នៅក្នុងច្បាប់ថវិកាឆ្នាំ២០២៥ ដែលក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី២៦ធ្នូ កម្ពុជាគ្រោងខ្ចីថវិកាពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ចំនួន ជាង២,៧ពាន់លានដុល្លា និងគ្រោងបោះពុម្ពមូលបត្ររដ្ឋចំនួន១២៣លានដុល្លា ដើម្បីដោះស្រាយតម្រូវការវិនិយោគសាធារណៈ ក្នុងប្រទេស។ បើតាមច្បាប់ថវិកានេះ ទាំងគម្រោងកម្ចី និងគម្រោងបោះពុម្ពមូលប័ត្ររដ្ឋនឹងជួយជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ដែលកំពុងមាននិន្នាការធ្លាក់ថមថយ ពិសេសចំណូលបានមកពីសារពើពន្ធ។ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចបានសម្លឹងឃើញថា នេះជារឿងទូទៅដែលប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍អនុវត្តសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចបែបនេះ ដើម្បីជួយជំរុញសេដ្ឋកិច្ច និងដោះស្រាយបញ្ហាវិនិយោគសាធារណៈ។ តើច្បាប់ថវិកាឆ្នាំ២០២៥របស់រដ្ឋាភិបាលនេះ នឹងអាចជួយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបានកម្រិតណា?

វិស័យកាត់ដេរជាឧស្សាហកម្មចម្បងមួយនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ប៉ុន្តែស្ថានភាពរបស់កម្មករជាពិសេសកម្មការនីមួយចំនួនក្នុងវិស័យកាត់ដេរ នៅតែបន្តប្រឈមនឹងបញ្ហាលក្ខខណ្ឌការងារមិនសមរម្យនិងបញ្ហាសេវា កិច្ចគាំពារសង្គមដែលពុំទាន់មានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។ សម្លេងទុក្ខសោករបស់ស្រ្តីក្នុងវិស័យកាត់ដេរទាំងនេះ បន្លឺឡើងនៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សា ដែលរៀបចំឡើងដោយសមាគមមណ្ឌលព័ត៌មានកម្មករ ជាមួយក្តីរំពឹងទទួលបានដំណោះស្រាយរួមជាប្រព័ន្ធដើម្បីអនាគតកម្មករកាត់ដេរ។

ការផ្សាយកម្មវិធីព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃរបស់វិទ្យុបារាំងអន្ដរជាតិ ថ្ងៃសុក្រ ទី២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ រៀបចំដោយ ស៊ឹម ចាន់សំណាង

ក្រុម​ឧទ្ទាម​យេម៉ែន​ដែល​គាំទ្រ​ដោយ​អ៊ីរ៉ង់​ បាន​បញ្ជាក់​នៅ​ថ្ងៃសុក្រ​ទី​២៧​ធ្នូ​២០២៤​នេះ​ថា បាន​បើក​ការ​វាយប្រហារ​លើ​អាកាសយានដ្ឋានក្រុង​​Tel-Aviv របស់​អ៊ីស្រាអែល។ ការវាយប្រហារ​នេះ​ប្រព្រឹត្តទៅ​តែ​មួយ​ថ្ងៃ​ក្រោយ​ពី​អ៊ីស្រាអែល​បាន​បើក​ប្រតិបត្តិការ​មរណៈ​លើ​តំបន់​គ្រប់​គ្រង​ដោយ​ពួក​ឧទ្ទាម​នៅ​យេម៉ែន។

នៅក្រោយ​គ្រោះថ្នាក់​ធ្លាក់​យន្តហោះ​ដឹកអ្នកដំណើរ​របស់​អាស៊ែបៃហ្សង់ ស្លាប់​មនុស្ស ៣៨នាក់ នៅ​ប្រទេស​កាហ្សាក់ស្ថាន កាលពីថ្ងៃពុធទី ២៥ ធ្នូ ក្រុមហ៊ុន​ហោះហើរ​អាស៊ែបៃហ្សង់​បាន​អះអាង នៅថ្ងៃ​សុក្រទី ២៧ ធ្នូថា ក្រុមហ៊ុន​នឹង​ផ្អាក​ការហោះហើរ​ទៅកាន់​ទីក្រុងរុស្ស៊ី ចំនួន ៧ ដោយ​រក្សា​ទុកតែ​ទីក្រុង​ម៉ូស្គូ និង​សាំងពីទែរស្បួរជាដើម។ ខណៈពេល​ដែល​ក្រុមស៊ើបអង្កេត​កំពុង​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ទិន្នន័យ​នៅក្នុង​ប្រអប់ខ្មៅ​ទាំងពីរ​របស់​យន្តហោះ អ្នកជំនាញ​ខាងអាកាសចរណ៍ និង​កាសែត​ក្នុងស្រុក អាស៊ែបៃហ្សង់​ដែល​បាន​ស្រង់សំដី​របស់អ្នកស៊ើបអង្កេត​ក្នុងស្រុក បាន​ចុះផ្សាយ​ថា យន្តហោះ​ដែល​មាន​ដឹកអ្នកដំណើរ ចំនួន​៦៧នាក់ ​ធ្លាក់ ដោយសារ​មីស៊ីលការពារ​ដែនអាកាស​របស់​រុស្ស៊ី។ ក្រេមឡាំង​វិញបាន​ព្រមាន​ប្រាប់​ឲ្យគេ​ប្រយ័ត្នប្រយែង កុំ​ទាន់ធ្វើ​ការសន្និដ្ឋានណាមួយ នៅមុន​លទ្ធផល​ស៊ើបអង្កេត​របស់ក្រុមអ្នកជំនាញ។

ក្រុមការងារកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន បានឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូនេះថា ផ្ទៃដីទំហំជាង ១,៤លានម៉ែត្រការ៉េ នៅក្នុងខេត្តរតនគិរី និងមណ្ឌលគិរី ត្រូវបានបោសសម្អាតមីន និងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះ។ ជាមួយគ្នានេះ ផ្លូវខ្សែដំបូងចំងាយជិត៦០គីឡូម៉ែត្រ ត្រូវបានក្រុមការងារឈូសឆាយ។ វឌ្ឍនភាពការងារនេះ ធ្វើឡើងតាមបទបញ្ជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីខែតុលាកន្លងទៅ ក្រោយពីមានភាពចម្រូងចម្រាសខ្លាំងរវាងខ្មែរ និងខ្មែរ រឿងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍(CLV-DTA)។

សាលារាជធានីភ្នំពេញបាន និងកំពុងរៀបចំផ្លូវថ្មើរជើងមួយនៅតាមមាត់ទន្លេ ដែលលាតសន្ធឹងពីផ្សារចាស់ទៅដល់សាលមហោស្រពចតុមុខ។ លោក ឃួង ស្រេង អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញបានប្រាប់វិទ្យុបារំាងRFI នៅថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ថា សាលារាជធានីភ្នំពេញបង្កើតឲ្យមានផ្លូវថ្មើរជើងនេះ ដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋលំហែកម្សាន្ត នៅចុងសប្តាហ៍ និងជាការទាក់ទាញទេសចរផងដែរ។ បើតាមលោក ឃួង ស្រេង គម្រោងនេះត្រូវបានគិតគូរ តាំងពីឆ្នាំ២០១៩ ក្នុងទំរង់បែបតំបន់ Pub Street ក្នុងខេត្តសៀមរាប តែត្រូវខកខានទៅវិញ ដោយសារវិបត្តិកូវីដ-១៩។ ទោះយ៉ាងណា លោកអភិបាលក្រុងបញ្ជាក់ថា ការងារបឋមធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមានផ្លូវថ្មើរជើងមួយសិន។ ផ្លូវថ្មើរជើងនេះនឹងត្រូវដាក់ឲ្យដំណើរការផ្លូវការ នៅខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ ចាប់ពីម៉ោង៦ល្ងាច ដល់ម៉ោង១១យប់ រាល់ថ្ងៃសុក្រ ថ្ងៃសៅរ៍ និងថ្ងៃអាទិត្យ ដោយមិនអនុញ្ញាតឲ្យយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទធ្វើចរាចរណ៍ឡើយ នៅក្នុងតំបន់កម្សាន្ត ដែលមានផ្ទៃក្រឡាជិត ៦០ហិចតា។ សូមស្តាប់ការលើកឡើងរបស់លោក ឃួង ស្រេង ដែលរៀបចំដោយ ញឹម សុផល៖

ពីរ​សប្តាហ៍​ក្រោយ​ការព្យួរ​តំណែង​​ប្រធានាធិបតី​ យូន សុកយោល នៅថ្ងៃ​សុក្រ​ទី​២៧​ធ្នូ​នេះ សមាជិកសភា​កូរ៉េខាង​ត្បូង​​បាន​បោះឆ្នោតដក​ទំនុក​ចិត្ត​ពី​​ប្រធានាធិបតី​ស្តីទី លោក ហាន ដុកសូ ទៀត។ បក្ស​ប្រឆាំង​បាន​បន្ទោសលោក ហាន ដុកសូ ​​​ ពីបទ​ “​ចូល​រួម​បះបោរយ៉ាង​សកម្ម”។ ការទម្លាក់​ប្រធានាធិបតី​ស្តីទី​នេះ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ចំ​ថ្ងៃ​ដែល​តុលាការ​ធម្មនុញ្ញ​ចាប់​ផ្តើម​ពិនិត្យ​ករណី​សភា​ទម្លាក់​ប្រធានាធិបតី​លោក​យូនសុកយោល។

នៅក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​នៃប្រតិបត្តិការ​ដកកងទ័ពចេញ​ពី​ប្រទេស​ឆាដ បារាំង​កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ទី ២៦ ធ្នូ​បាន​ប្រគល់​មូលដ្ឋាន​ទ័ព​មួយក្នុង​ចំណោម​មូលដ្ឋានទ័ព​ចំនួន​៣ ដែល​បារាំង​បង្កើតឡើង​ក្នុងទំនាក់ទំនង​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​ជាមួយ​ប្រទេស​ឆាដ ក្នុង​តំបន់​អាហ្វ្រិកកណ្តាល។ បារាំង​ដកទ័ព និង​ប្រគល់​មូលដ្ឋាន​ទ័ព​ទៅ​ឲ្យ​ឆាដ ប្រទេស​ម្ចាស់ផ្ទះ នៅបន្ទាប់ពី​ភាគី​ឆាដ ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​បារាំង​នៅអាហ្វ្រិក​បាន​ប្រកាស​ដំណឹង​ដ៏គួរ​ឲ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល​ថា ឆាដ​សម្រេច​បិទបញ្ចប់​សហប្រតិបត្តិការយោធា​ជាមួយ​បារាំង។

បរិវេណនៃសារមន្ទីរខ្លែងខ្មែរដែលមានទីតាំងនៅក្បែរវិមានរដ្ឋសភា គឺជាទីកន្លែងដែលយុវជនរឿង ដារ៉ូបានឆ្លងកាត់នូវការចងចាំ និងអនុស្សាវរីយ៍ល្អៗ​នៃការធ្វើខ្លែងឯកខ្មែររហូតដល់មានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។ មានដើមកំណើតមកពីស្រុកខ្សាច់កណ្តាល ខេត្តកណ្តាល និងជាអ្នកទទួលឥទ្ធិពលនៃការស្រលាញ់ខ្លែងឯកពីឪពុកបង្កើត ដារ៉ូបាន​តាំងចិត្តក្នុងការបន្តអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍខ្លែងខ្មែរដើម្បីអាចមានការទទួលស្គាល់ជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការយូណេស្កូ៕

រដ្ឋបាលខេត្តពោធិ៍សាត់ទើបព្រមានពីការខ្វះខាតទឹកប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ និងទឹកស្រោចស្រពដំណាំនៅរដូវប្រាំងឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខ។ ក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងចុះថ្ងៃទី២៤ធ្នូ រដ្ឋបាលខេត្តពោធិ៍បានអំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់គ្មានប្រភពទឹក ត្រៀមលក្ខណៈស្តុកទឹកដើម្បីប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ។ ចំណែកឯកសិករត្រូវផ្អាកធ្វើស្រែប្រាំងលើកទី២ ជាបណ្តោះអាសន្ន បន្ទាប់ពីប្រមូលផលរួចនៅដើមឆ្នាំ ២០២៥ខាងមុខ។ នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី២៦ធ្នូនេះ លោក អឿង ចន្ថា អនុ​រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយមបានពន្យល់ថា ការទទូចរបស់អាជ្ញាធរយ៉ាងដូច្នេះ ដោយសារកសិករនៅខេត្តពោធិ៍សាត់នាំគ្នាសម្រុកធ្វើស្រែប្រាំង ដោយប្រើប្រាស់ទឹកលើសផែនការកំណត់ដោយក្រសួង។ លោក អឿង ចន្ថា បានអំពាវនាវឱ្យកសិករស្តាប់តាមការណែនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងថា បើកសិករនៅតែប្រថុយធ្វើស្រែប្រាំងដោយមិនខ្វល់ពីបរិមាណទឹក សូមកុំបន្ទោសរដ្ឋាភិបាលឱ្យសោះ។

ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ២៦ ខែធ្នូ ស្ថាប័នសន្តិសុខសហព័ន្ធរុស្ស៊ី  FSB ថ្លែងថា បានទប់ស្កាត់ទាន់ពេលវេលា គម្រោងប៉ុនប៉ង ធ្វើឃាតនាយទាហាជាន់ខ្ពស់រុស្ស៊ីមួយចំនួន ព្រមទាំងបណ្តាសមាជិកគ្រួសារពួកគេ ក្នុងទីក្រុង ម៉ូស្គូ។ ស្ថាប័ន FSB បញ្ជាក់ច្បាស់ថា ក្រុមស៊ើបការសម្ងាត់របស់អ៊ុយក្រែន គឺជាអ្នករៀបចំ គម្រោងនេះឡើង។

គ្រោះ​​រញ្ជួយ​ដីនិង​រលក​យក្ស​ស៊ូណាមីថ្ងៃទី​២៦​ធ្នូ​២០០៤ ជា​គ្រោះ​មហន្តរាយដ៏​កំណាច​បំផុត​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលបាន​ឆក់​យក​ជីវិត​មនុស្ស​អស់​​ជាង​២​សែន​២ម៉ឺន​នាក់​។ ២០​ឆ្នាំ​ក្រោយ ប្រជាពលរដ្ឋក្នុង​ប្រទេសរងគ្រោះ​ជា​ច្រើន​នៅ​អាស៊ី​ បានប្រារព្ធ​ពិធី​រំឭកខួប​និង​​​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​អ្នក​ស្លាប់​ ទាំង​អារម្មណ៍​​សោកសៅ និង​រន្ធត់​ក្តុកក្តួលបំផុត។

ករណីក្មេងទំនើងហាក់កក្រើកឡើងវិញខ្លះ នៅមួយរយៈចុងក្រោយនេះ បើទោះបីរដ្ឋាភិបាលថ្មីយកចិត្តទុកដាក់ និងបញ្ជាឲ្យសមត្ថកិច្ចទូទាំងប្រទេសបង្ក្រាបយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ អស់រយៈពេលជាង៧ខែកន្លងទៅនេះ។ ក្រសួងយុត្តិធម៌វិញបានសម្តែងមោទនភាពចំពោះការងាររបស់ខ្លួន ក្នុងការនាំយកក្មេងទំនើងឲ្យមកទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។ ទោះយ៉ាងណា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅតែស្នើឲ្យក្រសួងយុត្តិធម៌ពិចារណាពីលទ្ធភាពធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ សំដៅធ្វើយ៉ាងណាដាក់ទោសទណ្ឌឲ្យកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរបន្ថែមទៀតទៅលើក្មេងទំនើង។ ប៉ុន្តែ អ្នកតាមដានសង្គម និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាបានមើលឃើញមធ្យោបាយផ្សេង ក្រៅពីការកែប្រែច្បាប់ឲ្យមានស្ថានទម្ងន់ទោសកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងបច្ចុប្បន្ន។

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៦ធ្នូនេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចេញមកប្រតិកម្មជាថ្មីចំពោះការទាមទាររបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយក្រៅប្រទេស អំពីការស្នើឲ្យរុញបញ្ហាទឹកដី(កោះគុត) ទៅកាន់តុលាការអន្តរជាតិ។ តាមលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត រដ្ឋាភិបាលមិនឆ្លើយឆ្លងតាមហ្វេសប៊ុកចំពោះបញ្ហានេះ មិនមែនមានន័យថា រដ្ឋាភិបាលមិនបានគិតពីបញ្ហាព្រំដែននោះទេ។

តុលាការភ្នំពេញ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៦ធ្នូ បានសម្រេចកាត់ទោសលោក ស៊ុន ចន្ធី ប្រធានគណបក្សកម្លាំងជាតិ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ២ឆ្នាំ ពិន័យប្រាក់៤លានរៀល និងដកសិទ្ធបោះឆ្នោត សិទ្ធិឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជាអចិន្ត្រៃយ៍។ មេធាវីការពារក្តីរបស់លោក ស៊ុន ចន្ធី ចាត់ទុកការសម្រេចរបស់តុលាការថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ និងត្រៀមពិភាក្សាផ្នែកច្បាប់ជាមួយកូនក្តីខ្លួន ក្រោយពេលទទួលសាលក្រម។

នៅថ្ងៃពុធ ទី២៥ ធ្នូ ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូងលោក យូន សុកយោល ដែលរងការចោទប្រកាន់ពីបទ “បះបោរក្បត់ជាតិ” និង “រំលោភអំណាច” បានប្រកែកមិនចូលខ្លួនទៅស្រាយបំភ្លឺ ជុំវិញសំណុំរឿងប្រើច្បាប់អាជ្ញាសឹក។ នេះគឺជាលើកទី២ហើយ ដែលប្រធានាធិបតីព្យួរតំណែងរូបនេះបានបដិសេធមិនចូលខ្លួន តាមការកោះហៅរបស់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ។

អាជ្ញាធរហុងកុង កំពុងបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ លើសកម្មជន ដែលទាមទារការគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងស្រុក។ ជាក់ស្តែង អាជ្ញាធរហុងកុង បានប្រកាសនៅថ្ងៃអង្គារទី ២៤ ខែធ្នូ នេះថា នឹងជូនប្រាក់រង្វាន់ដល់ជនណា ដែលផ្តល់ព័ត៌មានដើម្បីឈានដល់ការចាប់ខ្លួនសកម្មជនគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យចំនួន ៦ នាក់ ដែលនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស​ ដោយប្រើច្បាប់សន្តិសុខជាតិហុងកុង។ ចាប់តាំងពីច្បាប់ថ្មីដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះចូលជាធរមាន អាជ្ញាធរហុងកុងដែលគាំទ្រចិនប៉េកាំង ក៏ធ្លាប់រងការចោទប្រកាន់ ថាបានលុបចោលលិខិតឆ្លងដែនរបស់សកម្មជនហុងកុងមួយចំនួនទៀត ដែលរត់ភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស។

នៅថ្ងៃពុធ ទី​២៥ធ្នូ អាជ្ញាធរ​ដឹកនាំស៊ីរីថ្មី បាន​ប្រកាស​អំពីការ​ដុត​បំផ្លាញគ្រឿង​ញៀន​សំយោគ ច្រើន​ជាង ១ លាន​គ្រាប់​។ ការដុត​បំផ្លាញនេះ ពុំមែនជាលើកទី១ឡើយចំពោះ​អាជ្ញាធរដឹកនាំស៊ីរីថ្មី ដែល​ឡើង​ក្តាប់​អំណាច​ជាង​១០ថ្ងៃ​មក​។​ គ្រឿង​ញៀន​ទាំងនោះ ត្រូវ​ទម្លាក់​កំហុសនិង​ចោទប្រកាន់​​ទៅលើអតីត​ប្រធានាធិបតី​ បាស្ហា អាល់អាសាដ និងក្រុម​គ្រួសារ​ ដែល​ថា រក​ស៊ី​មា​នបាន​ព្រោះគ្រឿង​ញៀន​។​

ចង់បញ្ចុះ​ទម្ងន់ ​ចង់មានអាយុ​វែង ចង់​ថែបំប៉ន​​សុខភាព ចង់​ជា​ពី​ជំងឺ ចង់​បាន​រាង​ស្វែល ស្គម ខ្លាច​ធាត់ ... ជំនឿ​មាន​ច្រើន​ណាស់​ជុំ​វិញ​របៀប​របប​ហូបចុក។ ​នារយៈ​ពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​មក​នេះ ការ​បង្អត់​អាហារ​​មួយ​ពេល Fasting បាន​ក្លាយ​ជម្រើស​មួយ​ ​យ៉ាង​ពេញ​និយម។ ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​មាន​ច្រើនអនេក​ ជាពិសេស​នៅ​តាម​បណ្តាញ​សង្គម​ ដែល​ពេល​ខ្លះ​មាន​អម​ដោយ​ព័ត៌មាន​មិន​ត្រឹម​ត្រូវ​ជា​ច្រើន​ផង។ ​ចុះ​តើផ្នែក​​វេជ្ជសាស្ត្រ​យល់​យ៉ាងណា​ទៅ​វិញ ចំពោះរបប​​បង្អត់​អាហារ​មួយ​​ពេល​នេះ?

កាសែតបរទេសមួយចំនួនបាន និងកំពុងចុះផ្សាយអំពីភាពអវិជ្ជមាននៃការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តវេន គឺលោកហ៊ុន ម៉ាណែត។ ជាក់ស្តែងក្នុងថ្ងៃទី២៤ ធ្នូ សារព័ត៌មានអាមេរិក The New York Times បានសរសេរថា ក្រោមការដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាជាង១ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ លោកហ៊ុន ម៉ាណែតដែលមានការអប់រំនៅប្រទេសលោកខាងលិចមិនបានជួយលើកកម្ពស់ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពស៊ីវិល និងនយោបាយនៅកម្ពុជាសោះឡើយ។ ការសរសេរចោទប្រកាន់យ៉ាងដូចនេះដោយសារព័ត៌មានអាមេរិកលើកឡើងពីករណីចាប់ខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជននយោបាយ រួមទាំងការគំរាមកំហែងបំបិទមាត់ក្រុមប្រឆាំង។ តើលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាពិតជាកាន់តែធ្លាក់ចុះមែន ឬយ៉ាងណា?

រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​ជប៉ុន អញ្ជើញទៅដល់​រដ្ឋធានី​ប៉េកាំង ថ្ងៃពុធនេះ និង​បាន​ជួប​​ប្រមុខ​ការទូត​ចិន លោក វ៉ាង យី។ ​ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការនេះ​ ប្រមុខ​ទូត​ជប៉ុន​ ក៏​​បាន​សម្តែង​ក្តីបារម្ភពីសកម្មភាពយោធាចិននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។​  

សាលាដំបូងខេត្តកំពង់ចាមបានយល់ព្រមដកពាក្យបណ្តឹងប្រឆាំងនឹងអ្នកកាសែតខ្មែរម្នាក់ឈ្មោះ ផាត់ ហ៊ន ហៅ ពូ ហ៊ន ក្រោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌បើកការពិភាក្សាគ្នា។ តាមការលើកឡើងនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ ប្រធានតុលាការខេត្តកំពង់ចាមបានយោគយល់ និងដកពាក្យបណ្តឹងប្រឆាំងអ្នកកាសែតលោក ផាត់ ហ៊ន ក្រោយមានការសម្របសម្រួលរវាងលោកជាមួយប្រធានតុលាការខេត្តកំពង់ចាម។

សំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌដែលពាក់ព័ន្ធនឹងក្មេងទំនើងដែលបានបញ្ចូនមកតុលាការទូទាំងប្រទេសទាំង៣ដំណាក់កាលមានចំនួនសរុប ២ ១១៥សំណុំរឿង ក្នុងនោះតុលាការបានចាត់ការរួចចំនួន ១ ៥៧៩សំណុំរឿង។ នេះបើតាមលោក កេង សុម៉ារិទ្ធ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ដែលបានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយនារសៀលថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នេះ។

ដើមសប្តាហ៍​នេះ ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក បាន​សម្រេច​បន្ធូរ​ទោសប្រហារជីវិត​ ចំពោះ​អ្នក​ទោស​៣៧នាក់ មក​ត្រឹមទោស​ជាប់​ពន្ធនាគារ​អស់​១​ជីវិត​ ទៅវិញ។ ចំណាត់​ការរបស់​​លោក ចូ បៃដិន យ៉ាងដូច្នេះ​ ទទួលបាន​​ការ​ស្វាគមន៍ជាខ្លាំង​​ពីសំណាក់ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល និង​​​អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស​​​។​ 

នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៤ ធ្នូ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់វៀតណាម ជាង ១០នាក់ បានចូលខ្លួនបំភ្លឺនៅតុលាការក្រុងហាណូយ ពីបទប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ក្នុងសំណុំរឿងដឹកអ្នកដំណើរជនជាតិវៀតណាមនៅបរទេស ឲ្យត្រឡប់ចូលស្រុកវិញ នៅអំឡុងពេលរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩។

បន្ទាប់ពីបើកសវនាការកាលពីថ្ងៃទី០៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រេចផ្តន្ទាទោសអតីតឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារសរុបរយៈពេល ៣១ឆ្នាំ តាមរយៈការបំបែកសំណុំរឿងជា៣។ ក្រៅពីនេះ តុលាការក៏បង្គាប់ឲ្យជនជាប់ចោទអាយុ៥១ឆ្នាំ ស្រី ស៊ីណា ដែលបានបាញ់សម្លាប់មនុស្ស២នាក់យ៉ាងព្រៃផ្សៃកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នៅបុរីប៉េងហួតបឹងស្នោរ សងជំងឺចិត្តដល់ក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះសរុបចំនួន ២,៥លានដុល្លារដែរ។ សាលក្រមសាលាដំបូងនេះត្រូវបានអ្នកតាមដានសង្គម និងយុត្តិធម៌យល់ឃើញថា មានការប៉ះប៉ូវសមល្មមនឹងការឈឺចាប់របស់គ្រួសារជនរងគ្រោះ តែនៅមិនទាន់អាចកាត់ថ្លៃបានសម្រាប់តម្លៃជីវិតមនុស្សទេ៕

នៅថ្ងៃទី២៣ ធ្នូ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រេចផ្តន្ទាទោសអតីតឧកញ៉ាស្រី ស៊ីណាឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ៣១ឆ្នាំក្នុងករណីបាញ់សម្លាប់គូដណ្តឹង២នាក់ និងបាញ់មនុស្ស ២នាក់ផ្សេងទៀតឱ្យរបួស។ ទន្ទឹមគ្នានោះ តុលាការក៏សម្រេចឲ្យឧក្រិដ្ឋជនស្រី ស៊ីណាសងសំណងដល់ក្រុមគ្រួសារអ្នកស្លាប់ម្នាក់ៗចំនួន ១លានដុល្លារ និងអ្នករបួសម្នាក់ចំនួន ២០ម៉ឺនដុល្លារ និងម្នាក់ទៀតចំនួន ៣០ម៉ឺនដុល្លារ។ គ្រួសារជនរងគ្រោះដែលឧក្រិដ្ឋជនស្រី ស៊ីណាបានសម្លាប់បានប្រាប់វិទ្យុបារាំងនៅរសៀលថ្ងៃទី២៤ ធ្នូនេះថា សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការនេះជាសេចក្តីសម្រេចដែលអាចទទួលយកបាន។ តែមិនភ្លេចបញ្ជាក់ថា បើភាគីឧកញ៉ាស្រី ស៊ីណាបន្តប្តឹងជំទាស់ទៅឧទ្ធរណ៍នោះ ពួកគេនឹងប្តឹងទារសំណង និងដំឡើងកម្រិតទោសឱ្យធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ។

ដូចការ​សន្យា, ​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បារាំង ហ្វ្រង់ស័រ​ បៃរូ​ បាន​បង្ហាញ​បញ្ជីឈ្មោះ​សមាជិក​​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី នៅ​​មុនថ្ងៃ​បុណ្យ​ណូអែល​។​ សមាសភាពគណៈ​រដ្ឋមន្ត្រីបារាំង​ ដែល​ប្រកាស​ពីល្ងាច​ថ្ងៃទី២៣ធ្នូ មាន​សរុប ៣៦ នាក់ ​​ផ្តុំ​ដោយ​ អតីត​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ ២នាក់ ហើយ​អតីត​រដ្ឋមន្ត្រី​ជាច្រើន​នាក់ ដែល​បាន​វិល​មកកាន់កៅអី​រដ្ឋមន្ត្រី​ជាថ្មី។ 

ថ្ងៃចន្ទ ទី ២៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៤ ភ្នាក់ងារចារកិច្ចអាមេរិក FBI បានអះអាងថា ក្រុមចោរព័ត៌មានវិទ្យាកូរ៉េខាងជើង បានលួចរូបិយបណ្ណ Crypto ដែលមានតម្លៃជាង ៣០០លានដុល្លារ នៅលើគេហទំព័រវិនិយោគ និង ជួញដូររបស់ជប៉ុន DDM Bitcoin។ ថ្ងៃអង្គារ ទី ២៤ ខែធ្នូនេះ ប៉ូលិសជប៉ុន ក៏បានប្រកាសឲ្យដឹង អំពីទង្វើចោរកម្មនេះ ដូចគ្នាដែរ។

ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេស CDC បានអនុម័តគម្រោងវិនិយោគចំនួន ៤១៤គម្រោងក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ ដែលទំហំទុនវិនិយោគគិតជាទឹកប្រាក់មាន ៦ ៩០០លានដុល្លារអាមេរិក។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានស្តីពីលទ្ធផលកិច្ចប្រជុំផ្លូវការលើកទី១ របស់ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា។ តាម CDC គម្រោងវិនិយោគនេះបានកើនឡើងចំនួន ១៤៦ គម្រោង ឬស្មើនឹង៥៤% ធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ និងបញ្ជាក់បន្ថែមថា មានការងារសរុបចំនួន ៣៣ម៉ឺនកន្លែងត្រូវបានបង្កើតឡើង ក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មមានអាត្រាខ្ពស់ជាងគេ។

នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៤ ធ្នូនេះ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានបើកសវនាការលើកដំបូងលើលោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន និងសកម្មជន២៣តុលាមួយចំនួនទៀតក្នុងសំណុំរឿងញុះញង់ពាក់ព័ន្ធនឹងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណ (CLV)។ មានអ្នកពាក់ព័ន្ធយ៉ាងហោចណាស់ចំនួន ៣៧រូបដែលត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់។ តាមមេធាវីជនជាប់ចោទ សវនាការលើកទី១នេះត្រូវបានតុលាការពុះញែកសំណុំរឿងលោកស្រ៊ុន ស្រ៊ន និងអ្នកដទៃទៀតទៅជា៥សំណុំរឿងផ្សេងៗគ្នា។ តែគ្មានជនជាប់ចោទណាម្នាក់មានមុខនៅក្នុងសវនាការលើកទី១នេះទេ។

ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ សើស្បែក និងកាមរោគ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ុក វិជ្ជា ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី២៤ ធ្នូនេះថា កម្ពុជានឹងមានថ្នាំចាក់បង្ការមេរោគអេដស៍នៅដើមឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខ។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ុក វិជ្ជាបានលើកឡើងពីអត្ថប្រយោជន៍មួយចំនួនរបស់ថ្នាំចាក់បង្ការមេរោគអេដស៍ ពិសេសអ្នកដែលមិនចង់ប្រើស្រោមអនាម័យពេលរួមភេទ អ្នកដែលបម្រើសេវាកម្មផ្លូវភេទ និងអ្នកដែលមានដៃគូរួមភេទច្រើននាក់។ តែលោកវេជ្ជបណ្ឌិតមិនភ្លេចបញ្ជាក់ថា ថ្នាំចាក់បង្ការមេរោគអេដស៍នេះមានប្រសិទ្ធភាពតែក្នុងរយៈពេល២ខែ និងថា អ្នកដែលចង់ចាក់ថ្នាំបង្ការមេរោគអេដស៍នេះត្រូវពិនិត្យតេស្តឈាមរកមេរោគអេដស៍ជាមុនសិន។ សូមស្តាប់ការលើកឡើងរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ុក វិជ្ជាដែលរៀបចំដោយ ស៊ឹម ចាន់សំណាង៖

បុណ្យណូអែលក្នុងថ្ងៃទី២៥ ធ្នូគឺជាពិធីបុណ្យធំមួយសម្រាប់ពលរដ្ឋអ្នកកាន់គ្រិស្តសាសនា។ ទោះយ៉ាងណា គេសង្កេតឃើញមានការរៀបចំតុបតែងលម្អដើម្បីចូលរួមអបអរពិធីបុណ្យណូអែលនេះនៅតាមទីតាំងមួយចំនួនក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ ពលរដ្ឋដែលវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI បានជួបសម្ភាសន៍លើកឡើងថា ទោះបីពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនជាអ្នកកាន់ពុទ្ធសាសនា តែពួកគេមិនបានប្រកាន់ពីការចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យណូអែលជាមួយអ្នកកាន់គ្រិស្តសាសនានោះទេ និងថា ការរៀបចំពិធីបុណ្យបរទេសមួយនេះក៏ជាផ្នែកមួយដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរដែរ។