គិតមកត្រឹមថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ជនភៀសសឹកចំនួនជិត៤ម៉ឺនគ្រួសារ ស្មើនឹងជាង១៣ម៉ឺននាក់ ត្រូវបានជម្លៀសទៅកាន់តំបន់សុវត្ថិភាព និងផ្ទះសាច់ញាតិ។ សាលារៀនចំនួន ៦០០ ដែលស្ថិតនៅតាមបណ្តាខេត្តជាប់ព្រំដែនជាមួយថៃទាំង៥ ត្រូវបានបិទទ្វារ និងសិស្សចំនួន ១៥ម៉ឺននាក់បានរងផលប៉ះពាល់ដល់ការសិក្សា។ នេះបើតាមលោកស្រីឧត្តមសេនីយ៍ឯក ម៉ាលី សុជាតា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិរូបនេះ បន្តថាអំពើឈ្លានពានរបស់ថៃ ក៏បានបំផ្លាញផងដែរ ដល់ផ្ទះសម្បែង​ ទ្រព្យសម្បត្តិ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗ រួមទាំងប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់ជាតិខ្មែរ និងពិភពលោក។

នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ក្រសួងការងារកម្ពុជាបានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ផ្ញើរទៅកាន់ម្ចាស់ម៉ាកសម្គាល់ផលិតផល អ្នកបញ្ជាទិញ និងអ្នកប្រើប្រាស់ផលិតផលថៃ ដោយស្នើសុំឲ្យធ្វើអន្តរាគមន៍បន្ទាន់លើករណីក្រុមជ្រុលនិយមថៃ ដែលបានប្រើប្រាស់អំពើហិង្សារលើពលករខ្មែរ។ ជាមួយគ្នានេះ ក្រសួងការងារកម្ពុជាក៏បានអំពាវនាវឱ្យភាគីថៃរក្សាកាតព្វកិច្ច គោរពគោលការណ៍ការងារ ដោយមិនរើសអើងជាតិសាសន៍ និងគោរពសិទ្ធិពលករ។

​ថ្ងៃទី​២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០២៥នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុង​​ចូលរួមកិច្ចប្រជុំ​ពិសេសមួយ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដើម្បីសម្រេច​បទឈប់បាញ់បន្ទាន់ ជាមួយ​តំណាងរដ្ឋាភិបាល​​ថៃ​។ ផ្តួចផ្តើមដោយប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ​​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ​​​​កិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់នេះនឹងមាន​​​​ការចូលរួមពីតំណាងរដ្ឋាភិបាល​​ចិន ​​និងមានលោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ​​នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី និងជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនជាអ្នក​សម្របសម្រួល។ ដោយឡែក​ រដ្ឋមន្ត្រីការ​បរទេសអាស៊ានបានចេញសេចក្តីប្រកាសរួមមួយ​នៅរសៀល​ថ្ងៃទី​២៨កក្កដានេះ ដោយជម្រុញបន្ថែមឱ្យភាគីទាំង២ បញ្ឈប់អំពើអរិភាពទាំងអស់ និងត្រឡប់ចូលតុចរចាផ្អែកតាម​គោលការណ៍សន្ធិសញ្ញាមិត្តភាព និងកិច្ចសហ​ប្រតិបត្តិការនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ក៏ដូចជាធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។

គ្រោះ​ហូរ​បាក់​ដី​ដោយព្យុះ​​ភ្លៀង​កំណាច បាន​សម្លាប់​ជីវិត​មនុស្ស​អស់​យ៉ាង​ហោច​៤​នាក់ និង​១៣នាក់​ផ្សេង​ទៀត​បាត់​ខ្លួន។ នេះ​បើ​តាម​សារព័ត៌មាន​ផ្លូវការ​ចិន ចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទទី​២៨​​កក្កដា ២០២៥។ មហន្តរាយ​អាកាសធាតុ​នេះ បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​​​ជម្លៀស​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជា​ច្រើន​សិបពាន់​នាក់​ នៅ​ខេត្ត​ជុំ​វិញ​រដ្ឋធានី​និង​នៅ​ប៉េកាំង។

នៅប្រទេសថៃ ខ្មាន់កំាំភ្លើងម្នាក់បានបាញ់ប្រហារសម្លាប់មនុស្ស ៥នាក់ មុននឹងធ្វើអត្តឃាតខ្លួនឯង។ នេះបើតាមប៉ូលិសថៃដែលកំពុងតែបន្តការស៊ើបអង្កេតរកមើលមូលហេតុ និងចេតនាពិតប្រាកដរបស់ខ្មាន់កាំភ្លើង។ ហេតុការណ៍សោកនាដកម្មនេះបានកើតឡើងនៅថ្ងៃចន្ទ ទី២៨ កក្កដាក្នុងបរិវេណផ្សារលក់បន្លែនិងត្រីមួយកន្លែង នៅទីក្រុងបាងកក។ 

ស្របពេលដែលគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណន រៀបនឹងបញ្ចប់ការបោះបង្គោលនិយាមកា ក្តីបារម្ភពីការបាត់បង់ផ្ទះសម្បែងនិងដីចម្ការរបស់ពលរដ្ឋរងគ្រោះ កំពុងចោទឡើង។ ជាក់ស្តែងពលរដ្ឋក្នុងភូមិចំនួន២ក្នុងឃុំត្រើយស្លាស្រុកស្អាង បានលើកឡើងពីក្តីបារម្ភនៃការបាត់បង់ផ្ទះសម្បែង និងដីចម្ការ ដោយសារតែគម្រោងព្រែកជីកបានពង្រីកទំហំទទឹងរហូតដល់ជាង៥០០ម៉ែត្រ។ 

​ថ្ងៃទី​២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០២៥នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុង​​ចូលរួមកិច្ចប្រជុំ​ពិសេសមួយ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដើម្បីសម្រេច​បទឈប់បាញ់បន្ទាន់ ជាមួយ​តំណាងរដ្ឋាភិបាល​​ថៃ​។ ផ្តួចផ្តើមដោយប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ​​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ​​​​កិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់នេះនឹងមាន​​​​ការចូលរួមពីតំណាងរដ្ឋាភិបាល​​ចិន ​​និងមានលោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ​​នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី និងជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនជាអ្នក​សម្របសម្រួល។ ដោយឡែក​ រដ្ឋមន្ត្រីការ​បរទេសអាស៊ានបានចេញសេចក្តីប្រកាសរួមមួយ​នៅរសៀល​ថ្ងៃទី​២៨កក្កដានេះ ដោយជម្រុញបន្ថែមឱ្យភាគីទាំង២ បញ្ឈប់អំពើអរិភាពទាំងអស់ និងត្រឡប់ចូលតុចរចាផ្អែកតាម​គោលការណ៍សន្ធិសញ្ញាមិត្តភាព និងកិច្ចសហ​ប្រតិបត្តិការនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ក៏ដូចជាធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។

គិតពី​ដើមឆ្នាំនេះមក អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បានប្រហារជីវិតមនុស្ស​ជាង​២០០នាក់ហើយ។ ភាគច្រើន​នៃ​​ករណីប្រហារជីវិតទាំងនេះ គឺសុទ្ធតែពាក់​ព័ន្ធនឹង​បទល្មើសគ្រឿងញៀន ហើយជន​ជាប់ចោទទៀតសោត ភាគច្រើនគឺជាជនបរទេស។ បញ្ហានេះ​ បានធ្វើ​ឲ្យ​​អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស មានការ​​បារម្ភ ព្រោះជនបរទេសមួយចំនួនធំ​ជាពលករចំណាកស្រុក ពុំអាចទទួលបាន​សេវាការពារផ្លូវច្បាប់ នៅចំពោះមុខតុលាការអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតឡើយ​។

នៅ​ថ្ងៃ​អា​ទិត្យ​ទី២៧ ខែកក្កដានេះ​ ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​រាប់​រយ​នាក់​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​បាន​នាំ​គ្នា​ធ្វើ​បាតុ​កម្ម​ព្រម​ៗ​គ្នា ​ដោយ​ស្រែក​​ថ្កោល​ទោស ​និង​ទាម​ទារ​ឲ្យ​កង​ទ័ព​ថៃ​បញ្ឈប់​ជា​បន្ទាន់​នូវ​ការ​ឈ្លាន​ពាន​មក​លើ​ទឹក​ដី​កម្ពុជា​។ ​បាតុ​កម្ម​របស់​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​បាន​កើត​ឡើង​នៅ​ប្រទេស​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង​ អូស្ត្រាលី និង​នៅ​ណូវ៉ែល​ហ្សេឡង់​។

ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈកម្ពុជា បានចោទប្រកាន់ថៃថាបានរំលោភបំពានលើអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា ដោយការបង្កើនការប្លោងគ្រាប់ចូលប្រាសាទព្រះវិហារ។ ក្រសួងនឹងប្រមូលឯកសារនានា បញ្ជាក់អំពីការឈ្លានពានរបស់ថៃ និងឈានទៅ ប្តឹងថៃនៅតុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ (ICC)។ អ្នកជំនាញច្បាប់កត់សម្គាល់ថា ថៃកំពុងប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏គ្រោះថ្នាក់មួយមកបំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហារ និងតំបន់ជុំវិញប្រាសាទ ជាសម្បត្តិវប្បធម៌របស់មនុស្សជាតិ ដែលត្រូវប្រឈមនឹងការទទួលខុសត្រូវជាអន្តរជាតិ ជាពិសេសនៅចំពោះមុខតុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។

ឆ្លើយតបទៅនឹងការដាក់សំពាធអំពាវនាវ ពីសហគមអ​ន្តរជាតិ នៅទីបំផុត កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសថ្ងៃទី​២៧​កក្កដាថា គេនឹងផ្អាក​ការប្រយុទ្ធមួយថ្ងៃ​១០ម៉ោងជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅត្រង់តំបន់មួយចំនួន​នៅហ្កាហ្សា ដើម្បី​ជួយសម្រួលដល់ប្រតិបត្តិការមនុស្សធម៌។ បន្ថែមពីនេះ អ៊ីស្រាអែលបានសម្រេច​បើក​ច្រកផ្លូវ​សុវត្ថិភាពនៅតំបន់ហ្កាហ្សា ដើម្បីអនុញ្ញាតដល់ការធ្វើដំណើរ និងការដឹកជញ្ជូនស្បៀង។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ក៏បានអះអាងដែរថាគេបានចាប់​ផ្តើម​ ទម្លាក់ស្បៀងអាហារតាមឆ័ត្រយោង បានខ្លះហើយ កាលពីថ្ងៃទី​២៦​កក្កដា​។

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានដាក់ក្តីសង្ឃឹមថា ភាគីថៃនឹងមិនកែប្រែជំហររបស់ខ្លួនជាមួយសំណើរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ឲ្យមានបទឈប់បាញ់ជាបន្ទាន់នោះទេ។ ដោយឡែក នាយករដ្ឋមន្រ្តីស្តីទីថៃ លោក ភូមថាំ វីឆាយ៉ាឆ័យ ក៏បានយល់ព្រមលើគោលការណ៍ដើម្បីឲ្យមានបទឈប់បាញ់នៅនឹងកន្លែង ប៉ុន្តែលោកថាចង់ឃើញចេតនាដោយស្មោះពីកម្ពុជាក្នុងការចរចាទ្វេភាគី ​ដើម្បីបញ្ចប់ភាពតានតឹងតាមព្រំដែន។ ការចេញមកអះអាងយ៉ាងដូចគ្នារបស់ភាគីកម្ពុជា-ថៃ គឺក្រោយមានជំនួបដាច់ដោយឡែក តាមទូរស័ព្ទរវាង លោក​ ដូណាល់ ត្រាំ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា និងថៃ នៅម៉ោង២ទាបភ្លឺ ថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដានេះ។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា ​បាន​ថ្លែង​ថា​ ចាប់​តាំង​ពី​ម៉ោង​៥​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​២៧​ ​ខែ​កក្កដា​ ថៃ​បាន​ចាប់​ផ្ដើម​វាយ ​មក​លើ​កម្ពុជា​ នៅ​តំបន់​ជាំតែ ​បុស្បូវ ​ដោយ​បាញ់​គ្រាប់​ និង​ប្រើ​យន្ត​ហោះ​ទម្លាក់​គ្រាប់​បែក​ចំនួន​២​គ្រាប់ នៅ​តាម​ផ្លូវ​ឡើង​ទៅ​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​។​ សកម្មភាព​របស់​ទាហាន​ថៃ​ បង្ហាញ​ថា​ ថៃ​នៅ​តែ​បន្ត​វាយ​ប្រហារ​ជា​ថ្មី​មក​លើ​កម្ពុជា​ ក្នុង​ថ្ងៃ​ទី​២៧ ​ខែ​កក្កដា​នេះ​ ហាក់​ដូច​ជា​ផ្គើន​ទៅ​នឹង​បទ​អន្តរាគមន៍​ឲ្យ​មាន​បទ​ឈប់​បាញ់​ជា​បន្ទាន់​មួយ​ ដែល​ស្នើ​ឡើង​ដោយ ​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានា​ធិប​តី​អាមេរិក​។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានប្រកាសថោ្កលទោសយ៉ាងដាច់អហង្ការ ចំពោះការចោទប្រកាន់ពីសំណាក់ភាគីថៃដែលថា កម្ពុជា​បានបាញ់គ្រាប់ផ្លោងចូលក្នុងទឹកដីឡាវដោយចេតនា និងថា ការចោទប្រកាន់មិនពិតបែបនេះ មានចរិតព្យាបាទមកលើកម្ពុជា។​ ។ ចំណែក យោធាឡាវ ថាខ្លួនមិនដឹងច្បាស់ថា ភាគីជម្លោះណាមួយក្នុងសង្គ្រាមខ្មែរ ថៃ​ដែលបានបាញ់ផ្លោងគ្រាប់ចូលទឹកដីខ្លួននោះទេ។ តាមអ្នកវិភាគ ថៃចង់យកប្រៀបលើកម្ពុជាទាំងសមរភូមិកងទ័ព និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដោយការប្រឌិតព័ត៌មានចោទប្រកាន់លើកម្ពុជា។

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានឲ្យដឹងនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះថា រដ្ឋាភិបាលបានចាត់វិធានការចាំបាច់ជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីសម្របសម្រួលចំពោះការវិលត្រឡប់ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំចូលប្រទេសកំណើតវិញរបស់ពលករខ្មែរពីប្រទេសថៃ និងជនភៀសសឹក ដោយសារការប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពកម្ពុជា-ថៃ នៅតាមព្រំដែន។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី បានបញ្ជាឲ្យ អាជ្ញាធរតាមបណ្តាខេត្តជាប់ព្រំដែនទាំងអស់ត្រូវសហការគ្នា រៀបចំរថយន្តដើម្បីដឹកជញ្ជូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ពីព្រំដែន ត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួន។

អាជ្ញា​ធរ​ជាតិ​ព្រះ​វិហារ​បាន​ប្រកាស​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៦​ ខែ​កក្កដា​នេះ​ថា ​បុគ្គលិក​របស់​ខ្លួន​ចំនួន​៤៥​រូប​ បាន​រួច​ផុត​ពី​គ្រោះ​ថ្នាក់​ ដែល​ជាប់​គាំង​នៅ​លើ​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​តាំងពី​ថ្ងៃ​ទី​២៤ ខែ​កក្កដា​ គ្រា​ដែល​កង​ទ័ព​ថៃ​បើក​ការ​បាញ់​ប្រហារ​មក​លើ​ទឹក​ដី​កម្ពុជា​។​ អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ព្រះ​វិហារ​បាន​បញ្ជាក់​នៅ​ក្នុង​សេច​ក្តី​ប្រ​កាស​ថា​ កាល​ពីម៉ោង​២២​យប់​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​កក្កដា ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​មួយ​នេះ​ បាន​សម្រប​សម្រួល​ជូន​បុគ្គលិក​ទាំង​នោះ​ចុះ​ពី​លើ​ភ្នំ​ មក​តាម​ចម្រាក់​ភ្នំ​ពើយ​តាឌី​​រហូត​មក​ដល់​ភូមិ​ធម្មជាតិ​តេជោ ​រួច​បន្ត​ដំណើរ​ដោយ​រថ​យន្ត​មក​ស្នាក់​ការ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ព្រះ​វិហារ​ដោយ​សុវត្ថិភាព​។ លោក គង់ ពុទ្ធិកា អគ្គនាយក​នៃ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ព្រះ​វិហារ​ប្រាប់​វិទ្យុ​បារាំងអន្តរជាតិ​RFI កាលពីថ្ងៃទិ២៤ ខែកក្កដា ថា​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​បាន​រង​ការ​ខូច​ខាត​ផ្នែក​ខ្លះ​ ក្រោយ​ទាហាន​ថៃ​បាន​បាញ់​ផ្លោង​ជា​ច្រើន​គ្រាប់​មកតំបន់​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ និង​មកលើ​កង​ទ័ព​កម្ពុជា​៕

ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជានៅថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសកងទ័ពថៃដែលបានបើកការវាយប្រហារដោយកាំភ្លើងធំចំនួន៥គ្រាប់មកលើទីតាំងជាច្រើនកន្លែងក្នុងស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពថៃមកភូមិសាស្ត្រខេត្តពោធិ៍សាត់នាពេលនេះ ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាទាមទារឱ្យថៃបញ្ឈប់សកម្មភាពអរិភាពរបស់ខ្លួនជាបន្ទាន់ ហើយត្រូវតែគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ។

នៅទីក្រុង​គូឡាឡាំពួរ ថ្ងៃសៅរ៍ទី​២៦កក្កដា ប្រជាជនម៉ាឡេស៊ី​ច្រើន​ម៉ឺននាក់ បានជួបជុំគ្នាធ្វើបាតុកម្ម​ ប្រឆាំងនឹងតម្លៃទំនិញដែល​ឡើងថ្លៃខ្លាំងធ្វើបាបជីវភាព រីឯ​រដ្ឋាភិបាលវិញគ្មានកំណែទម្រង់ ឬវិធានការ​អ្វីទាំងអស់​។ គួរកត់សំគាល់ថា​​ នេះជាលើកទី​១ហើយ ដែល​មានបាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយ​ធំ នៅកណ្តាលរាជធានី​របស់ម៉ាឡេស៊ី បន្ទាប់ពី​លោក​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម បានចូលមកកាន់អំណាចនៅឆ្នាំ​២០២២។

ទាហានថៃបាននិងកំពុងទន្ទ្រានចូលមកក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យរបស់កម្ពុជា។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកស្រី ម៉ាលី សុជាតា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននារសៀលថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។ តាមលោកស្រី ម៉ាលី សុជាតា ការបន្តឈ្លានពានដោយកំរោលរបស់ភាគីថៃមកលើទឹកដីកម្ពុជា គឺបានរំលោភលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា ឆ្នាំ២០០០ និងច្បាប់អន្តរជាតិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរបំផុត។ បន្ថែមពីនេះ ភាគីថៃបានចល័តនាវាជើងទឹកសរុប៨គ្រឿងនៅដែនកោះជាប់កម្ពុជា។ ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាក៏បានច្រានចោលផងដែរ ចំពោះការចោទប្រកាន់របស់ថៃថា កម្ពុជាបានប្រើប្រាស់មីស៊ីលចម្ងាយឆ្ងាយ PHL-03 បាញ់ទៅលើភាគីថៃ។

ប្រទេសថៃបានច្រានចោលការអំពាវនាវរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិឲ្យមានការអត់ធ្មត់ខ្ពស់ ហើយបើកការវាយប្រហារបន្ថែមលើទឹកដីកម្ពុជា សំដៅទីតាំងដែលនៅឆ្ងាយពីតំបន់មានជម្លោះ។ មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល និងយោធាកម្ពុជាបានប្រតិកម្មជាបន្តបន្ទាប់ ដោយអំពាវនាវឲ្យមានបទឈប់បាញ់ តែក៏នៅរក្សាសិទ្ធិវាយការពារខ្លួនចំពោះការឈ្លានពានយ៉ាងចំហរបស់ថៃ។ អ្នកជំនាញច្បាប់ និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ មើលឃើញថា ថៃពិតជាបានត្រៀមផែនការវាយឈ្លានពានកម្ពុជា ដោយមិនអាចប្រកែកបាន។ តាមអ្នកវិភាគ តួនាទីរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅពេលនេះមានសារសំខាន់ដើម្បីបញ្ឈប់ការវាយប្រហាររបស់ថៃលើកម្ពុជា។

នៅក្នុង​​កិច្ច​ប្រជុំ​បន្ទាន់​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ ថ្ងៃ​ទី​២៥​ខែ​កក្កដា ​ត្រូវ​នឹង​ម៉ោង​ ២​ទៀប​ភ្លឺ ​ថ្ងៃ​ទី​២៦ ខែ​កក្កដា ​ម៉ោង​នៅ​កម្ពុជា ​តំណាង​កម្ពុជា​បាន​ស្នើ​ឲ្យ​មាន​ការ​ឈប់​បាញ់​គ្នា​ជា​បន្ទាន់​ និង​ឥត​លក្ខ​ខណ្ឌ​ ជា​មួយ​ភាគី​ថៃ​។​ នេះ​ជា​ការ​ថ្លែង​របស់​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ការ​បរ​ទេស​កម្ពុជា​ នៅ​ក្នុង​សន្និ​សីទ​សារ​ព័ត៌​មាន នា​ព្រឹក​ថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ​។ ​ក្នុង​សន្និសីទ​ដដែល​នេះ​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា​ ក៏​បាន​ស្នើ​ឲ្យ​សហគមន៍​អន្តរ​ជាតិ​ចាត់​វិធាន​ការ​ជា​បន្ទាន់​ ចំពោះ​ការ​ពង្រាយ​កម្លាំង​ឈ្លាន​ពាន​របស់​ថៃ​មក​លើ​កម្ពុជា​ គ្រា​ដែល​ភាគី​ថៃ​បន្ត​ពង្រាយ​ទ័ព​កាន់​តែ​ច្រើន​មក​តាម​ព្រំ​ដែន​នៃ​បណ្តា​ខេត្ត​ជាប់​នឹង​កម្ពុជា​។

លោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានបង្ហាញក្តីអាណិត និងបារម្ភជាពន់ពេកចំពោះអំពើឈ្លានពានរបស់ប្រទេសថៃមកលើបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា។ នេះបើតាមសហមេធាវីការពារក្តីរបស់លោក កឹម សុខា ក្នុងពេលដែលពួកគេទៅជម្រាបដំណឹងអំពីដំណើរការនីតិវិធីសំណុំរឿងរបស់លោកនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ តាមសហមេធាវីការពារក្តី លោក កឹម សុខា គ្មានអារម្មណ៍គិតគូរពីសំណុំរឿងរបស់លោកដែលត្រូវឡើងសាលាឧទ្ធរណ៍នៅពេលខាងមុខនេះឡើយ ខណៈកម្ពុជាកំពុងមានសង្គ្រាមជាមួយថៃ។

លោក​ប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានបង្ហោះសារតាមបណ្ដាញសង្គម កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី២៤កក្កដា​ ថាបារាំងនឹងប្រកាស​ទទួលស្គាល់ “រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន” នៅ​ក្នុង​ឱកាស​មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ នាខែកញ្ញាខាងមុខ​។ ការប្រកាសទទួលស្គាល់ ដែលលោក​ម៉ាក្រុងអះអាងថា នឹងផ្តល់សន្ទុះ​រួមជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ ដើម្បីឈានទៅ​បង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនជាផ្លូវការ​ និងដើម្បី​កសាងសន្តិភាព​ជូនប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ប្រតិកម្មទៅនឹង​ការប្រកាសរបស់​លោក​ម៉ាក្រុង លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ បាន​ចាត់ទុក​ថាបារាំងកំពុងតែផ្តល់រង្វាន់ជូន​ចំពោះក្រុមហាម៉ាស ដែល​បានចូល​​សម្លាប់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលចំនួន​១២១៩​នាក់ យ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា​ឆ្នាំ​២០២៣។​

រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបានសម្រេចប្រកាសដកទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុន និងអ្នកជំនួញមួយចំនួនដែលជិតស្និទ្ធនឹងរដ្ឋអំណាចរបបសឹកភូមា។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក ដោយពុំបានបញ្ជាក់ពីមូលហេតុលម្អិតឡើយ។ តែជាការកត់សម្គាល់ ការលើកលែងទណ្ឌកម្មនេះបានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីប្រមុខដឹកនាំរបបសឹកភូមាបានសរសេរឆ្លើយតបលិខិតមួយ ជូនលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ។​

នៅចំពោះមុខនៃស្ថានការណ៍ក្តៅក្នុងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ​តាមព្រំដែន​កម្ពុជា-ថៃនាពេលនេះ សភាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (APHR) បានទទូចឱ្យអាស៊ាន និងម៉ាឡេស៊ី ដែលជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេន​ចូលអន្តរាគមន៍ជាបន្ទាន់ ដើម្បីការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវិល​​។ តាមសភាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (APHR)​ ​អាស៊ាន​ត្រូវបំពេញ​ឱ្យបាននូវតួនាទីរបស់ខ្លួន​​​ ទោះ​ត្រូវប្រើគ្រប់យន្តការកាទូត​ក៏ដោយ​។ តែតាមកាសែត The Straits times នាយករដ្ឋមន្រ្តីម៉ាឡេស៊ី​ លោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម បានហៅទូរស័ព្ទទៅ​​ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងថៃ​​​កាលពីយប់ម្សិលមិញ និងបាន​អំពាវនាវឱ្យ​ភាគីទាំង២ បន្ធូរបន្ថយជម្លោះផងដែរ។ ​

នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានស្នើទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNSC) ឲ្យជួយអន្តរាគមន៍ជាបន្ទាន់ ដើម្បីបញ្ឈប់ការឈ្លានពាន​របស់កងទ័ពថៃមកលើដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា។ ការសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់កម្ពុជាពីសំណាក់អង្គការសហប្រជាជាតិនាពេលនេះ គឺក្រោយហេតុការណ៍វាយប្រហារគ្នាយ៉ាងខ្លាំងក្លា រវាងកងទ័ពកម្ពុជា-ថៃ នៅភូមិសាស្ត្រខេត្តឧត្តរមានជ័យ តំបន់មុំបី រហូតដល់ខេត្តព្រះវិហារ នាព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។

លោក​ប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានបង្ហោះសារតាមបណ្ដាញសង្គម កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី២៤កក្កដា​ ថាបារាំងនឹងប្រកាស​ទទួលស្គាល់ “រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន” នៅ​ក្នុង​ឱកាស​មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ នាខែកញ្ញាខាងមុខ​។ ការប្រកាសទទួលស្គាល់ ដែលលោក​ម៉ាក្រុងអះអាងថា នឹងផ្តល់សន្ទុះ​រួមជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ ដើម្បីឈានទៅ​បង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនជាផ្លូវការ​ និងដើម្បី​កសាងសន្តិភាព​ជូនប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ប្រតិកម្មទៅនឹង​ការប្រកាសរបស់​លោក​ម៉ាក្រុង លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ បាន​ចាត់ទុក​ថាបារាំងកំពុងតែផ្តល់រង្វាន់ជូន​ចំពោះក្រុមហាម៉ាស ដែល​បានចូល​​សម្លាប់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលចំនួន​១២១៩​នាក់ យ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា​ឆ្នាំ​២០២៣។​

កងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃ បាន និងកំពុងវាយប្រហារគ្នា នៅតំបន់មួយចំនួនតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ឈានចូលដល់ថ្ងៃទី២។ បណ្តាប្រទេស និងសហគមន៍អន្តរជាតិជាច្រើនបានអំពាវនាវឲ្យភាគីកម្ពុជា-ថៃ បើកកិច្ចចរចាដោយសន្តិវិធី ដើម្បីបញ្ឈប់ការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នានាពេលនេះ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិនានាបានលើកឡើងថា ភាគីថៃត្រូវតែបញ្ឈប់សកម្មភាពឈ្លានពានរបស់ខ្លួនមកលើទឹកដីកម្ពុជា ហើយចូលខ្លួនមកទទួលស្គាល់ការដោះស្រាយគ្នាតាមសន្តិវិធី តាមរយៈយន្តការតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ។ តើកម្ពុជា-ថៃ​ អាចមានដំណោះស្រាយបែបណា ដើម្បីបញ្ឈប់ការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នា?

នៅថ្ងៃសុក្រ ទី២៥ កក្កដា​ អាជ្ញាធរ​ហុងកុង​​ប្រកាស​​​ផ្តល់​ប្រាក់​រង្វាន់​ ចន្លោះ​ពី​​ ២ សែន ទៅ​ ១ លាន​​ដុល្លារហុងកុង​ ចំពោះ​ព័ត៌មាន​លម្អិត​ទាំងឡាយ​ណា​ ដែល​អាច​ឈាន​ទៅ​ចាប់ខ្លួន​ក្រុម​អ្នក​ប្រឆាំង​ ចំនួន ១៩ នាក់​ នៅ​បរទេស​។ ​អាជ្ញាធរហុងកុង ​ចោទប្រកាន់​ថា​ ជន​ទាំង​នោះ​ បានរៀបចំ​គម្រោង​ការធ្វើ​​វិទ្ធង្សនា ដើម្បី​ផ្តួល​រំលំ​រដ្ឋអំណាច​។

នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតរយៈពេលខ្លី ដែលរៀបចំឡើងដោយអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល នាព្រឹកថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ លោកស្រីឧត្តមសេនីយ៍ឯក ម៉ាលី សុជាតា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានថ្លែងថាកងទ័ពថៃបានបើកការវាយប្រហារមកលើកងទ័ពកម្ពុជា ស្ថិតនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ នៅថ្ងៃទីពីរនេះ ចំនួន​ ៧ទីតាំង។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិរូបនេះ រៀបរាប់ថាថៃបានបើកការវាយប្រហារមកលើកងទ័ពកម្ពុជាចាប់តាំងពីម៉ោង ៣,២០នាទី ឈានចូលថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ នៅតំបន់ភ្នំខ្មោច តាថាវ ភ្នំ៣៣៣ ប្រាសាទតាមាន់ ប្រាសាទតាក្របី ជាំតែ និងតំបន់មុំ៣។ នៅក្នុងការវាយប្រហារមកលើកងទ័ពកម្ពុជានេះ ថៃបានប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមចំនួន ២លើក។ ចំណុចនេះត្រូវលោកស្រី ម៉ាលី សុជាតា កត់សម្គាល់ថាការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមរបស់ថៃ បានបំពានធ្ងន់ធ្ងរទៅលើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ បង្ហាញពីភាពឃោរឃៅ និងអមនុស្សធម៌។ សូមស្តាប់ប្រសាសន៍លោកស្រី ម៉ាលី សុជាតា ដែលរៀបចំដោយ ញឹម សុផល៖

ទីបំផុតនៅក្នុងជម្លោះព្រំដែន សង្រ្គាមរវាងកម្ពុជា និងថៃបានផ្ទុះនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ដោយភាគីម្ខាងៗបានប្រើប្រាស់សព្វាវុធធុនធ្ងន់ដើម្បីវាយប្រហារគ្នា។ តាមកំណត់ហេតុពីភាគីកម្ពុជា ការវាយប្រយុទ្ធរវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃចាប់ផ្តើមដំបូងពីប្រាសាទតាមាន់ធំ និងបានឈានទៅប្រាសាទតាក្របី តំបន់ភ្នំខ្មោច ហើយបន្តពង្រីកភូមិសាស្ត្រវាយប្រយុទ្ធទៅដល់តំបន់មុំបី រហូតដល់ប្រាសាទព្រះវិហារទៀត។ តើគេអាចនិយាយបានទេថា សង្រ្គាមជាថ្មីរវាងកម្ពុជា និងថៃនៅក្នុងជម្លោះព្រំដែនពេលនេះជារឿងដែលគេបានទន្ទឹងរង់ចាំ ពិសេសពីភាគីកម្ពុជា?

ជម្រើស​ម្ហូបអាហារមានសារៈ​​សំខាន់ណាស់​សម្រាប់​សុខភាព។ ពេលម៉ោង​ទទួល​ទានអាហារ​​ក៏​សំខាន់ដែរ។  តើអ្នកដឹង​ទេ ថា​ម៉ោង​ទទួល​ទានអាហារ​ អាច​ជះឥទ្ធិពល​អាក្រក់​ដល់​សុខភាព? អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​ផ្តល់​សេចក្តី​បំភ្លឺ​ថា​ហេតុ​អ្វី​​ត្រូវ​ឆាប់​ទទួល​ទាន​អាហារល្ងាច។

ថ្នាក់ដឹកនាំ​កំពូល​​សហភាព​អឺរ៉ុប បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​រដ្ឋធានីប៉េកាំង និង​បា​នជួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ប្រធានាធិបតី​ចិន​ លោក ស៊ី ជីនពីង។ ប្រមុខរដ្ឋ​ចិន បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មេដឹកនាំ​សហភាពអឺរ៉ុប ពង្រឹង​ទំនុកចិត្ត​ចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក ខណៈពេល​ដែល​សមភាគី​អឺរ៉ុប​ជំរុញ​ឲ្យ​រដ្ឋអំណាច​ប៉េកាំង​ ផ្តល់​ដំណោះស្រាយ​ច្បាស់លាស់ ចំពោះ​ជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម​។​