នៅថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន១១បានប្រារព្ធទិវាបរិស្ថាន ពិភពលោក ជាមួយការរៀបចំវេទិកា ក្រោមប្រធានបទ “សុខុមាលភាពភពផែនដី ជាការទទួលខុសត្រូវរបស់យើងទាំងអស់គ្នា”។ មានគណបក្សនយោបាយចំនួន៣ ដែលនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាល បានចូលរួមក្នុងវេទិកា គឺគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ គណបក្សកម្លាំងជាតិ និងគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។ ប៉ុន្តែ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាច មិនបានបញ្ជូនអ្នកតំណាងមកចូលរួមនោះទេ ដោយអះអាងថា ជាប់រវល់បំពេញកិច្ចការងារនៅតាមខេត្ត។ នេះបើតាមលោក សាន់ ម៉ាឡា ប្រធានកម្មវិធីបណ្តាញ និងតស៊ូមតិនៃអង្គការភាពជាដៃគូដើម្បីបរិស្ថាន និងការអភិវឌ្ឍ។ គណបក្សនយោបាយដែលបានចូលរួម សុទ្ធតែអះអាងពីការប្តេជ្ញាចិត្តការពារបរិស្ថានដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកម្មវិធីគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន។

អាជីវកម្មលក់ទូស័ព្ទដៃជាអាជីវកម្មមួយទូលំទូលាយ មាននៅគ្រប់រាជធានីខេត្ត ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែ អាជីវកម្មមួយនេះកំពុងរងសម្ពាធដែលពុំធ្លាប់មាន បន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរគយ ចុះរឹបអូសទូរស័ព្ទជាង១០០០គ្រឿងក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ កាលពីថ្ងៃទី ៣០ឧសភា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅក្រោមហេតុផលមិនបង់ពន្ធ។

ជាច្រើន​ថ្ងៃមកហើយ ​របប​​កូរ៉េ​ខាងជើង បាន​បង្ហោះបាឡុង​រាប់​រយ ដែល​សណ្ដោងដោយ​សំរាម​ចម្រុះ​បែប ឲ្យ​ហោះ​ចូល​ទឹកដី​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង។ បាឡុង​សំរាម​ខ្លះ ​ហោះ​ចូល​ដល់​រដ្ឋធានី​​សេអ៊ូលតែម្តង។ អាជ្ញាធរ​​​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង ​ជូន​ដំណឹង កុំ​​ឲ្យប្រជា​ពលរដ្ឋ​ ​ប៉ះពាល់សំរាម​ទាំងនោះឲ្យ​សោះ​ បើទោះបីជា​ ពុំ​ទាន់​មាន​សញ្ញា​ពី​ភាពគ្រោះថ្នាក់ ក៏ដោយ​​។ ​​​ ​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូងក៏​រិះគន់​ស្តីបន្ទោស របប​ផ្តាច់ការ​​កូរ៉េ​ខាងជើង​ ថា​កំពុងតែ​បង្កសកម្មភាព​ញុះ​ញង់​បង្កហេតុ​។ ទីបំផុតទៅ កូរ៉េ​ខាងជើង​ប្រកាស​បញ្ឈប់​សកម្មភាព​បង្ហោះ​បាឡុង​សំរាម​នេះហើយ​។ នេះបើតាម​ការបញ្ជាក់​ពីសំណាក់​​ទីភ្នាក់ងារ​កាសែតរដ្ឋ​​កូរ៉េ​ខាងជើង KCNA។ ​

អ៊ីស្រាអែលនៅបន្តប្រតិបត្តិការយោធាចូល​ទីក្រុង​រ៉ាហ្វា ភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា ដោយមិនខ្វល់ពីការដាក់សម្ពាធ​របស់​សហគមន៍អន្តរជាតិ និងការសម្រេច​របស់​តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដែលបានទាមទារ​ឲ្យអ៊ីស្រាអែលឈប់ជាបន្ទាន់ ការវាយប្រហារ​នៅរ៉ាហ្វា។ តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ មានទឹកមាត់កាន់សាបទៅទៀត នៅពេល​និយាយ​ពីសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន។ តុលាការដែលមាន​ទីតាំង​នៅទីក្រុង​ឡាអេ ប្រទេសហូឡង់ធ្លាប់បានចេញសេចក្តីសម្រេច​ទាមទារ​ឲ្យរុស្ស៊ីឈប់ធ្វើសង្រ្គាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន តាំងពី​ខែ​មីនា​ឆ្នាំ​២០២២ ប៉ុន្តែ សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែនអូសបន្លាយពេលជាង​២ឆ្នាំ។ រុស្ស៊ីធ្វើព្រងើយ មិន​អនុវត្ត​តាមការសម្រេច​របស់​តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ។ រុស្ស៊ី អ៊ីស្រាអែល​មិនព្រម​សហការ ហើយក៏មិនអនុវត្តគោរពតាម​ការសម្រេច​របស់​តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ។ តើនេះជា​កំហុសរបស់អ្នកណា?

នៅថ្ងៃអាទិត្យទី២មិថុនានេះ បណ្តាយុវជនកម្ពុជាប្រមាណជាង២០០នាក់ បានជួបជុំគ្នាដើម្បីប្រារព្ធទិវាបរិស្ថានពិភពលោកក្រោមប្រធាន «សុខុមាលភាពភពផែនដី ជាការទទួលខុសត្រូវរបស់យើងទាំងអស់គ្នា»។ បណ្តាយុវជនដែលវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ បានជួបសម្ភាស បានបង្ហាញទស្សនៈស្រដៀងៗគ្នា ថាបញ្ហាបរិស្ថានជាក្តីកង្វល់រួមរបស់មនុស្សជាតិ ព្រោះបរិស្ថានកំពុងប្រឈមនឹងការបំផ្លិចបំផ្លាញ។ យុវជនជាមនុស្សជំនាន់ថ្មីប្រាថ្នាចង់បាន បរិស្ថានដែលស្រស់បំពង ហើយការងារនេះ ដាច់ខាត ជាការទទួលខុសត្រូវរបស់មនុស្សគ្រប់គ្នា។

ពីប្រទេស​សិង្ហបុរី ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន បាន​ថ្លែង​ថា ប្រទេស​ចិន​បាន​យក​ជើង​រាទឹកនិង​​រំខានប្រទេស​ដទៃ មិន​ឲ្យ​ទៅចូលរួម​វេទិកាសន្តិភាព​ដើម្បីអ៊ុយក្រែន ដែលនឹង​ត្រូវ​រៀបចំ​ក្នុង​ខែ​មិថុនា​នេះ នៅ​ប្រទេស​ស្វីស។ លោក វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ថែមទាំង​ប្រើសម្តីធ្ងន់ថា លោកស្តាយ​ដែល​ចិន​ធ្វើ​ជា​ឧបករណ៍​នយោបាយ​របស់​រុស្ស៊ី​។​ ការ​លើករបស់​ថ្នាក់ដឹកនាំអ៊ុយក្រែន​យ៉ាងដូច្នេះ ធ្វើឡើង​នៅ​ក្នុងការ​ថ្លែងទៅកាន់​ក្រុម​អ្នក​កាសែត។ ចំណែក​ប្រទេស​ចិន​ រដ្ឋបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង​​បានរិះគន់​វេទិកា​សន្តិភាព​ដើម្បី​អ៊ុយក្រែន​​ ព្រោះតែ​ពុំ​បាន​អញ្ជើញភាគី​​រុស្ស៊ី​ឲ្យ​ទៅចូលរួម។​  

ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​រាប់​រយ​នាក់​នៅ​ប្រទេស​ជប៉ុន​បាន​ជួប​ជុំ​គ្នា​ធ្វើ​បាតុកម្ម​នៅ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ទី​ ២​មិថុនា​ ក្នុង​ទី​ក្រុង​តូក្យូ ដើម្បី​ទាម​ទារ​ឲ្យ​ដោះលែង​មេដឹក​នាំ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នៅកម្ពុជា​ គឺលោក ស៊ុន ចន្ធី និង លោក ថាច់ សេដ្ឋា។ បើ​តាម លោក ហៃ វណ្ណា ដែលជា​អ្នក​រៀប​ចំ​បាតុ​កម្ម ​ការ​ទាម​ទារ​របស់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ពេល​នេះ ​គឺ​ជាសញ្ញា​ប្រាប់​ទៅ​រដ្ឋាភិបាល​ជប៉ុន​ឲ្យ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ពី​បញ្ហា​នៅ​កម្ពុជា ​ព្រោះថា ​មេដឹក​នាំបក្ស​ប្រឆាំង​២​រូប ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​។ ​ចំណែក​មេដឹក​នាំ​បក្ស​ប្រឆាំង​ម្នាក់​ទៀត​ត្រូវ​ជាប់​បណ្តឹង​នៅតុលាការ​ បន្ទាប់ពី​ពួកគេ​វិលត្រឡប់​ពី​ទស្សន​កិច្ច​នៅ​ប្រទេស ជប៉ុន។ ​​

នៅក្រុង​សៀងហៃ ដើមខែ​មិថុនានេះ​ អាជ្ញាធរ​ចិន​បាន​រៀបចំ​ពិព័រណ៍​ការងារ​​សម្រាប់​យុវជន​បញ្ចប់​ការងារ​សិក្សា​។ យុវ​និស្សិតចិន​សម្រុក​ចូលរួម​កម្មវិធី​ និង​បាន​ត្អូញត្អែរ​ថា លំបាក​នឹង​រក​ការងារ​ធ្វើ​ឲ្យ​ត្រូវ​នឹង​ជំនាញ​ដែល​ខ្លួន​បាន​រៀន​សូត្រ​។ បញ្ហា​យុវជន​អត់​ការងារ​ ជាប្រធានបទ​ចម្បង​ និងកំពុងតែ​ប្រឈម​ខ្លាំង​សម្រាប់​បន្ទាត់​ដឹកនាំ​នយោបាយ​សេដ្ឋ​កិច្ច​​របស់​ចិន។ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ចិន​ ក៏បាន​ទទួល​ស្គាល់​បញ្ហា​នេះ ហើយ​និងគ្រោង​​រៀបចំ​ចេញ​​វិធានការ​កែទម្រង់ជាបន្ថែមទៀត​ នៅក្នុង​ពេល​ដ៏ខ្លីខាងមុខ​នេះ​ ​។​ ​

កិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសន្តិសុខ​អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ឬសាំងគ្រីឡា​នៅសិង្ហបុរី ​នៅតែគ្របដណ្តប់ដោយ​ភាពតានតឹង​​រវាង​មហាអំណាច​ចិន និងអាមេរិកដែលចេញមុខ​ការពារ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​នៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ឡើងថ្លែង​នៅចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំ​យោធា​របស់​បណ្តាប្រទេស​ក្នុង​មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍ ទី ១​មិថុនា រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាមេរិក លោក​ឡយ អូស្ទីន​បានបញ្ជាក់ថា អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក​ជាអាទិភាពរបស់​អាមេរិក។ នៅចំពោះមុខ​នៃការពង្រីកដែនឥទ្ធិពលរ​បស់ចិន នៅក្នុងតំបន់​ប៉ាស៊ីហ្វិក អាមេរិក​បាន​ចេញមុខ​ធានា​ការពារ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ដែល​កំពុង​ប្រឈមមុខ​ជាមួយចិន ដូចជា​ហ្វីលីពីនជាដើម។ ប៉ុន្តែ បើតាម​លោក​អូស្ទីនដដែល សង្រ្គាមជាមួយ​ចិន​នឹង​មិនកើតឡើងក្នុងពេលឆាប់ៗនោះទេ ហើយគេក៏អាច​ជៀសវាង​បានដែរ ព្រោះថា ការជួបពិភាក្សាផ្ទាល់​រវាង​ថ្នាក់ដឹកនាំយោធា​ចិន និងអាមេរិក​អាច​ជួយ​ឲ្យគេជៀសវាង​ការគិតខុស និងការយល់ច្រលំគ្នា​ទៅវិញ ទៅមក។   ​

នៅថ្ងៃទី ៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានប្រកាសថា គ្រប់ស្ថានីយទូទស្សន៍ និងវិទ្យុទាំងអស់ ត្រូវផ្អាកសកម្មភាពសម្តែង និងការចាក់ផ្សាយទស្សនីយភាពទាំងឡាយណា ដែលមានលក្ខណៈគគ្រឹកគគ្រេង នៅថ្ងៃទី ០៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។ ការប្រកាសបែបនេះ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលបាន ប្រកាសកំណត់ថ្ងៃថ្វាយព្រះភ្លើងព្រះបរមសព សម្តេចព្រះសង្ឃមហាសង្ឃរាជ ទេព វង្ស ជាថ្ងៃកាន់ទុក្ខផ្លូវការលើកទី០២ ។ 

ក្នុងនាមជារដ្ឋតូចដែលសមត្ថភាពនៅមានកម្រិត កម្ពុជាជាប្រទេសដែលគាំទ្រការជជែកគ្នា ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយឈ្នះ-ឈ្នះ ជាជាងការប្រឈមមុខដាក់គ្នា នៅក្នុងស្ថានភាពប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងភាពតានតឹងក្នុង​ពិភពលោក។ នេះគឺជាការលើកឡើងរបស់លោក ទៀ សីហា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលសន្តិសុខអាស៊ី លើកទី២១ នៅប្រទេសសិង្ហបុរី នៅ​ថ្ងៃទី១មិថុនានេះ។

៣ខែមកហើយ ដែលយុវជនជនជាតិភាគតិចចំនួន៤រូប បានលាទ្រនំក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី មកទីក្រុងភ្នំពេញដើម្បីចូលរួមវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលខ្លី ស្ដីពីជំនាញសារព័ត៌មាននៅមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ហៅកាត់ថា CCIM។ ក្រោយបញ្ចប់វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាល យុវជនទាំង៤នាក់ អះអាងថា ពួកគេចាប់យកជំនាញសារព័ត៌មាន ដើម្បីរាយការណ៍ពីបញ្ហាមូលដ្ឋាន ពិសេសរឿងរ៉ាវដែលកើតមានក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេផ្ទាល់។ នាយិកាប្រតិបត្តិនៃCCIM លោកស្រី ឆន សុគន្ធា រំពឹងថាក្រោយពេលបញ្ចប់វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាល យុវជននឹងអាចសរសេរអត្ថបទស្តីពីបញ្ហាដែលកើតមានក្នុងសហគមន៍រស់នៅរបស់ជនជាតិភាគតិច ព្រមទាំងទទួលបានការគាំទ្រពីអាជ្ញាធរនៅក្នុងតំបន់។ ពីមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ CCIM សូមស្ដាប់បទយកការណ៍របស់ ឡាក់ ច័ន្ទតារា។

លោក​ បេនចាមិន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បញ្ជាក់​ថា ​ផែនការបញ្ចប់​សង្គ្រាម​នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ និងការ​ធ្វើ​បទ​ឈប់​បាញ់​ជាអចិន្ត្រៃយ៍ ​អាច​សម្រេច​ទៅបាន គឺចាំបាច់​ទាល់តែ​កម្ទេច​រចនាសម្ព័ន្ធ​ប្រដាប់​អាវុធ​​ហាម៉ាស​​​​ទាំងស្រុង​។ នេះបើយោង​តាម​ខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​។ ​ ការ​បញ្ជាក់​ជាថ្មី​ទៀតរបស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​អ៊ីស្រាអែល ធ្វើឡើង​បន្ទាប់ពី​ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន ប្រកាស​ផែនការ ​៣ ដំណាក់​កាល​ ដើម្បី​បិទបញ្ចប់​សង្គ្រាម​នៅ​ហ្កាហ្សា​​។​​​ សម្ព័ន្ធមិត្ត​ទាំង២ហាក់​នៅ​តែបន្តបង្ហាញ​ជំហរ​ផ្ទុយគ្នា ជុំវិញ​ការ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​និង​​កិច្ច​ចរចា​បទ​ឈប់​បាញ់​។ ​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍ ទី​១មិថុនា ទីក្រុង​រ៉ាហ្វាហ៍ នៅតែបន្តរង​នូវការ​​បាញ់ប្លោង​និងទម្លាក់​គ្រាប់បែក​ពីសំណាក់​ទ័ព​អ៊ីស្រាអែល។​

អគ្គនាយកដ្ឋានគយ នៅថ្ងៃសុក្រទី៣១ឧសភា បានចេញសេចក្តីបំភ្លឺជុំវិញករណីមន្ត្រីគយក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ចុះរឹបអូសទូរស័ព្ទជាង១០០០គ្រឿង ពីទីតាំងអាជីវកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ យោងតាមសេចក្តីបំភ្លឺរបស់អគ្គនាយដ្ឋានគយ ការរឹបអូសទូរស័ព្ទទាំងនោះ ធ្វើឡើងដោយស្របទៅតាមផ្លូវច្បាប់ ដ្បិតទូរស័ព្ទទាំងជាង១០០០គ្រឿងជាទំនិញមិនបានបិទត្រាពន្ធគយ។

នៅថ្ងៃប្រារព្ធទិវាកុមារអន្តរជាតិ ថ្ងៃទី០១ខែ មិថុនាឆ្នាំ២០២៤ អង្គការលីកាដូ អំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ឲ្យឈប់អនុវត្តការចាប់ឃុំខ្លួនដែលមិនចាំបាច់ ទៅលើកុមារ និងអនីតិជននៅក្នុងពន្ធធនាគារ។ ផ្ទុយទៅវិញ អាជ្ញាធរគួរប្រើប្រាស់វិធានការផ្សេង ជំនួសឱ្យការឃុំខ្លួនរបស់កុមារ។ អង្គការលីកាដូស្នើសុំយ៉ាងដូច្នេះ នៅបន្ទាប់ពីមើលឃើញថា ចំនួនកុមារ និងអនីតិជន ដែលកំពុងរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារ កំពុងបន្តកើនឡើងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត កុមារដែលជាប់ពន្ធធនាគារយូរ អាចរារាំងដល់ការលូតលាស់របស់ពួកគេ និងងាយប្រឈមនឹងហិង្សា ។

ការ​ចុះ​រឹប​អូស​ទូរ​ស័ព្ទ​នៅ​ផ្សារ​មេ​មត់​ ខេត្ត​ត្បូង​ឃ្មុំ ​ពី​សំណាក់​មន្ត្រី​គយ​ចល័ត​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣១​ខែ​ឧសភា ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យមាន​ប្រតិកម្ម​រិះគន់​ជា​ច្រើន​នៅ​តាម​បណ្តាញ​សង្គម​។​ អ្នក​ខ្លះ​បាន​ចោទ​សួរ​ថា ​ហេតុ​អ្វី​បាន​មក​បង្ក្រាប​នៅពេល​ដាក់​លក់​នៅ​លើ​ទីផ្សារ​យ៉ាង​ដូច្នេះ​? ​ហេតុ​ដូច​ម្តេច​មិន​បង្ក្រាប​ពេល​ទំនិញ​នាំ​ចូល​មក​ដល់​ព្រំដែន​ ខណៈ​មាន​អ្នក​ខ្លះ​ទៀត​បាន​ទាញ​ភ្ជាប់​ករណី​នេះ​ទៅ​នឹង​រឿង​នយោបាយ​ថា​ រដ្ឋ​កំពុង​តែ​ជំរិត​យក​ពន្ធមក​បង្គ្រប់​ការ​ចំណាយ​។​ តើ​អគ្គនាយក​ដ្ឋាន​គយ​បក​ស្រាយ​យ៉ាង​ណា ​ហើយ​ថា​តើ​មន្ត្រី​ជំនាញ​យល់​ឃើញយ៉ាង​ដូច​ម្តេច​ពី​រឿង​នេះ​?​

បន្ទាប់ពីកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនង​យោធា​រវាងគ្នាអស់ ១៨ខែ ចិន​ និងអាមេរិក​​សន្យា​ស្តារ​ខ្សែឆ្លើយឆ្លងយោធានឹងគ្នាឡើងវិញ នៅក្នុង​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ខាងមុខ។ នេះបើតាម​ការប្រកាស​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាមេរិក បន្ទាប់ពីលោក​បាន​ជួបពិភាក្សា​​ជាមួយ​សមភាគី​ចិន ​នៅក្រៅក្របខ័ណ្ឌ​នៃ​ជំនួបកំពូលស្តីពីសន្តិសុខ​អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែល​កំពុងប្រព្រឹត្តទៅ​នៅ​ប្រទេស​សិង្ហបុរី។ ការជួបពិភាក្សា​ទល់មុខគ្នារវាង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​ចិន និងអាមេរិក​អាចជាសញ្ញាបង្ហាញការធូរស្រាល​រវាងមហាអំណាច​ទាំងពីរ ដែល​ចាប់តានតឹងនឹងគ្នា ដោយសារ​បញ្ហាកោះតៃវ៉ាន់ និង​ជម្លោះ​នៅ​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង។

នៅថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ធនាគារពិភពលោកបានអនុម័តថវិកាប្រមាណជិត ៨០លានដុល្លារសម្រាប់ពង្រីកសកម្មភាពលើកកម្ពស់លទ្ធភាពទទួលបានការអប់រំប្រកបដោយគុណភាពនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ តាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ធនាគារពិភពលោក កញ្ចប់ថវិកាទាំង ជិត ៨០លានដុល្លារនេះ មាន ៦០លានដុល្លារបានមកពីសមាគមន៍អភិវឌ្ឍន៍អន្ដរជាតិ និងជិត២០លានដុល្លាបានមកពីអង្គការភាពជាដៃគូសកលសម្រាប់ការអប់រំ។

ជាកូនខ្មែរដែលមានឪពុកម្តាយជាប់សែសាឡាយចិន ហ្សង់ បាទីស ភូបានមករស់នៅប្រទេសកម្ពុជា ជាង៧ឆ្នាំមកហើយ ពោលគឺនៅបន្ទាប់ពីលោកបានស្វែងយល់កាន់តែច្រើនពីឫសគល់ដើមកំណើតរបស់ឪពុកម្តាយនៅកម្ពុជា។ ថ្មីៗ គ្រឹស្ថានបោះពុម្ពបារាំង អាស្យាតែក Asiathèque នៅទីក្រុងប៉ារីស ទាក់ទងឲ្យលោកចូលរួមនៅក្នុងការសរសេរសៀវភៅជាភាសាបារាំង ដើម្បីពន្យល់ពាក្យខ្មែរចំនួន៨០ពាក្យ។ តើកូនខ្មែរកើតនៅបារាំង ដែលនៅនិយាយភាសាខ្មែររដាក់រដុបនៅឡើយ នឹងអាចពន្យល់ពីពាក្យខ្មែរបានយ៉ាងដូចម្តេច? យើងស្តាប់ការបកស្រាយរបស់ហ្សង់ បាទីសភូ នៅក្នុងបទយកការណ៍រៀបរៀងដោយឈាង បុប្ផា

ក្រោយហេតុការណ៍ប៉ះទង្គិចគ្នារវាងអាជ្ញាធរនិងពលរដ្ឋនៅត្រង់ចំណុចច្រកព្រំដែនប៉ោយប៉ែតកាលពីថ្ងៃទី២៨ ឧសភា លោក ឌិន ពុទ្ធី ប្រធាន​សមាគម​ពង្រឹង​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​កម្ពុជាបានប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្ដរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភានេះថា មកទល់ពេលនេះមានពលរដ្ឋប្រកបរបរអូសរទេះតិចតូចអាចបន្តការងារនេះបាន។ តាមលោក ឌិន ពុទ្ធី ករណីនេះមិនគួរឱ្យកើតមានឡើយ ដោយហេតុថា កម្មករអូសរទេះដឹកទំនិញតិចតួចឆ្លងច្រកព្រំដែនបែរជាត្រូវចាប់ ខណៈអ្នកមានអំណាចដឹកតាមអំពើចិត្តបែរជារួចខ្លួនទៅវិញ។ 

កាលពីថ្ងៃសុក្រទី​៣១ឧសភា រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេស នៃប្រទេសសមាជិកអូតង់ បាន​ប្រជុំគ្នាដើម្បីនិយាយអំពី​ កញ្ចប់ថវិកាដែលត្រូវជួយអ៊ុយក្រែន នៅក្នុងការធ្វើសង្គ្រាម​តទល់នឹងរុស្ស៊ី។ ចេញ​ពីការប្រជុំនេះ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការ​​អូតង់ បាន​លើកឡើងថា ជំនួយយោធា​ដែល​ក្រុមប្រទេសសមាជិក​​អូតង់ ​ត្រូវជួយទៅអ៊ុយក្រែន​ គឺទាល់តែមានទំហំសរុប​យ៉ាងហោច ៤ម៉ឺនលានអឺរ៉ូក្នុងមួយឆ្នាំ ដូចសព្វថ្ងៃ ទើបគ្រប់។

មនុស្សគ្រប់គ្នារមែងខ្ពើមរអើមនឹងសំរាម។ តែសម្រាប់ពលរដ្ឋក្រីក្រមួយចំនួន​ ពិសេសអ្នករស់នៅក្បែរទីលានចាក់សំរាម​ក្នុងខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ សំរាមបានក្លាយជាឆ្នាំងបាយ និងជាប្រភពចំណូលរបស់ពួកគេ។  ពលរដ្ឋទាំងនោះបានរៀបរាប់ថា​ សំរាមនេះហើយដែលបានធ្វើឱ្យពួកគេអាចបន្តជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ​ ទោះបីត្រូវប្រឈមនឹងបញ្ហាសុខភាពខ្លាំងក្តី។ 

សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន​កំពុង​​ឈាន​ចូល​ក្នុងរបត់ថ្មី បន្ទាប់ពីប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក​ចូ បៃដិន​បាន​សម្រេចចិត្ត​ស្ងាត់ៗ អនុញ្ញាត​ឲ្យ​​អ៊ុយក្រែន​ប្រើប្រាស់អាវុធ​អាមេរិកដើម្បីវាយប្រហារចូលក្នុងទឹកដី​រុស្ស៊ី។ យោងតាម​ការចុះផ្សាយ​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​បរទេសដូចជា Reuters និង​AFPដែលបាន​ដកស្រង់សំដី​របស់​មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់អាមេរិក លោក​ចូ បៃដិនផ្លាស់ប្តូរជំហរដែលធ្លាប់តែ​តឹងតែង​រឿងអ៊ុយក្រែនប្រើប្រាស់អាវុធអាមេរិកក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី ក៏ដោយសារ​តែ​លោកបានមើលឃើញ​ស្ថានការណ៍វិវឌ្ឍចុងក្រោយ​នៅ​ទីក្រុង​ខាគីវ ភាគខាងជើង​របស់អ៊ុយក្រែន ដែលកំពុង​រងការវាយប្រហារយ៉ាងសន្ធប់​ពីសំណាក់​គ្រាប់មីស៊ីល​រុស្ស៊ី។

តើត្រូវប្រើរថយន្តប្រភេទណាដើម្បីដឹកជញ្ជូនកម្មកររោងចក្រដោយសុវត្ថិភាព?។ នេះជាសំណួរដែលបានចោទសួរតាំងពីជាង ១០ឆ្នាំ និងនៅមិនទាន់មានចម្លើយ។ ជាថ្មីម្តងទៀតក្នុងថ្ងៃទី២៩ ឧសភា ក្រសួងការងារកម្ពុជាបានអះអាងពីការជំរុញឲ្យប្រើប្រភេទរថយន្តដឹកអ្នកដំណើរដើម្បីដឹកកម្មកររោងចក្រជំនួសឲ្យប្រភេទរថយន្តដឹកទំនិញ។ យន្តការមួយនេះត្រូវបានក្រសួងការងារសន្យាដោះស្រាយឲ្យចប់នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២៧។ សហជីព និងអ្នកជំនាញក្នុងវិស័យចរាចរណ៍យល់ថា យន្តការមួយនេះអាចនឹងសម្រេចបាន ប្រសិនបើមានការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ពីរដ្ឋាភិបាល។

លោក ​ម៉ានី ប៉ាគីអាវ​(Manny Pacquiao) ​ដែលជា​កីឡាករ​ប្រដាល់​សកល​ដ៏​ល្បីល្បាញ​លំដាប់​ពិភពលោក ​និង​ជាអតីត​សមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា​ហ្វីលីពីន​កំពុង​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា​។ ​នៅក្នុងកិច្ច​សម្ភាសន៍​ជាមួយ​វិទ្យុបារាំង ​RFI ​នៅថ្ងៃ​ទី​៣១​ ខែ​ឧសភា​នេះ ​លោក ​ខូវ ឆាយ ​ប្រធាន​សហព័ន្ធ​កីឡាប្រដាល់​គុនខ្មែរ​បានថ្លែងថា ​វត្តមាន​លោក​ ម៉ានី ប៉ាគីអាវ ​នៅកម្ពុជា​ពេលនេះ​ពិតជា​មាន​សារសំខាន់​យ៉ាងខ្លាំង​។ សំខាន់ ​ព្រោះ​លោក​ ប៉ាគីអាវ ​បានជួយ​ផ្សព្វផ្សាយ​ពី​ការអភិវឌ្ឍន៍​ប្រទេស​កម្ពុជា ​ចូលរួម​លើកស្ទួយ​កីឡា​គុនខ្មែរ ​និង​ជួយ​ផ្សព្វផ្សាយ​វិស័យ​ទេសចរណ៍​កម្ពុជា​។ ​ទន្ទឹមគ្នានេះ ​ស្តេចប្រដាល់​ហ្វីលីពីន​រូបនេះ ​ក៏បាន​ក្លាយជា​ទូតសុឆន្ទៈ​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​ស្រាបៀរ​ហនុមាន ​ដែលជា​អ្នក​ឧបត្ថម្ភ​ធំ​ដល់​វិស័យ​គុនខ្មែរ​។ ចំណុចនេះ​ត្រូវបាន​លោក​ ខូវ ឆាយ​ យល់ថាមិនមែន​ជារឿង​អាក្រក់​ទេ ​ខណៈ​វិស័យ​គុនខ្មែរ​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​។

ថ្ងៃទី​៣០ឧសភា លោកដូណាល់ត្រាំ ត្រូវបាន​តុលាការរដ្ឋញូយ៉ក ​ប្រកាសទទួលស្គាល់ថាពិតជាមានទោស ទៅ​តាម​បទ​ចោទ​ប្រកាន់​​ទាំង​៣៤។ ជា​បទ​ចោទ​ប្រកាន់​ព្រហ្មទណ្ឌ ក្នុងសំណុំរឿងដែលលោក​ដូណាល់ ត្រាំ ​បានយកប្រាក់​សូកបំបិទមាត់ ​នារីអតីត​តួកុន​​អាសអាភាស​ម្នាក់ កាលពីឆ្នាំ​២០១៦។ នេះគឺជាលើកទី​១ហើយ​​ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលអតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក ត្រូវជាប់ទោសព្រហ្មទណ្ឌបែបនេះ​។ សាលក្រមសម្រេចទោស ថាលោកដូណាល់ ត្រាំ​​ ​នឹងត្រូវជាប់ពន្ធនាគារ ឬយ៉ាងណានោះ នឹងត្រូវប្រកាសនៅថ្ងៃទី​១១កក្កដា ហើយដែល​អាចរំខាន​ខ្លាំង ដល់​ការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ​។

បារាំងមានគម្រោង​បញ្ជូន​នាយទាហានជំនាញ ដើម្បី​ទៅជួយ​បង្វឹក​ដល់​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន នៅលើទឹកដីអ៊ុយក្រែន​ដោយ​ផ្ទាល់​។ នេះបើផ្អែកតាម​ការឲ្យដឹង ពី​ប្រភពមន្ត្រីការទូត​ជាច្រើននាក់​។ លោក​ប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង អាចនឹងប្រកាស​គម្រោងនេះជា​ផ្លូវការ នៅក្នុងឱកាស​ដែល​លោក​ហ្សេឡេនស្គី អញ្ជើញមកបារាំងនៅសប្តាហ៍​ក្រោយ​។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសអឺរ៉ុប​​ខ្លះបានបង្ហាញ​ការជំទាស់ចំពោះការបញ្ជូន​ទាហានទៅអ៊ុយក្រែន ព្រោះមិនចង់​ឲ្យអឺរ៉ុប​ចូលធ្វើសង្រ្គាម​ដោយ​ផ្ទាល់ទល់នឹងរុស្ស៊ី​។​

គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណននឹងត្រូវចាប់ផ្តើមសាងសង់ជាផ្លូវការនៅក្នុងខែសីហាខាងមុខ។ នេះគឺជាការអះអាងរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែតនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៣០ ឧសភា។ ការប្រកាសពេលវេលាសាងសង់គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនធ្វើឡើង ចំពេលដែលគម្រោងព្រែកជីកមួយនេះកំពុងបន្តជាប្រធានរឿងដ៏ចម្រូងចម្រាស។ កំណត់សម្គាល់មួយទៀត ការប្រកាសពេលវេលាសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនរបស់លោកហ៊ុន ម៉ាណែតធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន សែនដែលជាឱពុកបានស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផ្តើមការសាងសង់ឲ្យបានឆាប់ដើម្បីកុំឲ្យយប់យន់ សុបិន្តកាន់តែច្រើន។

លោក Maris Sangiampongsa ដែលទើបចូលឡើងកាន់តំណែងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសថៃមិនដល់មួយខែផងបានប្រកាសពីគម្រោងបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងពេលដ៏ឆាប់ខាងមុខ។ នេះបើតាមកាសែតថៃបាំងកកប៉ុស្តិ៍ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី៣០ ឧសភាដោយបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ ប្រមុខការទូតថៃគ្រោងចរចាជាមួយកម្ពុជាជុំវិញបញ្ហាព្រំដែននៅកោះខុត និងភាពចម្រូងចម្រាសស្តីពីសំណង់កម្ពុជានៅជិតបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃលេខ៧៣។

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣០ ឧសភា ឯកអគ្គរាជទូតអង់គ្លេស លោក Dominic Williams និងមន្ត្រីស្ថានទូតអង់គ្លេសបានជួបប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន។ តាមខ្លឹមសារនៃជំនួប លោក Dominic Williams បានប្រាប់លោក ហ៊ុន សែនអំពីក្តីកង្វល់របស់អង់គ្លេសលើបញ្ហាមួយចំនួន និងបានស្នើឲ្យកម្ពុជាធានាពីការបើកលំហសេរីភាពសង្គមស៊ីវិល និងការបញ្ចេញមតិពាក់ព័ន្ធក្នុងផ្នែកនយោបាយ។

ផ្សារដើមគររាជធានីភ្នំពេញជាប្រភពផ្គត់ផ្គង់ និងជាទីកន្លែងប្រមូលផ្តុំបន្លែ ផ្លែឈើគ្រប់មុខដែលដឹកមកពីតំបន់ផ្សេងៗក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងនាំចូលពីបរទេស ពិសេសពីចិន វៀតណាម ឬថៃ។ តែមិនថាបន្លែក្នុងស្រុក ឬបន្លែនាំចូល អាជីវករខ្លះបានទទួលស្គាល់ថា  បើគ្មានបន្លែនាំចូលពីបរទេសទេ បន្លែក្នុងស្រុកនឹងមានតម្លៃខ្ពស់ និងក៏មិនអាចផ្គត់ផ្គង់គ្រប់គ្រាន់តាមតម្រូវការដែរ។ ទោះយ៉ាងណា ពួកគេបានគាំទ្រនឹងសារអំពាវនាវរបស់ជំទាវទី១ លោកស្រី ពេជ ចន្ទមុនីដែលចង់ឱ្យពលរដ្ឋងាកទៅគាំទ្របន្លែ និងផ្លែឈើក្នុងស្រុក។

នៅក្នុង​ពិធី​សម្ពោធសមិទ្ធផល​នានា​នៅក្នុង​មជ្ឈមណ្ឌល​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ក្នុង​ខេត្តកំពង់ស្ពឺ​នាថ្ងៃទី​៣០​ ខែឧសភានេះ​ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​លោក ​ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​ប្រកាសពីការ​បើកការដ្ឋាន​សាងសង់​ព្រែកជីក​ហ្វូណនតេជោ​នៅខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០២៤​ខាងមុខ​។ តាម​លោក ​ហ៊ុន ម៉ាណែត ​ទុនវិនិយោគ​ភាគច្រើន​នៅក្នុង​គម្រោងព្រែកជីក​នេះ​ជាទុន​វិនិយោគខ្មែរ​។ ចំណែក​ការហៅ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន​ឲ្យចូលរួម​ដាក់ទុន​វិនិយោគ​ត្រូវបាន​លោក ​ហ៊ុន ម៉ាណែត ​បញ្ជាក់ថា ​គឺមកពី​ក្រុមហ៊ុនចិន​មាន​បច្ចេកទេស​។​ អ្នកតាមដាន​នយោបាយ ​និង​សង្គម​នានា​យល់ថា ​វិនិយោគិន​ខ្មែរ​រួមគ្នា​អាចមាន​លទ្ធភាព​ធ្វើបាន ​ប្រសិនបើ​បរទេស​មិនចូលរួម​។

ជាមួយ​ការយឺតយាវ​២ឆ្នាំ ក្រុម​ប្រទេសអ្នកមានទើបតែបាន​បំពេញកាតព្វកិច្ច​ សម្រេចកម្មវត្ថុប្រមូល​ប្រាក់​​១០០ពាន់​លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ ដើម្បីជួយប្រទេសក្រីក្នុងការ​ដោះស្រាយវិបត្តិអាកាសធាតុ។ យោងតាម​តួលេខ​របស់​​អង្គការ​ OCDE ចេញផ្សាយ​នៅថ្ងៃពុធ ទី​២៩ឧសភា សម្រាប់ឆ្នាំ​២០២២ ក្រុមប្រទេសអ្នកមាន​ បានប្រមូល​ថវិកា​បានគ្រប់ ចំនួន១១៥,៩ ពាន់​លានដុល្លារ ដើម្បី​ចំណាយជួយដល់​ប្រទេសក្រីក្រ ដែលគ្មានលទ្ធភាព​ដោះស្រាយវិបត្តិនានា កើតឡើងដោយ​កត្តាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ​។

កម្តៅ​សីតុណ្ហភាព​ឡើង​ខ្ពស់ បំបែក​កំណត់​ត្រា​ចាស់​រាល់ថ្ងៃ នៅឥណ្ឌា​។ ៤៩,៩​អង្សា​នៅ​ថ្ងៃអង្គារ។ ៥២,៣​អង្សា​នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​។ អាកាសធាតុ​ក្តៅ​ហួសហេតុ​ពេក អាជ្ញាធរ​បាន​សម្រេច​កាត់​បន្ថយ​របប​ប្រើប្រាស់​ទឹក និង​ស្រែក​ព្រមាន​អំពី​គ្រោះខ្វះ​ទឹក​។