របបសឹកភូមាដែលបាន​សន្យា​ផ្អាក​ការវាយប្រហារបណ្តោះអាសន្ន​ ទៅលើក្រុមឧទ្ទាម បន្ទាប់ពីប្រទេស​បានជួប​គ្រោះរញ្ជួយដីនោះ គឺនៅតែ​បន្តការវាយ​ប្រហារដដែលទេ​។ នេះ​បើផ្អែកតាម​ព័ត៌មាន ​ប្រមូល​បានដោយ​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន​Reuters ចេញផ្សាយ​កាលពីថ្ងៃទី​២៥មេសា។ គ្រោះរញ្ជួយដីកាលពីថ្ងៃទី​២៨មីនា បាន​ផ្តាច់ជីវិតមនុស្ស​ប្រមាណ​៣៧០០នាក់នៅភូមា ហើយ​បច្ចុប្បន្ន​ ប្រជាជនភូមា​​​ប្រមាណ​៦ម៉ឺននាក់ ត្រូវរស់នៅក្នុងជំរកបណ្ដោះអាសន្ន​ ដោយសារផ្ទះសម្បែង​ត្រូវបាក់បែកអស់​។

នគរបាល​ប្រេស៊ីលបា​នបញ្ជាក់អំពីការ​ចាប់ខ្លួន​លោកអតីតប្រធានាធិបតី ហ្វែរណាន់ដូ ខូល្ល័រ ឌឺ មែលឡូ។ ក្នុង​វ័យ​៧៥ឆ្នាំ អតីត​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ប្រទេសប្រេស៊ីល​​ រូបនេះ រង​បទចោទប្រកាន់​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​ពុករលួយ​ ស៊ី​សំណូក និង​លាង​លុយកខ្វក់។​​ ​

លោកដូណាល់ ត្រាំ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី​២៤មេសា បានចុះហត្ថលេខាលើក្រិត្យ​មួយ ដែល​មានខ្លឹមសារ​បើក​ផ្លូវ​ឲ្យ​មានការជីកគាស់កកាយ​យករ៉ែនៅ​បាតសមុទ្រ ក្នុងដែនទឹកអន្តរជាតិ។ នេះគឺជាលើកទីមួយ​ហើយ ដែល​ប្រទេសមួយ​ហ៊ាន​ធ្វើបំពាន​ រំលង​នឹងសិទ្ធិអំណាច របស់អាជ្ញាធរ​អន្តរជាតិ​គ្រប់គ្រង​បាតសមុទ្រ ហៅកាត់ថា AIFM។ អ្នកជំនាញនិងអង្គការបរិស្ថាននានា បាន​ថ្លែងការបារម្ភថា ការសម្រេចរបស់រដ្ឋបាលលោក​ដូណាល់ ត្រាំ នឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរណាស់ ដល់​ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះបាតសមុទ្រក្នុង​ដែនទឹកអន្តរជាតិ ដែល​​ជាសម្បត្តិរួមរបស់មនុស្សជាតិ ហើយវានឹងបើក​ផ្លូវ​ឲ្យ​ប្រទេសផ្សេងៗនាំគ្នាធ្វើតាម​។

ក្នុង​បរិបទ​សង្គ្រាម​ពាណិជ្ជកម្មជាមួយ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ រដ្ឋអំណាច​ក្រុង​ប៉េកាំងបាន​ប្រញាប់​ប្រញាល់កោះប្រជុំ​ការិយាល័យនយោបាយមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនិស្តចិន ដើម្បី​រក​ដំណោះស្រាយ​វិបត្តិ​រនាំង​ពន្ធគយ។ ទន្ទឹម​នឹង​គ្នា​នេះ ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង​ក៏បាន​​អំពាវនាវ​សហគមអន្តរជាតិ ឲ្យ​ពួតដៃ​គ្នា​ជាមួយ​ចិន​ ដើម្បី​ទប់​ទប់​នឹងការ​​​គំរាម​សម្លុត​របស់រដ្ឋអំណាច​ទី​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​។​  ​

មកដល់ពេលនេះ ការចរចាការដាក់ពន្ធលើមុខទំនិញរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិក នៅមិនទាន់មានការកំណត់ជាក់លាក់យ៉ាងណានៅឡើយ។ ក្នុងរយៈពេល៩០ថ្ងៃ គិតចាប់ពីថ្ងៃទី៩មេសា កម្ពុជាត្រូវប្រើប្រាស់ពេលវេលានេះ ដើម្បីបន្ទន់ចិត្តអាមេរិកឲ្យបញ្ចុះពន្ធដល់កម្ពុជា ខណៈដែលរដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ ចង់ដំឡើងពន្ធលើទំនិញកម្ពុជានាំចូលទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិករហូតដល់៤៩%។ ក្នុងបទសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិនៅថ្ងៃសុក្រទី២៥មេសានេះ លោក Casey Barnett ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក បានកត់សម្គាល់ថា ការដំឡើងពន្ធ៤៩%របស់អាមេរិកចំពោះកម្ពុជា ជារឿងដ៏ហួសហេតុ ដែលអាចប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ជាពិសេសការប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យកាត់ដេរ។ តែនៅទន្ទឹមនេះប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកក៏កត់សម្គាល់ដែរថា កម្ពុជាមានទាំងឱកាស មានទាំងហានិភ័យ ក្នុងបរិបទដំឡើងពន្ធរបស់អាមេរិក។

ពលរដ្ឋខ្មែរជាង៩០% បានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលដាក់កំហិតកាន់តែខ្លាំងទៅលើការផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផលិតផលគ្រឿងស្រវឹងគ្រប់ទម្រង់ ដើម្បីការពារ និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង។ នេះបើយោងតាមការសិក្សាមួយរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាស្តីពីទស្សនៈសាធារណជនទៅលើការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មគ្រឿងស្រវឹងចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥។ ការសិក្សាដដែលក៏បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា ការសេពគ្រឿងស្រវឹងក្នុងចំណោមពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅនាពេលកន្លងមក គឺបានជះផលអវិជ្ជមានខ្លាំងដល់សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងអ្នកប្រើប្រាស់ផ្ទាល់។

កងរាជអាវុធហត្ថរាជធានីភ្នំពេញ បានឃាត់ខ្លួនជនជាតិបរទេសស្បែកខ្មៅ២នាក់ ក្នុងចំណោមជនល្មើសសរុប៥នាក់ ក្រោយប្រើវិធីសាស្ត្រថ្មីឆបោកប្រាក់ជនរងគ្រោះម្នាក់អស់ប្រាក់ប្រមាណ៧លានដុល្លារអាមេរិក។ ជនជាតិបរទេសទាំង២នាក់ ដែលសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនត្រូវបានបញ្ចូនតាមនីតិវិធីទៅតុលាការ ដើម្បីផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ ខណៈបក្ខពួកសេសសល់៣នាក់ទៀត សមត្ថកិច្ចកំពុងស្រាវជ្រាវបន្ត។

ស្ថានទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជានឹងរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍រំលឹកខួប ៥០ឆ្នាំនៃការដួលរលំទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលមានរយៈពេលជាង ៣ខែដើម្បីឧទ្ទិសដល់ជនរងគ្រោះក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម និងរក្សាការចងចាំពីព្រឹត្តិការណ៍នេះ។ តាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ស្ថានទូតបារាំងនៅថ្ងៃទី២៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ ព្រឹត្តិការណ៍រំលឹកនឹងធ្វើឡើងដោយមានការតាំងពិព័រណ៍ ពិធីឧទ្ទិសកុសល និងកម្មវិធីបញ្ចាំងភាពយន្តទាក់ទងនឹងសម័យខ្មែរក្រហមជាដើម។

នៅទីបំផុត រូបព្រះវិស្ណុផ្ទំ​ដែលទទួលបានការជួសជុលសំអាត​ជាច្រើនខែ ​បានមកដល់​សារមន្ទីរសិល្បៈអាស៊ី ហ្គីមេ​ Guimetក្នុងទីក្រុងប៉ារីស កាលពីសប្តាហ៍មុន ដើម្បី​ចូលរួម​ក្នុងពិធីតាំងពិព័រណ៌​ដ៏ធំ ដែល​រៀបចំឡើង​​ដោយ​សារមន្ទីរសិល្បៈអាស៊ីហ្គីមេ ពីចុងខែ​មេសា រហូត​ដល់​ខែកញ្ញាឆ្នាំ ២០២៥។ នៅមុន​ការដាក់តាំងបង្ហាញជា​សាធារណៈ​នៅសប្តាហ៍ក្រោយ ព្រះវិស្ណុផ្ទំដែលជាបដិមាធ្វើពីសំរឹទ្ធបុរាណធំជាងគេ​បង្អស់ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា ឬ​នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានទទួលការជួសជុសយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ពីអ្នកឯកទេសបារាំង អស់រយៈពេល​៣ខែ នៅ​មន្ទីរពិសោធន៍ឯកទេស ឈ្មោះ អាក់ កង់ទិក Arc’Antique ក្នុងទីក្រុង ណង់ Nantes​ ភាគពាយ័ព្យ​នៃប្រទេសបារាំង។ ឈាង បុប្ផា​បានទៅធ្វើបទយកការណ៍នៅពេល​រូបព្រះវិស្ណុ​ផ្ទំត្រូវបានដឹក និង​យកទៅដំឡើង​នៅ​សារមន្ទីរ​សិល្បៈអាស៊ីហ្គីមេ កាលពី​សប្តាហ៍មុន។

ភាព​តាន​តឹង​រវាង​ឥណ្ឌា​និង​ប៉ាគីស្ថាន បាន​ឡើង​ដល់​កំរិត​កំពូល ក្រោយ​ភេរវកម្ម​បាញ់​ប្រហារ​ទេសចរ នៅ​តំបន់​កាស្មៀរ​។ ក្រៅ​អំពីប្រកាស​ប្តេជ្ញា​តាម​ប្រមាញ់​ភេរវជន​ ឱ្យ​ខាង​តែ​បាន​ នៅ​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី​២៤​មេសា​នេះ ឥណ្ឌា​និង​ប៉ាគីស្ថាន​​ចេញ​វិធានការ​ក្តៅ​ដាក់​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក ​បណ្តេញ​មន្ត្រី​ទូត ផ្អាក​ការ​ផ្តល់​ទិដ្ឋាការ បិទ​ព្រំដែនគោក ព្រំដែន​អាកាស​... នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ឥណ្ឌា​បាន​ថែម​ទាំង​ប្រកាស​ផ្អាក​សន្ធិសញ្ញាស្តី​ពី​ទន្លេIndus​។ សម្រាប់​ប៉ាគីស្ថាន​ ប៉ះពាល់​ដល់​សន្ធិសញ្ញា​ទឹក មាន​ន័យ​ថា​ជា​ការប្រកាស​សង្គ្រាម​ហើយ។ តើ​សន្ធិសញ្ញា​ទឹក​​ទន្លេ​Indus ជា​អ្វី?

ដើម្បី​ពង្រឹងការគាំទ្រ​បុព្វហេតុ​ប៉ាឡេស្ទីន រដ្ឋាភិបាល​អេស្ប៉ាញ បានប្រកាស​​ផ្តាច់​កិច្ចសន្យាទិញ​លក់គ្រឿង​សព្វាវុធ​ជាមួយ​​ក្រុម​ហ៊ុន​អ៊ីស្រាអែល​។ ការ​សម្រេច​ចិត្ត​នេះ បាន​បង្កភាព​មិនពេញចិត្ត​ពីសំណាក់​អ៊ីស្រាអែល ហើយ​នៅ​ក្នុង​ជួរ​រដ្ឋាភិបាល​ទីក្រុង​ម៉ាឌ្រីដ ក៏​មិន​សប្បាយចិត្ត​ប៉ុន្មា​ន​ដែរ​ ព្រមទាំងបាន​​បញ្ចេញប្រតិកម្ម​រិះគន់​ជាខ្លាំង​។​

សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចេញដីកាសម្រេចចាប់ផ្តើមការលក់ដោយបង្ខំនូវអចលនវត្ថុ(ផ្ទះ)របស់លោក រ៉ុង ឈុន កាលពីថ្ងៃទី២៧មីនា ដើម្បីជាថ្នូរនឹងសំណងទឹកប្រាក់ចំនួន១០ម៉ឺនដុល្លារ ដែលលោករ៉ុងឈុន ត្រូវបង់សងជំងឺចិត្តទៅឲ្យគណៈកម្មាធិការចម្រុះកិច្ចការព្រំដែន ដែលជាម្ចាស់ដើមបណ្តឹង។ ដីការបស់ចៅក្រម យី សុខវួច ដែលចេញតាំងពីថ្ងៃទី២៧មីនានោះ ទើបតែទៅដល់ដៃលោក រ៉ុង ឈុន នាព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ដែលធ្វើឲ្យលោករ៉ុង ឈុនមានការភ្ញាក់ផ្អើលជាខ្លាំង។ នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយ ជួប នរក្សានៅថ្ងៃនេះ លោក រ៉ុង ឈុន និយាយថា ពេលនេះលោកមិនទាន់ឃើញវត្តមានអាជ្ញាធរចុះទៅរឹបអូសផ្ទះរបស់លោក តាមដីការបស់តុលាការនៅឡើយ។

កងទ័ពរុស្ស៊ីបានបាញ់មីស៊ីលនិងវាយប្រហារដ្រូនយ៉ាងច្រើនសម្បើម ទៅលើតំបន់សំខាន់ៗ ចំនួន ៦ របស់អ៊ុយក្រែន ដែលបានបណ្តាលឲ្យស្លាប់មនុស្ស យ៉ាងតិច ១០ នាក់ និងរបួសជាង ៧០ នាក់។ នេះបើតាមកងទ័ពជើងអាកាសអ៊ុយក្រែន ដោយបញ្ជាក់លម្អិតថា រុស្ស៊ីបាញ់មីស៊ីលយ៉ាងហោច ៧០ គ្រាប់ និង ដ្រូន ១៤៥ គ្រឿង។ ការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពរុស្ស៊ីកើតឡើង នៅបន្ទាប់ពីចៅហ្វាយសេតវិមានអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ បានរិះគន់ថ្កោលទោសប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន ក្នុងសំណុំរឿងដែនដីគ្រីមេ។ ចំពោះ​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ, ជំហររបស់លោក វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ដែលមិនព្រមទទួលស្គាល់ដែនដីគ្រីមេថាជារបស់រុស្ស៊ី នឹងធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដល់ផែន​ការ​ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព។ ​

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំសិក្ខាសាលាមួយស្តីពីការរៀបចំកម្មវិធី(សុសវែរ) ពិនិត្យអក្ខរាវិរុទ្ធភាសាខ្មែរ ដោយមានការចូលរួមពីអ្នកជំនាញផ្នែកសុសវែរភាសាខ្មែរមួយចំនួន។ នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំង RFI នាថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោកបណ្ឌិត ហ៊ាន សុខុម ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរនៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជាបានថ្លែងថា គោលបំណងនៃកិច្ចពិភាក្សានេះ គឺធ្វើយ៉ាងណាបង្កើតសុសវែរពិនិត្យអក្ខរាវិរុទ្ធភាសាខ្មែរមួយ ដែលមានលក្ខណៈពេញលេញ និងអាចប្រើប្រាស់បានជាទូទៅ។

គ្រួសារកសិករខ្នាតតូចកម្ពុជាប្រមាណ ៦០០០នាក់ បានទទួលការគាំទ្រពីគម្រោងមូលនិធិនូវែលសេឡង់ដើម្បីបង្កើនប្រាក់ចំណូល និងពង្រឹងភាពធន់របស់កសិករនៅចំពោះមុខបញ្ហាប្រឈម ដូចជាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។ នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន នៅថ្ងៃទីព្រហស្បតិ៍ ទី២៤ មេសា អង្គការអាយឌីអ៊ីកម្ពុជា (IDE) ដែលធ្វើការលើផ្នែកអនាម័យ និងបញ្ចប់ភាពក្រីក្រនៅប្រទេសកម្ពុជា បានអះអាងថា ជំនួយរបស់ប្រទេសនូវែលសេឡង់នៅបានជួយគាំទ្រដល់អាជីវកម្មកសិកម្មចំនួនជាង ៣០០កន្លែងផ្សេងទៀត ដោយផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកបច្ចេកទេស និងការអនុវត្តកសិកម្មឆ្លាតវៃ។

នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃនៅប្រទេសកម្ពុជា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរំលេចឱ្យឃើញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រទេសទាំងពីរក្នុងការបន្តចាប់ដៃគ្នាកសាងសហគមន៍រួមគ្នា ជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើគ្រប់វិស័យ ដែលជាឧត្តមប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រជាជាតិទាំងពីរ។ តែចំពោះសំណុំរឿងក្តៅៗ ដូចជា បញ្ហាកោះគុត តំបន់ប្រេងត្រួតស៊ីគ្នានៅក្នុងសមុទ្រ បញ្ហាព្រំដែន នៅតំបន់ប្រាសាទតាមាន់ធំ និងករណីឃាតកម្មលើអតីតតំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក លិម គិមយ៉ានៅទីក្រុងបាងកក ពុំត្រូវបានលើកឡើងមកនិយាយនៅក្នុងការបូកសរុបលទ្ធផលនៃដំណើរទស្សនកិច្ចនោះទេ។ ចំពោះអ្នកនយោបាយ និងអ្នកវិភាគ ភាគីទាំងពីរ កម្ពុជា ថៃអាចមិនលើកយកសំណុំរឿងទាំងនេះមកជជែកគ្នា ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរបារម្ភខ្លាចខាតបង់ផលប្រយោជន៍រវាងគ្នា។ តើក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃនៅកម្ពុជារយៈពេល២ថ្ងៃមកនេះ ភាគីទាំងពីរពិតជាមិនអើពើលើកនិយាយពីសំណុំរឿងធំៗដែលជាប្រយោជន៍ជាតិពិតមែន ឬយ៉ាងណា? 

របាយការណ៍ថ្មីរបស់ការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិប្រឆាំងគ្រឿងញៀន និងឧក្រិដ្ឋកម្ម ហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា UNODC បានបង្ហាញថា ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលរួមមានកម្ពុជាផង កំពុងវិវឌ្ឍលឿនជាងពេលណាទាំងអស់ និងកំពុងរាលនៅទូទាំងពិភពលោក។ បើតាម UNODC ទោះរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍បានបង្កើតកិច្ចសហការបោសសម្អាតឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែនរួមគ្នា ប៉ុន្តែស្ថាប័នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិមួយនេះនៅតែកត់សម្គាល់ឃើញ ការរីកសាយភាយនៃមជ្ឍមណ្ឌលបោកប្រាស់តាមអ៊ីនធ័រនែត ទំហំឧស្សាហកម្មដែលបាន និងកំពុងជំរុញឱ្យមានការកើនឡើងនៃក្រុមឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែនសម័យទំនើប បណ្តាញលាងលុយកខ្វក់ ការជួញដូរមនុស្ស ឬការលួចប្លន់យកទិន្នន័យជាដើម។

ក្នុង​ខណៈ​ដែល​​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន បាន​ទទូច​ជា​ថ្មី​ ឱ្យ​មាន​បទ​ឈប់​បាញ់ ទាំង​ស្រុង ភ្លាម និង​ដោយ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ អនុប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​លោក JD Vance បានអះអាង​ បែប​​ដាក់​ឱសានវាទ ថា​អ៊ុយក្រែន​និង​រុស្ស៊ី​ចាំបាច់​ត្រូវ​តែ​ធ្វើ​សម្បទានទឹក​ដី ទើប​រក​សន្តិភាពឃើញ។ បើតាម​អនុប្រធានាធិបតី​រូប​នេះ ​​អាមេរិកបានលើក​​​សំណើ​លម្អិតបង្ហាញ​ក្រុង​​កៀវនិង​ម៉ូស្គូ​ហើយ។ តើ​ផែនការ​សន្តិភាព​ស្នើ​ដោយ​អាមេរិក​នេះ​មាន​ខ្លឹមសារ​យ៉ាង​ណា?

រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​​បារាំង លោក ហ្សង់-ណូអែល បាររ៉ូត៍ (Jean-Noël Barrot) ​បំពេញទស្សនកិច្ចជាលើកទី១ នៅ​​អ៊ីរ៉ាក់​។ ចេញពី​អ៊ីរ៉ាក់ ប្រមុខ​ទូត​បារាំង​​បន្ត​ទៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​និង​​កូវ៉ែត ដើម្បី​បញ្ចុះបញ្ជូលផែនការសន្តិភាពនៅហ្កាហ្សា​។​ ពោលគឺ​រដ្ឋពីរ​រស់​នៅក្បែរគ្នា អ៊ីស្រាអែល​និង​ប៉ាឡេស្ទីន។

នៅព្រឹកថ្ងៃពុធទី២៣មេសានេះ តុលាការកំពូលបានបើកការសវនាការលើការស្នើសុំរបស់សកម្មជនមាតាធម្មជាតិ ដើម្បីនៅក្រៅឃុំ។ សវនាការដែលចាយពេលអស់មួយព្រឹក នៅមិនទាន់មានការសម្រេចអ្វីឡើយ ដោយចៅក្រមអះអាងថា នឹងប្រកាសសាលដីកា នៅថ្ងៃទី៣០មេសាខាងមុខ។ នៅចំពោះមុខនៃការទន្ទឹងរង់ចាំលទ្ធផលក្រុមគ្រួសាររបស់សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ បង្ហាញក្តីអស់សង្ឃឹមលើប្រព័ន្ធតុលាការ ដ្បិតថាការស្នើសុំនៅក្រៅឃុំកន្លងមកតែងតែបរាជ័យ។

នៅក្នុងឱកាសបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជារបស់លោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត្រ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ នាថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការតភ្ជាប់វិស័យទេសចរណ៍រវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ។ ក្រោមទិសស្លោក«ព្រះរាជាណាចក្រពីរ ក្នុងគោលដៅតែមួយ» អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យទេសចរណ៍បានសម្តែងសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះការរួមគ្នារវាងថៃ និងកម្ពុជា ដើម្បីស្រូបទាញទេសចរអន្តរជាតិឲ្យបានជាអតិបរមា។ តែខ្លះទៀតយល់ថា កម្ពុជាត្រូវតែរៀបចំខ្លួនឲ្យបានរួចរាល់ និងមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់។

ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជាកំពុងខ្នះខ្នែងស្វែងការគាំទ្រផ្នែកថវិកាពីសហគមន៍ខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសដើម្បីបន្តសកម្មភាពការងាររបស់ខ្លួនទៅមុខទៀត បន្ទាប់ពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនជួបប្រទះបញ្ហាខ្វះថវិកា ដោយសាររដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ត្រាំ កាត់ផ្តាច់ជំនួយរបស់USAIDទៅកាន់បណ្តាប្រទេសនានា។ យុទ្ធនាការស្វែងរកជំនួយនេះ ត្រូវបានផ្តួចផ្តើមឡើងដោយអង្គការ Save Cambodia ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិ និងជាអ្នកដែលបានសម្របសម្រួលឲ្យមានការសន្ទនាគ្នារវាងពលរដ្ឋកម្ពុជា និងសហគមន៍ខ្មែរ នៅក្នុងវេទិកាតុមូលមួយ ជាមួយមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអាមេរិកកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។

សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ បានបើកសវនាការជំនុំជម្រះសំណុំរឿង លោក រ៉ុង ឈុន ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិ «ពីបទមិនរាងចាល» ក្នុងបទល្មើសមជ្ឈិម បន្ទាប់ពីមានការផ្តន្ទាទោសក្នុងបទល្មើសមួយផ្សេងទៀតដែលផ្តើមចេញពីការនិយាយរឿងព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាមកន្លងមក។នៅក្រោយសវនាការ លោក រ៉ុង ឈុន មានសុទិដ្ឋិនិយមថា តុលាការនឹងពិចារណាទម្លាក់បទចោទលើរូបលោកទាំងស្រុង ដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិ។ 

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលើកទឹកចិត្តម្ចាស់គម្រោងអគារជាប់គាំងក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ តាមរយៈការអនុគ្រោះពន្ធសម្រាប់អគារដែលត្រូវបានសាងសង់ ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៦។ នៅក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងនៅថ្ងៃពុធទី ២៣មេសានេះ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុបានណែនាំឱ្យម្ចាស់គម្រោងដែលមិនទាន់ទទួលបានការសម្រួលពន្ធ អាចទៅស្នើពាក្យសុំពីក្រុមការងារជំរុញវិនិយោគរបស់ខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីទទួលបានការសម្រួល និងការលើកទឹកចិត្តផ្សេងទៀត។

កម្ពុជា និងថៃ បាន​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​រួម​គ្នា​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ខែ​មេសា ឆ្នាំ​២០២៥ ក្នុង​ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ករណី​ឆបោក​តាម​អន​ឡាញ នៅ​តាម​បណ្តោយ​ព្រំដែន​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​។​ ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​នេះ​ធ្វើឡើង​នៅ​ក្នុង​ពេល​ដែល​ប្រមុខ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា និង​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិ​បាល​ថៃ ធ្វើ​សន្និ​សីទ​កាសែត​រួម​គ្នា នៅ​ក្រោយ​ពិធី​ចុះហត្ថ​លេខា​លើឯក​សារ​ចំនួន​០៧​ ដែលសម្រេច​បាន​នៅ​ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សន​កិច្ច​របស់​លោក​ស្រី​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រីថៃ ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។

អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ Human Rights Watch នៅថ្ងៃទី២២ ខែមេសាបានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយដោយអំពាវនាវឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោកស្រី ផែថងថាន លើកយកពីក្តីកង្វល់ ជុំវិញការរំលោភបំពានឆ្លងដែនមកជជែកជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ សំណើរបស់ Human Rights Watch នាពេលនេះ ធ្វើឡើងចំពេលដែលលោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ កំពុងតែបំពេញទស្សនកិច្ចរយៈពេល២ថ្ងៃនៅកម្ពុជា។

ស្ថានការណ៍​សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាង​អាមេរិក​និង​ចិន​ បានធូរស្រាលមួយ​កម្រិត​​ បន្ទាប់ពី​លោកប្រធានាធិបតី​ ដូណាល់ ត្រាំ​ បាន​ប្រកាស​​បន្ធូរបន្ថយរនាំងពន្ធគយ​ចំពោះ​ទំនិញ​ចិន​ ប្រសិន​បើរដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង​​ព្រម​ចរចា​ចុះកិច្ចព្រម​ព្រៀង។ ចំណែក​ រដ្ឋអំណាច​ចិន​ វិញ ក៏​បាន​ប្រកាស​បើកចំហទ្វារ​សម្រាប់​ចរចា តែប៉េកាំង​បាន​បដិសេធ​ មិន​ទទួល​យកកិច្ចព្រមព្រៀង​ដែល​បង្ខូច​ប្រយោជន៍​​ចិន នោះ​ឡើយ​។​ ​

នៅថ្ងៃអង្គារទី ២២មេសា ឆ្នាំ ២០២៥ អនុរដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហិ្វកនៃក្រសួងការបរទេស អង់គ្លេសបាននិងកំពុងធ្វើទស្សនកិច្ចក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលនៅក្នុងនោះ មានការចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា ជាមួយក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច។ អមដោយឯកអគ្គរាជទូតអង់គ្លេសប្រចាំនៅកម្ពុជា មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃរាជរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសបានចុះពិនិត្យការដ្ឋានសាងសង់អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោ នៅខេត្តកណ្តាល ក្រោមការរចនារបស់ក្រុមហ៊ុនអង់គ្លេសឈ្មោះ Foster + Partners។ 

នៅពេលចូលកាន់អំណាចនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមចង់កាត់ផ្តាច់ប្រទេសកម្ពុជាចេញពីពិភពលោកខាងក្រៅ តាមរយៈការបណ្តេញជនបរទេសដែលនៅសេសសល់ចេញពីប្រទេសរបស់កម្ពុជា។ កាលពី៥០ឆ្នាំមុន លោក Roland Neveu គឺជាអ្នកថតរូបរបស់កាសែតបារាំងម្នាក់ ដែលស្ថិតនៅក្នុងចំណោមជនបរទេសចុងក្រោយគេ ដែលត្រូវបានគេជម្លៀសចេញពីស្ថានទូតបារាំងនៅទីក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃចុងក្រោយបង្អស់គឺ ថ្ងៃទី៨ ឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៥។ ជាសាក្សីដ៏កម្រនៃសោកនាដកម្មមួយរបស់កម្ពុជា លោក Roland Neveu បានផ្តិតយករូបភាពជាច្រើនសន្លឹកដែលជានិមិត្តរូបជាប្រវត្តិសាស្ត្រថ្ងៃទី១៧ មេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។ 

តុលា​ការ​សហព័ន្ធ​ក្នុង​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីន​តោន បាន​ចេញ​ដី​កា​មួយ នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ​ទី​២២ ខែ​មេសា ឆ្នាំ​២០២៥ ដោយបង្គាប់​ឲ្យ​ទទួល​យក​បុគ្គលិក​របស់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី (RFA) និង​វិទ្យុ​សំឡេង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក (VOA)ចូល​ធ្វើ​ការ​វិញ​។ សេចក្តី​សម្រេច​នេះ ធ្វើ​ឡើង បន្ទាប់ពី​ចៅក្រម​បើក​សវនាការ​ទៅលើ​បណ្តឹង​របស់​អ្នក​តំណាង​វិទ្យុទាំង​ពីរ​នេះ ​ដែលបាន​តវ៉ា​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ផ្តាច់​ជំនួយ​របស់​ទីភ្នាក់​ងារ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​សម្រាប់​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​សកល​(USAGM) ទៅ​តាម​បទ​បញ្ជា​របស់​ប្រធានា​ធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ កាល​ពី​ខែ​មីនា​។

កម្មវិធី​ស្បៀង​អាហារ​ពិភពលោក បាន​ប្រកាសផ្តាច់ជំនួយ​ឧបត្ថម្ភ​គម្រោង​ផ្គត់ផ្គង់​​អាហារូបត្ថម្ភ​ ក្នុងប្រទេស​ អេត្យូពី។ ការ​ផ្តាច់ជំនួយរបស់​ស្ថាប័ន​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​នេះ នឹង​ប៉ះពាល់​ទៅដល់​​ស្ត្រី​និង​កុមារ ​យ៉ាងតិច ៦៥០ ០០០ នាក់​។​ ​

ចាប់តាំងពីស្បថចូលកាន់តំណែង កាលពីថ្ងៃទី ២០មករា ឆ្នាំ២០២៥ មានរយៈពេល១០០ថ្ងៃដែលលោកដូណាល់ ត្រាំបានត្រលប់មកកាន់អំណាច ដឹកនាំអាមេរិកសាជាថ្មី។ នៅក្នុងរយៈពេល១០០ថ្ងៃនេះ លោកដូណាល់ ត្រាំបានប្រែក្រឡាប់ចាក់ក្បួនច្បាប់ សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោក ដែលរដ្ឋកាអាមេរិកកន្លងមកបានព្យាយាមកសាងជាង៨ទសវត្សរ៍។ នៅ១០០ថ្ងៃមកនេះ តើលោកដូណាល់ ត្រាំស្តីបន្ទោសមេដឹកនាំប្រទេសផ្សេងទៀត និងធ្វើឲ្យទីផ្សារពិភពលោកចលាចល? តើលោកដូណាល់ ត្រាំកំពុងសងសឹកសត្រូវនិងព្យាយាមកាត់ចង្កូតអាមេរិកតាមមហិច្ឆតានយោបាយរបស់លោក? 

កម្ពុជានៅតែបន្តនាំចេញសត្វស្វាកន្ទុយវែង ក្នុងចំនួនដ៏ច្រើនទៅទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិក បើទោះបីជាគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃលេខាធិការដ្ឋាននៃអនុសញ្ញាស្តីពីពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិលើប្រភេទសត្វព្រៃជិតផុតពូជ និងរុក្ខជាតិហៅកាត់ថា (CITES) បានណែនាំឲ្យផ្អាកការជួញដូរសត្វស្វាប្រភេទនេះពីកម្ពុជាក៏ដោយ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតបរទេសម៉ុងហ្គាបេ នៅថ្ងៃទី២១ មេសា ដោយបន្ថែមថា កម្ពុជាបានក្លាយជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់សត្វស្វាកន្ទុយវែងដ៏ធំមួយសម្រាប់ស្រាវជ្រាវ និងពិសោធន៍វេជ្ជសាស្រ្ត បន្ទាប់ពីប្រទេសចិនបានបញ្ឈប់ការនាំចេញនៅឆ្នាំ២០២០។