របាយការណ៍រោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជា ឬ Better Factories Cambodia រកឃើញថា វិបត្តិរនាំងពន្ធគយជាកត្តាធំមួយដែលជំរុញ​​ឱ្យកម្ពុជារងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងក្នុងវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងសម្ភារៈធ្វើដំណើរ។ របាយការណ៍ស្ទង់មតិដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៧មិថុនានេះបានបង្ហាញថា ១ភាគ២ នៃរោងចក្រចំនួន ៣១៥ បារម្ភពីដំណើរការផលិត​។​ ក្នុងនោះ​ ២៧ ភាគរយ​ឱ្យដឹងថា អ្នកបញ្ជាទិញបាន​ស្នើ ​ទម្លាក់​​តម្លៃផលិតផលសម្រេច។

គិតមកត្រឹមថ្ងៃសុក្រទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ គឺមានរយៈពេល១០ថ្ងៃគត់ដែលផលិតផលបន្លែ និងផ្លែឈើនាំចូលពីប្រទេសថៃត្រូវបានបិទទាំងស្រុងនៅលើទីផ្សារកម្ពុជា។ អាជីវករទទួលការបោះដុំផលិតផលមកពីប្រទសថៃ ជាពិសេសនៅផ្សារនាគមាស និងផ្សារដើមគរគឺជាអ្នកទទួលរងផលប៉ះពាល់មុនគេ។ អាជីវករបានត្អូញត្អែរចំពោះការខ្វះខាតទំនិញដូចជាបន្លែ និងផ្លែឈើសម្រាប់លក់ដូរជូនអតិថិជន។ ប៉ុន្តែអាជីវករដែលនាំចូលផលិតផលក្នុងស្រុក ឬមកពីប្រទេសផ្សេងទៀត ហាក់មានការពេញចិត្តព្រោះការលក់ដូររបស់ពួកគេកាន់តែដាច់ជាងមុន។

ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍អំពាវនាវឱ្យក្រសួងស្ថាប័ន ក្រុមហ៊ុន សហគ្រាស និងពលរដ្ឋបង្កើនការប្រុងប្រយ័ត្នឱ្យបានខ្ពស់ពីការវាយប្រហារសាយប័រ (អ៊ីនធឺនែត) និងការឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ។ ការអំពាវនាវនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី ក្រសួងកត់សម្គាល់ថា វេបសាយ និងប្រព័ន្ធអនឡាញមួយចំនួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានរងការវាយប្រហារសាយប័រកាន់តែច្រើនឡើងដែលទាមទារឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាទាំងអស់ពង្រឹងមុខងារសុវត្ថិភាពរបស់ខ្លួន។

​ទីបំផុត​ទៅ មហាអំណាច​អាមេរិក និង​មហាយក្ស​ចិន បាន​សម្រេច​យល់ព្រមព្រៀងគ្នា​វិញហើយក្រោយ​ពី​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​ពាណិជ្ជកម្ម​ជាច្រើនខែ និង​បន្ទាប់ពី​​ចរចា​គ្នា​​ច្រើនលើកច្រើន​សា នៅ​ហ្សឺណែវផង និង​នៅទីក្រុង​ឡុងដ្រ៍​ផង។​ ប៉េកាំង​​យល់ព្រម​ឲ្យនាំចេញ​រ៉ែកម្រ​ទៅអាមេរិក ហើយ​ វ៉ាស៊ីនតោន​​ ក៏ត្រូវ​បន្ធូរ​បន្ថយ​រនាំងពន្ធគយ និង​​បើក​ទីផ្សារ​​​សម្រាប់​ទំនិញ​ចិន​ដែរ។​​ 

អំពើហិង្សា ការរើសអើងសាសនានិងជាតិសាសន៍ កំពុង​តែ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាជន​ឥណ្ឌាអ្នក​កាន់សាសនាអ៊ីស្លាម មានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង។ ផ្អែកតាម​អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល​ឥណ្ឌា​ គឺអាជ្ញាធរឥណ្ឌាបានចាប់បញ្ជូន​អ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម ទៅកាន់ប្រទេសបង់ក្លាដេស ដោយចោទថាជាអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ បើទោះបីអ្នក​ខ្លះអះអាងថា គេកើតនៅឥណ្ឌា​ និងមានសញ្ជាតិ​ឥណ្ឌាក៏ដោយ​​។ អាជ្ញាធរបង់ក្លាដែស ដែល​មិន​ទទួលពួកគេ បានបណ្តេញ​​មនុស្សទាំងនោះឲ្យត្រលប់​មកឥណ្ឌា​វិញ​។ ការចាប់បញ្ជូន​មនុស្សទៅកាន់ប្រទេសផ្សេង ​ដោយ​ផ្អែក​លើលក្ខខណ្ឌជាតិសាសន៍និងសាសនា និងដោយ​គ្មានការយល់ព្រមទទួលពីភាគីម្ខាងទៀត វាគឺជាអំពើខុសច្បាប់​។

ក្នុងទិវាអន្តរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនថ្ងៃទី២៦ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែតបាន​រម្លឹកស្មារតីសមត្ថកិច្ច​​កម្ពុជា​​ឱ្យពង្រឹងភារកិច្ចខ្លួនក្នុង​​​ការបង្រ្កាប កាត់ផ្តាច់ និងលុបបំបាត់ការប្រើប្រាស់ ឬចែកចាយ​គ្រឿងញៀនគ្រប់តំបន់នៅ​ទូទាំងប្រទេស។ ក្នុងសារលិខិតក្នុងទិវា២៦មិថុនា​នេះ​ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែតបានអំពាវនាវឱ្យមានការចូលរួមផ្សព្វផ្សាយពីផលប៉ះពាល់នៃគ្រឿងញៀន​​ពីគ្រប់ភាគីក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ និងឯកជនផងដែរ​។

ពិភព​លោកកំពុងតែ​ជួប​ស្ថានភាពតានតឹងនៅតំបន់​​មជ្ឈិមបូព៌ា​និង​អឺរ៉ុប។ នៅអាស៊ីឯណេះវិញ រដ្ឋអំណាច​​ចិន បាន​ទទួល​​ស្វាគមន៍រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារជាតិ​ អ៊ីរ៉ង់ និង​ ​​រុស្ស៊ី ព្រមទាំង​ប្រទេស​មហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរ​ផ្សេងទៀត ដូចជា ឥណ្ឌា និងប៉ាគីស្ថាន។ បន្ថែមលើ​​បរិបទសង្គ្រាម​អ៊ីរ៉ង់​និងអ៊ីស្រាអែល,​​ ការបើកប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិរៀបចំដោយប៉េកាំងនេះ ធ្វើឡើងតែ១ថ្ងៃបន្ទាប់ពី អង្គការអូតង់ ប្រកាសបង្កើនកញ្ចប់ថវិកាការពារជាតិ និងបញ្ជាក់ជំហររួមបន្តគាំទ្រអ៊ុយក្រែន។  ​

លោក​​ហ្សេឡេនស្គី បានជួប​ជាមួយ​លោកដូណាល់ ត្រាំ កាលពី​រសៀល ថ្ងៃពុធទី​២៥មិថុនា​ នៅក្រៅក្របខណ្ឌ​នៃ​ជំនួបកំពូល​អូតង់ ដែលបានប្រព្រឹត្តធ្វើទៅនៅទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់។ ប្រធានាធិបតី​ទាំង​២ ដែលធ្លាប់​បានឈ្លោះប្រកែកគ្នាតឹងសរសៃកនៅឯសេតវិមាន​កាលពី​ខែកុម្ភៈនោះ បានអះអាងថាការនិយាយគ្នាលើកនេះ គឺមានលទ្ធផល​ល្អ ប្រកបដោយការស្ថាបនា​។​ លោក​ហ្សេឡេនស្គី បាន​ឲ្យ​ដឹងថា លោក​បាននិយាយជាមួយ​លោកដូណាល់ ត្រាំ អំពី​ដំណើរការឈានទៅរកបទឈប់បាញ់​ជាមួយរុស្ស៊ី និង​លទ្ធភាព​ទិញ​អាវុធបន្ថែមពីសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បី​យកមកការពារ​សន្តិសុខអ៊ុយក្រែន​។

ក្នុង​សប្តាហ៍​នេះ ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងជើង លោក គីម ជុង​អ៊ុន​ បាន​​សម្ពោធរមណីយដ្ឋាន​ទេសចរណ៍​ដ៏​ធំ​មហិមា នៅ​តំបន់​មាត់ឆ្នេរ​ បូព៌ាប្រទេស​។ នេះបើតាម​បណ្តាញឃោសនារដ្ឋកូរ៉េខាងជើង ដោយ​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា  ទីកន្លែង​លំហែកម្សាន្តដ៏ទំនើប​ថ្មីនេះ អាច​ទទួលស្វាគមន៍​​ភ្ញៀវ​ទេសចរ ​យ៉ាងតិច ២០ ០០០នាក់។​ ​

បុរសវ័យចំណាស់ ៦នាក់ដែល​ជាក្រុមអតីតយុទ្ធជនរងគ្រោះដោយសារគ្រាប់មីនក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល បានប្រគុំភ្លេងបុរាណខ្មែរ នៅច្រកទ្វារខាងកើតនៃប្រាសាទតាព្រហ្ម។ ពួកគេចំណាយពេលជាង ៨ម៉ោងជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដើម្បីរកប្រាក់ចំណូល តាមរយៈការលេងភ្លេងកំដរដំណើរកម្សាន្តរបស់ភ្ញៀវទេសចរ។ ក្រុមអតីតយុទ្ធជនទាំងនោះសំណូមពរដល់ភ្ញៀវទេសចរជួយឧបត្ថម្ភថវិកា ដើម្បីចិញ្ចឹមគ្រួសារ ខណៈថ្ងៃខ្លះពួកគេត្រូវត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញដោយដៃទទេ។

កាលពី​៨០ឆ្នាំមុន នៅថ្ងៃទី​២៦មិថុនា ប្រទេស​ចំនួន​៥០​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​ធម្មនុញ្ញអង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ ​នៅទីក្រុង​សាន់ហ្វ្រាន់ស៊ីស្កូ។ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​២៦​មិថុនានេះ អង្គការ​សហប្រជាជាតិត្រូវ​ប្រារព្ធខួប៨០ឆ្នាំ​នៃ​ធម្មនុញ្ញដែលអនុញ្ញាតឲ្យបង្កើត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិជាផ្លូវការ​ ប៉ុន្តែ ការប្រារព្ធខួបកំណើត​៨០ឆ្នាំ​ប្រព្រឹត្តទៅ​ នៅក្នុង​កាលៈទេសៈមួយ​ដែល​ស្ថាប័នអន្តរជាតិកំពូល​មួយនេះ កំពុង​ជួប​វិបត្តិថវិកាដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងបាត់បង់​សំឡេង​ ឥទ្ធិពល​នៅក្នុង​ពិភពលោក​មួយដែលសង្រ្គាម ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ និង​គ្រោះមហន្តរាយមនុស្សធម៌​ផ្ទុះឡើង​សឹងនៅគ្រប់​ទីកន្លែង។ ​មានអាយុ​៨០ឆ្នាំ តើ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិនឹង​​រស់រាន ឆ្លងរួចផុត​ពីវិបត្តិ​ដ៏ធំ​លើកនេះឬ ក៏ត្រូវ​ដួលរំលំ​ដូច​សង្គម​ប្រជាជាតិ​កាលពី​ឆ្នាំ​១៩៤៦​? 

នៅប្រទេស​ហូឡង់ អង្គការសម្ព័ន្ធ​យោធាអូតង់ បិទបញ្ចប់​កិច្ចប្រជុំកំពូល ២​ថ្ងៃ​ ដោយ​ជោគជ័យ​។ ជោគជ័យ ដ្បិតថា ប្រមុខរដ្ឋនិងប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ទាំង​ ៣២ ប្រទេស បាន​យល់ព្រមគ្នា​ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម​ ដោយសម្រេច​​ដំឡើង​កញ្ចប់​ថវិកា​​ការពារជាតិ​ ស្របតាមការទាមទាររបស់លោកប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ។ ក្រៅពី​សំណុំរឿងដំឡើង​ថវិកាដ៏រស៊ើប​​នេះ អង្គការ​អូតង់​ក៏​បាន​ប្តេជ្ញាចិត្ត​បន្ត​ជួយ​អ៊ុយក្រែន និង​​ចាត់​ទុក រុស្ស៊ី​ ជា​ប្រភព​គំរាម​កំហែង​សន្តិសុខ​។ ​

កម្ពុជា​បាន​ប្រគល់​​អដ្ឋិធាតុ​ទាហាន​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​វៀតណាម​ចំនួន​ ៦នាក់បន្ថែម​ទៀត​ ទៅឱ្យ​ភាគីវៀតណាម។​ ការ​ប្រគល់​អដ្ឋិ​ធាតុ​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​ពិធី​មិទ្ទីងមាតុភូមិនិវត្តន៍អដ្ឋិធាតុទាហាន​ស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម​ រវាង​តំណាង​​រដ្ឋា​ភិ​បាល​កម្ពុជា​ និង​វៀត​ណាម​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៤ មិថុនា​ ឆ្នាំ២០២៥ ក្នុងខេត្ត​កំពង់​ធំ។​ តាម​​​កង​ទ័ព​ជើង​គោក ការ​ប្រគល់​ត្រឡប់វិញ​​នូវ​អដ្ឋិធាតុ​ទាហានវៀតណាមនេះ​ ​ធ្វើ​ឡើង​ក្រោមកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​រវាង​រដ្ឋា​ភិ​បាល​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​២ ​ក្នុងការជីក​រុក​រក​​ជំហាន​ទី២​ ដំណាក់​កាល​ទី​២៤ នៃ​រដូវ​ប្រាំង​​ឆ្នាំ ២០២៤-២០២៥។

គណបក្សកម្លាំងជាតិ បានប្រកាសនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែមិថុនា នេះថា សមាជិករបស់ខ្លួនគឺលោក  សុខ សុន ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយមិនដឹងមូលហេតុ ដោយអាជ្ញាធរមានសត្ថកិច្ចខេត្តសៀមរាបកាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សថា ការចាប់ខ្លួនសកម្មជនបក្សជំទាស់ជាថ្មីនេះ នឹងធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការរិះគន់ថាលម្ហនយោបាយសម្រាប់អ្នកជំទាស់នៅមានការរឹតត្បិត។

ក្នុងជម្លោះព្រំដែនគោករវាងកម្ពុជា-ថៃ បាននិងកំពុងបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ការចេញចូលរបស់ពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរ ពិសេសភ្ញៀវទេសចរ។ អ្នកជំនាញវិស័យទេសចរណ៍មើលឃើញថា វិធានការបិទច្រកព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ ​បានបង្កការរាំងស្ទៈខ្លាំងដល់ការធ្វើដំណើរចេញចូលរបស់ភ្ញៀវទេសចរបរទេស ខណៈទេសចរបរទេសភាគច្រើនតែងនិយមធ្វើដំណើរមកប្រទេសថៃ រួចបន្តដំណើរតាមផ្លូវគោកតាមច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែតមកកម្ពុជា។ តែយ៉ាងណា អ្នកជំនាញយល់ថា ផលប៉ះពាល់អាចមានរយៈពេលខ្លី ខណៈភ្ញៀវទេសចរបរទេសអាចធ្វើដំណើរតាមផ្លូវអាកាសជំនួសវិញ។ 

រដ្ឋសភា​វៀតណាម បានអនុម័តកែប្រែ​ច្បាប់​ព្រហ្មទណ្ឌ​ ដោយ​​សម្រេចលុប​ចោល​ទោស​ប្រហារ​ជីវិត​ ចំពោះ​បទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរ​ ៨ ករណី ជាអាទិ៍ បទល្មើស​ចេតនាចង់ផ្តួល​រំលំ​រដ្ឋអំណាច ឬ​បទល្មើស​បំផ្លាញសន្តិភាព​ ជាដើម។ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​យុត្តិធម៌វៀតណាម​ និង រដ្ឋមន្ត្រី​សន្តិសុខ​សាធារណៈ​ បាន​ពន្យល់និងបកស្រាយ​ព្រមគ្នា​ថា  ការធ្វើ​វិសោធនកម្ម​នេះ ដើម្បី​ឆ្លើយ​តប​ទៅនឹងការ​​វិវឌ្ឍសង្គម​-សេដ្ឋកិច្ច​។ ចំណែក កាសែត​រដ្ឋវៀតណាម បញ្ជាក់ថា ដើម្បី​កសាង​ទំនុក​ចិត្ត​ក្នុង​វិស័យ​វិនិយោគ​ទុន។​​ ​

នៅក្នុងសំណុំរឿងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ ដំណឹងថ្មីៗបន្ថែមហាក់ដូចជាបាន​មកធ្វើ ​ឲ្យ​គេដាក់ការសង្ស័យកាន់តែខ្លាំង ចំពោះប្រសិទ្ធភាព​ជាក់ស្តែង នៃការវាយប្រហារទម្លាក់គ្រាប់បែក ដែល​កងទ័ពអាមេរិក​បានធ្វើទៅលើស្ថានីយ៍​នុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់។ លោកដូណាល់ ត្រាំ បានអួត​អះអាងថា​ការវាយ​ប្រហារដ៏អស្ចារ្យនេះ បានកម្ទេចឲ្យខ្ទេចខ្ទី​ទាំងស្រុង នូវ​សមត្ថភាពនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់។ ក៏ប៉ុន្តែស្រាប់តែមាន​​​របាយការណ៍​សម្ងាត់មួយរបស់ចារកិច្ចអាមេរិក បែកធ្លាយ​ជាសាធារណៈ ហើយដែលបណ្តាញ​ព័ត៌មានអាមេរិក ​បានចុះផ្សាយ​ព្រោងព្រាតកាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិល​មិញ បាន​លើកឡើងថា ​ការវាយប្រហារនេះ​ បានត្រឹម​តែបង្អាក់​ដំណើរការ​កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ តែប៉ុន្មាន​ខែ​តែប៉ុណ្ណោះ មិនបានកម្ទេចបានទាំងស្រុងនោះឡើយ​។

អាហារ​ បន្លែផ្លែឈើ ដែល​មាន​ជាតិ​គីមី​ កំពុង​ក្លាយ​ជា​កង្វល់​របស់​មនុស្ស​ទូទៅ​ណាស់ រហូត​ខ្លះ​សម្រេច​ចិត្ត​មិនបរិភោគ​តែ​ម្តង បើ​មិន​ដឹង​ប្រភព​នៃ​បន្លែ​ផ្លែឈើ​នោះ​ច្បាស់​លាស់។ ចុះបើ​អង្ករក៏​មានជាតិ​គីមី​ដែរ តើ​យើង​នឹង​ឈប់បរិភោគ​បាយឬ​យ៉ាងណា? បើ​តាមការ​សិក្សា​ទើប​ចេញ​ថ្មី ​​អង្ករក៏​មានផ្ទុក​​ជាតិ​គីមីដែរ នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ។ បើ​ដូច្នេះមែន តើ​វា​អាច​បង្ក​ហានិភ័យដល់​សុខភាព​យ៉ាងណា បើ​ខ្មែរ​យើងបរិភោគបាយ​ជា​រៀងរាល់ថ្ងៃ​នោះ?

នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ​​ទី២៥​មិថុនានេះ ច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មាន​ស្ថានភាពស្ងាត់ជ្រងំ​ បន្ទាប់ពីភាគីថៃបាន​សម្រេចបិទ​ច្រកព្រំដែនទាំងស្រុង​ជាមួយកម្ពុជា ដោយឯកតោភាគី នៅ​ថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា​។ លោក លី សុវណ្ណារិទ្ធ អភិបាលរងខេត្តបន្ទាយមានជ័យបានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃពុធ​នេះថា ពលរដ្ឋខ្មែរ​ជាង ៦ពាន់៤រយនាក់បានចាកចេញពីទឹកដីថៃ​ ខណៈពលរដ្ឋថៃចំនួនជាង ១ពាន់​៣រយនាក់បានចាកចេញ​ពីទឹកដី​កម្ពុជា ក្នុងថ្ងៃទី​២៤មិថុនា​​។ ​បើតាម លោក លី សុវណ្ណារិទ្ធ​ អាជ្ញាធរខេត្តបន្ទាយមានជ័យនៅតែ​​បន្តសម្របសម្រួ​ល​​​​ជាមួយភាគីថៃ ក្នុងការបញ្ជូនពលរដ្ឋខ្មែរដែលចង់វិលចូលស្រុកវិញ ក្នុងពេលកើតមាន​​ជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃនាពេល​​នេះ​។

ក្រុម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​តស៊ូ​របស់ ​លោក ​សម ​រង្ស៊ី ​បាន​ចេញ​សេច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​មួយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៤​ ខែ​មិថុនា​ ដោយ​ជំរុញ​ឲ្យ​កម្ពុជា​ពន្លឿន​ការ​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ទៅ​កាន់​តុ​លា​ការ​យុត្តិ​ធម៌​អន្តរ​ជាតិ​ (ICJ)​ នៅ​ទី​ក្រុង​ឡាអេ ប្រទេស​ហូឡង់​ឲ្យ​បាន​ឆាប់​បំផុត​។​ ការ​ជំរុញ​នេះ​ធ្វើ​ឡើង ​បន្ទាប់​ពី​ក្រសួង​ការ​បរទេស​កម្ពុជា ​បាន​ប្រកាស​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ​ខែ​មិថុនាថា ​កម្ពុជា​បាន​ចាប់​ផ្តើម​រៀប​ចំ​ឯក​សារ​ដើម្បី​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ប្តឹង​ថៃ​ទៅតុលា​ការ​ ICJ​ លើ​វិវាទ​ព្រំ​ដែន​ចំនួន​៤​ គឺ​តំបន់​មុំបី ​ប្រាសាទ​តាមាន់​តូច ​តាមាន់ធំ និង​ប្រាសាទ​តាក្របី​។ ​ការ​ចាប់​ផ្តើម​រៀប​ចំ​ឯក​សារ​ប្តឹង​ថៃ​នេះ ​គឺ​បន្ទាប់ពី​កម្ពុជា​បាន​ដាក់​លិខិត​ជូន​ដំណឹង​ទៅ​ICJ ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៥ ខែ​មិថុនា​។

នៅប្រទេស​ស៊ីរី ថ្ងៃអង្គារ៍ ទី២៤មិថុនា ពួកអ៊ីស្លាមប្រដាប់អាវុធ ១ក្រុម បានចេញមុខ​ប្រកាសទទួលស្គាល់​អំពើភេរវកម្ម ក្នុងវិហារគ្រិស្តសាសនា ១កន្លែង​ នៅ​រដ្ឋធានី​ដាម៉ាស។ ភេរវកម្ម​បំផ្ទុះគ្រាប់បែក​អត្តឃាត ​កើតឡើងនៅ​ថ្ងៃអាទិត្យកន្លងទៅ ​ក្នុង​ឱកាស​ដែល​ក្រុម​គ្រិស្ត​បរិស័ទ​ជួប​ជុំ​សូត្រធម៌និង​អាន​ព្រះគម្ពីរ ហើយដែល​បាន​បណ្តាលឲ្យ​ស្លាប់​​មនុស្ស ២៥នាក់ និងរបួស​ ៦៣នាក់។  

អង្គការសម្ព័ន្ធ​យោធាអូតង់​ បើក​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល ចំនួនពីរថ្ងៃ គឺថ្ងៃទី​២៤-២៥មិថុនា​ នៅ​ក្រុង​ឡាអេ ប្រទេស​ហូឡង់​។ ប្រមុខ​រដ្ឋ​និងប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល ៣២ ប្រទេស ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​ដ៏តានតឹង​នេះ ដែល​​​ត្រូវ​ជជែកគ្នា​ដោយ​ប្រុងប្រយ័ត្ន​អំពី​សំណុំ​រឿង​ការពារជាតិ​របស់​រដ្ឋសមាជិក​ និង​ បញ្ហា​សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន។ ចំណែក ​​សហរដ្ឋអាមេរិក ក៏ជាសំណុំរឿងធំដែរ ព្រោះ​អាមេរិក​ដើរតួ ជាអ្នក​ការពារ​ផង និង​ជាអ្នក​គំរាមកំហែង​ផង។​​

ចាប់ពីថ្ងៃទី២៣ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៥តទៅ ភាគីថៃបានសម្រេចជាឯកតោភាគីបិទច្រកព្រំដែនទាំងអស់ជាមួយកម្ពុជាក្រោមហេតុផលការពារសន្តិសុខជាតិ និងចោទថាកម្ពុជាជាមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកអនឡាញ។ តែភាគីថៃអះអាងថា ខ្លូននឹងលើកលែងការចេញចូលច្រកព្រំដែនសម្រាប់អ្នកជំងឺ និងសិស្សសាលាតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ យល់ឃើញថា ការសម្រេចបិទច្រកព្រំដែនទាំងស្រុងនាពេលនេះបាននិងកំពុងទាញទម្លាក់ទំនាក់ទំនងការទូតរបស់ប្រទេសទាំង២ឲ្យធ្លាក់ចុះ ខណៈស្ថានការណ៍ជម្លោះព្រំដែនកំពុងមានភាពក្តៅគគុក និងតានតឹងខ្លាំង។ តើហេតុអ្វីបានជាទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ថៃ កាន់តែធ្លាក់ចុះទៅនៅពេលនេះ?

តើ​សង្គ្រាមរវាងអ៊ីរ៉ង់និងអ៊ីស្រាអែល នឹងត្រូវចប់​ជាស្ថាពរនៅ​ថ្ងៃទី​២៤​មិថុនានេះពិតមែនឬ? កាលពី​​វេលាយប់ថ្ងៃចន្ទឈានចូលថ្ងៃអង្គារនេះ លោកដូណាល់ ត្រាំ​ បង្ហោះសារ​ធ្វើ​ឲ្យ​គ្រប់​គ្នា​ភ្ញាក់ផ្អើល ដោយ​បាន​​អះអាងថា លោក​បានស្នើបទឈប់បាញ់ជាស្ថាពរមួយ​​ ទៅកាន់ភាគីជម្លោះទាំង​២ អ៊ីរ៉ង់-អ៊ីស្រាអែល​​។​ អ៊ីស្រាអែលបានប្រកាសនៅព្រឹក​ថ្ងៃអង្គារនេះ ថា​គេបានសុខចិត្ត​ទទួលយក​បទឈប់បាញ់នេះហើយ។ តែដោយឡែក អ៊ីរ៉ង់​វិញ​មិន​បាន​បញ្ជាក់ថាយល់ព្រមទទួល ឬមិនទទួល​ ឲ្យច្បាស់នោះទេ​។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា ​បាន​អក​ឲ្យ​លោក Somkid Chueakong ​ជំនួយ​ការ​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី​ថៃ​ ប្តឹង​លោក ​ហ៊ុន​ សែន ​ ទៅ​កាន់​តុលា​ការ​អន្តរ​ជាតិ​ករណី​ដែល​ថៃ មិន​សុខ​ចិត្ត​នឹង​ការ​បញ្ចេញ​សំឡេង​សន្ទនា​រវាង​ប្រមុខ​គណបក្សកាន់អំណាច​នៅកម្ពុជា ​ជា​មួយ​លោក​ស្រី​ ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ ​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ថៃ​។​ ប្រតិ​កម្ម​របស់​ លោក​ ជា ធីរិទ្ធ​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា​ ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់​ពី​  លោក​ Somkid Chueakong បាន​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ទៅ​នាយកដ្ឋាន​សន្តិសុខ​ជាតិ​ថៃ​ ដោយ​ប្តឹង​ប្រធាន​ព្រឹទ្ធសភា​កម្ពុជា ​ពី​បទ​គំរាម​កំហែង​ដល់​សន្តិសុខ​ជាតិ​ថៃ ​តាម​រយៈ​ការ​បញ្ចេញ​សំឡេង​សន្ទនាជា​ឯក​ជន​ជា​មួយ​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ថៃ​នាពេល​ថ្មីៗ​នេះ​។​

ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រទេសកម្ពុជាបានសម្រេចបញ្ឈប់ការចាក់បញ្ចាំងខ្សែភាពយន្តថៃជាស្ថាពរនៅតាមរោងភាពយន្ត និងស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍នានាទៅទូទាំងប្រទេស ជាពិសេសនៅក្រោយពេលដែលជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃកំពុងឡើងកំដៅជាថ្មីម្តងទៀត។ ការបិទទ្វារការនាំចូលភាពយន្តថៃនាពេលថ្មីៗនេះក៏បានជំរុញឲ្យផលិតករភាពយន្តខ្មែរមួយចំនួនកំពុងចាប់អារម្មណ៍បង្កើនការផលិតភាពយន្តរបស់ខ្លួននិងបង្កើនទីផ្សារទាំងនៅក្នុងស្រុកនិងនៅក្រៅប្រទេស។ លោក អ៊ិន វិចិត្រ គឺជាផលិតករភាពយន្តខ្មែរម្នាក់ដែលកំពុងចាក់បញ្ចាំងខ្សែភាពយន្តរបស់ខ្លួនរឿងកំហឹងធ្មប់ នៅតាមរោងភាពយន្តរបស់កម្ពុជា យល់ឃើញថា ពេលវេលានេះគឺជាឱកាសថ្មីមួយនៃការពង្រឹងនិងការពង្រីកទីផ្សារភាពយន្តរខ្មែរ។

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមិថុនា បានចាប់ផ្តើមរៀបចំឯកសារដើម្បីដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹងប្តឹងថៃទៅតុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ លើវិវាទព្រំដែនចំនួន៤ គឺ​តំបន់មុំបី ប្រាសាទតាមាន់តូច តាមាន់ធំ និងប្រាសាទតាក្របី។ ក្នុងសចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា គណៈកម្មការរៀបចំឯកសារ ដើម្បីបញ្ចូនទៅ ICJ ត្រូវធ្វើការជាមួយមេធាវីអន្តរជាតិ និងបំពេញការងារមួយចំនួនទៀត ដូចជាធ្វើជាអ្នកតំណាងរបស់កម្ពុជា នៅចំពោះមុខតុលាការ ICJ រហូតដល់ការបញ្ចប់ក្តីក្តាំ។

ចាប់ពីថ្ងៃទី​២៣មិថុនាតទៅ ​​ ភាគី​ថៃ​សម្រេ​ច ជាឯកតោភាគី ​បិទច្រក​​ព្រំដែនទាំងអស់​ជាមួយកម្ពុជា នៅក្រោមហេតុផលការពារ​សន្តិសុខជាតិ និង​ចោទថា​​កម្ពុជាជាមជ្ឈមណ្ឌល​ឆបោកអនឡាញ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់​កងទ័ពថៃ ឱ្យដឹងថា​ ​ចាប់ពីថ្ងៃជូនដំណឹងនេះ ទាហាន​ថៃនឹងយាមកាម​​តឹងតែង​ ហាមមិនឱ្យមានការឆ្លង​ចេញ-ចូលទឹកដីថៃជា​​​​​ដាច់ខាត លើកលែងតែ​ការធ្វើដំណើរ​របស់អ្នកជំងឺ សិស្សសាលា ​និង​សកម្មភាព​មនុស្សធម៌មួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ​។

កាលពី​ថ្ងៃចន្ទទី​២៣មិថុនា លោក​ អាបាស អារ៉ាកឈី ប្រមុខការទូតអ៊ីរ៉ង់ បានធ្វើ​ដំណើរទៅទីក្រុ​ងម៉ូស្គូ ដើម្បីជួបជាមួយ​លោក​ពូទីន​។ នៅក្នុងបរិបទដែល​របប​ដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់​កាន់តែចុះទន់ខ្សោយ​ ដោយរងការបាញ់ប្រហារជាបន្តបន្ទាប់ ពីអ៊ីស្រាអែលនិងពីអាមេរិក​ អ៊ីរ៉ង់កំពុងតែស្វះស្វែងរក​ការគាំទ្រពីខាងក្រៅ​​​។ លោក​ប្រមុខការទូតអ៊ីរ៉ង់បានអះអាងថា ការទៅជួបពិភាក្សាយោបល់ជាមួយរុស្ស៊ី វាជារឿងមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់​។

ខណៈជម្លោះព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ កំពុងឡើងកម្តៅ ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែនមួយចំនួន ពុំទាន់ចាកចេញពីលំនៅឋាននៅឡើយ បើទោះជាមានភាពតានតឹងខ្លាំងក៏ដោយ។ ពុំទាន់ចាកចេញពីផ្ទះទៅរកទីសុវត្ថិភាព ក៏ព្រោះតែពលរដ្ឋទាំងនោះ ធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្គ្រាមនាពេល​កន្លងមក។ ពលរដ្ឋជាយដែនទាំងនេះ យល់ថា ការ​​​ដែលមិនព្រម​រត់​ចោល​ផ្ទះ​សម្បែង​របស់ពួកគេ គឺផ្ដល់នូវភាពកក់ក្តៅដល់កងទ័ពជួរមុខ ដែលជាខឿនការពារជាតិដ៏រឹងមាំ។

លោក​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែង​នៅថ្ងៃ​ទី​២៣​ខែ​មិថុនា​នេះ​ថា កម្ពុជា​បាន​បាញ់​ទម្លាក់​«​ដ្រូនស៊ើប​ការណ៍»​របស់​ភាគី​ថៃ​ធ្លាក់​អស់​មួយ​ចំនួន​ ដោយ​សារ​តែ​ហោះ​រំលោភ​លើ​ដែន​អធិប​តេយ្យ​ភាព​របស់​កម្ពុជា​។​ នៅ​ក្នុង​ពិធី​បិទ​កិច្ច​ប្រជុំ​គណៈ​កម្មាធិ​ការ​កណ្តាល​សហភាព​សហព័ន្ធ​យុវជន​កម្ពុជា​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប នាថ្ងៃ​ចន្ទ​នេះ ​ប្រមុខ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា ​បាន​អះអាង​ថា ​ការ​ដែល​កម្ពុជា​សម្រេច​ចិត្ត​បាញ់​ទម្លាក់​ដ្រូន​របស់​ភាគីថៃ គឺ​ដោយសារ​តែ​ថៃ​មិន​ទទួល​ស្គាល់​ទង្វើ​របស់​ខ្លួន​ នៅ​ពេល​ដែល​កម្ពុជា​ដាក់​លិខិត​តវ៉ា​ទៅ​ថៃ​ករណី​បង្ហោះ​ដ្រូន​នាពេល​កន្លង​មក​។

មួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីកងទ័ពអាមេរិក​ បានបើកការវាយ​ប្រហារទៅលើទីតាំង​នុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់ សំណួរបានចោទសួរជាច្រើន ថា​តើ​អ៊ីរ៉ង់​ អាចនឹងឆ្លើយតបវិញ​ដោយ​របៀបណា។ ច្រកសមុទ្រអកម៉ូស ដែលជាផ្លូវដឹកជញ្ជូន​ដ៏សំខាន់មួយ​ នៃ​ចរាចរណ៍​ដឹកប្រេង អាចប្រឈមនឹងការបិទខ្ទប់ពីអ៊ីរ៉ង់ ហើយអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់​ទីផ្សារប្រេង​។ មូលដ្ឋានទ័ពរបស់អាមេរិកជាច្រើនទី​តាំង នៅតំបន់ដើម​បូព៌ា​ ក៏អាច​ជាផ្ទាំងស៊ីបរបស់អ៊ីរ៉ង់ដែរ។