ថវិកា​យោធា​របស់​អឺរ៉ុប បាន​កើន​ឡើង​យ៉ាង​ខ្លាំង​នៅ​ឆ្នាំ​២០២៤​។ ប៉ុន្តែ​សំណើ​របស់​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ដូណាល់​ត្រាំ ឱ្យ​ក្រុមប្រទេស​នៅ​អឺរ៉ុប​ដំឡើង​ចំណាយ​យោធា​ដល់​៥%​មិន​អាច​សម្រេច​បាន​ទេ នៅ​ពេល​នេះ។ នេះ​បើ​តាម​របាយការណ៍ប្រចាំ​ឆ្នាំ​​របស់​វិទ្យាស្ថាន​សិក្សា​យុទ្ធសាស្ត្រ​អង់គ្លេស​ ចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​ទី​១២​កុម្ភៈ​២០២៥។

​​ប្រធានាធិបតីតួកគី​លោក រេសេប តាយីប អ៊ែរដូហ្កាន កំពុងតែ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​មួយ​ជុំ​អាស៊ី​ ដោយ​ផ្តើម​ដំបូង​នៅ​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ ។ ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី បា​នទទួល​ស្វាគមន៍សមភាគី​តួកគី នៅក្រុងហ្សាការតា។ ក្នុង​​ជំនួប​​ ថ្ងៃពុធ ទី​១២កុម្ភៈ ថ្នាក់​ដឹកនាំប្រទេស​ទាំង​២ ​បាន​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ ជាង​ ១០ ដែល​ផ្តោត​ជា​សំខាន់​ទៅលើ​វិស័យ​ការពារជាតិ ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​ភេរវកម្ម ថាមពល កិច្ចការសាសនា និង​ពាណិជ្ជកម្ម។ ប្រទេស​​កាន់​សាសនាអ៊ីស្លាមដ៏ធំ​​ទាំង​២ ក៏សន្យា​ពួត​ដៃ​ផលិត​យន្តហោះដ្រូន​ចម្បាំង​ ​រួម​គ្នា​​ទៀត​ផង​​។

ថ្ងៃអង្គារ ទី ១១ ខែ កុម្ភៈ ស្ថាប័នសន្តិសុខជាតិរុស្ស៊ី FSB បានប្រកាសថា តុលាការរុស្ស៊ី ទើបកាត់ទោសពលរដ្ឋរុស្ស៊ីពីរនាក់ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ពីបទភេរវនិយម និង ក្បត់ជាតិ ដោយទៅចូលដៃជាមួយភាគីអ៊ុយក្រែន។ ការកាត់ទោសខាងលើ់នេះ ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងបរិបទដ៏តានតឹងមួយ ដោយហេតុថា អាជ្ញាធររុស្ស៊ីកំពុងធ្វើ់ប្រតិបត្តិការ វាយបង្ក្រាបពេញទំហឹង រាល់ប្រជាជនរុស្ស៊ីណា ដែលហ៊ានចេញមុខប្រឆាំង នឹងការវាយលុករបស់ក្រុងម៉ូស្គូ ទៅលើ អ៊ុយក្រែន។

នៅបង់ក្លាដែស មាន​​ភស្តុតាង​ជា​ច្រើន​ដែល​អាចបញ្ជាក់​ថា ​របបដឹកនាំ​របស់លោកស្រីអតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ​ ឆេក ហាស៊ីណា បាន​ប្រព្រឹត្តិ​បទល្មើសឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ។ នេះបើតាម​ការអះអាង​របស់ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ដែល​កំពុង​តែ​បើកការ​​ស៊ើប​អង្កេត​ ជុំវិញ​ការ​បង្ក្រាបបង្ហូរឈាម​​បាតុករនិង​ក្រុម​​អ្នក​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាល​បង់ក្លាដែស​។ ការបង្ក្រាប​ហិង្សានោះ​ បណ្តាល​ឲ្យ​មនុស្ស​ស្លាប់ ​ប្រមាណ ១ ៤០០ នាក់​។

រឿង​អាស្រូវ​ក្មេងជា​ច្រើន​នាក់ធ្លាក់​ខ្លួន​មាន​ជំងឺ​ទឹកនោម​ផ្អែម បាន​បំផុសមតិ​សាធារណៈ​ឱ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​អំពីគ្រោះ​ថ្នាក់​នៃ​​​ទទួលទាន​ភេសជ្ជៈ​ផ្អែមច្រើន និង​អាហារ​មាន​ជាតិ​ស្ករខ្ពស់។ តើ​ស្ករ​ពិត​ជា​អាច​បង្កបញ្ហា​ដល់សុខភាព​មែនឬ? ភេសជ្ជៈ​ផ្អែម ដែល​ខ្មែរ​មានទម្លាប់​ហៅ​ថា​ទឹកក្រូច​កំប៉ុង​នោះបំផ្លាញ​សុខភាពយ៉ាងណា?

លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត ព្រមានឱ្យបិទចោល ឬដកអាជ្ញាបណ្ណអាជីវកម្មជាបណ្តោះអាសន្ន ឬជាស្ថាពរចំពោះទីតាំងក្លឹបកម្សាន្ត ខុនដូ បារ ខេធីវី និងផ្ទះសំណាក់ដែលបណ្តែតបណ្តោយឱ្យមានសកម្មភាពជួញដូរ និងប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន។ នេះជាវិធានការរដ្ឋបាលរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលក្នុងយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់លើកទី១០ ឆ្នាំ២០២៥។ ទន្ទឹមគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏បានដាក់ចេញនូវវិធានការមួយចំនួនផ្សេងទៀតសំដៅបញ្ចៀសកុំឱ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាគោលដៅនៃការប្រព្រឹត្តបទល្មើសគ្រឿងញៀន និងមិនចង់ឱ្យគ្រឿងញៀនញាំញីសង្គមកម្ពុជាបន្តទៀត។

​រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស នៃសម្ព័ន្ធ​​បី​ប្រទេស បារាំង អាល្លឺម៉ង់​ និង​ប៉ូឡូញ ត្រូវ​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​នៅ​ថ្ងៃពុធ​ទី​១២​កុម្ភៈ​២០២៥​នេះ ដើម្បី​បញ្ជាក់​អំពី​សាមគ្គីភាព​របស់អឺរ៉ុប​ចំពោះ​អ៊ុយក្រែន។ ជំនួប​ប្រជុំ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ជួន​ចំពេល​ដែល​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​ហ្សេឡេនស្គី បាន​ប្រកាស​ត្រៀម​ដោះដូរ​ទឹក​ដី​ជាមួយ​រុស្ស៊ី ដើម្បី​ឈាន​ទៅ​បើក​កិច្ចចរចា​សន្តិភាព។

រដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាបបានបញ្ជាក់នៅថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈនេះថា អាជ្ញាធរនឹងសិក្សាទីតាំងថ្មីដែលមានទំហំធំទូលាយក្នុងក្រុងសៀមរាបសម្រាប់រៀបចំធ្វើសួន «តេជោសន្តិភាព» តាមការណែនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា។ នេះបើតាមខ្លឹមសារនៃសេចក្តីបំភ្លឺព័ត៌មានរបស់រដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាបដែលវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI ទទួលបានពីនាយករដ្ឋបាលខេត្ត។ ដោយឡែក សួនក្បែរព្រះរាជដំណាក់ត្រូវបានរដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាបសម្រេចរក្សាទុកនៅដដែល។ 

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១០ កុម្ភៈ ក្រសួង​អប់រំ និង​ក្រសួង​វប្បធម៌​បាន​ចេញ​សេច​ក្តី​ណែនាំ​ដាច់​ដោយ​ឡែក​ពី​គ្នា​ឲ្យ​មាន​វិធាន​ការ​ទប់​ស្កាត់​នូវ​ភាព​មិន​ប្រក្រ​តី​ក្នុង​ថ្ងៃ​ទិវា​នៃ​ក្តី​ស្រឡាញ់​ ១៤​ កុម្ភៈ​។​ ការ​ចេញ​សេច​ក្តីណែ​នាំ​របៀប​នេះ​ដោយ​សារ​ក្រសួង​អប់​រំ​សង្កេត​ឃើញថា​ នៅ​មាន​សិស្សា​នុ​សិស្ស​មួយ​ចំនួន​តូច​ពុំ​ទាន់​យល់​ច្បាស់​ពី​អត្ថ​ន័យ​នៃ​ថ្ងៃ​១៤​ កុម្ភៈ​នៅ​ឡើយ​។​ អ្នក​ជំនាញ​បាន​គាំទ្រ​ការ​ចេញ​វិធាន​ការ​បង្ការ​ទុក​ជាមុន​ ទោះ​បី​ជា​និន្នា​ការ​នៃ​ភាព​មិន​ប្រ​ក្រ​តី ​ឬការ​រួម​ភេទ​នៅថ្ងៃ​ទិវា​នៃ​ក្តី​ស្រឡាញ់​នៅ​កម្ពុជា​មាន​ការ​ថយ​ចុះ​ក្តី​។

នៅថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥នេះ តុលាការសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានជូនដំណឹងទៅកាន់លោក រ៉ុង ឈុន ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិ និងសកម្មជននយោបាយ ២នាក់ទៀតបង់លុយចំនួន ១០ម៉ឺនដុល្លារទៅឱ្យគណៈកម្មាធិការកិច្ចការព្រំដែន។ ការបង្គាប់របស់តុលាការដូចនេះធ្វើឡើង ក្រោយលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជននយោបាយទាំង ២រូបបានលើកឡើងក្នុងឆ្នាំ២០២១ ពីការបាត់បង់ដីកសិកម្ម អំឡុងពេលរដ្ឋាភិបាលបោះបង្គោលព្រំដែននៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ។

ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានដំឡើងពន្ធលើមុខទំនិញមួយចំនួនដែលនាំចូលសហរដ្ឋអាមេរិក។ ប្រទេសដៃគូពាណិជ្ជកម្មជាមួយអាមេរិក ដែលកំពុងរងនូវការដំឡើងពន្ធពីលោក ត្រាំ មានម៉ិកស៊ិក កាណាដា ចិន និងប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួន។ ជាការកត់សម្គាល់ មានប្រទេសច្រើនក្នុងលោកហាក់មិនទាន់ស្ថិតក្នុងវិធានការដំឡើងពន្ធរបស់អាមេរិកពេលនេះទេ ពិសេសប្រទេសដែលស្ថិតលើបន្ទាត់ក្រីក្រដូចជាកម្ពុជាជាដើម។ តែទោះជាយ៉ាងណា អ្នកវិភាគនានាកំពុងតាមដានពីដំណើរវិវត្តន៍នៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មបង្កឡើងដោយអាមេរិកពេលនេះ ពិសេសចង់ដឹងថា តើវាអាចនឹងរាលដាលដល់ប្រទេសក្រីក្រដែរ ឬយ៉ាងណា?

នៅក្រោមការដឹកនាំ​របស់​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ជាតិនិយម កាន់​សាសនា​ហិណ្ឌូ ប្រជាជន​ឥណ្ឌា​ដែល​កាន់សាសនា​ផ្សេង ក្រៅពីសាសនា​ហិណ្ឌូ​បាន​រង​ការរើសអើង​ខ្លាំង។ យោងតាម​របាយការណ៍​របស់​អង្គការIndia Hate Lab ដែលមាន​ទីតាំង​នៅ សហរដ្ឋអាមេរិក ពាក្យសំដី ស្អប់រើសអើង​អ្នកកាន់សាសនា​ភាគតិច នៅ​ឥណ្ឌា​បានកើនឡើងខ្លាំង​គួរ​ឲ្យកត់សម្គាល់ នៅ​ឆ្នាំ ២០២៤។

ថ្លែងក្នុងពិធីសម្ពោធអាគារសិក្សាក្នុងខេត្តកណ្តាលនាព្រឹកថ្ងៃទី១១​ កម្ភៈនេះ លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែតគ្មានផ្លូវដើរ​ចេញពីស្រមោលលោកដែលជាឪពុក ឬស្រមោលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានឡើយ។ សម្រាប់លោក ហ៊ុន សែន កុំថាឡើយអ្នកផ្សេង សូម្បីតែកូនខ្លួនឯងក៏នឹងត្រូវដកចេញពីតំណែងដែរ ប្រសិនបើហ៊ានដើរ ឬអនុវត្តផ្ទុយពីគោលនយោបាយបក្ស។ តាមប្រធានគណបក្សកាន់អំណាចនៅកម្ពុជារូបនេះដែល​  ការប្រគល់អំណាចឱ្យរដ្ឋាភិបាលបន្តវេនធ្វើឡើងតាមគោលនយោបាយគណបក្ស និងការបោះឆ្នោតស្របច្បាប់។

ជំនួបកំពូលស្តីពីបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ដែល​បានបើកទ្វារនៅ​ទីក្រុងប៉ារីស​កាលពីថ្ងៃចន្ទទី១០​កុម្ភៈ មានមនុស្សចូលរួម​ប្រមាណ​១៥០០នាក់ ដែលសុទ្ធតែជាប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល និង​ប្រធានក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗ ព្រមទាំងអ្នកជំនាញ​ក្នុង​វិស័យបញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ នៅក្នុងឱកាសនេះ លោកម៉ាក្រុងប្រធានាធិបតីបារាំង បានថ្លែងសារ​បើកស្វាគមន៍​ជំនួបកំពូល ហើយ​ថែមទាំងបាន​​អួតអំពីសក្តានុពល​របស់បារាំង និងរបស់អឺរ៉ុបថែមទៀត ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ​នៅក្នុងវិស័យបច្ចេក​វិទ្យា​​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​។

លោក Elon Musk រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​ប្រសិទ្ធិ​ភាព​នៃ​រដ្ឋ​បាល​ ​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ​បាន​ប្រកាស​ពី​ផែន​ការ​កាត់​ផ្តាច់​ជំនួយ​របស់​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​ពី​ទី​ភ្នាក់​ងារ​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​សម្រាប់​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​សាកល​ហៅកាត់​ USAGM។​ ទីភ្នាក់​ងារ​មួយ​នេះ​ជា​អ្នក​ផ្តល់​ជំនួយ​ទៅ​ឲ្យ​វិទ្យុ​សំឡេង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ (VOA)​ វិទ្យុ​អឺរ៉ុប​សេរី​ (RFE) និង​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​(RFA)​។​ ក្នុង​បទ​សម្ភាស​ជា​មួយ​វិទ្យុ​បារាំង​អន្តរ​ជាតិ​ RFI​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១ ​ខែ​កុម្ភៈ ​លោក​ ណុប ​វី​ នាយក​ប្រតិ​បត្តិ​សមាគម​សម្ព័ន្ធ​អ្នក​សារព័ត៌​មាន​កម្ពុជា​ (ខាមបូចារ) លើក​ឡើង​ថា បើ​ផែន​ការ​នេះ​ក្លាយ​ជា​ការ​ពិត​មែន​ នោះ​វានឹង​ធ្វើ​ឲ្យប៉ះ​ពាល់​ខ្លាំង​ដល់​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ព័ត៌​មាន​របស់​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​៕

ចាប់តាំងពីត្រលប់​ចូលកាន់អំណាច​ជាប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកដូណាល់ ត្រាំ​ប្រកាស​ដំណឹងដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ពិភពលោក​រំជើបរំជួល​សឹងមិនលស់ថ្ងៃ ជាពិសេស​សង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្ម ដំឡើងពន្ធគយ ដែលលោក​សន្យា ដើម្បី​ឈប់ឲ្យ​អាមេរិក​ចាញ់ប្រៀបគេ។ បន្ទាប់​ពី​ប្រកាស​ដំឡើងពន្ធ​លើទំនិញ​នាំចូល​មក​ពី​ចិន ម៉ិកស៊ិក និង​កាណាដា ដល់​ពេល​លោកដូណាល់ ត្រាំ ប្រកាស​ដំឡើងពន្ធ​លើ​ដែកថែប និង​អាលុយមីញ៉ូម នាំចូលទៅអាមេរិក។ សង្រ្គាមដំឡើងពន្ធគយ​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំនៅថ្ងៃចន្ទ ប៉ះគ្រប់គ្នា ជាពិសេស​កូរ៉េខាងត្បូង និងអឺរ៉ុប​ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់អាមេរិក។ រដ្ឋមន្រ្តី​ការបរទេសបារាំង​បានអះអាងថា អឺរ៉ុប​នឹង​មិននៅស្ងៀមទេ។ អឺរ៉ុបនឹងឆ្លើយតប​នឹង​ការដំឡើងពន្ធ​របស់អាមេរិក។

ពលរដ្ឋប្រមាណជាង ១៣គ្រួសារ រស់នៅភូមិថ្នល់ទទឹង ឃុំអន្លង់វែង ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្ដឧត្ដរមានជ័យ នៅតែនាំគ្នាបន្តប្រកបរបរធ្វើចន្លុះបូតដោយដៃ ដើម្បីបានជាកម្រៃផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ក្រៅតែពីធ្វើស្រែចម្ការ ពលរដ្ឋអះអាងថា មុខរបរធ្វើចន្លុះបានជួយឲ្យអ្នកភូមិរកបានប្រាក់ចំណូលទៀងទាត់ គេចផុតពីការធ្វើជាពលករចំណាកស្រុកនៅប្រទេសថៃ ប៉ុន្តែបញ្ហាប្រឈមធំរបស់ពួកគេ គឺសុខភាពផ្លូវដង្ហើម។

ដើម្បីផ្តល់សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ច​ឲ្យកាន់តែបោះជំហាន​លឿនទៅមុខ បក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម​ចង់ធ្វើបដិវត្ត​មួយធំ ដោយ​កាត់បន្ថយ​ចំនួនបុគ្គលិក​តាម​ស្ថាប័ន​រដ្ឋ ឲ្យបាន​២០%​ពីពេលនេះ រហូត​ដល់​ឆ្នាំ ២០៣០។ ឆ្នាំដែល​វៀតណាម​ប្តេជ្ញា​ចង់ក្លាយ​ជា​ប្រទេស​មានប្រាក់ចំណូលមធ្យម មុន​នឹង​ហក់ចូលក្នុង​ចំណោមប្រទេស​មាន​ប្រាក់ចំណូលខ្ពស់​ក្នុង​រង្វង់ឆ្នាំ ២០៤៥។ តើ​ប្រទេស​កុម្មុយនិស្ត​វៀតណាម​អាច​ធ្វើកំណែទម្រង់ ដោយ​ការបណ្តេញ បញ្ឈប់​បុគ្គលិក​រដ្ឋ​តាមគោលដៅ​របស់ខ្លួន​ដែរឬទេ?

វិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២៥នេះត្រូវបានព្យាករថា គឺនឹងងើបឡើងវិញយឺត បន្ទាប់ពីបានដាំក្បាលចុះតាំងពីផ្ទុះជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩ ក្នុងឆ្នាំ២០២០។ ការព្យាករយ៉ាងដូចនេះត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងវេទិកាសាធារណៈស្ដីពីការគ្រប់គ្រងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងច្បាប់ថវិកាជាតិឆ្នាំ២០២៥ ដែលរៀបចំដោយក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុនៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី១០ កុម្ភៈនេះ។

ជំនួបកំពូលស្តីពីបច្ចេកវិទ្យា​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​ ​បើកទ្វារ​នៅថ្ងៃទី​១០​កុម្ភៈ នៅទីក្រុ​ង​ប៉ារីស​ប្រទេសបារាំង។ មាន​រយៈ​ពេល​​២ថ្ងៃ ជំនួបកំពូលនេះ​មានការចូលរួម​ពី​ថ្នាក់​ដឹកនាំបណ្តាប្រទេសធំៗ តំណាងក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា អ្នកស្រាវជ្រាវ ព្រមទាំងអង្គការអន្តរជាតិ​ជាច្រើន​។ ផ្អែក​តាមវិមានប្រធានាធិបតី​បារាំងដែលជាអ្នករៀបចំ​កម្មវិធី កម្មវត្ថុ​នៃជំនួនកំពូលនេះ គឺនឹងផ្តោតសំខាន់ទៅលើការជជែកគ្នាស្វែងរកយុទ្ធសាស្ត្ររួម ដើម្បី​អភិវឌ្ឍន៍​បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត បម្រើ​ដល់​ប្រយោជន៍​មនុស្សជាតិ និងដោយ​ធានាឲ្យ​មាន​​វិធាន​ច្បាប់ គ្រប់គ្រងបច្ចេកវិទ្យា​នេះ​ឲ្យ​​ត្រឹមត្រូវផងដែរ​។​

នៅថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥នេះ សមាគមអាដហុកបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ឆ្នាំ ២០២៤ ដោយរកឃើញថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានជាង ៩០% នៅក្នុងខេត្តចំនួន ២២ បានរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋដោយប្រើរូបភាពសួររកលិខិតអនុញ្ញាតជួបជុំ រារាំងមិនឱ្យផ្សព្វផ្សាយ ឬហាមឃាត់ពលរដ្ឋមិនឱ្យចូលរួមជាដើម។ តែគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាយល់ថា ការលើកឡើងរបស់អាដហុកជាការធ្វើបុរេវិនិច្ឆ័យ ឬចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលដោយមិនបានពិនិត្យមើលអង្គហេតុ និងច្បាប់កម្ពុជា។ តើអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានពិតជាបានរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពជួបជុំដោយសន្តិវិធីរបស់ពលរដ្ឋដូចការរកឃើញរបស់អាដហុក ឬយ៉ាងណា?

ចំណាប់ខ្មាំងជនជាតិថៃទាំង៥នាក់ ដែលត្រូវក្រុមហាម៉ាសដោះលែងកាលពីចុងខែមករា បានធ្វើដំណើរមកដល់ទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី៩ កុម្ភៈ។ ចំណាប់ខ្មាំងទាំង៥នាក់នេះ មានសុខភាពល្អ ខុសស្រឡះពីចំណាប់ខ្មាំងជនជាតិអ៊ីស្រាអែល៣នាក់ ដែលត្រូវក្រុមហាម៉ាសដោះលែង នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី៨កុម្ភៈ មាន​រូបរាងស្គមស្លេកស្លាំង​សល់តែស្បែកដណ្តប់ឆ្អឹង ។

​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​​ បានក្លាយ​ជា​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង ជា​ប្រចាំ​​ក្នុង​វិស័យសេដ្ឋកិច្ច។ ក្រៅ​អំពី​OpenAi របស់​អាមេរិក និង DeepSeek ​របស់​ចិន អឺរ៉ុប​ក៏កំពុង​ក្លាយ​ជា​​តួអង្គ​សំខាន់​ ចាប់​លេច​ធ្លោ​ឡើង​ដែរ។ ក្រុមប្រទេស​នៅ​អាហ្វ្រិក នៅ​ដើម​បូព៌ា​​ អាស៊ី​ខាង​ត្បូង ត្រៀម​ភ្ជាប់​ខ្លួន​នឹង​បច្ចេកវិទ្យា​ទំនើប​នេះ ដើម្បី​ការពារ​អធិបតេយ្យជាតិ​រៀងខ្លួនៗ។ កាណាដា​បាន​ប្រកាស​វិនិយោគ​២០ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ​នៅអឺរ៉ូ​នៅ​បារាំង។ ចំណែក​អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម​នឹងចូល​រួម​​ស្ថាបនាមជ្ឈមណ្ឌល​ដាតា នៅ​បារាំង​ដែរ​ក្នុង​ទំហំ​ទឹក​ប្រាក់​ប្រមាណ​ពី​៣០ទៅ​៥០ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ។

ចៅក្រមសហព័ន្ធអាមេរិកបានចេញដីកា នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី៨ កុម្ភៈ ហាមឃាត់ជាបណ្តោះអាសន្ន មិនឲ្យនាយកដ្ឋានប្រសិទ្ធភាពរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយ លោក Elon Musk ចូលប្រើប្រាស់ទិន្នន័យនៃប្រព័ន្ធទូទាត់ប្រាក់របស់រតនាគារជាតិអាមេរិក។ ប្រព័ន្ធទូទាត់ប្រាក់នេះ ផ្ទុកទិន្នន័យរសើបៗខ្លាំង ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង់ពន្ធរបស់ប្រជាជនអាមេរិក អត្ថប្រយោជន៍សន្តិសុខសង្គម ការទូទាត់ប្រាក់ពិការភាព និងប្រាក់ខែរបស់មន្រ្តីសហព័ន្ធ។

វិវាទដីធ្លីរវាងពលរដ្ឋជាង៧០០គ្រួសារនិងក្រុមហ៊ុនស្ករអំពៅថៃ ឈ្មោះ មិត្រ ផល (Mitr Phol) បានអូសបន្លាយអស់រយៈពេលជាង ១០ ឆ្នាំមកហើយ។ នៅក្នុងនោះមានពលរដ្ឋ៣២៩គ្រួសារប៉ុណ្ណោះដែលទទួលបានដំណោះស្រាយ ខណៈនៅសល់៣៨២គ្រួសារទៀតមិនទាន់ទទួលបានដំណោះស្រាយនៅឡើយ។ ពលរដ្ឋរងគ្រោះដីធ្លីនៅសង្កាត់កូនគ្រៀល ខេត្តឧត្តរមានជ័យបានអះអាងថា ការពន្យារពេលចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ និងការយឺតយ៉ាវវាស់វែងដីធ្លីជូនពលរដ្ឋនេះ ធ្វើឱ្យពួកគាត់បារម្ភពីសុវត្ថិភាពដីធ្លី និងគ្មានដីសម្រាប់បង្កបង្កើនផល។ 

កម្ពុជា កំពុងក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ពង្រើកទីផ្សារធុរកិច្ចដ៏រីកចម្រើន និងមានសក្តានុពលមួយក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ នេះបើតាមការវាយតម្លៃរបស់សហព័ន្ធធុរកិច្ចសិង្ហបុរី Singapore Business Federation ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី០៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ និងដោយបានបន្ថែមថា ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ជាច្រកទ្វារដ៏ល្អមួយបន្ថែមទៀតសម្រាប់វិនិយោគិន និងក្រុមហ៊ុនបរទេសដែលកំពុងស្វែងរកឱកាសពង្រើកទីផ្សារក្នុងតំបន់។

ថ្មីៗនេះ ជនជាតិវៀតណាមចំនួន១៧៧នាក់ត្រូវបានអាជ្ញាធរខ្មែរបញ្ចូនទៅឱ្យអាជ្ញាធរវៀតណាម ក្រោយពួកគេរស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជាខុសច្បាប់ ហើយធ្វើការក្នុងទីតាំងបោកប្រាស់តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺនែតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ នេះបើផ្អែកតាមការចុះផ្សាយដោយសារព័ត៌មានវៀតណាម Vietnam Plus។  តាមកាសែតដដែលនេះ ពលរដ្ឋវៀតណាមទាំងនោះ ក៏បានលាតត្រដាងពីទីតាំង និងរបៀបដែលក្រុមឆបោកអនឡាញ ធ្វើប្រតិបត្តិការឆបោកប្រាក់ពីជនរងគ្រោះដែរ។ 

ប្រ​មុខ​គណ​បក្ស​ប្រឆាំង​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស ​លោក សម រង្ស៊ី ​ហាក់​មិន​ភ្ញាក់​ផ្អើល​នឹង​ការ​បែក​លេច​ធ្លាយ​សារ​ឆ្លើយ​ឆ្លង​រវាង​ លោក ហ៊ុន សែន និង លោក​បណ្ឌិត សេង សារី ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ជា​«ចារបុរស»​នោះ​ឡើយ​។​ ចំពោះ លោក សម រង្ស៊ី ការ​បើក​មុខ​ ​លោក សេង សារី ​ដែល​ជា​អ្នក​លួច​យក​ការណ៍ឲ្យ​ លោក ​ហ៊ុន សែន ​នៅពេល​នេះ មិន​បាន​បង្អាក់​ផែន​ការ​របស់​គណ​បក្ស​ប្រឆាំង​ឡើយ​។​ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ បើ​តាម  ​លោក​ ​សម រង្ស៊ី លោក សេង សារី បាន​បំពុល​ លោក ហ៊ុន សែន​ ឲ្យ​កាន់​តែ​វង្វេង​។

បញ្ហាកោះ​គុត​បាន​ត្រលប់​មក​ជា​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​សា​ជា​ថ្មី​។​ នៅ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ទី​៩ ​ខែ​កុម្ភៈ​នេះ ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ប្រទេស​ជប៉ុន​រាប់​រយ​នាក់​បាន​ធ្វើបាតុកម្ម​ដោយ​ដើរ​ក្បួន​ថ្មើរ​ជើង​ក្នុង​ទីក្រុង​តូក្យូ​ ដើម្បី​ទាម​ទារ​ឲ្យ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា ប្តឹង យក​សំណុំ​រឿង​កោះគុត​ជា​មួយ​ថៃ ​ទៅកាន់​តុលា​ការ​យុត្តិធម៌​អន្តរ​ជាតិ​ICJ​ ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ទីក្រុង​ឡា​អេ ​ប្រទេស​ហូឡង់​។​ ប្រមុខ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា​ធ្លាប់​បាន​ចេញ​មក​បញ្ជាក់​ កាល​ពី​ពេលកន្លង​ទៅ​ថា ​ករណី​កោះ​គុត ​ភាគីកម្ពុជា​បាន​ចរចា​ជា​បន្ត​បន្ទាប់ ​តាំងពី​ឆ្នាំ​១៩៩៥ ដើម្បីផល​ប្រយោជន៍ជាតិ​រួម​គ្នា និង​ថា រដ្ឋា​ភិបាល​មិន​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​បាត់​បង់​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ចរចា​ព្រំ​ដែន​ដែរ​។

ធនាគារជាតិកម្ពុជាបានអះអាងថា ទុនបម្រុងអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជាកើនដល់២២.៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក កើនឡើង១២.៦% នៅឆ្នាំ២០២៤។ បើតាមធនាគារជាតិ កម្រិតទុនបម្រុងអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជានាពេលនេះ ត្រូវបានចាត់ទុកថា មានកម្រិតខ្ពស់សមស្រប ដែលស្មើនឹងរយៈពេលប្រមាណ៧ខែនៃការនាំចូលទំនិញនិងសេវាកម្មសម្រាប់គ្រាបន្ទាន់ណាមួយ។

នៅថ្ងៃសុក្រ ទី៧ កុម្ភៈ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ បានទទូចឲ្យបិទទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់កិច្ចអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ ហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេស USAID ចោលតែម្តង ដោយចោទអង្គការមួយនេះថាបានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ។ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ អង្គការ USAID បានផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ និងជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ រាប់ពាន់លានដុល្លារ សម្រាប់ប្រជាជនរាប់លាននាក់ នៅទូទាំងពិភពលោក។

កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី​៨​កុម្ភៈ ក្រុម​ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន​បានដោះ​លែងចំណាប់ខ្មាំង​ចំនួន​៣នាក់ទៀត។ ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល​បានអបអររំភើប តែទន្ទឹម​នឹងនេះ​ក៏មានសេចក្តី​រំជួលចិត្តតក់ស្លុតជាខ្លាំង​ បន្ទាប់ឃើញចំណាប់ខ្មាំងទាំង​៣នាក់ មាន​រូបរាងស្គមស្លេកស្លាំង​សល់តែស្បែកដណ្តប់ឆ្អឹង។ ជាថ្នូរនឹងការដោះលែងនេះ ភាគី​អ៊ីស្រាអែលបានឲ្យដឹងថា គេបាន​ដោះលែងអ្នកទោសប៉ាឡេស្ទីន​ចំនួន​១៨៣នាក់។

នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី៨ កុម្ភៈ ប្រទេសបាល់ទិកទាំងបី រួមមាន អេស្តូនី ឡេតូនី និងលីទុយអានី បានចាប់ផ្តើមឈប់ប្រើភ្លើងអគ្គិសនីរុស្ស៊ី ដោយងាកមកតភ្ជាប់បណ្តាញអគ្គិសនីអឺរ៉ុបវិញ។ ដំណើរការរៀបចំតភ្ជាប់បណ្តាញអគ្គិសនីអឺរ៉ុបនេះ ចាប់ផ្តើមតាំងពីឆ្នាំ២០១៨ ដែលត្រូវចំណាយទឹកប្រាក់សរុបប្រមាណ ១៦០០លានអឺរ៉ូ។ រដ្ឋាភិបាលប្រទេសទាំងបីបានពន្លឿនកិច្ចការនេះ បន្ទាប់ពីរុស្ស៊ីបានធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២។

ក្រោយហេតុការណ៍ផ្ទុះគ្រាប់មីនដែលបានបណ្តាលឲ្យមន្ត្រីអង្គភាព CMAC ២នាក់ ស្លាប់បាត់បង់ជីវិតភា្លមៗ កាលពីខែមករាកន្លងទៅ ពលរដ្ឋក្នុងភូមិត្រពាំងប្រិយ៍ ឃុំបាក់អន្លូង ស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ ខេត្តឧត្តរមានជ័យ បានបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពរបស់ពួកគេដែលរស់នៅក្បែរតំបន់នោះ។ ប្រជាជនភាគច្រើន មានចំការដំណាំអាស្រ័យផលនៅក្បែរតំបន់ដែលអាជ្ញាធរ CMAC កំពុងបំពេញប្រតិបត្តិការរុករកគ្រាប់មីនមិនទាន់ផ្ទុះ។ ក្នុងន័យនេះពួកគេអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរ CMAC បង្កើនការត្រួតពិនិត្យ ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពដល់ការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ។