ប្រជានេសាទនៅតាមតំបន់ទន្លេបានអះអាងថា ទិន្នផលត្រីប្រហុកក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ នេះមានការកើនឡើង តែត្រីឆ្នាំនេះមានទំហំតូចជាងរាល់ឆ្នាំ។ ទោះយ៉ាងណា ប្រជានេសាទទាំងនោះបានត្អូញត្អែរពីតម្លៃត្រីប្រហុកធ្លាក់ថ្លៃ និងខ្វះទីផ្សារដើម្បីលក់ចេញ។ ក្នុងន័យនេះ ពួកគេបានស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលជួយរកទីផ្សារត្រីប្រហុក រួមទាំងបង្កើនតម្លៃឲ្យប្រសើរជាងនេះ។ 

សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបទាំងអស់បានព្រមព្រៀងគ្នា​នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​១២​ធ្នូ​នេះ ឲ្យ ​ រូម៉ានី និងប៊ុលហ្ការី បាន​ក្លាយ​ជាសមាជិកអឺរ៉ុបយ៉ាងពេញលេញ ដោយ​​មានសិទ្ធសេរីភាព ក្នុងការធ្វើចរាចរណ៍ក្នុង​លំហ​ស្ហេនហ្កេន Schengen ចាប់ពីថ្ងៃទី ១ មករា ២០២៥ទៅ។

​នៅស៊ីរី ពួក​ប្រដាប់​អាវុធ​អ្នក​កាន់អំណាចថ្មី ប្រកាសបង្កើត​ក្រុម​ការងារ​រៀបចំ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី​។ សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាព​អឺរ៉ុប​ និង​ក្រុម​ប្រទេស​ហ្សេG7 រំពឹង​ចង់ឃើញ​ស៊ីរី​បង្កើតរដ្ឋាភិបាល​ថ្មី ដោយមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគី គោរព​សិទ្ធិនារី និងមិន​ប្រកាន់​និកាយ​សាសនា​ជ្រុល​និយម​​។​​​

ទិន្នន័យស្តីពីព្រឹត្តិបត្របំណុលសាធារណៈកម្ពុជាដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ បានបង្ហាញថា បំណុលដែលកម្ពុជាជំពាក់ចិនបានថយចុះចំនួន ២% គិតត្រឹមត្រីមាសទី៣ ឆ្នាំ២០២៤។ ការថយចុះនៃបំណុលចិនពេលនេះត្រូវបានសារព័ត៌មាន Reuters និងអ្នកនយោបាយប្រឆាំងដាក់សេចក្តីសន្និដ្ឋានថា ចិនបានផ្អាកផ្តល់កម្ចីឱ្យកម្ពុជាដោយសារតែចិនបរាជ័យក្នុងគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួននៅតាមបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាបន្តបន្ទាប់ និងថា ចិនហាក់មិនគាំទ្ររបបដឹកនាំកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ។

កំណត់ត្រារបស់អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូដែលទើបចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១១ ធ្នូបានបង្ហាញថាក្នុងឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាមានអ្នកជាប់ឃុំដោយប្រើសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានយ៉ាងហោច ១០០នាក់ ក្នុងនោះ មានជិត ៦០នាក់កំពុងជាប់នៅក្នុងពន្ធនាគារនៅឡើយ។ តាមលីកាដូ តុលាការកម្ពុជាចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់មាត្រាច្បាប់ ៨៨ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌលើអ្នកជាប់ឃុំទាំងនេះ និងថា ដើម្បីអាចមានសេរីភាព អ្នកជាប់ឃុំខ្លះត្រូវបានគេបង្ខំឱ្យសុំទោសជាសាធារណៈ ឬត្រូវឆ្លើយទម្លាក់កំហុសដាក់អ្នកផ្សេងទៀតផង។

បន្ទាប់​ពី​សហភាព​អឺរ៉ុប និង​កាដាណា, នៅពេល​នេះដល់​វេន អូស្ត្រាលី ដែល​ចាប់​បង្ខំ​ឲ្យ​បណ្តា​ក្រុម​ហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា​ព័ត៌មាន​វិទ្យា ត្រូវ​តែបង់​ប្រាក់​ឲ្យ​បណ្តាញ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន។ នេះក៏ព្រោះតែ​ក្រុម​ហ៊ុន​​យក្សទាំងនេះ យក​ខ្លឹមសារ​ព័ត៌មាន​ពី​កាសែត​ឬផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាននានា ​ ទៅភ្ជាប់​នឹង​ប្រព័ន្ធ​បណ្តាញ​សង្គម​របស់ខ្លួន។ វិធានការ​ថ្មី​របស់​អូស្ត្រាលី ត្រូវ​ប្រកាសចេញដោយ​រដ្ឋមន្ត្រី​ទូរគមនាគមន៍​។ ​

ពិធីបុណ្យសមុទ្រលើកទី១១ ជុំទី៣ នឹងត្រូវធ្វើឡើងរយៈពេល៣ថ្ងៃ គឺពីថ្ងៃទី១៣ ដល់ទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នៅខេត្តកំពត។ ពីខេត្តកំពត លោក វ៉ាហេង ដាវុធ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងទេសចរណ៍ និងជាប្រធានអនុគណៈកម្មការកីឡានៃពិធីបុណ្យសមុទ្រលើកទី១១ បានផ្តល់កិច្ចសម្ភាសឲ្យវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI តាមទូរស័ព្ទនៅថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា មានកីឡាចំនួន ១០ប្រភេទ ត្រូវបានដាក់ឲ្យមានការប្រកួតនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ។ តាមលោក វ៉ាហេង ដាវុធ ការរៀបចំប្រកួតកីឡានៅក្នុងឱកាសបុណ្យសមុទ្រឆ្នាំនេះមានលក្ខណៈប្លែកជាងមុនៗ ដោយធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមហាជនចូលរួមលេង និងកម្សាន្តសប្បាយឲ្យបានច្រើន។

បើតាម​របាយការណ៍​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​របស់​អង្គការ​អ្នក​យកការណ៍គ្មាន​ព្រំដែន ចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃទី ១២​ធ្នូ​២០២៤​នេះ មាន​អ្នកកាសែត​ចំនួន​៥៤​រូប​បាន​បាត់​បង់​ជីវិត ពេល​បំពេញ​ការងារ និង​​ដោយ​សារ​អាជីព​ជា​អ្នក​យក​ព័ត៌មាន។ ក្នុង​ចំណោមនោះ​ មួយ​ភាគបីបាន​​ស្លាប់​ដោយ​ស្នាដៃ​របស់​យោធា​អ៊ីស្រាអែល។

លោក​ម៉ូហាម៉េដ អាល់បាឆៀត ត្រូវបាន​ក្រុមឧទ្ទាម​ស៊ីរី តែងតាំង​ជាផ្លូវ​ការ​ ឲ្យធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​សម័យអន្តរកាលនៅស៊ីរី។ ចូលកាន់មុខងារនេះ​ភ្លាម លោក ម៉ូហាម៉េដ អាល់​បាឆៀរ​ បានប្រកាសធានាអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់លោក​ នឹងគោរព​សិទ្ធិសេរីភាពជំនឿសាសនា របស់​ប្រជាជនស៊ីរីគ្រប់ៗរូប​។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ លោក​បានអំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជនស៊ីរីទាំងអស់ ត្រលប់ចូលស្រុកវិញដើម្បី​កសាងប្រទេស​។ ការប្រកាសធានាអះអាងរបស់​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ស៊ីរីនេះ គឺបន្ទាប់ពីមានការព្រួយបារម្ភ ខ្លាចក្រែង​ក្រុមឧទ្ទាម​ដែលធ្លាប់ជា​កូនចៅ​ក្រុមអាល់កៃដានោះ រៀបចំ​បង្កើតរបបដឹកនាំបែបអ៊ីស្លាម​ផ្តាច់ការនៅស៊ីរី ដែលអាចគំរាមដល់អាយុជីវិត​របស់ប្រជាជនស៊ីរីដែល​មិនកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម​។

រដ្ឋាភិបាលស៊ីរីរបស់​លោក ​បាស្ហា អាល់អាសាដ​ ដួលរលំកាលពីចុងសប្តាហ៍កន្លងទៅ​។ បណ្តា​អ្នក​ទោស​ ដែល​ជាប់ឃុំ​ក្រោម​របបចាស់​ និង​ក្រុម​ភេរវជន ដែល​ជាប់ឃុំក្នុងមន្ទីរពន្ធនាគារ​ ត្រូវ​ដោះលែងឲ្យ​មាន​សេរីភាព​ ជាបន្តបន្ទាប់​។ ការណ៍​នេះ បង្កជា​ក្តីព្រួយបារម្ភ​ថ្មី ចំពោះ​ការរីករាលដាល​​ចលនា​អ៊ីស្លាម​ជីហាត។​

នៅក្នុងដំណើរជួសជុលឡើងវិញ ព្រះវិហារគ្រិស្តសាសនាបុរាណ Notre-Dame de Paris ដែលបានរងការខូ​ចខាត ខ្ទេចខ្ទាំ ក្នុងអគ្គិភ័យដ៏ធំមួយ កាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែ មេសា ឆ្នាំ ២០១៩ កន្លងទៅ ស្ថាបត្យករជនជាតិម៉ិកស៊ិកម្នាក់ បានប្រើបច្ចេកវិទ្យា​ទំនើប ចុងក្រោយបង្អស់ ដើម្បីធានានូវសុក្រិតភាព និង គុណភាព នៃការងារ ស្រោចស្រង់ សំណង់សាសនាកាតូលិកខាងលើ ដែលមានអាយុជាង ៨ សតវត្សរ៍។  

នៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានចេញសេចក្តីប្រកាសហាមមិនឲ្យលក់ ឬផ្សព្វផ្សាយផលិតផលភេសជ្ជៈប៉ូវកម្លាំងគ្រប់ប្រភេទនៅក្នុង និងជុំវិញបរិវេណសាលារៀនដល់សិស្សសាលា។ ការហាមប្រាមជាថ្មីនេះធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីក្រសួងអប់រំបានមើលឃើញថា សេចក្តីណែនាំជាហូរហែកន្លងមកមិនមានការអនុវត្តដោយប្រសិទ្ធភាពនោះទេ។

ថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ជាថ្ងៃចុងក្រោយនៃការដាក់កំហិតរបស់លោក ស សុខា រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងមហាផ្ទៃឱ្យក្រុមអ្នកផ្សព្វផ្សាយល្បែងស៊ីសងខុសច្បាប់បញ្ឈប់សកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយលើបណ្ដាញសង្គម និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនានាជាបន្ទាន់។ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានបញ្ជាក់នៅថ្ងៃទី១១ ធ្នូថា បើក្រសួងរកឃើញនៅមានបន្ដផ្សព្វផ្សាយចាប់ពីថ្ងៃទី១១ ធ្នូនេះទៀត អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនឹងចាប់ខ្លួនអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដោយគ្មានការលើកលែង រួមទាំងបិទមធ្យោបាយផ្សព្វផ្សាយមិនឱ្យដំណើរការ។

ក្រសួងការបរទេសបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់បានប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិថ្ងៃទី ១០ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នៅក្នុងស្ថានទូតបារាំងប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញ។ នាឱកាសនោះ ក្រសួងការបរទេសបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់បានផ្តល់ពានរង្វាន់សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋឆ្នាំ ២០២៤ ដល់អ្នកស្រីម៉ៅ ម៉ាប់ នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការក្លាហាន និងធ្លាប់ជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិស្ត្រី និងកុមារនៃអង្គការអាដហុក។ នេះជាពានរង្វាន់ពិភពលោកដែលអបអរសាទរ និងទទួលស្គាល់ស្នាដៃរបស់ស្ត្រីកម្ពុជាក្នុងផ្នែកការពារសិទ្ធិស្រី្ត និងយែនឌ័ររយៈពេលជិត ២០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ៕

ក្នុងរយៈពេល​២ថ្ងៃជាប់គ្នាមកនេះ កងទ័ពចិន បានប្រើ​យន្តហោះចម្បាំង និង​នាវាចម្បាំង​ជាច្រើនសិបគ្រឿង មកក្រវែលឡោមព័ទ្ធតៃវ៉ាន់។ នេះបើផ្អែកតាមការអះអាង របស់ក្រសួងការពារជាតិតៃវ៉ាន់ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី​១១ធ្នូនេះ​។ សម្រាប់តៃវ៉ាន់ នេះគឺជាសកម្មភាពបង្ករឿងពីសំណាក់ចិន​​ ធ្វើឲ្យ​តំបន់កាន់តែ​ឈានចូលទៅក្នុងអស្ថិរភាព​​ និងអសន្តិសុខ។

​នៅកូរ៉េខាងត្បូង ​កងកម្លាំង​នគរបាល​ស៊ើបអង្កេតពិសេស បាន​​ចូល​ឆែកឆេរការិយា​ល័យប្រធានាធិបតី លោក យូន ស៊ុកយោល និង​ការិយាល័យ​មេប៉ូលិសក្រុង​សេអ៊ូល​​។​ ​ មេប៉ូលិសធំៗ​២នាក់ ត្រូវ​ចាប់ឃាត់ខ្លួន ជាផ្លូវការ​ នៅថ្ងៃពុធ ទី១១ធ្នូ។ ចំណែកឯ​ អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ ដែលបាន​ចូលរួម​ក្នុង​សកម្មភាព​អនុវត្តច្បាប់​អាជ្ញាសឹក​ បែរជាប៉ុនប៉ងធ្វើអត្តឃាត​។​

នៅថ្ងៃទី១០ ធ្នូដែលជាទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ សង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិចំនួន១៤ស្ថាប័នបានទទូចឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាស្វែងរកយុត្តិធម៌ចំពោះការស្លាប់របស់អ្នកកាសែតម្នាក់ឈ្មោះ ឈឿង ឈឹង ដែលត្រូវបានឃាតករបាញ់សម្លាប់កាលពីសប្តាហ៍មុន។ ការទទូចរបស់ក្រុមសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះដោយសារតែពួកគេមិនអាចទទួលយកបានឡើយនូវការអះអាងរបស់អាជ្ញាធរខេត្តសៀមរាបដែលថា ការបាញ់អ្នកកាសែត ឈឿង ឈឹង គឺជាទំនាស់បុគ្គល។

របាយ​ការណ៍​របស់​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ជំងឺ​អេដស៍​ចេញ​ផ្សាយ​ថ្ងៃ​ទី​១ ​ធ្នូ ​ឆ្នាំ ​២០២៤ ​បង្ហាញ​ថា ​នៅ​ឆ្នាំ ២០២៣ កម្ពុជា​មាន​អ្នក​ឆ្លង​មេរោគ​អេដស៍​ថ្មី​មាន​ចំនួន​ ១.២០០​នាក់​ ក្នុង​នោះ ​៨៦% នៅ​ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​ជា​ប្រជាជន​គន្លឹះ​។​ មួយ​វិញ​ទៀត​ ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​មាន​ ៤៦% ​ជា​បុរស​រួម​ភេទ​ជាមួយ​បុរស និង​មាន​ក្រុម​អ្នក​បំប្លែង​ភេទ​ដល់​ទៅ​ ៩៩%​។​ គិត​សរុប​ត្រឹម​ ឆ្នាំ​២០២៣ ​មាន​អ្នក​ផ្ទុក​មេរោគ​អេដស៍​ប្រមាណ ​៧៦.០០០​នាក់​។​ តាម​របាយ​ការណ៍​ដដែល អត្រា​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​មាន​ការ​ថយ​ចុះ​៤៦%​ នៅក្នុង​ចំណោម​មនុស្ស​វ័យ​ពី​១៥​ ដល់​ ៤៩​ឆ្នាំ​។​ តើ​កម្ពុជា​អាច​សម្រេច​គោល​ដៅ​បញ្ចប់​ការ​ឆ្លង​មេរោគ​អេដស៍​នៅ​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២០២៥ បាន​ដែរ​ ឬ​ទេ​?

សង្គ្រាម​ស៊ីវីលនៅស៊ីរី ដែល​បានចាប់ផ្តើម​តាំងតែពីឆ្នាំ​២០១១ បានរុញច្រាន​ប្រជាជនស៊ីរីចំនួន​ប្រមាណ​១៣​លាននាក់ ឲ្យ​ភៀសខ្លួល​ចោលផ្ទះសម្បែង និងខ្លះភៀសខ្លួនទៅប្រទេសផ្សេង​។ នៅទីបំផុត​ របបផ្តាច់ការ​ស៊ីរីដឹកនាំដោយ​ បាស្ហា អាល់អាសាដ បានដួលរលំទាំងស្រុងហើយ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី​៨ធ្នូ បន្ទាប់ពី​ក្រុមឧទ្ទាមស៊ីរី វាយ​សម្រុក​យ៉ាងលឿនរហ័ស។ របប​បាស្ហាដួលរលំ បានចោទជាសំណួរ ថាតើជនភៀសខ្លួនស៊ីរីជាច្រើនលាននាក់ទាំងនោះ នឹងត្រឡប់ចូលស្រុកវិញឬយ៉ាងណា ខណៈស្ថានការណ៍​ហាក់​មិនទាន់ប្រាដកប្រជានៅឡើយ​នៅស៊ីរី។

នៅទីក្រុង​អូស្លូ ប្រទេស​ន័រវែស ថ្នាក់ដឹកនាំ​៣រូប​​របស់​អង្គការ​ជប៉ុន នីហុន ហ៊ីដានគ្យោ​ Nihon Hidankyo ដែល​ធ្វើការតស៊ូមតិ​ប្រឆាំង​នឹង​​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​បានឡើង​ទទួលរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព​ នៅក្នុងកម្មវិធី​ដ៏អធិកអធម​ក្រោមព្រះរាជអធិបតីភាព​របស់​ព្រះរាជាន័រវែស។ ជាថ្មីម្តងទៀត ជនរងគ្រោះ និងអ្នករួចរស់ជីវិត​ពី​មហាសោកនាដកម្មដោយសារ​គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ​បានទទូចសុំ​ឲ្យគ្រប់ប្រមុខរដ្ឋ​លុបបំបាត់​ កុំ​ឲ្យអាវុធប្រល័យលោក​មាន​វត្តមាន​នៅលើ​ផែនដី។

ថ្ងៃអង្គារទី១០ធ្នូនេះ គឺជាទិវាសិទ្ធិមនុស្សលើកទី៧៦។ អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន បានរៀបចំកម្មវិធីជួបជុំមួយនៅថ្ងៃអង្គារនេះ ដោយលើកឡើងពីក្តីបារម្ភទាក់ទងនឹងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដោយរួមមានទាំងសិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិនយោបាយ សិទ្ធសហជីព សេរីភាពសារព័ត៌មាន។ ល។ ពួកគេអះអាងថា ការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋកាន់តែរឹតត្បិត ជាពិសេសទៅលើសិទ្ធិនៃការជួបជុំ និងសិទ្ធិនយោបាយ។ តើការគោពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាកាន់តែរួមតូចមែនឬ?

អតីតមេដឹកនាំក្រុមអាវលឿងថៃ លោក Sondhi Limthongkul នៅថ្ងៃទី០៩ ខែធ្នូ បានប្រកាសដាក់ឱសានវាទឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃត្រូវតែលុបចោលអនុស្សារណៈនៃការយោគយល់(MOU) ស្តីពីការអភិវឌ្ឍរួមគ្នា នៅតំបន់OCA កាលពីឆ្នាំ២០០១ រវាងកម្ពុជា និងថៃ។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានថៃ Bangkok Post អតីតមេដឹកនាំបាតុករក្រុមអាវលឿងរូបនេះតម្រូវឱ្យរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សភឿថៃ ត្រូវឆ្លើយតបនឹងសំណើទាមទារនេះក្នុងរយៈពេល១៥ថ្ងៃ។ បើមិនដូច្នេះទេ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រីផេ ថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់នឹងអាចប្រឈមនឹងបាតុកម្មប្រឆាំងរបស់ក្រុមអាវលឿង ដូចឪពុកលោកស្រី។ 

ថ្ងៃ​ទី​១០ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ ជា​ទិវា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរ​ជាតិ ​លើក​ទី​៧៦​។​ នៅ​កម្ពុជា ក្រុម​យុវ​ជន​ដែល​ជា​គ្រួសារ​របស់​អ្នក​ជាប់​ឃុំ បាន​យក​ឱកាស​នៃ​ថ្ងៃ​ប្រារព្ធ​ទិវា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នេះ ​លើក​បដា​ទាម​ទារ ​ទទូ​ច​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ដោះ​លែង​សាច់​ញាតិ​របស់​ពួកគេ​ ដែល​រួម​មាន ​សកម្ម​ជន​បរិស្ថាន ​ប្រធាន​សមាគម​និស្សិត ​និង​យុវ​ជនដែល​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន ពាក់​ព័ន្ធ​គម្រោង​បាតុ​កម្ម​ប្រឆាំង​CLV​។ ​ក៏ប៉ុន្តែ សមត្ថ​កិច្ច​បាន​រារាំង​ក្រុម​យុវ​ជន​ទាំង​នោះ​មិន​ឲ្យ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​អុជ​ធូប​នៅព្រះ​អង្គ​ដង​កើ ​តាម​ការ​ប៉ុន​ប៉ង​របស់​ពួកគេ​។

ក្រមាខ្មែរទើបត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌអរូបីពិភពលោក នៃអង្គការយូណេស្កូ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤។ ក្រមាខ្មែរចុះក្នុងបញ្ជីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់មនុស្សជាតិ ជាមោទនភាពជាតិមួយចំពោះប្រជាជនកម្ពុជា ដែលតែងតែរំពឹងចង់បានជាយូរមកហើយ។ ចំពោះអ្នកតម្បាញក្រមាផ្ទាល់ ក្រមាខ្មែរចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌរបស់យូណេស្កូ គឺជារឿងដ៏ស័ក្ដិសម ដោយហេតុថា ក្រមាខ្មែរមានអាយុកាល និងប្រវត្តិកាលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ឱ្យគេចុះក្នុងបញ្ជីពិភពលោក។

២ថ្ងៃក្រោយ​ការដួលរលំ នៃរបបដឹកនាំ បាស្ហា អាល់អាសាដ​ នៅស៊ីរី កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បានសំរុកបើក​ប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ​ ទៅលើ​ទីតាំងយោធារបស់កងទ័ពស៊ីរីជាច្រើនកន្លែង​។ ផ្អែកតាម​ប្រភពពី​អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សស៊ីរី ការវាយ​ប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលនេះ​​ គឺដើម្បី​កំទេចអាវុធនិងសម្ភារៈយោធា កុំឲ្យ​វាធ្លាក់ទៅក្នុងដៃក្រុម​ឧទ្ទាម​ជីហាត​ដែល​អាចនឹង​មកគ្រប់គ្រង​ស៊ីរី​។ ប្រភពផ្សេងទៀត បានអះអាងថាកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​​​ បានរុលចូលទឹកដីស៊ីរី ទៅកៀកនឹងរដ្ឋធានីដាម៉ាសថែមទៀតផង​។

ការដួលរលំ​របបផ្តាច់ការ​ស៊ីរី​របស់​លោក​បាស្ហា អាល់អាសាដ​ជា​ការទះកំភ្លៀង​មួយយ៉ាងធំ​ចំពោះ រុស្ស៊ី និង​អ៊ីរ៉ង់ សម្ព័ន្ធមិត្ត​ដែល​តែងតែ​ជ្រោមជ្រែង​ជួយ​លោក​បាស្ហា អាល់អាសាដ ទាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងយោធា នៅក្នុង​ជម្លោះប្រយុទ្ធតទល់ជាមួយ​ក្រុមប្រឆាំង​ប្រដាប់អាវុធ។ នៅក្នុង​កាលៈទេសៈ​ដែល​ក្រុមឧទ្ទាម​ប្រដាប់អាវុធ ប្រយុទ្ធយកឈ្នះ ចូលកាន់កាប់​រដ្ឋធានី ដាម៉ាស រហូត​ធ្វើ​ឲ្យ​លោក​ប្រធានាធិបតីស៊ីរី​រត់គេចខ្លួន​ទៅជ្រកកោន​នៅ ម៉ូស្គូ រុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់បាត់បង់ទាំងស្រុង​ឥទ្ធិពល​របស់ខ្លួន​នៅស៊ីរី ។ តួកគីឯណោះ​វិញដែលជាប្រទេស​ជិតខាង និងជាអ្នកគាំទ្រ​ក្រុមឧទ្ទាមមួយ​ក្នុង​ចំណោម​សម្ព័ន្ធឧទ្ទាម​ប្រឆាំង​ផ្តួលរំលំ​អំណាច​របស់​លោកបាស្ហា អាល់អាសាដ​ ស្រាប់តែ​មាន​ទឹកមាត់ប្រៃ និងអាច​ជាអ្នកមាន​ឥទ្ធិពល​ខ្លាំង​នៅ​ស៊ីរី ដោយដណ្តើម​កន្លែង​របស់​រុស្ស៊ី និង​អ៊ីរ៉ង់​។

ស្ថាប័នយុត្តិធម៌ហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ី ឬហៅថា Fair Finance Asia បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍វាយតម្លៃមួយស្តីពីស្ថានភាពវិស័យធនាគារនៅតំបន់អាស៊ីដោយកំណត់យកធនាគារធំៗចំនួន១៥ពីប្រទេសចំនួន៥ ហើយក្នុងនោះក៏មានធនាគារចំនួន៣កំពុងធ្វើប្រតិបត្តិការក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងរបាយការណ៍នោះ ស្ថាប័នយុត្តិធម៌ហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ីបានរំលេចឱ្យឃើញពីភាពវិជ្ជមាននៃវិស័យធនាគារនៅកម្ពុជា ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងអប់រំផ្នែកអក្ខរកម្មហិរញ្ញវត្ថុដល់អតិថិជន។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា វិស័យធនាគារនៅកម្ពុជាកង្វះតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព។

សហគមន៍នេសាទព្រែកត្នោត ជាកន្លែងការពារព្រៃកោងកាងពីការកាប់បំផ្លាញ និងដាំស្ដារឡើងវិញ។ លើសពីនេះទៀត សហគមន៍មួយនេះ ក៏ជាកន្លែងអភិរក្សធនធានជីវៈចម្រុះក្នុងសមុទ្រដូចជា ផ្កាថ្ម ស្មៅសមុទ្រ ផ្សោតពណ៌ផ្កាឈូក  ជ្រូកទឹក និងអណ្តើកសមុទ្រជាដើម។ ទោះបីជាសម្បូរទៅដោយធនធានដែលជាសក្តានុពលទេសចរណ៍យ៉ាងណាក្តី ក៏ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍ទាំងមូល មិនទាន់អាចមានលទ្ធភាពបង្កើនជីវភាពរបស់ខ្លនតាមរយៈការពង្រឹងសកម្មភាពទេសចរណ៍ក្នុងសហគមន៍នៅឡើយ។ ដូចនេះហើយបានជា លោកស្រី យ៉ែម សុភា អនុប្រធានសហគមន៍នេសាទព្រែកត្នោត អំពាវនាវស្វែងរកដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ សហគមន៍នេសាទទៅជាទិសដៅទេសចរណ៍ដ៏ពេញលេញមួយ។

ស៊ីរីកំពុងតែបើកទំព័រ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ថ្មី​ ក្រោយ​ពីក្រុម​ឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធ បាន​​ផ្តួល​រំលំ​​របបដឹកនាំ​លោក​ បាស្ហា អាល់អាសាដ ដែល​វង្សត្រកូល​ឪកូន កាន់អំណាច​​ផ្តាច់ការ ប្រមាណ​៥០ឆ្នាំ​។ នៅពេ​លនេះ សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ជាច្រើនប្រទេស​ នាំគ្នា​សម្តែង​ឆន្ទៈ​ចង់​ចូលរួម​ជ្រោម​ជ្រែង​​កសាង​​ស្តារ ស៊ីរី​ ​ឡើងវិញ។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រទេស​នេះ ​ត្រូវតែ​ផ្តាច់​ខ្លួន​ពី​គំនិត​អ៊ីស្លាមជ្រុល​​និយម។

គណៈកម្មការស្រាវជ្រាវគម្ពីរអាថ៌កំបាំងយុទ្ធគុនដូនតាខ្មែរ បានចាប់ផ្តើមបំពេញការងាររបស់ខ្លួនពេញលេញចាប់ពីពេលនេះទៅ បន្ទាប់ពីគណៈកម្មការមួយនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកាលពីខែកញ្ញាកន្លងទៅ។ លោកបណ្ឌិត រ័ត្ន សណ្តាប់ រដ្ឋមន្ត្រីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាអ្នកជំនាញខាងអារ្យធម៌ខ្មែរ បានប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី០៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤នេះថា ការស្រាវជ្រាវគម្ពីរអាថ៌កំបាំងយុទ្ធគុនដូនតាខ្មែរនេះ មានសារសំខាន់ណាស់។ តាមលោកបណ្ឌិត រ័ត្ន សណ្តាប់ ការស្រាវជ្រាវគឺជាការប្រមូលផ្តុំឡើងវិញនូវយុទ្ធគុនដូនតាខ្មែរ ដែលបានបាត់បង់ដោយមូលហេតុផ្សេងៗពីអតីតកាល ឲ្យមានការឯកភាពគ្នានៅក្នុងក្បាច់គុនបុរាណខ្មែរ។ សូមស្តាប់ការលើកឡើងរបស់លោកបណ្ឌិត រ័ត្ន សណា្តប់​ ដែលរៀបចំដោយ ញឹម សុផល៖

ល្ងាចថ្ងៃ អាទិត្យទី ៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៤ បើផ្អែកតាមបណ្តាញព័ត៌មាននានាក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី ដែលដកស្រង់សំដីចេញពីប្រភពមួយ នៃវិមានក្រេមឡាំង លោក បាស្ហា អាល់អាសាដ និង ក្រុមគ្រួសារ បានធ្វើដំណើរទៅដល់ទីក្រុងម៉ូស្គូ បន្ទាប់ពីចលនាបះបោរ យ៉ាងគំហុក បានវាយផ្តួលរំលំ រដ្ឋាភិបាលរបស់ មេដឹកនាំស៊ីរី រូបនេះ ដែលបានក្តោបក្តាប់អំណាច តាំងពីឆ្នាំ ២០០០។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៩ ខែ​ធ្នូ​នេះ អង្គ​ការ លីកាដូ និង​អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​សាជី​វ​កម្ម​កូរ៉េ​អន្តរ​ជាតិ​ (KTNC Watch) ​បាន​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ទៅ​កាន់​ក្រុម​ការ​ងារ​នៃ​អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ ផ្នែក​ធុរ​កិច្ច និង​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​ទៅ​កាន់​អ្នក​រាយ​ការណ៍​ពិសេស​នៃ​អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ចំនួន​៤​រូប​ផ្សេង​ទៀត​ ដោយ​លើក​ឡើង​អំពី​ការ​អនុ​វត្ត​កម្ចី​បែប​កេង​ប្រវ័ញ្ច និង​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ធ្ងន់​ធ្ងរ​នៅ​ក្នុង​វិស័យ​មីក្រូ​ហិរញ្ញ​វត្ថុ​មួយ​ចំនួន​នៅ​កម្ពុជា​។​ ពាក្យ​បណ្តឹង​នេះ ទាក់​ទង​នឹង​សកម្ម​ភាព​ របស់​គ្រឹះ​ស្ថាន​ហិរញ្ញ​វត្ថុ រួម​មាន​ KB Financial Group ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​រដ្ឋ​ហូ​ឡង់ FMO ​ធនាគារ​ LOLC​ និង​អ្នក​វិនិយោគ​រដ្ឋ និង​ឯក​ជន​ផ្សេង​ទៀត​។​ ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​ការ​ផ្តល់​កម្ចី​មួយ​ចំនួន​នៅ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​រក​ឃើញ​ថា ​មាន​ការ​កេង​ប្រវ័ញ្ច និង​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ធ្ងន់​ធ្ងរ​?​

សម្តេចព្រះមហាសុមេធាធិបតី នន្ទ ង៉ែត ដែលមានព្រះជន្ម ១០០ព្រះវស្សា ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រត្រាស់បង្គាប់ថ្វាយព្រះថានៈជាសម្តេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតីនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ការថ្វាយព្រះឋានៈដល់ សម្តេច នន្ទ ង៉ែត ពេលនេះ ធ្វើឡើងក្រោយសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ទេព វង្ស បានចូលទិវង្គតកាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤។

បន្ទាប់ពីប៉ុនប៉ងប្រើច្បាប់អាជ្ញាសឹកពីសំណាក់លោកប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង កាលដើមសប្តាហ៍មុន ដែលធ្វើឲ្យកូរ៉េខាងត្បូងធ្លាក់ក្នុងភាពចលាចលនយោបាយ គណបក្សរបស់លោក យូន សុកយោល ស្នើសុំនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី៨ធ្នូនេះ ឲ្យលោកដកខ្លួនចេញពីគណបក្សតាមសម្រួល។ នៅថ្ងៃដដែលនេះ ប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាបក្សប្រឆាំងដ៏ធំជាងគេ បានឲ្យដឹងថាគណបក្សរបស់លោកនឹងព្យាយាមឲ្យរដ្ឋសភាបោះឆ្នោតទម្លាក់លោក យូន សុកយោល ម្តងទៀត នៅសប្តាហ៍ក្រោយ។