នៅថ្ងៃទី១៩ វិច្ឆិកា សាលាដំបូងខេត្តកំពតបានសម្រេចបង្កកគណនីធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុចំនួន ១០៦គណនី រួមទាំងបង្កកអចលនវត្ថុដីធ្លីទំហំជាង ២លាន២៨ម៉ឺនម៉ែត្រការ៉េរបស់បក្សពួកអតីតឧកញ៉ាជា សារ៉នដែលបានបោកប្រាស់ពលរដ្ឋក្រោមរូបភាពវិនិយោគ។ តាមតុលាការខេត្តកំពត ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់បក្សពួកដែលរឹបអូសបាននេះនឹងយកទៅធ្វើជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងការរកដំណោះស្រាយជូនពលរដ្ឋរងគ្រោះ។

មន្ទីរ​សុខា​ភិបាល​ខេត្ត​តាកែវ​បាន​អះអាង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៩ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២៤ ថា មន្ទីរ​សម្រាក​ព្យាបាល​ និង​សម្ភព សុង​ហាក់ ម៉ារីណា ​បាន​ដំណើរការ​ផ្តល់​សេវា​ដោយ​គ្មាន​ច្បាប់​ ខណៈ​សមត្ថកិច្ច​បាន​រក​ឃើញ​សព​ស្ត្រីម្នាក់​អាយុ​៤១​ឆ្នាំ និង​ក្មេង​អាយុ​៣​ឆ្នាំ​ម្នាក់​(រស់) ត្រូវបាន​ដឹក​ចេញ​ពី​មន្ទីរ​សម្រាក​ព្យាបាល និង​សម្ភព​នោះ​ទៅ​ទម្លាក់​ចោល​ក្នុង​ព្រៃមួយ​កន្លែង​ស្ថិត​ក្នុង​ភូមិ​បឹង​ពញ្ញាគុក ឃុំ​ត្រពាំង​ក្រសាំង ស្រុក​បាទី​។​ តាមសមត្ថ​កិច្ច ស្ត្រីដែល​ស្លាប់​នោះគឺ​ដោយសារ​តែ​មាន​ប្រតិ​កម្ម​ពី​ការ​ចាក់​ថ្នាំ​។ ​ករណី​នេះ​ត្រូវ​បាន​អ្នក​តាម​ដានសង្គម​យល់​ឃើញ​ថា​ គួរ​តែ​មាន​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ដោយ​ស៊ី​ជម្រៅ ​ព្រោះនេះ​ជា​ទង្វើ​អសីលធម៌​៕

​ថ្ងៃអង្គារ ទី​១៩វិច្ឆិកា ​តុលាការ​ហុងកុង​ បានកាត់ទោស​​សកម្មជន​គាំទ្រ​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ សរុប​ចំនួន​ ៤៥ នាក់​ ឲ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារ​ ចន្លោះពី ៤ឆ្នាំ ទៅ ១០ ឆ្នាំ​ ​​អំពីបទល្មើស​​វិទ្ធង្សនាបង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​សន្តិសុខ​ជាតិ​ហុងកុង។ មួយថ្ងៃបន្ទាប់​ តុលាការ​បន្ត​បើកសវនាការ​ជម្រះក្តី លោកមហាសេដ្ឋីប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ ជីមី ឡៃ (Jimmy Lai) ដែល​បាន​បំផុស​ការ​ឃោសនាគាំទ្រ​សិទ្ធិសេរីភាព និង​គៀងគរ​សហគម​អន្តរ​ជាតិ​ឲ្យ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លើ​អាជ្ញាធរ​ហុងកុង​ និង​ក្រុង​ប៉េកាំង។​​

រដ្ឋសភាកម្ពុជាបានអនុម័តជាឯកច្ឆន្ទតែងតាំងលោកប្រាក់ សុខុនឱ្យធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឡើងវិញជំនួសលោកសុខ ចិន្តាសោភា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបច្ចុប្បន្ន។ ថ្លែងនៅក្នុងសភានៅថ្ងៃទី២០ វិច្ឆិកានេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីលោកហ៊ុន ម៉ាណែតថា លោកប្រាក់ សុខុនស័ក្តិសមជាប្រមុខការទូតកម្ពុជាជាង ខណៈលោកសុខ ចិន្តាសោភាមានបទពិសោធន៍ក្នុងការវិនិយោគ និងការអភិវឌ្ឍន៍។ ជម្រើសយកលោកប្រាក់ សុខុនជាថ្មីត្រូវបានលោកហ៊ុន ម៉ាណែតពន្យល់ថា នៅក្នុងកាលៈទេសៈបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវតែពង្រឹងគោលនយោបាយ និងទំនាក់ទំនងការបរទេសដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិ។

ក្រសួង​ទេសចរណ៍កម្ពុជា​បានចេញផ្សាយ​របាយការណ៍ស្តីពី​ព្រះរាជពិធីបុណ្យ​អុំទូករយៈពេល​៣ថ្ងៃ ​ក្នុងឆ្នាំ២០២៤​។ តាម​របាយការណ៍ ​មានពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលចាត់ទុក​ជា​ទេសចរជាតិ​ចំនួនជាង ​៧លាននាក់ ​និងទេសចរ​បរទេសជិត ​១០ម៉ឺននាក់ ​បានចូលរួម​កម្សាន្តនៅក្នុង​ព្រះរាជពិធីបុណ្យ​អុំទូកឆ្នាំនេះ។ ​នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាស​ជាមួយវិទ្យុបារាំង ​RFI នាថ្ងៃទី២០​ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២៤នេះ លោក​បណ្ឌិត ឌុច ដារិន្ទ ​សេដ្ឋវិទូ​ខ្មែរមួយរូប​បានប៉ាន់ប្រមាណថា ​ពលរដ្ឋខ្មែរ​១នាក់​បានចំណាយ​ជាមធ្យម​ប្រមាណ ៤០ដុល្លារ ​ក្នុងរយៈពេល ​៣ថ្ងៃ​នៃពិធី​បុណ្យអុំទូក​។ ​រីឯជនបរទេស​បានចំណាយ​ជាមធ្យម​ប្រមាណ ៤០ដុល្លារ ​ក្នុងរយៈពេល​តែ ​១ថ្ងៃ​។ តាមលោក​ ឌុច ដារិន្ទ ​មានសាច់ប្រាក់​សរុបប្រមាណ ៣២០​លាន​ដុល្លារ ត្រូវបាន​ចរាចរណ៍​តាមរយៈ​ភ្ញៀវទេសចរជាតិ ​និង​អន្តរជាតិ​ក្នុងពិធី​បុណ្យអុំទូក​រយៈពេល៣​ថ្ងៃ​។

ប្រទេស​អឺរ៉ុប យ៉ាង​ហោច ៤ ត្រូវ​រង​ការវាយប្រហារ​ផ្តាច់​ប្រព័ន្ធខ្សែកាប​បង្កប់​ក្រោម​សមុទ្រ​បាល់ទិក​។ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​ទាំងនោះ​បាន​ដាក់​ក្តីសង្ស័យ​ថា​ជាស្នាដៃ​របស់​រុស្ស៊ី​។ រុស្ស៊ី​ដែល​ប្រភព​គំរាម​សន្តិសុខ​និង​សុវត្ថិភាព​ប្រទេស​អឺរ៉ុប តាំងតែពី​បញ្ឆេះ​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន​អ៊ុយក្រែន ជាង​២ឆ្នាំមកនេះ។

 ម៉ូស្គូចោទអ៊ុយក្រែនថា ក្នុងយប់ថ្ងៃចន្ទ ឆ្លងមកថ្ងៃអង្គារទី ១៩ វិច្ឆិកា អ៊ុយក្រែន​បានបាញ់មីស៊ីល​អាមេរិកាំង រយៈឆ្ងាយ ប្រភេទ ATACMS ចំនួន ៦ ដើម វាយប្រហារមកលើ​ទីតាំង​យោធា​មួយ​នៅក្នុង​ខេត្តរុស្ស៊ី Briansk ជាប់នឹងព្រំដែនអ៊ុយក្រែន។

នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៩ វិច្ឆិកានេះ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភាកម្ពុជាបានបើកកិច្ចប្រជុំដើម្បីពិនិត្យលើសំណើសុំផ្លាស់ប្ដូររដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិលោក សុខ ចិន្តាសោភា។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាណតិ្តទី៧ទើបមានអាយុចំនួន១៥ខែ ប៉ុន្តែនេះជាលើកទី២ដែលមានការកែសម្រួលសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាល។ អ្នកតាមដានសង្គម និងអ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិបានលើកឡើងថា ការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសដូចនេះ អាចមកពីរដ្ឋាភិបាលចង់ពង្រឹងនយោបាយការបរទេសកម្ពុជា និងការងារមួយចំនួនរបស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសក្នុងអាណត្តិទី៧នេះ។ មូលហេតុអ្វីបានជាមានសំណើសុំឲ្យផ្លាស់ប្តូររដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសលោក សុខ ចិន្តាសោភា?។

ក្រុមហ៊ុនស្រាវជ្រាវទិន្នន័យអន្តរជាតិ 60 Decibels រកឃើញថា កម្ពុជានៅតែស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលមានទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុមិនល្អ និងមានពលរដ្ឋជំពាក់បំណុលមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុច្រើនជាងគេក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ 60 Decibels ពលរដ្ឋខ្មែរប្រមាណ៣២%ដែលខ្ចីប្រាក់ពីស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ បាននិយាយថា ការបង់សងបំណុលជាបន្ទុកធ្ងន់ធ្ងរ ខណៈ២៤%ផ្សេងទៀតត្រូវកាត់បន្ថយការចំណាយលើថ្លៃអាហារដើម្បីសន្សំប្រាក់ទុកបង់សងស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ ទោះយ៉ាងណា របាយការណ៍របស់60 Decibels រំលេចពីចំណុចវិជ្ជមានខ្លះដែរ ដោយសង្កេតឃើញស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជាបាន និងកំពុងបន្តកែលម្អយន្តការការពារអតិថិជន និងនីតិវិធីសងប្រាក់ត្រឡប់របស់អតិថិជនទៅស្ថាប័នផ្តល់កម្ចី។

មិនទាន់​ចូលកាន់​អំណាច​ដឹកនាំអាមេរិកផង លោកដូណាល់ ត្រាំ កាលពីថ្ងៃ​ចន្ទទី ១៨ វិច្ឆិកា​បាន​បញ្ជាក់​នៅលើ​បណ្តាញសង្គមថា លោក​គ្រោង​នឹង​ប្រកាស​អាសន្នជាតិ ដើម្បី​ប្រើ​កងទ័ពអាមេរិក​ឲ្យ​ចាប់បញ្ជូន​ជនអន្តោប្រវេសន៍​ខុសច្បាប់ នៅក្នុងទ្រង់ទ្រាយ​ធំ។ បើតាម​លោកដូណាល់ ត្រាំ យុទ្ធនាការ​ចាប់បញ្ជូន​ជនអន្តោប្រវេសន៍​ខុសច្បាប់​នៅ​អាមេរិក នឹង​ចាប់ផ្តើម តាំងពីថ្ងៃដំបូង​ដែល​លោកចូលកាន់តំណែងជាផ្លូវការ នៅថ្ងៃទី ២០​មករា ឆ្នាំ ២០២៥។

តុលាការ​ហុងកុង​ បាន​ជម្រះក្តី​ព្រហ្មទណ្ឌ​ប្រឆាំង​អ្នក​​នយោបាយ អ្នក​ច្បាប់ និង​សកម្មជន​គាំទ្រ​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ សរុប​ចំនួន​ ៤៥ នាក់​ ឲ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារ​ ចន្លោះពី ៤ឆ្នាំ ​២ខែ រហូត​ដល់ ១០ ឆ្នាំ​។ បទ​ចោទ​ប្រកាន់​​ចំពោះ​ពួក​គេ​ទាំងនេះ ទាក់ទង​នឹងការ​ប្រព្រឹត្ត​​អំពើ​វិទ្ធង្សនាបង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​សន្តិសុខ​ជាតិ​ហុងកុង។ ការ​​ជម្រះក្តីនេះ ឋិត​ក្រោម​ច្បាប់​សន្តិសុខជាតិហុងកុង ដែល​តាក់តែង​ក្រោម​ខ្សែ​ញាក់​​របស់​អាជ្ញាធរ​រដ្ឋ​អំណាច​​ក្រុង​ប៉េកាំង។​ សហគមអន្តរជាតិបាន​រិះគន់​ថ្កោលទោស​សាលក្រម​​របស់​តុលាការ​ហុងកុង និង ក្រើន រំឭក​​ថា «ការ​ទាមទារ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ពុំមែន​ជា​ទោស​​ឧក្រិដ្ឋឡើយ»។​

លោក​​ញឹក សេរីរតនា ជាងចម្លាក់ស្បែកបានបង្កើតសាលាបង្រៀនចម្លាក់ស្បែកមួយកន្លែងក្នុងខេត្តសៀមរាប។ សាលាមួយនេះបានផ្តល់ឱកាសឱ្យយុវជនក្រីក្រ និងកុមារកំព្រាស្នាក់នៅដើម្បីរៀនជំនាញចម្លាក់ស្បែក និងដើម្បីបន្តការសិក្សានៅមហាវិទ្យាល័យ។ តែចាប់តាំងពីវិបត្តិកូវីដ១៩ មក សាលាបានផ្តើមជួបការខ្វះខាតថវិកាសម្រាប់ចំណាយប្រចាំថ្ងៃ។ លោកញឹក សេរីរតនាបានប្រាប់ថា លោកមានលទ្ធភាពចិញ្ចឹមយុវជនក្រីក្រ និងកុមារកំព្រាបានត្រឹមតែ ៣៨នាក់ ខណៈមានមនុស្សដល់ទៅ ៨០នាក់ដែលត្រូវចិញ្ចឹម៕

សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែវិច្ឆិការ ឆ្នាំ២០២៤នេះ បានសម្រេចផ្តន្ទាទោសសមាជិកសហគមន៍សំរោងត្បូង៣នាក់ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារម្នាក់ៗចំនួន៦ខែ នៅក្នុងបទចោទ «ស្ថានទម្ងន់ទោស នៃបទប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈ»។ ការផ្ទន្ទាទោសនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីមានការចោទប្រកាន់ថា ពលរដ្ឋទាំងនេះបានធ្វើការតវ៉ា ដោយហិង្សាប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរ ដែលចុះទៅរុះរើតូបលក់ដូររបស់ពួកគេ នៅខាងមុខផ្ទះ ជិតបឹងតាមោកកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។

រដ្ឋសភា​កម្ពុជា​នឹងបើក​កិច្ចប្រជុំពេញអង្គ​របស់​ខ្លួននៅ​ថ្ងៃទី​២០ ​ខែ​វិច្ឆិកា ​ឆ្នាំ​២០២៤ ​ដើម្បីពិភាក្សា​និង​អនុម័ត​របៀបវារៈ​សំខាន់ៗ​ចំនួន​៣​។ ​ក្នុងចំណោម​របៀបវារៈ​សំខាន់ៗ​ទាំង​៣នេះ ​សំណើរ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ស្នើសុំ​កែសម្រួល​សមាជិក​រដ្ឋាភិបាល​គឺ​ជារបៀបវារៈ​ដែលមាន​ការចាប់អារម្មណ៍​ខ្លាំង​ ពោលគឺ​អតីត​រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​លោក ​ប្រាក់ សុខុន ​ត្រូវបាន​ស្នើ​ឲ្យ​មកធ្វើ​ជា​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​ឡើងវិញ​ជំនួស​លោក ​សុខ ចិន្តាសោភា ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​បច្ចុប្បន្ន​។

នៅថ្ងៃ​ទី​១៩ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ​ នាវា​ទេសចរណ៍១​គ្រឿង​ ដែល​ដឹក​មនុស្ស​ចំនួន​ ២៦៤១​នាក់​ បាន​ចូល​ចត​នៅ​កំពង់​ផែ​ស្វយ័ត​ក្រុង​ព្រះ​សីហនុ រយៈ​ពេល​១​ថ្ងៃ។​ នាវា​ទេសចរណ៍​ខ្នាត​យក្ស​នេះ ​មាន​ឈ្មោះថា​ NOORDAM មកពី​ប្រទេស​ហូឡង់ ដែល​ដឹក​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ចម្រុះ​ជាតិ​សាសន៍​ ចំនួន ​១៨៦៥​នាក់ និង​មានបុគ្គលិក​ធ្វើ​ការ ចំនួន ៧៧៦នាក់។ ​អភិបាលរង និង​ជា​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​សាលា​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ លោក ឡុង ឌីម៉ង់ ចាត់​ទុក​ការ​ចូល​ចត​របស់​នាវា​ទេសចរណ៍​ខ្នាត​ធំ​នាពេល​នេះ​ថា​ ជា​ជោគ​ជ័យ​នៃការ​ទូត​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា​។​

​នៅឥណ្ឌា ថ្ងៃចន្ទ​ដើម​សប្តាហ៍​នេះ ​​រដ្ឋធានី​ញូវដេលីទទួល​រង​ផ្សែង​ពុល​អួរអាប់ជា​ថ្មី​។ កម្រិត​ខ្យល់​បរិយា​កាស​​​​​កខ្វក់ ​កើនឡើង​ខ្ពស់​គួរ​ឲ្យ​ព្រួយ​បារម្ភ​ជាខ្លាំង​។ ដោយក្តីបារម្ភ​ពី​ខ្យល់មាន​ជាតិ​ពុល អាជ្ញាធរ​ឥណ្ឌា បាន​សម្រេច​បញ្ជា​ឲ្យ​បិទសាលា​រៀន​ជាច្រើនកន្លែង​​។​

​នៅបុរីរដ្ឋសិង្ហបុរី មហាសេដ្ឋីម្នាក់​ដែលជាអតីត​ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន​រកស៊ី​ជួញដូរ​ប្រេង​ដ៏ល្បីម្នាក់​ប្រចាំតំបន់​អាស៊ី ត្រូវតុលាការ​ផ្តន្ទាទោស​ឲ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារ​ ចំនួន​១៧ឆ្នាំ​កន្លះ ព្រោះតែ​ប្រព្រឹត្តបទល្មើស​បោកប្រាស់​គៃបន្លំ​ហិរញ្ញវត្ថុ និង​ក្លែង​បន្លំ​ឯកសារ​។​ ទោះបីជា ​មេធាវីការពារ​ជន​ត្រូវចោទ បាន​​សុំ​អនុញ្ញាត​ពី​​តុលាការឲ្យ​​បន្ធូរ​បន្ថយ​ទោស ដ្បិត​សំអាង​លើជំងឺ​និង​វ័យ​៨២ឆ្នាំ​របស់​ជន​ត្រូ​វ​​ចោទនោះ​ក្តី ក៏សាលាជម្រះក្តី​សិង្ហបុរី មិន​ព្រម​ផ្តល់​ក្តី​មេត្តា​អធ្យាស្រ័យ​សោះឡើយ។​

នៅតែ​ជាង ២ខែ មុនអស់អំណាច ដឹកនាំសហរដ្ឋអាមេរិក លោក​ចូ បៃដិន​បាន​សម្រេចចិត្ត​បើកភ្លើងខៀវ អនុញ្ញាត​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​ប្រើ​មីស៊ីល​ចម្ងាយឆ្ងាយ​របស់អាមេរិក ដើម្បីបាញ់ចូលទឹកដី​រុស្ស៊ី។ នេះបើតាម​ការចុះផ្សាយ​របស់​កាសែត និងទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន​អន្តរជាតិ ដែលបាន​ដកស្រង់សំដី​របស់​មនុស្ស​ជាន់ខ្ពស់​របស់​រដ្ឋបាល​លោក​ចូ បៃដិន។ ការសម្រេច​ចិត្ត​របស់​លោក​ចូ បៃដិន​បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ប្រតិកម្ម​ធ្លាក់​ព្រោងព្រាត មិនថា ពីខាង​រុស្ស៊ី អ៊ុយក្រែន សម្ព័ន្ធមិត្ត​អឺរ៉ុប ព្រមទាំង​ចិន និង​កូរ៉េខាងជើង។ អ៊ុយក្រែន​បាន​ទាមទារ​ចង់​ប្រើ​មីស៊ីល​ចម្ងាយឆ្ងាយ​របស់​អាមេរិក​យូរណាស់​មកហើយ ប៉ុន្តែ អាមេរិក​មិន​ព្រម ដោយសារ​តែ​ខ្លាចថា រុស្ស៊ីផ្ទុះកំហឹង ពង្រីក​សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន​ឲ្យ​រាលដាល​ទៅជា​សង្រ្គាមលោក។ ប៉ុន្តែ​ហេតុអ្វី​បានជា​មេដឹកនាំ​អាមេរិក​ទើប​តែ​មក​សម្រេចចិត្ត​នៅពេលនេះ​ទៅវិញ?

នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែតបានអះអាងថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានបំណងលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិយមកណ្ដាល រួមជាមួយបណ្តាប្រទេស និងគណបក្សនយោបាយផ្សេងទៀតដែលមានគំនិតដូចគ្នា។ តាមនាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជារូបនេះដដែល គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគំាទ្រពហុភាគីនិយម និងភាពចម្រុះនៅក្នុងអភិបាលកិច្ចនយោបាយ។

​នៅបុរីរដ្ឋសិង្ហបុរី មហាសេដ្ឋីម្នាក់​ដែលជាអតីត​ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន​រកស៊ី​ជួញដូរ​ប្រេង​ដ៏ល្បីម្នាក់​ប្រចាំតំបន់​អាស៊ី ត្រូវតុលាការ​ផ្តន្ទាទោស​ឲ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារ​ ចំនួន​១៧ឆ្នាំ​កន្លះ ព្រោះតែ​ប្រព្រឹត្តបទល្មើស​បោកប្រាស់​គៃបន្លំ​ហិរញ្ញវត្ថុ និង​ក្លែង​បន្លំ​ឯកសារ​។​ ទោះបីជា ​មេធាវីការពារ​ជន​ត្រូវចោទ បាន​​សុំ​អនុញ្ញាត​ពី​​តុលាការឲ្យ​​បន្ធូរ​បន្ថយ​ទោស ដ្បិត​សំអាង​លើជំងឺ​និង​វ័យ​៨២ឆ្នាំ​របស់​ជន​ត្រូ​វ​​ចោទនោះ​ក្តី ក៏សាលាជម្រះក្តី​សិង្ហបុរី មិន​ព្រម​ផ្តល់​ក្តី​មេត្តា​អធ្យាស្រ័យ​សោះឡើយ។​

គណៈកម្មាធិការ​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​និយម​កណ្តាល​អន្តរជាតិ ​IDC-CDI ​បាន​បើក​កិច្ច​ប្រជុំនៅក្នុង​ខេត្ត​សៀមរាប​នាថ្ងៃ​ទី​១៨ ​ខែ​វិច្ឆិកា ​ឆ្នាំ​២០២៤​។ ​នៅក្នុង​បទសម្ភាស​ជាមួយ​វិទ្យុបារាំង​អន្តរជាតិ​ RFI ​នាថ្ងៃ​ទី​១៨ ​ខែ​វិច្ឆិកា ​ឆ្នាំ​២០២៤ ​លោកបណ្ឌិត ​អេង កុកថាយ ​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នយោបាយ ​និង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​កម្ពុជា ​និង​ជា​សមាជិក​ម្នាក់​ទទួលបន្ទុក​ការរៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​នេះ​បាន​ថ្លែងថា ​CDI ​នឹង​ចេញ​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​ទីក្រុង​សៀមរាបមួយ​ដែល​ផ្តោត​សំខាន់​ពីការ​កសាង​សន្តិភាព​នៅលើ​ពិភពលោក​ក៏ដូចជា​ការយក​មេរៀន​របស់​កម្ពុជា​ទៅ​ប្រើប្រាស់​នៅក្នុង​ទំនាស់ ​ឬ​សង្រ្គាម​ផ្សេង​ៗ​នៅលើ​ពិភពលោក​។

សមាគមស្វាយចន្ទីកម្ពុជាបានឱ្យដឹងនៅព្រឹកថ្ងៃទី១៨ ខែវិច្ឆិកានេះថា ក្នុងរយៈពេល១០ខែឆ្នាំ ២០២៤ កម្ពុជាទទួលបានចំណូលជាង ១ ១០០លានដុល្លារអាមេរិកពីការនាំចេញគ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆៅទៅប្រទេសវៀតណាម។ តាមសមាគមស្វាយចន្ទីកម្ពុជា ការនាំចេញក្នុងរយៈពេល១០ខែ ឆ្នាំ ២០២៤ មានការកើនឡើងចំនួន ៣១% បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំ ២០២៣ និងថាបច្ចុប្បន្ន គ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆៅកំពុងមានតម្រូវការ ហើយទទួលបានតម្លៃខ្ពស់នៅលើទីផ្សារ។ តែទំហំនៃការនាំចេញទៅវៀតណាមនេះ ហាក់ នៅ ទ្រឹង អស់ រយៈពេល ជិត៤ខែកន្លងមក។ 

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២៤ រាជ​បណ្ឌិត​សភា​កម្ពុជា​បាន​បើក​កិច្ច​ពិភាក្សា​ជុំវិញ​ព្រឹត្តិ​ការណ៍​ថ្មីៗ​រវាង​កម្ពុជា និង​ថៃ។ ​ក្នុង​នោះ បញ្ហា​កោះគុត​ត្រូវ​បាន​អ្នកនយោបាយ​មួយ​ចំនួន​យក​មក​ធ្វើ​ជា​ប្រធាន​បទ​ពិភាក្សា​យ៉ាង​ក្តៅ​គគុក​នាប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​មក​នេះ​។​ មន្ត្រីមួយ​ចំនួន​នៃ​រាជ​បណ្ឌិត​សភា​កម្ពុជា​បាន​លើក​ឡើង​ថា ​បញ្ហា​កោះគុត​ជា​ប្រធាន​បទ​មួយ​ដែល​អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង​របស់​កម្ពុជា និង​អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង​របស់​ថៃ​តែង​លើក​ឡើង​ដើម្បី​កេង​ចំណេញ​នយោបាយ​។​ តែ​អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង​របស់​កម្ពុជា​ចាត់​ទុក​បញ្ហាកោះ​គុត​ជារឿង​ផល​ប្រយោជន៍​ជាតិ​៕

ណើរការជួសជុសប្រតិមាព្រះវិស្ណុ ឬ ព្រះនរាយណ៍ផ្ទុំ ធ្វើពីសំរិទ្ធ នៅប្រទេសបារាំងកំពុងបោះមួយជំហានទៅមុខ។ នៅដើមខែវិច្ឆិកានេះ ប្រតិមាព្រះវិស្ណុមកពីប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច ត្រូវបានដឹកជញ្ជូនចេញពីមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងជួសជុលនៃសារមន្ទីរជាតិបារាំង ក្នុងទីក្រុងប៉ារីស សំដៅមន្ទីរពិសោធន៍ អាក់ អង់ទិក Arc Antique ក្នុងទីក្រុងណង់ស៍ ភាគខាងលិចប្រទេសបារាំង។ ឈាង បុប្ផាបានចុះទៅធ្វើបទយកការណ៍ផ្ទាល់នៅមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងជួសជុលនៃសារមន្ទីរជាតិបារាំង

ឥណ្ឌា​បាន​សាកល្បង​ដោយជោគជ័យមីស៊ីល​អ៊ីពែសូនិក។ មីស៊ីល​ដែលលឿនជាងសំឡេង​៥ដង។ នៅក្នុង​សារ​បង្ហោះផ្សាយ​លើ​បណ្តាញ​សង្គម​X កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ទី ១៧ វិច្ឆិកា រដ្ឋមន្រ្តី​ការពារ​ជាតិ​ឥណ្ឌា​បាន​និយាយ​សរសើរ​ស្នាដៃ​សម្រេច​បាន​ជាប្រវត្តិសាស្រ្ត​ ដែលធ្វើ​ឲ្យ​ឥណ្ឌា​អាច​ចូលក្នុង​ចំណោម​មហាអំណាច ប្រទេស​ដែល​មាន​សមត្ថភាព​បច្ចេកវិទ្យាផលិត​មីស៊ីល​អ៊ីពែសូនិក។

ជាថ្មីម្តងទៀត ហ្វីលីពីន​កំពុងតែស្ថិតនៅក្នុ​ងគ្រោះមហន្តរាយ​ខ្យល់ព្យុះសង្ឃរា​។ នៅរសៀលថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​១៧​វិច្ឆិកា​នេះ ព្យុះទីហ្វុងដ៏កំណាច ឈ្មោះម៉ានយី បាន​បោក​បក់​មកដល់​ដោះ​លូសុន ដែលជាកោះធំ និងមានមនុស្ស​រស់នៅច្រើនបំផុត​នៅហ្វីលីពីន​។​ មិនដល់​១ខែផង មានព្យុះទីហ្វុង​ចំនួន​ដល់ទី​៦ ដែលបាន​បោកសង្គ្រុប​លើ​ហ្វីលីពីន បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់មនុស្សជាច្រើនរយនាក់ និង​ខូចខាតផ្ទះសម្បែងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសាធារណៈយ៉ាងដំណំបំផុត​។

កាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅនេះ ប៉ូលិសសហព័ន្ធFBI បានមកចាប់ខ្លួនភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់(CIA)ម្នាក់នៅប្រទេសកម្ពុជា ពីបទធ្វើឱ្យបែកធ្លាយឯកសារសម្ងាត់ ស្តីពីផែនការយោធាអ៊ីស្រាអែល សងសឹកអ៊ីរ៉ង។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានអាមេរិក The New York Times នៅសប្តាហ៍នេះ ក្រសួងយុត្តិធម៌អាមេរិកបានចោទប្រកាន់ភ្នាក់ងារCIAខាងលើ ចំនួនពីរបទល្មើស គឺបទរក្សាទុក និងធ្វើឱ្យបែកធ្លាយព័ត៌មានការពារជាតិអាមេរិកដោយចេតនា។

ភ្នាក់ងារអចលនទ្រព្យកម្ពុជាដែលហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេស CBRE Cambodia បានចេញរបាយការណ៍វិភាគមួយ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ស្តីពីឱកាស និងហានិភ័យរបស់កម្ពុជា នៅក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ នៅក្នុងអាណត្តិដឹកនាំថ្មីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ជាប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក។ ក្រុមអ្នកវិភាគរបស់CBRE Cambodiaអះអាងថា គោលនយោបាយរបស់លោកត្រាំ «អាមេរិកជាអាទិភាពទី១» នឹងជះផលអវិជ្ជមានមួយចំនួនចំពោះកម្ពុជា។ ទន្ទឹមគ្នានេះ កម្ពុជាក៏នឹងទទួលបានផលប្រយោជន៍ខ្លះមកវិញដែរ ដូចជាក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ច។

ដូចយើងបានដឹងកន្លងមកហើយ តាំងតែពីអាណត្តិ​មុន លោកដូណាល់ ត្រាំ តែងតែបាននិយាយ​រិះគន់ចោទប្រកាន់ចិន​ និងបានចាប់ផ្តើម​ប្រកាសសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម​ជាមួយ​ចិន​​។ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ បានសន្យា​ថានឹងតម្លើងពន្ធ​លើទំនិញចិន​ ដល់ទៅ​៦០%។ ហើយ​នៅក្នុង​អនាគតរដ្ឋបាល​ថ្មីរបស់​លោក​ ដែលនឹងចូលកាន់អំណាចនៅខែមករាឆ្នាំក្រោយ គឺមានសមាជិក​មួយចំនួន​បានចាប់ផ្តើម និយាយ​ប្រើ​ភាសា​ធ្ងន់ៗទៅលើថ្នាក់ដឹកនាំ​​​។ ជាមួយនឹងការត្រលប់មកដឹកនាំប្រទេសវិញរបស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ធ្វើ​ឲ្យ​គេបារម្ភជាខ្លាំង អំពីជម្លោះសេដ្ឋកិច្ចនិងការទូត​ ដែលអាច​កាន់តែធ្លាក់​ផុងជ្រៅឡើងៗ រវាង​មហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ​ទាំង២នេះ​។

ព្រៃកោងកាងធ្លាប់ត្រូវបានកាប់បំផ្លាញ ដោយមួយផ្នែក ដោយប្រជាពលរដ្ឋ ក្រោមរូបភាពយកទៅធ្វើអុសដុត ធ្វើធ្យូង និងមួយផ្នែកទៀត ដោយសារការកាប់ទន្ទ្រានព្រៃកោងកាង ពីសំណាក់អ្នកមានអំណាច ដើម្បីចាក់ដីលុបសមុទ្រ យកដីធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជនជាដើម។ ប៉ុន្តែ ក្រោយការបង្កើតសហគមន៍ព្រែកត្នោតក្នុងឆ្នាំ២០១១មក សហគមន៍មួយនេះ បានអភិរក្ស និងស្តារដើមកោងកាងឡើងវិញប្រមាណជា ៤ម៉ឺនដើមក្នុងតំបន់ធ្លាប់រងការកាប់បំផ្លាញ ដោយមានការគាំទ្រពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធ។ ដើមកោងកាង១ ដើម ប្រៀបបាននឹងជីវិត១! ការបាត់បង់ព្រៃកោងកាង គឺបាត់បង់ឆ្នាំងបាយរបស់ប្រជានេសាទ៕

លោកសុខ ស៊ុនណារ៉េត ឪពុករបស់លោក ស៊ន តារា ត្រូវបានអាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ស្ពឺចាប់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី ១៣វិច្ឆិកាកន្លងទៅ។ យោងតាមតុលាការខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក សុខ ស៊ុនណារ៉េត ត្រូវបញ្ជូនទៅដាក់ពន្ធនាគារបណ្តោះអាសន្ន ក្នុងបទចោទប្រកាន់ ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសគ្រឿងញៀន។ រឿងនេះធ្វើឲ្យអ្នកនយោបាយរស់នៅក្រៅប្រទេស នៅតែមិនអស់ចិត្ត និងប្រតិកម្មជាហូរហែ។ ពួកគេមិនអស់ចិត្តព្រោះលោក ស៊ន តារា ជាអ្នកអធិប្បាយនយោបាយដ៏លេចធ្លោមួយនៅលើបណ្តាញសង្គម ដែលតែងរិះគន់មិនសំចៃ សកម្មភាពរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងរស់នៅក្រៅប្រទេស យល់ថា ការចាប់ខ្លួនលោក សុខ ស៊ុនណារ៉េត ដែលជាឪពុករបស់លោក ស៊ន តារា គឺជារឿងនយោបាយសុទ្ធសាទ។ ក៏ប៉ុន្តែបក្សកាន់អំណាច បានបញ្ជាក់ថា ការចាប់ខ្លួនធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើបទល្មើសជាក់ស្តែង ដែលនៅក្នុងនោះ លោក សុខ ស៊ុនណារ៉េត ត្រូវបានរកឃើញថា មានរក្សាទុកសារធាតុញៀន។

លោក ស៊ន តារា អ្នកអត្ថាធិប្បាយនយោបាយនៅលើបណ្តាញសង្គម និងជាសកម្មជននយោបាយរបស់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងរស់នៅប្រទេសបារាំង បានទទូចឱ្យអតីតនាយករដ្ឋមន្ដ្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ដោះលែងឪពុករបស់លោក ដែលត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន ក្នុងបទចោទប្រកាន់រក្សាទុកសារធាតុញៀន។ អាជ្ញាធរបានសម្រេចឃុំខ្លួនឪពុករបស់លោកស៊ន តារា នៅពន្ធនាគារខេត្តកំពង់ស្ពឺ កាលពីថ្ងៃទី១៣ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤។

លោក ប៊ុនលុច ពេត្រុស បាន​ផ្អាក​ការ​ងារ​ព័ត៌​មាន​វិទ្យា​(IT)​ទៅ​ចាប់​យក​អាជីព​ជា​អ្នក​ចែក​រំលែក​ចំណេះ​ដឹង​ពី​ការ​ងារ​កសិកម្ម​។​ មាន​អាយុ​២៩​ឆ្នាំ ​លោក​ ​ប៊ុនលុច ​សព្វថ្ងៃ​ ជា​អ្នក​គ្រប់​គ្រង​កសិដ្ឋាន​មួយ​កន្លែង​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​បាត់​ដំបង​ដែល​មាន​ឈ្មោះថា​ កសិដ្ឋាន​មនោម្យ។​ ប៊ុន​លុច​ ពេត្រុស ​បាន​ចាត់​ទុក​ ការ​ងារ​កសិកម្ម ជា​ចំណង់​ចំណូល​ចិត្ត​របស់​ខ្លួន និង​ជា​ការ​ងារ​មួយ​ដែល​បាន​រួម​ចំណែក​ក្នុង​ការ​ចែក​រំលែក​ចំណេះ​ដឹង​ដល់​កសិករ​ដែល​ខ្វះ​ជំនាញ​៕

ជ័យជម្នះ​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រលប់មក​កាន់អំណាច​នៅសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុង​ធ្វើ​ឲ្យ​អនាគតសង្រ្គាម​នៅអ៊ុយក្រែន​កាន់តែ​មិន​ច្បាស់លាស់។ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​និយាយ​ដដែលៗថា រដ្ឋបាល​របស់លោក​នឹង​បញ្ចប់សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន ដែលជា​បន្ទុកចំណាយ​ដ៏ធំមួយ​របស់អាមេរិក។ ប៉ុន្តែ លោកមិនដែល​បានលម្អិត​តើ​នឹង​បញ្ចប់​សង្រ្គាម​ដែល​មានរយៈពេល​ជីត ៣ឆ្នាំនោះ ដោយ​របៀបណានោះ​ទេ។ នៅក្រោយ​ការអះអាង​របស់​អនាគត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ដែលគិត​ប្រយោជន៍អាមេរិក​ដំបូងគេយ៉ាងដូច្នេះ ទាំង​អ៊ុយក្រែន និង​សម្ព័ន្ធមិត្ត​អឺរ៉ុប​ចាប់ផ្តើម​ភ័យព្រួយបារម្ភ​ខ្លាច​ក្រែងថា នយោបាយ​របស់​លោកដូណាល់​ត្រាំ បញ្ចប់​សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន​នឹង​ផ្តល់​ប្រយោជន៍​ទៅ​ឲ្យ​រុស្ស៊ី​របស់​លោកពូទីន ច្រើនជាង​អ៊ុយក្រែន។