​នៅរសៀលថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ តំណាងអយ្យការអម​សាលាដំបូងបានសម្រេចចោទប្រកាន់លើ​អតីតឧកញ៉ា​ស្រី ស៊ីណាពីបទ​​ចោទចំនួន ​៣រួមមាន មនុស្សឃាត ប៉ុនប៉ងឃាតកម្ម និងប្រើអាវុធខុសច្បាប់។ ​ការសម្រេចចោទប្រកាន់​បទចោទកម្រិត​ព្រហ្មទណ្ឌ​​ធ្ងន់ធ្ងរ​​នេះ​ត្រូវបាន​តំណាងអយ្យការអមសាលាដំបូងអះអាងថាធ្វើឡើងដោយផ្អែក​​លើ​មូលដ្ឋាននិងភស្តុតាង​ច្បាស់លាស់​។ តែ​ទន្ទឹមនឹង​ការ​ចោទប្រកាន់លោក​ស្រី ស៊ីណា​ តំណាងអយ្យការអមសាលាដំបូងបានប្រកាសដោះលែង​ជនសង្ស័យ ​២នាក់​​ ដោយហេតុថាបុគ្គលទាំង​២នាក់នេះ​មិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើស។

ក្នុង​សប្តាហ៍​នេះ កងទ័ពរុស្ស៊ី​បាន​សម្រុក​វាយប្រតិបត្តិការសឹក​សំដៅ​យក​ទីតាំង​​រចនាសម្ព័ន្ធ​អគ្គិសនី និង​កន្លែង​ផ្ទុក​ថាមពល​អ៊ុយក្រែន​ ដែល​បាន​បណ្តាល​ឲ្យ​មាន​មនុស្ស​ស្លាប់និង​របួស​ជាច្រើន​ផង។​ ពីឥឡូវ​នេះ​ហើយ ថ្នាក់ដឹកនាំ​អ៊ុយក្រែន ចាប់ផ្តើម​សម្តែង​ក្តីបារម្ភ​ពីការ​ខ្វះ​ថាមពល​អគ្គិសនី​ប្រើប្រាស់។ ទីតាំង​លេនដ្ឋាន​យោធា​អ៊ុយក្រែន មួយ​ចំនួន ត្រូវដាច់​ភ្លើង​ប្រើប្រាស់​ ជាបណ្តើរៗទៅហើយ​។​ ទន្ទឹម​នឹងគ្នា​នេះ​ ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក ហ្សេឡេនស្គី ក៏បាន​ប្រកាសប្រមូល​ម៉ាស៊ីន​ភ្លើង សម្រាប់​ផ្គត់ផ្គង់​ចរន្តអគ្គិសនី​នៅតាម​មន្ទីរពេទ្យ និងនៅតាម​​សាលារៀន។

អស់រយៈពេល​ប្រមាណ​ជិត​៣ឆ្នាំហើយ ដែល​ក្រុម​តាលីបង់ បានត្រលប់​មកគ្រប់គ្រងអំណាចវិញនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន​។ សិទ្ធិសេរីភាពជាទូទៅ​​ និងជាពិសេសគឺសិទ្ធិស្ត្រី​ បានរួញខើចកាន់តែខ្លាំង​ ក្រោម​នឹមអំណាចនយោបាយ​​អ៊ីស្លាម​ផ្តាច់ការតាលីបង់។ កាលពីថ្ងៃសុក្រ​ ទី​២១មិថុនា​ អង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​បញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា អាហ្វហ្កានីស្ថាននឹងមិនអាចត្រឡប់ចូលសហគមន៍អន្តរ​ជាតិវិញបានទេ ដរាបណា​ការគោរពសិទ្ធិស្ត្រី​ នៅតែមិនប្រសើរឡើងនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន​។

ផ្កាយរណបថ្មីមួយ ត្រូវបានបង្ហោះនាំទៅកាន់ខ្សែគន្លងផែនដី នៅរសៀលថ្ងៃទី​២២មិថុនានេះ ចេញពីមូលដ្ឋានអវកាស​ Xichang ក្នុងខេត្តស៊ីឈាន់​ប្រទេសចិន។ ផ្កាយរណបនេះ គឺជាលទ្ធផល​នៃ​ការ​រួមសហការគ្នា រវាង​បារាំងនិងចិន ហើយដែលមាន​បេសកកម្ម​ ទៅចាំចាប់រលកពន្លឺនៅក្នុងចក្រវាឡ។​ ផ្អែកតាមក្រុមការងារនៃបេសកកម្មនេះ ការសិក្សាលំអិត​អំពី​រលកពន្លឺ​នៃចក្រវាឡ នឹងអាចឲ្យ​គេ​ឆ្វេងយល់​បានកាន់តែច្បាស់ អំពី​ប្រវត្តិកកើតនៃចក្រវាឡ និង​ការស្លាប់របស់​ផ្កាយ​នានាតាំងតែពី​រាប់ពាន់​លានឆ្នាំមុន​។

CoolApp ដែលជា​បណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមដំបូងគេបង្អស់របស់​ប្រទេស​​កម្ពុជាបានដាក់ឱ្យដំណើរការជាផ្លូវការ​​នៅថ្ងៃទី​២១មិថុនាម្សិលមិញ។ ​នេះបើយោងតាមការប្រកាសនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងបច្ចុប្បន្នជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា​។ លោក ហ៊ុន សែន ​​ចាត់ទុក​បណ្តាញ​​​ទំនាក់ទំនងសង្គម CoolApp ​​ជា​​​កម្មវិធីលក្ខណៈ​​ស្តង់ដារអន្តរជាតិ​ និងមានសុវត្ថិភាពខ្ពស់​សម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់។ យ៉ាងណាមិញ ក្នុងការបង្ហោះហ្វេសប៊ុករបស់លោកហ៊ុន សែន គេឃើញមា​នមតិយោបល់ជាច្រើនដែលបង្ហាញពី​បញ្ហា​បច្ចេកទេសក្នុង​​​​ប្រតិបត្តិការបណ្តាញសង្គមថ្មី​មួយនេះ។

ទុរេនត្រូវបានគេចាត់ទុកជាស្ដេចផ្លែឈើមួយប្រភេទដែលមានតម្លៃខ្ពស់ និងមានរដូវកាលតែប៉ុន្មានខែប៉ុណ្ណោះ។ ក្រៅពីទុរេនក្នុងស្រុក អាជីវករលក់ទុរេននៅផ្សារនាគមាសលើកឡើងថា ពួកគេក៏លក់ទុរេនដែលនាំចូលពីប្រទេសថៃនិងវៀតណាមដែរ។ អាជីវករនៅផ្សារនាគមាសប្រាប់ថា ពួកគេសម្រេចយកទុរេននាំចូលមកលក់ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការអ្នកទិញដែលចង់បានទុរេនតម្លៃធូរថ្លៃជាងទុរេនក្នុងស្រុក។ យ៉ាងណាមិញ អាជីវករលក់ទុរេននៅផ្សារនាគមាសអះអាងមិនប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីរក្សាទុកបានយូរដាច់ខាត ទោះពួកគេលក់ទុរេននាំចូលក៏ដោយ។

ធនាគារពិភពលោក នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២០មិថុនា បានអនុម័តនូវកញ្ចប់ហិរញ្ញប្បទានចំនួន២៧៥លានដុល្លារអាមេរិក សម្រាប់ការទ្រទ្រង់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទៅពេលអនាគត។ បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ធនាគារពិភពលោក ហិរញ្ញប្បទានទឹកប្រាក់ជិត៣០០លានដុល្លារអាមេរិកនេះ ត្រូវយកទៅប្រើសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចដែលកម្ពុជាកំពុងប្រឈម តួយ៉ាងផ្នែកផលិតកម្ម ការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស និងការប្រកួតប្រជែងរបស់វិស័យឯកជន។ អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច យល់ឃើញថា ហិរញ្ញប្បទានរបស់ធនាគារពិភពលោកពេលនេះ ជាឱកាសល្អសម្រាប់ឲ្យកម្ពុជារុញកំណើននិងភាពធន់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ដូច្នេះ តើហិរញ្ញប្បទានស្ថាប័នអន្តរជាតិ អាចជួយអ្វីខ្លះដល់កំណើននិងភាពធន់នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា?

នៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ធនាគារពិភពលោក World Bank បានប្រកាសអនុម័តការវិនិយោគថ្មីមួយទៀតសម្រាប់គម្រោងកែលម្អសន្តិសុខទឹកនៅកម្ពុជា​ដែលរំពឹងថាអាច​ផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជនជាង ១១៣ ០០០នាក់។ បើតាមធនាគារពិភពលោក ការវិនិយោគនេះធ្វើឡើង​ក្រោមជំនួយឥណទាន​​ពីសមាគមអភិវឌ្ឍន៍​អន្តរជាតិរបស់​ធនាគារពិភពលោក ​ក្នុង​គោលបំណងធ្វើឱ្យសន្តិសុខទឹកនៅកម្ពុជា​​កាន់តែប្រសើរឡើង បង្កើនផលិតភាពកសិកម្ម និងកសាងភាពធន់ទៅនឹងហានិភ័យអាកាសធាតុ។

នៅ​បារាំង មេឃធ្លាក់ភ្លៀង​ច្រើន​ថ្ងៃជាប់គ្នា​ ពពក​ខ្មៅ​បន្ត​ក្របដណ្តប់ក្រុង​ប៉ារីស ​ ហើយ​ពន្លឺ​ថ្ងៃ​ក៏​មាន​តិចតួច ​​បង្កជា​បរិយាកាស​មិន​សូវ​សមប្រកបសោះ សម្រាប់​​វិញ្ញាសាហែលទឹក ​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​កីឡាអូឡាំងពិក​ ដែល​នៅ​​បាំងតែ​ជាង​១ខែកន្លះ​ប៉ុណ្ណោះ។ ការ​ហាត់​សមរៀបចំ ​​បាន​លើកពេលខ្លះ​ដែរ ព្រោះ​តែ​បញ្ហា​អាកាសធាតុ​នេះ។​ គុណភាព​ទឹក​ទន្លេសែន ទៀត​សោត​ ក៏​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​អាក្រក់ ទាប​ជាង​បទដ្ឋាន​​ស្តង់ដា​ដែល​បាន​កំណត់។ ​​ 

នៅមុន​ចាកចេញពី​អាស៊ី ជាទីដែលលោក​បញ្ចប់ទស្សនកិច្ច​នៅប្រទេស​វៀតណាម កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ទី ២០​មិថុនា ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី លោកពូទីន​បាន​គំរាមថា រុស្ស៊ីអាច​ផ្គត់ផ្គង់​អាវុធ​ឲ្យកូរ៉េខាងជើង ដូចដែល​ក្រុមប្រទេស​លោកខាងលិច​កំពុងធ្វើនៅអ៊ុយក្រែន។ ចង់បំពាក់អាវុធឲ្យកូរ៉េខាងជើង ប៉ុន្តែ ទន្ទឹមគ្នានោះ មេដឹកនាំរុស្ស៊ី​បានព្រមាន​កូរ៉េខាងត្បូង ដែលជាបងប្អូនសត្រូវរបស់​កូរ៉េខាងជើង​កុំ​ឲ្យ​បញ្ជូនអាវុធជួយ​អ៊ុយក្រែន បើសិន​មិនចង់​ប្រព្រឹត្តកំហុសធ្ងន់ធ្ងរ។

ខណៈពេល​ដែល​ប្រតិមាព្រះវិស្ណុផ្ទំ​មកពីប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច​កំពុង​ស្ថិតក្រោមកាំរស្មី​នៅក្នុងដំណាក់កាលថត ឆ្លុះ​នៅមជ្ឈមណ្ឌល​សា្រវជ្រាវ និង​ជួសជុល​របស់​សារមន្ទីរនៃប្រទេស​បារាំង ហៅកាត់ថា C2RMF នៅ​សារមន្ទីរហ្គីមេ ដែលជា​សារមន្ទីរតាំង​វត្ថុបុរាណមកពីអាស៊ីធំជាងគេ​នៅ​ប្រទេស​បារាំង ឬ​នៅអឺរ៉ុបទាំងមូល លោក ព្យែរ បាទិស្ទ អ្នកអភិរក្ស​របស់​សារមន្ទីរ ពន្យល់​ពីគម្រោង​តាំងពិព័រណ៌​ វត្ថុបុរាណខ្មែរធ្វើពីសំរិទ្ធិ នៅក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំមិនធ្លាប់មាន។

កាលពីពេលថ្មីៗនេះ សហភាពអឺរ៉ុបបាន​សម្រេចថា ចាប់ពីថ្ងៃទី​៤កក្កដាទៅ អឺរ៉ុបអាច​នឹងដំឡើងពន្ធនាំចូល​លើរថយន្តអគ្គិសនីរបស់​ចិន រហូតដល់៣៨% ដោយសារតែរដ្ឋចិនបានជួយឧបត្ថម្ភថវិកា​ឲ្យ​សហគ្រាសខ្លួន ដើម្បីអាចវាយ​លុកចូលទីផ្សារអឺរ៉ុប​ក្នុងតម្លៃថោក​។ ក្រោយ​ការប្រកាសនេះ ចិនបានគំរាមថានឹងសកសិកវិញទៅលើទំនិញអឺរ៉ុប​។ កាលពីថ្ងៃសុក្រទី​២១មិថុនា លោក​រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចអាល្លឺម៉ង់ បានប្រញាប់ទៅដល់ចិន ​ដើម្បី​ចរចាជាមួយ​ភាគី​ចិន ឈានទៅរកការយល់យោគគ្នាណាមួយ ដើម្បី​​បញ្ចៀសសង្គ្រាម​ពាណិជ្ជកម្ម​។

ប្រមាណជិត២ឆ្នាំមកហើយ ដែលក្រុមប្រឹក្សា​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បានចេញរបាយការណ៍​ស៊ើបអង្កេតមួយ ស្តីពី​ការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ដែលអាជ្ញាធរចិនបានធ្វើទៅ​លើ​ប្រជាជនអ៊ុយហ្កួរ នៅតំបន់ស៊ីន​ជាំង​។ ជាការរំលោភបំពានដែលអាចមានទម្រង់​ជា​ “អំពើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ​”​។ តែ​​អង្គការ​​សិទ្ធិមនុស្ស​​​មួយ​​ចំនួន​​​បាន​​លើក​ឡើង​ថា ២ឆ្នាំមកនេះ​ ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សពុំមានចំណាត់ការអ្វីជាក់ច្បាស់ទេ ហើយក៏មិនបាន​ផ្តល់ព័ត៌មានអ្វី ​អំពីការវិវឌ្ឍន៍​នៃ​ស្ថានការណ៍​នៅ​ស៊ីនជាំងដែរ ពោលគឺបានត្រឹមតែចេញរបាយការណ៍​ហើយ​ក៏ស្ងាត់​ទៅ។

គណៈកម្មាការទន្លេមេគង្គហៅកាត់ MRC បានរាយការណ៍ថា បច្ចុប្បន្ន សមាជិកទាំង ៤ប្រទេសនៅតាមដងទន្លេមេគង្គ និងដៃទន្លេមានគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នៅតាមដងទន្លេមេគង្គ និងដៃទន្លេសរុបចំនួន៦១គម្រោង។ នៅក្នុងចំណោមគម្រោងទាំង៦១ នោះត្រូវបាន MRC រកឃើញថា ភាគច្រើនជាគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ដែលមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសឡាវ និងវៀតណាម ខណៈកម្ពុជា និងថៃមានគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នៅតាមដងទន្លេមេគង្គតិចតួចបំផុត។

នៅថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានប្រកាសដាក់ឱ្យសាកល្បងនូវសេវាធ្វើលិខិតឆ្លងដែនតាមអនឡាញ។ សេវាបន្ថែមមួយនេះត្រូវបានក្រសួងមហាផ្ទៃអះអាងថា ជាការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការផ្ដល់សេវាឱ្យកាន់តែល្អ ជូនប្រជាពលរដ្ឋស្របតាមយុទ្ធសាស្ដ្របញ្ចកោណរបស់រដ្ឋាភិបាល។ គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងរឿងធ្វើលិខិតឆ្លងដែននេះ គេតែងឮប្រជាពលរដ្ឋខ្លះលើកឡើងពីការចំណាយពេលរង់ចាំយូរ និងការចំណាយថវិកាបន្ថែមដើម្បីពឹងឱ្យមន្ដ្រីជួយបំពេញឯកសារ និងរត់ការបានលឿន។ រូបភាពនេះត្រូវបានអ្នកតាមដានសង្គមចាត់ទុកជាអំពើពុករលួយមួយ។

ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៣ ពោលគឺមួយឆ្នាំគត់ ពេលដែលមេក្រុមហ៊ុនទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner លោក Evguéni Prigojine និង បក្សពួក បាននាំគ្នាដង្ហែរក្បួនយោធា សំដៅទៅកាន់ទីក្រុងម៉ូស្គូ ដោយមានទាហានប្រដាប់អាវុធ អមដោយគ្រឿងបរិក្ខាសឹក។ នេះជារូបភាពនៃការងើបបះបោលដ៏កម្រមួយ ទល់នឹងអំណាចរបស់វិមានក្រេមឡាំង ក្នុងបរិបទសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន ដែលមានលោក  វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ជាអ្នកកាន់ចង្កូត។ មួយឆ្នាំក្រោយមក អំណាច របស់លោក ពូទីន ដែលកាលនោះហាក់ជួបភាពរង្គោះរង្គើខ្លះ ប្រែជាងើបស្ទុះឡើងដល់ចំណុចកំពូល។ មួយឆ្នាំមកនេះ លោក ពូទីន បានក្តោបក្តាប់អំណាចក្នុងដៃទាំងស្រុង ដោយបានជាប់ឆ្នោតឡើងកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី ១អាណត្តិបន្ថែមទៀត។ លោក ពូទីន បានបើកប្រតិបត្តិការបោសសម្អាតផ្ទៃក្នុង និង បន្តគាបសង្កត់ ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ លើសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកកាសែត និងរាល់បុគ្គលទាំងឡាយណា ដែលហ៊ានរិះគន់ ប្រឆាំង នឹងរដ្ឋអំណាចរុស្ស៊ី។

អាមេរិកនឹង​ផ្តោតអាទិភាពទៅលើ​ការបញ្ជូន​មីស៊ីល​ការពារដែនអាកាសទៅ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន។ នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ អ្នកនាំពាក្យ​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ជាតិ​របស់​សេតវិមាន​បាន​ប្រកាសប្រាប់​សម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងទៀតរបស់អាមេរិក​​​ឲ្យរង់ចាំ ព្រោះថា នៅក្នុង​កាលៈទេសៈនេះ អាមេរិក​នឹង​ផ្តល់អាទិភាព​ទៅឲ្យ​អ៊ុយក្រែនមុនគេ ជាពិសេសនៅក្នុង​រឿងផ្គត់ផ្គង់ប្រព័ន្ធខែល​មីស៊ីល ដើម្បី​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែនអាច​ការពារ​ខ្លួន​ពីការវាយប្រហាររបស់​រុស្ស៊ី។ ដោយ​ប្រកាស​ផ្តោតអាទិភាព ជួយ​​​អ៊ុយក្រែន រដ្ឋបាល​លោកចូ បៃដិន​កំពុង​តានតឹង​ជាមួយ​សម្ព័ន្ធមិត្តអ៊ីស្រាអែល បន្ទាន់ពី​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​របស់​ប្រទេស​នេះ​ចោទប្រកាន់​រដ្ឋបាល​អាមេរិក​ថា កំពុង​បិទខ្ទប់​មិន​បញ្ជូន​អាវុធ និងគ្រាប់ផ្ទុះទៅ​ឲ្យអ៊ីស្រាអែល។

ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​លើ​ពិភពលោកព្រួយ​បារម្ភកាន់​តែខ្លាំង​ឡើង​ៗ នឹង​មហន្តរាយនៃ​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ ដែល​បាន​ស្តែង​កាន់​តែ​ច្បាស់ឡើងៗ​ និង​រំកិល​មកកាន់​តែ​​កៀកខ្លួន​មនុស្ស​។ បើ​តាម​ការអង្កេត​ពិភពលោក​​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ចេញ​ផ្សាយ​នៅថ្ងៃទី ២០មិថុនា​នេះ​ មនុស្សជាតិ​​កន្លះ​ផែន​ដីរស់​ក្នុង​​កង្វល់អាកាសធាតុ​​ និង​​ជាង៨០%​ ចង់​ឃើញ​រដ្ឋាភិបាល​នីមួយៗបញ្ចេញ​សកម្មភាពនយោបាយ​ច្បាស់​លាស់​មួយ​ ដើម្បី​​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ ការ​ឡើង​កម្តៅ​អាកាសធាតុ​នៃ​ភពផែនដី។

អស់រយៈពេលជាង ១ឆ្នាំដែលប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនរស់នៅតំបន់អង្គរបានស្ម័គ្រចិត្តផ្លាស់ទីលំនៅទៅរស់នៅតំបន់រុនតាឯក។ តំបន់មួយនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលបង្កើតឡើងដើម្បីផ្លាស់ទីប្រជាពលរដ្ឋចេញពីតំបន់អង្គរដែលជាតំបន់ចុះបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកបានពឹងមួយផ្នែកលើបណ្ណក្រីក្រដែលរដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់ឲ្យ។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ប្រជាពលរដ្ឋខ្លះបានរអ៊ូរទាំពីបញ្ហាជីវភាព និងការខកចិត្តនឹងការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលមិនទាន់រួចរាល់។ 

វិទ្យាស្ថាន​សម្រាប់​សេដ្ឋកិច្ច ​និង​សន្តិភាព​ហៅកាត់ ​(IEP) ​ដែលមាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ទីក្រុង​ស៊ីដនី ​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី​បាន​ចាត់ចំណាត់ថ្នាក់​កម្ពុជា​ជា​ប្រទេស​ដែលមាន​សន្តិភាព​កំរិត​មធ្យម​ក្នុង​ឆ្នាំ ​២០២៤ ​ដោយឈរ​នៅ​លេខរៀង​ទី​៧០ ​និង​មាន​ពិន្ទុ​២.០២៨ ​ក្នុងចំណោម​ប្រទេស​ចំនួន​១៦៣ ​នៅលើ​ពិភពលោក​។ ​ចំណាត់ថ្នាក់​សន្តិភាពនេះ​បង្ហាញថា ​កម្ពុជា​បាន​រំកិល ​៣លេខ​ប្រសើរ​ជាង​ឆ្នាំ​២០២៣ ​ដែលជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​ទី​៧៣​។

ចេញពី​ព្យុងយ៉ាង លោក​ពូទីន ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី បានបន្តដំណើរទៅដល់ទីក្រុងហាណូយ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី​២០​មិថុនា។ វៀតណាមនិងរុស្ស៊ី គឺជាសម្ព័ន្ធមិត្ត​ស្និទ្ធស្នាលបំផុត​ តាំងតែពី​សម័យ​សង្គ្រាមត្រជាក់​។ ទស្សនកិច្ចរបស់​លោកពូទីន នៅវៀតណាមក្នុងពេលនេះ គឺធ្វើឡើងក្នុងកម្មវត្ថុពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ការពារជាតិ និង​ជាពិសេសលើវិស័យការទូត ស្របពេល​ដែលរុស្ស៊ី​កំពុងស្ថិតនៅឯកោ ដោយសារតែសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន​។

ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​លោក​ ហ៊ុន ម៉ាណែត ​ទើប​បញ្ចប់​ទស្សនកិច្ច​នៅ​សិង្ហបុរី​កាលពី​ថ្ងៃ​ពុធ ​ទី​១៩ ​ខែមិថុនា​ម្សិលមិញ​។ ជាទស្សនកិច្ច​ផ្លូវការ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ប្រកាសថា ​ទទួលបាន​ជោគជ័យ​ដ៏​ត្រចះត្រចង់​។ ​ត្រចះត្រចង់ ​ដោយសារ​តែ​កម្ពុជា​បានស្វែងយល់​ពី​គំរូ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​ប្រកបដោយ​ភាពរុងរឿង​របស់​សិង្ហបុរី​ ហើយ​រំពឹងថា​កម្ពុជា​នឹងឈានទៅ​ដល់​កំរិត​ជឿនលឿន​ដូច​សិង្ហបុរី​ នាថ្ងៃ​អនាគត​។ ​ក៏ប៉ុន្តែ​បរិបទ ​និង​ប្រព័ន្ធ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​របស់​កម្ពុជា​ត្រូវគេ​មើលឃើញថា ​នៅមាន​ទម្លាប់​ចាស់ ​ស្មុគ្រស្មាញ ​និង​ពិបាក​ដោះស្រាយ​។ តើអាច​ទេ​ថា ​កម្ពុជា​នឹងមាន​ភ័ព្វសំណាង​ដូច​សិង្ហបុរី​នៅថ្ងៃ​អនាគត​?

អ្នកឧកញ៉ា ម៉ុង ឫទ្ធីអះអាងថា រោងចក្រចម្រាញ់ប្រេងដូង របស់លោកពុំបានបង្ហូរសារធាតុគីមី ទៅបំពុលក្នុងទឹកព្រែកកំពង់សីលា ដូចការចោទប្រកាន់របស់សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិនោះទេ។ បញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិRFIនៅព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ម្ចាស់រោងចក្រចម្រាញ់ប្រេងដូង MTSI រូបនេះនិយាយថា កាកសំណល់រាវដែលបង្ហូរចេញពីរោងចក្រ អន្លង់ក្រពើ ក្នុងស្រុកព្រៃនប់ ខេត្ត ព្រះសីហនុ ត្រូវបានឆ្លងកាត់ការចម្រោះលើផ្ទៃដីជាង៦គីឡូម៉ែត្រ មុននឹងហូរចូលទៅក្នុងព្រែកកំពង់សីលា។ អ្នកឧកញ៉ាម៉ុង ឫទ្ធី បញ្ជាក់ថា អ្វីដែលសំខាន់ រោងចក្ររបស់លោកមិនធ្លាប់ប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីក្នុងការចម្រាញ់យកប្រេងដូងម្តងណាឡើយ។ បើការវាយតម្លៃរបស់លោក ករណីពុលត្រីក្នុងព្រែកកំពង់សីលាកន្លងទៅនេះ អាចបណ្តាលមកការកត្តាប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។

នៅថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានប្រកាសជាសាធារណៈថា កម្ពុជាគាំទ្រសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួម ស្ដីពីការឈប់ដាក់ទោសទណ្ឌជាសកលលើក្រុមអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា។ ការប្រកាសចូលរួមរបស់កម្ពុជា គឺស្របតាមសំណើរបស់ប្រទេសបារាំងដែលចង់ឱ្យកម្ពុជាចូលរួមគាំទ្រនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយនេះ។

លោក​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី វ្លាដេមៀពូទីន និង​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​កូរ៉េខាងជើង​ លោក គីម ជុងអ៊ុន បានបើក​ជំនួប​កំពូល​ទ្វេភាគី​ នៅព្រឹក​ថ្ងៃពុធ​ទី​១៩មិថុនា​២០២៤​នេះ នៅ​ទីក្រុង​ព្យុងយ៉ាង។ ជា​លទ្ធផល​ ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ទាំងពីរ​បាន​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​​លើ​ភាព​ជា​ដៃគូ​យុទ្ធសាស្ត្រ ដែល​គ្រោង​​ជួយ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​​ក្នុង​ករណី​មាន​ការ​ឈ្លានពាន​ណាមួយ​។ នេះ​បើ​តាមប្រសាសន៍​​របស់​លោក​ពូទីន ក្រោយ​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើក​កិច្ចព្រមព្រៀង​រួច។

ថ្មីៗនេះរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជិតខាងទាំង៣ កម្ពុជា វៀតណាម ថៃបានប្រកាសបង្កើតកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងគម្រោងផ្លូវសមុទ្រតភ្ជាប់ខេត្តព្រះសីហនុជាមួយខេត្តត្រាតរបស់ថៃ និងខេត្តគៀនយ៉ាងរបស់វៀតណាម ដើម្បីជំរុញវិស័យទេសចរណ៍ ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ។ អ្នកជំនាញលើវិស័យទេសចរណ៍រំពឹងថា ការរួមគ្នារបស់ប្រទេសទាំង៣ នឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាទទួលបានផលប្រយោជន៍ច្រើន ពិសេសលើវិស័យទេសចរណ៍ និងការដឹកជញ្ចូន។ បើតាមអ្នកជំនាញ វិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជានឹងកាន់តែរីកចម្រើនទៅមុខ ហើយអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់បាន ព្រោះថា ខេត្តព្រះសីហនុសក្តិសម ទាំងកត្តាភូមិសាស្ត្រ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានា។ 

នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ពលរដ្ឋមកពីខេត្តក្រចេះប្រមាណ ៦០នាក់បានយកញត្តិទៅដាក់នៅស្ថាប័នរដ្ឋចំនួន៣គឺ ក្រសួងមហាផ្ទៃ ខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ដ្រី និងក្រសួងរៀបចំដែនដីដើម្បីស្នើសុំអន្តរាគមន៍បញ្ឈប់ការឈូសឆាយដី និងដំណាំរបស់ពួកគាត់។ បើតាមការអះអាងរបស់អង្គការលីកាដូ ពលរដ្ឋជាង១ពាន់គ្រួសារនៅក្នុងភូមិចំនួន២ ក្នុងខេត្តក្រចេះបានចោទក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុកមួយថា បានឈូសឆាយដីរបស់ពួកគាត់ ដែលក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិសិង្ហបុរី ចាត់ទុកថា ស្ថិតនៅក្នុងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុមហ៊ុន។

តាមរយៈ​ដំណើរទស្សនកិច្ច​របស់​គណៈប្រតិភូ​ជាន់ខ្ពស់​កម្ពុជា ​ដែលដឹកនាំ​ដោយ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ​រយៈពេល២​ថ្ងៃ​នៅ​សិង្ហបុរី ​គឺ​ថ្ងៃទី​១៨ ​និង​១៩ ​ខែ​មិថុនា​នេះ ​សភាពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា ​និង​សហព័ន្ធ​ធុរកិច្ច​សិង្ហបុរី​បានចុះ​អនុស្សរណៈ​យោគយល់គ្នា​(MOU)​មួយ​ស្តីពីការ​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​ពាណិជ្ជកម្ម​នៃ​ប្រទេសទាំងពីរ​។ នៅក្នុង​កិច្ចសម្ភាស​ជាមួយ​វិទ្យុ​បារាំង​អន្តរជាតិ ​RFI​ នៅថ្ងៃ​ទី​១៩ ​ខែ​មិថុនា ​ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ លោក​បណ្ឌិត​ ឆេង គឹមឡុង ​នាយក​វិទ្យាស្ថាន​ចក្ខុវិស័យ​អាស៊ី(AVI) និង​ជាអ្នកជំនាញ​សេដ្ឋកិច្ច​មួយរូប​បានមើលឃើញថា​ការ​ចុះMOU រវាង​សភាពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា និង​សហព័ន្ធ​ធុរកិច្ច​សិង្ហបុរី​នឹងជួយឲ្យ​កម្ពុជា​អាចទាក់ទាញ​ការវិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពីសិង្ហបុរី​ឲ្យកាន់តែ​ច្រើន​ជាងមុន​។

អាណាព្យាបាលសិស្សនៅសាលាបឋមសិក្សាប្រាសាទគោលក្នុងខេត្តសៀមរាប បានលើកឡើងពីកង្វល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច បន្ទាប់ពីពួកគេទទួលបន្ទុកចំណាយលើការសិក្សាបន្ថែមម៉ោងរបស់កូនៗតាំងតែពីប៉ុន្មានខែមកនេះ។ ជារួម ពួកគេត្រូវបង់ថវិកាចំនួន១៥០០០រៀលក្នុងមួយខែដើម្បីជួយឧបត្ថម្ភគ្រូដែលបង្រៀនបន្ថែមម៉ោង។ កង្វល់របស់អាណាព្យាបាលកើតឡើងក្រោយពេលដែលសាលាបឋមសិក្សាមួយចំនួន ចាប់ផ្តើមអនុវត្តការរៀនបន្ថែមម៉ោង ចំនួន២ម៉ោងដល់សិស្សបឋមសិក្សា។ យន្តការបង្រៀនបន្ថែមម៉ោងដល់សិស្សបឋមសិក្សាត្រូវបានប្រមុខរដ្ឋាភិបាលប្រកាសជាសាធារណៈកាលពីពេលថ្មីៗ និងបញ្ជាក់អះអាងថារដ្ឋនឹងទទួលបន្ទុកលើចំណាយគ្រូបង្រៀន។ ប៉ុន្តែ នៅលើទីតាំងជាក់ស្តែង អាណាព្យាបាលរបស់សិស្សបានត្អូញត្អែរថាពួកគេជាអ្នកបង់រហូតមក និងបានស្នើឲ្យរដ្ឋគិតគូរពីបញ្ហានេះ ដើម្បីជួយសម្រាលបន្ទុករបស់ពលរដ្ឋក្រីក្រតាមជនបទ៕

ពលករ​បរទេស​ជាង ​២៦ ០០០​នាក់ ​មកពី​ភូមា ​កម្ពុជា ​ឡាវ ​វៀតណាម ​និង​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ទៀត​ ត្រូវបាន​អាជ្ញាធរ​ថៃ​ប្រមូលចាប់​ខ្លួន​តែក្នុង​រយៈពេល​១​សប្តាហ៍ ​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី​០៥ ​ដល់​ថ្ងៃទី​១២​ ខែ​មិថុនា ​ឆ្នាំ២០២៤​នេះ។​ ក្នុងចំណោម​ពលករ​ខុសច្បាប់​ទាំងនោះ ​មាន​ពលករកម្ពុជា​ប្រមាណ ​៤ពាន់នាក់​។ ​នេះបើតាម​កាសែត ​The Nation ​របស់ថៃ​ ចុះផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃចន្ទ ​ទី​១៧ ​ខែ​មិថុនា ​ឆ្នាំ​២០២៤​។

គណបក្ស​ជំនាន់ថ្មី ​ដែលមាន​និន្នាការ​ផ្ទុយពី​រដ្ឋាភិបាល ​នៅថ្ងៃ​ទី​១៧ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤ ​បាន​សម្តែង​ការព្រួយបារម្ភ ​និងស្នើឲ្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​ដែលជា​បក្ស​កាន់អំណាច​ បកស្រាយ​សារសំឡេង​បែកធ្លាយ​ របស់​លោក ​ហ៊ុន សែន ​ដែល​គណបក្ស​ជំនាន់ថ្មី​ចាត់ទុក​ថា​ ជាសារ​គំរាមកំហែង​អ្នកប្រឆាំង​។ សំណើ​របស់គណបក្ស​ជំនាន់ថ្មីនេះ ​ធ្វើឡើង​ស្របពេលដែល​សារជាសំឡេង ​បែបហិង្សា​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ​ត្រូវបាន​គេចែកចាយ ​តាម​បណ្តាញ​សង្គម ​រយៈពេល​ប៉ុន្មានថ្ងៃ​កន្លងទៅនេះ​។

មួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ហេតុការណ៍បាញ់សម្លាប់គ្នាហាក់កក្រើកឡើងខ្លាំង ដែលបង្កឱ្យមានវិបត្តិអសន្តិសុខក្នុងសង្គម។ ករណីបាញ់សម្លាប់គ្នាភាគច្រើន កើតចេញពីទំនាស់បុគ្គល អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងករណីជម្លោះពាក់ព័ន្ធនឹងទ្រព្យសម្បត្តិ។ បញ្ហាទាំងអស់នេះបានធ្វើឲ្យអ្នកវិភាគសង្គមភាគច្រើនព្រួយបារម្ភពីអសន្តិសុខ ភាពគ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់ក្នុងសង្គម ពិសេសការប្រើប្រាស់អាវុធគ្រឿងផ្ទុះដោយខុសច្បាប់ដើម្បីប្រព្រឹត្តអំពើឃាតកម្ម។ បើតាមក្រុមអ្នកវិភាគសង្គម រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរឹង ដើម្បីបញ្ចប់វិបត្តិសង្គមមួយនេះឱ្យបានឆាប់។

ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក​វ្លាឌីមៀត្រូវធ្វើដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវរដ្ឋ​២ថ្ងៃ នៅ​ប្រទេស​កូរ៉េខាងជើង​ នៅថ្ងៃអង្គារ​ទី​១៨មិថុនា និង​ថ្ងៃពុធស្អែក។ ប៉ុន្តែ មុនធ្វើដំណើរ​ទៅដល់​ទីក្រុង​ព្យុងយ៉ាង នៅថ្ងៃអង្គារនេះ មេដឹកនាំ​រុស្ស៊ី លោកពូទីន​​បាននិយាយ​កោតសរសើរ​កូរ៉េខាងជើង​ដែល​បង្ហាញជំហរ​ម៉ឺងម៉ាត់​ គាំទ្រ​ប្រតិបត្តិការយោធាពិសេសរ​របស់រុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន។ នៅក្នុងលិខិត​របស់​លោកពូទីន ដែលកាសែតរដ្ឋកូរ៉េខាងជើង Rodong Sinmun ​ចុះផ្សាយ​នៅថ្ងៃអង្គារនេះ លោកពូទីន​នៅបាន​សន្យា​បង្កើតយន្តការពិសេស ដើម្បីធ្វើ​ការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មនិង​ប្រព័ន្ធសន្តិសុខ​ជាមួយ​កូរ៉េខាងជើង ដោយ​មិន​ឲ្យជាប់សំណាញ់ត្រួតពិនិត្យរបស់ប្រទេសលោកខាងលិច។ វត្តមាន​របស់​ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី នៅ​ប្រទេស​កូរ៉េខាងជើងដែល​ទើបក្លាយជា​មហាអំណាច​នុយក្លេអ៊ែរ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​លោកខាងលិច ជាពិសេស​អាមេរិក និង​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ក្នុងតំបន់​ ភ័យព្រួយបារម្ភ។

វិបត្តិ​អចលទ្រព្យ​នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ត្រូវគេ​មើលឃើញថា​នៅបន្ត​អូសបន្លាយ​មកដល់​ឆ្នាំ២០២៤ ​នេះ បើទោះបី​ជា​កម្ពុជា​មានស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ងើបឡើងវិញ​ចាប់តាំងពី​ឆ្នាំ​២០២២ ​បន្ទាប់ពី​ជំងឺ​រាតត្បាត​កូវីដ-១៩ ក៏ដោយ​។ ​សកម្មភាព​ទិញដូរ​អចលនទ្រព្យ​ពីសំណាក់​ពលរដ្ឋខ្មែរ​មិនមាន​ភាពសកម្ម ​បន្ទាប់ពី​ការសាងសង់​ផ្ទះ ​និង​បុរី​កន្លងមក​មានសន្ទុះ​ខ្លាំង​។ ​វិបត្តិ​អចលនទ្រព្យ​កំពុង​បន្តមាន​នៅកម្ពុជា​ដូចនេះ​ ត្រូវបាន​អ្នកជំនាញ​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច ​និង​អចលនទ្រព្យ​មើលឃើញ​ផ្សេង​ៗគ្នា​ថា ​វាជា​ការ​ជាប់គាំង ​និង​ជាការ​ផ្គត់ផ្គង់​លើសពី​តម្រូវការ​ផងដែរ​៕