នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ប្រទេសបារាំងបានអំពាវនាវជាថ្មី ឲ្យប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ បញ្ឈប់ការប្រយុទ្ធគ្នា និងវិលទៅរកការសន្ទនាគ្នា ដោយគោរពតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍សន្តិភាពទីក្រុងគូឡាឡាំពួរ។ ការអំពាវនាវរបស់បារាំង ធ្វើឡើងតែមួយសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ម្តងហើយ ឲ្យប្រទេសទាំងពីរគោរពបទឈប់បាញ់ឲ្យបានពេញលេញ។

យោធាថៃបានបង្ហើបឲ្យដឹងថា ខ្លួនកំពុងគិតគូរដល់ការរាំងខ្ទប់ការដឹកជញ្ជូនប្រេងចូលមកកម្ពុជា ខណៈការវាយប្រយុទ្ធគ្នាក្នុងជម្លោះព្រំដែនរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរនៅមិនទាន់ធូរស្រាល។ ថៃដែលបានបិទការចរចាជាមួយកម្ពុជាក៏មានបំណងបិទការដឹកជញ្ជូនទំនិញយុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងទៀត​​ចូលមកកម្ពុជាផងដែរ។ នេះបើតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters ដែល​​ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១៤ធ្នូនេះ ។

នៅ​ថ្ងៃទី​១៤ ខែ​ធ្នូ​ ឆ្នាំ២០២៥​​ ប្រធាន​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា​ លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ បាន​​ចេញ​មក​បញ្ជាក់​សា​ជា​ថ្មី​​ថា​ កា​រផ្អាកច្រក​ចេញ​-ចូលតាម​​ព្រំ​ដែនខ្មែរ​​-ថៃ​​ មិន​មែន​ជា​ការ​ហាម​ឃាត់​មិន​ឱ្យ​ពលរ​ដ្ឋទាំង​សង​ខាង​ធ្វើ​ដំណើរ​ទេ។​ ក្នុង​ន័យ​នេះ ​លោក​ ហ៊ុន សែន​​ សង្កត់​ធ្ងន់​ថា ​កម្ពុជា​បិទ​តែ​ច្រកផ្លូវគោកប៉ុណ្ណោះ។​ ចំណែក​​ផ្លូវអាកាសនៅ​តែ​ដំណើរ​ការជា​ធម្ម​តា​។ សូម​ជម្រាប​ថា​ ការ​ចេញ​មក​បញ្ជាក់​របស់​លោក ហ៊ុន​ សែន​ ពេល​នេះ​ គឺ​បន្ទាប់​ពី​​​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ថៃ​បាន​ចោទ​​ថា ​កម្ពុជា​​បាន​​​រំលោភ​ច្បាប់​មនុស្ស​ធម៌​ និង​សិទ្ធិ​មនុស្សអន្តរ​ជាតិ ដោយ​បង្ខាំង​ពល​រដ្ឋ​ខ្លួនមិន​ឱ្យ​ចាក​ចេញ​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​

យ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្ស១២នាក់ បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត និងជិត៣០នាក់ផ្សេងទៀតបានរងបួស ក្នុងហេតុការណ៍បាញ់ប្រហារ នៅអូស្រ្តាលី។ បើផ្អែកតាមប៉ូលិសមូលដ្ឋាន ការបាញ់ប្រហារនេះបានកើតឡើង នាល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៤ ធ្នូ នៅអំឡុងពេលដែលសហគមន៍ជនជាតិជ្វីហ្វកំពុងប្រារព្ធពិធីបុណ្យ Hanouka នៅឆ្នេរសមុទ្រដ៏ល្បីល្បាញមួយកន្លែង នៅទីក្រុងស៊ីដនី។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីអូស្រ្តាលី អេនថូនី អាល់ប៉ានីស៊ីស បានចាត់ការវាយប្រហារនេះ ជាអំពើអាក្រក់ជូរជាតិបំផុត ជាការរើសអើងស្អប់ខ្ពើមជនជាតិជ្វីហ និងជាអំពើភេរវកម្មដែលមិនអាចអត់ឱនឲ្យបាន។

នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅប្រទេសអូស្ត្រាលីរាប់ពាន់នាក់ បានប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជាពីសំណាក់ប្រទេសថៃ។ នៅពីមុខវិមានរដ្ឋសភាអូស្ត្រាលីក្នុងទីក្រុងមែលប៊ន ពលរដ្ឋខ្មែរបានលើកបដាទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងបាងកក និងទាហានថៃងាកមកគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយត្រូវបញ្ឈប់រាល់ការឈ្លានពានដោយខុសច្បាប់មកលើដែនអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជាបន្តទៀត។ 

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតាមរយៈក្រសួង​មហា​ផ្ទៃកាលពីថ្ងៃទី១៣ធ្នូម្សិល​មិញ​ ​​បានសម្រេច​ផ្អាក​ការ​ចេញ​-ចូល​របស់​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​ និង​ថៃ​ នៅ​តាម​ច្រក​ព្រំ​ដែន​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​២ គ្រាទាហានថៃបានបើកការវាយប្រហារគ្រប់ទម្រង់ និងមិនរើសទិសដៅមកលើដែនអធិបតេយ្យកម្ពុជា។​ ការ​សម្រេច​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​​ក្រោយមានបទអន្តរាគមន៍របស់​​ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាលោក​ ហ៊ុន​ សែន​។ លោកហ៊ុន សែនដែលបានស្នើ​ឲ្យរដ្ឋាភិ​បាល​យកចិត្តទុកដាក់លើ​សុវត្ថិភាពរបស់​ពលរដ្ឋ អំឡុង​ពេល​ជម្លោះព្រំដែន​ខ្មែរ-ថៃ​បន្តកើនកម្តៅ​។ តែ​ថៃ​តាម​រយៈ​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ការ​បរទេសរបស់ខ្លួនបាន​ចោទ​​កម្ពុជាថា​​បាន​​រំលោភ​ច្បាប់​មនុស្ស​ធម៌​ និង​សិទ្ធិ​មនុស្សអន្តរ​ជាតិទៅ​វិញ​។

ចាប់​តាំង​ពី​ថៃ​បើក​ការ​វាយ​ប្រហារ​កម្ពុជា​ជា​លើក​ទី​២ ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៧​ ខែ​ធ្នូ​នេះ ​គេ​មិន​ទាន់​ឃើញ​មាន​ប្រទេស​ណា​ចេញ​មុខ​ថ្កោល​ទោស​ថៃ​នៅ​ឡើយ​។​ ដោយ​ឡែក​ អាមេរិក និង​ម៉ាឡេស៊ី បាន​បន្ត​ចេញ​មុខ​ប្រាប់​ថៃ​និង​កម្ពុជា ឲ្យ​អនុវត្ត​បទ​ឈប់​បាញ់​ តែ​ថៃ​មិន​ព្រម​ស្តាប់​។​ ចំណែក ​ចិន​ជា​មិត្ត​ដែក​ថែប​របស់​កម្ពុជា​បាន​ប្រាប់​កម្ពុជា​ឲ្យ​បន្ត​អត់​ធ្មត់​។​ នៅ​ចំពោះ​មុខ​ស្ថានការណ៍​នេះ​ តើ​កម្ពុជា​គួរ​តែពឹង​យោធា​បរទេស​ណាឲ្យ​ធ្វើ​អន្តរាគមន៍​ដើម្បី​បង្ខំ​ថៃ​ឲ្យ​បញ្ឈប់​សង្គ្រាម​បាន​ឬទេ?

ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋកូរ៉េខាងជើងបានប្រកាសនៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៣ ធ្នូ ថា ទាហានវិស្វកម្មកូរ៉េខាងជើង ៩នាក់បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ក្នុងបេសកកម្មដោយមីនរយៈពេល៤ខែ នៅតំបន់ Koursk ប្រទេសរុស្ស៊ី។ នៅក្នុងឱកាសពិធីទទួលស្វាគមន៍កងពលវិស្វកម្ម ប្រមុខដឹកនាំក្រុងព្យុងយ៉ាង លោក គីម ជុងអ៊ុន បានបំពាក់មេដៃ «វីរៈបុរសជាតិ» និងគ្រឿងឥស្សរិយយសផ្សេងទៀត ដល់វីរៈកងទ័ពពលីជីវិតទាំង៩នាក់។

ប្រធានាធិបតី​បេឡារុស អាឡិចសង់ដ្រ៍ លូកាឆិនកូ ដែល​ជាមិត្តស្និទ្ធស្នាល​នឹងលោក​ពូទីននោះ បានប្រកាសដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ​ ចំនួន​១២៣នាក់។ ក្នុងចំណោមអ្នកទោស ដែលត្រូវបានដោះលែងនេះ គឺមានជ័យលាភីពានរង្វាន់​ណូបែលសន្តិភាពម្នាក់ និង​ស្ត្រីអ្នកនយោបាយប្រឆាំងដ៏សំខាន់​ម្នាក់ទៀត​​។ របបផ្តាច់ការបេឡារុស សុខចិត្តដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយទាំងនេះ គឺបន្ទាប់ពីរដ្ឋបាល​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ បាន​​សម្រេច​ដក​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ចពីបេឡារុស។

នៅតាមបណ្តាជំរំជនភៀសសឹក មានប្រជាពលរដ្ឋក្មេងចាស់ប្រុសស្រី និងក្រុមជនងាយរងគ្រោះ ដែលបានភៀសខ្លួន ចោលផ្ទះសម្បែង ដោយសារតែបារម្ភពីសុវត្ថិភាពអាយុជីវិត។ មានស្ត្រីទើបសម្រាលកូនមួយចំនួន ត្រូវធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយភៀសមកជំរំភ្លាមៗ ទាំងដែលសុខភាពមិនទាន់រឹងមាំ។ ស្ត្រីទើបសម្រាលកូនមួយចំនួនបានដង្ហោយរកជំនួយ ដើម្បីជួយដល់កូនដែលទើបចាប់កំណើតរបស់ពួកគេ។ ពីជំរំភៀសសឹកក្នុងខេត្តសៀមរាប យើងមានសេចក្តីរាយការណ៍របស់ ជួប នរក្សា៖

នៅ​រសៀល​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ខែ​ធ្នូ​នេះ ​លោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ម៉ាឡេស៊ី និង​ជា​ប្រធាន​អាស៊ាន​ជិត​ផុត​អាណត្តិ​ បាន​គូស​បញ្ជាក់​លើ​ហ្វេស​ប៊ុក​របស់​លោក​ថា ​ក្នុង​ពេល​ពិភាក្សា​ជា​មួយ​លោក​ ដូណាល់ ​ត្រាំ​លោក​បាន​បង្ហាញ​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះ​ស្ថានការណ៍​កម្ពុជា ​និង​ថៃ​ពេលនេះ។​ ខណៈ​ដែល​កង​ទ័ពថៃ​រឹត​តែ​បង្កើន​ការ​វាយ​ប្រយុទ្ធ​ជា​មួយ​កម្ពុជា​ លោក ​អាន់វ៉ា បាន​អះអាង​ថា ​លោក​ជំរុញ​ឲ្យ​ភាគី​ទាំង​ពីរ​អនុវត្ត​ការ​អត់​ធ្មត់​ជា​អតិបរមា ​បញ្ឈប់​រាល់​ទម្រង់​នៃ​អរិភាព ​និង​ចៀស​វាង​សកម្មភាព​យោធា​បន្ថែម​ទៀត ​រួមទាំង​ការ​ប្រើប្រាស់​កម្លាំង ​ឬ​ការ​ចល័ត​ទ័ព​ឆ្ពោះទៅ​មុខ។ លោក អាន់វ៉ា បញ្ជាក់ថាបទបញ្ជាថ្មីនេះ​ មានប្រសិទ្ធិភាពអនុវត្តចាប់ពីម៉ោង១០យប់ថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៥។

ប្រទេស​សមាជិក​សហភាព​អឺរ៉ុបទាំង​២៧ បាន​បោះឆ្នោត​សម្រេច​ បង្កកប្រាក់របស់រុស្ស៊ី​ចំនួន​ប្រមាណ ២១០ពាន់លានអឺរ៉ូ យូរអង្វែងជានិច្ច​ រហូតទាល់តែលែងមានភាពចាំបាច់ ពោល​គឺល្គឹកណារុស្ស៊ីនៅតែមិនឈប់ធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន​។ ការបង្កកប្រាក់រុស្ស៊ីនេះ នឹងអនុញ្ញាតបើក​ផ្លូវ​ឲ្យ​អឺរ៉ុប​អាច​សម្រេច​យក​ប្រាក់នេះ ទៅប្រើប្រាស់​នៅក្នុងការ​ជួយ​អ៊ុយក្រែន​ ដើម្បីការពារខ្លួន​និង​កសាងប្រទេសឡើងវិញ​។

នៅយប់ថ្ងៃទី១២ធ្នូនេះ មេដឹកនាំទីក្រុងភ្នំពេញ និងបាងកក ជួបនិយាយទូរស័ព្ទជាមួយប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ដូណាល់ ត្រាំ ដើម្បីពិភាក្សាអំពីដំណោះស្រាយបញ្ចប់សង្គ្រាម។ លោកត្រាំបានសរសេរសារខ្លីនៅលើបណ្តាញសង្គមTruth Social ថា មេដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរយល់ព្រមបញ្ឈប់ការវាយប្រហារគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយនឹងត្រឡប់ទៅអនុវត្តសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាពកម្ពុជា-ថៃ។​ ក៏ប៉ុន្តែនៅព្រឹកព្រលឹមស្រាងៗថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ទាហានថៃបានបើកប្រតិបត្តិទម្លាក់គ្រាប់បែកតាមផ្លូវអាកាសមកលើដែនអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជាជាបន្តបន្ទាប់ ខណៈនាយករដ្ឋមន្ត្រីចាំផ្ទះរបស់ថៃថា ថៃនឹងបន្តសកម្មភាពយោធា រហូតដល់ខ្លួនមានអារម្មណ៍ថា ថៃគ្មានការគំរាមកំហែងពីភាគីកម្ពុជា។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិមើលឃើញថា សម្តីរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីហួសសុពលភាពថៃ ពុំអាចយកជាការបានឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការអះអាងបែបនេះ សបញ្ជាក់ថា ថៃមិនញញើតនឹងអាមេរិក ហើយមិនខ្វល់ពីច្បាប់អន្តរជាតិ។

នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី ១៣ធ្នូ ចិនបានប្រារព្ធបុណ្យខួបរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធជនរងគ្រោះដល់ជនរងគ្រោះ ដែលបានស្លាប់ នៅក្នុងអំពើសម្លាប់រង្គាលរបស់ទាហានជប៉ុន នៅខេត្តណានជីង ឆ្នាំ១៩៣៧។ ចំពោះប្រជាជនចិន ថ្ងៃ១៣ធ្នូជាមិនត្រឹមតែជាពិធីរំលឹកខួបផ្លូវការនោះទេ តែជាការចងចាំប្រវត្តិសាស្រ្តដ៏ជូរចត់ដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន និងដក់ជាប់ក្នុងចិត្តរបស់ពួកគេ។ ពិធីរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធថ្នាក់ជាតិលើកនេះប្រព្រឹត្តទៅ នៅអំឡុងពេលដែលប៉េកាំង និងតូក្យូកំពុងមានភាពតានតឹងជាមួយគ្នា។

អំឡុងពេលនៃការផ្ទុះសង្គ្រាមតាមព្រំដែនជាមួយថៃលើកទី២ ដែលចាប់ផ្តើម កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ អ្នកនយោបាយខ្មែរ ដែលមាននិន្នាការផ្សេងៗគ្នានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បាននិងកំពុងផ្តោតទៅលើសកម្មភាពរួម នោះគឺការគាំទ្រដល់យុទ្ធជនសមរភូមិមុខ។ ជាការកត់សម្គាល់ទាំងអ្នកនយោបាយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងអ្នកនយោបាយនៅក្នុងគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល បានបង្ហាញសាររំលែកទុក្ខដល់គ្រួសារយុទ្ធជនពលី ចូលរួមថវិកា និងធ្វើសកម្មភាពដោយផ្ទាល់ផ្តល់ជំនួយដល់យុទ្ធជននៅសមរភូមិ និងជនភៀសសឹកកម្ពុជា។

ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ទីផ្សារអឺរ៉ុប ត្រូវ​​ជន់ជោរដោយទំនិញតម្លៃថោក​ៗ​ នាំចូលពីចិន កាន់តែច្រើនឡើងៗ ព្រោះកញ្ចប់បញ្ញើទាំងនោះ ដែល​មាន​តម្លៃក្រោម​១៥០អឺរ៉ូ មិនជាប់ពន្ធនាំចូលឡើយ​។ ដើម្បីការពារ​ការប្រកួតប្រជែង​ដោយ​ស្មោះត្រង់ សហភាពអឺរ៉ុបបានសម្រេច​ កាលពីថ្ងៃទី​១២ធ្នូម្សិលមិញ យក​​ពន្ធលើ​កញ្ចប់បញ្ញើទំនិញនីមួយៗ ចំនួន​៣អឺរ៉ូក្នុងមួយកញ្ចប់ ​ទំនិញ​មួយ​មុខ​។

នៅខេត្ត​ភាគខាងត្បូងបារាំង ជាប់នឹង​ព្រំដែនប្រទេស​អេស្ប៉ាញ កសិករ​បារាំងរាប់រយនាក់​បាន​ក្រាញននៀល​ធ្វើបាតុកម្ម​ ដាក់ពង្រាយ​ត្រាក់ទ័រ ដើម្បីរារាំង​កុំឱ្យ​អាជ្ញាធរចូលទៅ​ចាក់ថ្នាំ​សម្លាប់​សត្វគោរាប់រយក្បាល​។ បើតាមអាជ្ញាធរ​បារាំង គេចាំបាច់​ត្រូវតែ​សម្លាប់​សត្វគោ​ដទៃទៀត បន្ទាប់​ពី​សត្វគោ​មួយក្បាល​​នៅក្នុង​កសិដ្ឋាន​មួយកន្លែងនោះ​ ស្លាប់​ក៏ព្រោះតែ​ជំងឺឆ្លងម្យ៉ាង​ដែលគេ​ហៅថា Dermatose។ រដ្ឋមន្រ្តីកសិកម្ម​បារាំង​ កាលពីថ្ងៃសុក្រទី ១២​ធ្នូ​បានប្តេជ្ញាថា ដើម្បី​ទប់ស្កាត់​ការឆ្លងរាលដាលជំងឺ​ដែល​បង្កគ្រោះថ្នាក់​ដល់អាយុជីវិតសត្វគោរ រដ្ឋាភិបាលគ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេង ក្រៅតែពី​សម្លាប់ចោល​ដែលស្ថិតនៅក្នុង​កសិដ្ឋានដែលមានផ្ទុះករណីជំងឺឆ្លង។ 

នៅថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ព្រះមហាក្សត្រថៃព្រះបាទ វិជ្ជរ៉ាឡុងកនបានប្រោសប្រទានយល់ព្រមចំពោះការស្នើសុំរំលាយសភាថៃ ពីសំណាក់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី អានុធីន ឆានវីរៈគូន។ ព្រះរាជក្រឹត្យ ដែលឡាយព្រះហស្ថលេខាដោយព្រះមហាក្សត្រថៃ ក៏បានរៀបរាប់ពីការព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមខាងនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសថៃរ បស់រដ្ឋាភិបាលថៃ រួមទាំងបញ្ហាជម្លោះព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាផងដែរ។

នៅថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ សហគមន៍ខ្មែររស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងតំណាងក្រុមបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក ម៉ូន ពេជ្រ បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅសមាជិកព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក ដើម្បីប្តឹងករណីទាហានថៃប្រើប្រាស់សព្វាវុធអាមេរិកដោយខុសច្បាប់ ក្នុងប្រតិបត្តិការឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជា។ ក្នុងពាក្យបណ្តឹងនោះ ពលរដ្ឋខ្មែរទទូចឱ្យសមាជិកព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក លោក Mike Johnson ពិនិត្យមើលជាបន្ទាន់ ទង្វើបំពានច្បាប់របស់កងទ័ពថៃដែលប្រើសព្វាវុធអាមេរិក ពិសេសគឺយន្តហោះចម្បាំងប្រភេទF-16 និងការរំលោភបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងររបស់ថៃទៅលើច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិ។

ប្រឈមនឹងការបាញ់គ្រាប់ផ្លោងពីសំណាក់ភាគីថៃចូលទឹកដីកម្ពុជា ការជីកលេណដ្ឋានតាមផ្ទះសម្បែង ជាជម្រើសតែមួយគត់ សម្រាប់ពលរដ្ឋរស់នៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែន ដែលបន្តស៊ូទ្រាំក្រាញននៀលមិនចាកចេញទៅរកកន្លែងសុវត្ថិភាព។ ពលរដ្ឋមួយចំនួនតាមបន្ទាត់ព្រំដែនបានប្រើប្រាស់លេណដ្ឋាន ដែលធ្លាប់ជីកកាលពីផ្ទុះសង្គ្រាមលើកមុន ក្នុងអំឡុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ រីឯពលរដ្ឋខ្លះទៀត ក៏ចាប់ផ្តើមជីកលេណដ្ឋាន ដើម្បីធ្វើជាជម្រកការពារសមាជិកគ្រួសារ ក្នុងពេលមានអាសន្នជាថ្មី។

នៅថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ព្រះមហាក្សត្រថៃបានយល់ព្រមឲ្យរំលាយសភាទៅតាមការស្នើសុំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោក អនុធិន ឆានវីរៈគូន ដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យរៀបចំការបោះឆ្នោតឡើងវិញ។ របត់នយោបាយនៅថៃពេលនេះ កើតឡើងនៅគ្រាដែលកងទ័ពថៃកំពុងតែបន្តវាយប្រហារមកលើកម្ពុជា តាំងពីថ្ងៃអាទិត្យទី៧ធ្នូ។ តើវិបត្តិនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ថៃ នឹងធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍សង្គ្រាមជាមួយកម្ពុជាប្រែប្រួលដែរឬទេ?

នៅថ្ងៃទី១២​ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ព្រះមហាក្សត្រថៃព្រះបាទ វេជ្ជារ៉ាឡុងកន បានយល់ព្រមចំពោះការស្នើសុំរំលាយសភាថៃរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី អានុធីន ឆានវីរៈគូន។ ព្រះរាជក្រឹត្យ ដែលឡាយព្រះហស្ថលេខាដោយព្រះមហាក្សត្រថៃ ក៏បានរៀបរាប់ពីការព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមខាង​នយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសថៃរបស់រដ្ឋាភិបាលថៃ​ រួមទាំងបញ្ហាជម្លោះព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាផងដែរ។

រឿងអាស្រូវពុករលួយ​នៅកូរ៉េខាងត្បូង ដែល​​ពាក់ព័ន្ធនឹង​និកាយ​សាសនាមូន កំពុងតែរីកកាន់តែ​ធំ។ កាលពីដើមខែធ្នូនេះ​ ​លោកស្រី គីម កិនហេ ភរិយារបស់លោក​​អតីតប្រធានាធិបតី​ យូន ស៊ុកយោល ត្រូវបានរដ្ឋអាជ្ញាចោទប្រកាន់ និង​ទាមទារ​ទោស​​​ជាប់ពន្ធនាគារ​ចំនួន​១៥ឆ្នាំ ខណៈស្ត្រី​មេនិកាយ​មូន​ ក៏កំពុងប្រឈមមុខ​នឹង​តុលាការ​ដែរ។ ហើយ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ ទី​១១ធ្នូ ម្សិល​មិញ រដ្ឋមន្ត្រីម្នាក់នៃរដ្ឋាភិបាល​កូរ៉េខាងត្បូង​ បានបង្ខំចិត្តលាចុះពីតំណែង បន្ទាប់ពីមានការសង្ស័យថា​បានទទួលប្រាក់សំណូក​ពីនិកាយសាសនាមូន​។

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ នៅវេលាម៉ោង ១០យប់ នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ លោកអានុធិន ឆានវីរៈគូន​បាន​បង្ហោះសារ​មួយឃ្លាយ៉ាងខ្លី​នៅលើ​បណ្តាញសង្គម​របស់ខ្លួនថា លោក​កំពុង​​ប្រគល់អំណាច​ទៅឲ្យប្រជាជន។ នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ថៃ​ទំនង​ចង់​សំដៅ​ដល់​ផែនការរំលាយសភា​របស់​លោក ដើម្បីបើកផ្លូវ​ឲ្យមានការបោះឆ្នោតកាន់តែលឿន ​មុនកាលកំណត់។ វិបត្តិ​នយោបាយ​ថៃ​កើតឡើង​នៅខណៈពេល​ដែល​ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ​រវាង​ថៃ និងកម្ពុជា​កំពុង​ធ្លាក់ធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ។

អ្នកនយោបាយប្រឆាំងដ៏លេចធ្លោនៅប្រទេសវ៉េណេស៊ុយអេឡា លោកស្រី ម៉ារីយ៉ា កូរីណា ម៉ាឆាដូ បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​យ៉ាង​លំបាកលំបិន ដោយ​ប្រថុយ​នឹង​គ្រោះ​ថ្នាក់​ជាច្រើន​ ដើម្បីទៅ​ទទួល​ពាន​រង្វាន់​ណូបែលសន្តិភាព ឆ្នាំ២០២៥​​។ តែ​លោកស្រី​បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​ដល់ប្រទេស​​ន័រវែស ​យឺតយ៉ាវ   ​មិនទាន់​កម្មវិធី​ផ្លូវការ​​ទេ។ ពី​ទីក្រុង​អូស្លូ អ្នក​នយោបាយ​រូប​នេះ​ បាន​ប្រាប់​អ្នក​​សារព័ត៌មានថា លោកស្រី​អាច​ចាកចេញពី​ស្រុក​កំណើត​បាន ដោយសារតែ​មា​នជំនួយ​អន្តរាគមន៍​ពី​សហរដ្ឋអាមេរិក របស់​លោក ដូណាល់ ត្រាំ​។​  

«ជីវិតជូនជាតិ ធាតុជូនម្តាយ រូបកាយទុកឲ្យគ្រួសារអ្នកបូជា...»  នេះជាប្រយោគដែលលោកអនុសេនីយ៍ទោ កេត សុភ័ក្ត្រា ធ្លាប់និយាយមុនចេញ ទៅតតាំងសង្រ្គាមជាមួយភាគីថៃ កាលពីអំឡុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ ជាអកុសល នៅអំឡុងការប៉ះទង្គិចជាថ្មីគ្រានេះ លោកអនុសេនីយ៍ទោ កេត សុភ័ក្ត្រា បានលះបង់ជីវិតនៅសមរភូមិប្រាសាទតាមាន់ នៅយប់ថ្ងៃពុធ ទី១០ ខែធ្នូ ដើម្បីបុព្វហេតុការពារមាតុភូមិកម្ពុជា។ ភរិយាយុទ្ធជនពលីរូបនេះ បានថ្លែងដោយក្តីសោកសង្រេងជាពន់ពេកថា សា្វមីរបស់ខ្លួនបានបូជាសាច់ស្រស់ ឈាមស្រស់ ដូចអ្វីដែលលោកធ្លាប់បាននិយាយ។ 

ក្រោយស្ថានការណ៍​ក្តៅនៅតាម​​ព្រំដែនវិលត្រឡប់មកសារជាថ្មី ជនភៀសសឹករាប់ម៉ឺននាក់ត្រូវជម្លៀសចេញពីភូមិឋាន ទៅ​រស់នៅជំរំ​ដែលអាជ្ញាធររៀបចំជូន។ ​ក្នុងកាលៈទេសៈ​នេះ​​ ការរួបរួម​កម្លាំងសាមគ្គី​ពលរដ្ឋខ្មែរបាន​ស្តែងឱ្យឃើញ តាមរយៈ​​​​ការប្រកាសស្វែងរកជំនួយ ដើម្បីជួយទំនុកបម្រុងដល់ជនភៀសសឹក និងកងទ័ពជួរមុខ។ អ្នកតាមដានសង្គមមួយចំនួន​សាទរចំពោះ​ការរួបរួមគ្នា​​​របស់ពលរដ្ឋខ្មែរ ក្នុងគ្រាដែលប្រទេសកំពុងជួបការ​លំបាក។ តែអ្នកតាម​ដានសង្គមទាំងនោះក៏ព្រួយបារម្ភថា ប្រសិនបើជំនួយនោះមិនត្រូវបានជួយឱ្យចំគោលដៅទេ វានឹងបង្កើតឱ្យមានបញ្ហាជាច្រើនជាក់ជាមិនខាន។ ក្នុងន័យនេះ អ្នកជំនាញចង់ឃើញរាល់ការផ្តល់ជំនួយនានា ត្រូវស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយគណៈកម្មាការច្បាស់លាស់មួយ ដោយមិនគួរធ្វើជាក្រុមៗ ហើយដាច់ដោយឡែកពីគ្នាឡើយ៕

​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ទី១១ធ្នូ រដ្ឋាភិបាល​ជប៉ុន បាន​ប្រកាសអំពីការធ្វើសមយុទ្ធជើងអាកាស​រួមគ្នា ជា​មួយ​សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយ​ប្រើ​យន្តហោះចម្បាំងទំនើបៗ។ សមយុទ្ធ​​​នេះ រៀបចំធ្វើ​ ក្រោយ​ពី​ផ្ទុះ​ភាព​តាន​តឹង​រវាង ​តូក្យូ ​និង ​ប៉េកាំង។ សមយុទ្ធ​រវាង​អាមេរិក​និង​ជប៉ុន ពេល​​នេះ ក៏ទំនងជា​ចម្លើយ​តប​ទៅ​​​នឹង​សមយុទ្ធយន្តហោះ​ចម្បាំង​​រួម​គ្នារវាង​រុស្ស៊ីនិងចិន ​នៅ​សមុទ្រ​អន្តរជាតិ ដែល​ឋិត​នៅ​កៀកក្បែរ​ដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ជប៉ុននិងកូរ៉េ​ខាងត្បូង​។  

កាលពីយប់ថ្ងៃពុធ ទី​១០ធ្នូ កងទ័ពភូមាបានបើកការវាយប្រហារពី​លើអាកាស ដោយ​បាន​ទម្លាក់គ្រា​ប់ ពីលើមន្ទីរពេទ្យ​​មួយកន្លែង​ នៅរដ្ឋរ៉ាឃីន បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់មនុស្ស​ប្រមាណ​ជាង​៣០នាក់។ នេះបើផ្អែកតាមការអះអាង របស់បុគ្គលិកអង្គការមនុស្សធម៌។ សូមបញ្ជាក់ថា កងទ័ពអារ៉ាខាន់ប្រចាំនៅរដ្ឋរ៉ាឃីន​នេះ គឺជាកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដ៏ធំមួយ​ ដែល​បន្ត​ប្រយុទ្ធតទល់នឹងកងទ័ពនៃ​​របបសិកភូមា ខណៈ​របបសិកបានអះអាងថា នឹងរៀបចំការបោះឆ្នោត​ទូទាំងប្រទេស​នៅ​ចុងខែធ្នូនេះ​។

នៅថ្ងៃ​ទី​១០ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០២៥ អង្គការ​យូណេស្កូ (UNESCO)​បាន​ចេញ​សេច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​មួយ​ដោយ​អំពាវ​នាវ​ឲ្យមាន​ការ​ការ​ពារ​ជាបន្ទាន់​នូវ​បេតិក​ភណ្ឌ​វប្បធម៌​ក្នុង​តំបន់ ​រាល់​គ្រប់​ទម្រង់ ​នៅ​គ្រាដែល​ប្រាសាទ​របស់​កម្ពុជា​មួយចំនួន​បាន​បន្ត​រង​ការ​បំផ្លាញ​ដោយ​គ្រាប់​បែក​របស់​ថៃ​ ដែល​បាន​វាយ​ប្រហារ​មក​លើ​កម្ពុជា​សារ​ជា​ថ្មីនៅ​ថ្ងៃ​ទី​៧​ ​ខែ​ធ្នូ​។ សង្គ្រាម​លើក​ទី​២ ​ដែល​ថៃ​បើក​ការ​វាយ​ប្រហារ​មុន​មក​លើ​កម្ពុជា​នេះ​ ​ថៃ​បាន​ទម្លាក់​គ្រាប់​បែក​កម្ទេច​ ប្រាសាទ​តាក្របី ក្នុង​ខេត្ត​ឧត្តរ​មានជ័យ ​និង​កម្ទេច​អគារ​អភិរក្ស ​រួម​ទាំង​រចនា​សម្ព័ន្ធ​នៅ​លើ​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​។

ចៅហ្វាយសេតវិមានអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ នឹងហៅទូរស័ព្ទមកមេដឹកនាំកម្ពុជា-ថៃ នៅយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១១ ខែធ្នូនេះ ម៉ោងនៅប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីជជែកជុំវិញបញ្ហាការផ្ទុះអាវុធឡើងវិញនៅតាមតំបន់ព្រំដែន។ ជាមួយនឹងជំហរសុទិដ្ឋិនិយមលោក ត្រាំ បញ្ជាក់ថា លោកនឹងអាចបញ្ឈប់ការប្រយុទ្ធគ្នាសាជាថ្មីនៅតាមព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ។