កម្ពុជា​បាន​ប្រគល់​​អដ្ឋិធាតុ​ទាហាន​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​វៀតណាម​ចំនួន​ ៦នាក់បន្ថែម​ទៀត​ ទៅឱ្យ​ភាគីវៀតណាម។​ ការ​ប្រគល់​អដ្ឋិ​ធាតុ​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​ពិធី​មិទ្ទីងមាតុភូមិនិវត្តន៍អដ្ឋិធាតុទាហាន​ស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម​ រវាង​តំណាង​​រដ្ឋា​ភិ​បាល​កម្ពុជា​ និង​វៀត​ណាម​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៤ មិថុនា​ ឆ្នាំ២០២៥ ក្នុងខេត្ត​កំពង់​ធំ។​ តាម​​​កង​ទ័ព​ជើង​គោក ការ​ប្រគល់​ត្រឡប់វិញ​​នូវ​អដ្ឋិធាតុ​ទាហានវៀតណាមនេះ​ ​ធ្វើ​ឡើង​ក្រោមកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​រវាង​រដ្ឋា​ភិ​បាល​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​២ ​ក្នុងការជីក​រុក​រក​​ជំហាន​ទី២​ ដំណាក់​កាល​ទី​២៤ នៃ​រដូវ​ប្រាំង​​ឆ្នាំ ២០២៤-២០២៥។

គណបក្សកម្លាំងជាតិ បានប្រកាសនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែមិថុនា នេះថា សមាជិករបស់ខ្លួនគឺលោក  សុខ សុន ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយមិនដឹងមូលហេតុ ដោយអាជ្ញាធរមានសត្ថកិច្ចខេត្តសៀមរាបកាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សថា ការចាប់ខ្លួនសកម្មជនបក្សជំទាស់ជាថ្មីនេះ នឹងធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការរិះគន់ថាលម្ហនយោបាយសម្រាប់អ្នកជំទាស់នៅមានការរឹតត្បិត។

ក្នុងជម្លោះព្រំដែនគោករវាងកម្ពុជា-ថៃ បាននិងកំពុងបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ការចេញចូលរបស់ពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរ ពិសេសភ្ញៀវទេសចរ។ អ្នកជំនាញវិស័យទេសចរណ៍មើលឃើញថា វិធានការបិទច្រកព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ ​បានបង្កការរាំងស្ទៈខ្លាំងដល់ការធ្វើដំណើរចេញចូលរបស់ភ្ញៀវទេសចរបរទេស ខណៈទេសចរបរទេសភាគច្រើនតែងនិយមធ្វើដំណើរមកប្រទេសថៃ រួចបន្តដំណើរតាមផ្លូវគោកតាមច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែតមកកម្ពុជា។ តែយ៉ាងណា អ្នកជំនាញយល់ថា ផលប៉ះពាល់អាចមានរយៈពេលខ្លី ខណៈភ្ញៀវទេសចរបរទេសអាចធ្វើដំណើរតាមផ្លូវអាកាសជំនួសវិញ។ 

រដ្ឋសភា​វៀតណាម បានអនុម័តកែប្រែ​ច្បាប់​ព្រហ្មទណ្ឌ​ ដោយ​​សម្រេចលុប​ចោល​ទោស​ប្រហារ​ជីវិត​ ចំពោះ​បទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរ​ ៨ ករណី ជាអាទិ៍ បទល្មើស​ចេតនាចង់ផ្តួល​រំលំ​រដ្ឋអំណាច ឬ​បទល្មើស​បំផ្លាញសន្តិភាព​ ជាដើម។ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​យុត្តិធម៌វៀតណាម​ និង រដ្ឋមន្ត្រី​សន្តិសុខ​សាធារណៈ​ បាន​ពន្យល់និងបកស្រាយ​ព្រមគ្នា​ថា  ការធ្វើ​វិសោធនកម្ម​នេះ ដើម្បី​ឆ្លើយ​តប​ទៅនឹងការ​​វិវឌ្ឍសង្គម​-សេដ្ឋកិច្ច​។ ចំណែក កាសែត​រដ្ឋវៀតណាម បញ្ជាក់ថា ដើម្បី​កសាង​ទំនុក​ចិត្ត​ក្នុង​វិស័យ​វិនិយោគ​ទុន។​​ ​

នៅក្នុងសំណុំរឿងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ ដំណឹងថ្មីៗបន្ថែមហាក់ដូចជាបាន​មកធ្វើ ​ឲ្យ​គេដាក់ការសង្ស័យកាន់តែខ្លាំង ចំពោះប្រសិទ្ធភាព​ជាក់ស្តែង នៃការវាយប្រហារទម្លាក់គ្រាប់បែក ដែល​កងទ័ពអាមេរិក​បានធ្វើទៅលើស្ថានីយ៍​នុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់។ លោកដូណាល់ ត្រាំ បានអួត​អះអាងថា​ការវាយ​ប្រហារដ៏អស្ចារ្យនេះ បានកម្ទេចឲ្យខ្ទេចខ្ទី​ទាំងស្រុង នូវ​សមត្ថភាពនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់។ ក៏ប៉ុន្តែស្រាប់តែមាន​​​របាយការណ៍​សម្ងាត់មួយរបស់ចារកិច្ចអាមេរិក បែកធ្លាយ​ជាសាធារណៈ ហើយដែលបណ្តាញ​ព័ត៌មានអាមេរិក ​បានចុះផ្សាយ​ព្រោងព្រាតកាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិល​មិញ បាន​លើកឡើងថា ​ការវាយប្រហារនេះ​ បានត្រឹម​តែបង្អាក់​ដំណើរការ​កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ តែប៉ុន្មាន​ខែ​តែប៉ុណ្ណោះ មិនបានកម្ទេចបានទាំងស្រុងនោះឡើយ​។

អាហារ​ បន្លែផ្លែឈើ ដែល​មាន​ជាតិ​គីមី​ កំពុង​ក្លាយ​ជា​កង្វល់​របស់​មនុស្ស​ទូទៅ​ណាស់ រហូត​ខ្លះ​សម្រេច​ចិត្ត​មិនបរិភោគ​តែ​ម្តង បើ​មិន​ដឹង​ប្រភព​នៃ​បន្លែ​ផ្លែឈើ​នោះ​ច្បាស់​លាស់។ ចុះបើ​អង្ករក៏​មានជាតិ​គីមី​ដែរ តើ​យើង​នឹង​ឈប់បរិភោគ​បាយឬ​យ៉ាងណា? បើ​តាមការ​សិក្សា​ទើប​ចេញ​ថ្មី ​​អង្ករក៏​មានផ្ទុក​​ជាតិ​គីមីដែរ នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ។ បើ​ដូច្នេះមែន តើ​វា​អាច​បង្ក​ហានិភ័យដល់​សុខភាព​យ៉ាងណា បើ​ខ្មែរ​យើងបរិភោគបាយ​ជា​រៀងរាល់ថ្ងៃ​នោះ?

នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ​​ទី២៥​មិថុនានេះ ច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មាន​ស្ថានភាពស្ងាត់ជ្រងំ​ បន្ទាប់ពីភាគីថៃបាន​សម្រេចបិទ​ច្រកព្រំដែនទាំងស្រុង​ជាមួយកម្ពុជា ដោយឯកតោភាគី នៅ​ថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា​។ លោក លី សុវណ្ណារិទ្ធ អភិបាលរងខេត្តបន្ទាយមានជ័យបានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃពុធ​នេះថា ពលរដ្ឋខ្មែរ​ជាង ៦ពាន់៤រយនាក់បានចាកចេញពីទឹកដីថៃ​ ខណៈពលរដ្ឋថៃចំនួនជាង ១ពាន់​៣រយនាក់បានចាកចេញ​ពីទឹកដី​កម្ពុជា ក្នុងថ្ងៃទី​២៤មិថុនា​​។ ​បើតាម លោក លី សុវណ្ណារិទ្ធ​ អាជ្ញាធរខេត្តបន្ទាយមានជ័យនៅតែ​​បន្តសម្របសម្រួ​ល​​​​ជាមួយភាគីថៃ ក្នុងការបញ្ជូនពលរដ្ឋខ្មែរដែលចង់វិលចូលស្រុកវិញ ក្នុងពេលកើតមាន​​ជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃនាពេល​​នេះ​។

ក្រុម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​តស៊ូ​របស់ ​លោក ​សម ​រង្ស៊ី ​បាន​ចេញ​សេច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​មួយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៤​ ខែ​មិថុនា​ ដោយ​ជំរុញ​ឲ្យ​កម្ពុជា​ពន្លឿន​ការ​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ទៅ​កាន់​តុ​លា​ការ​យុត្តិ​ធម៌​អន្តរ​ជាតិ​ (ICJ)​ នៅ​ទី​ក្រុង​ឡាអេ ប្រទេស​ហូឡង់​ឲ្យ​បាន​ឆាប់​បំផុត​។​ ការ​ជំរុញ​នេះ​ធ្វើ​ឡើង ​បន្ទាប់​ពី​ក្រសួង​ការ​បរទេស​កម្ពុជា ​បាន​ប្រកាស​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ​ខែ​មិថុនាថា ​កម្ពុជា​បាន​ចាប់​ផ្តើម​រៀប​ចំ​ឯក​សារ​ដើម្បី​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ប្តឹង​ថៃ​ទៅតុលា​ការ​ ICJ​ លើ​វិវាទ​ព្រំ​ដែន​ចំនួន​៤​ គឺ​តំបន់​មុំបី ​ប្រាសាទ​តាមាន់​តូច ​តាមាន់ធំ និង​ប្រាសាទ​តាក្របី​។ ​ការ​ចាប់​ផ្តើម​រៀប​ចំ​ឯក​សារ​ប្តឹង​ថៃ​នេះ ​គឺ​បន្ទាប់ពី​កម្ពុជា​បាន​ដាក់​លិខិត​ជូន​ដំណឹង​ទៅ​ICJ ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៥ ខែ​មិថុនា​។

នៅប្រទេស​ស៊ីរី ថ្ងៃអង្គារ៍ ទី២៤មិថុនា ពួកអ៊ីស្លាមប្រដាប់អាវុធ ១ក្រុម បានចេញមុខ​ប្រកាសទទួលស្គាល់​អំពើភេរវកម្ម ក្នុងវិហារគ្រិស្តសាសនា ១កន្លែង​ នៅ​រដ្ឋធានី​ដាម៉ាស។ ភេរវកម្ម​បំផ្ទុះគ្រាប់បែក​អត្តឃាត ​កើតឡើងនៅ​ថ្ងៃអាទិត្យកន្លងទៅ ​ក្នុង​ឱកាស​ដែល​ក្រុម​គ្រិស្ត​បរិស័ទ​ជួប​ជុំ​សូត្រធម៌និង​អាន​ព្រះគម្ពីរ ហើយដែល​បាន​បណ្តាលឲ្យ​ស្លាប់​​មនុស្ស ២៥នាក់ និងរបួស​ ៦៣នាក់។  

អង្គការសម្ព័ន្ធ​យោធាអូតង់​ បើក​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល ចំនួនពីរថ្ងៃ គឺថ្ងៃទី​២៤-២៥មិថុនា​ នៅ​ក្រុង​ឡាអេ ប្រទេស​ហូឡង់​។ ប្រមុខ​រដ្ឋ​និងប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល ៣២ ប្រទេស ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​ដ៏តានតឹង​នេះ ដែល​​​ត្រូវ​ជជែកគ្នា​ដោយ​ប្រុងប្រយ័ត្ន​អំពី​សំណុំ​រឿង​ការពារជាតិ​របស់​រដ្ឋសមាជិក​ និង​ បញ្ហា​សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន។ ចំណែក ​​សហរដ្ឋអាមេរិក ក៏ជាសំណុំរឿងធំដែរ ព្រោះ​អាមេរិក​ដើរតួ ជាអ្នក​ការពារ​ផង និង​ជាអ្នក​គំរាមកំហែង​ផង។​​

ចាប់ពីថ្ងៃទី២៣ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៥តទៅ ភាគីថៃបានសម្រេចជាឯកតោភាគីបិទច្រកព្រំដែនទាំងអស់ជាមួយកម្ពុជាក្រោមហេតុផលការពារសន្តិសុខជាតិ និងចោទថាកម្ពុជាជាមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកអនឡាញ។ តែភាគីថៃអះអាងថា ខ្លូននឹងលើកលែងការចេញចូលច្រកព្រំដែនសម្រាប់អ្នកជំងឺ និងសិស្សសាលាតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ យល់ឃើញថា ការសម្រេចបិទច្រកព្រំដែនទាំងស្រុងនាពេលនេះបាននិងកំពុងទាញទម្លាក់ទំនាក់ទំនងការទូតរបស់ប្រទេសទាំង២ឲ្យធ្លាក់ចុះ ខណៈស្ថានការណ៍ជម្លោះព្រំដែនកំពុងមានភាពក្តៅគគុក និងតានតឹងខ្លាំង។ តើហេតុអ្វីបានជាទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ថៃ កាន់តែធ្លាក់ចុះទៅនៅពេលនេះ?

តើ​សង្គ្រាមរវាងអ៊ីរ៉ង់និងអ៊ីស្រាអែល នឹងត្រូវចប់​ជាស្ថាពរនៅ​ថ្ងៃទី​២៤​មិថុនានេះពិតមែនឬ? កាលពី​​វេលាយប់ថ្ងៃចន្ទឈានចូលថ្ងៃអង្គារនេះ លោកដូណាល់ ត្រាំ​ បង្ហោះសារ​ធ្វើ​ឲ្យ​គ្រប់​គ្នា​ភ្ញាក់ផ្អើល ដោយ​បាន​​អះអាងថា លោក​បានស្នើបទឈប់បាញ់ជាស្ថាពរមួយ​​ ទៅកាន់ភាគីជម្លោះទាំង​២ អ៊ីរ៉ង់-អ៊ីស្រាអែល​​។​ អ៊ីស្រាអែលបានប្រកាសនៅព្រឹក​ថ្ងៃអង្គារនេះ ថា​គេបានសុខចិត្ត​ទទួលយក​បទឈប់បាញ់នេះហើយ។ តែដោយឡែក អ៊ីរ៉ង់​វិញ​មិន​បាន​បញ្ជាក់ថាយល់ព្រមទទួល ឬមិនទទួល​ ឲ្យច្បាស់នោះទេ​។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា ​បាន​អក​ឲ្យ​លោក Somkid Chueakong ​ជំនួយ​ការ​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី​ថៃ​ ប្តឹង​លោក ​ហ៊ុន​ សែន ​ ទៅ​កាន់​តុលា​ការ​អន្តរ​ជាតិ​ករណី​ដែល​ថៃ មិន​សុខ​ចិត្ត​នឹង​ការ​បញ្ចេញ​សំឡេង​សន្ទនា​រវាង​ប្រមុខ​គណបក្សកាន់អំណាច​នៅកម្ពុជា ​ជា​មួយ​លោក​ស្រី​ ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ ​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ថៃ​។​ ប្រតិ​កម្ម​របស់​ លោក​ ជា ធីរិទ្ធ​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា​ ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់​ពី​  លោក​ Somkid Chueakong បាន​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ទៅ​នាយកដ្ឋាន​សន្តិសុខ​ជាតិ​ថៃ​ ដោយ​ប្តឹង​ប្រធាន​ព្រឹទ្ធសភា​កម្ពុជា ​ពី​បទ​គំរាម​កំហែង​ដល់​សន្តិសុខ​ជាតិ​ថៃ ​តាម​រយៈ​ការ​បញ្ចេញ​សំឡេង​សន្ទនាជា​ឯក​ជន​ជា​មួយ​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ថៃ​នាពេល​ថ្មីៗ​នេះ​។​

ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រទេសកម្ពុជាបានសម្រេចបញ្ឈប់ការចាក់បញ្ចាំងខ្សែភាពយន្តថៃជាស្ថាពរនៅតាមរោងភាពយន្ត និងស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍នានាទៅទូទាំងប្រទេស ជាពិសេសនៅក្រោយពេលដែលជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃកំពុងឡើងកំដៅជាថ្មីម្តងទៀត។ ការបិទទ្វារការនាំចូលភាពយន្តថៃនាពេលថ្មីៗនេះក៏បានជំរុញឲ្យផលិតករភាពយន្តខ្មែរមួយចំនួនកំពុងចាប់អារម្មណ៍បង្កើនការផលិតភាពយន្តរបស់ខ្លួននិងបង្កើនទីផ្សារទាំងនៅក្នុងស្រុកនិងនៅក្រៅប្រទេស។ លោក អ៊ិន វិចិត្រ គឺជាផលិតករភាពយន្តខ្មែរម្នាក់ដែលកំពុងចាក់បញ្ចាំងខ្សែភាពយន្តរបស់ខ្លួនរឿងកំហឹងធ្មប់ នៅតាមរោងភាពយន្តរបស់កម្ពុជា យល់ឃើញថា ពេលវេលានេះគឺជាឱកាសថ្មីមួយនៃការពង្រឹងនិងការពង្រីកទីផ្សារភាពយន្តរខ្មែរ។

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមិថុនា បានចាប់ផ្តើមរៀបចំឯកសារដើម្បីដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹងប្តឹងថៃទៅតុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ លើវិវាទព្រំដែនចំនួន៤ គឺ​តំបន់មុំបី ប្រាសាទតាមាន់តូច តាមាន់ធំ និងប្រាសាទតាក្របី។ ក្នុងសចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា គណៈកម្មការរៀបចំឯកសារ ដើម្បីបញ្ចូនទៅ ICJ ត្រូវធ្វើការជាមួយមេធាវីអន្តរជាតិ និងបំពេញការងារមួយចំនួនទៀត ដូចជាធ្វើជាអ្នកតំណាងរបស់កម្ពុជា នៅចំពោះមុខតុលាការ ICJ រហូតដល់ការបញ្ចប់ក្តីក្តាំ។

ចាប់ពីថ្ងៃទី​២៣មិថុនាតទៅ ​​ ភាគី​ថៃ​សម្រេ​ច ជាឯកតោភាគី ​បិទច្រក​​ព្រំដែនទាំងអស់​ជាមួយកម្ពុជា នៅក្រោមហេតុផលការពារ​សន្តិសុខជាតិ និង​ចោទថា​​កម្ពុជាជាមជ្ឈមណ្ឌល​ឆបោកអនឡាញ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់​កងទ័ពថៃ ឱ្យដឹងថា​ ​ចាប់ពីថ្ងៃជូនដំណឹងនេះ ទាហាន​ថៃនឹងយាមកាម​​តឹងតែង​ ហាមមិនឱ្យមានការឆ្លង​ចេញ-ចូលទឹកដីថៃជា​​​​​ដាច់ខាត លើកលែងតែ​ការធ្វើដំណើរ​របស់អ្នកជំងឺ សិស្សសាលា ​និង​សកម្មភាព​មនុស្សធម៌មួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ​។

កាលពី​ថ្ងៃចន្ទទី​២៣មិថុនា លោក​ អាបាស អារ៉ាកឈី ប្រមុខការទូតអ៊ីរ៉ង់ បានធ្វើ​ដំណើរទៅទីក្រុ​ងម៉ូស្គូ ដើម្បីជួបជាមួយ​លោក​ពូទីន​។ នៅក្នុងបរិបទដែល​របប​ដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់​កាន់តែចុះទន់ខ្សោយ​ ដោយរងការបាញ់ប្រហារជាបន្តបន្ទាប់ ពីអ៊ីស្រាអែលនិងពីអាមេរិក​ អ៊ីរ៉ង់កំពុងតែស្វះស្វែងរក​ការគាំទ្រពីខាងក្រៅ​​​។ លោក​ប្រមុខការទូតអ៊ីរ៉ង់បានអះអាងថា ការទៅជួបពិភាក្សាយោបល់ជាមួយរុស្ស៊ី វាជារឿងមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់​។

ខណៈជម្លោះព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ កំពុងឡើងកម្តៅ ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែនមួយចំនួន ពុំទាន់ចាកចេញពីលំនៅឋាននៅឡើយ បើទោះជាមានភាពតានតឹងខ្លាំងក៏ដោយ។ ពុំទាន់ចាកចេញពីផ្ទះទៅរកទីសុវត្ថិភាព ក៏ព្រោះតែពលរដ្ឋទាំងនោះ ធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្គ្រាមនាពេល​កន្លងមក។ ពលរដ្ឋជាយដែនទាំងនេះ យល់ថា ការ​​​ដែលមិនព្រម​រត់​ចោល​ផ្ទះ​សម្បែង​របស់ពួកគេ គឺផ្ដល់នូវភាពកក់ក្តៅដល់កងទ័ពជួរមុខ ដែលជាខឿនការពារជាតិដ៏រឹងមាំ។

លោក​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែង​នៅថ្ងៃ​ទី​២៣​ខែ​មិថុនា​នេះ​ថា កម្ពុជា​បាន​បាញ់​ទម្លាក់​«​ដ្រូនស៊ើប​ការណ៍»​របស់​ភាគី​ថៃ​ធ្លាក់​អស់​មួយ​ចំនួន​ ដោយ​សារ​តែ​ហោះ​រំលោភ​លើ​ដែន​អធិប​តេយ្យ​ភាព​របស់​កម្ពុជា​។​ នៅ​ក្នុង​ពិធី​បិទ​កិច្ច​ប្រជុំ​គណៈ​កម្មាធិ​ការ​កណ្តាល​សហភាព​សហព័ន្ធ​យុវជន​កម្ពុជា​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប នាថ្ងៃ​ចន្ទ​នេះ ​ប្រមុខ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា ​បាន​អះអាង​ថា ​ការ​ដែល​កម្ពុជា​សម្រេច​ចិត្ត​បាញ់​ទម្លាក់​ដ្រូន​របស់​ភាគីថៃ គឺ​ដោយសារ​តែ​ថៃ​មិន​ទទួល​ស្គាល់​ទង្វើ​របស់​ខ្លួន​ នៅ​ពេល​ដែល​កម្ពុជា​ដាក់​លិខិត​តវ៉ា​ទៅ​ថៃ​ករណី​បង្ហោះ​ដ្រូន​នាពេល​កន្លង​មក​។

មួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីកងទ័ពអាមេរិក​ បានបើកការវាយ​ប្រហារទៅលើទីតាំង​នុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់ សំណួរបានចោទសួរជាច្រើន ថា​តើ​អ៊ីរ៉ង់​ អាចនឹងឆ្លើយតបវិញ​ដោយ​របៀបណា។ ច្រកសមុទ្រអកម៉ូស ដែលជាផ្លូវដឹកជញ្ជូន​ដ៏សំខាន់មួយ​ នៃ​ចរាចរណ៍​ដឹកប្រេង អាចប្រឈមនឹងការបិទខ្ទប់ពីអ៊ីរ៉ង់ ហើយអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់​ទីផ្សារប្រេង​។ មូលដ្ឋានទ័ពរបស់អាមេរិកជាច្រើនទី​តាំង នៅតំបន់ដើម​បូព៌ា​ ក៏អាច​ជាផ្ទាំងស៊ីបរបស់អ៊ីរ៉ង់ដែរ។

ភាពតានតឹងរវាងកម្ពុជា និងថៃបានបន្តកើនឡើង នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរដែលនៅជាប់ភ្នំដងរែក និងតំបន់ប្រាសាទបុរាណខ្មែរមួយចំនួននៅ ប៉ែកឧត្តរនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ភាគីថៃ​បានបង្ហាញជំហររួបរួមផ្ទៃក្នុង ក្រោយការបែកធ្លាយសំឡេងសន្ទនារវាងប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន និងលោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ។ ចំណែក ក្រុម​ប្រឹក្សាជាតិ​តស៊ូ ដែលបង្កើត​ឡើង​ដោយ​ លោក សម រង្ស៊ី បានអំពាវនាវឲ្យអ្នក​នយោបាយ​ខ្មែរបង្រួបបង្រួមជាតិ ក្នុងកាលៈទេសៈដ៏តានតឹង ដែលកម្ពុជា កំពុងមានជម្លោះជាមួយប្រទេសថៃ។ តើក្នុងស្ថានភាពនេះ អ្នកនយោបាយខ្មែរអាចស្វែងរកការឯកភាពជាតិយ៉ាងណា ដើម្បីទប់ទល់នឹងការឈ្លានពានរបស់បរទេស?

នៅចំពោះមុខ​នៃ​វិបត្តិនយោបាយ​ដែល​កាន់តែ​ធ្លាក់ផុងជ្រៅ បន្ទាប់ពី គណបក្ស​ភូមិចៃថៃ​សម្រេច​ដកខ្លួនចេញពី​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ​កាលពី​សប្តាហ៍មុន នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ លោកស្រីផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់​ចាប់ផ្តើមបើកការ​ពិភាក្សានៅថ្ងៃចន្ទ​ទី ២៣​មិថុនា ដើម្បីរុះរើសមាសភាពរដ្ឋាភិបាល។ ខណៈពេល​ដែល​មាន​ដំណឹងចចាមអារ៉ាម​ស្តីពី​ការដកខ្លួន​ជាបន្តបន្ទាប់​របស់​គណបក្សផ្សេងទៀត​ចេញពី​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ ដោយសារតែ​ការបែកលេចធ្លាយសារសន្ទនា​រវាង​លោកស្រី​ផែថងថាន និង​ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោកហ៊ុន សែន ​អគ្គលេខាធិការរបស់បក្ស​​ភឿថៃ បានអះអាងថា គណបក្ស​ទាំង១០​បាន​ប្រកាស​បន្ត​ចូលរួម​ក្នុង​រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រីផែថងថាន។

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងថៃ តាមរយៈក្រសួងការបរទេស បានព្រមានពលរដ្ឋរៀងៗខ្លួន ឲ្យចៀសវាងការធ្វើដំណើរទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសទាំង២ បើគ្មានការចាំបាច់។ ការចេញមកព្រមានដំណាលគ្នារបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា-ថៃ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីថៃ​បិទ​ប៉ុស្តិ៍​ត្រួត​ពិនិត្យ​តាមច្រកព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ និងការប្រកាសរបស់កម្ពុជា ក្នុងការបិទការនាំចូលបន្លែ ផ្លែឈើ ប្រេង និងឧស្ម័នពីប្រទេសថៃ។

នៅបារាំង បាតុកររាប់ពាន់នាក់បានចុះផ្លូវធ្វើបាតុកម្ម ដើម្បីតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការតាំងលក់អាវុធរបស់បណ្តាក្រុមហ៊ុនឧស្សាហកម្មផ្លូវអាកាស ក្នុងពិព័រណ៍យន្តហោះអន្តរជាតិ បួកហ្សេ (Bourget) ជាពិសេសប្រឆាំងនឹងវត្តមានរបស់ក្រុមហ៊ុនអ៊ីស្រាអែល។ បាតុករទាំងនេះក៏បានចោទរដ្ឋាភិបាលទីក្រុង​ប៉ារីស​ ថាបានខ្ជះខ្ជាយថវិកាជាតិ ក្នុង​ការបង្កើនប្រាក់ចំណាយលើវិស័យយោធា។​

ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Air India បានបណ្តេញអ្នកទទួលខុសត្រូវជាន់ខ្ពស់ ៣នាក់ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី២១ ខែមិថុនា តាមបទបញ្ជារបស់និយតករអាកាសចារណ៍ឥណ្ឌា។ មូលហេតុនៃការបណ្តេញបុគ្គលិកទាំង ៣រូបនេះ គឺមិនពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រោះថ្នាក់យន្តហោះ Boieng 787 Dreamliner ឡើយ​ តែដោយសារពួកគេខ្វះសមត្ថភាពគ្រប់គ្រងនិងចាត់ចែងម៉ោងពេលធ្វើការរបស់បុគ្គលិកបម្រើការលើយន្តហោះ។

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានអះអាងកាលពីថ្ងៃទី២០មិថុនា ថាកម្ពុជាមិនស្លាប់ដោយសារការបិទការនាំចូលប្រេងពីប្រទេសថៃឡើយ តែថាក្រុមហ៊ុនថៃ ដូចជា PTT ទៅវិញដែលស្លាប់ខ្លួនឯង។ ការចេញអះអាងរបស់ប្រមុខគណបក្សកាន់អំណាច ជាការឆ្លើយតបនឹងក្រុមប្រឆាំងថៃ ដែលចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលថៃឈប់លក់ប្រេងឲ្យកម្ពុជា ក្នុងស្ថានភាពប្រឈមនៃបញ្ហាព្រំដែន។ អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា យល់ស្របនឹងការលើកឡើងរបស់ លោក ហ៊ុន សែន ដែលថា កម្ពុជាមិនបារម្ភចំពោះករណីខ្វះប្រេង ព្រោះកម្ពុជាមានទីផ្សារដទៃសម្រាប់នាំចូលប្រេងមកជំនួស។ តែអ្វីដែលអ្នកសេដ្ឋកិច្ច លើកជាយោបល់ គឺកម្ពុជាត្រូវធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារនាំចូលប្រេងបន្ថែមទៀត ដើម្បីទប់ទល់ក្នុងគ្រាអាសន្នណាមួយកើតឡើង។

ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានថ្លែងថា ការវាយប្រហារតាមជើងអាកាសរបស់អាមេរិកក្នុងថ្ងៃអាទិត្យ ទី២២ មិថុនាបាន «បំផ្លាញចោលទាំងស្រុង» ទីតាំងនុយក្លេអ៊ែរ ៣កន្លែងសំខាន់ៗរបស់អ៊ីរ៉ង់។ នេះជាការចូលរួមលើកទីមួយរបស់អាមេរិកនៅក្នុងសង្គ្រាមរបស់អ៊ីស្រាអែលប្រឆាំងអ៊ីរ៉ង់តំាងពីជាងមួយសប្តាហ៍មកនេះ។ ការវាយឆ្មក់លើទីតាំងនុយក្លេអ៊ែរបស់អ៊ីរ៉ង់ត្រូវបានធ្វើប្រតិបត្តិការដោយយន្តហោះបំបាំងកាយទម្លាក់គ្រាប់បែកឈ្មោះ B-2 ដែលបានទម្លាក់គ្រាប់បែក ដែលគេហៅថា «គ្រាប់បែកកម្ទេចលេណដ្ឋាន» ជាមួយនឹងការបាញ់គាំទ្រដោយគ្រាប់មីស៊ីល Tomahawk ចេញពីនាវាមុជទឹក។ នេះបើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់អាមេរិក។ នៅក្នុងសុន្ទរកថាថ្លែងទៅកាន់ប្រជាជនអាមេរិកតាមរយៈកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ពីសេតវិមាន លោកត្រាំបានព្រមានថា អាមេរិកនឹងបង្កើនការវាយប្រហារឲ្យចាស់ដៃថែមទៀត បើអ៊ីរ៉ង់ហ៊ានវាយប្រហារសងសឹកអាមេរិកវិញ និងមិនធ្វើឲ្យមានសន្តិភាពឆាប់ៗនោះ៕

​ចៅហ្វាយ​សេតវិមាន​ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ​បញ្ជាឲ្យវាយប្រហារលើមូលដ្ឋាននុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ ចំនួន ៣​​។ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ​ព្រមានអំពីវិបត្តិចលាចលដុនដាបក្នុងតំបន់មជ្ឈិម​បូព៌ា​។ បារាំង​ អង់គ្លេស និង​អាល្លឺម៉ង់ ស្នើឲ្យ​បន្ថយ​ភាពតានតឹង និង​ងាករក​តុចរចា។ ស្រដៀងគ្នានេះ ចិនអំពាវនាវគ្រប់ភាគីជម្លោះ ជាពិសេសអ៊ីស្រាអែល ត្រូវឈប់បាញ់​។ ចំពោះរុស្ស៊ី ការវាយប្រហារបែបនេះ នឹងមិនអាច​នាំឲ្យ​លោក ត្រាំ បានពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពឡើយ។  ជប៉ុន ដែលធ្លាប់រងគ្រោះដោយគ្រាប់បែកបរមាណូអាមេរិកក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២  ក្តីព្រួយបារម្ភអំពីការសាយភាយវិទ្យុសកម្ម នៅអ៊ីរ៉ង់។ រីឯ​ ទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ AIEA ប្រកាសប្រជុំជាបន្ទាន់ នៅថ្ងៃចន្ទ ទី​២៣មិថុនា​។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០២៥ ទាហាន​ថៃ​ចំនួន​០៣​នាក់ ​បាន​ដឹក​នាំ​ក្រុម​អ្នក​ជិះកង់​ដែល​ជា​ជន​ជាតិ​ថៃ​ប្រមាណ​១៥០​នាក់ ចូល​មក​ក្នុង​បរិវេណ​ប្រាសាទ​តាមាន់​ធំ ​ដោយមិន​បាន​ជូន​ដំណឹង​ដល់​ភាគី​កម្ពុជា​ជាមុន​ទេ​។ ​កង​យោធពល​ខេមរភូមិន្ទ​កម្ពុជា ចាត់ទុក​សកម្មភាព​ដែល​កើត​ឡើង​នៅ​ម៉ោង​ប្រមាណ​៧ ​និង​៣០​នាទី​ព្រឹក​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​នេះ​គឺ​ជា​ការ​បំពាន​យ៉ាង​ច្បាស់​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​រវាង​ភាគី​ទាំង​ពីរ​ ដែល​កំណត់​ពេល​វេលា​ជាក់​លាក់​បើក​ឱ្យ​ចូល​ប្រាសាទ ចាប់ពី​ម៉ោង​៩:០០ព្រឹក និង​បិទ​នៅ​ម៉ោង​៣:០០​រសៀល​។

រដ្ឋ​បាល​ខេត្ត​ព្រះ​សីហនុ​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២០ ​ខែ​មិថុនា​ ឆ្នាំ​២០២៥ ​បាន​ចេញ​មក​ច្រាន​ចោល​ព័ត៌​មាន​លើ​បណ្តាញ ​សង្គម​ TikTok​ ដែល​ថា​ «ស្ងាត់ៗ​វៀត​ណាម​បាន​កាន់​កាប់​កោះ​ឬស្សី​ហើយ»​។​ តែ​រដ្ឋ​បាល​ខេត្ត​ជាប់​មាត់​សមុទ្រ​មួយ​នេះ ​ចាត់​ទុក​ថា​នេះ​គឺ​ជា​ព័ត៌​មាន​មិន​ពិត​ និង​បាន​បង្កប់​នូវ​ចេតនា​ទុច្ចរិត​ បំភាន់​ ញុះ​ញង់ សាធារណ​មតិ​ឱ្យ​មាន​ការ​យល់​ច្រឡំ​។​ តាម​ រដ្ឋបាល​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ​កោះឬស្សី ​គឺ​ស្ថិត​ក្នុង​ដែន​អធិបតេយ្យ​ភាព​របស់​កម្ពុជា ដែល​មាន​ទីតាំង​ស្ថិត​នៅក្នុង​ភូមិ​អុង សង្កាត់រាម ក្រុងកំពង់​សោម​ ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​។​

រដ្ឋបាលអាមេរិក កាលពីថ្ងៃសុក្រទី២០​ខែមិថុនា​ បានសម្រេចកាត់បន្ថយបុគ្គលិករបស់សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក​ (វីអូអេ) បន្ថែមទៀតដល់ទៅ១៤០០កន្លែង រួមទាំងបុគ្គលិកជនជាតិខ្មែរផង ដែលស្មើនឹងចំនួន៨៥ភាគរយនៃបុគ្គលិកដែលត្រូវបានបញ្ឈប់តាំងពីខែមិនា។ ការបញ្ឈប់បុគ្គលរបស់វីអូអេ ដែលជាទីភ្នាក់ងារសហព័ន្ធសម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានរបស់អាមេរិកមួយនេះ ធ្វើឡើងទៅតាមបទបញ្ជាប្រតិបត្តិរបស់ប្រធានាធិបតីលោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលចុះកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមិនា ឆ្នាំ ២០២៥។

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅព្រឹកថ្ងៃទី២២ មិថុនា បានបញ្ជាឱ្យបិទច្រកព្រំដែនចំនួន២ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តឧត្តរមានជ័យជាប់ព្រំដែនថៃ។ ចំណាត់ការរបស់ភាគីកម្ពុជា ធ្វើឡើងភ្លាមៗក្រោយយោធភូមិភាគ២នៃកងទ័ពថៃបានជូនដំណឹងមកអភិបាលខេត្តឧត្តរមានជ័យថា ថៃនឹងបិទច្រកព្រំដែនសាយតាគូ-ជប់គគីរ ស្ថិតក្នុងស្រុកបន្ទាយអំបិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យចាប់ពីថ្ងៃទី២១ មិថុនាតទៅ។ ជាមួយនឹងវិធានការតបតទៅកាន់ភាគីថៃ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បញ្ជាក់ថា កម្ពុជាអាចកំដរបានគ្រប់ពេល ប្រសិនកងទ័ពថៃបន្តប្រើវិធីដាក់គំនាបមកលើកម្ពុជា។