ថ្ងៃអាទិត្យ ទី ៦ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៥ លោក Kirill Dmitriev ប្រេសិតពិសេសជំនាញសេដ្ឋកិច្ច របស់វិមានក្រេមឡាំង បានថ្លែងឲ្យដឹងថា ការជួបសន្ទនាគ្នារវាងថ្នាក់ដឹកនាំធំៗ នៃប្រទេសរុស្ស៊ី និង សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងអាចធ្វើឡើងជាថ្មីម្តងទៀត នៅរវាង ១ សប្តាហ៍ខាងមុខ។ នេះបើផ្អែកតាម ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានផ្លូវការ របស់ រដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ី។ ត្រឡប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កាលពីសប្តាហ៍មុន លោក Kirill Dmitriev នៅមិនទាន់បានលម្អិតទេថា តើប្រធានបទណាខ្លះ ដែលភាគីទាំងពីរ គ្រោងលើកយកពិភាក្សាគ្នា នៅក្នុងការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងថ្មីនេះ។
នៅក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ស្ពានអាកាសក្បាលថ្នល់(ស្ពានមរតកតេជោ) នៅថ្ងៃទី៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រកាសថារដ្ឋាភិបាលត្រៀមផ្ទៃដីជាង៧០ហិចតា នៅតំបន់កប់ស្រូវ ដើម្បីធ្វើជាសួនសាធារណៈសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋនៅទីក្រុងភ្នំពេញកម្សាន្តសប្បាយ។ ការប្រែក្លាយដីធ្លីតម្លៃរាប់លានដុល្លារទៅជាទីតាំងសួនសាធារណៈ ផ្ទៃបៃតងនេះ ត្រូវអ្នកតាមដានសង្គម បរិស្ថាន និងទេសចរណ៍នានាមើលឃើញថាជារបត់ថ្មីមួយដែលរដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ត្រូវតែបង្កើតឲ្យមាន ដើម្បីសុខមាលភាពពលរដ្ឋជាជាងការយកដីទៅវិនិយោគផ្សេងពីនេះ។
អត្រាពន្ធដ៏សែនធ្ងន់ ដែលរដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំ បានប្រកាសដាក់ទៅលើប្រទេសជាច្រើននៅទូទាំងពិភពលោក បានធ្វើឲ្យរញ្ជួយទីផ្សារមូលបត្រអន្តរជាតិ។ តម្លៃភាគហ៊ុននៅផ្សារមូលបត្រអាមេរិក នៅអឺរ៉ុប និងជាពិសេសនៅអាស៊ី បានធ្លាក់ដាំក្បាលចុះជាបន្តបន្ទាប់ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី៧មេសា។ តែទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី លោកដូណាល់ ត្រាំ បានប្រកាសជំហរនៅតែមិនប្តូរចិត្ត ហើយអះអាងថា អ្វីដែលរដ្ឋបាលលោកកំពុងតែធ្វើ នឹងនាំសហរដ្ឋអាមេរិក ឲ្យក្លាយជាមហាអំណាចដ៏ធំ សង្កត់គ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកទាំងមូល។
ទិន្នន័យស្ថិតិសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម នៅត្រីមាសទី១ ឆ្នាំនេះ បង្ហាញថាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចថយចុះបន្តិច បើប្រៀបធៀបនឹងត្រីមាសទី៣ ឆ្នាំមុន ដោយសារក្តីបារម្ភនិងភាពរំជើបរំជួលចរន្តវិនិយោគទុនជុំវិញការដំឡើងពន្ធរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ។ ប្រមុខដឹកនាំវៀតណាមបានសុំឲ្យភាគីអាមេរិកពន្យារពេល ៤៥ថ្ងៃ កុំទាន់អនុវត្តវិធានការដំឡើងពន្ធគយចំនួន ៤៦% ចំពោះទំនិញវៀតណាមនាំចូលអាមេរិក។ ការសុំពន្យារពេលនេះ គឺដើម្បីស្នើសុំបើកផ្លូវចរចា និង ស្វែងរកដំណោះស្រាយទ្វេភាគី។
ក្រុមប្រឹក្សាជាតិតស៊ូរបស់ លោក សម រង្ស៊ី សរសេរលិខិតមួយនៅថ្ងៃទី៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ ដោយស្នើឲ្យ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីអាមេរិកបញ្ចុះការយកពន្ធទំនិញរបស់កម្ពុជាដែលនាំទៅទីផ្សារអាមេរិកឲ្យបានទាបបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ បើតាមក្រុមប្រឹក្សាជាតិតស៊ូ ការតម្លើងពន្ធរបស់រដ្ឋបាលអាមេរិកចំនួន ៤៩ភាគរយលើទំនិញរបស់កម្ពុជា ដែលត្រូវអនុវត្តចាប់ពីថ្ងៃទី៩ មេសា ខាងមុខនឹងធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ប្រឈមវិបត្តិដួលរលំ បណ្តាលឲ្យពលរដ្ឋខ្មែររាប់សែននាក់បាត់បង់ការងារ និងមនុស្សរាប់សែនគ្រួសារជួបគ្រោះទុរភិក្ស។
នៅថ្ងៃទី៧ ខែមេសា អង្គការអាយឌីអ៊ីកម្ពុជា(IDE)ដែលធ្វើការលើកផ្នែកអនាម័យនិងបញ្ចប់ភាពក្រីក្រ នៅប្រទេសកម្ពុជា បានអះអាងថា សេវាកម្មប្រមូលសំរាមថ្មីត្រូវបានពង្រីកទៅកាន់ភូមិតាមជនបទ ក្នុងស្រុកបរិបូរណ៍ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង តាមរយៈគម្រោងពន្លឿនទីផ្សារគ្រប់គ្រងកាកសំណល់រឹង ដែលគាំទ្រដោយអង្គការអាយឌីអ៊ី។ ជាក់ស្តែង ត្រឹមរយៈពេលមួយខែដំបូង សេវាប្រមូលសំរាមថ្មី បានយកសំរាមពីផ្ទះប្រជាជនប្រមាណ២ពាន់គ្រួសារជារៀងរាល់សប្តាហ៍ ពោលកើនឡើងជាង៤០០%។
នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអំពាវនាវឱ្យមន្ត្រីជំនាញចុះត្រួតពិនិត្យសំណង់អគារចាស់ៗឡើងវិញ បន្ទាប់ពីកម្ពុជាទទួលចំហាយគ្រោះរញ្ជួយដីក្នុងកម្រិតទាបពីប្រទេសជិតខាង។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកក៏ណែនាំឱ្យ ក្រុមហ៊ុនម៉ៅការសំណង់ទាំងអស់មិនត្រូវធ្វើសំណង់ដែលខ្វះគុណភាព ហើយកិបកេងសម្ភារៈសំណង់ឡើយ។ ការណែនាំយ៉ាងដូច្នេះរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោកសង្កេតឃើញសោកនាដកម្មស្លាប់មនុស្សជាច្រើននាក់ក្នុងហេតុការណ៍បាក់រលំអគារនៅប្រទេសថៃ និងនៅភូមាកាលពីសប្តាហ៍មុន ដោយសារតែគ្រោះរញ្ជួយដី។
មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជានៅឆ្នាំ ២០១៤ បានយកអតីតទីបញ្ជាការយុទ្ធសាស្ត្រសង្គ្រាមរបស់មេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ស្ថិតលើភ្នំដងរែកធ្វើជាការិយាល័យធ្វើការដោយដាក់ឈ្មោះថា “មជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង”។ លោក សួន វិចិត្រ មន្ត្រីប្រចាំការនៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង បានបញ្ជាក់ថា មជ្ឈមណ្ឌលនេះ តំណាងឲ្យគំរូនៃសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សាថ្នាក់មូលដ្ឋាន តាមរយៈការចងក្រង រក្សាទុកឯកសារប្រវត្តិសាស្រ្ត និងអភិរក្សតំបន់ប្រវត្តិសាស្រ្តទាំង១៤កន្លែង នៅស្រុកអន្លង់វែង ដែលជាតំបន់តស៊ូចុងក្រោយរបស់ខ្មែរក្រហម។
សង្គ្រាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន បង្កជាក្តីបារម្ភចំពោះសន្តិសុខប៉ូឡូញ ដែលនៅក្បែរខាង។ រដ្ឋាភិបាលប៉ូឡូញខំប្រឹងបង្កើនថវិកាការពារជាតិ និងបណ្តុះបណ្តាលយោធា។ ពលរដ្ឋប៉ូឡូញក៏នាំគ្នាចាប់អារម្មណ៍ច្រើនឡើងៗនិងស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមវគ្គសិក្សាឈ្វេងយល់ពីរបៀបប្រយុទ្ធនិងការពារខ្លួនតាមបែបកងទ័ព។ អភិបាលរដ្ឋធានីវ៉ាសូវី ក៏ទើបតែបញ្ចប់វគ្គសិក្សាខ្លីស្តីពីការហ្វឹកហាត់ទាហានសម្រាប់ជនស៊ីវិល។
លោកប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់បានប្រកាស ថារដ្ឋាភិបាលទីក្រុងតេហេរ៉ង់បានត្រៀមខ្លួនហើយ ដើម្បីពិភាក្សាដោយស្មើភាពគ្នាជាមួយរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ជុំវិញកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីស្តីពីកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់។ ប៉ុន្តែថ្នាក់ដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់មិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់ ថាតើអ៊ីរ៉ង់យល់ព្រមចរចាដោយផ្ទាល់ជាមួយអាមេរិក តបតាមបំណងរបស់របស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ ឬយ៉ាងណា។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបញ្ជាឱ្យក្រសួងការពារជាតិពិភាក្សាជាមួយក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា(CDC) ដើម្បីកំណត់ និងដកហូតយកកោះមួយចំនួនដែលគ្មានសកម្មភាពអភិវឌ្ឍន៍ មកធ្វើជាទីតាំងបម្រើដល់វិស័យការពារជាតិ។ ការថ្លែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីយ៉ាងដូច្នេះ ធ្វើឡើងក្នុងពិធីសម្ពោធមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនាថ្ងៃទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥។ តាមលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កន្លងមក រដ្ឋាភិបាលបានដកហូតកោះមួយចំនួនពីវិស័យឯកជន ក្រោយមើលឃើញថា ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះស្នើសុំអាជ្ញាប័ណ្ណរួច តែទុកចោលមិនអភិវឌ្ឍន៍។
សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រកាសលុបចោលទិដ្ឋាការទាំងអស់ដែលធ្លាប់បានចេញឲ្យ ពលរដ្ឋស៊ូដង់ខាងត្បូង កាលពីមុនមក។ ទន្ទឹមនឹងការប្រកាសបញ្ចប់សុពលភាពទិដ្ឋាការនេះ រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ក៏បញ្ជាក់ថា នឹងមិនព្រមផ្តល់វីសាថ្មីឲ្យ ពលរដ្ឋស៊ូដង់ខាងត្បូង ទៀតនោះឡើយ។ ចំណាត់ការដ៏តឹងរឹងរបស់អាមេរិកទៅលើប្រទេសដ៏ក្រីក្រមួយនេះ ក៏ព្រោះតែអាជ្ញាធរស៊ូដង់ខាងត្បូង បានបដិសេធពុំព្រមទទួលពលរដ្ឋដែលអាមេរិកត្រៀមបណ្តេញចេញពីប្រទេស។
លោក ជា មុនី អតីតប្រធានស្តីទីគណបក្សកម្លាំងជាតិ ត្រូវបានសមាជវិសាមញ្ញផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តឲ្យធ្វើជាប្រធានគណបក្សនៅថ្ងៃទី៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់បក្សកម្លាំងជាតិ ស្តីពីលទ្ធផលសមាជវិសាមញ្ញនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប ដោយមានការចូលរួមពីសមាជិកខ្លួនប្រមាណ ២ពាន់នាក់។
នៅអូស្ត្រាលី គ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ដ៏កំណាច ដែលមិនធ្លាប់ជួបពីមុនមក បានជន់លិចរដ្ឋ Queensland នៅតំបន់ប៉ែកឦសានប្រទេស។ រដ្ឋ Queensland មានផ្ទៃដីធំជាងប្រទេសបារាំងនិងអាល្លឺម៉ង់បញ្ចូលគ្នា និងធំជាងរដ្ឋ Texas នៅអាមេរិក។ គ្រោះមហន្តរាយនេះ បណ្តាលមកពីភ្លៀងធំធ្លាក់ជាច្រើនថ្ងៃជាប់ៗគ្នា ហើយបានបំផ្លាញផ្ទះសម្បែងជ្រាច្រើនខ្នង និង បានសម្លាប់សត្វពាហនៈ ជាង ១ សែនក្បាល។ អាជ្ញាធរអូស្ត្រាលី បានជម្លៀសប្រជាជនរាប់ពាន់នាក់ចេញពីផ្ទះសម្បែង ទៅរកទីកន្លែងសុវត្ថិភាព។
យប់ថ្ងៃសុក្រ ទី៤ មេសា ឆ្លងចូលថ្ងៃសៅរ៍ រុស្ស៊ីបានវាយប្រហារដ្រូននិងគ្រាប់ប្លោងទៅលើទីតាំងជាច្រើនកន្លែង នៅអ៊ុយក្រែន រួមទាំងស្រុកកំណើតរបស់លោក វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី។ ការវាយប្រហារនេះ បានបណ្តាលឲ្យមនុស្សស្លាប់ជិត ២០នាក់ ក្នុងនោះមានកុមារ ជិត១០នាក់។ ទង្វើរបស់រុស្ស៊ី ធ្វើឲ្យប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនចោទថា រុស្ស៊ីមិនចង់ចរចា ធ្វើឈប់បាញ់ទេ។
ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅថ្ងៃទី៤មេសា បានបោះដៃរកការចរចាជាមួយប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ជុំវិញការត្រៀមដំឡើងពន្ធ៤៩% ដែលកម្ពុជាត្រូវនាំចូលទំនិញទៅអាមេរិក។ ជាការបើកផ្លូវស្វែងរកការចរចា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជានឹងទម្លាក់ពន្ធពី៣៥%មកត្រឹម៥%ចំពោះទំនិញ១៩មុខ។ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច យល់ថា ការបន្ថយពន្ធរបស់កម្ពុជាលើទំនិញអាមេរិក ជាជំហានដ៏ប្រសើរដើម្បីបន្ធូរភាពតានតឹងនៃលំហូរពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ តើការបញ្ចុះពន្ធរបស់កម្ពុជាមកត្រឹម៥%សម្រាប់ទំនិញអាមេរិក១៩មុខ ជាឱកាសឲ្យអាមេរិកព្រមបន្ថយពន្ធពី៤៩%លើទំនិញកម្ពុជា?
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតាមរយៈក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនៅថ្ងៃទី៤ ខែមេសា បានប្រកាសពីការទម្លាក់អត្រាពន្ធគយលើទំនិញនាំចូលពីអាមេរិកមកកម្ពុជាចំនួន១៩មុខពីអត្រាពន្ធអតិបរមា៣៥% មកនៅត្រឹម៥%។ ការបន្ធូរបន្ថយអត្រាពន្ធពីភាគីកម្ពុជានាពេលនេះ ធ្វើឡើងក្រោយរដ្ឋបាលលោក ដូ ណាល់ត្រាំ ថ្មីៗនេះ បានប្រកាសដំឡើងពន្ធលើទំនិញនាំចូលពីកម្ពុជាចំនួន៤៩% ដែលជាកម្រិតពន្ធមួយខ្ពស់ជាងគេបំផុតក្នុងតំបន់អាស៊ាន។ ជាមួយនឹងការបន្ថយពន្ធលើទំនិញអាមេរិក នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានផ្ញើលិខិតមួយទៅកាន់លោក ដូ ណាល់ត្រាំ ដើម្បីស្នើបើកការចរចាលើការដំឡើងពន្ធពីកម្ពុជានេះ។
លោក សម សេរី នៅថ្ងៃទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ បានប្រកាសរំលាយចោលនូវ«រណសិរ្យរំដោះជាតិខ្មែរ និងរដ្ឋាភិបាលជាតិខ្មែរនិរទេស» ដែលលោកជាប្រធាន និងសុំការលើកលែងទោសពី លោក ហ៊ុន សែន និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត។ ការប្រកាសរំលាយចោល ចលនាប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេសនេះត្រូវបាន លោក សម សេរី អះអាងថា ធ្វើឡើងក្នុង«ស្មារតីរួមសាមគ្គីការពារសន្តិភាព»។
មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកសមុទ្ររាមរបស់កម្ពុជា ដែលត្រូវបានសាងសង់ឡើងវិញនៅក្រោមជំនួយរបស់ចិន ត្រូវបានសម្ពោធជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី៥ខែមេសាឆ្នាំ២០២៥។ ក្នុងពិធីសម្ពោធនេះ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រកាសស្វាគមន៍ដល់នាវារបស់កងទ័ពបរទេសឲ្យចូលសំចតនៅទីនោះបានដោយគ្មានការលាក់បាំងអ្វីនោះឡើយ។ តែនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាមិនត្រូវការឲ្យកងទ័ពបរទេសដាក់មូលដ្ឋាននៅលើទឹកដីកម្ពុជានោះទេ។
វិធានការរបស់រដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំក្នុងការដំឡើងពន្ធលើទំនិញនាំចូលពីគ្រប់ប្រទេសដៃគូពាណិជ្ជកម្មរបស់អាមេរិកបានធ្វើឲ្យតម្លៃភាគហ៊ុននៅទីផ្សារមូលប័ត្រអន្តរជាតិធ្លាក់ចុះដាំដូងជាបន្តបន្ទាប់គ្នា មិនថា នៅអាមេរិក អាស៊ី និងអឺរ៉ុប តាំងពីថ្ងៃពុធទី ២មេសា។ សង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំប្រឆាំងនឹងពិភពលោកតាមរយៈការដំឡើងអត្រាពន្ធដ៏ខ្ពស់ ជាទូទៅ នៅបានទាញទម្លាក់រូបិយបណ្ណដុល្លាអាមេរិក និងតម្លៃប្រេងឆៅនៅទីផ្សារអន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែ មាស កំពុងឡើងកូដខ្លាំងនៅក្នុងកាលៈទេសៈដែលពិភពលោកកំពុងមានសេដ្ឋកិច្ចមិនច្បាស់លាស់។
សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម រវាងមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចលេខ១ និងលេខ២ កាន់តែរំជើបរំជួល។ ក្រោយសហរដ្ឋអាមេរិកប្រកាសដាក់ពន្ធគយ៣៤%បន្ថែមចំពោះទំនិញចិន រដ្ឋអំណាចទីក្រុងប៉េកាំងបានប្រកាសសងសឹកយ៉ាងចាស់ដៃ និងថែមទាំងប្តឹង វ៉ាស៊ីនតោន ទៅកាន់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ទៀតផង។
អង្គភាពអាជ្ញាសាលាដែលជាអង្គភាពច្បាប់ថ្មីមួយត្រូវបានក្រសួងយុត្តិធម៌ដាក់ឲ្យដំណើរការនៅតាមបណ្តាសាលាដំបូងរាជធានី ខេត្ត ចំនួន៨។ អង្គភាពច្បាប់ថ្មីនេះនឹងត្រូវចាប់ផ្តើមដំណើរការការងាររបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី០២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខ។ នេះបើតាមការប្រកាសរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយដល់សារព័ត៌មាននៅថ្ងៃទី០៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥។
នៅថ្ងៃទី៩ ខែមេសាខាងមុខ វិធានការដំឡើងពន្ធលើសពី ១០% របស់រដ្ឋបាលអាមេរិកទៅលើប្រទេសមួយចំនួននឹងត្រូវចូលជាធរមាន។ មានប្រទេសជាច្រើនបានផ្តើមការចរចាជាមួយរដ្ឋបាលលោក ដូ ណាល់ត្រាំដើម្បីសម្រួលរឿងតម្លៃពន្ធលើទំនិញរបស់ពួកគេនាំចូលអាមេរិក។ ចំណែកកម្ពុជាត្រូវបានមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបញ្ជាក់ថា ក្រុមការងារជំនាញកំពុងពិនិត្យ និងកំណត់យកវិធីសាស្ត្រជាក់លាក់ដែលមានប្រសិទ្ធភាពដើម្បីជជែកជាមួយភាគីអាមេរិក។ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចខ្លះចង់ឃើញកម្ពុជារួសរាន់ចរចាជាមួយអាមេរិកដោយប្រើវិធីលួងលោម និងស្តាប់តាមការចង់បានរបស់អាមេរិក ដើម្បីទទួលបាននូវការបន្ធូរបន្ថយពន្ធ។ ចំណែកអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចខ្លះទៀតស្នើឲ្យកម្ពុជាបើកការចរចាក្រោមក្របខណ្ឌអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ឬប្រមូលផ្តុំសំឡេងជាមួយប្រទេសដែលត្រូវបានអាមេរិកដំឡើងពន្ធដូចជាសមាជិកអាស៊ានខ្លះ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលចេញផ្សាយថ្ងៃទី៣ មេសា ឆ្នាំ២០២៥ សមាគមវាយនភណ្ឌ សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងផលិតផលធ្វើដំណើរនៅកម្ពុជា ឬ TAFTAC បានអំពាវនាវដល់កម្មករនិយោជិត និងសាធារណៈជនទាំងអស់ឱ្យរក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់ បន្ទាប់ពីអាមេរិកប្រកាសដំឡើងពន្ធដ៏ច្រើនលើទំនិញកម្ពុជា។ ទន្ទឹមនេះ សមាគម TAFTAC បានអះអាងថា ខ្លួនគ្រោងធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដំឡើងពន្ធរបស់អាមេរិកនាពេលនេះ។
អត្រាពន្ធថ្មីរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកនៅបន្តបោកបក់ពិភពលោក។ បន្ទាប់ពី ទីផ្សារភាគហ៊ុននៅអាមេរិកជ្រួលច្របល់នៅថ្ងៃប្រកាសដំឡើងពន្ធរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ កាលពីថ្ងៃពុធ និងទីផ្សារភាគហ៊ុននៅអឺរ៉ុប ដល់វេនទីផ្សារភាគហ៊ុននៅអាស៊ីដែលធ្លាក់ដាំក្បាលចុះបន្តបន្ទាប់គ្នាដោយសារតែដំណឹងអាក្រក់ពីសេតវិមាន។ នៅជប៉ុន តម្លៃភាគហ៊ុននៅផ្សារមូលប័ត្រជប៉ុនNikkei បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុកអស់ ៣,២៣%។ នៅសភាជប៉ុននៅថ្ងៃសុក្រនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី Shigeru Ishiba ចាត់ទុករបាំងពន្ធគយថ្មីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំមកលើប្រទេសជប៉ុនថា ជាវិបត្តិជាតិ។
កាលពីថ្ងៃទី០៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ មជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកំចាត់មីនកម្ពុជា(CMAC) បានជួបសំណេះសំណាល និងបើកប្រាក់បំណាច់ដល់បុគ្គលិកចូលនិវត្តន៍ និងគ្រួសារបុគ្គលិកនៃមជ្ឈមណ្ឌលCMAC ដែលបានពលីជីវិតចំនួន ១៥៤នាក់។ ពិធីសំណេះសំណាល និងបើកប្រាក់បំណាច់នេះធ្វើឡើង១ថ្ងៃ មុនទិវាអន្តរជាតិយល់ដឹងអំពីមីនដែលត្រូវនឹងថ្ងៃទី០៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។ លោក ហេង រតនា ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកជាអគ្គនាយកនៃមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកំចាត់មីនកម្ពុជាបានថ្លែងថា ទិវាអន្តរជាតិស្តីពីការយល់ដឹងអំពីមីននេះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជា និងបណ្តារដ្ឋនៃអនុសញ្ញាអូតាវ៉ា។ ជាមួយគ្នានេះ លោក ហេង រតនា ក៏បានអំពាវនាវឲ្យមហាជនបន្តប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយហេតុថា គ្រាប់មីន និងយុទ្ធភ័ណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះនៅតែបន្តគំរាមកំហែងដល់អាយុជីវិតមនុស្ស។ សូមស្តាប់ការលើកឡើងរបស់លោក ហេង រតនា ដែលរៀបចំដោយ ញឹម សុផល៖
នៅក្នុងឱកាសខួប៥០ឆ្នាំនៃការធ្លាក់ទីក្រុងភ្នំពេញទៅក្នុងដៃរបស់ទាហានខ្មែរក្រហម ១៧ មេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិមានសេចក្តីរាយការណ៍ បទសម្ភាសន៍និងបទយកការណ៍នានាផ្តោតទៅលើព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្រ្តដ៏សំខាន់មួយនេះ។ នៅក្នុងបទយកការណ៍ខ្មែរនៅប្រទេសបារាំងនៅថ្ងៃនេះ ឈាង បុប្ផាណែនាំលោកអ្នកនាងឲ្យបានស្គាល់លោក ហ៊ុន ដារិន អតីតទាហានលន់ នល់ ដែលបានរត់គេចខ្លួនចេញពីប្រទេសកម្ពុជា នៅថ្ងៃដែលទាហានខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមជម្លៀសប្រជាជនចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ។ លោក ហ៊ុនដារិនបានធ្វើដំណើរទៅដល់ប្រទេសបារាំង នៅខែ តុលា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ប៉ុន្មានខែក្រោយ ខ្មែរក្រហមចូលកាន់អំណាចនៅប្រទេសកម្ពុជា។ នៅឆ្នាំដដែល លោកបានចុះឈ្មោះបម្រើក្នុងជួរកងទ័ពបារាំង ក្នុងអង្គភាព légion étrangère ក្នុងនាមជាជនបរទេសដែលប្រយុទ្ធបូជាជីវិតដើម្បីជាតិបារាំង។
រដ្ឋអំណាចឥណ្ឌូណេស៊ី បានចេញច្បាប់ថ្មី តម្រូវឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានបរទេស ដាក់លិខិតសុំការអនុញ្ញាតពីប៉ូលិសជាមុនសិន មុននឹងចុះយកព័ត៌មាន។ អង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅឥណ្ឌូណេស៊ី បានរិះគន់ថា ចំណាត់ការថ្មីនេះ រឹតបន្តឹងសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ និង បិទខ្ទប់សេរីភាពសារព័ត៌មាន។
ប្រតិកម្មធ្លាក់ព្រោងព្រាត ទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ី អឺរ៉ុប អាមេរិកចាប់ជ្រួលច្របល់ នៅបន្ទាប់ពីប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកដូណាល់ ត្រាំ កាលពីថ្ងៃពុធទី ២មេសា ប្រកាសដំឡើងពន្ធលើទំនិញនាំចូលទឹកដីអាមេរិក។ ពីទ្វីបអាស៊ី ទៅអឺរ៉ុប អាមេរិកខាងត្បូង និងអូស្រ្តាលី ប្រទេសជាង១០០ក្នុងពិភពលោក ជាប់ក្នុងបញ្ជីបង់ពន្ធរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ យ៉ាងតិច១០% និងខ្ពស់បំផុត ។ ដោយប្រកាសសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយគ្រប់គ្នាក្នុងពិភពលោក ប្រធានាធិបតីអាមេរិកបានថ្លែងចាត់ទុកថ្ងៃដំឡើងពន្ធវាយបកវិញថា ជាថ្ងៃរំដោះ របស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលត្រូវប្រទេសដទៃ មិនថា សម្ព័ន្ធមិត្ត ឬប្រទេសគូប្រជែង តែងយកប្រៀប កេងចំណេញរហូតមក។
បន្ទាប់ពីបានដំឡើងពន្ធចំនួន២៥% លើដែកថែបនិងអាលុយមីញ៉ូមអឺរ៉ុប លោកដូណាល់ ត្រាំ បានដាក់សំពងអត្រាពន្ធថ្មីមួយទៀត ចំនួន២០% ទៅលើទំនិញគ្រប់មុខរបស់អឺរ៉ុប។ វិធានការដំឡើងពន្ធអាមេរិក អាចនឹងធ្វើបាបសេដ្ឋកិច្ចរបស់អឺរ៉ុបជាខ្លាំង ព្រោះសហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាទីផ្សារធំបំផុតនៃទំនិញអឺរ៉ុប។ ប្រតិកម្មទៅនឹងអត្រាពន្ធដ៏ខ្ពស់របស់អាមេរិកនេះ គណកម្មការអឺរ៉ុបអះអាងថា គេកំពុងពិចារណា កំណត់គោលដៅ ថាតើអឺរ៉ុបអាចវាយតបវិញ ទៅលើផ្នែកណាខ្លះនៃទំនិញរបស់អាមេរិក ដែលនាំចូលមកអឺរ៉ុប។
រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងត្បូងតាមរយៈទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកូរ៉េ KOICA បានសម្រេចផ្តល់ថវិកាចំនួន ១១,៧ លានដុល្លារឲ្យក្រសួងមុខងារសាធារណៈកម្ពុជាសម្រាប់ធ្វើកំណែទម្រង់អភិបាលកិច្ចនៅកម្ពុជា។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានលើទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់ KOICA នៅថ្ងៃទី៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ ដោយបន្ថែមថា ថវិកានេះប្រើក្នុងគោលដៅលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាព និងប្រសិទ្ធផលរដ្ឋបាលសាធារណៈរបស់កម្ពុជា។
នៅព្រឹកថ្ងៃទី៣ ខែមេសា រដ្ឋបាលអាមេរិករបស់លោក ដូ ណាល់ត្រាំបានប្រកាសដំឡើងពន្ធកម្រិត ៤៩% លើទំនិញកម្ពុជានាំទៅទីផ្សារអាមេរិក។ ពន្ធនេះនឹងចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ តែរដ្ឋបាលអាមេរិកទុកពេលឲ្យកម្ពុជារកផ្លូវចរចាត្រឹមថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥។ ខណៈនេះ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅមិនទាន់អាចវាយតម្លៃពីកម្រិតផលប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ច ការវិនិយោគ និងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយអាមេរិកបាននៅឡើយទេ។ តែអ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចមើលឃើញពីកម្រិតហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ពិសេសបាត់បង់ការប្រកួតប្រជែង ការបាត់បង់ឱកាសវិនិយោគពីបរទេស និងការប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចេញអនុក្រឹត្យនៅថ្ងៃទី៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ ស្តីពីការកែប្រែដំឡើងប្រាក់បៀវត្សរ៍ប្រចាំ និងការឧបត្ថម្ភផ្សេងៗសម្រាប់មន្ត្រីរាជការ និងបុគ្គលិកបំពេញភារកិច្ចនៅតាមស្ថានតំណាងកម្ពុជានៅបរទេស។ តាមអនុក្រឹត្យ ឯកអគ្គរាជទូតខ្មែរ មន្រ្តីរាជការ រួមទាំងបុគ្គលិកបំពេញការងារនៅបណ្តាប្រទេសជឿនលឿនក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប រួមនិងអាស៊ីមួយចំនួនផងទទួលបានប្រាក់បៀវត្សរ៍ច្រើនជាងគេ។
នៅថ្ងៃទី៣ មេសា រដ្ឋបាលអាមេរិករបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំបានប្រកាសដំឡើងពន្ធលើទំនិញនាំចូលពីប្រទេសកម្ពុជាដល់ទៅ ៤៩ភាគរយដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងពន្ធទំនិញដែលកម្ពុជានាំចូលពីអាមេរិកចំនួន ៩៧ភាគរយ។ ជាមួយនឹងការដំឡើងពន្ធរបស់រដ្ឋបាលអាមេរិកពេលនេះ កម្ពុជាជាប្រទេសដែលរងការដំឡើងពន្ធខ្ពស់ពីសហរដ្ឋអាមេរិកច្រើនជាងគេបំផុតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន។ តាមការប្រកាសរបស់រដ្ឋបាលលោកត្រាំ ការដំឡើងពន្ធ ៤៩% សម្រាប់ទំនិញកម្ពុជានាំចូលសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងចាប់ចូលជាធរមាននៅក្នុងសប្តាហ៍ក្រោយ។
ទោះបីជាកំពុងតែជាប់ដីកាតាមចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្តី ក៏នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល លោក បេនចាមិន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានធ្វើដំណើរទៅដល់ប្រទេសហុងគ្រី នៅយប់ថ្ងៃពុធ ទី២មេសា។ លោកគ្រោងនឹងបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការរយៈពេល ៣ ថ្ងៃ តបតាមការអញ្ជើញរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីហុងគ្រី ដែលជាជនស្តាំនិយមជ្រុលដូចគ្នា។ ទស្សនកិច្ចរបស់មេដឹកនាំអ៊ីស្រាអែលនៅទឹកដីអឺរ៉ុបខាងកើត ពេលនេះ ជាការចំអកនឹងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ មិនត្រឹមតែចំអក រដ្ឋាភិបាលហុងគ្រីបានសម្រេចដកខ្លួនចេញពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ថែមទៀត។
