កម្ពុជា និងថៃបានឈានដល់បទឈប់បាញ់បន្ទាន់មួយនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៥ ក្រោយមានបទអន្តរាគមន៍ពីប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ និងការសម្របសម្រួលរបស់ប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនគឺ នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី លោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម។ ស្របពេលកម្ពុជាកំពុងប្រកាន់ខ្ជាប់នឹងបទឈប់បាញ់នេះ មានការចែករំលែកលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក អំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរឈប់ប្រើប្រាស់ផលិតផលថៃ និង​ខ្លះមានបង្កប់​ពាក្យពេចន៍អុជអាលឱ្យ​​ស្អប់ខ្ពើមជាតិសាសន៍ថៃ។ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមកម្ពុជាយល់ថា ការបង្កើនស្មារតីជាតិនិយម ​ដែលចំណេញដល់ប្រទេសជាតិ​ជារឿងត្រឹមត្រូវ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើជា​ទង្វើនោះជ្រុលហួសហេតុ បែបអុជអាល បង្កជម្លោះ បង្កើតការស្អប់ខ្ពើមជាតិសាសន៍ដទៃ នោះវា​​នឹងបើកផ្លូវឱ្យថៃ​យកលេស​បង្កអរិភាពលើកម្ពុជាបាន​​។ 

នៅថ្ងៃទី​១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ​គណៈកម្មកាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា​បានដាក់ញត្តិ​ទៅឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ OHCHR ដើម្បីសុំ​អន្តរាគមន៍ជាបន្ទាន់លើករណីរំលោភបំពាន ​ធ្វើទារុណកម្ម និង​ឃុំខ្លួនទាហានកម្ពុជា ២០នាក់​ ​​​ដែលថៃចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង ​​ក្រោយបទឈប់បាញ់ចូលជាធរមាន​​​កាលពីម៉ោង១២ អធ្រាត្រថ្ងៃទី ២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៥។ តាមគណៈ​កម្មា​ធិការ​​មនុស្សកម្ពុជា ​ទាហានខ្មែរ​ ២នាក់ ដែលថៃទើប​បញ្ជូនមកកម្ពុជាវិញក្នុងថ្ងៃទី​១ ខែ​សីហា ឆ្នាំ២០២៥នោះ​​ ត្រូវបានរកឃើញថា​ស្ថិតក្នុង​ស្ថានភាពមាន​វិបត្តិផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ។

រដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីក្រសួងការពារជាតិថៃយល់ព្រមសំណើរបស់ភាគីកម្ពុជា ដែលចង់ឱ្យមានក្រុមប្រទេសសង្កេតការណ៍ចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការកិច្ចការព្រំដែនទូទៅ (GBC)។ នេះបើយោងតាមលិខិតផ្លូវការរបស់ក្រសួងការពារជាតិថៃ ដែល​​ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ ការយល់ព្រមរបស់ភាគីថៃនាពេលនេះធ្វើឡើង​​តែប៉ុន្មានម៉ោងប៉ុណ្ណោះក្រោយ​កាសែតបាងកកប៉ុស្តិ៍ ផ្សាយថា រដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីក្រសួងការពារជាតិថៃបដិសេធមិនទទួលយកសំណើរបស់ភាគីកម្ពុជា ក្រោមហេតុផលថា ជាកិច្ចប្រជុំទ្វេភាគី និងបន្ទាប់ពីម៉ាឡេស៊ីអះអាងថា កងទ័ពរបស់ខ្លួននឹងចូលខ្លួនសម្របសម្រួលបន្តទៀត។ 

សហគមន៍ខ្មែរនៅប្រទេសបារាំង ធ្វើបាតុកម្ម នៅរសៀលថ្ងៃសៅរ៍ ទី២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ នៅក្រុងប៉ារីស។ បាតុកម្មនេះបានធ្វើឡើងក្នុងបរិបទសង្គ្រាមខ្មែរ-ថៃនៅព្រំដែន ដែលស្ងៀមស្ងាត់ក្នុងអំលុងពេលរក្សាបទឈប់បាញ់ ហើយមេៗទាហានទាំង២ភាគី ក៏បន្តចរចាគ្នានៅឡើយ។ បាតុករខ្មែរនៅ​ស្រុកបារាំង បានទាមទារសន្តិភាពពិតប្រាកដ និងទាមទារឲ្យទ័ព​ថៃប្រគល់ទាហានខ្មែរ ឲ្យកម្ពុជា វិញ។

អាមេរិក​ដំឡើង​សំឡេង​ដាក់​រុស្ស៊ី​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើងៗ​។ ជា​ប្រតិកម្ម​តប​នឹង​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​បែប​បង្ក​ហេតុ​របស់​អតីត​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​លោក ឌីមីទ្រី​ មេដវេដេវ - នៅ​រសៀល​ថ្ងៃ​សុក្រ​ទី​១​សីហា​២០២៥​នេះ លោកប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ បាន​ចេញ​​បញ្ជា​ឱ្យ​ពង្រាយ​​នាវា​មុជទឹក​នុយក្លេអ៊ែរ ពីរ​គ្រឿង ​នៅទីតាំង​ដ៏​សក្តិសម​។

បណ្តាអង្គទូតនានានៅកម្ពុជាបានសរសេរសារតាមបណ្តាញសង្គមរបស់ខ្លួន ដោយជំរុញឲ្យកម្ពុជា-ថៃ គោរពបទឈប់បាញ់ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ សំណេររបស់បណ្តាអង្គទូតនៅកម្ពុជា ធ្វើឡើងក្រោយពេលពួកគេបាន ​ទៅមើលស្ថានភាពជាក់ស្តែងនៃតំបន់រងគ្រោះដោយសារគ្រាប់ផ្លោងរបស់ភាគីថៃចូលមកទឹកដីកម្ពុជានៅថ្ងៃទី១សីហា។

អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រល្បីឈ្មោះជាច្រើននាក់ បានចេញមុខ​ចោទ​អាជ្ញាធរអាមេរិក ថាបាន​ធ្វើ​របាយការណ៍ដោយ​យក​ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ពួកគេ យកទៅ​បំភ្លៃការពិត ឬបកស្រាយ​ដោយ​ភន្ត័ច្រឡំ ដើម្បីបម្រើដល់​គោល​នយោបាយ​​ប្រឆាំងអាកាស​ធាតុ​។ ការចេញមុខចោទនេះ គឺបន្ទាប់ពីរដ្ឋបាល​អាមេរិក ​បាន​លុបចោលច្បាប់គ្រប់គ្រង​ការបញ្ចេញឧស្ម័ន​ផ្ទះកញ្ចក់​ឆ្នាំ​២០០៩ ដោយផ្អែកលើ​របាយការណ៍ថ្មីមួយ ហើយដែល​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រចោទថា បានបកស្រាយខុសពីការពិត​នៃការសន្និដ្ឋានរបស់គេ​។

នៅអេស្ប៉ាញ សំណុំរឿងពុករលួយនៅតែបន្តលងបន្លាចនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ប៉េត្រូ សាន់ឆេស៍ (Pedro Sánchez)។ ក្នុងរបាយការណ៍ ចេញផ្សាយថ្ងៃទី១ សីហា ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប បន្តរិះគន់អេស្ប៉ាញ អំពីបញ្ហាពុករលួយរបស់ក្រុមមន្ត្រីសាធារណៈក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងក្រុមនគរបាល ហើយជំរុញឲ្យប្រទេសនេះ ពន្លឿនវិធានការទប់ស្កាត់។ 

ចាប់ពីថ្ងៃសុក្រទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០២៥ ទៅ ពលរដ្ឋរុស្ស៊ីណា ដែលប្រើបណ្តាញអ៊ិនធ័រនែត ដើម្បីស្វែងមាតិកាផ្សេងៗ ដែលត្រូវអាជ្ញាធរវិនិច្ឆ័យថាមានលក្ខណៈ ជ្រុលនិយម នឹងត្រូវរងពិន័យ។ មានទម្រង់ស្រពិចស្រពិលនៅឡើយ ច្បាប់ថ្មីនេះ នឹងបើកផ្លូវឲ្យអាជ្ញាធររុស្ស៊ី ដាក់សម្ពាធមួយជាន់បន្ថែមទៀត លើប្រជាជនក្នុងស្រុក។ 

លោកដូណាល់ ត្រាំ​បានដាក់ឱសានវាទថាថ្ងៃទី​១សីហានេះ អត្រាពន្ធថ្មីលើទំនិញនាំចូល នឹងត្រូវអនុវត្ត។ តែ​កាលពីរសៀល​ថ្ងៃទី​៣១កក្កដា សេតវិមានបានប្រកាសថា អត្រាពន្ធថ្មីនេះនឹងចូលជាធរមាន​នៅថ្ងៃទី​៧សីហា ដើម្បីទុកពេល​វេលាឲ្យអាជ្ញាធរគយ​រៀបចំ​ដំណើរការការងារ​។ គិតត្រឹមពេលនេះ មានប្រទេសតែ​៧ទេ ដែល​បានសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងកំណត់អាត្រាពន្ធជាមួយអាមេរិក។ តើចាប់ពីថ្ងៃ​៧​សីហាទៅ អត្រាពន្ធនាំចូលរបស់អាមេរិក នឹងមានកម្រិត​ប៉ុន្មានខ្លះ សម្រាប់ប្រទេសនីមួយៗ ?

សហរដ្ឋអាមេរិកបានសម្រេចបញ្ចុះពន្ធបដិការឱ្យកម្ពុជាមកត្រឹម ១៩% រាល់មុខទំនិញនាំចេញពីកម្ពុជាចូលទៅទីផ្សាររបស់អាមេរិក។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សេតវិមាន ចេញផ្សាយនៅព្រឹកថ្ងៃទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ ការបញ្ចុះអត្រាពន្ធបដិការរបស់អាមេរិក ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី កម្ពុជា និងថៃសម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងឈប់បាញ់មួយដែលផ្តើមឡើងពីការសម្របសម្រួលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចមើលឃើញថា កម្ពុជានឹងក្លាយជាប្រទេសមួយដែលមានការប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ ចំពោះការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគពីបរទេសមកបណ្តាក់ទុនរកស៊ីនៅកម្ពុជា។ តែអ្នកជំនាញក៏ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលគិតគូរទៅលើការបង្កើននូវបរិយាកាសវិនិយោគងាយស្រួល និងការដឹកជញ្ចូនមានតម្លៃទាបជាងមុន។

អគ្គលេខាធិការអង្គការអន្តរជាតិនៃក្រុមប្រទេសនិយាយភាសាបារាំង ហ្វ្រង់កូហ្វូនី(OIF) លោកស្រី ល្វីស មូស៊ីគីវ៉ាបូ (Louise MUSHIKIWABO)កាលពីថ្ងៃទី៣០​ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ បាន​ប្រកាសស្វាគមន៍បទឈប់បាញ់ជាបន្ទាន់ និងឥតលក្ខខណ្ឌ រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃ។ បន្ថែមពីនេះ លោកស្រី មូស៊ីគីវ៉ាបូ ក៏បានស្នើឲ្យភាគីកម្ពុជា-ថៃ គោរពឲ្យបាននូវបទឈប់បាញ់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។

គិតត្រឹមម៉ោង ៤រសៀល​ ថ្ងៃសុក្រទី០១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ កម្ពុជាទទួលបានទាហាន ២រូប ដែលស្ថិតក្នុងស្ថានភាពរបួសពីភាគីថៃ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកស្រី ម៉ាលី សុជាតា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅថ្ងៃសុក្រនេះ។ តុល្យការចុងក្រោយ មានទាហានកម្ពុជា ១៨រូបផ្សេងទៀត ដែលភាគីថៃបន្តឃុំឃាំងជាចំណាប់ខ្មាំង និងមិនទាន់បានប្រគល់មកឲ្យកម្ពុជាវិញ។

មជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកំចាត់មីនកម្ពុជា(CMAC) បានរកឃើញអាវុធយុទ្ធភណ្ឌផ្ទុះ និងមិនទាន់ផ្ទុះ ព្រមទាំងរណ្តៅគ្រាប់បែកជាច្រើន ដែលកងទ័ពអាកាសថៃបានទម្លាក់លើប្រទេសកម្ពុជា អំឡុងពេលនៃជម្លោះព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-ថៃ។ លោក ហេង រតនា អគ្គនាយកអង្គភាពស៊ីម៉ាក់នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥បានចេញមកបញ្ជាក់ចំៗថា អាវុធយុទ្ធភណ្ឌដូចជាគ្រាប់ប្រភេទ MK-84 ដែលកម្ពុជារកឃើញនាពេលនេះសុទ្ធសឹងជាគ្រាប់ថ្មីថ្មោង ដែលថៃបានយកមកប្រើប្រាស់ក្នុងការឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជា។ តែថៃបានបដិសេធ និងគេចពីការទទួលខុសត្រូវចំពោះការលើកឡើងរបស់អង្គភាពស៊ីម៉ាក់ដូច្នេះ។​

កម្ពុជាបានឯកភាពទៅលើសំណើរបស់ភាគីថៃ ក្នុងការរៀបចំកិច្ចប្រជុំវិសាមញ្ញនៃគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅ(GBC) នៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ីចាប់ពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅនាពេលនេះ កម្ពុជាក៏បានស្នើសុំដល់ភាគីអាមេរិក ចិន និងម៉ាឡេស៊ី ឲ្យចូលរួមជាអ្នកសង្កេតការណ៍ផងដែរ ដើម្បីឲ្យដំណើរការកិច្ចប្រជុំនេះប្រកបដោយអព្យាក្រឹត្យ។

អាមេរិកបានសម្រេចបញ្ចុះអត្រាពន្ធបដិការដល់កម្ពុជាមកត្រឹម១៩% ដែលការសម្រេចនេះបានចូលជាធរមានចាប់ពីថ្ងៃសុក្រទី០១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥តទៅ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ស៊ុន ចាន់ថុល អនុប្រធានទី១ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននាព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី០១សីហានេះ។ ការបញ្ចុះអត្រាពន្ធរបស់អាមេរិកលើទំនិញកម្ពុជាមកត្រឹម ១៩%នេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេលដែលកម្ពុជា-ថៃ យល់ព្រមលើកិច្ចព្រមព្រៀងឈប់បាញ់កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ជុំវិញជម្លោះនៅតាមតំបន់ព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ។

នៅក្នុង​ឱកាស​ខួប៥០ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងហ៊ែលស៊ីនគីស្តីពីសន្តិសុខអឺរ៉ុប ១សីហា​១៩៧៥ លោក​ប្រធានាធិតបី​អ៊ុយក្រែន វ្លូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានថ្លែងសុន្ទរកថា ដោយ​លោក​បានអំពាវនាវ​ឲ្យពិភពលោក ត្រូវ​តែ​​រួមគ្នា​ផ្លាប់ប្តូររបបដឹកនាំនៅរុស្ស៊ី ព្រោះពុំនោះទេ រុស្ស៊ី​នឹងបន្តគំរាមសន្តិសុខ គំរា​​ម​សន្តិភាពរបស់ប្រទេសអឺរ៉ុបជាបន្តបន្ទាប់​។ សុន្ទរកថាលោក​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន ត្រូវបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី​វេលាទៀបភ្លឺថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​៣១កក្កដា រុស្ស៊ីបានបញ្ជាដ្រូន​ចំនួន​៣០៩គ្រឿងនិង​បាញ់​មីស៊ីល៩គ្រាប់ សំដៅ​មកលើរដ្ឋធានីកៀវ។ អាជ្ញាធរអ៊ុយក្រែនបាន​អះអាងថា ដ្រូននិង​មីស៊ីលរុស្ស៊ី​បានវាយសំដៅ​ចំ​អគារផ្ទះសំបែង មន្ទីរពេទ្យ និងសាលារៀន បណ្តាល​ឲ្យ​មានមនុស្ស​របួសយ៉ាងហោច​ជាង​៥០នាក់។

២​ថ្ងៃមុនផុតឱសានវាទដែលលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានគំរាម​អនុវត្តអត្រាពន្ធ២៥% ទីបំផុត​កូរ៉េខាងត្បូង បានសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀង​មួយ ជាមួយសហហរដ្ឋអាមេរិក។ យោងតាមកិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ អត្រាពន្ធ​បន្ថែមលើទំនិញកូរ៉េខាងត្បូងដែលនាំចូលទៅអាមេរិក នឹងមានកម្រិត​១៥% ហើយ​កូរ៉េខាងត្បូងវិញ បានសន្យា​វិនិយោគ​ច្រើនម៉ឺនលានដុល្លារ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក​។

នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ លោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបង្ហាញមុខជាលើកដំបូងនៅក្នុងខេត្តកំពង់ចាម និងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដើម្បីចូលរួមគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធដល់កងទ័ពកម្ពុជា ដែលបានពលីជីវិតនៅក្នុងសមរភូមិតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ វត្តមានរបស់មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅក្នុងពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធសពយុទ្ធជនពលីពេលនេះ ធ្វើឡើងដោយមានការអមដំណើរពីសំណាក់ព្រះរាជអាជ្ញារងនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ និងសមត្ថកិច្ចផងដែរ។

ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាលោក Casey Barnett បានបញ្ជាក់ថា អាមេរិក និងកម្ពុជាបានឈានដល់ដំណាក់កាលឯកភាពគ្នាលើអត្រាពន្ធជាថ្មីម្តងទៀត។ លោក Casey Barnett បានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិRFI នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះថា​ អាមេរិកបានឯកភាពផ្តល់អត្រាពន្ធល្អជាងមុនដល់កម្ពុជា ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានធ្វើសកម្មភាពចរចាយ៉ាងសកម្មក្នុងការងារចរចាអត្រាពន្ធជាមួយភាគីអាមេរិក។ តាមប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា អត្រាពន្ធថ្មីរបស់កម្ពុជា នឹងជួយដល់ការវិនិយោគរបស់បរទេស និងវិស័យវាយនភណ្ឌនៅកម្ពុជា ឲ្យកាន់តែមានកំណើន។

និស្សិតខ្មែរប្រមាណ ៤២៣នាក់ បានវិលត្រឡប់មកកាន់មាតុភូមិវិញ ក្រោយបានសម្រេចចាកចេញពីប្រទេសថៃ បន្ទាប់ពីការឈ្លានពានរបស់ថៃលើទឹកដីកម្ពុជា។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលឲ្យដឹងថា និស្សិតចំនួន ១៧២នាក់ក្នុងចំណោម ៤២៣នាក់ បានទទួលអាហារូបករណ៍របស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីបន្តការសិក្សានៅគ្រឹះស្ថានឧត្តមសាធារណ និងឯកជនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ លោកស្រី ឃួន វិច្ឆិកា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំបានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំង RFI បន្ថែមថាក្រសួងនឹងបន្តធ្វើការសម្របសម្រួលដល់និស្សិត ដែលចង់វិលត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ និងផ្តល់អាហារូបករណ៍ទៅតាមជំនាញរៀងៗខ្លួន។ សូមស្តាប់ការលើកឡើងរបស់លោកស្រី ឃួន វិច្ឆិកា ដែលជាការរៀបចំឡើងដោយ សើ ដាវី៖

ក្នុងរបត់នៃសង្រ្គាមកម្ពុជា-ថៃ បានផ្ទុះឡើង សាលារៀនគ្រប់កម្រិតក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ បានបិទទ្វារទាំងស្រុង ដោយមិនទាន់មានកាលបរិច្ឆេទបើកឡើងវិញ។ កុមារៗដែលរស់នៅក្នុងជំរំភៀសសឹកក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ បានបាត់បង់ឱកាសសិក្សានៅតាមសាលារៀន និងត្រូវបង្ខំចិត្តស្វ័យសិក្សាដោយខ្លួនឯង តាមរយៈការអានសៀវភៅ និងធ្វើលំហាត់គណិតវិទ្យាជាដើម។ កុមាររស់ក្នុងជំរំប្រាថ្នាឲ្យសង្រ្គាមឆាប់បញ្ចប់ ដើម្បីពួកគេបានត្រលប់ទៅទទួលសិក្សានៅតាមសាលារៀនឡើងវិញ។

រដ្ឋអំណាចភូមាប្រកាសដកចេញ «ស្ថានភាពអាសន្នជាតិ» ដើម្បីឈានទៅរៀបចំការបោះឆ្នោតសភាជាតិ ឲ្យប្រកបដោយប្រជាធិបតេយ្យពហុបក្ស។ នេះបើតាមអ្នកនាំពាក្យរបបសឹកភូមា នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣១ កក្កដា។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ បណ្តាគណបក្សប្រឆាំង និងក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិ យល់ឃើញថា សភាពការណ៍ភូមាសព្វថ្ងៃពុំអាចរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌បានឡើយ។

សាកសពទាហានកម្ពុជាមួយរូប ត្រូវភាគីថៃបញ្ជូនត្រលប់ឲ្យមកកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជានៅថ្ងៃទី ៣១ ខែកក្កដានេះ និងថាទាហានកម្ពុជាចំនួន ២០រូបទៀត ត្រូវថៃបន្តឃុំខ្លួនជាចំណាប់ខ្មាំង។ មេបញ្ជាការភូមិភាគ២នៃកងទ័ពថៃ បានអះអាងប្រាប់អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពម៉ាឡេស៊ីថា ថៃនឹងដោះលែងទាហានខ្មែរទាំង២០រូបវិញ នៅពេលចប់នីតិវិធីច្បាប់។

អង្គការយូណេស្កូប្រកាសថា ខ្លួនបានត្រៀមរួចរាល់ក្នុងការផ្តល់ជំនួយផ្នែកបច្ចេកទេស ដើម្បីធានាដល់ការការពារសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌទាំងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា​ និងប្រទេសថៃ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការអន្តរជាតិនេះ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ តែយ៉ាងណា អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ មិនបានបញ្ជាក់អំពីចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ ឬការទទួលខុសត្រូវណាមួយរបស់ភាគីថៃ ចំពោះការខូចខាត និងការបំផ្លិចបំផ្លាញមកលើសំណង់ប្រាសាទព្រះវិហាររបស់ខ្មែរ ដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកឡើយ។

នៅចិន មនុស្សស្លាប់យ៉ាងហោចជាង ៣០នាក់ ព្រោះតែឥទ្ធិពលខ្យល់ព្យុះ Co May ដែលបានធ្វើឲ្យមានភ្លៀងធំ ទឹកជំនន់ និងបាក់ដីនៅភាគឧត្តរប្រទេស។ ខ្យល់ព្យុះកំណាចនេះ ទើបតែឆ្លងចូលប្រទេសចិន ក្រោយពីបង្កមហន្តរាយនៅ ហ្វីលីពីន។​​

ផ្កាយរណបដ៏ទំនើបបំផុត​មួយ ត្រូវបាន​បាញ់ចេញពី​ភាគអាគ្នេយ៍ឥណ្ឌា​ កាលពីល្ងាចថ្ងៃពុធ ទី​៣០កក្កដា ដែល​ជាលទ្ធផល​នៃការ​​​សហការ​ផ្គុំនិងស្រាវជ្រាវ រវាង​​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាមេរិក ជាមួយ​អង្គភាព​ស្រាវជ្រាវ​អវកាលឥណ្ឌា។​ ផ្កាយរណបពិសេសនេះ នឹងថតរូបភាព​លម្អិត​បំផុត ដើម្បីតាមដានដំណើរវិវឌ្ឍន៍ប្រែប្រួល​ ​របស់ផ្ទៃផែនដីទាំងមូលតែម្តង​។ ការតាមដានលម្អិតជាប្រចាំ ដែលអាចអនុញ្ញាត​ឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រព្យាករណ៍​ដឹងមុន អំពីហានិភ័យ​គ្រោះមហន្តរាយនានា​។

នៅក្នុង​ឱកាសបិទ​សន្និសីទនៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពី​សំណុំរឿងអ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីន នៅថ្ងៃអង្គារ​ទី​២៩​​កក្កដា ​​ មានប្រទេស​លោកខាងលិចចំនួន​១៥ប្រទេស បានរួមគ្នា​ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ អំពាវនាវហៅឲ្យ​ពិភពលោក​ ប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន​ជាផ្លូវការ​។ ចំណែក​ក្រុមប្រទេសអារ៉ាប់វិញ បាន​រួមគ្នា​ប្រកាសហៅ​ឲ្យ​ក្រុមហាម៉ាស ត្រូវតែទម្លាក់​អាវុធចុះ​ ដើម្បីកសាងសន្តិភាព​។

មេបញ្ជាការយោធាកម្ពុជាមួយរូបបានឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី ៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៥នេះថា ទាហានកម្ពុជា ជិត២០នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ដោយទាហានថៃ ដែលបានប្រើកលល្បិចបញ្ឆោតឲ្យក្រុមទាហានខ្មែរថតរូបជាមួយពួកគេ រួចយកកាំភ្លើងភ្ជង់ចាប់ខ្លួនយកទៅទឹកដីថៃ។ ការលើកឡើងបែបនេះ ធ្វើឡើងនៅពេល​ អនុព័ន្ធយោធា និងអង្គទូតចំនួន ១៣ប្រទេសប្រចាំកម្ពុជា បានចុះទៅពិនិត្យសា្ថនការណ៍តាមព្រំដែនខ្មែរ និងថៃ ក្រោយមានបទឈប់បាញ់រវាងភាគីទាំង២។ នេះបើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុក។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃ និងអន្តរជាតិមួយចំនួនក៏បានរាយការណ៍អំពីថៃចាប់ខ្លួនទាហានកម្ពុជាធ្វើជាឈ្លើយសឹកដែរ តែក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា មិនទាន់មានការបញ្ជាក់ផ្លូវការបែបណានៅឡើយ។

គ្រោះរញ្ជួយដីក្រោមបាតសមុទ្រដ៏ធំកម្រិត ៨,៧ រ៉ិចទ័រ បានបណ្តាលឲ្យកើតមានរលកស៊ូណាមិដ៏គ្រោះថ្នាក់នៅរុស្ស៊ី និងក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក។ រុស្ស៊ី ជប៉ុន ចិន ហ្វីលីពីន និងប្រទេសកូនកោះបានប្រកាសអាសន្នព្រមៗគ្នា និងណែនាំឲ្យពលរដ្ឋជម្លៀសខ្លួនរកទីទួលសុវត្ថិភាព។ អ្នកជំនាញឧតុនិយមអាមេរិកក៏ប្រកាសអាសន្នដែរ ពិសេសនៅកោះហាវ៉ៃ។

បន្ទាប់ពីមានការប្រយុទ្ធគ្នានៅតាមព្រំដែនរវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃ អង្គការការពារកុមារចំនួន ២ គឺអង្គការ UNICEF និង World Vision បាននឹងកំពុងស្វែងរកជំនួយចាំបាច់សម្រាប់កុមារភៀសសឹកនៅតាមខេត្តជាប់ព្រំដែនប្រទេសកម្ពុជា-ថៃ។ អង្គការទាំង ២ ដែលប្រចាំការនៅកម្ពុជា បានរកឃើញថាជនភៀសសឹក ពិសេសកុមារកំពុងជួបប្រទះនូវកង្វះសម្ភារៈអនាម័យ និងការអប់រំ ខណៈជំនួយសំខាន់ផ្សេងទៀតរួមមានជំនួយគាំពារសុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភក៏កំពុងត្រូវការបន្ទាន់ផងដែរ។

ធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមួយចំនួនបានសម្រេចលុបចោលបំណុលទាំងស្រុង និងបំណុលតាមការកំណត់ទឹកប្រាក់ណាមួយ ដល់យុទ្ធជន ដែលបានពលី ពិការ និងរងរបួសក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នាជាមួយថៃនៅតាមព្រំដែនកាលពីពេលថ្មីៗកន្លងទៅ។ ដោយឡែក ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំង RFI នៅថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោក អ៊ិន ចាន់នី ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារអេស៊ីលីដា បានបញ្ជាក់ថា ការសម្រេចលុបចោលបំណុលទាំងស្រុងដល់យុទ្ធជនពលី ដែលជាកូនបំណុលរបស់អេស៊ីលីដា និងអ្នករួមកម្ចី គឺជាការដឹងគុណដ៏ធំធេងដល់យុទ្ធជន ដែលបានតស៊ូច្បាំងនឹងថៃ។ ជាការច្បាំងដ៏ប្តូរផ្តាច់ និងលះបង់សាច់ស្រស់ឈាមស្រស់ ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដី សេចក្តីសុខសាន្តរបស់ពលរដ្ឋ ព្រមទាំងផ្តល់នូវបរិយាកាសល្អដល់ការធ្វើអាជីវកម្មនៃវិស័យធនាគារផងដែរ។

គ្រោះរញ្ជួយដីក្រោមបាតសមុទ្រដ៏ធំកម្រិត ៨,៧ រ៉ិចទ័រ បានបណ្តាលឲ្យកើតមានរលកស៊ូណាមិដ៏គ្រោះថ្នាក់នៅរុស្ស៊ី និងក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក។ រុស្ស៊ី ជប៉ុន ចិន ហ្វីលីពីន និងប្រទេសកូនកោះបានប្រកាសអាសន្នព្រមៗគ្នា និងណែនាំឲ្យពលរដ្ឋជម្លៀសខ្លួនរកទីទួលសុវត្ថិភាព។ អ្នកជំនាញឧតុនិយមអាមេរិកក៏ប្រកាសអាសន្នដែរ ពិសេសនៅកោះហាវ៉ៃ។

នៅថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ អនុព័ន្ធយោធាមកពីប្រទេសចំនួន១៣ ប្រចាំនៅកម្ពុជា បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីតាំងនានា ដែលមានការប្រយុទ្ធគ្នាកន្លងទៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ និងតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ។ កម្មវត្ថុនៃការដឹកនាំអនុព័ន្ធយោធាទាំង១៣ប្រទេស ទៅកាន់ទីតាំងជម្លោះព្រំដែន គឺដើម្បីត្រួតពិនិត្យនូវដំណើរការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់ រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃ។