័នរុស្ស៊ី គម្រោងដ៏ធំមហាសាលនេះ នឹងអនុញ្ញាតឲ្យរុស្ស៊ី អាចទទួល​បាននូវ​​​ប្រភពចំណូលដ៏ច្រើនសន្ធឹក​។ តែយ៉ាងណា គម្រោង​ដ៏ធំនេះហាក់នៅឆ្ងាយ​សន្លឹម​ មិនដូចការសង្ឃឹមរបស់រុស្ស៊ីទេ ព្រោះភាគីចិនដែលមានប្រៀប ​កំពុងតែអូសជើង និង​ដាក់លក្ខខណ្ឌកេង​ចំណេញ​ខ្លាំងបំផុត​។

នៅថ្ងៃ​ទី​០៧ ​ខែ​មិថុនា ​ឆ្នាំ២០២៤នេះ ​ក្រសួង​វប្បធម៌​បានចេញ​សេចក្តីណែនាំ​មួយ​ដល់​ក្រុម​សិល្បៈប្រពៃណី​មួយក្រុម​ ដែល​បាន​សម្តែង​បែបអាសអាភាស​នៅក្នុង​ពិធី​កាត់សក់​អាពាហ៍ពិពាហ៍​មួយ​ឲ្យបញ្ឈប់​សកម្មភាព​ជា​បន្ទាន់។ ​ឃ្លីបវីដេអូ​នៃ​ពីធីកាត់សក់​អាពាហ៍ពិពាហ៍​ដែលមាន​សកម្មភាព​ស្រើបស្រាលនេះ​ត្រូវបាន​គេបង្ហោះ​តាម​បណ្តាញ​សង្គម ​និង​បានរងនូវ​ការរិះគន់​ពី​មហាជន ​និង​អ្នកសិល្បៈ​យ៉ាងព្រោងព្រាត​។ ​នៅក្នុង​កិច្ចសម្ភាស​ជាមួយ​វិទ្យុបារាំង ​RFI ក្នុងថ្ងៃ​សុក្រ ​ទី​០៧ ខែ​មិថុនា​នេះ ​លោក​បណ្ឌិត ​រត្ន័ សណ្តាប់​ អ្នកជំនាញ​ផ្នែក​អារ្យធម៌ខ្មែរ​បាន​ចាត់ទុក​សកម្មភាព​សម្តែង​បែបអាសអាភាសនេះ​ជាកំហុសឆ្គង​ផ្នែក​វប្បធម៌ ​និង​ថា ​កំហុសឆ្គង​ដូចនេះ​បានរងនូវ​ការដាក់ទោស​ពី​សង្គម​ធ្ងន់ជាង​ការដាក់ទោស​ដោយ​ច្បាប់​ទៅទៀត​៕

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោកហ៊ុន ម៉ាណែតបានលើកឡើងក្នុងថ្ងៃទី៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា ការចាប់យក និងការប្រើប្រាស់បញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) ត្រូវមានដែនកំណត់ គិតគូរពីសីលធម៌ និងតម្លៃសង្គម ហើយថា បើបច្ចេកវិទ្យា AI នេះមិនត្រូវបានប្រើប្រាស់ត្រឹមត្រូវទេ នោះវានឹងបង្កភាពអវិជ្ជមានដល់សង្គមជាតិ។ ការលើកឡើងដូចនេះរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីបានធ្វើឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ានផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍លើកទី២០ ដែលរៀបចំធ្វើនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប។

ពិព័រណ៍សៀវភៅលើនាវាបណ្ណាល័យចល័ត Doulos Hope’s របស់អាឡឺម៉ង់ដែលសំចតកំពង់ផែស្វយ័តភ្នំពេញជាលើកទី១ កំពុងបើកទ្វាររង់ចាំអ្នកចូលទស្សនាតាំងពីថ្ងៃទី៥ មិថុនា។ ការសំចតនៅទីក្រុងភ្នំពេញរបស់នាវាបណ្ណាល័យចល័តដ៏ល្បីល្បាញមួយនេះជាផ្នែកមួយនៃបេសសកម្មជំរុញការអាន និងលើកកម្ពស់អក្ខរកម្មនៅក្នុងពិភពលោក។ មានផ្ទុកសៀវភៅចម្រុះរាប់ពាន់ក្បាល នាវាបណ្ណាល័យចល័ត Doulos Hope’s កំពុងទាក់ទាញពលរដ្ឋខ្មែរដែលនិយមការអាន៕

ក្រោយចប់កម្មវិធីបុណ្យ​​រំឭកខួប​៨០ឆ្នាំ នៃការ​សំរុកចូលរបស់កងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្ត ដើម្បី​រំដោះបារាំងពីក្រញ៉ាំរបបអ៊ីទ្លែរណាស៊ីស លោកប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន ​វ្លូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានចាប់ផ្តើម​ធ្វើទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋនៅបារាំងនៅថ្ងៃទី​៧​មិថុនានេះ ដោយ​លោក​បានចូលទៅថ្លែងសុន្ទរកថា នៅចំពោះអង្គសភាជាតិបារាំង​។ ទន្ទឹម​គ្នានេះដែរ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ម្សិលមិញ លោក​ម៉ាក្រុង បាន​បញ្ជាក់​ឲ្យដឹងថា បារាំងនឹងបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំង Mirage ទៅឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​ ដើម្បី​ប្រយុទ្ធតទល់​នឹង​កងទ័ពរុស្ស៊ី។​

នៅថ្ងៃទី០៦ មិថុនា ធនាគារពិភពលោកបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយស្តីពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាដោយព្យាករថា កម្ពុជានឹងទទួលបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចក្នុងអត្រា ៥,៨% សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៤ ពោលកើនលើសតិចតួចធៀបនឹងឆ្នាំ ២០២៣ ដែលមានកំណើន ៥,៦%។ វិស័យនាំចេញទំនិញ និងវិស័យសេវាកម្ម គឺជាវិស័យស្នូលដែលជំរុញឲ្យកម្ពុជាទទួលបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចលើសឆ្នាំ ២០២៣ តិចតួច។

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែតបានប្រកាសនៅថ្ងៃពុធ ទី០៦ មិថុនាពីការបន្ថែមម៉ោងសិក្សាចំនួន២ម៉ោងដល់សិស្សានុសិស្សថ្នាក់បឋមសិក្សា។ ការបន្ថែមម៉ោងសិក្សានេះត្រូវបានលោក ហ៊ុន ម៉ាណែតបញ្ជាក់ថា ជាម៉ោងបំប៉នបន្ថែមសម្រាប់សិស្សានុសិស្សដែលរៀនសូត្រនៅខ្សោយ។ អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យអប់រំបង្ហាញចេតនាគាំទ្រចំពោះការសម្រេចដូចនេះរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល។ តែមានអ្នកខ្លះបានមើលឃើញពីបន្ទុកបន្ថែមសម្រាប់លោកគ្រូ អ្នកគ្រូដែលមិនអាចឆ្លៀតធ្វើការងារផ្សេងបាន។

ផ្អែកតាមភ្នាក់ងារព័ត៌មានផ្លូវការ TASS របស់រដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ី នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី ៦ មិថុនា ឆ្នាំ ២០២៤ អាជ្ញាធររុស្ស៊ី បានចាប់ខ្លួនជនជាតិបារាំងម្នាក់ ដែលជាប់សង្ស័យថា បានប្រមូលយកព័ត៌មានសម្ងាត់ ទាក់ទងនិងសកម្មភាពយោធារុស្ស៊ី។ គណៈកម្មការ ទទួលបន្ទុកផ្នែកស៊ើបអង្កេត ករណីឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី បានថ្លែងថា ប្រសិនបើព័ត៌មានសម្ងាត់ក្នុងវិស័យយោធារុស្ស៊ី ធ្លាក់ក្នុងដៃភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍បរទេស នោះសន្តិសុខជាតិរុស្ស៊ី នឹងអាចរងការគំរាមកំហែង។ យោងតាមច្បាប់ ភ្នាក់ងារបរទេស ក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី បុរសជនជាតិបារាំងរូបនេះ អាចត្រូវកាត់ទោស ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ រហូតដល់ ៥ ឆ្នាំ។

ផ្អែកតាម​អាជ្ញាធរ​ហាម៉ាស ដែលគ្រប់គ្រងតំបន់ហ្កាហ្សា គឺកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបាន​បាញ់​ប្លោង​គ្រាប់ កាលពី​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​៦មិថុនា ​សំដៅមកលើសាលារៀន​មួយកន្លែង ដែលស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​។ ការវាយ​ប្រហារនេះ បានបណ្ដាល​ឲ្យស្លាប់​មនុស្ស យ៉ាងហោច៤០នាក់ ក្នុងនោះមាន​​កុមារនិង​ស្ត្រីជាច្រើននាក់​។ ដោយឡែក ភាគីអ៊ីស្រាអែល​អះអាងថា គឺក្រុម​ហាម៉ាស​ដែលបានពួនសំងំលាក់ខ្លួន ​ក្នុងទីតាំងសាលារៀននេះ​។​

លោក ​វ៉ាង វេនប៊ីន ​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​ការបរទេស​ចិន​ ដែលគេ​ស្គាល់ថា​មាន​សមត្ថភាព ​និង​វោហាសាស្ត្រ​នយោបាយ​លេចធ្លោ​ប្រឈមមុខ​នឹង​ប្រទេស​លោក​ខាងលិច​ ត្រូវបាន​តែងតាំង​ជា​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​ថ្មី​ចិន​ប្រចាំនៅកម្ពុជា​។ ​ការតែងតាំង​លោក ​វ៉ាង វេនប៊ីន ​ដែលមាន​រហ័សនាម​ «​អ្នក​ចម្បាំង​ចចក​» របស់​ក្រុង​ប៉េកាំង​ជាឯកអគ្គរដ្ឋទូត​នៅ​កម្ពុជា​ធ្វើឡើង ​ស្របពេល​ដែល​កម្ពុជា​ត្រូវគេ​មើលឃើញថា​អាចក្លាយ​ជា​សមរភូមិ​នៃការ​ប្រទាញប្រទង់​គ្នា​រឿង​ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ​រវាង​ប្រទេស​មហាអំណាច​។ ​តើវត្តមាន​អ្នកការទូត​ចិន​ថ្មីរូបនេះ​នៅកម្ពុជា​ជាការ​ត្រៀម​លក្ខណៈ​ទុកមុន​របស់ចិន​នៅក្នុង​ជម្លោះ​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​ឬ​យ៉ាងណា​?

នៅថ្ងៃអង្គារ ទី៤ មិថុនា មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្សហៅកាត់ « សង់ត្រាល់ » បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយស្តីពីស្ថានភាពសេរីភាពរបស់សហជីពក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ សង់ត្រាល់បានបញ្ជាក់នៅក្នុងរបាយការណ៍ថា ការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សហជីពឯករាជ្យកម្ពុជានៅតែទទួលរងការរារាំង តាមរយៈការគំរាមកំហែងគ្រប់រូបភាព។

ជន​ម្នាក់ដែលទំនងជាមាន​គម្រោងធ្វើអំពើភេរវកម្ម​នៅបារាំង ត្រូវបាន​​អាជ្ញាធរបារាំងបានចាប់ឃាត់ខ្លួន​បាន​​ ទាន់ពេលវេលា បន្ទាប់ពីជននេះ​រងរបួសដោយ​សារតែគ្រឿងផ្ទុះរបស់ខ្លួនឯង។ ជនដែលត្រូវគេឃាត់ខ្លួនបាន ក្នុងបន្ទប់សណ្ឋាគារ ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ប្រលានយន្តហោះ Roissy Charles de Gaulle មានភេទប្រុសកាន់​លិខិតឆ្លងដែន​ រុស្ស៊ីផង និង​អ៊ុយក្រែនផង។ មិនទាន់មានការបញ្ជាក់ណាមួយ ថា​ជននេះ​បានទទួលការបញ្ជាដោយ​ផ្ទាល់ពីរុស្ស៊ី ឬយ៉ាងណាទេ។ តែមួយរយៈចុងក្រោយនេះ អាជ្ញាធរបារាំងអះអាងថារុស្ស៊ី​បានប្រើប្រាស់វិធីជាច្រើន ដើម្បីគំរាមសន្តិសុខមកលើបារាំង ស្របពេល​ដែល​បារាំងត្រៀមបើកសម្ពោធ​ការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក​។

ថ្ងៃទី​៦មិថុនា​នេះ ជា​ខួប​៨០ឆ្នាំ នៃព្រឹត្តិការណ៍​វាយ​រំដោះប្រទេស​បារាំង​ ពី​ក្រញាំ​ដៃ​ទាហាន​ណាហ្ស៊ី​​អាល្លឺម៉ង់​​។​​​ នេះ​ជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ​​ដ៏សំខាន់​ ដែល​ឈាន​ទៅ​ផ្តួល​រំលំរបប​ណាស៊ី​ ហើយនិង​​បិទ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​លោកលើកទី២។​ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង ​រៀបចំ​ពិធី​ដ៏គគ្រឹកគគ្រេង​សម្បើម​ណាស់ ដើម្បី​រំឭកខួប​៨ទស​វត្សរ៍ នៃ​មហាព្រឹត្តិការណ៍​វាយបំបែក​បន្ទាយណាហ្ស៊ី​​អាល្លឺម៉ង់​ នៅ​ខេត្ត​ណរម៉ង់​ឌី។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនលោក វ៉ាង វេនប៊ីន ត្រៀមមកធ្វើជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតថ្មីប្រចាំនៅកម្ពុជា នាពេលខាងមុខ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយយ៉ាងព្រោងព្រាត របស់សារព័ត៌មានរដ្ឋចិន នៅប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរទេសចិនរូបនេះ ត្រូវបានគេស្គាល់និងឲ្យរហស្សនាម ជាអ្នកការទូតចម្បាំងចចក ដែលមានសមត្ថភាពអាចឆ្លើយតបនឹងរាល់ស្ថានភាពដែលកើតឡើងនៅក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ។ 

១១ឆ្នាំក្រោយព្រឹត្តិការណ៍នៅតៃវ៉ាន់ Directors Factory ដែលជាគម្រោងការមួយនៃ​Directors Fortnight ក្នុងមហោស្រពភាពយន្តកាន​បាន​វិលត្រលប់ទៅ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយ​ដៅយកប្រទេស​ហ្វីលីពីន។ មានគោលដៅ​លើកទឹកចិត្ត ជំរុញ​យុវជនឲ្យសម្រេច​ក្តីស្រមៃ​របស់ខ្លួនក្នុងវិស័យភាពយន្ត មហោស្រពDirectors Fortnight​បាន​ផ្តល់​ឱកាស​ដល់​យុវជន​៨រូប ប្រុស៤ ស្រី៤ ក្នុងនោះមាន​រិទ្ធី លំអពេជ្រ សមិទ្ធិករខ្មែរវ័យក្មេង ដើម្បីចូលរួម​នៅក្នុងគម្រោងការ​ផលិត​ខ្សែភាពយន្តរួមគ្នា​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន។ ខ្សែភាពយន្តខ្នាតខ្លី​ចំនួន​៤​នៃ​គម្រោងការ​Philippines Factory ត្រូវ​បានចាក់បញ្ចាំង​ជាច្រើន​លើក​នៅ ក្នុង​សប្តាហ៍ទី១​នៃ​មហោស្រពភាពយន្តកាន នៅភាគខាងត្បូង​ប្រទេស​បារាំង។

គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនលែងពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើចិនទៀតហើយ ពោលមានក្រុមហ៊ុនវិនិយោគខ្មែរចូលរួមកាន់កាប់ច្រើនជាង៥០ភាគរយ។ នេះជាការប្រកាសរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន ម៉ាណែតនៅព្រឹកថ្ងៃទី៦ មិថុនានេះ។ ការចេញមកបញ្ជាក់របស់លោកហ៊ុន ម៉ាណែតពាក់ព័ន្ធនឹងភាគីចូលរួមបណ្តាក់ទុនវិនិយោគនៅក្នុងគម្រោងព្រែកជីកនេះធ្វើឡើង ក្រោយពីមានការអត្ថាធិប្បាយរិះគន់ជាច្រើនថា គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនបម្រើប្រយោជន៍បរទេសច្រើនជាងប្រយោជន៍ជាតិ។

ជាមន្រ្តីចូលនិវត្តន៍រស់នៅភូមិស្វាយតាអុក សង្កាត់វាលស្បូវ ខណ្ឌច្បារអំពៅ រាជធានីភ្នំពេញ លោក ម៉ម យ៉នដែលបច្ចុប្បន្នជាអ្នកចិញ្ចឹមកង្កែបបានឱ្យដឹងថា ការចិញ្ចឹមកង្កែបមិនពិបាកទេ និងថា បើមានបច្ចេកទេសចិញ្ចឹមត្រឹមត្រូវទៀតនោះ គឺមិនខ្វះទីផ្សារសម្រាប់លក់ទេ។ តាមលោក ម៉ម យ៉ន កង្កែបដែលចិញ្ចឹមក្នុងកសិដ្ឋានរបស់លោក គឺមានលក្ខណៈពិសេសខុសពីគេនៅត្រង់រសជាតិ និងគុណភាព។

ភាពតានតឹងរវាងរុស្ស៊ី និង ប្រទេសបស្ចិមលោក ក្នុងបរិបទសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន បានកើនឡើង មួយកម្រិតទៀត។ នៅថ្ងៃពុធទី ៥ មិថុនា ម្សិលមិញនេះ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បានក្រើនរំលឹកជាថ្មីម្តងទៀតថា ម៉ូស្គូ មិនខ្លាចនឹងវាយបក ទៅលើប្រទេសណា ដែលអនុញ្ញាតឲ្យអ៊ុយក្រែន ប្រើអាវុធរបស់ខ្លួន ដើម្បីវាយប្រហារ ចូលក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី។ លោក ពូទីន សង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រទេសបស្ចិមកំពុងតែភាន់ច្រឡំ ដោយគិតថា រុស្ស៊ី នឹងមិនហ៊ានប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ដើម្បីឆ្លើយតប នឹងការគំរាមកំហែង ពីខាងក្រៅ។ ពុំតែប៉ុណ្ណោះ លោក ពូទីន បានគំរាមថា បើសិនចាំបាច់ រុស្ស៊ី នឹងផ្តល់អាវុធទៅឲ្យប្រទេសដទៃណាមួយ ជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់រុស្ស៊ី ដើម្បីយកទៅវាយបកលើ បណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចណា ដែលផ្គត់ផ្គង់គ្រាប់មីស៊ីលចម្ងាយឆ្ងាយ ឲ្យទៅអ៊ុយក្រែន ដើម្បីបាញ់សំដៅទីតាំងនានា ក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី។

នៅថ្ងៃពុធ ទី០៦ មិថុនា លោកទីវ តារារិទ្ធិ ឬស្គាល់តាមបណ្តាញសង្គមថា Travel with Rith បានចាប់ផ្តើមធ្វើដំណើរដោយជិះកង់ចេញពីកម្ពុជាទៅកាន់អឺរ៉ុប។ តាមគម្រោង លោកទីវ តារារិទ្ធិនឹងត្រូវប្រើពេលជាង១ឆ្នាំដើម្បីធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ប្រទេសអឺរ៉ុបជាង ២០ប្រទេសក្នុងគោលបំណងរៃអង្គាសលុយឲ្យបាន ២៥ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិកដើម្បីជួយមន្ទីរពេទ្យកុមារអង្គរ និងមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា។ ដើម្បីអាចសម្រេចគោលដៅមួយនេះបាន លោកទីវ តារារិទ្ធិបានប្តេជ្ញាជំនះគ្រប់ឧបសគ្គដែលនឹងអាចមានឡើងជាយថាហេតុ។

នៅក្នុងជំនួបផ្លូវការរវាងថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា និងរដ្ឋមន្ដ្រីការពារជាតិអាមេរិកលោកឡយ អូស្ទីននៅថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាបានស្នើឱ្យអាមេរិក និងប្រទេសមហាអំណាចកុំដាក់ប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងជម្លោះភូមិសាស្ដ្រនយោបាយ និងកុំយកប្រទេសកម្ពុជាធ្វើជាទីកន្លែងប្រយុទ្ធ។ លោក ហ៊ុន សែនបានប្រាប់លោកឡយ អូស្ទីនថា កម្ពុជាបានអនុវត្តគោលនយោបាយឯករាជ្យដោយផ្អែកលើច្បាប់ មិនជ្រើសរើសយកខាងណាមួយ និងយកប្រទេសទាំងអស់ជាមិត្ត។ តើអាចទៅរួចទេដែលកម្ពុជាចង់ឱ្យប្រទេសមហាអំណាចដកកម្ពុជាចេញពីជម្លោះភូមិសាស្ដ្រនយោបាយ?

ការកើនឡើងនូវកំដៅផែនដី ដែលបណ្តាល​មកពី​​សកម្មភាពរបស់មនុស្ស មានល្បឿនលឿនខ្លាំងមិនធ្លាប់មានទេ។ នេះគឺជាការសន្និដ្ឋានរបស់​ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រល្បីៗជាច្រើននាក់ ដែលបានរួមគ្នា​ធ្វើ​របាយការថ្មីមួយ ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃ​ពុធទី៥មិថុនា។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានទាញសញ្ញាអាសន្ន​ថា ល្បឿននៃការកើនឡើងសីតុណ្ហភាពផែនដីនេះ កំពុងតែមកបំផ្លាញក្តីសង្ឃឹម ក្នុងការ​ទប់​ស្កាត់​ការកើនឡើងកំដៅផែនដី មិន​ឲ្យលើសពី​២°c នៅរវាង​ ចុងសតវត្សរ៍ទី​២១នេះ​។

​មួយសប្តាយ៍ ក្រោយពី​អតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកដូណាល់ ត្រាំ​ត្រូវ​តុលាការ​រកឃើញថា ពិតមានកំហុសតាម​បទចោទប្រកាន់​ព្រហ្មទណ្ឌ​ក្នុងសំណុំរឿង​ប្រើលុយសូក បិទមាត់​តារាភាពយន្ត​អាសអាភាស ក្រុមយុទ្ធនាការ​ឃោសនា​របស់​លោក​បានអះអាងថា លោកដូណាល់ ត្រាំ​រៃអង្គាស​បាន​លុយប្រមាណ​៥៣​លាន​ដុល្លារ ក្នុងរយៈពេល​តែ​១ថ្ងៃ។ ចាប់តាំងពីត្រូវ​តុលាការ​ក្រុងញូវយ៉ក​បើកការជំនុំជម្រះ និង​សម្រេចថា ពិតជាមានទោសដូចការចោទប្រកាន់ លោកដូណាល់ ត្រាំ​បាន​ប្រកូកប្រកាស​ឲ្យ​ក្រុមគាំទ្រ​របស់លោក​បរិច្ចាគលុយ ពី​២០ ទៅ​៣០០០ដុល្លារ ដើម្បីជួយ​ឲ្យលោកអាចធ្វើ​យុទ្ធនាការឃោសនា​បោះឆ្នោត​​ ផ្តួល​លោក​ចូ បៃដិន។

ជា​ក្មេង​កំព្រា​រស់​នៅ​ជា​មួយ​ជី​ដូន​តាំង​ពី​អាយុ​៣​ឆ្នាំ ​លោក ​ធួក​ បូណា ​បាន​ឆ្លង​កាត់​ជីវិត​ជា​ក្មេង​ក្រីក្រ ​និង​ធ្លាប់​ហែល​ទឹក​ទៅ​រៀន ដោយ​សារ​តែ​នៅ​តំបន់​ដាច់​ស្រ​យាល​។​ តែ​ឧបសគ្គ​នេះ​មិន​បាន​រារាំង​ការ​សិក្សា​របស់​អ្នក​នយោ​បាយ​រូប​នេះ​ឡើយ​។​ ជា​ប្រធាន​គណៈ​កម្មា​ធិការ​វិន័យ​ នៃ​គណ​បក្ស​ប្រ​ជា​ធិប​តេយ្យ​មូលដ្ឋាន​ លោក​ ធួក​ បូណា ​កំពុង​ត្រៀម​បញ្ចប់​ថ្នាក់​អនុបណ្ឌិត​រដ្ឋបាល​សាធារណៈ​ ដោយ​សារ​តែ​លោក​ចង់​ចូល​រួម​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​នៅ​មូលដ្ឋាន​។

នៅព្រឹកថ្ងៃទី០៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិបដិសេធមិនចូលសវនាការនៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញដោយលើកយកហេតុផលទៅពន្យល់ថា អាជ្ញាធរបានបិទផ្លូវហាមឃាត់អ្នកគាំទ្រមិនឱ្យទៅជួបជុំគ្នានៅមុខតុលាការ។ ក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិបានចាត់ទុកការរារាំងរបស់អាជ្ញាធរថាជារឿងមិនទំនង និងថា បើអាជ្ញាធរនៅបន្តប្រើវិធានការរបៀបនេះ ពួកគេនឹងមិនចូលស្តាប់សវនានៅតុលាការទេ។ 

ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​រុស្ស៊ី​នៅក្រុង​ប៉ារីស​ ​រិះគន់ថ្កោលទោស​បារាំង ដោយចោទថា​កំពុង​តែធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ស្អប់​រុស្ស៊ី​។ ទន្ទឹម​នឹងគ្នា​នេះ អ្នក​នាំពាក្យ​វិមាន​ក្រេមឡាំង​ប្រកាស​ថា យោធា​​រុស្ស៊ី​នឹង​មិនលើកលែង​ចំពោះ​គ្រូ​បង្ហឹក​ទាហាន​ជាតិ​បារាំង ដែល​ទៅ​បង្ហាត់​បង្រៀន​ទ័ព​អ៊ុយក្រែន​ នោះឡើយ។ ពីទីក្រុង​ប៉ារីស ​ប្រមុខ​ទូត​បារាំង បង្ហើប​ថា​ ​មា​នសកម្មភាព​ជ្រៀតជ្រែក​ពីបរទេស​ ដោយចង់​បង្កអស្ថិរភាព​នៅប្រទេស​បារាំង។​​​

លទ្ធផល​នៃការបោះឆ្នោត​រយៈពេល​ដ៏វែង​របស់​ឥណ្ឌា​​បាន​បង្ហាញ កាលពីថ្ងៃអង្គារ​ទី ៤​មិថុនាថា គណបក្ស​ Bharatiya Janata Party (BJP) របស់​លោកណារិនដ្រា ម៉ូឌីបានទទួល​សំឡេងគាំទ្រ​ច្រើនជាងគណបក្ស​ប្រឆាំង​។ ដោយគ្មាន​ការសង្ស័យ លោកណារិនដ្រា ម៉ូឌី នៅជា​​ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​ឥណ្ឌា​មួយអាណត្តិ​បន្តទៀត។ តើ​ជ័យជំនះ​ឆ្នោតដែលអនុញ្ញាត​ឲ្យ​លោកណារិនដ្រា ម៉ូឌីដឹកនាំ​ប្រទេ​សដែលមាន​ប្រជាជន​ច្រើនជាងគេ​ នៅក្នុង​ពិភពលោក ផ្តល់សញ្ញា​យ៉ាងណា​ចំពោះឥណ្ឌា និង​​ពិភពលោក​ទាំងមូល?

ដូច​ការ​គ្រោង​ទុក ​ប្រមុខ​ការ​ពារ​ជាតិ​អាមេរិក​លោក​ឡយ អូស្ទីន​បាន​បំពេញ​ទស្សន​កិច្ច​ផ្លូវ​ការ​នៅ​កម្ពុជា​រយៈ​ពេល​មួយ​ថ្ងៃ​នា​ថ្ងៃ​ទី​៤ ​ខែ​មិថុនា​នេះ​។ ​ទស្សន​កិច្ច​លើក​ទី​១ ​របស់​ លោក​ឡយ​ អូស្ទីន ​និង​ជា​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​របស់​ប្រមុខ​ការ​ពារ​ជាតិ​អាមេរិក​នៅ​កម្ពុជា​នេះ​ត្រូវ​បាន​ក្រសួង​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា​ចាត់​ទុក​ជា​ការ​រួម​ចំណែក​លើក​កម្ពស់​ទំនាក់​ទំនង​ និង​កិច្ច​សហ​ប្រតិ​បត្តិការ​លើ​វិស័យ​ការ​ពារ​ជាតិ​រវាង​កម្ពុជា​ និង​អាមេរិក ​រួម​ទាំង​ទំនាក់​ទំនង​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ដែល​មាន​រយៈ​ពេល​៧០​ឆ្នាំ​កន្លង​ទៅ​ឱ្យកាន់​តែ​ល្អ​ប្រ​សើរ​។​ តែអ្នក​តាម​ដាន​នយោបាយ​ខ្លះ​មិន​បាន​មើល​ឃើញ​ពី​ការ​វិវត្តន៍​ជាវិជ្ជមាន​ប៉ុន្មាន​ឡើយ​ បើ​កម្ពុជា​នៅ​តែ​មាន​ទំនោរ​ខ្លាំង​រក​ចិន ​ហើយ​បើ​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ និង​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​មិន​ត្រូវ​បាន​ស្តារ​ឡើង​វិញ​នោះ​ទេ​៕

គណបក្ស​នយោបាយ​ថ្មីមួយទៀត​ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង​នៅថ្ងៃទី​០៤ ​ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤ ​នេះ ដែល​មានឈ្មោះ ​«គណបក្ស​ជំនាន់ថ្មី​»។​ លោក ​មាជ សុវណ្ណារ៉ា ​ដែលជា​អ្នកនយោបាយ​ជាន់ខ្ពស់​អតីត​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​ត្រូវបាន​ជ្រើសតាំង​ជា​ប្រធាន​ «​គណបក្ស​ជំនាន់ថ្មី​» ​តាមរយៈ​ការធ្វើ​សមាជ​ជាលើក​ដំបូង​នៅខេត្ត​សៀមរាប​។

បន្ទាប់ពីជំនួបកំពូលសន្តិសុខអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនៅសិង្ហបុរី លោកឡយ អូស្ទីន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិបានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជានាព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ទី៤មិថុនានេះ។ ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាចាត់ទុកដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការរបស់មេដឹកនាំការពារជាតិអាមេរិកជាការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់អាមេរិកដើម្បីបញ្ជាក់ចំណងមិត្តភាពជាថ្មីជាមួយកម្ពុជា។ គេនៅមិនទាន់មានព័ត៌មានលំអិតជុំវិញវត្តមានលោកឡយ អូស្ទីននៅកម្ពុជាទេ តែបើតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតលោកខាងលិច មានសំណុំរឿងជាច្រើនដូចជា បញ្ហានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង មន្ទិលសង្ស័យចំពោះវត្តមាននាវាចិននៅមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ឬបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាដែលលោកឡយ អូស្ទីន អាចលើកយកទៅជជែកពិភាក្សាជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា។

នៅ​អូស្ត្រាលី ជនបរទេស​ដែលស្នាក់នៅ​ក្នុងទឹកដី​អូស្ត្រាលីយ៉ាងហោច​១ឆ្នាំ និង​មិនដែលធ្លាប់​ធ្វើទាហាន​ទាល់តែសោះ នឹង​អាច​មានសិទ្ធិ​ចុះឈ្មោះបម្រើកងទ័ពអូស្ត្រាលី។ នេះបើតាមការប្រកាស​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអូស្ត្រាលី នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ​ទី ៤​មិថុនា។ មាន​ប្រជាជន​ត្រឹម​ជាង ២៦លាននាក់ អូស្ត្រាលីកំពុង​ប្រឈម​នឹងវិបត្តិខ្វះទ័ព ជាពិសេស​នៅក្នុងកាលៈទេសៈ​ដែល​អូស្ត្រាលី​ត្រូវការកម្លាំងការពារជាតិ ដើម្បីប្រជែងកម្លាំងគ្នា​ជាមួយ​ប្រទេស​ដទៃ ជាពិសេស ចិន នៅក្នុងតំបន់​អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។

នៅប្រទេស​ចិន ថ្ងៃទី​៤មិថុនា​នេះ ជា​ខួប ​៣៥ ឆ្នាំ នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​បង្ក្រាបបាតុកម្ម​នៅ​ទីលាន​ធានអានមេន​​។ ជំនាន់ឆ្នាំ១៩៨៩​នោះ​ កងយោធា​ចិន ​បាន​បង្ក្រាបសម្លាប់​បង្ហូរឈាម​ហ្វូង​បាតុករ​រាប់​រយ​ពាន់​នាក់ ដែលស្រែក​​ទាម​ទារ​​សិទ្ធិសេរីភាព​និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ពេលនេះ នៅចិន​និង​ហុងកុង​ គ្មាន​ពិធីរំឭក​ខួប​ព្រឹត្តិការណ៍​សម្លាប់​បង្ហូរ​ឈាម​ នោះឡើយ ប៉ុន្តែ នៅ​តៃវ៉ាន់​វិញ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ក្រុង​តៃប៉ិ បាន​​ប្រកាស​រៀបចំ​បុណ្យរំឭក​ខួប នៅ​ពេល​ល្ងាច​​។ ​លោកប្រធានាធិបតី ឡៃ ឈីងទឿ ប្រកាស​បញ្ជាក់តាម​បណ្តាញសង្គម​ថា  គេមិនត្រូវ​បំភ្លេច​ចោល​ព្រឹត្តិការណ៍​បង្ក្រាបនៅ​​ធានអានមេនសោះឡើយ។​

ក្នុង​ឆ្នាំ២០២៤នេះ សមាគម​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​ដឹកអ្នកដំណើរ បាន​វាយតម្លៃ​ថា នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក ​អ្នក​ដំណើរ​ផ្លូវ​អា​កាស​ មាន​ប្រមាណ ៥ ពាន់​លាន​នាក់។ ជា​ចំនួន​ច្រើនខ្លាំង​  បំបែក​កំណាត់ត្រា​ ថាជាឆ្នាំដែល​​មនុស្ស​ជិះ​យន្តហោះ​ច្រើន​បំផុត​ គិត​ចាប់តាំងពី​ឆ្នាំ២០១៩។ ឆ្នាំ២០១៩​ ​ជើង​ហោះហើរទាំងស្រុង ​ត្រូវ​បិទជិត​ឈឹង ​ព្រោះតែ​ជំងឺ​រាតត្បាត​កូវីដ១៩។​​​​

នៅថ្ងៃចន្ទ ទី៣ មិថុនា ប្រទេសចិនបានចោទក្រសួងស៊ើបការណ៍សម្ងាត់អង់គ្លេសហៅកាត់ MI6 ពីបទបានប្រើប្តីប្រពន្ធជនជាតិចិនមួយគូឲ្យយកការណ៍ពីចិនប្រាប់អង់គ្លេស។ ព័ត៌មាននេះត្រូវបានបញ្ជាក់ និងចុះផ្សាយដោយក្រសួងសន្តិសុខរដ្ឋចិននៅក្នុងបណ្តាញសង្គម WeChat ផ្លូវការរបស់ខ្លួន។ តាមរយៈបណ្តាញសង្គម WeChat ដដែលនេះ ក្រសួងសន្តិសុខរដ្ឋចិនបានអះអាងពីការប្រមូលបានភស្តុតាង និងបានចាត់វិធានការជាក់លាក់ប្រឆាំងនឹងប្តីប្រពន្ធជនជាតិចិនទាំងពីរនាក់។