ទីបំផុតនៅក្នុងជម្លោះព្រំដែន សង្រ្គាមរវាងកម្ពុជា និងថៃបានផ្ទុះនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ដោយភាគីម្ខាងៗបានប្រើប្រាស់សព្វាវុធធុនធ្ងន់ដើម្បីវាយប្រហារគ្នា។ តាមកំណត់ហេតុពីភាគីកម្ពុជា ការវាយប្រយុទ្ធរវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃចាប់ផ្តើមដំបូងពីប្រាសាទតាមាន់ធំ និងបានឈានទៅប្រាសាទតាក្របី តំបន់ភ្នំខ្មោច ហើយបន្តពង្រីកភូមិសាស្ត្រវាយប្រយុទ្ធទៅដល់តំបន់មុំបី រហូតដល់ប្រាសាទព្រះវិហារទៀត។ តើគេអាចនិយាយបានទេថា សង្រ្គាមជាថ្មីរវាងកម្ពុជា និងថៃនៅក្នុងជម្លោះព្រំដែនពេលនេះជារឿងដែលគេបានទន្ទឹងរង់ចាំ ពិសេសពីភាគីកម្ពុជា?

ជម្រើស​ម្ហូបអាហារមានសារៈ​​សំខាន់ណាស់​សម្រាប់​សុខភាព។ ពេលម៉ោង​ទទួល​ទានអាហារ​​ក៏​សំខាន់ដែរ។  តើអ្នកដឹង​ទេ ថា​ម៉ោង​ទទួល​ទានអាហារ​ អាច​ជះឥទ្ធិពល​អាក្រក់​ដល់​សុខភាព? អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​ផ្តល់​សេចក្តី​បំភ្លឺ​ថា​ហេតុ​អ្វី​​ត្រូវ​ឆាប់​ទទួល​ទាន​អាហារល្ងាច។

ថ្នាក់ដឹកនាំ​កំពូល​​សហភាព​អឺរ៉ុប បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​រដ្ឋធានីប៉េកាំង និង​បា​នជួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ប្រធានាធិបតី​ចិន​ លោក ស៊ី ជីនពីង។ ប្រមុខរដ្ឋ​ចិន បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មេដឹកនាំ​សហភាពអឺរ៉ុប ពង្រឹង​ទំនុកចិត្ត​ចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក ខណៈពេល​ដែល​សមភាគី​អឺរ៉ុប​ជំរុញ​ឲ្យ​រដ្ឋអំណាច​ប៉េកាំង​ ផ្តល់​ដំណោះស្រាយ​ច្បាស់លាស់ ចំពោះ​ជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម​។​

អ៊ុយក្រែននិងរុស្ស៊ី បានចាប់ផ្តើម​ចរចាគ្នាជាថ្មីឡើងវិញ នៅឯក្រុង​អ៊ីស្តង់ប៊ូល កាលពីល្ងាចថ្ងៃ​ពុធទី​២៣កក្កដាម្សិលម៉ិញ​។ ក៏ប៉ុន្តែ លទ្ធ​ផល​បានស្តួចស្តើងបំផុត ដោយភាគីទាំងសងខាង ​បាន​ទទួលស្គាល់ថា​មានគោលជំហរ​ផ្ទុយពី​គ្នាស្រឡះ។ ក្រុម​ចរចាអ៊ុយក្រែននិងរុស្ស៊ីបានត្រឹមតែ​យល់ព្រម ដោះដូរចំណាប់ខ្មាំង​គ្នា​ចំនួន​ ១២០០នាក់ទៅវិញទៅមក។

លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាបានប្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរកុំឲ្យមានការព្រួយបារម្ភ ព្រោះថាលោកមិនរត់ទៅណាឡើយ ពោលគឺនៅរួមចំណែកបញ្ជាទ័ពតាមប្រព័ន្ធវីដេអូ និងប្រព័ន្ធផ្សេងទៀត ជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ និងមេដឹកនាំកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ដើម្បីវាយខ្មាំងថៃឈ្លានពាន។ ការបញ្ជាក់របស់លោក ហ៊ុន សែន យ៉ាងដូច្នេះធ្វើឡើងក្រោយសារព័ត៌មានថៃ The Nation នៅរសៀលថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ បានចុះផ្សាយថា លោក ហ៊ុន សែន កំពុងជិះយន្តហោះឯកជនទៅប្រទេសចិន អំឡុងកងទ័ពកម្ពុជា-ថៃកំពុងផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នា។

នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននាល្ងាចថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិលោកស្រី ម៉ាលី សុជាតា បានថ្លែងថាកម្ពុជានៅរក្សាបានប្រៀបឈ្នះលើសមរភូមិប្រយុទ្ធតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ ការអះអាងរបស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិដូច្នេះ គឺដោយសារកងទ័ពកម្ពុជាបានដណ្តើមកាន់កាប់ប្រាសាទតាក្របី ប្រាសាទតាមាន់ធំ និងតំបន់មុំបី។ ចំពោះតុល្យការនៃការខូចខាតរបស់ភាគីកម្ពុជា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិរូបនេះបញ្ជាក់ថា នៅមិនទាន់មានភាពច្បាស់លាស់នៅឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែលោកស្រីគ្រាន់តែឲ្យដឹងថាកងកម្លាំងកម្ពុជាពេលនេះ បានឈរជើងយ៉ាងរឹងមាំ ១០០%នៅលើសមរភូមិ ដោយរក្សាបាននូវអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន។

លោក​ប្រធានាធិបតីដូណាល់ ត្រាំ បា​នប្រកាសថា រដ្ឋបា​លលោក បានចរចាបានសម្រេចជាមួយជប៉ុន ដើម្បី​កំណត់​កិច្ចព្រមព្រៀងពន្ធគយ ដែលលោកអះអាងថាជាកិច្ចព្រមព្រៀង “ដ៏ធំមហិហា”។​ ពន្ធនាំចូលទំនិញទៅវិញទៅមក ជាទូទៅរវាងជប៉ុននិងអាមេរិក នឹងត្រូវ​កំណត់ត្រឹម​១៥%។​ ដោយឡែក អត្រាពន្ធបន្ថែម​ដល់ទៅ​៥០% លើដែកថែប​​ជប៉ុនដែលនាំចូលមក​អាមេរិក គឺមិនត្រូវបាន​ដោះស្រាយ​ដោយ​កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ​ទេ។

ក្នុងសំឡេងភាគច្រើនលើសលប់ រដ្ឋសភាអ៊ុយក្រែនបានអនុម័តច្បាប់ថ្មីដែលសម្រេចដកហូតឯករាជ្យភាពរបស់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ និងស្ថាប័នអយ្យការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ។ ពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែនផ្ទុះក្តីខឹងសម្បារ និងនាំគ្នាធ្វើបាតុកម្មនៅកណ្តាលរដ្ឋធានីកៀវ។ ចំណែកសហភាពអឺរ៉ុបវាយតម្លៃភ្លាមៗថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងកៀវកំពុងតែដើរថយក្រោយ។

កុមារប្រមាណ​​៧១០០០នាក់នៅតំបន់​ហ្កាហ្សា កំពុងប្រឈម​នឹងបញ្ហា​កង្វះអាហារូបត្ថម្ភដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុត។ កាលពីថ្ងៃទី​២៣កក្កដា អង្គការ​មនុស្សធម៌​ចំនួន​១១០អង្គការ បានរួមគ្នាអំពាវនាវទៅកាន់សហគមន៍អន្តរជាតិ ត្រូវតែ​រកវិធីជួយជាបន្ទាន់ ព្រោះ​គ្រោះអត់ឃ្លាន គ្មានអ្វីបរិភោគ កំពុង​តែសម្លាប់​ប្រជាជននៅហ្កាហ្សា។ ជនរងគ្រោះដែលប្រឈមបំផុតនោះ គឺកុមារ​។ តំណាងអង្គការ Unicef បាន​រន្ធាន់ ថាត្រូវតែដកចេញជាបន្ទាន់ នូវ​រនាំងរាំងខ្ទប់ការ​ដឹកជំនួយស្បៀងអាហារ​ទៅកាន់​ហ្កាហ្សា។

នៅរដ្ឋប៉ែកខាងកើតប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ប្រធានគណបក្សប្រឆាំងដ៏លេចធ្លោ និងសហការីនយោបាយជាង ៣០នាក់ បាន​ត្រូវតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ក្នុងម្នាក់ៗចំនួន ១០ ឆ្នាំ។ នេះបើតាមក្រសួងយុត្តិធម៌ប៉ាគីស្ថានដោយបញ្ជាក់ហេតុផលថា ពួកគេបានប្រព្រឹត្តអំពើ«ភេរវកម្ម»។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកនាំពាក្យបក្សប្រឆាំងអះអាងថា រដ្ឋអំណាចប៉ាគីស្ថានតែងតែសំអាងលើមូលហេតុប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មធ្វើជាលេសដើម្បីកម្ទេចអ្នកនយោបាយប្រឆាំង។ ​

កងទ័ពភូមិន្ទថៃ បានកោះហៅអនុព័ន្ធយោធាបរទេស៤៧ប្រទេស​រួមទាំងកម្ពុជាផង ទៅស្តាប់របាយការណ៍​របស់​ខ្លួនអំពីឧបទ្ទវហេតុផ្ទុះមីនកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែកក្កដា ដែលបានបណ្តាលឲ្យទាហានថៃបីនាក់រងរបួស។ តែអនុព័ន្ធយោធាកម្ពុជា ដែលមានវត្តមានក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ គឺមិនមានយោបល់អ្វីទាំងអស់ ពាក់ព័ន្ធករណីផ្ទុះមីនថ្មីៗនេះក្នុងតំបន់មុំបីនៃទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា។ នេះបើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃ​ Khaosod English។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិនៅកម្ពុជា យល់ឃើញថា ភាពស្ងៀមស្ងាត់របស់អនុព័ន្ធយោធាកម្ពុជាក្នុងរឿងនេះ អាចបញ្ជាក់ជាថ្មីទៅភាគីថៃថា កម្ពុជាមិនស្ថិតនៅពីក្រោយការដាក់មីនលើទឹកដីខ្លួនឯងនោះទេ។

នៅថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា សមាគមស្វាយចន្ទីកម្ពុជាបានសម្តែងការព្រួយបារម្ភចំពោះតម្លៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទីកម្ពុជា ដែលអាចជួបហានិភ័យ ដោយសារតែការប្រមូលផលដំណាលគ្នាជាមួយចន្ទីអាហ្រ្វិកខាងលិច។ ការព្រមានយ៉ាងដូច្នេះ ធ្វើឡើងក្រោយសមាគមស្វាយចន្ទីកម្ពុជាសង្កេតឃើញគ្រាប់ស្វាយចន្ទីនៅតំបន់អាហ្វ្រិកខាងលិចមានតម្លៃថោក ខណៈបរិមាណ និងគុណភាពផលិតរបស់គេខ្ពស់។ ក្នុងបទសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំង RFI នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោក អួន ស៊ីឡុតប្រធានសមាគមស្វាយចន្ទីកម្ពុជាបានឱ្យដឹងថា ក្នុងរដូវប្រមូលផលកន្លងទៅ គ្រាប់ស្វាយចន្ទីកម្ពុជាហាក់ធ្លាក់ថ្លៃបន្តិច តែធ្លាក់ក្នុងរយៈពេលខ្លី។ តែជាយន្តការដើម្បីធានាថា ស្វាយចន្ទីកម្ពុជាមិនប៉ះពាល់ផ្នែកតម្លៃ លោក អួន ស៊ីឡុត ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការបង្កើតសួនកសិ-ឧស្សាហកម្មស្វាយចន្ទី ខណៈមានក្រុមហ៊ុនកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទីមួយចំនួនកំពុងមានចំណាប់អារម្មណ៍។

កម្ពុជា​បានបង្ក្រាប​បទ​ល្មើស​ឆបោក​តាម​អន​ឡាញ​យ៉ាង​ក្តៅ​គគុក​ចាប់​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៥​ ខែ​កក្កដា​ ឆ្នាំ​២០២៥ ក្រោយ​ពី​មាន​បទ​បញ្ជា​របស់​ប្រមុខ​រដ្ឋា​ភិបាល ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត​។​ លទ្ធផល​គឺ​បង្ក្រាប​បាន ​១៣៨​ទីតាំង ​គិត​ត្រឹម​ថ្ងៃ​ទី​២២​ខែ​កក្កដា ​និង​ឃាត់​ខ្លួន​ជន​សង្ស័យ​សរុប​ ៣.០៧៥នាក់​ ក្នុងនោះ​មាន​ជន​ជាតិ​ចិន​ច្រើន​ជាង​គេ​គឺ​ចំនួន​ ១,០២៨នាក់​ និង​តាម​ពី​ក្រោយ​ដោយ​ជន​ជាតិ​វៀតណាម​ ចំនួន​៦៩៣​នាក់​។ ​ចំណែក ​មេក្លោង​ ១១​នាក់​ ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​តុ​លា​ការ​។ ​នេះ​បើតាម​គណៈ​កម្មការ​ចំពោះកិច្ច​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​ការ​ឆបោក​តាម​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេក​វិទ្យា​។​ តើ​កម្ពុជា​អាច​ទាក់​ទាញ​អ្នក​វិនិយោគ​បាន​កម្រិត​ណា ​បន្ទាប់ពី​បង្ក្រាប​ការ​ឆបោក​តាម​អន​ឡាញនា​ពេល​នេះ​?​

គណៈកម្មការប្រយុទ្ធប្រឆាំងបទល្មើស​ឆបោកតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាបានឲ្យដឹងថាចាប់ពីថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ សមត្ថកិច្ចបានរកឃើញទីតាំងប្រព្រឹត្តបទល្មើសឆបោកតាមអនឡាញចំនួន ១៣៨ទីតាំង និងឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យចម្រុះជាតិសាសន៍បាន​ចំនួនជាង ៣ ០០០នាក់។ ការបង្ក្រាបបទល្មើសឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញនេះ ធ្វើឡើងក្រោយមានបទបញ្ជាយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។

ស្ថានការណ៍តានតឹងនៃជម្លោះព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ កំពុងវិវត្តពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ រហូតដល់មានការព្រមានរបស់ភាគីថៃ ដោយប្រកាសផ្អាកការទស្សនានៅប្រាសាទតាមាន់ធំរយៈពេល៧ថ្ងៃទៀតផង។ ចំពោះអ្នកតាមដាននយោបាយ និងសង្គមកម្ពុជា សកម្មភាពរបស់ភាគីថៃនាពេលនេះ ហាក់បង្ហាញថាប្រាសាទតាមាន់ធំជារបស់ខ្លួន ដែលគិតថាថៃជាអ្នកគ្រប់គ្រងនៅតំបន់នោះ។ ក្នុងន័យនេះ ពួកគេចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ជាក់ជំហររបស់ខ្លួនឲ្យម៉ឺងម៉ាត់ជាងនេះទៅកាន់ភាគីថៃ បន្ថែមពីលើដំណើរការរៀបចំបណ្តឹងទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​ ICJ។ តើក្នុងកាលៈទេសៈបែបនេះ កម្ពុជាគួរពន្លឿននីតិវិធី ដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅតុលាការ​ ICJ ឬយ៉ាងណា?

ដំណើរការបោះបង្គោលព្រំដែនព្រែកជីកហ្វូណន​នឹងត្រូវបញ្ចប់ជាស្ថាពរក្នុងសប្តាហ៍នេះ ហើយក្រុមអ្នក​ជំនាញនឹងចាប់​ចុះវាស់​វែងក្បាលដី​ពលរដ្ឋដែលរងផលប៉ះពាល់​​ក្នុងគម្រោង​​។ នេះជាការអះអាងរបស់លោក ​ផល រឹម អ្នកនាំពាក្យក្រសួង​សាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន​នៅរសៀលថ្ងៃទី​២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ តាមអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសាធារណការ ​រដ្ឋនឹងធ្វើឱ្យបានដូចការធានាកន្លងមកថា ​​​​គ្មានពលរដ្ឋ​ណាម្នាក់​បាត់បង់ផលប្រយោជន៍ដោយសារគម្រោងអភិវឌ្ឍរបស់រដ្ឋ​​​​ឡើយ​។

គេ​ត្រូវ​រង់​ចាំ​អស់​ពេល​ជាង​​មួយ​ខែ ទើប​ឃើញ​អ៊ីរ៉ង់ប្រកាស​ទទួល​ស្គាល់​ថា ​ការ​វាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែលនិង​អាមេរិក​​មក​លើទឹក​ដី​​អ៊ីរ៉ង់ បាន​ធ្វើ​​ឱ្យ​ទីតាំង​និង​ស្ថានីយ៍នុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់​រង​ការ​ខូច​ខាត​យ៉ាង​ដំណំ។ ប៉ុន្តែអ៊ីរ៉ង់​​មិន​បញ្ឈប់​មហិច្ឆតា​ចម្រើន​ធាតុ​អ៊ុយរ៉ានីញូម​ទេ។ ដោយ​ប្រកាស​ត្រៀម​ខ្លួន​ចូល​ចរចា​ជុំ​ថ្មី​ជាមួយអន្តរជាតិ ​​អ៊ីរ៉ង់​បាន​​បញ្ជាក់ថាកិច្ចព្រមព្រៀង​នុយក្លេអ៊ែរ​អ៊ីរ៉ង់​ នាពេល​អនាគត​​​ ត្រូវ​តែ​មាន​ចែង​អំពី​សិទ្ធិ​ចម្រើន​ធាតុ​អ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម​។

សហរដ្ឋអាមេរិក បា​នប្រកាស​ដកខ្លួនជាថ្មី​ ​ចេញពី​អង្គការអប់រំ វិទ្យាសាស្ត្រ និង​វប្បធម៌ នៃសហប្រជាជាតិ​ ហៅកាត់ថា យូណេស្កូ។​ ការណ៍​នេះធ្វើ​ឡើង​ជា​លើកទី២​ ដែល​​អាមេរិក​ឋិត​ក្រោម​រដ្ឋបាល​ដឹកនាំរបស់​លោកប្រធានាធិបតី​ ដូណាល់ ត្រាំ បាន​​សម្រេចដកខ្លួនចេញជាឯកតោភាគី។ តែបើសរុប​រយៈ​ពេល​៤០ឆ្នាំចុងក្រោយ អាមេរិក​ដកខ្លួន​ចេញ ចំនួន​ ៣ លើក។ ថ្នាក់ដឹកនាំ​យូណេស្កូ បាន​សម្តែងក្តីសោកស្តាយជាពន់ពេក។ ឯអ៊ីស្រាអែល​បាន​សម្តែង​ក្តីត្រេកអរ​ និង​ថា អាមេរិក​ឈរលើភាព​យុត្តិធម៌​ត្រឹមត្រូវ​។ 

នៅសហរដ្ឋអាមេរិក អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បានរិះគន់ និងបរិហារជាថ្មីថែមទៀតចំពោះនយោបាយបណ្តេញជនអន្តោប្រវេសន៍ក្រោមអំណាចរដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ។ ក្នុងរបាយការណ៍ចេញផ្សាយថ្ងៃទី២១ កក្កដា Human Rights Watch បានសង្កត់ធ្ងន់អំពីលក្ខខណ្ឌ និងស្ថានភាពដ៏លំបាកវេទនា នៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងសម្រាប់ជនអន្តោប្រវេសន៍ និងបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា ជនអន្តោប្រវេសន៍ដែលកំពុងជាប់ឃុំនៅអាមេរិកបានទទួលរងនូវអំពើអមនុស្សធម៌ ការមាក់ងាយ និងបន្ទាបបន្ថោក។ 

នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីថៃ លោក ភូមថាំ វីឆាយ៉ាឆ័យ (Phumtham Wechayachai) បានគំរាមនៅថ្ងៃទី២១ខែកក្កដាថា រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងបាងកកនឹងកោះហៅឯកអគ្គរាជទូតថៃប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញទៅបាងកកវិញ បើថៃរកឃើញថា  កម្ពុជា​បាន​បង្កប់មីនប្រឆាំងនឹងមនុស្សដែលធ្វើឲ្យទាហានថៃ៣នាក់រងរបួសនាពេលថ្មីៗនេះ។ នេះបើតាមសារព័ត៌មានថៃThe Nation។ តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានបដិសេធដាច់អហង្ការចំពោះការចោទប្រកាន់នានាពីភាគីថៃ ចំពោះករណីគ្រាប់មីននោះ ហើយថាកម្ពុជាគោរពយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនអនុសញ្ញាក្រុងអូតាវ៉ា ដែលហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់មីនប្រឆាំងមនុស្ស។

​ឥណ្ឌូណេស៊ី​គាំទ្រ​​​យុទ្ធនាការបង្ក្រាបបទល្មើសអនឡាញរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់​ស្ថានទូតឥណ្ឌូណេស៊ី​​ប្រចាំនៅកម្ពុជាថ្ងៃទី​២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ តាម​សេចក្តីប្រកាសដដែល ឥណ្ឌូណេស៊ី​ក៏​បារម្ភ​​ពីការរំលោភសិទ្ធិ និងសុខមាលភាពពលរដ្ឋខ្លួន​ជាច្រើនរយនាក់​ ដែលកំពុងជាប់ក្នុងសំណាញ់ច្បាប់​នៅកម្ពុជា។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់កម្ពុជាបានឲ្យដឹងថាកម្ពុជានឹងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងជួយសម្របសម្រួលដល់ពលរដ្ឋឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលកំពុងជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការងារអនឡាញខុសច្បាប់នៅកម្ពុជា។

ប្រ​មុខ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​កម្ពុជា ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២ ​ខែ​កក្កដា​នេះ ​បាន​ព្រមាន​ដោយ​ទំនង​ជា​សំដៅ​ទៅ​កាន់​ភាគី​ថៃ​ថា​កុំ​បំ​ពាន​បន្ទាត់​ក្រ​ហម ​ពីព្រោះ​បន្ទាត់​ក្រហម​នៅ​តែ​ជា​បន្ទាត់​ក្រហម​ មិន​មាន​ការ​ប្រែ​ប្រួល​ទេ​។​ ការ​ព្រ​មាន​​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ ហ៊ុន​ ម៉ាណែត​ យ៉ាង​ដូច្នេះ ​ដោយ​សារ​តែ​ អ្នក​នយោបាយ​ថៃ​ កង​ទ័ព​ និង​សារ​ព័ត៌​មានថៃ​ បាន​ធ្វើ​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​មក​លើ​កម្ពុជា​ថា​ លូក​ដៃ​ចូល​នយោបាយ​ផ្ទៃ​ក្នុង​ថៃ ​និង​ចោទ​កម្ពុជា​ពី​ការ​ដាក់មីន​ ជា​ដើម​។

លោក ឃុត សាវរី ម្ចាស់កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមសត្វក្រួចនៅក្រុងកំពត បានបញ្ជាក់ថា ក្រួចសាច់មានទីផ្សារល្អ ប៉ុន្តែមានការលំបាកក្នុងការថែទាំ ក៏ព្រោះតែតម្រូវឲ្យមានបច្ចេកទេសត្រឹមត្រូវ។ តាមម្ចាស់កសិដ្ឋានរូបនេះ នៅមុនពេលសម្រេចចិត្តចិញ្ចឹមសត្វក្រួចយកសាច់ គប្បីសិក្សាស្វែងយល់ពីរបៀបថែទាំ ការឲ្យចំណី ការដាក់ថ្នាំ និងការព្យាបាល ដើម្បីឲ្យក្រួចឆាប់ធំធាត់ល្អ។ 

នៅថ្ងៃចន្ទ ទី២១ កក្កដា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបារាំងបំពេញទស្សនកិច្ចរយៈពេល ២ថ្ងៃនៅអ៊ុយក្រែន ខណៈពេលដែលអ៊ុយក្រែនកំពុងតែបោះដៃរកក្រុងម៉ូស្គូដើម្បីចរចាបញ្ចប់សង្គ្រាម។ តែមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៅវិមានក្រេមឡាំងបានព្រលយពាក្យថា រុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែនមានលក្ខខណ្ឌនៃសំណើចរចាបញ្ចប់សង្គ្រាមផ្ទុយគ្នាឆ្ងាយណាស់។

យន្តហោះប្រដេញរបស់កងទ័ពជើងអាកាសបង់ក្លាដែសមួយគ្រឿងដែលកំពុងហាត់ហោះហើរបានធ្លាក់លើសាលារៀនមួយក្នុងរដ្ឋធានីដាកានាថ្ងៃចន្ទ ទី២១ កក្កដា ២០២៥។ មានស្លាប់យ៉ាងហោចណាស់ ១៦នាក់ ភាគច្រើនជាសិស្សសាលា និងរបួសជាង១០០នាក់។ នេះបើតាមតុល្យការផ្លូវការបឋម។

ប្រជាពលរដ្ឋរាប់សិបនាក់ដែលជាអតិថិជនរបស់ក្រុមហ៊ុនពិភពដីមាស របស់អតីត ឧកញ៉ា ហ៊ី គឹមហុង បានប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ានៅមុខសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ នេះ ដើម្បីស្នើឲ្យតុលាការពន្លឿននីតិវិធីដោះស្រាយវិវាទ ទាក់ទងទៅនឹងការខាតបង់ទឹកប្រាក់ជាច្រើនលានដុល្លារដែលពួកគេបានបង់ឲ្យក្រុមហ៊ុនដើម្បីបានការប្រាក់ត្រឡប់មកវិញ។ ការចេញតវ៉ាជាថ្មីទៀតរបស់ពលរដ្ឋនេះ ធ្វើឡើង​បន្ទាប់ពីអតីត ឧកញ៉ារូបនេះចេញមុខយកអំណោយទៅចែកកងទ័ពនៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។

មន្ត្រីនគរបាលមានឋានន្តរស័ក្តិជាអធិការរងនគរបាលខណ្ឌព្រែកព្នៅម្នាក់ បានរងការចោទប្រកាន់ថាបោកយកប្រាក់ប្រជាពលរដ្ឋ តាមរយៈគម្រោងដីឡូតិ៍មួយកន្លែងក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ នេះបើតាមការឲ្យដឹងពីស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ ស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ​បញ្ជាក់ថាអង្គភាពនឹងអនុវត្តវិន័យកងកម្លាំងនគរបាលជាតិ និងបានអះអាងថារឿងដីធ្លីមិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយអង្គភាពឡើយ។

ពលករខ្មែរ ដែលបានចូលទៅធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃ នៅតែបន្តវិលត្រឡប់មកប្រទេសរបស់ខ្លួនវិញជារៀងរាល់ថ្ងៃ​។ ភាគច្រើននៃពលករ ដែលវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញទាំងនោះ មានឯកសារស្នាក់នៅ មិនគ្រប់គ្រាន់ ឬហួសសុពលភាព។ មន្ត្រីគម្រោងផ្នែកការពារសិទ្ធិពលករចំណាកស្រុកប្រចាំប្រទេសថៃនៃអង្គការសង់ត្រាល់ លោក លឹង សុផុន បានប្រាប់វិទ្យុបារាំងRFI នៅថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះថា ពលករខ្មែរខ្លះនៅបន្តធ្វើការធម្មតា ពលករខ្លះទៀតចាកចេញមកប្រទេសខ្មែរវិញ ដោយមូលហេតុផ្សេងៗ។ មន្ត្រីការងារអង្គការសង់ត្រាល់រូបនេះឲ្យដឹងទៀតថា មានពលករខ្មែរជាង១០នាក់ ធ្វើការនៅខេត្តរ៉ាត់បុរី ជាប់នឹងទីក្រុងបាងកក បានបង្ខំចិត្តនាំគ្នាចាកចេញពីកន្លែងការងារដោយសារការធ្វើទុកបុកម្នេញពីថៅកែរបស់ពួកគេ ដូចជាការកាត់ទឹក កាត់ភ្លើង និងមិនបើកប្រាក់ខែឲ្យជាដើម។ សូមស្តាប់លោក លឹង សុផុន ពីខេត្តឈុនបុរីប្រទេសថៃ ដែលរៀបចំដោយ ញឹម សុផល៖

នៅឥណ្ឌូណេស៊ី ការឆេះសាឡាងដឹកចម្លងអ្នកដំណើរ បណ្តាលឲ្យស្លាប់មនុស្ស ៣នាក់​។ ក្រុមភ្នាក់ងារសង្គ្រោះ បាន​ជួយមនុស្សចេញពីភ្លើងផ្សែង និងស្រង់ចេញពីទឹក ចំនួនជាង៥០០នាក់។ នេះបើតាមអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានឥណ្ឌូណេស៊ី ដោយបញ្ជាក់ទៀតថា កំពុងតែស្វែងរកជនរងគ្រោះ និងអ្នកបាត់ខ្លួនបន្តទៀត។ គ្រោះថ្នាក់ឆេះសាឡាងនៅឥណ្ឌូណេស៊ីនេះកើតឡើងផ្ទួនគ្នា បន្ទាប់ពីមានលិចសាឡាងមួយនៅម្តុំកោះបាលីស្លាប់មនុស្សជិត២០នាក់កាលពីខែដើមកក្កដា។

សម្ព័ន្ធ​បក្សកាន់​អំណាចជប៉ុន ដឹកនាំ​ដោយ​​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ស្ហ៊ីគេរុ អ៊ីស្ហ៊ីបា បានទទួល​សំឡេង​គាំទ្រ​តែ​៤១​អសនៈ​ប៉ុណ្ណោះ ​​​នៅក្នុង​សម័យ​បោះឆ្នោត​ព្រឹទ្ធសភាជប៉ុន នា​​ថ្ងៃអាទិត្យទី​២០​កក្កដា​២០២៥ ម្សិលមិញ។ គ្មាន​សំឡេង​ភាគ​ច្រើន​ដាច់​ខាត​នៅក្នុងសភា​តាំងពី​ខែ​តុលា​២០២៤​មក​ស្រាប់​ផង ពេល​នេះរដ្ឋាភិបាល​លោក​ស្ហ៊ីគេរុ អ៊ីស្ហ៊ីបា បាន​​បាត់​បង់​សំឡេង​ភាគ​ច្រើន​ នៅព្រឹទ្ធសភា​ទៀត។ ប៉ុន្តែ​លោក ស៊្ហីគេរុ អ៊ីស្ហ៊ីបា បាន​បញ្ជាក់​ជំហរ​មិន​លាលែង​ចេញ​ពី​តំណែង​ទេ។

យ៉ាងហោចណាស់ មានមនុស្សស្លាប់ជាង ៣០នាក់ និងបាត់ខ្លួនច្រើននាក់ ដោយគ្រោះថ្នាក់លិចទូកទេសចរណ៍ នៅតំបន់ទេសចរណ៍ បេដាឡុង ប្រទេសវៀតណាម កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៩ កក្កដា។ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានឲ្យដឹងថា រហូតមកដល់ពេលនេះ មនុស្សប្រមាណ ១០នាក់ ប៉ុណ្ណោះ នៅរស់រានមានជីវិត។

មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកកម្ពុជា និងហ្វីលីពីន បានឯកភាពគ្នាក្នុងការពង្រឹង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយចំនួន ក្នុងនោះរួមមានការបណ្តុះបណ្តាល​ធនធាន​មនុស្ស ការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចទៅវិញទៅមក ការហ្វឹកហ្វឺនរួម​គ្នា និងការរៀបចំសមយុទ្ធទ្វេ​ភាគី​ទាំងក្នុងកម្រិតយុទ្ធវិធី និងយុទ្ធនាការ។ ការប្រកាសឯកភាពគ្នាយ៉ាងដូច្នេះ គឺធ្វើឡើងក្នុងជំនួបទ្វេភាគីរវាងលោក ម៉ៅ សុផាន់ មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកកម្ពុជា និងលោក រ៉យ ហ្កាលីដូ (ROY M. GALIDO) មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកហ្វីលីពីន នៅថ្ងៃទី១៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។

អគ្គ​នា​យក​ដ្ឋាន​អត្ត​សញ្ញាណ​កម្ម ​បាន​ឲ្យដឹង​ថា ​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៩ ​មក​ដល់​បច្ចុប្បន្ន​ កម្ពុជា​បាន​ផ្តល់​សញ្ជាតិ​ដល់​ជន​បរទេស​មាន​ចំនួន​ជាង​ប្រាំពាន់​នាក់​ ឬ​គិត​ជា​មធ្យម​ប្រមាណ​ពីររយ​នាក់​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ។​ នេះ​ជាការ​គូស​បញ្ជាក់​នៅ​ក្នុង​សេច​ក្តី​បំភ្លឺ​របស់​អគ្គនា​យក​ដ្ឋាន​អត្ត​សញ្ញាណ​កម្ម​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៨ ខែ​កក្កដា​ ដែល​ច្រាន​ចោល​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​ សញ្ជាតិ​ខ្មែរ ​ត្រូវ​បាន​លក់​ទៅ​ឲ្យ​ក្រុម​ម៉ាហ្វីយ៉ា​ ដូច​ទំ​និញ​ក្នុង​ទីផ្សារ​។