រឿង​អាស្រូវ​បាន​ផ្ទុះ​ឡើង​ ដោយ​​ស្ត្រីថៃ​​​វ័យ​​៣៥​ឆ្នាំ​ម្នាក់ មាន​ទំនាក់ទំនង​ក្នុង​ទម្រង់ជា​​ “ស្រី​កំណាន់” របស់​​​ព្រះ​សង្ឃ​ជាង​១០​​​អង្គ នៅ​វត្តផ្សេងៗ​គ្នា​ស្ទើរ​ទូទាំង​ប្រទេស។ ព្រះ​សង្ឃជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​រឿង​អាស្រូវ​នេះ​​​ ខ្លះ​មាន​ឋានៈ​និង​តួនាទី​ជាន់​ខ្ពស់​ផង។ ប្រើ​ល្បិច​លួង​លោម​ស្នេហ៍​ព្រះ​សង្ឃ​ដើម្បី​​ជំរិត​​យក​លុយ ស្ត្រី​ឆបោក​នេះ​ទើប​ត្រូវ​បាន​ប៉ូលិសថៃ​ចាប់​ខ្លួន​បាន​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​អង្គារ​ទី​១៥​កក្កដា​២០២៥ ជាមួយវត្ថុ​តាង​ជា​ច្រើន។

អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានចាប់ខ្លួន អ្នកកាសែត២នាក់ បន្ទាប់ពីពួកគេត្រូវបានរកឃើញថា ចុះឃ្លំាមើលបទល្មើសព្រៃឈើ និងយកលុយពីអ្នកដឹកអុស និងធ្យូង  ស្ថិតក្នុងភូមិ​ក្រាំង​ពង្រ​ ឃុំសង្កែសាទប​ ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ សមាគមការពារសិទ្ធិអ្នកកាសែត យល់ឃើញថា អ្នកកាសែតគួរត្រូវបាននាំខ្លួនយកមកអប់រំ ប្រសិនពួកគេដើរហួសពីបន្ទាត់វិជ្ជាជីវៈអ្នកសារព័ត៌មាន ពោលគឺមិនគួរណាធ្វើការចាប់ខ្លួនតាមវិធានការច្បាប់ផ្សេង​ៗ ដូចជា ច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌនោះទេ។

មិន​ត្រឹម​តែមានរសជាតិឆ្ងាញ់​ជាប់​មាត់​ទេ គ្រាប់​ស្វាយចន្ទី​ថែម​ទាំងជា​អាហារគួរ​ជាទី​ចាប់​អារម្មណ៍ទៀត បើគិត​តាម​បែប​អាហារូបត្ថម្ភ។ តើ​​គ្រាប់​ស្វាយចន្ទី​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​យ៉ាង​ណា​ដល់​សុខភាព? តើ​គេ​អាចទទួល​ទាន​គ្រាប់​ស្វាយចន្ទី​ជា​រៀង​រាល់​ថ្ងៃ​ និង​ក្នុងបរិមាណ​ប៉ុនណា​ដែរ?

នៅថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា បានជូនដំណឹងជាថ្មីម្តងទៀតនូវមុខទំនិញមួយចំនួន ដែលត្រូវហាមឃាត់ការនាំចូលពីប្រទេសថៃ។ មុខទំនិញដែលជាប់បម្រាមទាំងនេះរួមមាន បន្លែ និងផ្លែឈើ ប្រេងឥន្ធនៈ និងឧស្ម័នឥន្ធនៈ។ ការរំលឹករបស់ស្ថាប័នគយនៅពេលនេះ ធ្វើឡើងដើម្បីឲ្យអាជីវករ និងពាណិជ្ជករបានយល់ និងចៀសវាងការនាំទំនិញ ដែលមានប្រភពដើមពីប្រទេសថៃទាំងនេះចូលមកកម្ពុជា។

មួយថ្ងៃ ក្រោយពីប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រកាសទុកពេល ៥០ ថ្ងៃ ឲ្យរុស្ស៊ី បញ្ចប់សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន វិមានក្រេមឡាំង បានឆ្លើយតបទៅវិញភ្លាមថា រុស្ស៊ីនឹងត្រូវការពេល ដើម្បីពិចារណាលើការដាក់ឱសានវាទ ពីសំណាក់អាមេរិក។ គួរបញ្ជាក់ថា ដើម្បីបន្ថែមសម្ពាធមួយកម្រិតទៀតលើរុស្ស៊ី អាមេរិក បានប្រកាសបញ្ជូនអាវុធទៅជួយអ៊ុយក្រែន តាមរយៈអង្គការអូតង់ និង ព្រមានដំឡើងពន្ធគយច្រើនសន្ធឹក ចំពោះប្រទេសទាំងឡាយណា ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់រុស្ស៊ី។

លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំង ហ្វ្រង់ស្វ័រ បៃរូ បានបង្ហាញ​គម្រោងផែនការ​គ្រប់គ្រងការចំណាយ​សាធារណៈ ដើម្បីឈានទៅ​សន្សំប្រាក់ ឲ្យ​បាន​ប្រមាណ​ជាង​៤ម៉ឺន​លានអឺរ៉ូ។ សម្រាប់ឆ្នាំ​២០២៦ ការចំណាយ​របស់រដ្ឋក្នុងវិស័យ​ជាច្រើន ដូចជាវិស័យសង្គមកិច្ច នឹងត្រូវកាត់បន្ថយ​ ស្របពេល​ដែលរដ្ឋាភិបាល​បារាំង គ្រោង​កាត់បន្ថយ​បុគ្គលិករដ្ឋប្រមាណ​៣០០០នាក់​។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំង បានទាញសញ្ញាអាសន្ន​ទាក់ទិននឹង​ បំណុលសាធារណៈរដ្ឋរបស់​បារាំង ដែល​កាន់តែប៉ោងឡើង ដោយសារតែរដ្ឋចំណាយ​ច្រើនជ្រុល​លើសចំណូល ​ប៉ុន្មានឆ្នាំបន្តបន្ទាប់គ្នា​មកនេះ​។

នៅយប់ថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០២៥ លោក ទូច សុឃៈ អ្នកនាំពាក្យរងក្រសួងមហាផ្ទៃកម្ពុជា បាន​ទិតៀនអាជ្ញាធរថៃ​ថាមិនយល់ពី​នីតិវិធី​​ច្បាប់​ និងថា ​អាជ្ញាធរថៃកំពុង​ទាញ​កម្ពុជា និង​ប៉ូលិសអន្តរជាតិ ​​​Interpol ទៅប្រឡូកប្រឡាក់ជាមួយ​​ទំនាស់នយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ថៃ។ ប្រតិកម្មរបស់លោក ទូច សុឃៈ គឺជាការឆ្លើយតបទៅភាគីថៃ ដែលបានយកសារសំឡេងរវាងលោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា​​ និងលោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃដែលត្រូវបានព្យួរដំ​ណែង គ្រោងប្តឹងទៅប៉ូលិសអន្តរជាតិ Interpol។

លោក​ ហ៊ុន​ សែន បាន​ថ្លែ​ង​នៅក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​វិសាមញ្ញ​ព្រឹទ្ធ​សភា ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ​ខែ​កក្កដា​ថា ​ច្បាប់​ដក​សញ្ជាតិ​មិន​មែន​ចេះ​តែ​យក​ទៅ​អនុវត្ត​ដក​សញ្ជាតិ​ពី​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ដោយ​ងាយៗ​នោះ​ឡើយ​ ពោល​ទាល់​តែ​អ្នក​នោះ​ត្រូវ​បាន​រក​ឃើញ​ថា​«ក្បត់​ជាតិ»​។​ ប្រធាន​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា​ បាន​លើក​ឧទាហរណ៍​ពី​ជន​ជាតិ​ថៃ ​ដែល​មាន​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​ ហើយ​ថា​បើ​ពួកគេ​ផ្តល់​លុយ​ឲ្យ​ធ្វើ​សកម្មភាព​ប្រឆាំង​នឹង​កម្ពុជា​ អ្នក​នោះ​ត្រូវ​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​ជន​ក្បត់​ជាតិ​ ដែល​ត្រូវ​តែ​ដក​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​មក​វិញ​។ ​តាម​អតីត​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​រូបនេះ​ កម្ពុជា​បាន​ផ្តល់សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​ឲ្យ​ទៅ​ជន​បរទេស​រាប់​សិប​សញ្ជាតិ​ តែ​កម្ពុជា​មិន​អាច​ដក​សញ្ជាតិ​ពី​ពួកគេ​បាន​ទេ​ បើ​គ្មាន​ច្បាប់​ដក​សញ្ជាតិ​។​ តើ​ន​រណា​ខ្លះ​ជា​គោល​ដៅ​នៃ​ការ​ដក​ហូត​សញ្ជាតិ ​ក្រោយ​ច្បាប់​ថ្មី​ចេញ​?

ក្នុងបរិបទប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធដ៏ខ្លាំងពីសំណាក់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីងបានប្រកាសថា ប្រទេសទាំងពីរ ចិននិងរុស្ស៊ីត្រូវពង្រឹងការជួយគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមកឲ្យកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀត។ ប្រសាសន៍របស់ប្រមុខរដ្ឋចិនយ៉ាងដូច្នេះធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ី ពោលបន្ទាប់ពីប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានព្រមានដាក់ទណ្ឌកម្មរុស្ស៊ី និងបង្ខំឲ្យរដ្ឋអំណាចក្រុងម៉ូស្គូបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។

ជាងមួយខែក្រោយគ្រោះថ្នាក់ធ្លាក់យន្តហោះ Air India អាជ្ញាធរឥណ្ឌាបានចេញបញ្ជាឱ្យត្រួតពិនិត្យប្រព័ន្ធ​បង្ហូរសាំងទៅម៉ាស៊ីនរបស់យន្តហោះប៊ូអ៊ីងទាំងអស់ដែលធ្វើចរាចរណ៍នៅលើទឹកដីឥណ្ឌា។ វិធានការនេះធ្វើឡើងក្រោយពីក្រុមអ្នកអង្កេតរកឃើញថា គ្មានសាំងហូរទៅដល់ម៉ាស៊ីនយន្តហោះទើបយន្តហោះ B-787 របស់ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Air India ធ្លាក់។

គិតត្រឹមខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ ដល់ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ចំនួនសហគ្រាសនិងគ្រឹះស្ថានដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងការងារបានកើនពី ៤០៣០០ សហគ្រាស ដល់៤៥ ៦៥៦ សហគ្រាស ដែលចំនួននេះកើនឡើង ១៣,២៩%។ សហគ្រាសទាំងនោះរួមមានទាំងក្នុងវិស័យកាត់ដេរ និងវិស័យក្រៅពីការដេរ។ លោក ស៊ុន មេសា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារនិងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដានេះថា មូលហេតុដែលនាំឲ្យមានកំណើនសហគ្រាសនៅកម្ពុជា ក៏ព្រោះតែគោលនយោបាយអនុគ្រោះជាច្រើនរបស់រដ្ឋាភិបាលដល់វិនិយោគិន។ តាម លោក ស៊ុន មេសា កម្ពុជាជាប្រទេសដែលសម្បូរទីតាំងប្រកួតប្រជែង និងមានផលិតភាពការងារខ្ពស់សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ផលិតផលទៅកាន់ទីផ្សារពិភពលោក។

នៅក្នុងសៀវភៅកំណត់ត្រាប្រចាំឆ្នាំ «ក្រាំងស» ស្តីពីវិស័យការពារជាតិ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនបានបង្ហាញអំពីកំណើនឥទ្ធិពលកងទ័ពចិន និងសកម្មភាពជាញឹកញយរបស់យោធាចិនដែលបំពានដែនបូរណភាពទឹកដីជប៉ុន។ ក្រុងតូក្យូចាត់ទុកសកម្មភាពទាំងនេះថាអាចនឹងប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់សន្តិសុខជប៉ុន ហើយជប៉ុនក៏បន្តបង្កើនថវិកាការពារជាតិដើម្បីទប់ទល់នឹងជម្លោះប្រដាប់អាវុធដែលអាចកើតមានជាយថាហេតុ។ 

នៅក្នុងពិធីអប​អរ​ខួប ៣២ឆ្នាំ នៃកំណើតកងរាជអាវុធហត្ថ កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រកាសជាសាធារណៈថាច្បាប់ស្តីពីកាតព្វកិច្ចយោធា ដែលខកខានអនុវត្តអស់រយៈពេល ២០ឆ្នាំមកហើយនោះ នឹងត្រូវដាក់ឲ្យអនុវត្តឡើងវិញនៅឆ្នាំ២០២៦ ខាងមុខ។ ទាក់ទងទៅនឹងការលើកឡើងរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដូច្នេះ អ្នកតាមដានសង្គម និងនយោបាយនានាបានសម្តែងនូវការគាំទ្រ និងលើកជាយោបល់ថា ការដាក់ឲ្យអនុវត្តច្បាប់ស្តីពីកាតព្វកិច្ចយោធានេះ សមស្របទៅនឹងកាលៈទេសៈមួយ ដែលកម្ពុជារងការឈ្លានពានអធិបតេយ្យភាពពីប្រទេសជិតខាង។

ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកត្រាំអស់ភាពអត់ធ្មត់ជាមួយសមភាគីរុស្ស៊ី លោកពូទីនហើយ។ នៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៤ កក្កដាក្នុងជំនួបជាមួយប្រមុខអង្គការតូអង់នៅសេតវិមាន លោកដូណាល់ត្រាំបានសម្តែងការខកចិត្តជាថ្មីនឹងទង្វើរបស់លោកពូទីនដោយប្រកាសដាក់ឱសានវាទ ៥០ថ្ងៃ ឱ្យរុស្ស៊ីបិទបញ្ចប់សង្គ្រាម បើពុំនោះទេ រុស្ស៊ីនឹងទទួលទណ្ឌកម្មយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ជាងនេះទៅទៀត ប្រធានាធិបតីអាមេរិកបានប្រកាសផ្គត់ផ្គង់អាវុធយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ជាថ្មីដល់អ៊ុយក្រែន តាមរយៈយន្តការអូតង់។

នៅព្រឹកថ្ងៃទី​១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោក ទៀ សីហា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាបាន​អះអាងថា កម្ពុជាមិនខ្វះទេកងទ័ព​ ដើម្បី​បញ្ជូនឱ្យទៅឈរជើង​​ការពារទឹកដី​ ឬ​ប្រឆាំងការឈ្លានពានរបស់​ថៃ​។ ប្រមុខការពារជាតិកម្ពុជា​រូ​បនេះបានបញ្ជាក់នៅក្នុង​ពិធីទទួលដំណើរមាតុភូមិនិវត្តន៍កងទ័ពមួកខៀវកម្ពុជា ដែលបញ្ចប់បេសកកម្មរក្សាសន្តិភាពនៅអាហ្វ្រិក​កណ្ដាលដែរ​ថា កម្ពុជាមិនដកទ័ព និងសព្វាវុធធុនធ្ងន់ដាច់ខាត​ ដរាបណាស្ថានការណ៍តាមព្រំដែន​មិនវិលទៅរកប្រក្រតីភាពឡើង​​វិញ។

រយៈពេល៦ខែដើមឆ្នាំ២០២៥នេះ ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកមានចំនួន ៥,៥ពាន់លានដុល្លារ ដែលចំនួននេះ កើន​ឡើងប្រមាណ ២៥%​ធៀប​នឹង​រយៈ​ពេល​ដូច​គ្នា​កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុន។ នេះបើតាមរបាយការណ៍បឋមរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ តាមរបាយការណ៍ដដែល អាមេរិកនៅតែជាដៃគូទីផ្សារនាំចេញធំជាងគេរបស់កម្ពុជា ទោះស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពមិនទាន់​ប្រាកដប្រជានៃការដំឡើងពន្ធបដិការ និងសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកយ៉ាងណាក្តី។

ប្រ​ធាន​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា​ លោក ​ហ៊ុន​ សែន​ បាន​អះ​អាង​ពី​ការ​ចូល​ស្តាប់​កិច្ច​ប្រ​ជុំ​តាម​ ZOOM ​របស់​ក្រុម​ប្រ​ឆាំង​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ ក្នុង​ការ​រៀប​ចំ​ផែន​ការ​ធ្វើ​បាតុ​កម្ម​ជំទាស់​នឹង​ច្បាប់​ដក​ហូត​សញ្ជាតិ​ពី​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​។​ ការ​ថ្លែង​របស់​ លោក ​ហ៊ុន ​សែន​ គឺ​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ជុំ​វិសា​មញ្ញ​របស់​ព្រឹទ្ធ​សភា ​នា​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ​ខែ​កក្កដា​ ដើម្បី​អនុម័ត ​សេច​ក្តីស្នើ​ច្បាប់​ធម្ម​នុញ្ញ​ស្តីពី​វិសោធន​កម្ម​មាត្រា​៣៣ នៃ​រដ្ឋ​ធម្ម​នុញ្ញ​កម្ពុជា​។តាម​គម្រោង​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ ក្នុង​ប្រទេស​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង​ នឹង​ធ្វើ​បាតុ​កម្ម​នៅ​ទី​ក្រុង​សេអ៊ូល ​នា​ថ្ងៃ​ទី២៧​ ខែ​កក្កដា​ ឆ្នាំ​២០២៥ ​នៅ​ក្រោម​ឈ្មោះថា​ «មហាតុ​កម្ម​ប្រឆាំង​ច្បាប់​ដក​សញ្ជាតិ»​៕

ជនជាតិដើមភាគតិច គឺជាក្រុមមនុស្សមានដើមកំណើត និងរស់នៅលើទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ជាយូរលង់មកហើយ។ ក្រុមនេះមានប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ ជំនឿ សាសនា ភាសា និងរបៀបរបបរស់នៅដោយឡែក។ ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ការរស់នៅរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច ពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើបរិស្ថានធម្មជាតិ ដោយផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងដីធ្លី ព្រៃឈើ ដើម្បីប្រកបមុខរបរជាចម្បងចិញ្ចឹមជីវិត។ ប្រឈមនឹងបាត់បង់ដីធ្លីដូនតា ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចអំពាវទៅរដ្ឋាភិបាល និងដៃគូពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធានាលើការអនុវត្តគម្រោងនៅថ្នាក់រដ្ឋបាលក្រោមជាតិ កុំឲ្យមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានណាមួយ ដល់ជីវភាពរស់នៅ ប្រពៃណី និងទំនៀមទម្លាប់ជនជាតិដើមភាគតិច៕

រដ្ឋាភិបាលម៉ាឡេស៊ីបានប្រកាសនៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៤ កក្កដា អំពីការដាក់កំហិតនាំចេញបន្ទះឈីប AI ទំនើបចុងក្រោយ ផលិតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយតម្រូវឲ្យមានលិខិតអនុញ្ញាតិ ជាមុនសិន។ វិធានការរបស់អាជ្ញាធរម៉ាស៊ី ធ្វើឡើងដើម្បីទប់ស្កាត់រាល់ការនាំចេញខុសច្បាប់នៃបន្ទះឈីប AI អាមេរិក ពីប្រទេសរបស់ខ្លួន ទៅប្រប្រទេសដទៃ ជាពិសេស ប្រទេសចិន ព្រោះខ្លាចក្រែងរដ្ឋាភិបាលវ៉ាស៊ីនតោនឈប់លក់បន្ទះឈីប AI ឲ្យប្រទេសរបស់ខ្លួន។  

ប្រឈម​នឹង​ការ​គំរាមកំហែង​សន្តិសុខ​កាន់​តែ​ធ្ងន់ធ្ងរឡើងៗ បារាំង​ចង់​ស្តារ​ឱ្យ​មាន​ច្បាប់​កាតព្វកិច្ចយោធា​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ឡើង​វិញ។ សម្រាប់​លោក​អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង កាតព្វកិច្ច​យោធា​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ ជា​ការ​បង្កើន​កម្លាំង​យោធា​បន្ថែម​នៅ​ពេល​ប្រទេស​មាន​វិបត្តិ​ផង និង​ជា​ការ​ផ្តល់​ឱកាស​ឱ្យ​ក្មេង​បាន​បម្រើ​ជាតិ​​ផង។ ប្រធានាធិបតី​បារាំង​នឹង​ផ្តល់​សេចក្តីសម្រេច​ចិត្ត​ជាក់​លាក់​នៅ​ប៉ុន្មាន​ខែ​ទៀត​ខាង​មុខ។ តើ​អ្វី​ទៅ​ជា​ កាតព្វកិច្ច​យោធា​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​?

នៅមួយថ្ងៃមុនពិធីបុណ្យជាតិ ១៤កក្កដា ដែលតែងមានដង្ហែក្បួនព្យុះហយាត្រាដ៏សម្បើម លោកប្រធានាធិបតីបារាំងអេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានប្រកាសបង្កើនថវិកាយោធា ពីរដង បន្ថែមពីលើកញ្ចប់ថវិកាយោធាមានស្រាប់ សម្រាប់រយៈពេល២ឆ្នាំខាងមុខ។ សម្រាប់លោកប្រធានាធិបតី បារាំងត្រូវដំឡើងថវិកាការពារជាតិនៅពេលនេះ ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពកងទ័ព សម្រាប់ប្រឈមនឹងស្ថានការណ៍ភូមិសាស្រ្តនយោបាយថ្មី បង្កឡើងដោយសង្គ្រាមរុស្សីនៅអ៊ុយក្រែន។

លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា បានព្រមានវាយខ្នោះសមាជិកព្រឹទ្ធសភា លោក គង់ មុនីកា និងលោក សេង ម៉ារ៉ាឌី មកពីគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ដោយមិនចាំបាច់ដកសញ្ជាតិ ប្រសិនបើពួកគេហ៊ានប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ជាតិ។ ការព្រមានរបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺក្នុងសម័យប្រជុំព្រឹទ្ធសភាជាវិសាមញ្ញនាព្រឹកថ្ងៃ១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ដើម្បីអនុម័ត សេចក្តីស្នើច្បាប់ធម្មនុញ្ញស្តីពីវិសោធនកម្មមាត្រា៣៣ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។ សេចក្តីស្នើច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័ត ដោយសំឡេង ៥៨ នៃចំនួនសមាជិកព្រឹទ្ធសភាដែលមានវត្តមានសរុបចំនួន៦០រូប។  

ចាប់ពីឆ្នាំ២០២៦ទៅ កម្ពុជានឹងផ្តើមអនុវត្តច្បាប់ស្តីពីកាតព្វកិច្ចយោធាសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ តាមប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ច្បាប់ស្តីពីកាតព្វកិច្ចយោធាត្រូវតែធ្វើវិសោធនកម្ម ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យច្បាប់មួយនេះសមស្របនឹងស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន និងចំពេលដែលមានភាពតានតឹងនៃជម្លោះព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ។

នៅព្រឹកថ្ងៃទី​១៤កក្កដានេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន​ ម៉ាណែត ​បានឱ្យដឹង​​​ថា​ ​កងទ័ពថៃ​នៅតែបន្ត​ធ្វើផ្លូវទុកចល័តរថក្រោះចូលកាន់តែជ្រៅ​​កៀកនឹងខ្សែត្រៀម​កងទ័ពកម្ពុជា​​ និងថា ជាញឹកញយ​ កងទ័ពថៃ​នៅតែ​​​​បន្តចល័ត​កម្លាំងទ័ព និងសព្វាវុធ​​ឥតឈប់ឈរចូលមកទឹកដីកម្ពុជា​​។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ​បានសម្តែងការហួសចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះ​​ចេតនា​បំពានរបស់ថៃយ៉ាងដូច្នេះ និងបាន​ចោទសួរ​ទៅថៃថា នេះជាចេទ​នាចង់បន្ថយ​កម្តៅ ព្រំដែន ឬយ៉ាងណា។

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចបង្កើតគណៈកម្មការចំពោះកិច្ចមួយ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាផ្ទះបណ្តែតទឹក និងបែចិញ្ចឹមត្រី ដែលស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តចំនួន៥ ជុំវិញបឹងទន្លេសាប។ ការសម្រេចបង្កើតគណៈកម្មការចំពោះកិច្ចនេះធ្វើឡើងដោយមានការយល់ព្រម និងចុះហត្ថលេខាពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ និងត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។

ប្រ​មុខ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា ​នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ទី១៤ ខែ​កក្កដា​ បាន​ដាក់​លក្ខ​ខណ្ឌ​៣​ចំណុច​ទៅ​ភាគី​ថៃ​ ប្រសិន​បើ​ថៃ​ចង់​បើក​ព្រំ​ដែន​ឡើង​វិញ​។​ កម្ពុជា​ទាម​ទារ​ឲ្យថៃ​បើក​ព្រំដែន​ជា​មុន​សិន​ ដោយ​បើក​គ្រប់​ច្រក​ គ្រប់​ចំណុច​ទាំង​អស់​ឲ្យ​ដូច​មុន​ថ្ងៃ​ទី​៧ ​ខែ​មិថុនា​។​ លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ​ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែង​ថា ​៥ម៉ោង​ក្រោយថៃ​បើកព្រំដែន​ កម្ពុជា​នឹង​បើក​ព្រំដែន​ឡើង​វិញដែរ​។​ តែ​ភាគី​ថៃ​កន្លង​មក​នេះ ​ធ្លាប់​បាន​ទាម​ទារ​ឲ្យ​មាន​ការ​បើក​ច្រក​ព្រំ​ដែន​ ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ពេល​ដំណាល​គ្នា ​ទាំង​ថៃ ​និង​កម្ពុជា​។​ តើ​កម្ពុជា ​និង​ថៃ ​គួរ​ថយ​ម្នាក់​មួយ​ជំហាន​ដើម្បី​បើក​ព្រំ​ដែន​ឲ្យ​ដូច​ដើម​វិញ​ឬ​ទេ​?

ក្នុងបរិបទតានតឹង​ជាមួយ​រដ្ឋអំណាច​ក្រុងប៉េកាំង យោធា​តៃវ៉ាន់​ធ្វើ​សមយុទ្ធប្រចាំឆ្នាំ​ ដោយ​ប្រកាសបាញ់គ្រាប់ពិត និងបាញ់​អាវុធទំនើបៗ ​រួម​ទាំង​គ្រាប់រ៉ូក្កែត​ដែល​ទើបតែ​ទទួល​បាន​ថ្មីៗ​ពី​សហរដ្ឋអាមេរិក​។ ប្រធានបទ​សមយុទ្ធរបស់​តៃវ៉ាន់​ គឺ​ហាត់​ការពារខ្លួន​​​ទប់ទល់​នឹង​ស្ថានការណ៍​សង្គ្រាម​ឈ្លានពាន​​របស់​ចិន។​ ​ សមយុទ្ធប្រចាំឆ្នាំ២០២៥នេះ​ ត្រូវ​បង្កើន​ចំនួន​ថ្ងៃគុណទ្វេដង និង​បង្កើន​ចំនួន​កង​ទ័ព យ៉ាងសន្ធឹក​។​

រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃតំបន់អាស៊ីបូព៌ា បានបញ្ជាក់អំពីការគាំទ្ររបស់ពួកគេចំពោះការអភិវឌ្ឍរបស់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន ភាពធន់របស់ស្ថាប័ន និងការកែលម្អជីវភាពរបស់ប្រជាជនឲ្យប្រសើរឡើង។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជាក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសទាំងនោះ ដែលបានសម្តែងនូវសាមគ្គីភាពរបស់កម្ពុជាក្នុងការគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍរបស់ប៉ាឡេស្ទីន។

កសិករដាំដុះផ្លែមៀននៅលើកោះក្របីបានរអ៊ូរទាំថា កសិផលផ្លែមៀននៅឆ្នាំនេះទីផ្សារផ្គត់ផ្គង់ហាក់មានភាពចង្អៀត បើធៀបឆ្នាំកន្លងទៅ។ កាលពីឆ្នាំទៅមិញ កសិករថា ការបញ្ជាទិញផ្លែមៀនពីឈ្មួញមានចំនួនច្រើន នៅដើមរដូវប្រមូលផល ខណៈនៅឆ្នាំនេះ ការបញ្ជាទិញផ្លែមៀនគឺស្ងាត់។ ករណីនេះ កសិករដាំផ្លែមៀន យល់ថា មកពីមានការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនល្អដែលថា ផ្លែមៀនសម្បូរសារធាតុគីមី និងបង្កប៉ះពាល់ដល់សុខភាពដូចជាកើតមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងម្យ៉ាងអាចមកពីការនាំចូលផ្លែមៀនពីក្រៅប្រទេសដែលប៉ះពាល់ដល់ការផ្គត់ផ្គង់របស់កសិករក្នុងស្រុក។

សារ​ព័ត៌​មាន ស៊ីស៊ីថាមស៍ បាន​ចុះផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១២​ ខែ​កក្កដា​ថា ​ចិន​បាន​ប្រកាស​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ ១០ ​ខែ​កក្កដា​ ឆ្នាំ​២០២៥ ពី​ការ​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ធ្វើ​ជា​អ្នក​សម្រប​សម្រួល ​ដោះ​ស្រាយ​ជម្លោះ​ព្រំដែន​កម្ពុជា ​និង​ថៃ ដើម្បី​រក្សា​សន្តិភាព និង ស្ថេរភាព​ក្នុង​តំបន់ ក្នុង​នាម​ជា​មិត្ត​របស់​ចិន​។ តាម ស៊ីស៊ីថាមស៍ ​បំណង​របស់​ចិន ​ស្តែង​ចេញ​ក្នុង​ជំនួប​ដាច់​ដោយ​ឡែក​ រវាង​ លោក វ៉ាង យី ប្រមុខ​ការ​ទូត​ចិន ជាមួយ​ លោក​ ប្រាក់ ​សុខុន​ ប្រមុខ​ការ​ទូត​កម្ពុជា ​និង​លោក ម៉ារីស សាង៉ាមពុងសា ​ប្រមុខ​ការ​ទូត​ថៃ​ នៅ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី។​ ​ តើ​ជម្លោះ​ព្រំ​ដែន​កម្ពុជា ​និង​ថៃ​ នឹង​ទទួល​បាន​ដំ​ណោះ​ស្រាយ​បែប​ណា ​ប្រ​សិន​បើ ​ចិនចូលខ្លួនមក​ធ្វើ​ជា​អាជ្ញា​កណ្តាល​ក្នុង​ជម្លោះ​មួយនេះ​?

មន្ទីរសុខាភិបាលនៃរដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ចាម បានប្រកាសជាសាធារណៈទាត់ចោល​ការបង្ហោះសារសំឡេងមួយលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក  ដែលថា អ្នកជំងឺម្នាក់ត្រូវទុកចោលមិនព្យាបាល ដោយសារតែគ្មានលុយបង់ឲ្យមន្ទីរពេទ្យ ​បន្ទាប់ពីអ្នកជំងឺរូបនោះត្រូវបានដឹកចូលមន្ទីរពេទ្យបង្អែក ចំការលើ កាលពីថ្ងៃ១១ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ វេលាម៉ោង ៥ល្ងាច ដោយសារ​គ្រោះ​ថ្នាក់ចរាចរណ៍។

ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បាន​​ជំរុញ​យ៉ាង​រន្ថាន់ឲ្យ​ចរចាធ្វើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​​ ដោយ​​ដាក់​សម្ពាធបន្ថែម​ទៅលើ​សហភាពអឺរ៉ុប និងម៉ិកស៊ិក តាមរយៈ​ការ​​ប្រកាស​ដំឡើង​ពន្ធ​៣០%។ ការ​ប្រកាស​នេះ នៅមុន​ពេល​តែ​ជាង ២ សប្តាហ៍​ប៉ុណ្ណោះ ដែលជា​​ថ្ងៃ​ឱសានវាទ​អនុវត្តអត្រាពន្ធថ្មី ត្រូវ​ចូល​មកដល់​។ ​សហភាព​អឺរ៉ុបបានប្រញាប់ប្រញាល់​ប្រជុំគ្នា​ ដើម្បី​រក​វិធានការ​ឆ្លើយតប​។​​​​

ថ្ងៃទី​១១កក្កដា ២០២៥ គណៈកម្មការសម្បត្តិបេតិភណ្ឌពិភពលោកនៃ​អង្គការយូណេស្កូ​ បានសម្រេចជាផ្លូវការ ចាត់បញ្ចូល​ ទីតាំង​ប្រវត្តិសាស្ត្រការចងចាំកម្ពុជា ចូលទៅ​ក្នុងបញ្ជីសម្បត្តិបេតិភណ្ឌវប្បធម៌ពិភពលោក។ ទីតាំងទាំងនោះ មាន​ចំនួន​៣កន្លែង ដែលជាអតីតមន្ទីរឃុំឃាំង​ និងជា​ទីវាលពិឃាតក្នុងសម័យ​ខ្មែរក្រហម។ តាមរយៈការចុះក្នុងបញ្ជីនេះ អង្គការយូណេស្កូ បានទទួលស្គាល់​នូវ​សារៈសំខាន់របស់ទីតាំងទាំងនេះ ជាសក្ខីកម្ម​នៃមេរៀន​ប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់កម្ពុជា​ សម្រាប់កូនចៅជំនាន់​ក្រោយនិងមនុស្សជាតិទាំងមូល និងជាពិសេស គឺជា​ការទទួលស្គាល់ដល់​តម្លៃនៃការផ្សះផ្សា​​កសាងសន្តិភាពនៅកម្ពុជា បន្ទាប់ពីបានឆ្លងកាត់​​ ទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សោកសង្រេងបំផុត ​ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ​។

ប្រជានេសាទបានបង្ហាញក្តីបារម្ភថា ពួកគេអាចនឹងបាត់បង់ទីកន្លែងធ្លាប់អាស្រ័យផល និងសំចតទូកនេសាទរបស់ខ្លួន ក្នុងភូមិព្រែកអំពិល សង្កាត់កោះតូច ក្រុងបូកគោ។ ក្តីបារម្ភនេះ​ ក៏ព្រោះតែទីកន្លែងដែលធ្លាប់សំចតទូករបស់អ្នកនេសាទត្រូវបានហុំព័ទ្ធដោយរបងថ្មជាកម្មសិទ្ធិឯកជន។ ក្នុងន័យនេះ ក្រុមអ្នកនេសាទអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធជួយរក្សាទីតាំងឆ្នេរសំចូតទូក ទុកជាកម្មសិទ្ធិសាធារណៈ។

ទីក្រុង ​Besançon រៀបចំ​ពិធី​អបអរសមាជ​ពិភព​លោក​​នៃគ្រូ​បង្រៀន​ភាសា​បារាំង លើកទី​១៦។​ ​ ក្រុង​ដែល​ជា​ទឹកដីកំណើត​របស់​កវីនិពន្ធ វ៉ិចទ័រ អ៊ុយហ្គោ បានបើកទ្វារ​ទទួល​ស្វាគមន៍​គ្រូបង្រៀន​ភាសា​បារាំង​ ចំនួន​ជាង ១ ០០០ នាក់ ចម្រុះជាតិសាសន៍​ដែល​អញ្ជើញ​មកពី​គ្រប់​ទ្វីប ជាង​ ១០០ ប្រទេស​​។ នេះជា​លើកទី ២ ដែល​បារាំង​រៀបចំ​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់ផ្ទះ​សមាជពិភពលោកនៃគ្រូបង្រៀន​ភាសា​បារាំង។​