មេដឹកនាំបរទេសមួយចំនួនទាំងក្នុងទ្វីបអាស៊ី និងលោកខាងលិច បានចេញមកសាទរ និងស្វាគមន៍ចំពោះបទឈប់បាញ់រវាងកម្ពុជា និងថៃ ដែលបានឯកភាពគ្នានៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រោមការសម្របសម្រួលពីប្រធានប្តូរវេនអាស៊ាន លោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម នាយករដ្ឋមន្រ្តីម៉ាឡេស៊ី។ ក្នុងខ្លឹមសារស្រដៀងគ្នា មេដឹកនាំបរទេសទាំងនោះបានចាត់ទុក ការចរចាបទឈប់បាញ់ដែលជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងមានការចូលរួមពីចិន ថាជាជំហានទៅរកការស្តារសន្តិភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡើងវិញរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ។

ក្រសួងព័ត៌មានកម្ពុជាអំពាវនាវឱ្យអ្នកបង្កើតមាតិកា អ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម និងពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់បញ្ឈប់រាល់ការកាត់តរូបភាពប្រមាថមេដឹកនាំថៃ បង្កើតព័ត៌មានញុះញង់បង្ករឱ្យឆេះកំហឹង  និងរើសអើងពូជសាសន៍។ នេះបើតាមសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួងព័ត៌មាន ចុះថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ និងបានស្នើឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះព័ត៌មាន ដែលគ្មានប្រភពច្បាស់លាស់ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។

សហរដ្ឋ​អាមេរិកមិនអាច​​​សម្រេចកិច្ចចរចា​​ពន្ធបដិការជាមួយកម្ពុជា ឬថៃបានឡើយ។ ​នេះបើតាម​ការបញ្ជាក់របស់លោក Casey Barnett ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកនៅកម្ពុជា ដែលបាន​ប្រាប់​វិទ្យុបារាំងRFI នៅព្រឹក​ថ្ងៃទី​២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០២៥នេះ។ ​​​ការបញ្ជាក់របស់លោក Casey Barnett ដូច្នេះ គឺបន្ទាប់ពីកាសែតបរទេសមួយចំនួនបានរាយការណ៍​ពីការផ្ទុះអាវុធ​ជាថ្មី នៅតែ​ប៉ុន្មានម៉ោងប៉ុណ្ណោះ​​ក្រោយ​ភាគីទាំង២ ព្រមព្រៀងបង្កើតបទឈប់បាញ់បន្ទាន់មួយ កាលពីយប់ថ្ងៃទី​២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលបទឈប់បាញ់នេះត្រូវបានផ្តួច​ផ្តើមដោយលោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក។

ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានរន្ថើនឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ដោយកាត់បន្ថយថ្ងៃឱសានវាទ។ ពីប្រទេសអង់គ្លេស ចៅហ្វាយសេតវិមានបានកំណត់ពេលត្រឹមតែពី ១០ ទៅ១២ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីឲ្យចៅហ្វាយវិមានក្រេមឡាំង ពន្លត់ភ្លើងសង្គ្រាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ បើពុំដូច្នោះទេ វ៉ាស៊ីនតោននឹងដាក់ទណ្ឌកម្មធ្ងន់ចំពោះម៉ូស្គូ។

ឧត្តមសេនីយ៍ឯក ម៉ាលី សុជាតា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា​បានច្រានចោលការអត្ថាធិប្បាយរបស់អ្នកនាំពាក្យកងទ័ពជើងគោកថៃ ដែលថា មានការប្រយុទ្ធកើតឡើង ក្រោយឱសានវាទនៅវេលាម៉ោង១២យប់ថ្ងៃទី ២៨ ខែ កក្កដា។ នៅក្នុងសន្និសីទព័ត៌មាន​មួយធ្វើឡើងនាព្រឹកថ្ងៃអង្គារទី ២៩ ខែ​ កក្កដា ឆ្នាំ ២០២៥នេះ លោកស្រីបានបញ្ជាក់ទៀតថា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធកម្ពុជា បានអនុវត្តយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់នូវបទបញ្ជា និងកិច្ចព្រមព្រៀងនៃបទឈប់បាញ់ចាប់តាំងពីម៉ោង ១២យប់ ថ្ងៃទី ២៨ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០២៥។ សូមជម្រាបថា បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំពិសេស នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីកាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី ២៨ ខែកក្កដា ភាគីកម្ពុជា និងថៃ បានព្រមព្រៀងលើបទឈប់បាញ់ជាបន្ទាន់ និងគ្មានលក្ខខណ្ឌ។ ម៉ាឡេស៊ី ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានបច្ចុប្បន្ន ត្រៀមខ្លួន​ជាស្រេចក្នុងការសម្របសម្រួលក្រុមសង្កេតការណ៍ ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ និងធានាការអនុវត្តបទឈប់បាញ់ជាបន្ទាន់នេះ។ បទឈប់បាញ់នេះ កើតឡើង បន្ទាប់ពីមានបទអន្តរាគមន៍របស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ដូណាល់ ត្រាំ និងក្រោយកងទ័ពកម្ពុជា និងថៃវាយប្រយុទ្ធគ្នារយៈពេល៥ថ្ងៃ នៅតំបន់មានជម្លោះតាមបន្ទាត់ព្រំដែននៃប្រទេសទាំង២។

នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ មេដឹកនាំកំពូលកម្ពុជា និងថៃ បានជួបចរចាគ្នាកម្រិតខ្ពស់ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដែលមានលោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី ដែលជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេន ជាអ្នកសម្របសម្រួល។ ជំនួបនេះធ្វើឡើងដោយមានការរៀបចំពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងមានការចូលរួមពីតំណាងរដ្ឋាភិបាលចិន ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយរវាងកម្ពុជា និងថៃ ខណៈកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរបាននិងកំពុងប្រយុទ្ធគ្នានៅតាមព្រំដែនអស់រយៈពេល ៥ថ្ងៃមកហើយ។ តើអ្វីទៅដែលកម្ពុជាគួរធ្វើ ក្រោយជំនួបចរចានៅម៉ាឡេស៊ី ក្នុងករណីមាន ឬគ្មានបទឈប់បាញ់នោះ?

ប្រឈមនឹងវិបត្តិប្រជាសាស្ត្រ រដ្ឋាភិបាលចិនសម្រេចផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភប្រចាំឆ្នាំក្នុងមួយឆ្នាំ ៤២០អឺរ៉ូ ដល់គ្រួសារដែលមានកូនអាយុក្រោម ៣ឆ្នាំ និងរហូតដល់កូនមានអាយុ ៣ឆ្នាំ។ នេះជាវិធានការសំដៅលើកកម្ពស់អត្រាកំណើតនៅក្នុងប្រទេសឡើងវិញ។

កម្ពុជា និងថៃបានឯកភាពគ្នាលើបទឈប់បាញ់ដោយឥតលក្ខខណ្ឌចាប់ពីម៉ោង១២៖០០ រំលងអាធាត្រថ្ងៃចន្ទ ទី២៨ ឆ្លងចូលថ្ងៃអង្គារ ទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ នេះបើតាមលទ្ធផលនៃកិច្ចចរចាពិសេសរវាងមេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរនៅក្នុងទីក្រុងគូឡាឡាំពួរ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនាថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា។ ពលរដ្ឋក្នុងជំរំភៀសសឹកក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យបានបង្ហាញក្តីត្រេកអរចំពោះលទ្ធផលមួយនេះ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ពួកគេក៏បារម្ភខ្លាចភាគីថៃបន្តក្រឡាស់សម្តីដោយមិនអនុវត្តតាមការព្រមព្រៀងជាមួយភាគីកម្ពុជា។ ពីជំរំបាត់ថ្កាត់ ស្រុកចុងកាល់ ខេត្តឧត្តរមានជ័យ សូមលោក អ្នកនាងទស្សនាសេចក្តីរាយការណ៍របស់ ជួប នរក្សា ដោយមានជំនួយបច្ចេកទេសពី ឈា ប៊ុណ្ណារិទ្ធ៖

គិតមកត្រឹមថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ជនភៀសសឹកចំនួនជិត៤ម៉ឺនគ្រួសារ ស្មើនឹងជាង១៣ម៉ឺននាក់ ត្រូវបានជម្លៀសទៅកាន់តំបន់សុវត្ថិភាព និងផ្ទះសាច់ញាតិ។ សាលារៀនចំនួន ៦០០ ដែលស្ថិតនៅតាមបណ្តាខេត្តជាប់ព្រំដែនជាមួយថៃទាំង៥ ត្រូវបានបិទទ្វារ និងសិស្សចំនួន ១៥ម៉ឺននាក់បានរងផលប៉ះពាល់ដល់ការសិក្សា។ នេះបើតាមលោកស្រីឧត្តមសេនីយ៍ឯក ម៉ាលី សុជាតា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិរូបនេះ បន្តថាអំពើឈ្លានពានរបស់ថៃ ក៏បានបំផ្លាញផងដែរ ដល់ផ្ទះសម្បែង​ ទ្រព្យសម្បត្តិ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗ រួមទាំងប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់ជាតិខ្មែរ និងពិភពលោក។

នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ក្រសួងការងារកម្ពុជាបានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ផ្ញើរទៅកាន់ម្ចាស់ម៉ាកសម្គាល់ផលិតផល អ្នកបញ្ជាទិញ និងអ្នកប្រើប្រាស់ផលិតផលថៃ ដោយស្នើសុំឲ្យធ្វើអន្តរាគមន៍បន្ទាន់លើករណីក្រុមជ្រុលនិយមថៃ ដែលបានប្រើប្រាស់អំពើហិង្សារលើពលករខ្មែរ។ ជាមួយគ្នានេះ ក្រសួងការងារកម្ពុជាក៏បានអំពាវនាវឱ្យភាគីថៃរក្សាកាតព្វកិច្ច គោរពគោលការណ៍ការងារ ដោយមិនរើសអើងជាតិសាសន៍ និងគោរពសិទ្ធិពលករ។

​ថ្ងៃទី​២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០២៥នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុង​​ចូលរួមកិច្ចប្រជុំ​ពិសេសមួយ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដើម្បីសម្រេច​បទឈប់បាញ់បន្ទាន់ ជាមួយ​តំណាងរដ្ឋាភិបាល​​ថៃ​។ ផ្តួចផ្តើមដោយប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ​​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ​​​​កិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់នេះនឹងមាន​​​​ការចូលរួមពីតំណាងរដ្ឋាភិបាល​​ចិន ​​និងមានលោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ​​នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី និងជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនជាអ្នក​សម្របសម្រួល។ ដោយឡែក​ រដ្ឋមន្ត្រីការ​បរទេសអាស៊ានបានចេញសេចក្តីប្រកាសរួមមួយ​នៅរសៀល​ថ្ងៃទី​២៨កក្កដានេះ ដោយជម្រុញបន្ថែមឱ្យភាគីទាំង២ បញ្ឈប់អំពើអរិភាពទាំងអស់ និងត្រឡប់ចូលតុចរចាផ្អែកតាម​គោលការណ៍សន្ធិសញ្ញាមិត្តភាព និងកិច្ចសហ​ប្រតិបត្តិការនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ក៏ដូចជាធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។

គ្រោះ​ហូរ​បាក់​ដី​ដោយព្យុះ​​ភ្លៀង​កំណាច បាន​សម្លាប់​ជីវិត​មនុស្ស​អស់​យ៉ាង​ហោច​៤​នាក់ និង​១៣នាក់​ផ្សេង​ទៀត​បាត់​ខ្លួន។ នេះ​បើ​តាម​សារព័ត៌មាន​ផ្លូវការ​ចិន ចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទទី​២៨​​កក្កដា ២០២៥។ មហន្តរាយ​អាកាសធាតុ​នេះ បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​​​ជម្លៀស​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជា​ច្រើន​សិបពាន់​នាក់​ នៅ​ខេត្ត​ជុំ​វិញ​រដ្ឋធានី​និង​នៅ​ប៉េកាំង។

នៅប្រទេសថៃ ខ្មាន់កំាំភ្លើងម្នាក់បានបាញ់ប្រហារសម្លាប់មនុស្ស ៥នាក់ មុននឹងធ្វើអត្តឃាតខ្លួនឯង។ នេះបើតាមប៉ូលិសថៃដែលកំពុងតែបន្តការស៊ើបអង្កេតរកមើលមូលហេតុ និងចេតនាពិតប្រាកដរបស់ខ្មាន់កាំភ្លើង។ ហេតុការណ៍សោកនាដកម្មនេះបានកើតឡើងនៅថ្ងៃចន្ទ ទី២៨ កក្កដាក្នុងបរិវេណផ្សារលក់បន្លែនិងត្រីមួយកន្លែង នៅទីក្រុងបាងកក។ 

ស្របពេលដែលគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណន រៀបនឹងបញ្ចប់ការបោះបង្គោលនិយាមកា ក្តីបារម្ភពីការបាត់បង់ផ្ទះសម្បែងនិងដីចម្ការរបស់ពលរដ្ឋរងគ្រោះ កំពុងចោទឡើង។ ជាក់ស្តែងពលរដ្ឋក្នុងភូមិចំនួន២ក្នុងឃុំត្រើយស្លាស្រុកស្អាង បានលើកឡើងពីក្តីបារម្ភនៃការបាត់បង់ផ្ទះសម្បែង និងដីចម្ការ ដោយសារតែគម្រោងព្រែកជីកបានពង្រីកទំហំទទឹងរហូតដល់ជាង៥០០ម៉ែត្រ។ 

​ថ្ងៃទី​២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០២៥នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុង​​ចូលរួមកិច្ចប្រជុំ​ពិសេសមួយ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដើម្បីសម្រេច​បទឈប់បាញ់បន្ទាន់ ជាមួយ​តំណាងរដ្ឋាភិបាល​​ថៃ​។ ផ្តួចផ្តើមដោយប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ​​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ​​​​កិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់នេះនឹងមាន​​​​ការចូលរួមពីតំណាងរដ្ឋាភិបាល​​ចិន ​​និងមានលោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ​​នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី និងជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនជាអ្នក​សម្របសម្រួល។ ដោយឡែក​ រដ្ឋមន្ត្រីការ​បរទេសអាស៊ានបានចេញសេចក្តីប្រកាសរួមមួយ​នៅរសៀល​ថ្ងៃទី​២៨កក្កដានេះ ដោយជម្រុញបន្ថែមឱ្យភាគីទាំង២ បញ្ឈប់អំពើអរិភាពទាំងអស់ និងត្រឡប់ចូលតុចរចាផ្អែកតាម​គោលការណ៍សន្ធិសញ្ញាមិត្តភាព និងកិច្ចសហ​ប្រតិបត្តិការនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ក៏ដូចជាធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។

អស់រយ:ពេល៥ថ្ងៃមកហេីយ ដែលកងទ័ពថៃបានបើកការវាយប្រហារដោយអាវុធមកលើដែនអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា។ ពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅតាមខេត្តជាប់ព្រំដែនថៃ បានបង្ខំចិត្តភៀសខ្លួនចេញពីផ្ទះសម្បែង ដោយក្តីអាល័យ​ និងភិតភ័យជាពន្លឹក។ ពីជំរុំភៀសសឹកបាត់ថ្កៅ ក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ យើងមានសេចក្តីរាយការណ៍របស់ ជួប នរក្សា នៃវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ ស្តីពីស្ថានភាពលំបាក និងការទទូចរបស់ពលរដ្ឋឲ្យភាគីថៃបញ្ឈប់ការបាញ់ប្រហារមកលើកម្ពុជា។ 

គិតពី​ដើមឆ្នាំនេះមក អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បានប្រហារជីវិតមនុស្ស​ជាង​២០០នាក់ហើយ។ ភាគច្រើន​នៃ​​ករណីប្រហារជីវិតទាំងនេះ គឺសុទ្ធតែពាក់​ព័ន្ធនឹង​បទល្មើសគ្រឿងញៀន ហើយជន​ជាប់ចោទទៀតសោត ភាគច្រើនគឺជាជនបរទេស។ បញ្ហានេះ​ បានធ្វើ​ឲ្យ​​អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស មានការ​​បារម្ភ ព្រោះជនបរទេសមួយចំនួនធំ​ជាពលករចំណាកស្រុក ពុំអាចទទួលបាន​សេវាការពារផ្លូវច្បាប់ នៅចំពោះមុខតុលាការអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតឡើយ​។

នៅ​ថ្ងៃ​អា​ទិត្យ​ទី២៧ ខែកក្កដានេះ​ ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​រាប់​រយ​នាក់​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​បាន​នាំ​គ្នា​ធ្វើ​បាតុ​កម្ម​ព្រម​ៗ​គ្នា ​ដោយ​ស្រែក​​ថ្កោល​ទោស ​និង​ទាម​ទារ​ឲ្យ​កង​ទ័ព​ថៃ​បញ្ឈប់​ជា​បន្ទាន់​នូវ​ការ​ឈ្លាន​ពាន​មក​លើ​ទឹក​ដី​កម្ពុជា​។ ​បាតុ​កម្ម​របស់​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​បាន​កើត​ឡើង​នៅ​ប្រទេស​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង​ អូស្ត្រាលី និង​នៅ​ណូវ៉ែល​ហ្សេឡង់​។

ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈកម្ពុជា បានចោទប្រកាន់ថៃថាបានរំលោភបំពានលើអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា ដោយការបង្កើនការប្លោងគ្រាប់ចូលប្រាសាទព្រះវិហារ។ ក្រសួងនឹងប្រមូលឯកសារនានា បញ្ជាក់អំពីការឈ្លានពានរបស់ថៃ និងឈានទៅ ប្តឹងថៃនៅតុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ (ICC)។ អ្នកជំនាញច្បាប់កត់សម្គាល់ថា ថៃកំពុងប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏គ្រោះថ្នាក់មួយមកបំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហារ និងតំបន់ជុំវិញប្រាសាទ ជាសម្បត្តិវប្បធម៌របស់មនុស្សជាតិ ដែលត្រូវប្រឈមនឹងការទទួលខុសត្រូវជាអន្តរជាតិ ជាពិសេសនៅចំពោះមុខតុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។

ឆ្លើយតបទៅនឹងការដាក់សំពាធអំពាវនាវ ពីសហគមអ​ន្តរជាតិ នៅទីបំផុត កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសថ្ងៃទី​២៧​កក្កដាថា គេនឹងផ្អាក​ការប្រយុទ្ធមួយថ្ងៃ​១០ម៉ោងជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅត្រង់តំបន់មួយចំនួន​នៅហ្កាហ្សា ដើម្បី​ជួយសម្រួលដល់ប្រតិបត្តិការមនុស្សធម៌។ បន្ថែមពីនេះ អ៊ីស្រាអែលបានសម្រេច​បើក​ច្រកផ្លូវ​សុវត្ថិភាពនៅតំបន់ហ្កាហ្សា ដើម្បីអនុញ្ញាតដល់ការធ្វើដំណើរ និងការដឹកជញ្ជូនស្បៀង។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ក៏បានអះអាងដែរថាគេបានចាប់​ផ្តើម​ ទម្លាក់ស្បៀងអាហារតាមឆ័ត្រយោង បានខ្លះហើយ កាលពីថ្ងៃទី​២៦​កក្កដា​។

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានដាក់ក្តីសង្ឃឹមថា ភាគីថៃនឹងមិនកែប្រែជំហររបស់ខ្លួនជាមួយសំណើរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ឲ្យមានបទឈប់បាញ់ជាបន្ទាន់នោះទេ។ ដោយឡែក នាយករដ្ឋមន្រ្តីស្តីទីថៃ លោក ភូមថាំ វីឆាយ៉ាឆ័យ ក៏បានយល់ព្រមលើគោលការណ៍ដើម្បីឲ្យមានបទឈប់បាញ់នៅនឹងកន្លែង ប៉ុន្តែលោកថាចង់ឃើញចេតនាដោយស្មោះពីកម្ពុជាក្នុងការចរចាទ្វេភាគី ​ដើម្បីបញ្ចប់ភាពតានតឹងតាមព្រំដែន។ ការចេញមកអះអាងយ៉ាងដូចគ្នារបស់ភាគីកម្ពុជា-ថៃ គឺក្រោយមានជំនួបដាច់ដោយឡែក តាមទូរស័ព្ទរវាង លោក​ ដូណាល់ ត្រាំ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា និងថៃ នៅម៉ោង២ទាបភ្លឺ ថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដានេះ។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា ​បាន​ថ្លែង​ថា​ ចាប់​តាំង​ពី​ម៉ោង​៥​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​២៧​ ​ខែ​កក្កដា​ ថៃ​បាន​ចាប់​ផ្ដើម​វាយ ​មក​លើ​កម្ពុជា​ នៅ​តំបន់​ជាំតែ ​បុស្បូវ ​ដោយ​បាញ់​គ្រាប់​ និង​ប្រើ​យន្ត​ហោះ​ទម្លាក់​គ្រាប់​បែក​ចំនួន​២​គ្រាប់ នៅ​តាម​ផ្លូវ​ឡើង​ទៅ​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​។​ សកម្មភាព​របស់​ទាហាន​ថៃ​ បង្ហាញ​ថា​ ថៃ​នៅ​តែ​បន្ត​វាយ​ប្រហារ​ជា​ថ្មី​មក​លើ​កម្ពុជា​ ក្នុង​ថ្ងៃ​ទី​២៧ ​ខែ​កក្កដា​នេះ​ ហាក់​ដូច​ជា​ផ្គើន​ទៅ​នឹង​បទ​អន្តរាគមន៍​ឲ្យ​មាន​បទ​ឈប់​បាញ់​ជា​បន្ទាន់​មួយ​ ដែល​ស្នើ​ឡើង​ដោយ ​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានា​ធិប​តី​អាមេរិក​។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានប្រកាសថោ្កលទោសយ៉ាងដាច់អហង្ការ ចំពោះការចោទប្រកាន់ពីសំណាក់ភាគីថៃដែលថា កម្ពុជា​បានបាញ់គ្រាប់ផ្លោងចូលក្នុងទឹកដីឡាវដោយចេតនា និងថា ការចោទប្រកាន់មិនពិតបែបនេះ មានចរិតព្យាបាទមកលើកម្ពុជា។​ ។ ចំណែក យោធាឡាវ ថាខ្លួនមិនដឹងច្បាស់ថា ភាគីជម្លោះណាមួយក្នុងសង្គ្រាមខ្មែរ ថៃ​ដែលបានបាញ់ផ្លោងគ្រាប់ចូលទឹកដីខ្លួននោះទេ។ តាមអ្នកវិភាគ ថៃចង់យកប្រៀបលើកម្ពុជាទាំងសមរភូមិកងទ័ព និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដោយការប្រឌិតព័ត៌មានចោទប្រកាន់លើកម្ពុជា។

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានឲ្យដឹងនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះថា រដ្ឋាភិបាលបានចាត់វិធានការចាំបាច់ជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីសម្របសម្រួលចំពោះការវិលត្រឡប់ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំចូលប្រទេសកំណើតវិញរបស់ពលករខ្មែរពីប្រទេសថៃ និងជនភៀសសឹក ដោយសារការប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពកម្ពុជា-ថៃ នៅតាមព្រំដែន។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី បានបញ្ជាឲ្យ អាជ្ញាធរតាមបណ្តាខេត្តជាប់ព្រំដែនទាំងអស់ត្រូវសហការគ្នា រៀបចំរថយន្តដើម្បីដឹកជញ្ជូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ពីព្រំដែន ត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួន។

អាជ្ញា​ធរ​ជាតិ​ព្រះ​វិហារ​បាន​ប្រកាស​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៦​ ខែ​កក្កដា​នេះ​ថា ​បុគ្គលិក​របស់​ខ្លួន​ចំនួន​៤៥​រូប​ បាន​រួច​ផុត​ពី​គ្រោះ​ថ្នាក់​ ដែល​ជាប់​គាំង​នៅ​លើ​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​តាំងពី​ថ្ងៃ​ទី​២៤ ខែ​កក្កដា​ គ្រា​ដែល​កង​ទ័ព​ថៃ​បើក​ការ​បាញ់​ប្រហារ​មក​លើ​ទឹក​ដី​កម្ពុជា​។​ អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ព្រះ​វិហារ​បាន​បញ្ជាក់​នៅ​ក្នុង​សេច​ក្តី​ប្រ​កាស​ថា​ កាល​ពីម៉ោង​២២​យប់​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​កក្កដា ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​មួយ​នេះ​ បាន​សម្រប​សម្រួល​ជូន​បុគ្គលិក​ទាំង​នោះ​ចុះ​ពី​លើ​ភ្នំ​ មក​តាម​ចម្រាក់​ភ្នំ​ពើយ​តាឌី​​រហូត​មក​ដល់​ភូមិ​ធម្មជាតិ​តេជោ ​រួច​បន្ត​ដំណើរ​ដោយ​រថ​យន្ត​មក​ស្នាក់​ការ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ព្រះ​វិហារ​ដោយ​សុវត្ថិភាព​។ លោក គង់ ពុទ្ធិកា អគ្គនាយក​នៃ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ព្រះ​វិហារ​ប្រាប់​វិទ្យុ​បារាំងអន្តរជាតិ​RFI កាលពីថ្ងៃទិ២៤ ខែកក្កដា ថា​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​បាន​រង​ការ​ខូច​ខាត​ផ្នែក​ខ្លះ​ ក្រោយ​ទាហាន​ថៃ​បាន​បាញ់​ផ្លោង​ជា​ច្រើន​គ្រាប់​មកតំបន់​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ និង​មកលើ​កង​ទ័ព​កម្ពុជា​៕

ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជានៅថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសកងទ័ពថៃដែលបានបើកការវាយប្រហារដោយកាំភ្លើងធំចំនួន៥គ្រាប់មកលើទីតាំងជាច្រើនកន្លែងក្នុងស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពថៃមកភូមិសាស្ត្រខេត្តពោធិ៍សាត់នាពេលនេះ ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាទាមទារឱ្យថៃបញ្ឈប់សកម្មភាពអរិភាពរបស់ខ្លួនជាបន្ទាន់ ហើយត្រូវតែគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ។

នៅទីក្រុង​គូឡាឡាំពួរ ថ្ងៃសៅរ៍ទី​២៦កក្កដា ប្រជាជនម៉ាឡេស៊ី​ច្រើន​ម៉ឺននាក់ បានជួបជុំគ្នាធ្វើបាតុកម្ម​ ប្រឆាំងនឹងតម្លៃទំនិញដែល​ឡើងថ្លៃខ្លាំងធ្វើបាបជីវភាព រីឯ​រដ្ឋាភិបាលវិញគ្មានកំណែទម្រង់ ឬវិធានការ​អ្វីទាំងអស់​។ គួរកត់សំគាល់ថា​​ នេះជាលើកទី​១ហើយ ដែល​មានបាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយ​ធំ នៅកណ្តាលរាជធានី​របស់ម៉ាឡេស៊ី បន្ទាប់ពី​លោក​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម បានចូលមកកាន់អំណាចនៅឆ្នាំ​២០២២។

ទាហានថៃបាននិងកំពុងទន្ទ្រានចូលមកក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យរបស់កម្ពុជា។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកស្រី ម៉ាលី សុជាតា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននារសៀលថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។ តាមលោកស្រី ម៉ាលី សុជាតា ការបន្តឈ្លានពានដោយកំរោលរបស់ភាគីថៃមកលើទឹកដីកម្ពុជា គឺបានរំលោភលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា ឆ្នាំ២០០០ និងច្បាប់អន្តរជាតិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរបំផុត។ បន្ថែមពីនេះ ភាគីថៃបានចល័តនាវាជើងទឹកសរុប៨គ្រឿងនៅដែនកោះជាប់កម្ពុជា។ ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាក៏បានច្រានចោលផងដែរ ចំពោះការចោទប្រកាន់របស់ថៃថា កម្ពុជាបានប្រើប្រាស់មីស៊ីលចម្ងាយឆ្ងាយ PHL-03 បាញ់ទៅលើភាគីថៃ។

ប្រទេសថៃបានច្រានចោលការអំពាវនាវរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិឲ្យមានការអត់ធ្មត់ខ្ពស់ ហើយបើកការវាយប្រហារបន្ថែមលើទឹកដីកម្ពុជា សំដៅទីតាំងដែលនៅឆ្ងាយពីតំបន់មានជម្លោះ។ មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល និងយោធាកម្ពុជាបានប្រតិកម្មជាបន្តបន្ទាប់ ដោយអំពាវនាវឲ្យមានបទឈប់បាញ់ តែក៏នៅរក្សាសិទ្ធិវាយការពារខ្លួនចំពោះការឈ្លានពានយ៉ាងចំហរបស់ថៃ។ អ្នកជំនាញច្បាប់ និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ មើលឃើញថា ថៃពិតជាបានត្រៀមផែនការវាយឈ្លានពានកម្ពុជា ដោយមិនអាចប្រកែកបាន។ តាមអ្នកវិភាគ តួនាទីរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅពេលនេះមានសារសំខាន់ដើម្បីបញ្ឈប់ការវាយប្រហាររបស់ថៃលើកម្ពុជា។

នៅក្នុង​​កិច្ច​ប្រជុំ​បន្ទាន់​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ ថ្ងៃ​ទី​២៥​ខែ​កក្កដា ​ត្រូវ​នឹង​ម៉ោង​ ២​ទៀប​ភ្លឺ ​ថ្ងៃ​ទី​២៦ ខែ​កក្កដា ​ម៉ោង​នៅ​កម្ពុជា ​តំណាង​កម្ពុជា​បាន​ស្នើ​ឲ្យ​មាន​ការ​ឈប់​បាញ់​គ្នា​ជា​បន្ទាន់​ និង​ឥត​លក្ខ​ខណ្ឌ​ ជា​មួយ​ភាគី​ថៃ​។​ នេះ​ជា​ការ​ថ្លែង​របស់​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ការ​បរ​ទេស​កម្ពុជា​ នៅ​ក្នុង​សន្និ​សីទ​សារ​ព័ត៌​មាន នា​ព្រឹក​ថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ​។ ​ក្នុង​សន្និសីទ​ដដែល​នេះ​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា​ ក៏​បាន​ស្នើ​ឲ្យ​សហគមន៍​អន្តរ​ជាតិ​ចាត់​វិធាន​ការ​ជា​បន្ទាន់​ ចំពោះ​ការ​ពង្រាយ​កម្លាំង​ឈ្លាន​ពាន​របស់​ថៃ​មក​លើ​កម្ពុជា​ គ្រា​ដែល​ភាគី​ថៃ​បន្ត​ពង្រាយ​ទ័ព​កាន់​តែ​ច្រើន​មក​តាម​ព្រំ​ដែន​នៃ​បណ្តា​ខេត្ត​ជាប់​នឹង​កម្ពុជា​។

លោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានបង្ហាញក្តីអាណិត និងបារម្ភជាពន់ពេកចំពោះអំពើឈ្លានពានរបស់ប្រទេសថៃមកលើបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា។ នេះបើតាមសហមេធាវីការពារក្តីរបស់លោក កឹម សុខា ក្នុងពេលដែលពួកគេទៅជម្រាបដំណឹងអំពីដំណើរការនីតិវិធីសំណុំរឿងរបស់លោកនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ តាមសហមេធាវីការពារក្តី លោក កឹម សុខា គ្មានអារម្មណ៍គិតគូរពីសំណុំរឿងរបស់លោកដែលត្រូវឡើងសាលាឧទ្ធរណ៍នៅពេលខាងមុខនេះឡើយ ខណៈកម្ពុជាកំពុងមានសង្គ្រាមជាមួយថៃ។

លោក​ប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានបង្ហោះសារតាមបណ្ដាញសង្គម កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី២៤កក្កដា​ ថាបារាំងនឹងប្រកាស​ទទួលស្គាល់ “រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន” នៅ​ក្នុង​ឱកាស​មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ នាខែកញ្ញាខាងមុខ​។ ការប្រកាសទទួលស្គាល់ ដែលលោក​ម៉ាក្រុងអះអាងថា នឹងផ្តល់សន្ទុះ​រួមជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ ដើម្បីឈានទៅ​បង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនជាផ្លូវការ​ និងដើម្បី​កសាងសន្តិភាព​ជូនប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ប្រតិកម្មទៅនឹង​ការប្រកាសរបស់​លោក​ម៉ាក្រុង លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ បាន​ចាត់ទុក​ថាបារាំងកំពុងតែផ្តល់រង្វាន់ជូន​ចំពោះក្រុមហាម៉ាស ដែល​បានចូល​​សម្លាប់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលចំនួន​១២១៩​នាក់ យ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា​ឆ្នាំ​២០២៣។​

រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបានសម្រេចប្រកាសដកទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុន និងអ្នកជំនួញមួយចំនួនដែលជិតស្និទ្ធនឹងរដ្ឋអំណាចរបបសឹកភូមា។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក ដោយពុំបានបញ្ជាក់ពីមូលហេតុលម្អិតឡើយ។ តែជាការកត់សម្គាល់ ការលើកលែងទណ្ឌកម្មនេះបានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីប្រមុខដឹកនាំរបបសឹកភូមាបានសរសេរឆ្លើយតបលិខិតមួយ ជូនលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ។​