ក្រសួងបរិស្ថានកម្ពុជាបានអះអាងពីការប្តេជា្ញចិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងការពង្រីកគម្របព្រៃឈើក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីរួមចំណែកសម្រេចឲ្យបាននូវអព្យាក្រឹតភាពកាបូននៅឆ្នាំ២០៥០។ ការប្តេជ្ញាយ៉ាងដូចនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយលោកអ៊ាង សុផល្លែត រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាននៅក្នុងសន្និសីទស្តីពីជីវចម្រុះរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី១៦ ឬហៅថា COP16 កាលពីថ្ងៃទី២៩ តុលានៅក្នុងប្រទេសកូឡុំប៊ី។

សំណុំរឿងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម ឬ CLV-DTA កំពុងបន្តជាបច្ចុប្បន្នភាពក្តៅគគុកដែលបានជំរុញឲ្យអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍បញ្ជាក់នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ថា ការដកខ្លួនចេញពីតំបន់អភិវឌ្ឍន៍រួមជាមួយឡាវ និងវៀតណាមហៅកាត់ CLV-DTA មិនចាំបាច់ឆ្លងរដ្ឋសភា និងឡាយព្រះហស្ថលេខាពីព្រះមហាក្សត្រទេ។ មិនបាច់ឆ្លងកាត់ ព្រោះ CLV-DTA ជា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការធម្មតារវាងរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេស ទាំង៣។ តែអ្នកនយោបាយប្រឆាំងចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់ក្រុមអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលថាជាការបំពានអំណាចរដ្ឋសភា និងថា ព្រះមហាក្សត្របានឡាយព្រះហត្ថលេខាលើច្បាប់ស្ដីពីការជំរុញ និងសម្រួលពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ CLV DTA កាលពីឆ្នាំ ២០១៨។ ដូច្នេះសួរថា តើការដកCLV-DTA ចាំបាច់ត្រូវឆ្លងរដ្ឋសភា និងព្រះមហាក្សត្រដែរឬទេ?

អ្នកអវកាសចិន​៣នាក់ ប្រុស​២នាក់ស្រីម្នាក់ បានធ្វើ​ដំណើរទៅដល់ស្ថានីយ៍អវកាសចិនធានកុង ប្រកបដោយជោគជ័យ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធទី​៣០តុលានេះ​។ ផ្អែកតាមទីភ្នាក់ងារ​អវកាសចិន បេសកកម្ម ​Shenchou-19 មានកម្មវត្ថុ​ធ្វើការ​ពិសោធន៍ជាច្រើននៅលើអវកាស ដើម្បីឈាន​ទៅសម្រេចកម្មវត្ថុ សាងសង់​មូលដ្ឋាន​អវកាសចិនមួយនៅ​លើព្រះចន្ទ ដែលនឹង​​មានមនុស្សរស់នៅ​ប្រចាំការនៅទីនោះ។​

រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃថៃ លោកអនុធីន ឆានវីរៈគុល បានបដិសេធសំណើចែករំលែកវប្បធម៌ថៃជាមួយកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងពេលបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជាកាលពីសប្តាហ៍មុន។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតថៃ The Nation នៅថ្ងៃទី២៩ តុលា។ តាម The Nation ដំណើរទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជារបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃថៃបានពិភាក្សាតែពីបញ្ហាសំខាន់ៗនៅក្នុងក្របខណ្ឌក្រសួងមហាផ្ទៃប៉ុណ្ណោះ។

នៅ​​ឥណ្ឌូណេស៊ី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ការពារជាតិ ដែល​ជា​មនុស្ស​ស្និទ្ធខ្លាំង​នឹង​​ប្រធានាធិបតី ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយ៉ានតូ កំពុង​តែ​ជាប់​ជំពាក់​​វាក់វិន​នឹង​សំណុំរឿង​អាស្រូវ​រំលោភបំពាន​សិទ្ធិមនុស្ស​ ដូចគ្នា​។ នេះ​ក៏​ព្រោះតែ​ការ​រិះគន់​​របស់​ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ដែល​ថ្កោល​ទោស​ថា​ លោករដ្ឋមន្ត្រី​មាន​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​​នឹង​ការ​ស្លាប់ បាត់ខ្លួន​ និង​​បង្ក្រាប​បង្ហូរឈាម​​បាតុករនៅ​ឥណ្ឌូណេស៊ី ​ ព្រមទាំងការបង្ក្រាប​​​សកម្មជន​ប្រឆាំង​ទាមទារ​ផ្តាច់​ខ្លួន​ នៅ​ទីម័រ​ខាង​កើត។

នៅក្នុងឱកាសប្រារព្ធខួប ២០ឆ្នាំ នៃការឡើងគ្រងរាជសម្បត្តិដែលបិទបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី៣០ ខែតុលានេះ ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា សម្តេច ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ទ្រង់អំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋខ្មែររួមសាមគ្គីគ្នានៅក្រោមដំបូលរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ការអំពាវនាវរបស់ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជាដូចនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលអ្នកនយោបាយនៅក្រៅប្រទេសតែងតែលើកឡើងថា កម្ពុជាមិនទាន់មានការឯកភាពផ្ទៃក្នុងនៅឡើយដោយសារតែសំឡេងជំទាស់ត្រូវបានផាត់ចេញ៕

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចលើកលែងពន្ធចំពោះសហគ្រាសក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ក្នុងខេត្តសៀមរាប។ បើតាមក្រសួងទេសចរណ៍ ការសម្រេចលើកលែងពន្ធនេះគឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលចង់បន្តជួយស្តារវិស័យទេសចរណ៍ក្នុងខេត្តសៀមរាបឲ្យបានល្អប្រសើរឡើងវិញ។

នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៩តុលា ឧត្តម​ស្នងការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ បានស្នើជាបន្ទាន់ឲ្យ ក្រុមនិស្សិតបាតុករបង់ក្លាដែស ដែលជាអ្នកផ្តួមផ្គើមគំនិតធ្វើបាតុកម្មទម្លាក់ លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ឆេក ហាស៊ីណា ការពារលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងបញ្ឈប់ការសងសឹកគ្នាទៅវិញទៅមក។

ក្រុម​ប្រដាប់​អាវុធ​ហេសបូឡាលីបង់ បាន​សម្រេច​ជ្រើសរើស​ លោក ណាអ៊ីម កាសេម ឲ្យ​ធ្វើ​ជា​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ជាផ្លូវ​ការ​។ ការ​ជ្រើសរើស​នេះ ធ្វើឡើង​ ជាង​១ខែ ក្រោយ​ពី​បងធំ​ទី១របស់​បេសបូឡា លោក ហាសាន់ ណាស្រាឡា ត្រូវ​អ៊ីស្រាអែល​វាយប្រហារ​ប្លោង​គ្រាប់​សម្លាប់ ហើយ​បុគ្គលទី២ដែល​ត្រូវ​ស្នង​តំណែង ​ក៏​ត្រូវ​អ៊ីស្រាអែល​តាម​សម្លាប់​បាន​ទៀត​។ ​លោក ណាអ៊ីម កាសេម ជាសមាជិក​ស្ថាបនិក​មួយ​រូប នៃ​ក្រុម​​ហេសបូឡា កាលពី​ ៣ ទសវត្សរ៍​មុន​ និង​ធ្វើ​ជា​អគ្គលេខាធិការ​រង​ ជាប់​រហូត​មក​។ ម្ល៉ោះហើយ លោកអាច​​ក្តាប់​​សំណុំរឿង​ទំនាក់ទំនង​កិច្ចការក្នុង​ក្រៅ​របស់​ហេសបូឡា​ បាន​យ៉ាង​ពេញ​ដៃ។  ក៏ប៉ុន្តែ បញ្ហា​កម្សោយ​១​របស់​លោក ណាអ៊ីម កាសេម គឺ​វិស័យ​យោធា​។

សន្និសីទស្តីពីអក្ខរកម្មប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងព័ត៌មានបានរៀបចំលើកទី៥ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ កម្មវិធីមួយនេះបានជួយយុវជន និងពលរដ្ឋខ្មែរឲ្យទទួលបាននូវចំណេះដឹងផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងព័ត៌មានស្តីពីការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដោយមានទំនួលខុសត្រូវ សុវត្ថិភាព និងចេះត្រួតពិនិត្យព័ត៌មានពិត មិនពិតជាដើម។ តែអ្នកជំនាញលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅតែមើលឃើញពីបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនលើការប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម ក្នុងនោះមានការឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ការចែករំលែកព័ត៌មានមិនពិត។

ចម្លាក់បដិមាទ្វារបាលចំនួន ១២ ទើបត្រូវបានរកឃើញនៅឯខ្លោងទ្វារខាងជើងព្រះបរមរាជវាំងនៃក្រុងអង្គរធំ ខេត្តសៀមរាប។ ការប្រទះឃើញចម្លាក់បដិមាដែលមានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំទាំងនេះបានកើតមានឡើង បន្ទាប់ពីក្រុមបុរាណវិទ្យានៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងក្រុមការងាររដ្ឋាភិបាលចិន-កម្ពុជាដើម្បីថែរក្សារមណីយដ្ឋានអង្គរ (CCSA) ធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវនៅតំបន់នោះ។

នៅថ្ងៃអង្ការ ទី២៩ តុលា ប្រធានាធិបតីចិនលោកស៊ី ជីនពីងបានផ្ញើសារលិខិតថ្វាយព្រះពរព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះករុណា ព្រះបាទ​សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនីក្នុងឱកាសខួបទី២០ នៃការគ្រងព្រះបរមសិរីរាជសម្បត្តិ។ នៅក្នុងសារលិខិតថ្វាយព្រះពរ លោកស៊ី ជីនពីងបានបង្ហាញពីចំណងមិត្តភាពរវាងចិន និងកម្ពុជា ហើយថា ចាប់តាំងពីការឡើងសោយរាជ្យអស់រយៈពេល២០ឆ្នាំមកនេះ ព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថនរោត្តម សីហមុនីបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ចំពោះសន្តិភាព ស្ថិរភាព ការអភិវឌ្ឍន៍ និងការស្តារឡើងវិញរបស់កម្ពុជា ព្រមទាំងការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ពិសេសប្តេជ្ញាបន្តទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាប្រពៃណីរវាងកម្ពុជា និងចិន។

ថ្ងៃ​អង្គារ ការ​វាយប្រហារ​របស់អ៊ីស្រាអែល​ទៅ​លើ​ប្រទេស​លីបង់​ និង​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ចេះតែបន្ត។ នៅហ្កាហ្សា​ មាន​ស្លាប់​​មនុស្ស​យ៉ាង​ហោច ៥០ នាក់​បន្ថែមទៀត នៅ​ក្នុងការ​វាយប្រហារ​លើអគារ​ស្នាក់នៅ បែត ឡាហីយ៉ា (​Beit Lahia)។ ពីថ្ងៃចន្ទ រដ្ឋ​សភាអ៊ីស្រាអែល អនុម័ត​ច្បាប់​ថ្មី​បិទខ្ទប់​រាល់​សកម្មភាព របស់​ ​​ទីភ្នាក់ងារ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ដើម្បីជន​ភៀសខ្លួន​ប៉ាឡេស្ទីន មិនឲ្យ​ធ្វើ​សកម្មភាព​អ្វី​ទាំង​អស់​នៅលើ​ទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល​​ និង​ដែនដី​ដែល​ខ្លួន​​គ្រប់គ្រង​ត្រួតត្រា។ ច្បាប់​ថ្មី​​នេះ នឹងត្រូវ​ចូល​ជាធរមាន មាន​ឥទ្ធិពល​អនុវត្ត​​នៅ​កំណត់​​ ៩០ ​ថ្ងៃ​ទៀត។ អ៊ីស្រាអែល ធ្លាប់​បាន​ចោទប្រកាន់​ មន្ត្រី​បុគ្គលិក​របស់​ទីភ្នាក់ងារអង្គការ​សហប្រជាជាតិ១នេះ​ ថា​បាន​​ចូល​ដៃឃុបឃិត​ជាមួយក្រុម​​ភេរវជន​ហាម៉ាស ប្រព្រឹត្តិ​អំពើ​ភេរវកម្ម​ នៅថ្ងៃទី​៧តុលា កាលពី​​ឆ្នាំ​ទៅ​មិញ​។​ ផ្ទុយទៅវិញ សហគមន៍​​អន្តរជាតិ​ បាន​រិះគន់​អ៊ីស្រាអែល​ជាខ្លាំង​​ចំពោះ​ចំណាត់​ការ​ថ្មីនេះ​។ ​

ចិនរំពឹងថាការប្រមូលផលគ្រាប់ធញ្ញជាតិ នៅឆ្នាំ២០២៤ អាចមានចំនួនច្រើនជាង ៧០០លានតោន បើប្រៀបធៀបនឹងទិន្នផលគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ៩ឆ្នាំជាប់គ្នា គឺមានចំនួនត្រឹមតែ ៦៥០លានតោនប៉ុណ្ណោះ។  ទិន្នផលគ្រាប់ធញ្ញជាតិដ៏ច្រើនសម្បើមនេះ នឹងអាចជួយពង្រឹងសនិ្តសុខស្បៀងរបស់ខ្លួន។

ប្រឈម​នឹង​វិបត្តិ​ប្រជាសាស្ត្រ នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទទី ២៨​តុលា​នេះ ចិន​បាន​អនុម័ត​​ផែនការ​​ ដែលជំរុញ​ឱ្យ​មានការ​​​បង្ក​កំណើត​​កូន កើន​ឡើង​។ អត្រា​កំណើត​នៅ​ចិន​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​ដល់​កំរិត​ដ៏​ទាប​បំផុត​មួយ កាលពី​ឆ្នាំ​២០២៣។ ចំណែក​ចំនួនប្រជាជន​​​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​ ជា​គម្រប់​ពីរ​ឆ្នាំ​ជាប់​គ្នា​ហើយ។

ដើមសប្តាហ៍​នេះ នាវា​១ដឹកនាំកាកសំណល់ឧស្សាហកម្ម បានទៅចត​នៅដែន​ស​មុទ្រ​ប្រទេស​អាល់បានី បន្ទាប់ពី ប្រទេស​ថៃ ​បដិសេធ​មិន​ទទួល​។ ​កាកសំណល់រាប់​ពាន់​តោន​នៅលើនាវា​​នោះ មានផ្ទុកសារ​ជាតិ​ពុល​ ដែល​ចាំបាច់​ត្រូវតែ​រក្សាទុក និង​ដឹកជញ្ជូន​ដោយ​ប្រុងប្រយ័ត្នជា​ទីបំផុត​។ នេះបើតាម​អង្គការ​ការពារបរិស្ថាន ដែល​បាន​​​តាមដាន​ដំណើរ​នាវាដឹកនាំ​សំរាមឆ្លង​សមុទ្រ​។ ក្រោយពី​ថៃបដិសេធ, នាវានោះ បានចុះចត​និងធ្វើដំណើរ​​​ឆ្លងកាត់​​ជាច្រើន​ប្រទេស​ មុន​នឹង​ត្រឡប់ទៅដល់​ អាល់បានី​។ ​​

ក្រុមស្រ្តីប្រកបរបរអុំទូកទេសចរជាង១ពាន់នាក់នៅសហគមន៍ទេសចរណ៍កំពង់ភ្លុកធ្លាប់ទទួលបានប្រាក់ចំណូលពីវិស័យទេសចរណ៍តាមរយៈមុខរបរដឹកភ្ញៀវតាមទូកនារដូវវស្សា។ តែ ក្រុមស្រ្តីទាំងនោះ​បាន​លើកឡើង​ថា តាំងពីការរាតត្បាតជំងឺ Covid ១៩ មកដល់ពេលនេះ ចំនួនភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនាសហគមន៍កំពង់ភ្លុកមានការថយចុះច្រើន​ដែល​ធ្វើឱ្យចំណូលរបស់​ពួកគាត់បានពី​ការដឹកភ្ញៀវតាមទូកធ្លាក់ចុះ​ខ្លាំង៕

លោក វ៉ាត់ ចំរើន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ និងជាអគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជាបានថ្លែងថា កម្ពុជានឹងបញ្ជូនអត្តពលិករបស់ខ្លួនទៅចូលរួមប្រកួតវិញ្ញាសា«មួយ»(Muay) នៅប្រទេសថៃដែលនឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកីឡាស៊ីហ្គេមលើកទី៣៣ នៅឆ្នាំ២០២៥។ តាមលោក វ៉ាត់ ចំរើន វិញ្ញាសាកីឡា Muay នេះ មិនមែនសំដៅទៅលើមួយថៃ(Muay Thai) នោះទេ ពោលប្រទេសដែលមានក្បាច់គុនបុរាណទាំង៤ គឺថៃ ឡាវ កម្ពុជា និងភូមាបានឯកភាពគ្នាទទួលយកឈ្មោះកីឡា«មួយ»នេះ ទោះប្រទេសមួយណាជាអ្នករៀបចំក៏ដោយ។ តែគេនៅចាំបានថាកាលពីការប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេមលើកទី៣២ ឆ្នាំ២០២៣ នៅកម្ពុជា ថៃបានពហិកាការប្រកួតកីឡាប្រភេទនេះដោយពន្យល់ហេតុផលថា កម្ពុជាបានរៀបចំប្រកួតកីឡានេះក្រោមឈ្មោះ «គុនខ្មែរ»។ ទោះយ៉ាងណា «គុនខ្មែរ» កាលណោះក៏មានប្រទេសចំនួន៦ ចូលរួមដែរ ដូចជាឥណ្ឌូណេស៊ី វៀតណាម ហ្វីលីពីន ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា និងម៉ាឡេស៊ី។ សូមស្តាប់ការលើកឡើងរបស់លោកវ៉ាត់ ចំរើនដែលរៀបចំដោយ ញឹម សុផល៖

កិច្ច​ប្រ​ជុំ​ស្តីពី​ជីវៈ​ចម្រុះ​លើក​ទី​១៦ (COP16) កំពុង​បន្ត​ធ្វើ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កូឡុំ​ប៊ី​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២១​ តុលា ​និងគ្រោង​បិទ​បញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ  ២០២៤។ ​នៅ​ក្នុង​ឱកាស​នេះ​ អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ចំនួន ​៤​ស្ថាប័នស្នើ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ចូល​រួម​ជា​មួយ​យុវជន​ ព្រះសង្ឃ ​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច និង​សហគមន៍​មូល​ដ្ឋានដើម្បី​ការ​ពារ អភិរក្ស​ព្រៃ​ឈើ និង​រក្សា​ជីវ​ចម្រុះ​នៅ​កម្ពុជា​។​ ក្រុម​សកម្ម​ជន​របស់​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ទាំងនេះ​អះ​អាង​ថា​កន្លង​មក ក្រសួង​បរិស្ថាន​បាន​បដិសេធ​មិន​ទទួល​ស្គាល់​អង្គការ​បរិស្ថាន​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​ការ​ចូល​រួម​ត្បាត​ព្រៃ​ជា​មួយ​ក្រុម​មន្ត្រី​បរិស្ថាន​។​ ការ​បដិសេធ​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​សកម្មជន​បរិស្ថាន​បារម្ភ​ពី​កំណើន​បទ​ល្មើសព្រៃ​ឈើ​ដោយ​សារ​ខ្វះ​កិច្ច​សហការ​ពី​ភាគី​ពាក់​ព័ន្ធ​៕

នាយករដ្ឋមន្ត្រីអេស្ប៉ាញ​ កំពុង​បំពេញ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​​​នៅ​ឥណ្ឌា ​ជាលើកដំបូ​ង ដើម្បីរឹត​បន្តឹង​​ទំនាក់ទំនង​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ឧស្សាហកម្ម​យោធា​។​​ ក្នុងរយៈ​ពេលជាង​១៨ឆ្នាំ​នៃ​ការ​កាន់អំណាច​ដឹកនាំ​ប្រទេស​របស់​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ឥណ្ឌា ណារិនដ្រា ម៉ូឌី ពុំ​ដែល​មាន​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​អេស្ប៉ាញ​រូបណា ​អញ្ជើញបំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ដោយ​ផ្ទាល់ ​នៅលើ​ទឹកដី​ឥណ្ឌា​នោះឡើយ​។ 

ប្រទេសកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមប្រារព្ធពិធីខួបលើកទី២០ នៃការគ្រងរាជ្យសម្បត្តិរបស់ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះមរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី។ ព្រះរាជពិធីនេះត្រូវធ្វើឡើងរយៈពេល៣ថ្ងៃពីទី២៨ ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤។ ខួបលើកទី២០ នៃការគ្រងរាជ្យសម្បត្តិរបស់ព្រះមហាក្សត្រឆ្នាំ ២០២៤ នេះត្រូវបានគណៈកម្មការរៀបចំបុណ្យបញ្ជាក់ថាធ្វើឡើងដោយអធិកអធមជាងរាល់ឆ្នាំ។

នៅបាំងមិនដល់១០ថ្ងៃទៀតទេ ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​នឹងមកដល់។ បេក្ខជនធំៗទាំង២ គឺលោកស្រី​ កាម៉ាឡា ហារីស និ​ងលោកដូណាល់ ត្រាំ កំពុងតែ​ប្រឹង​ប្រែងឃោសនារៀងៗខ្លួន ដើម្បីទាក់ទាញការគាំទ្រនៅតាមរដ្ឋ​សំខាន់ៗ ដែល​មាន​ចំនួន​អ្នកបោះឆ្នោតតំណាង​ច្រើន​នាក់​។ ជាការកត់សំគាល់ សន្ទុះនៃការគាំទ្រ​​ទៅលើ​បេក្ខ​ជនទាំង២ ហាក់ដូចជាកាន់តែខិតជិតប្រកៀកប្រកិតគ្នាខ្លាំងឡើង។ វត្តមានចូលរួម របស់​លោកអូបាម៉ា និង​ភរិយា នៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនា​របស់​លោកស្រី កាម៉ាឡា ហារីស គឺជាកម្លាំងទាក់ទាញ​ដ៏ធំនិងមិនអាចខ្វះបាន​ ដែលគណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​សង្ឃឹមថា វា​អាចនឹងផ្តល់សន្ទុះ​ចុងក្រោយ​ រុញ​ឲ្យ​លោកស្រី​កាម៉ាឡា ហារីស បានទទួលជ័យជំនះ លើលោកដូណាល់ ត្រាំ។

ក្នុងរយៈពេល២ថ្ងៃ គឺថ្ងៃទី២៦និង២៧តុលា ស្តង់ក្រុមហ៊ុនឯកជនជាច្រើនបានចូលរួមក្នុងពិព័រណ៍ការងារ ដែលរៀបចំដោយក្រសួងការងារនិងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។យុវជនជាច្រើនបានចាប់អារម្មណ៍ចូលរួមកម្មវិធីមួយនេះ ដើម្បីស្វែងរកឱកាសការងារទៅតាមក្តីស្រមៃរបស់ពួកគេ។ ពួកគេអះអាងថា កម្មវិធីនេះផ្តល់ឱកាសឲ្យគេស្វែងយល់ពីលក្ខខណ្ឌ និងតម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់ក្រុមហ៊ុននីមួយៗ ដែលគេប្រាថ្នាសម្រាប់អាជីពការងារពេលខាងមុខ។

នៅទីក្រុងប៉ារីស កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី​២៦តុលា ប្រជាជនខ្មែររស់នៅប្រទេសបារាំង និងមកពីបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួន​ផង បាន​ជួបជុំគ្នារំឭកខួប​ទី​៣៣ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣តុលា​១៩៩១។ នៅក្នុងការជួបជុំនេះ​ ប្រជាជន​ខ្មែរ​ដែលមកចូលរួម បានទាមទារ​ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល ដឹកនាំដោយ​គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវតែគោរពសិទ្ធិសេរីភាព លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ និងការពារបូរណភាពទឹកដី ដូចអ្វីដែល​មានចែងកំណត់ នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុង​ប៉ារីស។

នៅថ្ងៃទី២៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង រួមជាមួយពលរដ្ឋនៅតាមបណ្ដាប្រទេសផ្សេងទៀត បានបន្ដសកម្មភាពតវ៉ារបស់ខ្លួន ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសារជាថ្មី។ ការតវ៉ានេះគឺពួកគេ នៅតែទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដកកម្ពុជាចេញ CLV-DTAឱ្យបានជាសាពរ និងដកចេញរាល់កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងអស់នៅតំបន់ត្រីកោណនៃខេត្តទាំងបួន រួមទាំងទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស និងដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់។

លោកស្រី នុត សម្ជស្ស គឺជាអគ្គនាយិកា​ក្រុម​ហ៊ុន អិល អេស វី (LSV) ដែលជាក្រុម​ហ៊ុន​ផលិត​សាប៊ូប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ។ ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ទៅ​បង្កើត​ក្រុម​ហ៊ុន​កែ​ច្នៃ​ផលិត​ផល​របស់​ខ្មែរ ​ដោយ​ឈរ​ជើង​ជាប់​លើ​ទី​ផ្សារ​មក​ដល់​ថ្ងៃ​នេះ ​គឺ​ដោយ​សារ​តែ​សហគ្រិន​ស្ត្រី​ឆ្នើម​រូប​នេះ ​ធ្លាប់​ទទួល​រង​នូវ​ការ​មើល​ងាយ​ពីសំណាក់​ជន​បរទេស ​ដែល​បាននិយាយ​ថា «ខ្មែរ​មិន​អាច​អ្វី​បាន​»​៕

នៅវេលា​ទៀបភ្លឺរំលងអាធ្រាត្រ​ ឈានចូល​ថ្ងៃទី​២៦តុលា​ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានបាញ់មីស៊ីលជាច្រើនគ្រាប់ វាយ​ប្រហារទៅ​លើទីតាំងច្រើនកន្លែង​របស់កងទ័ពអ៊ីរ៉ង់​។ ផ្អែក​តាម​បញ្ជាក់ពី​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គោលដៅវាយប្រហារទាំងនោះ គឺជាទីតាំងផលិត​មីស៊ីលរបស់អ៊ីរ៉ង់ ដែលអ៊ីរ៉ង់បានប្រើប្រាស់បាញ់មកលើអ៊ីស្រាអែល​ច្រើនរយ​គ្រាប់ កាលពីខែមេសានិងខែតុលាកន្លងទៅ​។ ជាការកត់សំគាល់ តាមរយៈការវាយសងសឹកនេះ គឺ​អ៊ីស្រាអែលហាក់ដូចជាបានធ្វើតាមការស្នើសុំរបស់​អាមេរិក ដែលសុំ​កុំឱ្យ​អ៊ីស្រាអែលវាយ​ប្រហារទៅលើ​ទីតាំងផលិត​ប្រេង និង​ទីតាំងនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់។

របាយ​ការណ៍​របស់​គម្រោង​យុត្តិ​ធម៌​ពិភព​លោក​ (WJP) ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ ​បង្ហាញ​ថា​ កម្ពុជា​បន្ត​ស្ថិត​ក្នុង​ចំណាត់​ថ្នាក់​ជិត​បាត​តារាង​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​កម្រិត​យុត្តិ​ធម៌​នៅ​ក្នុង​សង្គម​កម្ពុជា ​ពោលគឺ​ជាប់​លេខ​១៤១ ​ក្នុង​ចំណោម​១៤២​ប្រទេស​។​ តាម​ការ​វាយ​តម្លៃ​ដដែល​នេះ ​មូល​ហេតុ​ដែល​យុត្តិ​ធម៌​នៅ​កម្ពុជា​ធ្លាក់​ចុះ​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ​នេះ ​គឺ​មក​ពី​រដ្ឋាភិ​បាល​នៅតែ​ប្រើ​ឥទ្ធិពល​ទៅ​លើ​ប្រព័ន្ធ​តុលា​ការ​ ជា​ពិសេស​រឿង​ក្តី​ធំៗ​ទាក់​ទង​នឹង​នយោបា​យ​។​ ប៉ុន្តែ​មន្រ្តី​ក្រសួង​យុត្តិ​ធម៌​ ចាត់​ទុក​ថា ​របាយ​ការណ៍​នេះ​ មាន​លក្ខណៈ​លម្អៀង​ និង​អះអាង​ថា ​រដ្ឋា​ភិបាល​កំពុង​តែ​ខិត​ខំ​កែ​ទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌​៕

បន្ទាប់ពីខកខាន​អស់​១០ឆ្នាំ សហព័ន្ធស្រូវអង្ករ​កម្ពុជា​បាន​ត្រលប់​ទៅចូលរួម​នៅក្នុងពិព័រណ៌ចំណីអាហារ​អន្តរជាតិ​ដ៏សំខាន់​មួយ​នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ដែល​ហៅកាត់ជាភាសាបារាំងថា ស្យាល់​( SIAL) ។ នៅក្នុង​ពិព័រណ៌​ស្យាល់ ប៉ារីស​ឆ្នាំ ២០២៤ សហព័ន្ធ​ស្រូវ​អង្ករ​កម្ពុជា​បាន​ដឹកនាំ​​សមាជិក​ចំនួន​១២​ដែលសុទ្ធសឹង​ជាអ្នកផលិត​និង​នាំចេញស្រូវអង្ករ។ ក្រៅពីអង្ករ​ល្អបំផុត​បំផុត​ដែលឈ្នះពានរង្វាន់អន្តរជាតិ​៥ដង កម្ពុជា​បាន​តាំង​បង្ហាញជាលើកទី១ គ្រាប់ស្វាយចន្ទី​ទៅបង្ហាញ​អ្នកទស្សនាអាជីពរាប់សែន និង​ក្រុមហ៊ុនអន្តរជាតិធំរាប់ពាន់នាក់​ដែល​អាច​ចាប់អារម្មណ៍ទិញផលិត​ផលកម្ពុជា។ ចាប់ផ្តើម​តាំង​ពីថ្ងៃសៅរ៍ទី​១៨​តុលា ពិព័រណ៌​ចំណីអាហារអន្តរជាតិ ស្យាល់​បាន​បិទបញ្ចប់​ទៅ​កាលពីថ្ងៃ​ពុធទី ២៣​តុលា​។ នៅមុន​កម្មវិធីបិទ​ ឈាង បុប្ផា​បានទៅជួបសម្ភាស​ម្ចាស់​ក្រុមហ៊ុន​នាំចេញ​ស្រូវអង្ករ និង​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​គ្រាប់ស្វាយចន្ទីដែល ​ឈានជើងជាលើកទី១​ចូល​រួម​ក្នុង​ពិព័រណ៌​អន្តរជាតិ​នៅប្រទេស​បារាំង។

សភាឌូម៉ារបស់រុស្ស៊ី បានបោះឆ្នោតជាឯកច្ឆ័ន្ទ កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ ទី​២៥តុលា អនុម័តសន្ធិសញ្ញាសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្ររួម​​ រវាងរុស្ស៊ី និង​កូរ៉េខាងជើង​។ ការអនុម័តសន្ធិសញ្ញានេះ​ គឺស្របពេល​ដែល​មានដំណឹងកាន់តែជាក់ច្បាស់ ពីអាមេរិកនិងពិ​កូរ៉េខាងត្បូង ថាកូរ៉េខាងជើង​បានបញ្ជូនកម្លាំងទ័ពទៅជួយ​រុស្ស៊ី​ នៅក្នុងការធ្វើ​សង្រ្គាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​។ តែយ៉ាងណា ព្យុងយ៉ាងបានបដិសេធដំណឹងនេះ គឺជាពាក្យ​ចចាមអារ៉ាមដែលគ្មានមូលដ្ឋាន​។

​​ការបោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋ​អាមេរិក កាន់តែ​រំកិល​ចូល​កៀកហើយ​ ពោលគឺ​នៅ១០ថ្ងៃ​ទៀត​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​​។ ការសម្រេច​រើស​មេដឹកនាំ​មហាអំណាច​១នេះ មាន​សារៈ​សំខាន់​ខ្លាំងណាស់ ​​ចំពោះ​កិច្ច​ការពារ​បរិស្ថាន​ពិភព​លោក ព្រោះនយោបាយ​ដឹកនាំ​របស់​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​ថ្មី​ នឹង​ជះ​ឥទ្ធិពល​ខ្លាំង​ទៅលើបុព្វហេតុ​អាកាស​ធាតុ​​។ តើ​នយោបាយ​បរិស្ថាន​របស់​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ លោក​ ដូណាល់ ត្រាំ និង​លោក​ស្រី​ ខាម៉ាឡា ហារីស មា​ន​លក្ខណៈ​ខុស​គ្នា​ម្តេច​ខ្លះ​?

ប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ តាមរយៈក្រសួងមហាផ្ទៃនៃប្រទេសទាំងពីរ បានចុះអនុស្សារណៈយោគយល់(MOU) ជាមួយគ្នា លើគោលការណ៍១០ចំណុច នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអភិបាលខេត្តជាប់ព្រំដែន កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤។ ក្នុងគោលការណ៍ទាំង១០ចំណុចនោះ ភាគីទាំងពីរបានសង្កត់ធ្ងន់លើការសហការគ្នា ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការក្លែងបន្លំ បញ្ហាគ្រឿងញៀន និងបទល្មើសឆ្លងដែន។

នៅទីក្រុងភ្នំពេញនាពេលបច្ចុប្បន្ន ការចិញ្ចឹមសត្វ ដូចជា សុនខ និងឆ្មា កាន់តែពេញនិយមខ្លាំង។ ទន្ទឹមនឹងការពេញនិយមចិញ្ចឹមសត្វ ការបើកសេវាកម្មមើលថែ និងការទទួលរក្សាសត្វ ពេលម្ចាស់រវល់ក៏កើនឡើងដែរ។ នៅពេលមានកម្មវីធីបុណ្យធំៗ ដែលម្ចាស់សត្វត្រូវចាកចេញពីផ្ទះ សត្វចិញ្ចឹមត្រូវបានគេយកទៅផ្ញើនៅកន្លែងទទួលមើលថែ ឬហៅថាសណ្ឋគារដាក់សត្វ។ សណ្ឋាគារផ្តល់ការធានាលើសត្វ អាចជួយសម្រាលបន្ទុកម្ចាស់សត្វផង និងក្ដីបារម្ភលើសត្វចិញ្ចឹមផង។

កេរ្តិ៍ឈ្មោះកម្ពុជា បានបន្តរងស្រោចទៅដោយភាពកខ្វក់ជាថ្មីម្តងទៀត ដោយសារការចុះផ្សាយរបស់កាសែតបរទេសទាក់ទងនឹងបទល្មើសឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ការចាប់ជំរិត និងការជួញដូរមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ជាក់ស្តែងត្រឹមពីរសប្តាហ៍ចុងក្រោយ មានសារព័ត៌មានអង់គ្លេស និងកូរ៉េ បានបន្តចុះផ្សាយអំពីបទល្មើសឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញជាប្រព័ន្ធ និងទាញសញ្ញាប្រាប់ពលរដ្ឋខ្លួនឲ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះប្រទេសកម្ពុជា។ អ្នកឃ្លាំមើលបង្ហាញក្តីកង្វល់កាន់តែខ្លាំងពីកេរ្តិ៍ឈ្មោះកម្ពុជា ដោយសារការចុះផ្សាយរបស់កាសែតបរទេសជុំវិញបញ្ហាឆបោកអនឡាញ។ តើបញ្ហានេះ កាន់តែធ្វើឲ្យកម្ពុជាអសោចកេរ្តិ៍ឈ្មោះបែបណា? ហើយកម្ពុជាត្រូវដុតដៃដុតជើងដោះស្រាយបញ្ហាឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកតាមអនឡាញបែបណា?

របាយការណ៍របស់គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក World Justice Project ឆ្នាំ២០២៤នេះ បង្ហាញថា កម្ពុជាបន្តស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ជិតបាតតារាងពាក់ព័ន្ធនឹងកម្រិតយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ពោលគឺចំណាត់ថ្នាក់ទី១៤១ ក្នុងចំណោម១៤២ប្រទេស។ ប៉ុន្តែមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា របាយការណ៍នេះមានលក្ខណៈលម្អៀង និងថា វាមិនបានឆ្លុះបញ្ជាំងពីតថភាពជាក់ស្តែងដែលនៅក្នុងនោះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខិតខំកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។