អង្គការសហប្រជាជាតិ កំពុង​តែ​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាំង​ចំពោះ​បំណុលសាធារណៈរបស់​​ប្រទេស​ក្រីក្រ​។​ បំណុល​សាធារណៈបាន​ជះឥទ្ធិពល​ប៉ះពាល់​ដល់​ប្រព័ន្ធ​នយោបាយនិង​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​ក្រីក្រ ហើយ​ជាពិសេស​វិស័យ​​សុខាភិបាល​ និង​សិក្សាធិការ​។ អាស្រ័យ​ហេតុនេះ ទើប​​បណ្តា​ប្រទេស​ក្រីក្រ​ និង ​អង្គការសហប្រជាជាតិ រួម​រួប​គ្នា​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​នៅ​ប្រទេស​អេស្ប៉ាញ ដើម្បីស្វែង​រកដំណោះស្រាយ។

មានអង្គការ​ប្រមាណ​ជិត​១៧០ស្ថាប័ន បានរួមគ្នាអំពាវនាវ សុំ​ឲ្យ​បញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវប្រព័ន្ធចែកចាយ​ស្បៀងអាហារ​ជំនួយ​មនុស្សធម៌​នៅ​តំបន់ហ្កហ្សា ដែលចាត់ចែង​ផ្តាច់មុខដោយអង្គការមួយ​ ហើយ​ដែលត្រូវគេដឹងថា ជាអង្គការ​ស្និទ្ធ​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែលនិង​សហរដ្ឋអាមេរិក។ អាជ្ញាធរហាម៉ាស ដែលគ្រប់គ្រងតំបន់ហ្កាហ្សា បានអះអាងថាប៉ុន្មានសប្តាហ៍មកនេះ មានប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនស្លាប់ច្រើនរយនាក់ នៅក្នុងការដំណើរ​ស្វះស្វែងរកចំណីអាហារ​ដោយលំបាក​។

នៅថ្ងៃអង្គារទី​១​ កក្កដា តុលាការធម្មនុញ្ញថៃ​បាន​សម្រេច​ព្យួរ​តំណែង​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​របស់​លោកស្រី​ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ ជាបណ្តោះអាសន្ន​សិន ក្នុងពេល​រង់ចាំ​ការសម្រេច​ជាផ្លូវការ​ដែលត្រូវការពេលវេលា​យូរ ជាច្រើនសប្តាហ៍ ដល់​រាប់ខែ។ នេះបើតាម​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​​របស់តុលាការធម្មនុញ្ញ​។​ នៅថ្ងៃដដែលនេះដែរ លោកថាក់ស៊ីន ដែលជាឪពុកក៏ត្រូវ តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌថៃ​បើកសវនាការ​ជំនុំជម្រះ​ក្នុងបទ​ជេរប្រមាថព្រះមហាក្សត្រទាក់ទង​នឹង​សំដី​បរិហាររបបរាជានិយម​កាលពី​១០ឆ្នាំមុន។ តើ​ត្រកូលស៊ីណាវ៉ាត់​កំពុង​ប្រឈម​នឹងដួលរលំដោយសារសំណុំរឿង​នៅតុលាការ?

នៅថ្ងៃអង្គារទី​១​កក្កដា តុលាការធម្មនុញ្ញថៃ​បាន​សម្រេច​ព្យួរ​តំណែង​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​របស់​លោកស្រី​ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ ជាបណ្តោះអាសន្ន​សិន ក្នុងពេល​រង់ចាំ​ការសម្រេច​ជាផ្លូវការ​ដែលត្រូវការពេលវេលា​យូរ ជាច្រើនសប្តាហ៍ ដល់​រាប់ខែ។ នេះបើតាម​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​​របស់តុលាការធម្មនុញ្ញ​។​ នៅថ្ងៃដដែលនេះដែរ លោកថាក់ស៊ីន ដែលជាឪពុកក៏ត្រូវ តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌថៃ​បើកសវនាការ​ជំនុំជម្រះ​ក្នុងបទ​ជេរប្រមាថព្រះមហាក្សត្រទាក់ទង​នឹង​សំដី​បរិហាររបបរាជានិយម​កាលពី​១០ឆ្នាំមុន។ តើ​ត្រកូលស៊ីណាវ៉ាត់​កំពុង​ប្រឈម​នឹងដួលរលំដោយសារសំណុំរឿង​នៅតុលាការ?

ភ្លាមៗក្រោយតុលាការធម្មនុញ្ញថៃប្រកាសព្យួរតំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីរបស់លោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ នៅថ្ងៃទី១ ខែកក្កដានេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ប៉ែន បូណា បានអះអាងថា កម្ពុជានៅតែបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយភាគីថៃ ក្នុងនាមជាប្រទេសជិតខាង ទោះបីជាតំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃបច្ចុប្បន្នត្រូវបានព្យួរក៏ដោយ។ តាមលោក ប៉ែន បូណា ការផ្លាស់ប្តូរសមាសភាពនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃយ៉ាងណានោះ គឺជារឿងផ្ទៃក្នុងរបស់ថៃ ហើយវាមិនពាក់ព័ន្ធជាមួយកម្ពុជាទេ។

ក្រុម​អ្នកឃ្លាំមើល​សាជីវកម្ម​កូរ៉េ​អន្តរជាតិ​ (K​T​NC ​Watch​) បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវមួយកាលពីថ្ងៃទី៣០ខែ មិថុនា ដែលបានបង្ហាញថា គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៅ​កម្ពុជា​ចំនួន​ ​២​ ​ស្ថាប័ន​ ​ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​វិនិ​យោគិន​ជនជាតិ​កូរ៉េ​ ​បាន​ផ្តល់​ប្រាក់​ក​ម្ចី​បែប​កេងប្រវ័ញ្ច​ ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​។ នេះបើតាមការចេញផ្សាយដោយអង្គការសិទិ្ធមនុស្សលីកាដូ។ ចំណែកសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា បាននិយាយថា ខ្លួនបានដឹងអំពីរបាយការណ៍ដែលត្រូវបានចេញផ្សាយនាពេលថ្មីៗនេះ និងថា​សមាគមយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះបញ្ហានានាដែលកើតឡើងចំពោះអ្នកខ្ចីប្រាក់។

ចាប់តាំងពីមានភាពតានតឹងខាងព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃ ដែលបានផ្តើមឡើងកាលពីចុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រជាជនកម្ពុជាហាក់បង្ហាញនូវស្មារតីជាតិនិយម ដោយងាកមកគាំទ្រ និងប្រើប្រាស់ផលិតផលក្នុងស្រុក។ អ្នកតាមដានសង្គមនានាមើលឃើញថាជាឱកាសដ៏ល្អ ដែលពលរដ្ឋខ្មែរជ្រើសរើសយកការប្រើប្រាស់ផលិតផលខ្មែរក្នុងស្រុក។ ស្មារតីជាតិនិយមរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរនេះ ក៏ត្រូវគេមើលឃើញថាធ្វើឡើងបានតែមួយឆាវៗ។ តែបើស្មារតីនេះអាចស្ថិតស្ថេរជារៀងរហូត នោះគឺជាការប្រសើរ។ ប្រសើរដោយនៅក្នុងវិបត្តិនៃជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បានបង្កប់ដោយលាប គឺធ្វើឲ្យខ្មែរងាកមកគាំទ្រផលិតផលខ្មែរយ៉ាងពេញទំហឹង និងកាត់បន្ថយ ឬពហិការផលិតផលនាំចូល។

ហុងកុង​ប្រារព្ធពិធី​អបអរ​ខួប២៨ឆ្នាំ នៃការ​ផ្ទេរអំណា​ច​គ្រប់គ្រង​ ពី​​អាណានិគមអង់គ្លេស​ ទៅ​ឲ្យ​ចិន​កុម្មុយនិស្ត។ តែក្នុង​ឱកាសរម្លឹកខួប​នេះ រដ្ឋបាល​ហុងកុង​ត្រូវ​រងការរិះគន់​ជាខ្លាំងពី​សំណាក់​ប្រទេស​លោក​ខាង​លិច​ ជុំវិញ​ការ​រឹត​បន្តឹង​ច្បាប់​សន្តិសុខជាតិ ដែល​តាក់តែង​ដោយ​រដ្ឋអំណាច​ចិន​ប៉េកាំង​ ដើម្បីបំបិទសិទ្ធិសកម្មជន​ប្រឆាំង​។​ សហភាព​អឺរ៉ុប បាន​លើកឡើង​​ថា ៥ឆ្នាំហើយដែល​ហុងកុង​បាត់បង់​កិត្តិយស​កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ​លើឆាក​អន្តរជាតិ ព្រោះតែ​ច្បាប់​សន្តិសុខជាតិ​។  

ជារៀងរាល់ព្រឹក ប្រជានេសាទផ្តើមចេញទូកទៅនេសាទ ឬរាវខ្យងក្រោមបាតសមុទ្រដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ ទីតាំងដែលអ្នកនេសាទធ្លាប់អាស្រ័យផល ទឹកសមុទ្រប្រែជាល្អក់ខុសប្រក្រតី និងឡើងកករកើតជាភក់។ ផលវិបាកនេះធ្វើឲ្យប្រជានេសាទនៅភូមិព្រែកអំពិល ត្រូវបង្ខំចិត្តធ្វើដំណើរទៅរាវខ្យងកាន់តែឆ្ងាយទៅៗពីដីគោក។

កងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន (The People’s Libération Army) PLAបានប្រកាស កាលពីថ្ងៃចន្ទទី ៣០មិថុនា ថា នាវាផ្ទុកយន្តហោះចម្បាំងធំៗពីរគ្រឿង គឺShandong និងLiaoning បានវិលត្រលប់ចូលមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកវិញដោយសុវត្ថិភាព បន្ទាប់ពីចូលរួមយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងសមយុទ្ធ នៅមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់កងទ័ពចិនមិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់ពីពេលវេលា និងទីកន្លែងធ្វើសមយុទ្ធនោះទេ ប៉ុន្តែ ក្រសួងការពារជាតិជប៉ុនកាលពីថ្ងៃទី១០មិថុនាធ្លាប់បានសំដែងក្តីបារម្ភ ព្រោះថា នេះជាលើកទី១ដែលចិនបញ្ជូននាវាដឹកយន្តហោះចម្បាំងដ៏ធំរបស់ខ្លួនទាំងពីរគ្រឿងឲ្យទៅធ្វើសមយុទ្ធនៅតំបន់ទឹកអន្តរជាតិក្បែរកោះGuam របស់អាមេរិក។

អ៊ីរ៉ង់មានសមត្ថភាព និងបច្ចេកទេសដើម្បីអាចចាប់ផ្តើមចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមឡើងវិញនៅក្នុងរយៈពេលតែប៉ុន្មានខែខាងមុខ។ នេះជាការអះអាងរបស់ប្រធានទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ AIEA នៅក្នុងបទសម្ភាសដែលទូរទស្សន៍អាមេរិក CBS ចាក់ផ្សាយកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៩ មិថុនា។ ការលើកឡើងរបស់ប្រធានទីភ្នាក់ងារ AIEA ដូចនេះហាក់ផ្ទុយស្រឡះពីការអះអាងរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកដូណាល់ ត្រាំដែលអួតថា យន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិកបានបំផ្លាញសមត្ថភាពផលិតនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់។ នៅមុនប្រធាន AIEA ការសង្ស័យទៅលើប្រសិទ្ធភាពវាយប្រហាររបស់អាមេរិកទៅលើទីតាំងនុយក្លេអ៊ែរធំៗទាំង ៣ របស់អ៊ីរ៉ង់ចាប់មានបណ្តើរៗ បន្ទាប់ពីរបាយការណ៍សម្ងាត់របស់ទីភ្នាក់ងារចារកិច្ចអាមេរិកបង្ហាញថា ការវាយប្រហារកាលពីថ្ងៃទី២១ មិថុនាមិនបានបំផ្លាញទីតាំងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ទាំងស្រុងនោះទេ។

ក្នុងខែមិថុនានេះ សង្គ្រាមអ៊ីរ៉ង់ និងអ៊ីស្រាអែល រួមទាំងឱសានវាទបណ្តេញចេញជិតដល់កំណត់បានតម្រូវឲ្យបណ្តាជនអន្តោប្រវេសន៍អាហ្វហ្កានីស្ថានរាប់ពាន់នាក់នាំគ្នាវេចបង្វេចចាកចេញពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ត្រឡប់ទៅអាហ្វហ្កានីស្ថានវិញ។ អង្គការអន្តរជាតិដើម្បីជនអន្តោប្រវេសន៍ (OIM) ដែលជាទីភ្នាក់ងារមួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានបញ្ជាក់ថា មានជនអន្តោប្រវេសន៍អាហ្វហ្កានីស្ថានចំនួនជាង ២ សែននាក់បានបង្ខំចិត្តចាកចេញពីអ៊ីរ៉ង់ក្នុងខែមិថុនានេះ និងថា ក្នុងមួយថ្ងៃៗ មានប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានចន្លោះពី៦ ទៅ៧ពាន់នាក់បានឆ្លងកាត់ព្រំដែនអ៊ីរ៉ង់ចូលទៅទឹកដីអាហ្វហ្កានីស្ថាន។​

សមាជិកនៃសមាគមអ្នកផ្គត់ផ្គង់ត្រីនៅកម្ពុជា បានចាត់ទុកថា វិធានការរឹតបន្តឹងលើការនាំចូលត្រីពីក្រៅប្រទេសរបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ នៅមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាពពេញលេញ ដោយសារតែកង្វះតម្លាភាពនៃការ​ផ្តល់កូតាអនុញ្ញាតឲ្យនាំចូលត្រីដែលធ្វើឲ្យតម្លៃត្រីកើនឡើងក្នុងទីផ្សារ។ សមាជិកសមាគម អះអាងថា ក្រសួង ក៏មិនមានយន្តការតម្លាភាពដែលបញ្ជាក់អំពីលទ្ធភាពនៃការបង្កើនផលត្រីនៅក្នុងស្រុកផងដែរ។

អតី​ត​នាយ​ក​រដ្ឋ​មន្រ្តី​កម្ពុជាលោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ​បាន​បដិសេធ​ចំពោះ​ការ​បង្កើត​វីដេអូ​​ក្លែង​ក្លាយ ​ក្នុងទម្រង់ជា​វីដេអូបញ្ញា​​សិប្បនិមិ្មត ឬ deepfake ដោយ​និយាយភាសាថៃ ដើម្បីប្រកាសប្រមូលមូនិធិជួយដល់ទ័ពខ្មែរ​ក្នុង​ការ​ច្បាំង​ជាមួយ​ទ័ព​ថៃ​។ នេះ​បើ​តាម​សំណេរ​ក្នុង​ទំព័រ​ហ្វេស​ប៊ុក​ផ្លូវ​ការ​របស់​លោក​ ហ៊ុន​ សែន នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៩​ មិថុនា​ ២០២៥​។ ដោយ​ឡែក​អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​សន្តិ​សុខ​ឌី​ជី​ថល​​យល់​ថា​​ deepfake មាន​ហានិភ័យ​ខ្ពស់​សម្រាប់​ពល​រដ្ឋ​ទូទៅ​ដែល​ពិ​បាក​ក្នុង​ការ​វិភាគ​ និង​ខ្វះ​ខាត​ជំនាញ​ក្នុង​ការសម្គាល់​​ពី​វីដេអូ​​​ពិត​ និង​បង្កើត​ដោយ​ AI។​​

កម្ពុជា និងថៃ បានបន្តប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងនយោបាយ និងយោធាចាប់តាំងពីមានការផ្ទុះអាវុធកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ នៅចំណុចព្រំដែនមុំ៣ នៃខេត្តព្រះវិហារ។ ក្នុងអំឡុងពេលនៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នានេះ មានមាតិការព័ត៌មាន រូបភាព និងវីដេអូតាមទម្រង់បញ្ញាសិប្បនិម្មិត(AI) ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង​យ៉ាងព្រោងព្រាតនៅលើបណ្តាញសង្គម។ អ្នកតាមដានសង្គមនានា​មើលឃើញ​ថា AI ពិតជាមានសារសំខាន់ចំពោះវិស័យបច្ចេកវិទ្យា តែវាជាហានិភ័យចំពោះការប្រើប្រាស់បែបអវិជ្ជមាន និងកាលៈទេសៈនៃជម្លោះរវាងកម្ពុជា និងថៃ។

នាយកដ្ឋានពាណិជ្ជកម្មបរទេសរបស់រដ្ឋាភិបាលថៃ បានវាយតម្លៃថា ថៃនឹងខាតបង់ប្រាក់ជាង ៦០ពាន់លានបាត ឬជិត២ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក បើការបិទព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាដូចសព្វថ្ងៃនៅបន្តដល់ដំណាច់ឆ្នាំ ២០២៥នេះ។ នេះបើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃ។ ការវាយតម្លៃនេះ ធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលថៃបានសម្រេចបិទច្រកទ្វារព្រំដែនទាំងស្រុងកាលពីថ្ងៃ២៤ ខែមិថុនា ហើយចំពេលកម្ពុជាមិនព្រមបើកច្រកទ្វារព្រំដែនដែរ ទោះមានសំណើពីយោធាថៃក៏ដោយ។

សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បានចេញមកបដិសេធចំពោះសម្បកវេចខ្ចប់អង្ករមួយប្រភេទ ដែលមានមានរូបដូចទៅនឹងទង់ជាតិរបស់ប្រទេសថៃ។ ការចេញមកអះអាងយ៉ាងដូច្នេះរបស់សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា គឺក្រោយមានការបង្ហោះលក់រាយជាប្រភេទអង្ករវេចខ្ចប់ទម្ងន់៥គីឡូក្រាម តាមបណ្តាញអនឡាញនៅទីផ្សារប្រទេសចិន ដែលបានសរសេរជាភាសាថៃ និងបោះពុម្ពនៅលើកញ្ចប់ដោយមានសញ្ញាស្រដៀងទៅនឹងទង់ជាតិប្រទេសថៃ ព្រមទាំងបង្ហាញអំពីប្រភពដើមថា ជាអង្កររបស់កម្ពុជា។

ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក វ៉ូឡូឌីមៀ ហ្សេឡេនស្គី បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​​ក្រិត្យ ដែល​គ្រោង​​ដកអ៊ុយក្រែន​​ចេញ​ពី​សន្ធិសញ្ញាហាមឃាត់​ការ​ប្រើប្រាស់​​គ្រាប់​មីន​ប្រឆាំង​មនុស្ស។ នេះ​បើ​តាម​សេចក្តីជូន​ដំណឹង​របស់​ការិយាល័យ​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន តាម​បណ្តាញ​អ៊ីនធ័រនែត។

កងកម្លាំងទាហានជើងទឹកកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃសុក្រទី២៧ ខែមិថុនា បានបណ្តេញកប៉ាល់ដឹកប្រេងមួយគ្រឿងរបស់ថៃ ឈ្មោះ «Chetthanabodi 6» ដែលបានសំចតក្នុងដែនទឹកសមុទ្រនៃខេត្តព្រះសីហនុប្រទេសកម្ពុជា។ នេះបើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុក និងបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន ប្រទេសថៃ។ ការបណ្តេញកប៉ាល់ដឹកប្រេងរបស់ថៃចេញពីដែនសមុទ្រកម្ពុជា កើតឡើង ក្រោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានដាក់បម្រាមហាមឃាត់ការនាំចូលប្រេងពីថៃ ខណៈភាគីយោធាថៃមិនព្រមបើកច្រកទ្វារព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរឲ្យដូចដើមវិញ។

នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានឆ្លើយតបនឹងសំណើយោធាថៃឲ្យបើកច្រកទ្វារព្រំដែនខ្មែរមួយចំនួនជាប់ខេត្តស្រះកែវប្រទេសថៃថា ​កម្ពុជាចាំមើលតែភាគីថៃ លើការសម្រេចបើកច្រកទ្វារព្រំដែនឲ្យដូចមុនព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី៧មិថុនា ដែលយោធាថៃ បានសម្រេចបិទច្រកទ្វារព្រំដែនជាឯកតោភាគី។ នេះជាការឆ្លើយតបរបស់លោក ហ៊ុន​ ម៉ាណែត ទៅភាគីថៃនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ បន្ទាប់ពីភាគីថៃថាប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនកំពុងទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីការបិទច្រកទ្វារព្រំដែននេះ។

គិតចាប់តាំងពីជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បានកើតឡើងមក ភាគីកម្ពុជាបានសម្រេចបិទការនាំចូលទំនិញមួយចំនួនពីប្រទេសថៃ មានដូចជា បន្លែ ផ្លែឈើ ប្រេងនិងឧស្ម័ន។ ការសម្រេចរបស់កម្ពុជា ក៏ដោយសារតែភាគីថៃបានគំរាមជាញឹកញយក្នុងការផ្អាកការនាំចេញប្រេងចូលមកកម្ពុជា។ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចយល់ថា បញ្ហានេះមិនមែនជាសញ្ញានៃសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា-ថៃឡើយ។ តែអ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រនយោបាយវិញ គិតថា នេះជាសញ្ញាដែលឈានទៅរកសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរក្នុងពេលខាងមុខ។

​ថ្ងៃ​ចន្ទទី​៣០​មិថុនា​ ជា​គម្រប់​ខួប​៥​ឆ្នាំ​គត់​ដែល​ហុងកុង​មាន​ច្បាប់​សន្តិសុខ​ជាតិ តាក់តែងដោយ​ចិន​។ តាំងពី​ចូល​ជា​ធរមាន​មក​ មាន​សកម្មជន​ប្រជាធិបតេយ្យ​មិន​តិច​ជាង​១៦៥​នាក់ ត្រូវ​រង​ការ​កាត់ទោស។ បច្ចុប្បន្ន សំណុំ​រឿង​ក្តីប្តឹង​ផ្តល់​​ទៅ​តុលាការ​បាន​ចុះ​ថយ ​ប៉ុន្តែ​ការ​ចាប់​ខ្លួនយក​ទៅសួរ​​បាន​កើន​ឡើងយ៉ាងខ្លាំង​ ហើយ​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ផ្នែក​សន្តិសុខ​ចិន ផ្តើម​ចូល​រួម​សួរ​ចម្លើយ​ ជា​លើក​ទី​មួយ​ចាប់​ពី​ដើម​ខែ​មិថុនា​មក។ តើ​នេះ​ជា​ទម្រង់​ថ្មី​នៃ​ការ​បង្ក្រាប​ឬ?

នៅអ៊ីរ៉ង់ យ៉ាងហោចណាស់មនុស្សជាង ៧០នាក់ បានស្លាប់នៅក្នុងការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល នៅទីក្រុងតេហេរ៉ង់។ បើតាមការបញ្ជាក់របស់ភាគីអ៊ីស្រាអែល ការវាយប្រហារនេះ គឺសំដៅទៅលើពន្ធនាគារមួយកន្លែង ដែលមានទណ្ឌិតនយោបាយសំខាន់ៗ។

មាន​ជម្លោះ​នឹង​គ្នា​អស់​ជិត​៣០​ឆ្នាំ រវ៉ាន់ដា​និង​សាធារណរដ្ឋ​​ប្រជាធិបតេយ្យ​កុងហ្កោ បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៅទីក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន ក្រោម​ម្លប់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ នា​យប់ថ្ងៃសុក្រ​ទី​២៧​មិថុនា​២០២៥។ ជំនួប​កំពូល​អន្តរប្រទេស​រវ៉ាន់ដា​និង​សាធារណរដ្ឋ​កុងហ្កោ នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៅ​ចុង​ខែ​កក្កដា​ខាង​មុខ ដោយ​មាន​ជំនួប​ថ្នាក់​ប្រធានាធិបតី​នៃ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ជាមួយ​លោក​ដូណាល់​ត្រាំ​ទៀត។ ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ដូណាល់​ត្រាំចាត់​ទុក​កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ​ថា​ការ​បើក​ទំព័រ​ថ្មី​នៃ​ក្តី​សង្ឃឹម។ ចំណែក​ប្រធាន​សហភាព​អាហ្វ្រិក​យល់​ថា​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​ជា​ការ​បោះជំហាន​ទៅ​រក​សន្តិភាព​សម្រាប់​តំបន់​ទាំង​មូល។

ក្រ​សួង​សុខា​ភិ​បាល​កម្ពុជា​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៧ ​ខែ​មិថុនា​ ឆ្នាំ​២០២៥​បាន​ដាក់​ឲ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​ជា​ផ្លូវ​ការ​នូវ​ឱសថ​ឈ្មោះ​កាបូតេ​ក្រា​វៀ (Cabotegravir) ដែល​ជា​ប្រភេទ ​ឱសថ​ចាក់ ​ដែល​មាន​សកម្មភាព​យូរ ​សម្រាប់​បង្ការ​មុន​ពេល​ប្រឈម​នឹង​ការ​ឆ្លង​មេរោគ​អេដស៍​ (CAB-PrEP)​។​ តាម​ក្រសួង​សុខា​ភិបាល​ នេះ​គឺ​ជាការ​ផ្តល់ជម្រើស​ថ្មី​មួយ សម្រាប់​ក្រុម​ប្រជាជន​ដែល​មាន​ការ​ប្រឈម​មុខ ដើម្បី​ជ្រើស​រើស​ក្នុង​ការ​បង្ការ​ខ្លួន​ពី​ការ​ឆ្លង​មេរោគ​អេដស៍​ឲ្យ​កាន់​តែ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​។

ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី២៨មិថុនា បានឲ្យដឹងថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរី លោក Lawrence Wong នឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២កក្កដាខាងមុខ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិយល់ថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរី នឹងមានការពិភាក្សាពីទំនាក់ទំនងបន្ថែមលើវិស័យនយោបាយ ពាណិជ្ជកម្ម រវាងកម្ពុជានិងសិង្ហបុរី។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការចរចាការទិញប្រេងពីសិង្ហបុរី ក៏អាចជាប្រធានបទមួយ នៅក្នុងពេលដែលកម្ពុជាបានបញ្ឈប់ការនាំចូលប្រេងពីប្រទេសថៃ។

នៅ​ថ្ងៃសៅរ៍ទី​២៨​មិថុនា​២០២៥​នេះ ក្រុម​ប្រឆាំង​នឹង​រដ្ឋាភិបាល​​ថៃ​រាប់​ពាន់​នាក់ បាន​នាំ​គ្នា​ធ្វើ​បាតុកម្ម​នៅទីក្រុង​បាង​កក ដើម្បី​ទាមទារ​ឱ្យ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ចុះ​ចេញ​ពី​តំណែង។ មតិសាធារណៈថៃ ខឹង​នឹង​របៀប​ដឹកនាំ​របស់​លោកស្រី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ក្រោយ​ពី​មានការ​​ធ្លាយ​ព័ត៌មាន​លោកស្រី ជជែក​គ្នា​តាម​ទូរស័ព្ទ​ជាមួយ​ប្រធាន​ព្រឹទ្ធសភា​កម្ពុជា។

កម្ពុជា តាមរយៈអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល បានបញ្ជាក់ជំហររបស់ខ្លួន ជាថ្មីម្តងទៀតថា កម្ពុជាបន្តរក្សាយន្តការចរចាទ្វេភាគីជាមួយថៃ ជុំវិញបញ្ហាព្រំដែន។ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់តំបន់ជម្លោះទាំង៤ កន្លងមកនេះ កម្ពុជាដាច់ខាតជ្រើសយកយន្តការតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដោយមិនជជែកជាមួយភាគីថៃទៀតឡើយ។ ការបញ្ជាក់នេះធ្វើឡើង នាគ្រាដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ បានជួបជជែកតាមទូរស័ព្ទជាមួយប្រធានាធិបតីបារាំង ដោយស្នើឲ្យបារាំងជួយគាំទ្រដល់កិច្ចការចរចាទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា-ថៃ ជុំវិញបញ្ហាព្រំដែន។

សារមន្ទីរបារាំង ហ្គីមេ បង្ហាញឲ្យគេ​ស្គាល់​ជាលើកទី១ ប្រវត្តិ ​និងស្នាដៃសំរឹទ្ធខ្មែរ នៅតែ២ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ នឹង​មានរយៈពេល​២ខែ​គត់ ដែល​ព្រះវិស្ណុផ្ទំមកពីប្រាសាទមេបុណ្យ​ខាងលិច​ និង​វត្ថុសិល្បៈធ្វើសំរឹទ្ធជាង​២០០​របស់​កម្ពុជា​ត្រូវ​ដាក់​តាំង​បង្ហាញ​ក្នុង​ពិព័រណ៌​នៅ​សារមន្ទីរជាតិបារាំង ហ្គីមេ។ ពិព័រណ៌​ដែល​មានឈ្មោះថា ព្រះរាជសំរឹទ្ធសម័យអង្គរ៖ សិល្បៈល្អឯក ជា​ឱកាស​ណែនាំ​ឲ្យ​គេ​បាន​ស្គាល់​ពីប្រវត្តិសំរឹទ្ធខ្មែរ ដែលមាន​តាំង​ពី​សម័យបុរេប្រវត្តិសាស្រ្ត។ យើងស្តាប់​ការពន្យល់​របស់​លោក Brice Vincent បុរាណវិទូ និងជា​គ្រូសន្និសីទ​របស់​សាលាបារាំង​ចុងបូព៌ាបទេស ដែលជា​អ្នកជំនាញម្នាក់​ក្នុងចំណោមអ្នកជំនាញ​រៀបចំ​ពិព័រណ៌​វត្ថុសិល្បៈខ្មែរ​ធ្វើពីសំរឹទ្ធ នៅ​ប្រទេស​បារាំង។

របបកូរ៉េខាងជើង​ បានតាម​ដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់​បំផុត ស្តីពីស្ថានការណ៍​នៅអ៊ីរ៉ង់ ដែល​ស្ថានីយ៍​នុយក្លេអ៊ែរត្រូវបាន​អ៊ីស្រាអែល និង​សហរដ្ឋអាមេរិក​បាញ់ប្លោងគ្រាប់វាយ​កម្ទេច កាលពីចុងសប្តាហ៍​កន្លងទៅ​។ ស្ថានការណ៍​នេះ បានញ៉ាំងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់របបដឹកនាំ​​កូរ៉េខាងជើងឲ្យ​កាន់តែខ្លាំង ថានឹង​បន្ត​កម្មវិធី​ផលិត​សព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរដើម្បី​ការពារខ្លួន​។

របាយការណ៍រោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជា ឬ Better Factories Cambodia រកឃើញថា វិបត្តិរនាំងពន្ធគយជាកត្តាធំមួយដែលជំរុញ​​ឱ្យកម្ពុជារងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងក្នុងវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងសម្ភារៈធ្វើដំណើរ។ របាយការណ៍ស្ទង់មតិដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៧មិថុនានេះបានបង្ហាញថា ១ភាគ២ នៃរោងចក្រចំនួន ៣១៥ បារម្ភពីដំណើរការផលិត​។​ ក្នុងនោះ​ ២៧ ភាគរយ​ឱ្យដឹងថា អ្នកបញ្ជាទិញបាន​ស្នើ ​ទម្លាក់​​តម្លៃផលិតផលសម្រេច។

គិតមកត្រឹមថ្ងៃសុក្រទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ គឺមានរយៈពេល១០ថ្ងៃគត់ដែលផលិតផលបន្លែ និងផ្លែឈើនាំចូលពីប្រទេសថៃត្រូវបានបិទទាំងស្រុងនៅលើទីផ្សារកម្ពុជា។ អាជីវករទទួលការបោះដុំផលិតផលមកពីប្រទសថៃ ជាពិសេសនៅផ្សារនាគមាស និងផ្សារដើមគរគឺជាអ្នកទទួលរងផលប៉ះពាល់មុនគេ។ អាជីវករបានត្អូញត្អែរចំពោះការខ្វះខាតទំនិញដូចជាបន្លែ និងផ្លែឈើសម្រាប់លក់ដូរជូនអតិថិជន។ ប៉ុន្តែអាជីវករដែលនាំចូលផលិតផលក្នុងស្រុក ឬមកពីប្រទេសផ្សេងទៀត ហាក់មានការពេញចិត្តព្រោះការលក់ដូររបស់ពួកគេកាន់តែដាច់ជាងមុន។