​សេរីភាព​ជា​ទូទៅក្នុងពិភពលោក ​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​ នៅឆ្នាំ២០២៤ ខណៈពេល​អំណាច​ផ្តាច់​ការ​កាន់តែ​ឡើង​ឥទ្ធិពល។​ នេះបើតាម​របាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំ​របស់អង្គការ Freedom House ដែល​ជា​ស្ថាប័ន​តាមដាន​​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ និង​លិទ្ធិ​ប្រជាធិតេយ្យ​ក្នុងពិភពលោក។ ទោះបីជា​ម្តេច​ក្តី​ ​អង្គការអាមេរិកមួយ​នេះ​ ក៏​បាន​កត់​សម្គាល់​ដែរថា នៅទ្វីប​​​អាស៊ី​ភាគខាងត្បូង ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ហាក់​កំពុងស្ថិត​លើដំណើរ​ទៅកាន់​សេរីភាព ដោយ​សារ​​តែ​សន្ទុះ​ចលនាទាមទារ​សិទ្ធិ​របស់​ក្រុម​បាតុករ​ និង​បន្ទាត់​នយោបាយ​ប្រឆាំង​អំពើពុក​រលួយ។​ 

ក្រសួងការពារជាតិ​តៃវ៉ាន់ បានឲ្យដឹងនៅព្រឹក​ថ្ងៃពុធទី​២៦​កុម្ភៈនេះ ថាកងទ័ពចិន​បានធ្វើសមយុទ្ធយោធាដោ​យ​ប្រើគ្រាប់ពិត នៅ​កៀកបំផុតនឹង​ខាងត្បូង​កោះតៃវ៉ាន់ ចម្ងាយតែ​ជាង​៧០គីឡូម៉ែត្រ។ ភាគីតៃវ៉ាន់ បានរិះគន់ថា ទង្វើរបស់កងទ័ពចិនដែលធ្វើសមយុទ្ធដោយ​មិនជូនដំណឹងមុន គឺជាការបំពាន​មកលើច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយ​បង្កអស្ថិរភាពដល់តំបន់ទាំងមូល​។

ជាអ្នកស្រឡាញ់ និងចង់ថែរក្សាវប្បធម៌ប្រពៃណីដូនតា អ្នកស្រី ស៊ន ម៉ាយ៉ា បានបោះបង់ការងារជាបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនបរទេសមួយ និងងាកទៅចាប់របរកែច្នៃចចូតធ្វើជាសម្ភារៈប្រើប្រាស់ ដូចកន្ទេល កាបូប ក្រណាត់ទ្រាប់ចាន កន្ត្រក់ដាក់ខោអាវ និងរបស់របរជាច្រើនផ្សេងទៀត។ ក្រៅពីជួយលើកស្ទួយអត្តសញ្ញាណខ្មែរ របរមួយនេះបានជួយបង្កើតការងារ និងកាត់បន្ថយការចំណាកស្រុករបស់ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍មួយចំនួននៅតាមទីជនបទ។

នាយករដ្ឋមន្ដ្រីវៀតណាម លោក ផាម មីញជីញ បានស្នើឱ្យកម្ពុជា និងវៀតណាមធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីរៀបចំបោះបង្គោលព្រំដែនគោកដែលនៅសល់ ចំនួន១៦%។ សំណើរបស់មេដឹកនាំវៀតណាមដូចនេះធ្វើឡើងក្នុងជំនួបជាមួយលោក ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជានៅក្នុងទីក្រុងហាណូយនាថ្ងៃទី២៥ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥។ នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មានវៀតណាម Vietnam News។

នៅថ្ងៃសុក្រទី២១កុម្ភៈ ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈបានចេញសេចក្តីណែនាំដល់កម្មករនិងម្ចាស់សហគ្រាសរោងចក្រអំពីយន្តការលើកកម្ពស់ឥរិយាបថរស់នៅប្រកបដោយសុខុមាលភាព។ ការណែនាំនេះធ្វើឡើងដោយក្រសួងការងារយល់ឃើញពីហានិភ័យនៃការកើតឡើងជំងឺមិនឆ្លងទៅលើកម្មករនិយោជិត។តំណាងសហជីពយល់ថា ការណែនាំរបស់ក្រសួងការងារជាយន្តការល្អ តែពួកគេបារម្ភអំពីប្រសិទ្ធិភាព ប្រសិនបើគ្មានយន្តការតាមដានច្បាស់លាស់។

អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដាច់ដោយឡែកពីគ្នាដើម្បីអបអរទិវាអន្ដរជាតិនារី ៨មីនា ឆ្នាំ២០២៥។ មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ហៅកាត់ CCHR បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ដោយអំពាវនាវឱ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធដាក់ចេញវិធានការនានា ដើម្បីបើកឱកាសឱ្យស្ដ្រី មានសិទ្ធិ អំណាចស្មើគ្នា និងមនុស្សទាំងអស់។ ចំណែកសមាគម សហជីព និងសហគមន៍ផ្សេងទៀតក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនៅថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈនេះ ក្នុងន័យប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះដែរ។

បន្ទាប់ពីបរាជ័​យ​គ្មានលទ្ធផលកាលពីខែ​វិច្ឆិកានៅកូឡុំប៊ី សន្និសីទ​អន្តរជាតិស្តីពីបរិស្ថាន​COP16 បានបន្តធ្វើថែម​៣ថ្ងៃទៀត​ នៅ​ទីក្រុងរ៉ូមប្រទេសអ៊ីតាលី ចាប់ពីថ្ងៃអង្គារទី​២៥កុម្ភៈ។ ជា​ការបន្ថែមពេលវេលា ដើម្បីបន្តជជែក​ចរចាគ្នា ស្វែងរក​​យន្តការ​ហិរញ្ញវត្ថុ ដែលចាំបាច់នៅក្នុង​ការ​​​អភិរក្សធនធានធម្មជាតិ​ជីវចម្រុះ។ សូមរំលឹកថា កម្មវត្ថុ​ធំមួយ​ដែល​គេបានកំណត់​កាលពីឆ្នាំ​២០២២ នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងគុនមីង-ម៉ុងរ៉េអាល់ គឺត្រូវ​ចាត់បញ្ចូល​ផ្ទៃដី​និងផ្ទៃទឹកទំហំ៣០នៃផែនដី ឲ្យ​ក្លាយជាតំបន់អភិរក្សធម្មជាតិ​ ពីពេលនេះរហូតឆ្នាំ​២០៣០​ ហើយដែលត្រូវការប្រាក់​ប្រមាណ​២០០ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយ១ឆ្នាំ​។

លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​យុត្តិ​ធម៌​បង្គាប់​ឱ្យ​ព្រះ​រាជ​អាជ្ញា និង​ព្រះរាជ​អាជ្ញា​រង​២៣រូប​ចូលមក​បង្ហាញ​ខ្លួន​នៅ​កន្លែង​ថ្មី​ឲ្យបាន​មុន​ថ្ងៃ​ទី​៣ ខែ​មីនា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រោយពី​មន្ត្រី​ទាំង​នោះ​ទទួល​បាន​ការ​តែង​តាំង និង​ផ្ទេរ​ភារ​កិច្ច​ទៅ​អង្គ​ភាព​ថ្មី​។ ​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌​បញ្ជាក់​ថា ​នេះគ្រាន់​តែ​ជា​បែប​បទ​រដ្ឋបាល​ជា​លក្ខណៈ​ធម្មតា​តែ​ប៉ុណ្ណោះ ខណៈ​លិខិត​បង្គាប់​ការ​បែប​នេះ​ធ្លាប់​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​នៅ​រៀង​រាល់​ពេល​ដែល​មាន​ការ​ផ្ទេរ ​និង​តែង​តាំង​ ចៅក្រម និង​ព្រះរាជ​អាជ្ញា​ទៅ​អង្គភាព​ថ្មី​។

លោក​បណ្ឌិត សុខ ទូច ប្រធាន​រាជ​បណ្ឌិត​សភា​កម្ពុជា​បាន​សរសេរ​នៅ​លើ​ទំព័រ​ហ្វេស​ប៊ុក​នា​ថ្ងៃ​ទី​២៥​ ខែ​កុម្ភៈ​ថា ករណី​រាវ​លៀស​នៅ​បឹង​ទន្លេ​សាប​មិន​មែន​ដើម្បី​តែ​ក្រពះ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ តែ​ជាការ​នេសាទ​ដោយ​ប្រើ​ម៉ាស៊ីន និង​ទូក អូស​ក្នុង​ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំ​ដើម្បី​យក​ទៅ​ធ្វើ​ជា​ចំណី​ត្រី និង​កិន​ធ្វើ​ចំណី​សត្វ​។​ តាម​ បណ្ឌិត​ សុខ ទូច ​លៀស​របស់​ខ្មែរ​រាប់​សិប​តោន​ត្រូវ​បាន​ដឹក​ចេញ​ពី​បឹង​ទន្លេសាប​ទៅកាន់​ប្រទេស​ជិត​ខាង​។​ ឆ្លើយ​ប្រាប់​វិទ្យុ​បារាំង​អន្តរ​ជាតិ​ RFI នាថ្ងៃ​ទី​២៦ កុម្ភៈ​នេះ ​លោក សុខ ទូច ថា​ករណី​នេសាទ​លៀស​ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំ​នេះបាន​កើត​ឡើង​ច្រើន​នៅតាម​ខេត្ត​ដែល​ជាប់​នឹង​បឹង​ទន្លេសាប​។

​របាយការណ៍​របស់​អង្គការ​សុខភាព​ពិភពលោក ចេញ​ផ្សាយ​នៅថ្ងៃអង្គារ​ទី​២៥​កុម្ភៈ​២០២៥​នេះ បាន​អះអាង​ថា​ ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ មាន​កុមារ​អឺរ៉ុប ជិត​ ៧៦០០០នាក់ បាន​ស្លាប់ នៅ​​អាយុ​ក្រោម​៥​ឆ្នាំ ដោយ​មូលហេតុចម្បង​​៥​។ តែ​មូលហេតុខ្លះ​អាច​បញ្ចៀស​បាន។

ក្រសួងបរិស្ថាន រួមជាមួយរដ្ឋបាលខេត្តកោះកុង និងអង្គការមេត្តាធម្មជាតិនឹងរៀបចំពិធី «បុណ្យកោងកាង»ជាលើកដំបូងដែលមានរយៈពេល៣ថ្ងៃ ពីថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ដល់ថ្ងៃទី០២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ នៅខេត្តកោះកុង។ នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំង RFI នាថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ នេះ លោក ហ៊ុន ម៉ារ៉ាឌី ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តកោះកុងបានឲ្យដឹងថា កម្មវត្ថុនៃការធ្វើបុណ្យកោងកាងនៅខេត្តកោះកុង គឺចង់ឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរមានការយល់ដឹងពីការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិដើមកោងកាងដែលពលរដ្ឋសហគមន៍ជាច្រើនទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ដ៏ធំធេងពីធនធានធម្មជាតិព្រៃកោងកាង។

អស់រយៈពេល ៦ឆ្នាំដែលលោកលឹម វណ្ណច័ន្ទបានចាប់អារម្មណ៍ទៅលើការសិក្សាស្រាវជ្រាវស្វែងរកផូស៊ីលដែលមានអាយុកាលតាំងពីរាប់លានឆ្នាំនៅកម្ពុជា។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះបានឈានដល់ការរកឃើញផូស៊ីលសំខាន់ៗដូចជា សត្វសមុទ្រ ឆ្អឹងដាយណូស័រ ផូស៊ីលដើមឈើ ផូស៊ីលអណ្តើក ផូស៊ីលក្រពើ និងស្លឹកឈើ។ លោកលឹម វណ្ណច័ន្ទ ដែលសព្វថ្ងៃជាអ្នកស្រាវជ្រាវរបស់ក្រសួងបរិស្ថានអះអាងថា គោលបំណងនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវគឺដើម្បីប្រមូលទិន្នន័យ និងសំណាកសំខាន់ៗ សម្រាប់ចងក្រងឯកសារវប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រ ពិសេសស្វែងយល់ពីការកកើតនៃទឹកដីកម្ពុជារាប់លានឆ្នាំកន្លងមក៕

លោក​ម៉ាក្រុង បានទៅជួបលោក​ដូណាល់ ត្រាំ នៅសេតវិមានកាលពីថ្ងៃទី​២៤កុម្ភៈ​ ដើម្បី​និយាយអំពីសំណុំរឿងសង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន​។ លោក​ម៉ាក្រុង មានចេតនា​ពន្យល់បញ្ចុះបញ្ចូល កុំ​ឲ្យ​លោកដូណាល់ ត្រាំ ធ្វើតាម​លោក​ពូទីនខ្លាំងពេក ហើយ​ត្រូវតែកំណត់លក្ខខណ្ឌ ធានាការពារសន្តិសុខអ៊ុយក្រែនឲ្យបានច្បាស់លាស់ ប្រសិនបើមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពពិតមែន​។ លក្ខខណ្ឌមួយដ៏សំខាន់នោះ ការបញ្ជូនកងកម្លាំង​រក្សាសន្តិភាព ដើម្បីតាមដានត្រួតពិនិត្យ​មើលការគោរពកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​​។

មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកអាមេរិកប្រចាំឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក លោក រ៉ូណាល់ ខ្លាក បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្រុងភ្នំពេញ។ នាក្នុងឱកាសនោះ កម្ពុជា តាមរយៈមេបញ្ជាការកងទ័ពនៃកងយោពលខេមរភូមិន្ទលោក វង្ស ពិសេន បានសំណូមពរឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យកងទ័ព និងធ្វើសមយុទ្ធឆ្មាំអង្គររួមគ្នាឡើងវិញ។ សំណូមពររបស់កម្ពុជាយ៉ាងដូច្នេះធ្វើឡើងក្នុងហេតុផលពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនងវិស័យកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរឱ្យកាន់តែរីកចម្រើន។

កម្ពុជាបានបញ្ជាក់ពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនសារជាថ្មី ក្នុងការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ(អ.ស.ប) នាសម័យប្រជុំលើកទី៥៨។ ការបញ្ជាក់ដូចនេះរបស់កម្ពុជាបានធ្វើឡើងដោយរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស លោក ប្រាក់ សុខុនតាមរយៈការចាក់បទអន្តរាគមន៍របស់លោកជាវីដេអូដែលបានថតទុក។ នេះបើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា។

ថ្ងៃចន្ទ ទី ២៤ ខែកុម្ភៈ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បានថ្លែងថា អឺរ៉ុបមានសិទ្ធិចូលរួម  ស្វែងរកដំណោះបញ្ចប់ជម្លោះនៅអ៊ុយក្រែន។ ការលើកឡើងរបស់ លោក ពូទីន ដូច្នេះ ធ្វើឡើង ចំពេលដែលសហភាពអឺរ៉ុប កំពុងព្រួយបារម្ភ ខ្លាចត្រូវគេកៀសចេញពីតុចរចា ជាពិសេសតាំងពីក្រុងម៉ូស្គូ និង វ៉ាស៊ីនតោន បានចាប់ផ្តើមធ្វើកិច្ចចរចានឹងគ្នាផ្ទាល់។ លោក ពូទីន លម្អិតថា ទន្ទឹមគ្នានឹងអឺរ៉ុប ប្រទេសផ្សេងទៀត ក៏មានសិទ្ធិ និង លទ្ធភាព ចូលរួមដូចគ្នាដែរ។

នៅរសៀលថ្ងៃទី២៤ កុម្ភៈ លោក ហ្សាក់ ប៉ឺឡេ (Jacques Pellet) ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជាបានជួបពិភាក្សាជាមួយអគ្គស្នងការរងនគរបាលជាតិ លោក ឌី វិជ្ជា ជុំវិញរឿងឃាតកម្មលោក លិម គិមយ៉ា។ លោក ឌី វីជ្ជាបានប្រាប់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងថា នគរបាលកម្ពុជាមិនទាន់មានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ទេ ព្រោះថៃបានត្រឹមដាក់សំណើមក តែមិនមកធ្វើការជាមួយនគរបាលកម្ពុជា។ នេះបើតាមលោក ឆាម គឹមឃឿន អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិដែលបានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នាថ្ងៃទី២៥ កុម្ភៈនេះ។

នាយឧត្តមសេនីយ៍ រ៉ូណាល់ ក្លាក មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកអាមេរិកប្រចាំតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកបានធ្វើទស្សនកិច្ចរយៈពេល២ថ្ងៃនៅកម្ពុជាគឺថ្ងៃទី២៤ និង២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥។ អំឡុងទស្សនកិច្ច លោក ក្លាក បានជួបពិភាក្សាជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ព និងមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកកម្ពុជា។ មេបញ្ជាការកងទ័ពអាមេរិក និងថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាបានពិភាក្សាគ្នាលើប្រធានបទសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចជាការពង្រឹងពង្រីកទំនាក់ទំនងរវាងកងទ័ពប្រទេសទាំងពីរ ការបណ្តុះបណ្តាលរយៈពេលខ្លីដល់នាយទាហានកម្ពុជា ការពិនិត្យ និងពិភាក្សាពីលទ្ធភាពធ្វើសមយុទ្ធឆ្មាំអង្គរឡើងវិញ និងការបន្តបេសកកម្មរុករកអដ្ឋិធាតុទាហានអាមេរិកបាត់ខ្លួននៅកម្ពុជា។ អ្នកវិភាគនយោបាយភាគច្រើនបានមើលឃើញថា ជំនួបរវាងមេទ័ពអាមេរិកប្រចាំតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាបានបង្ហាញសញ្ញាវិជ្ជមានច្រើនក្នុងការស្តារទំនាក់ទំនងយោធារវាងប្រទេសទាំងពីរ។

អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​អង់គ្លេស Environmental Justice Foundation បាន​ចេញ​របាយការណ៍​នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទទី​២៤​កុម្ភៈ២០២៥ បរិហារ​ទង្វើ​ចាប់​បង្ខំ​មនុស្ស​ឱ្យ​ធ្វើការ​ នៅ​កូរ៉េខាង​ជើង។ បើ​តាម​របាយការណ៍ មាន​ពលករ​កូរ៉េខាង​ជើងជា​​ច្រើននាក់ រង​ការ​ចាប់​បង្ខំ​ឱ្យ​ធ្វើការ​នៅ​លើ​ទូក​នេសាទ​ចិន ដោយ​ខ្លះ​ជាប់​នៅក្នុង​ទូក​កណ្តាល​សមុទ្ទ​ជាង​១០​ឆ្នាំ​មិន​ដែល​ស្គាល់​ដី។

ថ្ងៃទី​២៤កុម្ភៈ២០២២ កងទ័ពរុស្ស៊ីបានសំរុកវាយ​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។ គិតមកទល់ថ្ងៃនេះ គឺជា​ថ្ងៃខួប​គម្រប់​៣ឆ្នាំហើយ ដែលអ៊ុយក្រែនខិតខំ​ប្រយុទ្ធដើម្បីការពារទឹកដី​​។ បណ្តាថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសអឺរ៉ុប​ និងកាណាដា​ជាដើម បាន​ធ្វើដំណើរទៅរដ្ឋធានី​​កៀវ នៅព្រឹក​​ថ្ងៃចន្ទនេះ ដើម្បី​បង្ហាញការសាមគ្គី ​គាំទ្រអ៊ុយក្រែន ស្របពេល​ដែល​សហរដ្ឋអាមេរិក​ដឹកនាំដោយ​រដ្ឋបាលថ្មីរបស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ហាក់កំពុងតែបែរក្បាលទៅ​ខាងរុស្ស៊ី​។​

ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានរាយការណ៍នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈនេះថា អតិផរណាក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ បានកើនឡើង៦% បើធៀបនឹងខែមករា ឆ្នាំ២០២៤។ ដើមចមនៃកំណើនអតិផរណាក្នុងខែមករានេះ គឺការឡើងថ្លៃនៃក្រុមម្ហូបអាហារ និងភេសជ្ជៈមិនមែនជាតិស្រវឹង រួមទាំងម្ហូបអាហារលក់នៅតាមភោជនីយដ្ឋាន។ តែអ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចយល់ថា កំណើនអតិផរណា ៦% នេះមិនទាន់ជាក្តីកង្វល់ទេ ព្រោះវានឹងអាចថយចុះវិញក្នុងខែកុម្ភៈ។ 

ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២៥ កម្ពុជា និង​ចិន​ប្រារព្ធ​ពិធី​បិទ​បញ្ចប់​យុទ្ធនាការ​ «ឆ្នាំ​នៃការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន កម្ពុជា-ចិន ២០២៤»។ ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ធ្វើឡើង​នៅ​ទីក្រុង​ចឹងចូវ​ ខេត្តហឺណាន ប្រទេស​ចិន​។ ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៤ កន្លង​ទៅ ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ចិន​ជាង​ ៨៤​ម៉ឺន​នាក់​បាន​មក​លេង​កម្ពុជា ​ពោល​ជាប់​លំដាប់​ទី​៣ នៃ​ចំនួន​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​អន្តរ​ជាតិ​សរុប​៦,៧ លាន​នាក់​ ដែល​មក​កាន់​ប្រទេស​កម្ពុជា​។

បន្ទាប់ពីភៀសខ្លួនពីសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន និង​រស់នៅទីក្រុង​ Besançon ភាគខាងកើត​បារាំងបានជាង​២ឆ្នាំ លោក​អ៊ុក ដារាច័ន្ទ វិចិត្រករ និង​អតីតគ្រូបង្ហាត់កីឡាតៃក្វាន់ដូ​បានត្រលប់ទៅរស់នៅ​តំបន់ក្រុង​កៀវវិញ កាលពី​ចុងឆ្នាំ ២០២៤។ ធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្រ្គាម​ខ្មែរក្រហមនៅប្រទេស​កម្ពុជា និង​ភៀសខ្លួន​ចេញពីអ៊ុយក្រែនដោយសារ​សង្រ្គាមឈ្លានពាន​របស់រុស្ស៊ី លោក អ៊ុក ដារាច័ន្ទនិងភរិយា​អ៊ុយក្រែន​​វិលត្រលប់ទៅរួមរស់ជាមួយកូនប្រុស ​តំបន់ក្រុង​កៀវ បើទោះជា​កៀវ​ជា​ផ្ទាំងស៊ីបវាយប្រហារ​របស់​រុស្ស៊ីមិនលស់ថ្ងៃក្តី។ យើងស្តាប់​សក្ខីកម្ម​របស់​លោក​អ៊ុក ដារាច័ន្ទ​ដែលបាន​និយាយ​រៀបរាប់​ស្ថានការណ៍ចុងក្រោយ​នៅទីក្រុងដែលលោករស់នៅ ​ប្រាប់​ឈាង បុប្ផា។

ថ្ងៃទី ២៤​កុម្ភៈ​២០២៥ ជា​ថ្ងៃ​ខួប​បី​ឆ្នាំ​គត់​នៃ​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន តែពន្លឺ​សន្តិភាព​ហាក់​នៅ​ឆ្ងាយ​សន្លឹម។ ក្រៅ​ពីការ​​បាត់​បង់ជីវិត​ទាហាន​អស់​យ៉ាង​ច្រើន​សន្ធាប់ ​ ​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល​​និង​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ​ ក៏​បន្តស្លាប់​និង​​ហិនហោច​ជា​រៀងរាល់​ថ្ងៃ។ ផលវិបាក​នៃ​សង្គ្រាម បាន​បន្សល់​ទុក​នូវ​គ្រោះ​​មហន្តរាយផ្នែក​​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ សេដ្ឋកិច្ច​និង​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល​មហា​ធំ ​ប៉ុន្តែ​គ្មាន​សោះ​តុល្យការ​ពិតប្រាកដ សម្រាប់​ពេល​នេះ។

ដោយ​គ្មាន​ការ​ភ្ញាក់​ផ្អើល គណបក្ស​ស្តាំ​អភិរក្ស​និយមអាល្លឺម៉ង់​ បាន​ឈ្នះ​នាំមុខ​ នៅ​ក្នុង​សម័យ​បោះឆ្នោត​សភា​ថ្ងៃ​ទី​២៣​កុម្ភៈ២០២៥។ ​ប្រធាន​គណបក្សលោក ហ្វ្រីដ្រិក មែក្ស ​បាន​ប្រកាស​ចាប់​​ផ្តើម​កិច្ចចរចា​ដើម្បី​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​ ឱ្យ​បាន​ឆាប់​រហ័ស ស្រប​តាម​​បរិបទ​នយោបាយអឺរ៉ុប ដែល​​ត្រូវប្រឈម​នឹង​លោក​ដូណាល់​ត្រាំ​ផង និង​រុស្ស៊ី​ផង។

នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២៥ មាន​ករណី​ភ្លើង​ឆេះព្រៃ​កើត​ឡើង​លើ​ភ្នំជីសូរ​ក្នុង​ស្រុក​សំរោង​ ខេត្តតាកែវ​។ ​លោក វ៉ី សំណាង អភិបាល​ខេត្ត​តាកែវ​លើក​ឡើង​ថា ​មូល​ហេតុ​នៃ​ការ​ឆេះព្រៃ​អាច​កើត​ឡើង​ដោយ​សារ​កត្តា​មនុស្ស​ដុត​ព្រៃ រកសត្វ និង​កត្តាធម្មជាតិ​ក្ដៅ​ហួតហែង​។​ តែ​លោក​អះអាងថា សមត្ថកិច្ច​បាន​អន្តរាគមន៍​ទាន់​ពេល ពោល​មិន​មាន​ទំហំ​ខូច​ខាត​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ទេ។​ ទោះជា​យ៉ាងណា ​អភិបាល​ខេត្ត​តាកែវ​អំពាវ​នាវ​ឲ្យអ្នក​រក​ឃ្មុំប្រុង​ប្រយ័ត្នកុំ​ឲ្យ​មាន​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ​តទៅ​ទៀត​។

ប្រជាកសិករដែលដាំផ្លែតាង៉ែនក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យបានត្អូញត្អែរពីកង្វះទីផ្សារដើម្បីលក់ផ្លែតាង៉ែនរបស់ពួកគេ។ អ្នកស្រី វណ្ណ គន្ធា កសិករមួយរូបដែលមានចំការផ្លែតាង៉ែនលក្ខណៈគ្រួសារ កំពុងប្រឈមនឹងការបង់សងបំណុលធនាគារប្រមាណជាង ១ម៉ឺនដុល្លារ បន្ទាប់ពីអ្នកស្រីបានខាតបង់ក្នុងរបរមួយនេះ រយៈពេល៣ឆ្នាំជាប់ៗគ្នា។ ដោយអស់សង្ឃឹមនឹងមុខរបរដាំផ្លែតាង៉ែន អ្នកស្រីសម្រេចចិត្តដាក់ស្លាកលក់ដីចំការ ដើម្បីបានប្រាក់យកទៅសងបំណុលធនាគារ។ ពីសង្កាត់អូស្មាច់ ក្រុងសំរោង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ សូមលោកអ្នកនាងទស្សនាបទយកការណ៍រៀបចំដោយស៊ឹម ចាន់សំណាង ដោយមានជំនួយបច្ចេកទេសពីឈា ប៊ុនរិទ្ធិ៖

ដូច​ការ​គ្រោង​ទុក ការ​ជួប​ជុំ​គ្នា​របស់​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​មក​ពី​ជុំវិញ​ពិភព​លោក​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ទៅនៅ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ទី​ ២៣​កុម្ភៈ ​នៅ​ឯ​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី​។​ គឺ​ជា​ការ​ជួប​ជុំ​សំដែង​មតិ ​នៅក្រោម​ឈ្មោះថា​«សមាជ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​អូស្រ្តាលី ​នូវែល​សេឡង់ ស្តីពី​ដំណោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​កម្ពុជា»​ ពិសេស​ទាក់​ទង​នឹង​បញ្ហា​កោះគុត​ជាមួយ​ប្រទេស​ថៃ ​និង​ទាម​ទារ​រក​យុត្តិ​ធម៌​ ជូន​ លោក លិម គិមយ៉ា​។

នៅថ្ងៃអាទិត្យទី២៣កុម្ភៈនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរមកពីជុំវិញពិភពលោក និងពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី បានជួបជុំគ្នាសម្តែងមតិដើម្បីលើកនិយាយពីបញ្ហានយោបាយ និងសង្គមកម្ពុជា។ ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅបរទេស បានស្នើឡើង៣ចំណុច ដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយជាបន្ទាន់ នោះគឺការទាមទារចំណែកគ្រប់គ្រងកោះគុត ការរកយុត្តិធម៌ជូនអតីតតំណាងរាស្ត្រលោក លិម គិមយ៉ា និងការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។ អ្នកតាមដាននយោបាយយល់ថា ការស្នើរបស់ពលរដ្ឋរស់នៅក្រៅប្រទេស គ្រាន់ជាសិទ្ធិសម្តែងមតិ តែគ្មានឥទ្ធិពលលើការសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលឡើយ។

រដ្ឋាភិបាលថៃអះអាងថា ខ្លួននឹងបន្តលុបបំបាត់បណ្តាញមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកអនឡាញនៅតាមព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង ដោយសហការជាមួយរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា និងឡាវ បន្ទាប់ពីទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងបង្ក្រាបការករណីមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកអនឡាញក្បែរព្រំដែនប្រទេសភូមា។ យោងតាមសំណេរនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិថៃលោក ភូមថាំ វីឆាយ៉ាឆៃ ដែលកាសែតថៃ បាងកកប៉ុស្តិ៍ស្រង់មកចុះផ្សាយនៅថ្ងៃអាទិត្យទី ២៣កុម្ភៈ ការឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញនេះគឺជាឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ដែលប៉ះពាល់ផ្ទាល់ដល់អាយុជីវិតរបស់ជនជាតិថៃ និងជនបរទេសដូចគ្នា។ 

នៅថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ មានក្រុមហ៊ុនចិនមួយបានធានាអះអាងថា នឹងប្រមូលទិញដំឡូងមីស្ងួត នៅតាមបណ្ដាខេត្តនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឲ្យបានចំនួន១០ម៉ឺនតោនបន្ថែមទៀត ក្នុងឆ្នាំ២០២៥នេះ ក្នុងខណៈពេលដែលដំឡូងមីកម្ពុជាកំពុងធ្លាក់ថ្លៃយ៉ាងគំហុក។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតក្នុងស្រុក Freshnews នៅកំពង់ផែស្វយ័តក្រុងព្រះសីហនុ លោក ហ្សូ ប៊ីន (XU BIN) នាយកក្រុមហ៊ុននាំដំឡូងមីស្ងួតចេញទៅប្រទេសចិន បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនគ្រោងនឹងបង្កើតរោងចក្រដ៏ធំមួយ សម្រាប់កែច្នៃដំឡូងមីស្ងួតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ ថ្លែងប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី២៣ កុម្ភៈនេះ លោក អិល ឈិញ ប្រធានសមាគមកសិករដំឡូងមីខ្មែរលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្ននេះមានក្រុមហ៊ុនចិនតែបី ឬ៤ ដែលទិញដំឡូងមីពីកសិករ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងទំហំតែប្រមាណ ៤ពាន់តោនប៉ុណ្ណោះ។ បើតាមលោក អិល ឈិញ ទំហំនៃការទិញដំឡូងមីរបស់ចិន មានចំនួនតិចតួចនៅឡើយ និងថា បច្ចុប្បន្ននេះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបាននិងកំពុងរៀបចំគោលនយោបាយថ្មីក្នុងដោះស្រាយបញ្ហាដំឡូងមីជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ សូមស្តាប់ប្រសាសន៍លោក អិល ឈិញ ប្រធានសមាគមកសិករដំឡូងមីកម្ពុជា រៀបចំដោយស៊ឹម ចាន់សំណាង៖

អាល្លឺម៉ង់​កំពុង​រៀប​ចំ​បោះឆ្នោត​សភាមុន​អាណត្តិ​ នៅថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​២៣​កុម្ភៈ​២០២៥​នេះ ដែល​នឹង​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្តូរ​ផ្លាស់​រដ្ឋាភិបាល។ គណបក្ស​អភិរក្ស​និយម ដែល​ជា​គណបក្ស​ប្រឆាំងហាក់​មាន​ប្រៀប​ខ្លាំងជាង​គេ​។ គណបក្ស​អ្នក​ជាតិនិយម​ជ្រុល​ នឹងក្លាយ​ជា​ចរន្ត​នយោបាយ​ទីពីរ ដោយ​អាច​​ដណ្តើម​បាន​សំឡេង​គាំទ្រ​ខ្ពស់​មិនធ្លាប់​មាន។ ចំណែក​គណបក្ស​សង្គម​ប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុតអាណត្តិ​អូឡាហ្វ ស្ហុល៍ ទំនង​ត្រូវ​ចាញ់ ហើយ​​​ធ្លាក់​មក​នៅ​លំដាប់​ទីបី ​ក្នុង​សម័យ​បោះឆ្នោត​នេះ។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ នៃ​ស្នង​ការ​ដ្ឋាន​នគរ​បាល​ខេត្ត​កំពង់​ធំ ​នៅថ្ងៃ​ទី​២២​ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២៥ ​បាន​ចេញ​មុខ​សុំការ​យោគ​យល់ ​និង​អធ្យា​ស្រ័យ​ ចំពោះ​ករណី​ដែល​អធិការ​ដ្ឋាន​នគរ​បាល​ស្រុក​សណ្តាន់ ​បាន​កោះហៅ​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ម្នាក់​ឲ្យទៅ​ធ្វើ​កិច្ច​សន្យា​ផ្តិត​មេ​ដៃ ​ឈប់​ចូល​ទៅ​បញ្ចេញ​មតិ​នៅ​លើ​ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក​របស់​ស្នង​ការ​ដ្ឋាន​នគ​របាល​ខេត្ត​កំពង់ធំ​។​ ស្នងការ​ដ្ឋាន​នគរ​បាល​ខេត្ត​ធំ ​ចេញ​មក​បក​ស្រាយ​យ៉ាង​ដូច្នេះ ​នៅបន្ទាប់​ពី​ផ្ទុះមាន​ប្រតិកម្ម​រិះគន់​សមត្ថ​កិច្ច​នៃ​អធិការ​ដ្ឋាន​នគរបាល ស្រុក​សណ្តាន់ ដែល​បាន​ហៅ​ឈ្មោះ សឿង សុភ័ក្រ មក​ធ្វើ​កិច្ច​សន្យា​ខាង​លើ​។

ខ្សែភាពយន្តឯកសារខ្នាតខ្លីដែលនិយាយពីបុណ្យអុំទូក និង​នំបញ្ចុកបានទទួលរង្វាន់លេខ២ និងលេខ៣ នៅក្នុងមហោស្រពភាពយន្តនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ឬភូមា។ ស្ថិតនៅទីក្រុងរ៉ង់ហ្គូន ប្រទសមីយ៉ាន់ម៉ា នៅក្នុងរយៈពេល៦ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៦ដល់ថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ យុវផលិតករភាពយន្តឯកសារខ្នាតខ្លីរបស់កម្ពុជាចំនួនពីរក្រុម បាននាំយកខ្សែភាពយន្តឯកសារស្តីពីម្ហូបអាហារ និងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ ទៅចូលរួមប្រកួតនៅក្នុងមហោស្រពភាពយន្តឯកសារMekong Creative Film Festival ថ្នាក់តំបន់ទន្លេមេគង្គ។