«ច្នៃឱ្យចេញជាផលិតផលសម្រេច» នេះជាមហិច្ឆតារបស់អ្នកឧកញ៉ា ម៉ុង ឫទ្ធីដែលជាម្ចាស់រោងចក្រចម្រាញ់ដូងប្រេងដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ។ បច្ចុប្បន្ន រោងចក្រនេះមានសមត្ថភាពអាចគៀបយកប្រេងបានចន្លោះពី ២៣០ ទៅ២៤០តោនក្នុងមួយថ្ងៃ។ លោក ហួង លីហាក់ ប្រធានគ្រប់គ្រងផ្នែកផលិតកម្មបានឱ្យដឹងថាបច្ចុប្បន្ននេះ រោងចក្រមានសមត្ថភាពអាចផលិតបានតែប្រេងឆៅ ឬហៅផលិតផលពាក់កណ្តាលសម្រេច។ តែទៅថ្ងៃមុខ រោងចក្រអាចនឹងវិវត្តន៍ខ្លួនទៅកែច្នៃដូងប្រេងជាផលិតផលសម្រេចដើម្បីលក់ក្នុងស្រុក និងនាំចេញ។

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៩ ធ្នូនេះ លោកនេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានបានថ្លែងអំពីការប្រឈមរបស់ការផ្សព្វផ្សាយសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ត្រង់ចំណុចនេះត្រូវបានលោកមើលឃើញពីបញ្ហាប្រឈមថ្មី គឺការរើសអើងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ (Cyber-bullying) ដែលកំពុងកើតឡើងលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ សម្រាប់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន នេះជាបញ្ហាដែលបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់ជួបប្រទះ ហើយកម្ពុជាដាច់ខាតត្រូវទប់ស្កាត់បញ្ហារើសអើងបុគ្គលក្នុងប្រព័ន្ធប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឲ្យខានតែបាន។

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែតបានអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលពិតជាត្រូវការអ្នកសារព័ត៌មានដែលហ៊ាននិយាយការពិត និងហ៊ានផ្តល់ការរិះគន់បែបស្ថាបនាដើម្បីបង្ហាញតថភាពពិតក្នុងសង្គម។ ការអះអាងយ៉ាងដូចនេះរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែតធ្វើឡើងនៅក្នុងលិខិតផ្ញើជូនវេទិកានិពន្ធនាយកសាព័ត៌មានកម្ពុជាលើកទី២១នាថ្ងៃទី២១ ធ្នូខាងមុខ។ អ្នកការពារសិទ្ធអ្នកសារព័ត៌មានមើលឃើញថា នេះជាសញ្ញាណល្អនៅពេលដែលព័ត៌មានពិតត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយ និងមានការដឹងឮពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ។

« អវតារ » ជាគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយសៀវភៅ​​ដែលបង្កើត​ឡើង​​ដោយអ្នកស្រីហួត សុជាតា។ តែមុននឹងបង្កើតគ្រឹះស្ថាន​មួយនេះ​ដោយខ្លួនឯង អ្នកស្រីក៏ជាអ្នកបកប្រែសៀវភៅ​អក្សរសិល្ប៍បរទេស ជាអ្នកនិពន្ធ និងជាអ្នកគ្រប់គ្រង​ការបាះពុម្ភផ្សាយ​សៀវភៅម្នាក់ដែល​ធ្លាប់មានបទពិសោធន៍ជាង១០ឆ្នាំនៅ​អង្គការស៊ីប៉ា។ សម្រាប់សុជាតា គ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយ​អវតារមានគោលបំណង​សំខាន់ពាំនាំមកនូវ​សៀវភៅប្លែកៗដែល​មានគុណភាព​ជាងបរិមាណ។ គ្រឹះស្ថានអវតារមានទាំង​សៀវភៅឈុតឆាក​រូបភាព និងសៀវភៅ​ប្រលោមលោក​ដែលរួមមាន​ប្រភេទបែបស៊ើបអង្កត វិទ្យាសាស្ត្រ ចិត្តសាស្ត្រ សង្គម និងសក្ខីកម្មបែបប្រវត្តិសាស្ត្រផងដែរ៕

នៅថ្ងៃទី១៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤នេះ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមគមន៍បានអះអាងពីការខិតខំដោះស្រាយបញ្ហាខ្សែកាបលើអាកាស និងសេវាអ៊ីនធ័រនែតទូរសព្ទនៅកម្ពុជា។ ការបញ្ជាក់របស់ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមគមន៍នាពេលនេះធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីមានការផ្សព្វផ្សាយជាច្រើនស្តីពីផលលំបាក និងគ្រោះថ្នាក់បង្កដោយបញ្ហាខ្សែកាបលើអាកាស និងសេវាសេវាអ៊ីនធ័រនែតទូរសព្ទតាមលំនៅឋាន។

ថ្ងៃពុធទី ១៨ ខែធ្នូ អាជ្ញាធររុស្ស៊ី បានប្រកាសថា ជនដែលធ្វើឃាតមេទ័ពរុស្ស៊ី លោក Igor Kirillov នៅថ្ងៃ​ ទី ១៧ ខែធ្នូ ក្នុងទីក្រុងម៉ូស្គូ ដោយបំផ្ទុះគ្រាប់បែក គឺជាពលរដ្ឋសញ្ជាតិ អ៊ូសបេគីស្ថាន  ដែលជាប្រទេសកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម ស្ថិតក្នុងតំបន់ អាស៊ីកណ្តាល និង ជាអតីតសមាជិក នៃសភាពសូរៀត។  

បន្ទាប់ពីត្រូវបាន​​សមាជិកសភាបោះឆ្នោត​ទម្លាក់​ពីមុខតំណែង លោកប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង យូន សុកសោល ត្រូវបាន​ទីភ្នាក់​ងារប្រឆាំងអំពើពុករលួយ កោះហៅ​ឲ្យចូលខ្លួន​ទៅឆ្លើយ​បំភ្លឺ ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងប៉ុនប៉ង់​ប្រើច្បាប់អាជ្ញាសិក​។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក​យូន សុកយោល មិនបាន​មានវត្តមានបង្ហាញ​ខ្លួន ​ទៅតាម​ការកោះហៅទេ​ កាលពី​ថ្ងៃពុធ ទី​១៨ធ្នូ​​​។​ ករណីនេះ អាច​ជាកំហុសធ្ងន់មួយបន្ថែមទៀត របស់​លោកយូន សុកយោល​។

ថែទាំ​សុខភាពសាច់ដុំ ជាប្រការចាំបាច់ខ្លាំងណាស់ មិនសម្រាប់តែ​​សុខភាព​ផ្លូវកាយ​មួយ​មុខ​ទេ។ សុខភាពខួរក្បាល បញ្ញាញាណ​ និង​ការ​​ចង​ចាំ​ល្អ ក៏​ត្រូវ​ការ​ទម្រ​ពី​សាច់ដុំ​ដែរ។ បើតាមការសិក្សា​ចុងក្រោយ​របស់អាមេរិក មាន​សុខភាព​សាច់​ដុំ​ល្អ ជួយ​ចូល​រួម​​ចំណែក​លើក​កម្ពស់​​សុខភាព​ខួរក្បាល​និងជួយ​​កាត់​បន្ថយ​គ្រោះភ្លេចភ្លាំង។

​សហភាពអឺរ៉ុប​​នឹងផ្តល់កញ្ចប់ថវិកា​ថ្មី ចំនួន១ពាន់​លានដុល្លារទៅឲ្យតួកគី ដើម្បីជួយ​ដល់ជនភៀសខ្លួនស៊ីរី ជាច្រើនលាននាក់ដែលកំពុងស្ថិតនៅតួកគី​។ គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងបរិបទក្រោយ​ការដួលរលំ នៃរបបដឹកនាំ បាស្ហា អាល់អាសាដ សហភាព​អឺរ៉ុបក៏ដូចជា​អង្គការសហប្រជាជាតិ មិន​ទាន់ចង់​ឃើញជនភៀសខ្លួនស៊ីរី សំរុក​នាំគ្នា​ត្រឡប់ចូលស្រុកវិញឡើយ​ នៅ​ពេលនេះ ព្រោះថាស៊ីរីកំពុងតែស្ថិតនៅ​ក្នុង​ស្ថានភាពស្រពិចស្រពិលនៅឡើយ។

នៅប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោកហ៊ុន សែនបានបង្ហោះសារនយោបាយហូរហែទាក់ទងនឹងពាក្យ « ផ្ការីក »។ ពាក្យ « ផ្ការីក » ដែលគេយល់ឃើញថាជាយុទ្ធនាការនយោបាយមួយថ្មីរបស់លោកសម រង្ស៊ី ប្រធានអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ និងជាអ្នកនយោបាយប្រឆាំង។ អ្នកតាមដានព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយបានមើលឃើញពីការឌឺដងគ្នារវាងអ្នកនយោបាយចាស់វស្សាទាំង ២នាក់ គឺលោក ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ីជុំវិញយុទ្ធនាការ «ផ្ការីក»។

វិវាទការងាររវាងបុគ្គលិក និងថៅកែក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍រយៈពេល ៣ឆ្នាំកន្លងទៅនេះនៅមិនទាន់អាចដោះស្រាយបានដោយសន្តិវិធីនៅឡើយទេ។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីខួប៣ឆ្នាំ «ភាពអយុត្តិធម៌នៅតែបន្តនៃការធ្វើកូដកម្មរបស់កម្មករនិយោជិតក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍» ដែលវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI ទទួលបាននៅថ្ងៃទី១៨ ធ្នូនេះ។ តាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ក្រុមកម្មករនិយោជិតក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍បញ្ជាក់ថា គឺមានរយៈពេល ៣ឆ្នាំមកហើយ ពោលតាំងពីថ្ងៃទី១៨ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ ដែលពួកគេបានចេញធ្វើកូដកម្មទាមទាររកយុត្តិធម៌ និងការពារសិទ្ធិការងារ។

ស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជាចេញមុខមកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលចិនមិនបានផ្អាកការផ្តល់កម្ចីឲ្យកម្ពុជាទេ។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក វ៉ាង វេនប៊ីន ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជានៅថ្ងៃទី១៧ ធ្នូ ដោយអះអាងបន្ថែមថា ភាគីចិននឹងបន្តគាំទ្រយ៉ាងមុតមាំដល់ភាគីកម្ពុជាក្នុងការកសាងគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពាក់ព័ន្ធនឹងផែនការជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។

លោកហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាបានអះអាងក្នុងថ្ងៃទី១៧ ធ្នូថា ភារធារីស្តីទីនៃស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាលោកស្រី Bridgette L. Walker បានស្នើឱ្យលោកចែករំលែកបទពិសោធន៍ស្វែងរកសន្តិភាពនៅប្រទេសកម្ពុជា។ តាមលោកហ៊ុន សែន ក្រៅពីស្នើសុំបទពិសោធន៍ លោកស្រី Bridgette L. Walker ក៏បានរំលេចក្តីព្រួយបារម្ភរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកអំពីបទល្មើសឆបោកអនឡាញដោយលើកហេតុផលថា វាបានជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់បរិយាកាសវិនិយោគ និងសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា និងនៅក្នុងតំបន់។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៤​នេះ អង្គការ​សង់​ត្រាល់​បាន​ប្រារព្ធ​ទិវា​ពលករ​ចំណាក​ស្រុក​អន្តរ​ជាតិ​លើក​ទី២៥ ​ក្រោម​ប្រធាន​បទ ​«ផ្ដល់ភាព​ស្រប​ច្បាប់ និង​កិច្ច​គាំពារ​សង្គម​ដល់​ពលករ»​។​ ព្រឹត្តិ​ការណ៍នេះ​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ទី​តាំង​ចំនួន​៤ ក្នុង​ខេត្ត​បន្ទាយ​មាន​ជ័យ​ជាប់​ព្រំដែន​ថៃ។​ លោក សៀប សីហា អ្នក​សម្រប​សម្រួល​មជ្ឈ​មណ្ឌល​ធន​ធាន​ពលករ និង​ទេសន្តរ​ប្រវេសន៍​ បាន​លើក​ឡើង​ថា ពលករ​ខ្មែរ​នៅតែ​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​ដោយ​ប្រថុយ​ប្រថាន ​បើទោះ​ជាពួកគេ​មួយ​ចំនួន​ទទួល​បាន​ការ​អប់​រំ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ពីការ​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​ដោយ​សុវត្ថិភាព​ក៏​ដោយ​។​ តាម ​លោក ​សៀប សីហា ​ដែល​បាន​ស្រង់​សម្តី​ពលករ​ខ្មែរ​ខ្លះ​ឲ្យដឹង​ថា​ មូល​ហេតុ​ចំបង​នៃការ​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​របស់​ពួកគេ​គឺ​ស្វែង​រក​ប្រាក់​ដើម្បី​ដោះ​បំ​ណុល​៕

ចាប់តាំងពីក្រុម​ឧទ្ទាម​ប្រដាប់អាវុធ​ផ្តួលរំលំរបបបាស្ហាអាល់អាសាដ និងចូលកាន់អំណាច​ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​អន្តរកាលនៅ​ស៊ីរី ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​លោកខាងលិច​ ដែលនៅក្នុងនោះមាន​សហរដ្ឋអាមេរិក​បាន​បោះដៃ ជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំថ្មី​របស់ស៊ីរី។ នៅថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​១៥​ធ្នូ បេសកជនពិសេស​របស់អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ធ្វើដំណើរទៅដល់រដ្ឋធានីដាម៉ាស ក្នុង​ខណៈពេល​ដែល​បារាំង និង​តួកគី នៅដើមសប្តាហ៍នេះ​​បាន​ត្រលប់​ទៅ​បង្ហូតទង់ជាតិនៅស្ថានទូតរៀងៗខ្លួនបន្ទាប់ពីអវត្តមានជាង​១០ឆ្នាំ នៅ​ស៊ីរី។ ក្រោយពី​របបបាស្ហា អាល់អាសាដ​ដួលរលំ សម្ព័ន្ធមិត្ត​រុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់ដកខ្លួន​ថយ ចំណែក អាមេរិក និងអង់គ្លេស​ប្រកាសភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ថ្នាក់ដឹកនាំស៊ីរីថ្មី ដែលគ្មានអ្នកណាក្រៅពី​ក្រុមប្រដាប់អាវុធអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម Hayat Tahrir Al-Sham ដែល​អាមេរិក​នៅ​តែចាត់ទុកជា​ក្រុមភេរវនិយម និងស្ថិតក្រោម​ការដាក់ទណ្ឌកម្ម​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។

សកម្មភាពទេសចរណ៍នៅលើតំបន់ទេសចរណ៍កោះរ៉ុងមានភាពមមាញឹកគួរឱ្យកត់សម្គាល់ បន្ទាប់ពីភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិធ្វើដំណើរមកលេងកម្សាន្តជាបន្តបន្ទាប់ឥតដាច់។ អាជីវករលក់ដូរម្ហូបអាហារ និងអ្នកផ្តល់សេវាកម្មកម្សាន្តនៅលើកោះរ៉ុងមួយចំនួន ត្រេកអរ សប្បាយចិត្ត ពីព្រោះភ្ញៀវទេសចរ គឺជាដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេ។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ អាជីវករ និងអ្នកផ្តល់សេវាកម្មកម្សាន្តទទូចឱ្យអាជ្ញាធរកំណត់តម្លៃលក់ និងតម្លៃកញ្ចប់សេវាទេសចរណ៍រួមមួយ ដើម្បីបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់ភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិ ពិសេសបង្កាទប់ស្កាត់ការបំប៉ោងតម្លៃហួសកម្រិតដែលធ្វើឱ្យភ្ញៀវមិនសប្បាយចិត្ត។ 

ក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ីបង្ហាញក្តីកង្វល់កាន់តែខ្លាំងឡើង ចំពោះកំណើនពលរដ្ឋឥណ្ឌូណេស៊ី ចេញមកបម្រើការងារល្បែងអនឡាញខុសច្បាប់នៅកម្ពុជា។ តាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន The Jakarta Globe ចុះថ្ងៃទី១៦ធ្នូ ក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះ ស្ថានទូតឥណ្ឌូណេស៊ីប្រចាំកម្ពុជាបានដោះស្រាយករណីផ្លូវច្បាប់ក្នុងសំណុំរឿងល្បែងអនឡាញខុសច្បាប់ ជិត ៨០% នៃករណីសរុបជាង ២៣០០។ តាម The Jakarta Globe ដដែល ក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះ ឥណ្ឌូណេស៊ីរកឃើញចរន្តលុយក្នុងពិភពល្បែងអនឡាញជាង ៦១ពាន់លានដុល្លារដែលភាគច្រើនហូរចូលកម្ពុជា និងថៃ។

ព្រឹកថ្ងៃអង្គារទី ១៧ ធ្នូ ក្នុងក្រុងម៉ូស្គូ មេទ័ពរុស្ស៊ីម្នាក់ដែលទទួលបន្ទុកខាងការពារទល់នឹងអាវុធ នុយក្លេអ៊ែរ លោកឧត្តមសេនីយទោ Igor Kirillov បានស្លាប់នៅក្នុងហេតុការណ៍បំផ្ទុះគ្រាប់បែកលាក់ក្នុង ទោចក្រយានយន្ដអគ្គិសនី នៅជាន់ទី១នៃអគារលំនៅគាត់ ដែលមាន៧ជាន់។ នេះបើតាមដំណឹងប្រកាសដោយ គណៈ កម្មាធិការរដ្ឋរុស្ស៊ីខាងស៊ើបអង្កេត។ ឃាតកម្មនេះ ត្រូវបានក្រុងកៀវចេញមុខទទួលស្គាល់ថាជា ស្នាដៃខ្លួន។

អាជ្ញាធរ​ជាតិ​អប្សរា នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៦ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០២៤ បាន​ចេញ​សេចក្តី​ប្រកាស​មួយ ​ឆ្លើយ​តប​ទៅ​នឹង​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​របស់​អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​របស់​អង្គការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ ក្នុង​ករណី​ជម្លៀស​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ចេញ​ពី​រមណីយ​ដ្ឋាន​អង្គរ​។ ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​អប្សរា អះ​អាង​ថា ​អាជ្ញាធរ តែង​តែ​យក​ចិត្តទុក​ដាក់​លើ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកប​ដោយ​ចីរភាព និង​ការ​រស់​នៅ​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ ចំនួន​១១២​ភូមិ ​ដែល​មាន​វត្ត​មាន​យូរ​លង់​ណាស់​មក​ហើយ ក្នុង​តំបន់​អង្គរ​។

ចាប់តាំងពីមានវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩មក ស្ថានភាពវិស័យអចលនទ្រព្យ និងសំណង់នៅកម្ពុជា បានជាប់គាំង ពិបាកនឹងងើបស្ទុះឡើងវិញ។ ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ជាទីដែលមានសំណង់អគារជាច្រើននៅជាប់គាំង មិនដំណើរការតាំងពីសម័យកូវីដ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅឆ្នាំ ២០២៤បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយមួយក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខេត្តមួយនេះ។ ជាលទ្ធផល កម្មវិធីជំរុញការវិនិយោគពិសេសនៅខេត្តព្រះសីហនុ បានសម្រេចគោលដៅលើសផែនការរបស់ខ្លួនសម្រាប់ការវិនិយោគ និងការបង្កើតការងារ ជាមួយនឹងការវិនិយោគជាង ៦ ពាន់លានដុល្លារ និងបង្កើតការងារជិត ៤ម៉ឺននាក់ ក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែ ១១ ខែនៃឆ្នាំ២០២៤។ ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចនៅតែបន្តមើលឃើញការងើបតិចតួចក្នុងវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ ដោយហេតុផលផ្សេងៗ ដូចជាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកល និងការវិនិយោគតិចតួចពីបរទេស។

ប្រ​មុខ​គណ​បក្ស​កាន់​អំណាច ​លោក ហ៊ុន សែន នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៦​ ខែ​ធ្នូ ​ឆ្នាំ​២០២៤ បាន​សរសេរ​សារ​បែប​បញ្ឆិត​បញ្ឆៀង ​សំដៅ​«យុទ្ធ​សាស្ត្រ​ផ្ការីក»​របស់ ​លោក សម រង្ស៊ី​។ ​មេ​ដឹក​នាំ​បក្ស​ប្រឆាំង​ដែល​បាន​បង្កើ​តយុទ្ធ​នា​ការ​ «ផ្ការីក»​ នៅ​តាម​បណ្តាញ​សង្គម​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៨ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០២៤​។ ​លោក សម ​រង្ស៊ី ​និយាយ​ថា ​«យុទ្ធ​សាស្រ្ត​ផ្ការីក»​ ធ្វើ​ឲ្យ ​លោក ហ៊ុន សែន ​«វង្វេង»​ ខណៈ​មេដឹក​នាំ​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​បាន​បាត់​បង់​អំណាច​ទាំង​ស្រុង ដោយ​សារ​តែ​យុទ្ធ​សាស្ត្រ​ផ្កា​រីក​។ ​

អាជ្ញាធរបារាំង​នៅថ្ងៃចន្ទនេះ កំពុង​ញាប់ដៃជើងដើម្បីនាំយក​ជំនួយបន្ទាន់​ទៅជួយ​​ប្រជាជន​នៅលើ​កោះមែយ៉ុត (Mayotte) ដែនដី​នាយសមុទ្រ​របស់បារាំងនៅមហាសមុទ្រ​ឥណ្ឌា ដែល​បានរងបោកបក់ បំផ្លិចបំផ្លាញ​ដោយ​ខ្យល់ព្យុះកំណាចស្ហ៊ីដូ Chido កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ១៤​ធ្នូ។ ក្រុមអ្នកជួយសង្រ្គោះ​កំពុង​បារម្ភថា ចំនួនមនុស្ស​ស្លាប់​នៅក្នុង​គំនរផ្ទះបាក់រលំផ្ទះ អគារនៅក្នុងគ្រោះមហន្តរាយខ្យល់ព្យុះ​នៅមែយ៉ុត អាចមានច្រើនរាប់រយនាក់ ខណៈប្រជាជន​នៅលើ​កោះសឹងទាំងមូលគ្មានទឹក គ្មានភ្លើង និង​គ្មានសេវាព្យាបាល ដោយសារតែមន្ទីរពេទ្យ​រងការខូចខាតដោយសារ​កម្លាំងខ្យល់ព្យុះ បក់ក្នុងល្បឿន ២២០គីឡូម៉ែត្រ​ក្នុងមួយម៉ោង។

ក្រសួងការពារជាតិតៃវ៉ាន់ បានប្រកាសនៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៦ ធ្នូ ពីការទទួលរថក្រោះ Abrams ពីអាមេរិក ចំនួន ៣៨គ្រឿង ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពយោធារបស់ខ្លួន ទប់ទល់នឹងការគំរាមកំហែងនិងឈ្លានពាន របស់ចិនឥតឈប់ឈរ។ សកម្មភាពរបស់អាមេរិកនេះ បានធ្វើឲ្យចិនប្រតិកម្មភ្លាមៗ និងបានទទូចឲ្យអាមេរិកបញ្ឈប់ការលក់អាវុធឲ្យតៃវ៉ាន់។

ថ្ងៃអាទិត្យទី ១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៤ វិមានក្រេមឡាំងបានប្រកាសឲ្យដឹងថា រុស្ស៊ី បានធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ មន្ត្រីការទូតមួយចំនួនរបស់ខ្លួន ប្រចាំការនៅស្ថានទូតរុស្ស៊ី ក្នុងទីក្រុងដាម៉ាស ប្រទេសស៊ីរី មួយសប្តាហ៍ ក្រោយពីរដ្ឋាភិបោលរបស់លោក បាស្ហា អាល់អាសាដ បានដួលរលំ។

នៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៦ធ្នូនេះ ហ្វីលីពីនបានផ្តល់សច្ចាប័នលើកិច្ចព្រមព្រៀងការពារជាតិដ៏សំខាន់មួយជាមួយជប៉ុន។ សច្ចាប័ននេះអនុញ្ញាតឲ្យហ្វីលីពីននិងជប៉ុន រួមគ្នាពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងដាក់ពង្រាយកងទ័ពគ្នាទៅវិញទៅមក នៅលើទឹកដីនៃប្រទេសទាំងពីរ ដើម្បីទប់ទល់នឹងការដាក់សម្ពាធ កាន់តែខ្លាំងឡើងៗរបស់ចិន នៅក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក។

សភាកូរ៉េខាងត្បូង​នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី ១៤​ធ្នូ​បាន​បោះឆ្នោត​ទម្លាក់​ប្រធានាធិបតី លោក​ យូន សុកយោល​ ដែលបាន​ប៉ុនប៉ង​ប្រើច្បាប់អាជ្ញាសឹក។ ​តុលាការ​ធម្មនុញ្ញមាន​រយៈពេល​៦ខែ​ដើម្បី​ពិចារណា​ តុលាការ​ ​សម្រេចចិត្ត ប៉ុន្តែ​ប្រធានបក្ស​ប្រឆាំង​កូរ៉េខាងត្បូង លោក​លី ចេម្ញុង​បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​តុលាការ​ធម្មនុញ្ញចាត់វិធានការ​ឲ្យបាន​ឆាប់រហ័សបំផុត​ដើម្បី​បិទបញ្ចប់​ទុក្ខព្រួយ​របស់ប្រជាជន​កូរ៉េខាងត្បូង។ ចាប់តាំងពី​លឺ​ប្រធានាធិបតី​ប្រកាស​ប្រើ​ច្បាប់អាជ្ញាសឹក ប្រជាជនកូរ៉េខាងត្បូង​រាប់ម៉ឺននាក់បាន​ចុះថ្នល់​ធ្វើបាតុកម្មនៅមុខ​រដ្ឋសភា​ ទាមទារ​​ឲ្យគេ​បោះឆ្នោតទម្លាក់​លោកយូន សុកយោល ដែលពួកគេចោទថា ជា​គ្រោះថ្នាក់ គំរាមកំហែង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​របស់កូរ៉េខាងត្បូង។

រដ្ឋាភិបាល​អាល្លឺម៉ង់​បាន​អះអាង​នៅ​ថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​១៥​ធ្នូ​នេះ​ថា​ សមាជិក​រដ្ឋាភិបាលចាស់​របស់​ស៊ីរី​ណា​ដែល​រត់​គេច​ចេញ​ពី​ប្រទេស​ តាម​មេដឹកនាំ​ផ្តាច់ការ​ នឹង​ត្រូវ​នាំ​ទៅ​កាត់​ទោស​នៅ​តុលាការ​អាល្លឺម៉ង់ ដើម្បី​ទទួល​ទោស​ទៅ​តាមកំហុស​​នៅ​មុខ​ផ្លូវ​​ច្បាប់។ ចំណែក​នៅ​ក្នុងផ្ទៃប្រទេស​វិញ​ អន្តរការី​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ទទួល​បន្ទុក​ស៊ីរី ដែល​បាន​ទៅ​ដល់​ក្រុង​ដាម៉ាស​នៅថ្ងៃអាទិត្យ​នេះ ប្រកាស​ចង់​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌​ជា​ទី​ទុក​ចិត្ត​មួយ​ នៅស៊ីរី​ ដើម្បី​បញ្ចៀស​ការ​សង​សឹក​គ្នា​បង្ហូរ​ឈាម។

សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថៃ The Nation នៅថ្ងៃទី១៣ធ្នូ បានដកស្រង់សម្តីលោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលថា កោះគុតស្ថិតក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ថៃផ្តាច់មុខ១០០% ដោយគ្មានប្រទេសណាផ្សេងអាចទាមទារកាន់កាប់បានឡើយ។ សម្តីរបស់លោក ថាក់ស៊ីន នាំឲ្យអ្នកតាមដានបញ្ហានយោបាយក្នុងស្រុកខ្មែរ យល់ថា ជាការបង្ហាញច្បាស់ៗរបស់ថៃពីចេតនាគ្រប់គ្រងកោះគុតដោយផ្តាច់មុខ ខណៈដែលដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ថៃ ឬកម្ពុជា ទៅលើកោះមួយបន្តស្ថិតក្នុងភាពស្រពិចស្រពិលនៅឡើយ។ អ្នកតាមដាននយោបាយ យល់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនអាចបន្តអាកប្បកិរិយាចាស់ទុំ រក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ ចំពោះបញ្ហាកោះគុតទៀតទេ។ ផ្ទុយមកវិញ គឺត្រូវបញ្ជាក់ប្រាប់ភាគីថៃឲ្យច្បាស់លាស់ថា កម្ពុជាមានសិទ្ធិមួយផ្នែកក្នុងការគ្រប់គ្រងកោះគុត ហើយរុញបញ្ហាមួយនេះទៅកាន់តុលាការអន្តរជាតិជួយដោះស្រាយ។

ប្រ​ធាន​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ស្នើ​ឲ្យ​បណ្តា​ប្រទេស​នៅ​អារ៉ាប់​បង្កើន​ការ​វិនិ​យោគ​នៅ​កម្ពុជា​ ព្រោះ​ថា កម្ពុជា​មាន​សន្តិ​សុខ​ស្បៀង ​ខណៈ​ប្រទេស​៤​ទៀត​នៅ​អារ៉ាប់​មាន​សន្តិ​សុខ​ថា​ម​ពល​ ធន​ធាន​ហិរញ្ញ​វត្ថុ និង​មាន​បច្ចេក​ទេស​ខ្ពស់​ ដែល​អាច​បំពេញ​ឲ្យ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​។ ​ការ​ជំរុញ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​របស់ ​លោក​ ហ៊ុន សែន ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ដែល​ ​លោក​ ទៅ​បំពេញ​ទស្សន​កិច្ច ​នៅ​ប្រទេស​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត រដ្ឋ​កាតា ​អេមីរ៉ាត​អារ៉ាប់​រួម​ និង​សាធារណៈ​រដ្ឋ​តួក​គី​ ពី​ថ្ងៃ​ទី​៨​ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ​ខែ​ធ្នូ​ ឆ្នាំ​២០២៤​។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រ​សួង​សេដ្ឋ​កិច្ច ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៤​ ខែ​ធ្នូ ​ឆ្នាំ ​២០២៤ បាន​ចេញ​មក​ច្រាន​ចោល​ព័ត៌​មាន​ដែល​ថា ​«ចិន​ឈប់​ផ្តល់​កម្ចី​ឲ្យ​កម្ពុជា»​ ។ ​ចំពោះ​ក្រសួង​សេដ្ឋ​កិច្ច ​នេះជា​ការ​លើក​ឡើង​ដែល​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការ​យល់​ច្រឡំ​។​ ការ​ច្រាន​ចោល​របស់​មន្ត្រី​រដ្ឋា​ភិបាល​ ធ្វើ​ឡើង​ក្រោយ​ពី​ លោក សម ​រង្ស៊ី ​បានចំ​អក​ឲ្យ​ លោក​ ហ៊ុន សែន​ ថា​ «បរាជ័យ​នយោបាយ​សេដ្ឋ​កិច្ច»​ និង​ថា ​ចិន​លែង​ឲ្យ​កម្ពុជា​ខ្ចី​លុយ​ទៀត​ហើយ​។​

របរបិតស្រាស ជាផ្នែកមួយនៃទំនៀមទំលាប់ប្រពៃណីខ្មែរ ដែលមានស្ទើរគ្រប់ស្រុកគ្រប់តំបន់ក្នុងប្រទេស។ ស្រាស គឺជាស្រាផលិតចេញពីអង្ករ ដែលពេញនិយមនៅក្នុងចំណោមពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅតាមទីជនបទ។ លើសពីនេះទៀត ក៏មានពលរដ្ឋមួយចំនួនធំ បានយកស្រាស ធ្វើជាថ្នាំព្យាបាលជំងឺ ដោយត្រាំនឹងឫសឈើ និងផ្លែឈើផ្សេងៗជាដើម។ បច្ចុប្បន្ននេះ ការបិតស្រាសតាមផ្ទះហាក់ដូចជាថយចុះ ក៏ព្រោះតែអ្នកបិតស្រាមួយចំនួនប្រើប្រាស់ មេតំបែមិនត្រឹមត្រូវ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សុខភាពអ្នកប្រើប្រាស់។ ម្យ៉ាង ទីផ្សារស្រាសមិនសូវទូលំទូលាយ ដោយសារមានការប្រជែងពីទីផ្សារឧស្សាហកម្មស្រាបៀរជាច្រើន។ 

អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ លោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ បានចេញមុខអះអាងថា កោះគុតស្ថិតក្នុងដែនអធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសថៃផ្តាច់មុខ ១០០%។ នេះបើតាមសេចក្តីរាយការណ៍របស់កាសែតថៃ The Nation នៅថ្ងៃទី១៣ ធ្នូ។ លោកថាក់ស៊ីនបានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះ នៅក្នុងកម្មវិធីសិក្ខាសាលាក្រោមគម្រោង «កសាងសមត្ថភាព សមាជិកសភា និងបុគ្គលិកនយោបាយ» របស់គណបក្សភឿថៃ។ បើតាមលោកថាក់ស៊ីន គ្មានប្រទេសណាផ្សេងអាចទាមទារកាន់កាប់កោះគុតរបស់ប្រទេសថៃបានឡើយ។

​ក្នុង​រយៈ​ពេល​តែ​២៣​ថ្ងៃ​ គិត​ពី​ខែ​តុលា​ដល់​ខែ​វិច្ឆិកា ហ្វីលីពីន​បាន​រងគ្រោះ​ព្យុះ​សង្ឃរាទីហ្វុង​ ចំនួន​៦​ដង និង​ជួន​មាន​ព្យុះ​ជា​ច្រើន​កើត​ឡើង​ក្នុង​ពេល​តែ​មួយ​ផង។ ​ព្យុះ​កំណាច​ខ្លាំង​កើត​ឡើង​ជា​ក្រុម ជា​ចង្កោម​ ដែល​ជា​ករណី​ចម្លែក​និង​កម្រ​ឃើញ​ពី​មុន​មក​ ជា​បាតុភូត​នៃ​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។ នេះ​បើ​តាម​ការ​សិក្សា​របស់​​បណ្តាញ​ក្រុម​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​ World Weather Attribution ចេញ​ផ្សាយ​នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​១២​ធ្នូ។