អស់រយៈពេល ៦ឆ្នាំដែលលោកលឹម វណ្ណច័ន្ទបានចាប់អារម្មណ៍ទៅលើការសិក្សាស្រាវជ្រាវស្វែងរកផូស៊ីលដែលមានអាយុកាលតាំងពីរាប់លានឆ្នាំនៅកម្ពុជា។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះបានឈានដល់ការរកឃើញផូស៊ីលសំខាន់ៗដូចជា សត្វសមុទ្រ ឆ្អឹងដាយណូស័រ ផូស៊ីលដើមឈើ ផូស៊ីលអណ្តើក ផូស៊ីលក្រពើ និងស្លឹកឈើ។ លោកលឹម វណ្ណច័ន្ទ ដែលសព្វថ្ងៃជាអ្នកស្រាវជ្រាវរបស់ក្រសួងបរិស្ថានអះអាងថា គោលបំណងនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវគឺដើម្បីប្រមូលទិន្នន័យ និងសំណាកសំខាន់ៗ សម្រាប់ចងក្រងឯកសារវប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រ ពិសេសស្វែងយល់ពីការកកើតនៃទឹកដីកម្ពុជារាប់លានឆ្នាំកន្លងមក៕

លោក​ម៉ាក្រុង បានទៅជួបលោក​ដូណាល់ ត្រាំ នៅសេតវិមានកាលពីថ្ងៃទី​២៤កុម្ភៈ​ ដើម្បី​និយាយអំពីសំណុំរឿងសង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន​។ លោក​ម៉ាក្រុង មានចេតនា​ពន្យល់បញ្ចុះបញ្ចូល កុំ​ឲ្យ​លោកដូណាល់ ត្រាំ ធ្វើតាម​លោក​ពូទីនខ្លាំងពេក ហើយ​ត្រូវតែកំណត់លក្ខខណ្ឌ ធានាការពារសន្តិសុខអ៊ុយក្រែនឲ្យបានច្បាស់លាស់ ប្រសិនបើមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពពិតមែន​។ លក្ខខណ្ឌមួយដ៏សំខាន់នោះ ការបញ្ជូនកងកម្លាំង​រក្សាសន្តិភាព ដើម្បីតាមដានត្រួតពិនិត្យ​មើលការគោរពកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​​។

កម្ពុជាបានបញ្ជាក់ពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនសារជាថ្មី ក្នុងការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ(អ.ស.ប) នាសម័យប្រជុំលើកទី៥៨។ ការបញ្ជាក់ដូចនេះរបស់កម្ពុជាបានធ្វើឡើងដោយរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស លោក ប្រាក់ សុខុនតាមរយៈការចាក់បទអន្តរាគមន៍របស់លោកជាវីដេអូដែលបានថតទុក។ នេះបើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា។

ថ្ងៃចន្ទ ទី ២៤ ខែកុម្ភៈ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បានថ្លែងថា អឺរ៉ុបមានសិទ្ធិចូលរួម  ស្វែងរកដំណោះបញ្ចប់ជម្លោះនៅអ៊ុយក្រែន។ ការលើកឡើងរបស់ លោក ពូទីន ដូច្នេះ ធ្វើឡើង ចំពេលដែលសហភាពអឺរ៉ុប កំពុងព្រួយបារម្ភ ខ្លាចត្រូវគេកៀសចេញពីតុចរចា ជាពិសេសតាំងពីក្រុងម៉ូស្គូ និង វ៉ាស៊ីនតោន បានចាប់ផ្តើមធ្វើកិច្ចចរចានឹងគ្នាផ្ទាល់។ លោក ពូទីន លម្អិតថា ទន្ទឹមគ្នានឹងអឺរ៉ុប ប្រទេសផ្សេងទៀត ក៏មានសិទ្ធិ និង លទ្ធភាព ចូលរួមដូចគ្នាដែរ។

នៅរសៀលថ្ងៃទី២៤ កុម្ភៈ លោក ហ្សាក់ ប៉ឺឡេ (Jacques Pellet) ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជាបានជួបពិភាក្សាជាមួយអគ្គស្នងការរងនគរបាលជាតិ លោក ឌី វិជ្ជា ជុំវិញរឿងឃាតកម្មលោក លិម គិមយ៉ា។ លោក ឌី វីជ្ជាបានប្រាប់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងថា នគរបាលកម្ពុជាមិនទាន់មានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ទេ ព្រោះថៃបានត្រឹមដាក់សំណើមក តែមិនមកធ្វើការជាមួយនគរបាលកម្ពុជា។ នេះបើតាមលោក ឆាម គឹមឃឿន អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិដែលបានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នាថ្ងៃទី២៥ កុម្ភៈនេះ។

នាយឧត្តមសេនីយ៍ រ៉ូណាល់ ក្លាក មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកអាមេរិកប្រចាំតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកបានធ្វើទស្សនកិច្ចរយៈពេល២ថ្ងៃនៅកម្ពុជាគឺថ្ងៃទី២៤ និង២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥។ អំឡុងទស្សនកិច្ច លោក ក្លាក បានជួបពិភាក្សាជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ព និងមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកកម្ពុជា។ មេបញ្ជាការកងទ័ពអាមេរិក និងថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាបានពិភាក្សាគ្នាលើប្រធានបទសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចជាការពង្រឹងពង្រីកទំនាក់ទំនងរវាងកងទ័ពប្រទេសទាំងពីរ ការបណ្តុះបណ្តាលរយៈពេលខ្លីដល់នាយទាហានកម្ពុជា ការពិនិត្យ និងពិភាក្សាពីលទ្ធភាពធ្វើសមយុទ្ធឆ្មាំអង្គរឡើងវិញ និងការបន្តបេសកកម្មរុករកអដ្ឋិធាតុទាហានអាមេរិកបាត់ខ្លួននៅកម្ពុជា។ អ្នកវិភាគនយោបាយភាគច្រើនបានមើលឃើញថា ជំនួបរវាងមេទ័ពអាមេរិកប្រចាំតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាបានបង្ហាញសញ្ញាវិជ្ជមានច្រើនក្នុងការស្តារទំនាក់ទំនងយោធារវាងប្រទេសទាំងពីរ។

អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​អង់គ្លេស Environmental Justice Foundation បាន​ចេញ​របាយការណ៍​នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទទី​២៤​កុម្ភៈ២០២៥ បរិហារ​ទង្វើ​ចាប់​បង្ខំ​មនុស្ស​ឱ្យ​ធ្វើការ​ នៅ​កូរ៉េខាង​ជើង។ បើ​តាម​របាយការណ៍ មាន​ពលករ​កូរ៉េខាង​ជើងជា​​ច្រើននាក់ រង​ការ​ចាប់​បង្ខំ​ឱ្យ​ធ្វើការ​នៅ​លើ​ទូក​នេសាទ​ចិន ដោយ​ខ្លះ​ជាប់​នៅក្នុង​ទូក​កណ្តាល​សមុទ្ទ​ជាង​១០​ឆ្នាំ​មិន​ដែល​ស្គាល់​ដី។

ថ្ងៃទី​២៤កុម្ភៈ២០២២ កងទ័ពរុស្ស៊ីបានសំរុកវាយ​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។ គិតមកទល់ថ្ងៃនេះ គឺជា​ថ្ងៃខួប​គម្រប់​៣ឆ្នាំហើយ ដែលអ៊ុយក្រែនខិតខំ​ប្រយុទ្ធដើម្បីការពារទឹកដី​​។ បណ្តាថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសអឺរ៉ុប​ និងកាណាដា​ជាដើម បាន​ធ្វើដំណើរទៅរដ្ឋធានី​​កៀវ នៅព្រឹក​​ថ្ងៃចន្ទនេះ ដើម្បី​បង្ហាញការសាមគ្គី ​គាំទ្រអ៊ុយក្រែន ស្របពេល​ដែល​សហរដ្ឋអាមេរិក​ដឹកនាំដោយ​រដ្ឋបាលថ្មីរបស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ហាក់កំពុងតែបែរក្បាលទៅ​ខាងរុស្ស៊ី​។​

ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានរាយការណ៍នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈនេះថា អតិផរណាក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ បានកើនឡើង៦% បើធៀបនឹងខែមករា ឆ្នាំ២០២៤។ ដើមចមនៃកំណើនអតិផរណាក្នុងខែមករានេះ គឺការឡើងថ្លៃនៃក្រុមម្ហូបអាហារ និងភេសជ្ជៈមិនមែនជាតិស្រវឹង រួមទាំងម្ហូបអាហារលក់នៅតាមភោជនីយដ្ឋាន។ តែអ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចយល់ថា កំណើនអតិផរណា ៦% នេះមិនទាន់ជាក្តីកង្វល់ទេ ព្រោះវានឹងអាចថយចុះវិញក្នុងខែកុម្ភៈ។ 

ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២៥ កម្ពុជា និង​ចិន​ប្រារព្ធ​ពិធី​បិទ​បញ្ចប់​យុទ្ធនាការ​ «ឆ្នាំ​នៃការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន កម្ពុជា-ចិន ២០២៤»។ ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ធ្វើឡើង​នៅ​ទីក្រុង​ចឹងចូវ​ ខេត្តហឺណាន ប្រទេស​ចិន​។ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៤ កន្លង​ទៅ ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ចិន​ជាង​ ៨៤​ម៉ឺន​នាក់​បាន​មក​លេង​កម្ពុជា ​ពោល​ជាប់​លំដាប់​ទី​៣ នៃ​ចំនួន​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​អន្តរ​ជាតិ​សរុប​៦,៧ លាន​នាក់​ ដែល​មក​កាន់​ប្រទេស​កម្ពុជា​។

បន្ទាប់ពីភៀសខ្លួនពីសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន និង​រស់នៅទីក្រុង​ Besançon ភាគខាងកើត​បារាំងបានជាង​២ឆ្នាំ លោក​អ៊ុក ដារាច័ន្ទ វិចិត្រករ និង​អតីតគ្រូបង្ហាត់កីឡាតៃក្វាន់ដូ​បានត្រលប់ទៅរស់នៅ​តំបន់ក្រុង​កៀវវិញ កាលពី​ចុងឆ្នាំ ២០២៤។ ធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្រ្គាម​ខ្មែរក្រហមនៅប្រទេស​កម្ពុជា និង​ភៀសខ្លួន​ចេញពីអ៊ុយក្រែនដោយសារ​សង្រ្គាមឈ្លានពាន​របស់រុស្ស៊ី លោក អ៊ុក ដារាច័ន្ទនិងភរិយា​អ៊ុយក្រែន​​វិលត្រលប់ទៅរួមរស់ជាមួយកូនប្រុស ​តំបន់ក្រុង​កៀវ បើទោះជា​កៀវ​ជា​ផ្ទាំងស៊ីបវាយប្រហារ​របស់​រុស្ស៊ីមិនលស់ថ្ងៃក្តី។ យើងស្តាប់​សក្ខីកម្ម​របស់​លោក​អ៊ុក ដារាច័ន្ទ​ដែលបាន​និយាយ​រៀបរាប់​ស្ថានការណ៍ចុងក្រោយ​នៅទីក្រុងដែលលោករស់នៅ ​ប្រាប់​ឈាង បុប្ផា។

ថ្ងៃទី ២៤​កុម្ភៈ​២០២៥ ជា​ថ្ងៃ​ខួប​បី​ឆ្នាំ​គត់​នៃ​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន តែពន្លឺ​សន្តិភាព​ហាក់​នៅ​ឆ្ងាយ​សន្លឹម។ ក្រៅ​ពីការ​​បាត់​បង់ជីវិត​ទាហាន​អស់​យ៉ាង​ច្រើន​សន្ធាប់ ​ ​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល​​និង​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ​ ក៏​បន្តស្លាប់​និង​​ហិនហោច​ជា​រៀងរាល់​ថ្ងៃ។ ផលវិបាក​នៃ​សង្គ្រាម បាន​បន្សល់​ទុក​នូវ​គ្រោះ​​មហន្តរាយផ្នែក​​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ សេដ្ឋកិច្ច​និង​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល​មហា​ធំ ​ប៉ុន្តែ​គ្មាន​សោះ​តុល្យការ​ពិតប្រាកដ សម្រាប់​ពេល​នេះ។

ដោយ​គ្មាន​ការ​ភ្ញាក់​ផ្អើល គណបក្ស​ស្តាំ​អភិរក្ស​និយមអាល្លឺម៉ង់​ បាន​ឈ្នះ​នាំមុខ​ នៅ​ក្នុង​សម័យ​បោះឆ្នោត​សភា​ថ្ងៃ​ទី​២៣​កុម្ភៈ២០២៥។ ​ប្រធាន​គណបក្សលោក ហ្វ្រីដ្រិក មែក្ស ​បាន​ប្រកាស​ចាប់​​ផ្តើម​កិច្ចចរចា​ដើម្បី​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​ ឱ្យ​បាន​ឆាប់​រហ័ស ស្រប​តាម​​បរិបទ​នយោបាយអឺរ៉ុប ដែល​​ត្រូវប្រឈម​នឹង​លោក​ដូណាល់​ត្រាំ​ផង និង​រុស្ស៊ី​ផង។

នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២៥ មាន​ករណី​ភ្លើង​ឆេះព្រៃ​កើត​ឡើង​លើ​ភ្នំជីសូរ​ក្នុង​ស្រុក​សំរោង​ ខេត្តតាកែវ​។ ​លោក វ៉ី សំណាង អភិបាល​ខេត្ត​តាកែវ​លើក​ឡើង​ថា ​មូល​ហេតុ​នៃ​ការ​ឆេះព្រៃ​អាច​កើត​ឡើង​ដោយ​សារ​កត្តា​មនុស្ស​ដុត​ព្រៃ រកសត្វ និង​កត្តាធម្មជាតិ​ក្ដៅ​ហួតហែង​។​ តែ​លោក​អះអាងថា សមត្ថកិច្ច​បាន​អន្តរាគមន៍​ទាន់​ពេល ពោល​មិន​មាន​ទំហំ​ខូច​ខាត​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ទេ។​ ទោះជា​យ៉ាងណា ​អភិបាល​ខេត្ត​តាកែវ​អំពាវ​នាវ​ឲ្យអ្នក​រក​ឃ្មុំប្រុង​ប្រយ័ត្នកុំ​ឲ្យ​មាន​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ​តទៅ​ទៀត​។

ប្រជាកសិករដែលដាំផ្លែតាង៉ែនក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យបានត្អូញត្អែរពីកង្វះទីផ្សារដើម្បីលក់ផ្លែតាង៉ែនរបស់ពួកគេ។ អ្នកស្រី វណ្ណ គន្ធា កសិករមួយរូបដែលមានចំការផ្លែតាង៉ែនលក្ខណៈគ្រួសារ កំពុងប្រឈមនឹងការបង់សងបំណុលធនាគារប្រមាណជាង ១ម៉ឺនដុល្លារ បន្ទាប់ពីអ្នកស្រីបានខាតបង់ក្នុងរបរមួយនេះ រយៈពេល៣ឆ្នាំជាប់ៗគ្នា។ ដោយអស់សង្ឃឹមនឹងមុខរបរដាំផ្លែតាង៉ែន អ្នកស្រីសម្រេចចិត្តដាក់ស្លាកលក់ដីចំការ ដើម្បីបានប្រាក់យកទៅសងបំណុលធនាគារ។ ពីសង្កាត់អូស្មាច់ ក្រុងសំរោង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ សូមលោកអ្នកនាងទស្សនាបទយកការណ៍រៀបចំដោយស៊ឹម ចាន់សំណាង ដោយមានជំនួយបច្ចេកទេសពីឈា ប៊ុនរិទ្ធិ៖

ដូច​ការ​គ្រោង​ទុក ការ​ជួប​ជុំ​គ្នា​របស់​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​មក​ពី​ជុំវិញ​ពិភព​លោក​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ទៅនៅ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ទី​ ២៣​កុម្ភៈ ​នៅ​ឯ​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី​។​ គឺ​ជា​ការ​ជួប​ជុំ​សំដែង​មតិ ​នៅក្រោម​ឈ្មោះថា​«សមាជ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​អូស្រ្តាលី ​នូវែល​សេឡង់ ស្តីពី​ដំណោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​កម្ពុជា»​ ពិសេស​ទាក់​ទង​នឹង​បញ្ហា​កោះគុត​ជាមួយ​ប្រទេស​ថៃ ​និង​ទាម​ទារ​រក​យុត្តិ​ធម៌​ ជូន​ លោក លិម គិមយ៉ា​។

នៅថ្ងៃអាទិត្យទី២៣កុម្ភៈនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរមកពីជុំវិញពិភពលោក និងពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី បានជួបជុំគ្នាសម្តែងមតិដើម្បីលើកនិយាយពីបញ្ហានយោបាយ និងសង្គមកម្ពុជា។ ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅបរទេស បានស្នើឡើង៣ចំណុច ដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយជាបន្ទាន់ នោះគឺការទាមទារចំណែកគ្រប់គ្រងកោះគុត ការរកយុត្តិធម៌ជូនអតីតតំណាងរាស្ត្រលោក លិម គិមយ៉ា និងការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។ អ្នកតាមដាននយោបាយយល់ថា ការស្នើរបស់ពលរដ្ឋរស់នៅក្រៅប្រទេស គ្រាន់ជាសិទ្ធិសម្តែងមតិ តែគ្មានឥទ្ធិពលលើការសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលឡើយ។

រដ្ឋាភិបាលថៃអះអាងថា ខ្លួននឹងបន្តលុបបំបាត់បណ្តាញមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកអនឡាញនៅតាមព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង ដោយសហការជាមួយរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា និងឡាវ បន្ទាប់ពីទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងបង្ក្រាបការករណីមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកអនឡាញក្បែរព្រំដែនប្រទេសភូមា។ យោងតាមសំណេរនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិថៃលោក ភូមថាំ វីឆាយ៉ាឆៃ ដែលកាសែតថៃ បាងកកប៉ុស្តិ៍ស្រង់មកចុះផ្សាយនៅថ្ងៃអាទិត្យទី ២៣កុម្ភៈ ការឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញនេះគឺជាឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ដែលប៉ះពាល់ផ្ទាល់ដល់អាយុជីវិតរបស់ជនជាតិថៃ និងជនបរទេសដូចគ្នា។ 

នៅថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ មានក្រុមហ៊ុនចិនមួយបានធានាអះអាងថា នឹងប្រមូលទិញដំឡូងមីស្ងួត នៅតាមបណ្ដាខេត្តនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឲ្យបានចំនួន១០ម៉ឺនតោនបន្ថែមទៀត ក្នុងឆ្នាំ២០២៥នេះ ក្នុងខណៈពេលដែលដំឡូងមីកម្ពុជាកំពុងធ្លាក់ថ្លៃយ៉ាងគំហុក។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតក្នុងស្រុក Freshnews នៅកំពង់ផែស្វយ័តក្រុងព្រះសីហនុ លោក ហ្សូ ប៊ីន (XU BIN) នាយកក្រុមហ៊ុននាំដំឡូងមីស្ងួតចេញទៅប្រទេសចិន បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនគ្រោងនឹងបង្កើតរោងចក្រដ៏ធំមួយ សម្រាប់កែច្នៃដំឡូងមីស្ងួតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ ថ្លែងប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី២៣ កុម្ភៈនេះ លោក អិល ឈិញ ប្រធានសមាគមកសិករដំឡូងមីខ្មែរលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្ននេះមានក្រុមហ៊ុនចិនតែបី ឬ៤ ដែលទិញដំឡូងមីពីកសិករ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងទំហំតែប្រមាណ ៤ពាន់តោនប៉ុណ្ណោះ។ បើតាមលោក អិល ឈិញ ទំហំនៃការទិញដំឡូងមីរបស់ចិន មានចំនួនតិចតួចនៅឡើយ និងថា បច្ចុប្បន្ននេះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបាននិងកំពុងរៀបចំគោលនយោបាយថ្មីក្នុងដោះស្រាយបញ្ហាដំឡូងមីជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ សូមស្តាប់ប្រសាសន៍លោក អិល ឈិញ ប្រធានសមាគមកសិករដំឡូងមីកម្ពុជា រៀបចំដោយស៊ឹម ចាន់សំណាង៖

អាល្លឺម៉ង់​កំពុង​រៀប​ចំ​បោះឆ្នោត​សភាមុន​អាណត្តិ​ នៅថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​២៣​កុម្ភៈ​២០២៥​នេះ ដែល​នឹង​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្តូរ​ផ្លាស់​រដ្ឋាភិបាល។ គណបក្ស​អភិរក្ស​និយម ដែល​ជា​គណបក្ស​ប្រឆាំងហាក់​មាន​ប្រៀប​ខ្លាំងជាង​គេ​។ គណបក្ស​អ្នក​ជាតិនិយម​ជ្រុល​ នឹងក្លាយ​ជា​ចរន្ត​នយោបាយ​ទីពីរ ដោយ​អាច​​ដណ្តើម​បាន​សំឡេង​គាំទ្រ​ខ្ពស់​មិនធ្លាប់​មាន។ ចំណែក​គណបក្ស​សង្គម​ប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុតអាណត្តិ​អូឡាហ្វ ស្ហុល៍ ទំនង​ត្រូវ​ចាញ់ ហើយ​​​ធ្លាក់​មក​នៅ​លំដាប់​ទីបី ​ក្នុង​សម័យ​បោះឆ្នោត​នេះ។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ នៃ​ស្នង​ការ​ដ្ឋាន​នគរ​បាល​ខេត្ត​កំពង់​ធំ ​នៅថ្ងៃ​ទី​២២​ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២៥ ​បាន​ចេញ​មុខ​សុំការ​យោគ​យល់ ​និង​អធ្យា​ស្រ័យ​ ចំពោះ​ករណី​ដែល​អធិការ​ដ្ឋាន​នគរ​បាល​ស្រុក​សណ្តាន់ ​បាន​កោះហៅ​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ម្នាក់​ឲ្យទៅ​ធ្វើ​កិច្ច​សន្យា​ផ្តិត​មេ​ដៃ ​ឈប់​ចូល​ទៅ​បញ្ចេញ​មតិ​នៅ​លើ​ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក​របស់​ស្នង​ការ​ដ្ឋាន​នគ​របាល​ខេត្ត​កំពង់ធំ​។​ ស្នងការ​ដ្ឋាន​នគរ​បាល​ខេត្ត​ធំ ​ចេញ​មក​បក​ស្រាយ​យ៉ាង​ដូច្នេះ ​នៅបន្ទាប់​ពី​ផ្ទុះមាន​ប្រតិកម្ម​រិះគន់​សមត្ថ​កិច្ច​នៃ​អធិការ​ដ្ឋាន​នគរបាល ស្រុក​សណ្តាន់ ដែល​បាន​ហៅ​ឈ្មោះ សឿង សុភ័ក្រ មក​ធ្វើ​កិច្ច​សន្យា​ខាង​លើ​។

ខ្សែភាពយន្តឯកសារខ្នាតខ្លីដែលនិយាយពីបុណ្យអុំទូក និង​នំបញ្ចុកបានទទួលរង្វាន់លេខ២ និងលេខ៣ នៅក្នុងមហោស្រពភាពយន្តនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ឬភូមា។ ស្ថិតនៅទីក្រុងរ៉ង់ហ្គូន ប្រទសមីយ៉ាន់ម៉ា នៅក្នុងរយៈពេល៦ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៦ដល់ថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ យុវផលិតករភាពយន្តឯកសារខ្នាតខ្លីរបស់កម្ពុជាចំនួនពីរក្រុម បាននាំយកខ្សែភាពយន្តឯកសារស្តីពីម្ហូបអាហារ និងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ ទៅចូលរួមប្រកួតនៅក្នុងមហោស្រពភាពយន្តឯកសារMekong Creative Film Festival ថ្នាក់តំបន់ទន្លេមេគង្គ។ 

សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនមានរយៈពេល​គម្រប់​៣ឆ្នាំ​គត់​នៅថ្ងៃ​ចន្ទទី ២៤ កុម្ភៈ។ នៅក្នុង​សង្រ្គាម​៣ឆ្នាំមកនេះ ទាំងភាគីរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន​បាត់បង់​​ទាហានរៀងៗខ្លួន ក្នុងចំនួន​ដ៏ច្រើនមិនធ្លាប់មាននៅទឹកដីអឺរ៉ុប គិត​ចាប់តាំងពី​ចប់​សង្រ្គាមលោកលើកទី២។ យ៉ាងណាក៏ដោយ គេនៅតែមិនអាច​ដឹង​ពីចំនួនពិតនៃ​ទាហាន​ដែលស្លាប់​ដោយសារ​សង្រ្គាម ព្រោះថា ទាំងភាគីរុស្ស៊ី និង​ជាពិសេស​អ៊ុយក្រែន​បាន​លាក់​បាំង មិន​ចុះផ្សាយ​ឲ្យគេដឹង​ពី​ទាហាន​ពលិជីវិត​នៅសមរភូមិអ៊ុយក្រែន។ អ្នកវិភាគ​យោធា​វាយតម្លៃថា រុស្ស៊ីអាច​បាត់បង់​ទាហាន​ច្រើនជាង​អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ រុស្ស៊ីនៅតែ​អាច​មានកម្លាំង​ រុញច្រានវាយ​ដណ្តើមយកដី​ភាគខាងកើត​របស់អ៊ុយក្រែនជាបន្តបន្ទាប់។

សហរដ្ឋអាមេរិកដាក់សម្ពាធនិងបន្ទុកលើអ៊ុយក្រែនកាន់តែខ្លាំង។ នៅថ្ងៃសុក្រទី២១កុម្ភៈម្សិលមិញ សហរដ្ឋអាមេរិកបានលើកគម្រោងសេចក្តីសម្រេចចិត្តថ្មី ស្តីពីការ“ទាមទារបញ្ចប់សង្គ្រាមអ៊ុយក្រែនឱ្យបានឆាប់រហ័ស” ដាក់ជូនអង្គការសហប្រជាជាតិ។ គម្រោងសេចក្តីសម្រេចចិត្ត ដែលនឹងត្រូវអនុម័តនៅថ្ងៃចន្ទទី២៤កុម្ភៈ២០២៥ គ្មាននិយាយអំពីបូរណភាពដែនដីទាំងស្រុងរបស់អ៊ុយក្រែនទេ។ នេះបើតាមប្រភពការទូតជាច្រើន។

យោងតាមការចុះផ្សាយដោយសារព័ត៌មានវៀតណាមនៅថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត រួមនឹងថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលៗរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមួយចំនួន បានទៅជួបប្រជុំការងារកម្រិតខ្ពស់មួយជាមួយបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាមក្នុងទីក្រុងហូជីមិញ។ ក្នុងជំនួបនោះ ភាគីទាំងពីរបានប្តេជ្ញាពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាប្រពៃណីឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅថែមទៀត និងគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមកលើគ្រប់វិស័យ មិនថា វិស័យនយោបាយ និងកិច្ចការងារអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គម។ មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងចាត់ទុក ជំនួបកំពូលរវាងបក្សទាំងពីរថា ជារឿងគួរឱ្យសង្ស័យ បន្ទាប់ពីថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានធ្វើដំណើរយ៉ាងស្ងាត់ៗទៅប្រទេសវៀតណាម។

ប្រ​មុខ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២០​ ខែ​កុម្ភៈ​ ឆ្នាំ​២០២៥ ​បាន​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឱ្យ​ពល​រដ្ឋ​រាយ​ការណ៍ ​ប្រសិន​បើ​មាន​ការ​រើស​អើង ​នៅពេល​ប្រើ​បណ្ណ​បេឡា​ជាតិ​សន្ដិ​សុខ​សង្គម​(ប.ស.ស)​ បណ្ណ​សមធម៌ ​និង​បណ្ណ​ងាយ​រង​ហា​និភ័យ​ ដើម្បី​ទទួល​ការ​ព្យាបាល​ជំងឺ​នៅ​មន្ទីរ​ពេទ្យ​។​ ការ​លើក​ឡើង​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តីហ៊ុន ម៉ាណែត ​ធ្វើ​ឡើង​ បន្ទាប់​ពី​មាន​ករណី​ស្ត្រី​ម្នាក់​ស្លាប់​កូន​ក្នុង​ផ្ទៃ ​នៅ​មន្ទីរ​ពេទ្យ​បង្អែក​ខេត្ត​តាកែវ​។ គ្រួសារ​របស់​ស្រ្តី​រង​គ្រោះ​អះ​អាង​ថា ​រឿង​នេះ​កើត​ឡើង​ដោយ​សារ​ មក​ពី​គ្រូ​ពេទ្យ​រើស​អើង​ពួកគេ​ដែល​ប្រើ​ប​ណ្ណ ប.ស.ស​ នៅ​ពេល​ចូល​ទៅ​ទទួល​ការ​ព្យាបាល​នៅ​មន្ទីរ​ពេទ្យ​។​ តើ​ត្រូវ​មាន​យន្ត​ការ​អ្វី​ខ្លះ​ដើម្បី​ធានា​ថា ​គ្មាន​ការ​រើស​អើង​ចំពោះ​អ្នក​ជំងឺ​ប្រើ​បណ្ណ.បស.ស?​

ពលរដ្ឋខ្មែរជាង១០នាក់ត្រូវបានប៉ូលិសថៃចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់ពីបទឆ្លងដែនចូលទៅរស់នៅ និងធ្វើការដោយខុសច្បាប់នៅប្រទេសថៃ។ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការបង្រ្កាបការជួញដូរគ្រឿងញៀន និងឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែននៅតាមបណ្តាខេត្តជាប់ព្រំដែន ប៉ូលីសខេត្តស្រះកែវប្រទេសថៃ កាលពីថ្ងៃសុក្រទី២១កុម្ភៈ បានរកឃើញក្រុមពលរដ្ឋខ្មែរចំនួន១២នាក់ដែលកំពុងរស់នៅ និងធ្វើការក្នុងប្រទេសថៃ ដោយគ្មានឯកសារផ្លូវច្បាប់។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃកម្ពុជា នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី២២កុម្ភៈនេះ បានចេញមកគូសបញ្ជាក់ថា ថា ការសម្រេចរបស់តៃវ៉ាន់ដែលដាក់កម្ពុជាក្នុងចំណោមប្រទេសគោលដៅដ៏គ្រោះថ្នាក់ គ្រាន់តែជាការយល់ឃើញតែម្ខាងរបស់កោះតៃវ៉ាន់ ដែលមិនបង្កផលប៉ះពាល់ដល់កម្ពុជា។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតតៃវ៉ាន់ ក្រសួងមហាផ្ទៃតៃវ៉ាន់ កាលពីថ្ងៃសុក្រទី ១៤កុម្ភៈ បានដាក់កម្ពុជានិងបណ្តាប្រទេស៤ទៀតក្នុងតំបន់អាស៊ាន ជាគោលដៅ ប្រទេសដ៏គ្រោះថ្នាក់ ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ។

ព្រះតេជគុណ សុខ សឹង ព្រះចៅអធិការវត្តគិរីរុក្ខារាមដងរែក (ហៅវត្តគ្រែផុស) ក្នុងស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យត្រូវបានបណ្តេញចេញពីវត្តកាលពីថ្ងៃទី១៤ កុម្ភៈ ក្រោមហេតុផលថា ព្រះចៅអធិការវត្តអង្គនេះមានពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងស្រីញី ការចំណាយលុយវត្តខុសខ្ទង់ និងរឿងនយោបាយជាដើម។ ក្នុងបទសម្ភាសខ្លីជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី២១កុម្ភៈ ព្រះតេជគុណ សុខ សឹង បដិសេធមិនទទួលយកចំណុចចោទប្រកាន់ទាំងនេះទេ ក៏ប៉ុន្តែព្រះតេជគុណអង្គនេះមានសង្ឃដីកាថា ត្រូវតែបង្ខំចិត្តចាកចេញពីវត្ត ព្រោះខ្លាចត្រូវគេចាប់ផ្សឹក។ គួរជម្រាបជូនថា លិខិតរបស់សាលាគណខេត្តបន្ទាយមានជ័យចុះថ្ងៃទី១៥កុម្ភៈ ដែលវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិទើបទទួលបាន នៅថ្ងៃសុក្រនេះបានបញ្ជាក់ថា ព្រះតេជគុណ សុខ ស៊ឹង ពិតជាបានប្រព្រឹត្តខុសវិន័យសង្ឃ និង ពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្តអស់ទំនុកចិត្តច្រើនលើកច្រើនសា ក្នុងរយៈពេលជាង ៣ឆ្នាំមកនេះ។ សាលាគណខេត្តបន្ទាយមានជ័យបញ្ជាក់ថា មន្ត្រីសង្ឃសាលាអនុគណបានសម្រេចដកសិទ្ធជាព្រះចៅអធិការវត្ត និងនិមន្តលោកឱ្យចាកចេញពីវត្ត ក្រោមការព្រមព្រៀងពីភិក្ខុ សុខ ស៊ឹងផ្ទាល់៕

កងទ័ពជើងទឹកចិនបានចាប់ផ្តើមធ្វើសមយុទ្ធយោធា នៅក្នុង​សមុទ្រ​តាសម៉ាន (Tasman) ចន្លោះអូស្ត្រាលីនិង​នូវែលសេ​ឡង់ កាលពីថ្ងៃសុក្រទី​២១​កុម្ភៈ។ ផ្អែកតាម​ក្រសួងការពារជាតិ​អូស្ត្រាលី គឺ​នាវាចម្បាំងចិនទំនងជាបានប្រើគ្រាប់ពិតថែមទៀតផង ដែល​បង្កឲ្យ​មានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង ព្រោះវាអាចប៉ះពាល់ ដល់សន្តិសុខ​របស់​អាកាសចរណ៍​ស៊ីវីល​។

ក្រោយពីមានការបង្កកជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកតាមរយៈទីភ្នាក់ងារផ្តល់ជំនួយអន្តរជាតិ USAID សហគមន៍ការពារព្រៃឡង់បានបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភថា សកម្មភាពទន្រ្ទានដីព្រៃ ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងបរបាញ់សត្វព្រៃនឹងអាចកើនឡើង។ ចំពោះសហគមន៍ការពារព្រៃឈើ ជំនួយរបស់ USAID បានជួយជ្រោមជ្រែងអ្នកការពារជួរមុខក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ និងការអភិរក្សសត្វព្រៃ។ ដូច្នេះពួកគេសង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកនឹងពិចារណាឡើងវិញចំពោះការបន្តជំនួយ USAID ដែលបានរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងសម្រាប់សកម្មភាពការពារព្រៃឈើ។

កាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី​២០​កុម្ភៈ លោក​ម៉ាក្រុង ប្រធានាធិបតីបារាំង បាន​ធ្វើវីដេអូ Live នៅលើបណ្ដាញ​​សង្គម ដើម្បី​ឆ្លើយសំណួររបស់​មហាជនទាក់ទិននឹងការព្រួយ​បារម្ភទាំងឡាយ ស្តីអំពី​សំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន ព្រមទាំង​ផលវិបាកផ្នែកសន្តិសុខមកលើអឺរ៉ុបទាំងមូល​។ លោក​ម៉ាក្រុងបានបញ្ជាក់នូវគោលជំហរថា​ ​បារាំងនឹងសហការ​ជាមួយប្រទេសអឺរ៉ុបផ្សេងទៀត ដើម្បី​បញ្ជូនកងទ័ពទៅរក្សាសន្តិភាពនៅអ៊ុយក្រែន ល្គិកណាមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយ​ដ៏ពេញលេញ និងយុត្តិធម៌សម្រាប់អ៊ុយក្រែន​។ បន្ថែមពីនេះដែរ លោក​ម៉ាក្រុង អះអាងថាលោកនឹងនិយាយប្រាប់​លោកដូណាល់​ ត្រាំ នៅសប្តាហ៍​ក្រោយ ​ថាត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន ​មិនត្រូវទន់ជ្រាយជាមួយ​លោក​ពូទីនជាដាច់ខាត​។

នៅ​ថ្ងៃ​សុក្រ​ ទី២១កុម្ភៈ រដ្ឋាភិបាល​ទីក្រុង​វ៉ាស៊ីន​តោន​និងទីក្រុង​ប៉េកាំង​បាន​សម្តែង​ក្តី​បារម្ភ​ដាក់​គ្នាទៅវិញទៅមក​ ជុំវិញ​សំណុំ​រឿង​ពាណិជ្ជកម្ម​​​។​ ក្តីព្រួយ​បារម្ភ​នេះ​ បាន​ត្រូវ​លើកឡើង​ក្នុង​កិច្ចសន្ទនា​តាម​ទូរស័ព្ទ​ជាលើកទី១ រវាង​រដ្ឋមន្ត្រី​ហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក និង​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ចិន​ទទួល​បន្ទុក​ពាណិជ្ជកម្ម។ នេះ​បើតាម​បណ្តាញ​ឃោសនា​រដ្ឋចិន​ CCTV។​