ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាបានឲ្យដឹងថា ភាគីថៃបានបង្កើន​សកម្មភាព​បង្ហោះ​ដ្រូ​ន ជីក​លេណដ្ឋាន បង្កើនការចល័តអាវុធគំាទ្រ និងសព្វាវុធគ្រប់ប្រភេទ ​សាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និង​បង្កើន​ចំនួន​ទាហាន​នៅ​តាម​ព្រំដែន ក្នុងភូមិ​សាស្ត្រ​ខេត្តព្រះវិហារ និង​ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ សកម្មភាពរបស់ភាគីថៃយ៉ាងដូចនេះ ត្រូវបានក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាចាត់ទុកថា ជាការរំលោភបំពានលើអធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា និងថាភាគីថៃមិនបានគោរពនូវកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានចុះក្នុងអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាឆ្នាំ២០០០ឡើយ។

កម្ពុជា​បាន​សម្រេច​បិទ​ការ​នាំ​ចូល​បន្លែ​ និង​ផ្លែ​ឈើ ​ទាំង​អស់​ពី​ប្រទេស​ថៃ ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៧​ខែ​មិថុនា​ ឆ្នាំ​២០២៥​ ដោយ​សារ​តែ​ថៃ​មិន​ព្រម​បើក​ព្រំ​ដែន​ឲ្យ​ដូច​ដើម​វិញ​។​ ក្រសួង​កសិកម្ម បាន​អះអាង​ថា កម្ពុជា​មាន​សមត្ថ​ភាព​ផលិត​គ្រប់​គ្រាន់​ដើម្បី​ធានា​ដល់​តម្រូវ​ការ​សន្តិសុខ​ស្បៀង ​ហើយ​ថា​ រាល់​ការ​នាំ​ចូល​បន្លែ ​ផ្លែ​ឈើ ​និង​ធាតុ​ចូល​កសិកម្ម​នានា ​សុទ្ធ​តែ​អាច​ជំនួស​បាន​ទាំង​ស្រុង​ ដោយ​ផលិត​កម្ម​ក្នុង​ស្រុក និង​ប្រភព​នាំ​ចូល​ដទៃ​ទៀត​។ ​តើ​កម្ពុជា​អាច​បង្កើន​ការ​ដាំ​បន្លែ និង​ផ្លែឈើ​ដោយ​របៀប​ណា ​បន្ទាប់​ពី​បិទ​ការ​នាំ​ចូល​ផលិត​ផល​ទាំង​នេះ​ពី​ប្រទេស​ថៃ​?

ឈឺ​ខ្នង​ ឈឺ​ចង្កេះ​ ក្លាយ​ជា​អាការៈ​រោគ​ប្រចាំ​សតវត្សរ៍។  ការ​ឈឺ​ចង្កេះនេះ អាច​​​ព្យាបាល ដោយ​ធ្វើ​លំហាត់​ និង​ថ្នាំប្រឆាំង​នឹង​ការ​រលាក​អាច​ជួយ​បន្ធូរ​បន្ថយ​ការ​ឈឺ​ចុក​ចាប់​បាន ឬ​​ក្នុង​ករណី​ខ្លះ​ ​គ្រូពេទ្យ​ត្រូវការ​ប្រើ​វិធីព្យាបាល​ដោយ​វិធី​​វះកាត់។ ប៉ុន្តែជា​កិច្ចការ​ពារ​និង​ដើម្បី​កុំ​ឱ្យ​បញ្ហា​ឈឺ​ចង្កេះ​ឈឺ​ខ្នង​ក្លាយ​ជា​ជំងឺ​រ៉ាំរ៉ៃ​និងធ្ងន់ធ្ងរ មធ្យោបាយ​ដ៏​ប្រពៃ​គឺ​ការ​ធ្វើ​ចលនា។ តើ​ត្រូវ​ធ្វើ​ចលនា​ដូចម្តេច​ខ្លះ?

នៅព្រឹកថ្ងៃពុធទី១៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ពលរដ្ឋខ្មែរជាង១០ម៉ឺននាក់ ដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន ម៉ានី ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានសហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា បាននាំគ្នាដើរហែក្បួនចំងាយជិត៣គីឡូម៉ែត នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ក្បួនដង្ហែថ្មើរជើង ដែលមានការចូលរួមពីពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាននេះ ធ្វើឡើងដើម្បីសម្តែងការគាំទ្រផ្នែកស្មារតី និងជាការលើកទឹកចិត្តដល់កងទ័ពកម្ពុជា ដែលកំពុងឈរជើងការពារព្រំដែន ជាពិសេសព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ដែលកំពុងមានជម្លោះ។

លោក​ប្រធានាធិបតីចិន លោកស៊ី ជីនពីងបានទៅដល់​ទីក្រុងអាស្តាណា រដ្ឋធានី​នៃ​ប្រទេស​កាហ្សាក់ស្ថាន​នៅ​ថ្ងៃចន្ទ ទី១៦ មិថុនា​ដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូល ចិន-អាស៊ីកណ្តាល លើកទីពីរ។ តាជំនួបកំពូលចិន-អាស៊ីកណ្តាល៖ លោកស៊ី ជីនពីងបង្ហាញឥទ្ធិពលជាមេថ្មីជំនួសរុស្ស៊ីមរយៈជំនួបកំពូលជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសអតីតសហភាពសូវៀតទាំង៥ប្រទេសនៅតំបន់នេះ លោកប្រធានាធិបតីចិន កំពុងតែបង្ហាញអំពីភាពជាមេដឹកនាំដ៏ធំ ខណៈរុស្ស៊ីកំពុងអស់ឥទ្ធិពល ដោយសារតែរវល់ជាប់ដៃធ្វើសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។

សង្គ្រាមឆាបឆេះកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអ៊ីស្រាអែលដោយកងទ័ពទាំងសងខាងបានបន្តបាញ់ប្លោងគ្រាប់មីស៊ីល និងដ្រូនទៅវិញទៅមកកាលពីយប់ថ្ងៃទី១៦ មិថុនា។ ក្រៅពីបានវាយប្រហារទៅលើស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍ជាតិអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីស្រាអែលបានប្រកាសថាបានសម្លាប់អគ្គមេបញ្ជាការធំម្នាក់ទៀតរបស់អ៊ីរ៉ង់ ព្រមទាំងកម្ទេចទីតាំងស្តុកមីស៊ីល និងដ្រូនរបស់អ៊ីរ៉ង់ជាច្រើនកន្លែង។ ចំណែកអ៊ីរ៉ង់វិញអះអាងថាបានបាញ់គ្រាប់មីស៊ីលសំដៅកម្ទេចទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់អ៊ីស្រាអែល។ បណ្តាប្រទេសជាច្រើនបានចាប់ផ្តើមជម្លៀស រំដោះប្រជាជនរបស់គេចេញពីអ៊ីស្រាអែល និងអ៊ីរ៉ង់ ខណៈស្ថានការណ៍កាន់តែចលាចលខ្លាំង។

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាលោក ប្រាក់ សុខុន បានកោះអញ្ជើញអង្គទូតបរទេសចំនួន២៧ ប្រចាំនៅកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើការពន្យល់អំពីការវិវត្តនៃស្ថានការណ៍ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ ជំនួបរវាងប្រមុខការទូតកម្ពុជាជាមួយបណ្តាអង្គទូតប្រចាំនៅកម្ពុជាពេលនេះ ត្រូវអ្នកតាមដានសង្គម និងនយោបាយមើលឃើញថាជាពេលវេលាដ៏ល្អ ដែលកម្ពុជាត្រូវបញ្ជូនសារសំខាន់ៗទៅកាន់បរទេស និងសហគមអន្តរជាតិដោយផ្ទាល់ជុំវិញស្ថានភាពជាក់ស្តែងនៃជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។

ប្រមុខការទូតកម្ពុជាលោក ប្រាក់ សុខុន នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៧ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ បានជួបជាមួយបណ្តាអង្គទូតបរទេសចំនួន២៧ ដើម្បីពន្យល់ពីស្ថានការណ៍ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ដែលកំពុងមានភាពតានតឹងខ្លាំង។ នៅក្នុងជំនួបជាមួយបណ្តាអង្គទូតបរទេសប្រចាំកម្ពុជាទាំងនោះ លោក ប្រាក់ សុខុន បានលើកឡើងពីការវិវត្ត និងពន្យល់អំពីការបញ្ជូនសំណុំរឿងប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាមាន់តូច ប្រាសាទតាក្របី និងតំបន់មុំបី ទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ(ICJ)។

នៅថ្ងៃអង្គារទី ១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៥ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បានសម្រេចជាផ្លូវការបិទខ្ទប់ការនាំចូលបន្លែ និងផ្លែឈើពីប្រទេសថៃ ខណៈដែល​យោធាថៃ​មិនព្រមបើក​ទ្វារព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាឲ្យដូចដើមឡើងវិញ។ ការសម្រេចបិទនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីការប្រកាសរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ដែលទុកពេលឲ្យយោធាថៃ២៤ម៉ោង ដើម្បីបើកច្រកទ្វារព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាឲ្យដូចមុនថ្ងៃទី៧ខែ មិថុនា។តែយោធាថៃនៅតែបន្តកាត់បន្ថយម៉ោងចេញ-ចូលតាមព្រំដែន ជាឯកតោភាគី។

បើ​ទោះ​ជា​ស្ថាន​ភាព​នៅ​ព្រំ​ដែន​កម្ពុជា​ និង​ថៃ ​ក្នុង​ខេត្ត​ព្រះវិហារ​ មាន​សភាព​ធម្មតា​តែ​ពលរដ្ឋ​ជាង​១​ពាន់​គ្រួសារ​ហើយ​ដែលភាគ​ច្រើន​ជា​ស្ត្រី​ និង​កូន​ក្មេង ​បាន​ចាក​ចេញ​ពី​ផ្ទះ​ ​ទៅ​រក​ទី​កន្លែង​មាន​សុវត្ថិភាព​ក្នុង​ចំងាយ​ជាង​១០០​គីឡូ​ម៉ែត្រ​ពី​តំបន់​ប្រឈម​មុខគ្នា​​ដោយ​អាវុធ​។​ ក្នុង​បទ​សម្ភាស​ជា​មួយ​វិទ្យុ​បារាំង​អន្តរ​ជាតិ​RFI​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៧ ខែ​មិថុនា ​លោក គឹម​ ចាន់បញ្ញា អភិបាលរង​ខេត្ត​ព្រះ​វិហារ ​​ថ្លែង​ថា អាជ្ញាធរ​មិន​បាន​ជម្លៀស​ពលរដ្ឋ​ទាំង​នោះ​ទេ ​តែ​ដោយ​សារ​ការ​ភ័យ​ខ្លាច​ ពលរដ្ឋ​បាន​ភៀស​ខ្លួន ​ទៅ​កាន់​មណ្ឌល​សុវត្ថិភាព​បណ្ដោះ​អាសន្ន​ នៅ​វត្ត​ពោធិ៍​៥០០០​ដើម ​ក្នុង​ស្រុក​គូលែន​។ លោក​ថា ​ចំនួន​ពល​រដ្ឋ​ភៀស​ខ្លួន​ដោយ​សារ​ការ​ភ័យ​ខ្លាច​អាច​បន្ត​កើន​ឡើង​៕

ប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ គ្រប់ក្រសែភ្នែកកំពុងក្រឡេកទៅមើលសង្គ្រាមដែលកំពុងផ្ទុះឡើងរវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអ៊ីស្រាអែល។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅតំបន់ហ្កាហ្សាឯណោះ គឺរយៈពេល២០ខែមកហើយដែលអ៊ីស្រាអែលបានបាញ់ប្លោងគ្រាប់សឹងមិនលោះថ្ងៃ ដើម្បីតាមកម្ទេចក្រុមហាម៉ាស បន្ទាប់ពីក្រុមនេះ បានវាយប្រហារសម្លាប់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ប្រមាណ១២០០នាក់ កាលពីថ្ងៃទី៧ តុលា ២០២៣។ តែសង្គ្រាមសងសឹកនៅហ្កាហ្សាដែលអ៊ីស្រាអែលកំពុងធ្វើបានផ្តាច់ជីវិតប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនប្រមាណ៥ម៉ឺននាក់។ ត្រូវបិទខ្ទប់ទាំងស្រុង ប្រជាជននៅហ្កាហ្សាកំពុងតែជួបទុក្ខលំបាកជាខ្លាំង ដោយសារតែគ្មានស្បៀងអាហារ ថ្នាំសង្កូវ និងជម្រកស្នាក់នៅ។

អ៊ីស្រាអែល និងអ៊ីរ៉ង់​មិន​បន្ថយ​ដៃវាយប្រហារ​គ្នា នៅក្នុង​សង្រ្គាមមីស៊ីល ដែលបានឈាន​ចូលដល់ថ្ងៃទី​៥ គិត​ត្រឹម​ថ្ងៃអង្គារ​ទី ១៧​មិថុនា។ នៅ​ថ្ងៃចន្ទទី ១៦ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បាន​ប្រកាស​ថា បាន​បាញ់កម្ទេច​ជើងទ្រមីស៊ីល​របស់​អ៊ីរ៉ង់ជាង ១២០ ដែលស្មើនឹង​១ភាគ៣​នៃ​ជើងទ្រដែល​របបអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់​មាន​ក្នុងដៃ។ នៅថ្ងៃចន្ទដដែល អ៊ីរ៉ង់​បាញ់ស្រោចគ្រាប់មីស៊ីល​​ជាង​១០០​ដើមសំដៅ​ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ដោយ​​សម្លាប់​មនុស្ស​២៤នាក់ និង​របួស​ជិត​៤០០នាក់។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​ទទួលស្គាល់ថា ដំបូលដែក ឬប្រព័ន្ធការពារ​ដែនអាកាស​​មិនអាច​ជួយ​ការពារ​សុខសុវត្ថិភាពឲ្យ​​ប្រជាជនបាន​១០០ភាគរយនោះទេ។

វិទ្យាស្ថានស៊ីព្រី (Sipri) ទើបបានចេញរបាយការណ៍ថ្មីមួយទៀតកាលពីថ្ងៃចន្ទទី១៦ មិថុនាដោយលើកឡើងថា ពិភពលោកយើងកំពុងតែប្រឈមខ្លាំងឡើងៗ នឹងការប្រណាំងប្រជែងគ្នាផ្នែកគ្រឿងសព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ យោងតាមរបាយការណ៍នេះ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដូចជារុស្ស៊ីដែលជាមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរដ៏ធំបំផុតកំពុងតែធ្វើទំនើបកម្មផលិតក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរថ្មីៗមកជំនួសគ្រាប់ចាស់ៗ។ ចំណែកចិនវិញ កំពុងតែប្រឹងប្រែងផលិតក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ ដើម្បីតាមឲ្យទាន់អាមេរិក និងរុស្ស៊ី។

អង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែនហៅកាត់ RSF បានអំពាវនាវយ៉ាងទទូចឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា បើកការស៊ើបអង្កេតឲ្យបានហ្មត់ចត់លើការបាញ់ប្រហារលើអ្នកកាសែតបរិស្ថានពីរនាក់ នៅខេត្តស្ទឹងត្រែង កាលពីថ្ងៃទី ៥ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៥។ តាមអង្គការការពារអ្នកសារព័ត៌មាន ការបាញ់ប្រហារទៅលើអ្នកកាសែតទាំងពីរនាក់នេះ បានបង្ហាញឲ្យឃើញបរិយាកាសហិង្សាលើអ្នកកាសែតដែលរាយការណ៍អំពីបញ្ហាបរិស្ថាននៅប្រទេសកម្ពុជា។

មេដឹកនាំរបស់ប្រទេសមហាអំណាចឧស្សាហកម្ម G7 បើកជំនួបកំពូលនៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៦ មិថុនានេះនៅរមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ Kananakis ស្ថិតភាគខាងលិចប្រទេសកាណាដា។ ជាគោលការណ៍ ជំនួបកំពូលក្រុមប្រទេស G7 ត្រូវផ្តោតសំខាន់ទៅលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ប៉ុន្តែសង្រ្គាមកាន់តែដាបខ្លាំងនៅអ៊ុយក្រែន និងការផ្ទុះសង្រ្គាមថ្មីៗនៅដើមបូព៌ា ដោយសារអ៊ីស្រាអែលបើកការវាយប្រហារទៅលើអ៊ីរ៉ង់បានធ្វើឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំក្រុមប្រទេសមហាឧស្សាហកម្មចៀសមិនផុតពីការពិភាក្សាដោះស្រាយជាចំបងលើវិបត្តិភូមិសាស្រ្តនយោបាយដ៏ស្មុគស្មាញ។

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៦ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានអំពាវនាវបន្ថែមទៀតទៅដល់សមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារ ដើម្បីពិនិត្យមើលលទ្ធភាពពន្យារពេលបង់ការប្រាក់មួយរយៈពេលដល់ពលករខ្មែរ ដែលត្រៀមត្រឡប់ពីប្រទេសថៃវិញ។ តាមលោក ហ៊ុន សែន ពលករខ្មែរដែលជាប់ជំពាក់បំណុលធនាគារនឹងទទួលបានការបន្ធូរបន្ថយការបង់សងប្រាក់កម្ចីរបស់ខ្លួន ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការលំបាករបស់ពួកគេ។

ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន​ សែន នៅថ្ងៃ ចន្ទ ទី ១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៥ បានគំរាមបិទខ្ទប់ការនាំចូលបន្លែផ្លែឈើពីថៃទាំងអស់ បើសិនយោធាថៃ មិនព្រមបើកច្រកព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាឲ្យដូចមុនថ្ងៃទី៧ ខែមិថុនា។ ប្រមុខគណបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ ក៏បានអំពាវនាវឲ្យពលករខ្មែរវិលត្រឡប់មកប្រទេសកំណើតវិញ ដើម្បីបញ្ចៀសការមាក់ងាយពីភាគីថៃ។

ដោយអះអាងជាឯកតោភាគីថា អ៊ីរ៉ង់មានសមត្ថភាពជិតអាច​ផលិត​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរដែលគ្រោះថ្នាក់​ដល់​អាយុជីវិត​របស់​អ៊ីស្រាអែល ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​បើកការវាយប្រហារទៅលើ​អ៊ីរ៉ង់ ដោយសំដៅ​លើ​ទីតាំង​កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ និងមូលដ្ឋានយោធាសំខាន់ៗ​របស់​អ៊ីរ៉ង់។ ទោះអ៊ីរ៉ង់​បាញ់ស្រោច​មីស៊ីល​វាយបកសងសឹកមកវិញ ក៏នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល លោក​បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូនៅតែពើងទ្រូង និង​សន្យា​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី ១៥​មិថុនាថា នឹង​ដាក់​ទោស​ធ្ងន់ធ្ងរលើអ៊ីរ៉ង់ បើសិន​មីស៊ីលរបស់អ៊ីរ៉ង់​សម្លាប់ជីវិត​ប្រជាជនស៊ីវិល​អ៊ីស្រាអែល។ ហេតុអ្វី​អ៊ីស្រាអែល​សម្រេច​ចិត្ត​ចាប់ផ្តើមធ្វើសង្រ្គាមជាមួយអ៊ីរ៉ង់​នៅពេល​​នេះ?

ដោយអះអាងជាឯកតោភាគីថា អ៊ីរ៉ង់មានសមត្ថភាពជិតអាច​ផលិត​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរដែលគ្រោះថ្នាក់​ដល់​អាយុជីវិត​របស់​អ៊ីស្រាអែល ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​បើកការវាយប្រហារទៅលើ​អ៊ីរ៉ង់ ដោយសំដៅ​លើ​ទីតាំង​កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ និងមូលដ្ឋានយោធាសំខាន់ៗ​របស់​អ៊ីរ៉ង់។ ទោះអ៊ីរ៉ង់​បាញ់ស្រោច​មីស៊ីល​វាយបកសងសឹកមកវិញ ក៏នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល លោក​បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូនៅតែពើងទ្រូង និង​សន្យា​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី ១៥​មិថុនាថា នឹង​ដាក់​ទោស​ធ្ងន់ធ្ងរលើអ៊ីរ៉ង់ បើសិន​មីស៊ីលរបស់អ៊ីរ៉ង់​សម្លាប់ជីវិត​ប្រជាជនស៊ីវិល​អ៊ីស្រាអែល។ ហេតុអ្វី​អ៊ីស្រាអែល​សម្រេច​ចិត្ត​ចាប់ផ្តើមធ្វើសង្រ្គាមជាមួយអ៊ីរ៉ង់​នៅពេល​​នេះ?

ក្នុង​១សប្តាហ៍កន្លងទៅ​​នេះ អ៊ុយក្រែន និង រុស្ស៊ី បា​នដោះ​ដូរ​អ្នក​ទោស និង​សាកសព​ទាហាន ចំនួន ៤ ដង​។ ភាគី​អ៊ុយក្រែន បាន​ទទួល​ខ្មោចទាហាន ក្នុងម្តងៗ ជាង​១ ២០០ នាក់​ ហើយ​ជាសរុប ជិត​ ៥ ពាន់​សាកសព។ ចំណែក រុស្ស៊ី គ្មាន​បង្ហាញ​តួលេខទេ ព្រោះ​ម៉ូស្គូ​ចាត់ទុក​ជា​ការ​សម្ងាត់​ជាតិ​។

វិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជាបានប្រកាសដំណើរការកម្មវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវថ្មីសំខាន់ៗចំនួនពីរ គឺកម្មវិធីស្រាវជ្រាវVIRAGE អំពីជំងឺឆ្កែឆ្កួតនៅកម្ពុជា និងកម្មវិធីRACSMEI ដើម្បីវាយតម្លៃពីហានិភ័យនៃជំងឺឆ្លងដែលអាចរីករាលដាលដ៏គ្រោះថ្នាក់ចំនួនជិត៦០ប្រភេទ។ កម្មវិធីនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវខាងលើនេះនឹងមានការចួលរួមសហការរួមគ្នាពីក្រសួងសុខាភិបាល ក្រសួងកសិកម្ម ក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងអប់រំ ព្រមទាំងអាជ្ញាធរខេត្តក្រុងទាំង២៥ និងដៃគូស្រាវជ្រាវជាតិនិងអន្តរជាតិ ក្នុងគោលបំណងបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រការពារនិងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនៃជំងឺឆ្លងនៅកម្ពុជា ក្នុងបរិបទនៃសុខភាពតែមួយ។

ក្នុង​១សប្តាហ៍កន្លងទៅ​​នេះ អ៊ុយក្រែន និង រុស្ស៊ី បា​នដោះ​ដូរ​អ្នក​ទោស និង​សាកសព​ទាហាន ចំនួន ៤ ដង​។ ភាគី​អ៊ុយក្រែន បាន​ទទួល​ខ្មោចទាហាន ក្នុងម្តងៗ ជាង​១ ២០០ នាក់​ ហើយ​ជាសរុប ជិត​ ៥ ពាន់​សាកសព។ ចំណែក រុស្ស៊ី គ្មាន​បង្ហាញ​តួលេខទេ ព្រោះ​ម៉ូស្គូ​ចាត់ទុក​ជា​ការ​សម្ងាត់​ជាតិ​។

ថ្ងៃទី១៥មិថុនាឆ្នាំ២០២៥នេះ ជាខួប៦៣ឆ្នាំ ដែលតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិICJ នៅទីក្រុងឡាអេ បានចេញសាលដីកាឲ្យកម្ពុជាឈ្នះក្តីលើប្រទេសថៃ ក្នុងសំណុំរឿងប្រាសាទព្រះវិហារ។ ការឈានទៅប្រកាសសាលដីការបស់តុលាការទីក្រុងឡាអេ កាលពីឆ្នាំ១៩៦២ គឺយោងទៅលើពាក្យបណ្តឹងរបស់ភាគីកម្ពុជា តាមរយៈព្រះបរមរតនកោដ្ឋ សម្តេចនរោត្តម សីហនុ កាលពីថ្ងៃទី៦តុលាឆ្នាំ១៩៥៩។ បណ្តឹងរបស់​កម្ពុជានាគ្រានោះ គឺដោយសារការឈ្លានពានរបស់ភាគីថៃ ដែលបានបញ្ជូនកងទ័ពមកកាន់កាប់ប្រាសាទព្រះវិហារ កាលពីឆ្នាំ១៩៥៤។

នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនានេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ នៅទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់ ដើម្បី​ឱ្យជួយកាត់ក្តីវិវាទព្រំដែនគោកចំនួន៤តំបន់ជាមួយប្រទេសថៃ។ ការដាក់ពាក្យបណ្តឹងរបស់កម្ពុជាទៅតុលាការICJនាពេលនេះ គឺចំខួប៦៣ឆ្នាំ ដែលតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិមួយនេះ សម្រេចឱ្យកម្ពុជាក្លាយជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់លើប្រាសាទព្រះវិហារកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២។

តាំងពីថ្ងៃសៅរ៍ ប៉ូលិសអាមេរិកតាមប្រមាញ់ចាប់ខ្មាន់កាំភ្លើងម្នាក់ដែលបានបន្លំខ្លួនជាប៉ូលិស ចូលទៅបាញ់សម្លាប់សមាជិកសភាអាមេរិកពីររូបមកពីបក្សប្រជាធិបតេយ្យ នៅក្នុងរដ្ឋមីនីសូតា។ នៅក្រោយឃាតកម្មសម្លាប់សមាជិកសភានៅរដ្ឋមីនីសូតា ប៉ូលិសបានអំពាវនាវគេលុបចោលគម្រោងធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងរដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំ ព្រោះថា ខ្មាន់កាំភ្លើងដែលកំពុងរត់គេចខ្លួន កំពុងមានគោលដៅវាយប្រហារលើអ្នកនយោបាយនៅក្នុងក្បួនបាតុកម្ម។

រដ្ឋសភាវៀតណាម បានអនុម័តច្បាប់ស្តីពីកាពត្វកិច្ចបង់ពន្ធចំពោះក្រុមហ៊ុននិងអ្នកប្រើប្រាស់។ ក្នុងនោះ រដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម បានសម្រេចដំឡើងពន្ធដ៏ច្រើនសម្បើម រហូតដល់៩០% ចំពោះស្រា ស្រាបៀរ និងភេសជ្ជៈដែលមានផ្ទុកសារជាតិស្រវឹង។ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងហាណូយ បាន​ពន្យល់ថា វិធានការដំឡើងពន្ធ​នេះ ដើម្បីគិតគូរដល់សុខុមាភាពប្រជាជន និងបញ្ជៀសគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ។

កាលពី​២ឆ្នាំមុន ពោល​គឺកាលពី​ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ ២០២៣ រដ្ឋាភិបាល​កូឡុំប៊ី​បាន​ស្ទុះស្ទារស្វែងរក​កុមារ​កូឡុំប៊ី​៤នាក់ដែលបាត់ខ្លួន​នៅក្នុងព្រៃអាម៉ាហ្សូន នៅក្រោយ​គ្រោះថ្នាក់ធ្លាក់យន្តហោះ។ ​ គួរជម្រាបជូនដែរថា ​ទិន្នន័យ ព័ត៌មាន​ពីផ្កាយរណប​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​ESA ដែលបានចូលរួមចំណែក​ជួយ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​កូឡុំប៊ី​អាច​រកឃើញ​កុមារ​ទាំង​៤នាក់​នៅក្នុង​ព្រៃ​អាម៉ាហ្សូន។ នៅក្នុង​ឱកាស​ខួប​៥០ឆ្នាំនៃ​ការប​​​​​ង្កើតទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អឺរ៉ុប ហៅកាត់ថា ESA ការិយាល័យនិពន្ធគ្រប់ភាសារបស់​វិទ្យុបារាំង​អន្តរជាតិ​ដែលជា​ដៃគូ​ បានរៀបចំ​បទយកការណ៍ ការវិភាគ និង​បទសម្ភាសន៍​ជាច្រើនទាក់ទង​នឹង​ការងារ​ សមិទ្ធិផល​​របស់​ESA។ នៅក្នុង​បទយកការណ៍ ឈាង បុប្ផា​បានទៅជួបសម្ភាសន៍ ប្រធាន​Rescue Internationale​ដែល​មានទីស្នាក់ការ​នៅ ទីក្រុង​ឡាអេ ប្រទេស​ហូឡង់។ Rescue Internationale បាន​ប្រើ​ទិន្នន័យ​របស់​ESA សម្រាប់ជួយស្វែងរក​កុមារកូឡុំប៊ី។

ការបន្ថយម៉ោងបើកបិទច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិជប់គគីរ ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យរបស់កម្ពុជាជាប់នឹងខេត្តបុរីរាំរបស់ថៃបានក្លាយជាបញ្ហាប្រឈមមួយសម្រាប់អាជីវករ ដែលកំពុងរស់នៅ និងប្រកបអាជីវកម្មនៅក្បែរច្រកទ្វារព្រំដែន។ អាជីវករខ្លះ បានឲ្យដឹងថា ពួកគេចង់ឲ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានផ្តល់ដំណឹងជាបន្ទាន់ ក្នុងគ្រាមានអាសន្ន។ ការជូនដំណឹងស្តីពីគ្រាអាសន្នជាមុននេះ នឹងធ្វើឲ្យពួកគេងាយស្រួលក្នុងការបន្លាស់ទី ឬការពារគ្រោះថ្នាក់ជាយថាហេតុ។  

ដូច​ការ​គ្រោង​ទុក​ កិច្ច​ប្រជុំ​គណៈ​កម្មការ​ចម្រុះ​ខណ្ឌ​សីមា និង​បោះ​បង្គោល​ព្រំដែន​គោក​ (JBC)​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ​គឺ​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី​១៤​ខែ​មិថុនា​នេះ​។​ ភាគី​កម្ពុជា​ ដឹកនាំ​ដោយ​ លោក​ ឡាំ ជា រដ្ឋ​មន្រ្តី​ទទួល​បន្ទុក​រដ្ឋ​លេខា​ធិការ​ដ្ឋាន​កិច្ច​ការ​ព្រំដែន ​និង​ភាគី​ថៃ ដឹក​នាំ​ដោយ​ លោក​ Prasas Prasasvinitchai​ ប្រធាន​គណៈ​កម្មការ​ព្រំ​ដែន​ថៃ​។​ តែ​អ្នក​សង្កេត​ការណ៍​ កត់​សំគាល់​ថា​ ថៃ​ហាក់​ដូច​ជាមិន​ឲ្យ​តម្លៃ​កិច្ច​ប្រជុំ​JBC​ ដែល​កម្ពុជា​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​នៅពេល​នេះ​​។

សមាជិក​ម្នាក់​នៃ​អតីត​បក្ស​ប្រឆាំង​នៅ​កម្ពុជា ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១០​ ខែ​មិថុនា​ ឆ្នាំ​២០២៥​ បន្ទាប់​ពីបាន​បង្ហោះ​សារ​តាម​ហ្វេស​ប៊ុក​របស់​ខ្លួន​ រិះ​គន់​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា​ទាក់​ទង​នឹង​ជម្លោះ​ព្រំ​ដែន​ជា​មួយ​ថៃ​។​ នេះ​ជា​ការ​គូស​បញ្ជាក់​នៅ​លើ​ហ្វេស​ប៊ុក​របស់​ លោក សួន រីដា អតីត​តំណាង​រាស្ត្រ​នៃ​អតីត​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ និង​ដែល​បាន​អំពាវ​នាវ​ឲ្យ ​លោក ហ៊ុន សែន និង លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដោះ​លែង​ លោក ឃូ ហាំងម៉ាំង ជា​អតីត​សហការី ​លោក កឹម សុខា ឱ្យ​មាន​សេរី​ភាព​ឡើង​វិញ​។

ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាកំពុងមានជម្លោះព្រំដែនជាមួយភាគីថៃ អ្នកវិភាគនយោបាយនៅក្រៅប្រទេស កត់សម្គាល់ថា វាជាពេលដ៏សមស្របបំផុតសម្រាប់ លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានចលនាជាតិតស៊ូ វិលចូលប្រទេសកម្ពុជាវិញ។ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគនយោបាយខ្លះ និងអ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លើកឡើងថា លោក សម រង្ស៊ី លែងមានតម្លៃអ្វីដែលត្រូវលើកមកនិយាយ បើទោះជាកម្ពុជាកំពុងមានភាពតានតឹងបញ្ហាព្រំដែនក៏ដោយ។

ថ្ងៃសៅរ៍ ទី​១៤មិថុនា សហរដ្ឋអាមេរិក​រៀបចំ​ធ្វើ​ក្បួន​ព្យុហយាត្រ​កងទ័ព​ដ៏​ធំសម្បើម​ និង​ដ៏​កម្របំផុត នៅរដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន។ ជា​ចេតនាយ៉ាង​ច្បាស់ក្រឡែត​ ដែលប្រធានាធិបតី ​ដូណាល់ ត្រាំ បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​​​​ធ្វើព្យុហយាត្រាយោធានេះ​ ដើម្បី​រម្លឹកខួប២៥០ឆ្នាំនៃការបង្កើត​កងទ័ពអាមេរិក និង​ឲ្យ​ចួន​ចំ​ថ្ងៃ​ខួប​កំណើត​​៧៩ឆ្នាំ​របស់​លោក​​តែម្តង។​ ​

តម្លៃប្រេងនៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ពិសេសនៅប្រទេសអឺរ៉ុប បានហក់ឡើងថ្លៃខ្ពស់មួយរំពេច បន្ទាប់ពី   អ៊ីស្រាអែល បើកការវាយប្រហារយ៉ាងដំណំទៅលើមូលដ្ឋានយោធានិងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់។ តែកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលមិនទាន់បានវាយប្រហារទៅលើកន្លែងផលិតប្រេងអ៊ីរ៉ង់ ឬយកមូលដ្ឋានចម្រាញ់ប្រេងរបស់អ៊ីរ៉ង់ជាផ្ទាំងស៊ីបនោះទេ។ ចុះហេតុអ្វី​តម្លៃប្រេងហក់ឡើងថ្លៃយ៉ាងគំហុក? ​

តើសង្គ្រាមនៅតំបន់ដើមបូព៌ា កំពុងតែឆាបឆេះមែនទែនហើយឬ? កាលពីយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ឈានចូលថ្ងៃសុក្រ​ទី​១៣មិថុនា អ៊ីស្រាអែលបានបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំទៅលើអ៊ីរ៉ង់ ដោយ​បាន​បាញ់មីស៊ីល​ទៅលើ​​ទីតាំង​នុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ និងទីតាំង​យោធា​​ច្រើនកន្លែង។ ផ្អែកតាមការ​ផ្សាយរបស់បណ្តាញព័ត៌មានអ៊ីរ៉ង់ គឺ​​មានមេទ័ព និងអ្នកជំនាញ​នុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ច្រើននាក់បានស្លាប់។ អ៊ីរ៉ង់បានសន្យាថានឹងសងសឹកវិញ ឲ្យចាស់ដៃ។