នៅថ្ងៃទី២៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥នេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលក្នុងស្រុកចំនួន ៧៣ស្ថាប័ន បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាដោយបង្ហាញពីជំហរទាមទារឱ្យទាហានថៃដោះលែងទាហានខ្មែរចំនួន ១៨នាក់ជាបន្ទាន់ និងឥតលក្ខខណ្ឌ បន្ទាប់ពីទាហានថៃបានចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួនទាហានខ្មែរអស់រយៈពេល១ខែគត់។ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានចាត់ទុកថា ការបន្តឃុំខ្លួនទាហានខ្មែរដោយមិនព្រមដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ គឺជាចេតនារបស់ថៃ ក្នុងការបន្តបញ្ឆេះភាពតានតឹង និងរារាំងដល់ដំណើការផ្សះផ្សាជម្លោះរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ។ 

ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា គណៈប្រតិភូសភាអាមេរិកបានបង្ហាញពីជំហររបស់ខ្លួន ក្នុង​ការបន្ត​តាម​ដាន​នូវ​ការអនុវត្តបទ​ឈប់​បាញ់រវាង​កម្ពុជា​ និងថៃ ដោយធានាថាប្រទេសទាំងពីរអាចវិលត្រឡប់ទៅរកសន្តិភាពឡើងវិញ។ ការបញ្ជាក់ជំហរជាថ្មីម្តងទៀតរបស់ប្រតិភូសភាអាមេរិកយ៉ាងដូចនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបទ្វេភាគីរវាងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត និងលោកស្រី Beth Van Duyne សមាជិកសភាអាមេរិកប្រចាំរដ្ឋ Texas នាថ្ងៃទី២៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។

ចូល​កាន់តួនាទី​មិន​បាន​១ខែស្រួល​បួលផង នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលត្រួតពិនិត្យនិងបង្ការជំងឺឆ្លងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក (CDC) លោកស្រី ស៊ុយសាន មូណារ៉េស្ស (Susan Monarez) បានត្រូវ​រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ បា​នបណ្តេញចេញពី​​តំណែង​។ ការ​បញ្ចប់​មុខ​តំណែង​នេះ ក៏ព្រោះតែ​លោកស្រី​ប្រឆាំងនឹង​បន្ទាត់​នយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាលវ៉ាស៊ីនតោន ជាពិសេស​ខ្វែង​គំនិត​ផ្ទុយពី​​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​សុខាភិបាល​អាមេរិក។​​ ​

វិបត្តិអាកាសធាតុ ទឹកសមុទ្រឡើងកំពស់ កំពុងតែគំរាម​កោះហ្សាវ៉ារបស់​ឥណ្ឌូណេស៊ី ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ​។ ទឹកសមុទ្រ​បានចាប់ផ្តើម លេបត្របាក់ផ្ទៃដី​នៅតាមតំបន់ជាច្រើន នៅលើកោះហ្សាវ៉ា កោះដែលមានប្រជាជនរស់នៅ ដល់ទៅជាង​១៥០លាននាក់។ រដ្ឋាភិបាល​ឥណ្ឌូណេស៊ី​បានប្រកាសពីគម្រោង សាងសង់ទំនប់ដ៏ធំមហិមាមួយ ដើម្បី​ទប់ទឹកសមុទ្រ ដែលមានតម្លៃដល់ទៅ​៨​ម៉ឺនលានដុល្លារ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ អ្នកជំនាញខ្លះអះអាងថា ទំនប់ដ៏​មានតម្លៃមហាសាល​នេះ អាចប្រហែលជាគ្មានប្រសិទ្ធភាព ​ដើម្បី​អាចទប់ទឹកសមុទ្រ​នោះឡើយ​។​

កម្ពុជាសុំបដិសេធយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ ចំពោះការចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាបានប្រើប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋជាខែល។ នេះជាការឆ្លើយតបរបស់លោក ជុំ សុន្ទរី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា នៅរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៨សីហា។ ការបញ្ជាក់នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីភាគីថៃ បានចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាបានប្រើប្រាស់ពលរដ្ឋជាខែលនៅក្នុងបញ្ហាជម្លោះព្រំដែន នៅភូមិណងចាន់ និងភូមិជោគជ័យ ក្នុងច្រកអូរបីជាន់ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ជាទីដែលផ្ទះរបស់ពលរដ្ឋមួយចំនួន១២ខ្នងត្រូវថៃរឹបអូស។ បើតាមអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ពលរដ្ឋខ្មែរបានរស់នៅទីតាំងដែលភាគីថៃហ៊ុំព័ទ្ធជាយូរមកហើយ ហើយការហ៊ុំព័ទ្ធនេះ គឺជាសកម្មភាពយោធាថៃជាឯកតោភាគី។

រយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ ទាំងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់កម្ពុជា និងថៃ បានលើកឡើងពីសកម្មភាពរាយបន្លាលួសរបស់យោធាថៃក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា ដែលធ្វើឲ្យប្រធានបទនេះកាន់តែក្តៅគគុក។ អ្នកនាំពាក្យកងទ័ពថៃនាពេលថ្មីៗនេះ បានព្រមានដាក់ឱសានវាទរយៈពេល២ខែ ឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជារុះរើផ្ទះសម្បែងរបស់ប្រជាជនចេញពីភូមិ Nong Chan ស្រុក Khok Sung ខេត្តស្រះកែវ ដែលជាប់នឹងភូមិជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យរបស់កម្ពុជា។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅមិនទាន់មានប្រតិកម្មយ៉ាងណានៅឡើយ។ ចំពោះអ្នកតាមដានសង្គម សកម្មភាពទន្រ្ទានចូលដីខ្មែររបស់យោធាថៃ គឺជាអំពើឈ្លានពានដ៏កំរោល និងមិនស្គាល់អ្វីជាច្បាប់ទម្លាប់ឡើយ ហើយថែមទាំងប៉ះពាល់ដល់បទឈប់បាញ់ដែលសម្រេចបានកន្លងមក។ ក្នុងន័យនេះ អ្នកជំនាញជំរុញឲ្យកម្ពុជាបន្តសកម្មភាពការទូតរបស់ខ្លួន ដើម្បីបង្ហាញឥទ្ធិពលទៅលើប្រទេសថៃ។

នៅថ្ងៃទី២៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥នេះ គណៈកម្មាធិការសទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CHRC) ​បានផ្ញើលិខិតមួយទៅកាន់វិទ្យាស្ថានសិទ្ធិមនុស្សស៊ុយអែត ដើម្បីសុំឲ្យវិទ្យាស្ថាននេះ ពិនិត្យមើលឡើងវិញអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងលក់យន្ដហោះចម្បាំង Gripen ដល់ប្រទេសថៃ។ លោក ស្រ៊ាង ចិន្តា អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានថ្លែងប្រាប់វិទ្យុបារាំង RFI ថា សំណើរបស់ CHRC ទៅកាន់វិទ្យាស្ថានសិទ្ធិមនុស្សស៊ុយអែត គឺចងឲ្យវិទ្យាស្ថាននេះ ជំទាស់ដាច់ខាតនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់ស៊ុយអែតលក់យន្ដហោះ​ចម្បាំងទៅឱ្យថៃក្នុងកាលៈទេសៈនេះ។ គោលបំណងរបស់ CHRC ក៏ជំរុញដល់រាជរដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែត ពិនិត្យមើលកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយថៃឡើងវិញ ដោយផ្អែកលើការវាយតម្លៃពីហានិភ័យផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងស្នើឲ្យគាំទ្ររាល់យន្ដការដោះស្រាយវិវាទដោយសន្ដិវិធី ជាជាងបង្កើនភាពតានតឹងផ្នែកយោធា។ សូមរំលឹកថា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ប្រទេសថៃ បានចុះកិច្ចសន្យាទិញយន្តហោះចម្បាំងប្រភេទ JAS 39 Gripen E/F របស់ស៊ុយអែត ចំនួន៤គ្រឿង ដែលមានតម្លៃទឹកប្រាក់សរុប ៤៨០លានអឺរ៉ូ​ ឬប្រមាណ៥៥៨លានដុល្លារ។ ការបង្កើនការទិញយន្តហោះចម្បាំងរបស់ថៃ ត្រូវគេមើលឃើញថា គឺជាទង្វើគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខកម្ពុជា ខណៈកម្ពុជា និងថៃ កំពុងប្រឈមមុខដាក់គ្នារឿងជម្លោះព្រំដែន៕

សភាកូរ៉េខាងត្បូង បានបោះឆ្នោតអនុម័តនៅថ្ងៃទី​២៧​សីហានេះ នូវ​ច្បាប់ថ្មីមួយ ដើម្បី​ហាមឃាត់​ការប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទទំនើប ស្មាតហ្វូន នៅក្នុងថ្នាក់រៀន​។ កូរ៉េខាង​ត្បូង គឺជាប្រទេស​ទី​៣ហើយ បន្ទាប់ពី អូស្ត្រាលី និង​ហូឡង់ ដែល​មានច្បាប់​ហាមឃាត់​ការប្រើទូរស័ព្ទ ក្នុងថ្នាក់រៀន ដើម្បី​​រារាំង​កុំ​ឲ្យសិស្សានុសិស្ស ​ត្រូវបំពុលដោយ​បណ្តាញសង្គម​។

ការប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ ឬបាក់ឌុប បានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី២៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលជាថ្ងៃទី១ ដោយមានបេក្ខជនចូលរួមប្រឡងប្រមាណជិត ១៥ម៉ឺននាក់នៅទូទាំងប្រទេស។ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានឱ្យដឹងថា ដំណើរការនៃការប្រឡងនៅព្រឹកថ្ងៃទីមួយប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន និងមានរបៀបរៀបរយ។ ប៉ុន្តែបេក្ខជនប្រមាណជិត ២ពាន់នាក់បានអវត្តមាន ខណៈបេក្ខជនមួយចំនួនផ្សេងទៀត បានប្រឈមនឹងបញ្ហាសុខភាពអំឡុងពេលដំណើរការសំណេរ។

ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ​​ កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ បានផ្ញើលិខិតឆ្លើយតបមកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទាក់ទងទៅនឹងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានស្នើបេក្ខភាពលោក ដូណាល់ ត្រាំ ជាអ្នកទទួលពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព។ ក្នុងលិខិតឆ្លើយតប លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានចាត់ទុកថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាមេដឹកនាំដែលគិតគូពីតម្លៃនៃមនុស្សជាតិ និងសន្តិភាព។ ការឆ្លើយតបនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីដើមខែសីហា បានដាក់លិខិតគាំទ្របេក្ខភាពលោក ដូណាល់ ត្រាំ ជាអ្នកទទួលពានណូបែលសន្តិភាព បន្ទាប់ពីលោកបានជួយសម្របសម្រួលដល់ការឈានទៅរកបទឈប់បាញ់រវាងកម្ពុជា និងថៃ។

នៅសហរដ្ឋអាមេរិក នយោបាយប្រឆាំង​ជនអន្តោប្រវេសន៍​របស់លោកដូណាល់ ត្រាំ​បានបង្ហាញលទ្ធផល​យ៉ាងច្បាស់ក្រឡែត។ យោងតាមវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវឈ្មោះPew Centerចំនួន​ជនអន្តោប្រវេសន៍​បានធ្លាក់ចុះអស់ជាង​១លាន៥សែននាក់។ ជាការធ្លាក់ចុះ​យ៉ាង​ខ្លាំង មិនធ្លាប់មាននៅក្នុងរយៈពេល​៦០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ និង​ជាលើកទី១ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តអាមេរិក​ ចំនួនជនអន្តោប្រវេសន៍ចាកចេញពីទឹកដីអាមេរិក មានចំនួនច្រើនជាង​ជនអន្តោប្រវេសន៍​ដែល​សម្រេច​ចិត្ត​កសាងជីវិតថ្មីនៅទីនោះ។

ប្រទេសថៃនាពេលថ្មីៗនេះ បានចុះកិច្ចសន្យាទិញយន្តហោះចម្បាំងប្រភេទ JAS 39 Gripen E/F របស់ស៊ុយអែត ចំនួន៤គ្រឿង ដែលមានតម្លៃទឹកប្រាក់សរុប ៤៨០លានអឺរ៉ូ​ ឬប្រមាណ៥៥៨លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។ ការទិញយន្តហោះចម្បាំងនេះ កើតឡើងក្រោយទាហានថៃបានប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងខ្លាំងក្លារយៈពេល៥​ថ្ងៃ ជាមួយកម្ពុជា ដែលបណ្តាលឲ្យទាហានរាប់សិបនាក់ស្លាប់ ហើយពលរដ្ឋរាប់ម៉ឺនគ្រួសារ​នៅភាគីសងខាងចាកចេញពីផ្ទះសម្បែង កាលពីខែចុងកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ នៅពេលដែលថៃ​បង្កើនសមត្ថភាពទ័ពអាកាសថែមទៀតនេះ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិយល់ថា វាគួរដល់ពេលកម្ពុជាអាចបង្កើនសមត្ថភាពការពារខ្លួនទៅតាមស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រជាក់ស្តែង និងមធ្យោបាយផ្សេងៗដែលទាមទារការចំណាយតិច ខណៈកម្លាំងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាក៏នៅខ្សោយជាងប្រទេសជិតខាងខ្លួនមួយនេះ។

រដ្ឋាភិបាល​ដាណឺម៉ាក បាន​កោះហៅ ភារធារីអាមេរិក ទៅសួរដេញដោល ក្រោយ​ពី​ជនជាតិ​​អាមេរិកមួយចំនួន ធ្វើសកម្មភាព​ជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងតំបន់​ ហ្ក្រូអិនឡង់ដ៍ (Groenland ឬ Greenland )។ នេះជាទំព័រ​ថ្មីមួយទៀតនៃ​ភាព​តាន​តឹង​ផ្លូវ​ទូត ​រវាង​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​ និងរដ្ឋាភិបាល​កូប៉ិនហាក បន្ទាប់ពី​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ ដូណាល់ ត្រាំ ប្រាថ្នា​ចង់​ក្រសោប​យក​តំបន់ហ្ក្រូអិនឡង់ដ៍ ជា​សម្បត្តិ​អាមេរិក​។​ ​

គណៈកម្មាធិការព្រំដែនថ្នាក់យោធភូមិភាគកម្ពុជា-ថៃ(RBC) នៅថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមគ្នាស្តីពីលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំវិសាមញ្ញរវាងបញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ពភូមិភាគ៤កម្ពុជា និងបញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ពភូមិភាគ២ថៃ ។ ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមគ្នានោះ ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាចំនួន១១ចំណុច ដែលសុទ្ធសឹងតែបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នាក្នុងស្មារតីរក្សាភាពជាអ្នកជិតខាងល្អ និងបង្កើនជំនឿទុកចិត្តរវាងគ្នាសំដៅកាត់បន្ថយភាពតានតឹងតាមបណ្តោយព្រំដែន។ រីឯលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែតស្វាគមន៍ចំពោះលទ្ធផលជាវិជ្ជមាននេះ។

នៅថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ អ្នកកាសែតអនឡាញ ២នាក់ បានរងការព្រមាន និងឃាត់ខ្លួន ក្រោយបានបង្ហោះវីដេអូផ្សាយផ្ទាល់នៅទីតាំង ដែលពលរដ្ឋខ្មែរតតាំងជាមួយទ័ពថៃនៅក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ក្រសួងព័ត៌មានឲ្យដឹងថា ការផ្សាយផ្ទាល់វីដេអូនៅទីតាំងជម្លោះព្រំដែនជាសកម្មភាពរំលោភដល់សន្តិសុខជាតិ និងការសំងាត់របស់ប្រទេសជាតិ។ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយយល់ថា អាជ្ញាធរគួរកំណត់ច្បាប់ចំពោះសកម្មភាពដែលហាមឃាត់។

គណៈកម្មការអនុសញ្ញាអូតាវ៉ាបានកត់ត្រារាល់សេចក្តីបំភ្លឺរបស់កម្ពុជា ជុំវិញការចោទប្រកាន់របស់ថៃ ដែលថាកម្ពុជាបានដាក់ពង្រាយមីនថ្មីតាមបន្ទាត់ព្រំដែន និងថែមទាំងបានទទួលស្គាល់ពីការរួមចំណែករបស់កម្ពុជាក្នុងសកម្មភាពកម្ចាត់មីនផងដែរ។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ជុំ សុន្ទរី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាធ្វើឡើងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននាល្ងាចថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ តាមមន្ត្រីនាំពាក្យរូបនេះ គណៈកម្មការអនុសញ្ញាអូតាវ៉ាក៏បានលើកទឹកចិត្តឱ្យភាគីកម្ពុជា-ថៃ បន្តកិច្ចសន្ទនាធ្វើយ៉ាងណាកាត់បន្ថយភាពតានតឹងរវាងគ្នា  និងត្រូវប្រកាន់ខ្ជាប់នូវបទឈប់បាញ់ ពិសេសបន្តជំរុញសកម្មភាពមីនមនុស្សធម៌។ 

បារាំង​និង​អ៊ីស្រាអែល​ជួប​ភាព​រកាំរកូស​នឹងគ្នា​ច្រើន​ខែ​មកហើយ ចាប់តាំងពី​មេដឹកនាំប្រទេស​បារាំង បានប្រកូស​ប្រកាស​ថា​នឹង​ទទួល​ស្គាល់​រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន។ ពេល​នេះ មេដឹកនាំ​ប្រទេស​ទាំង​២ បានប្លោងសម្តីដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក កាន់តែខ្លាំង។​ ​​ក្រៅពីស្តីបន្តោស នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែលបានចោទរដ្ឋាភិបាលបារាំង​ថា ពុំ​ព្រម​មើលថែការពារ​ពលរដ្ឋ​ជ្វីហ្វ​ឲ្យ​បានដិតដល់ និងថែមទាំង​​​បំផុស​ចលនា​ប្រឆាំង​ជ្វីហ្វ​​។​ ការលើកឡើង​នេះ ត្រូវ​ប្រធានាធិបតី​បារាំង​ចាត់ទុក​ថា​ជា​ការប្រមាថមាក់ងាយ​ចំពោះប្រទេស​បារាំង​ទាំងមូល ដែល​មិន​អាច​ទទួល​យក​បាន​សោះឡើយ។​  

កូរ៉េខាងជើង​គ្មានថ្ងៃនឹង​ដើរថយក្រោយ លះបង់ចោល​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរដែលជា​កិត្តិយស និងវត្ថុដ៏សក្តិសិទ្ធរបស់​ជាតិឡើយ។ នេះជា​សំណេររបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានKCNA ឧបករណ៍ឃោសនារបស់រដ្ឋកូរ៉េខាងជើង ដើម្បីប្រតិកម្ម​ទៅនឹង​ការលើកឡើង​របស់មេដឹកនាំ​កូរ៉េខាងត្បូងទាក់ទង​នឹង​ការលុបបំបាត់ចោល​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​នៅឧបទ្វីបកូរ៉េ។ នៅក្នុង​​ការចុះផ្សាយ​របស់ខ្លួននៅថ្ងៃពុធទី​២៧សីហា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ​កូរ៉េខាងជើង​នៅបាន​សរសេរសើចចំអក ចាត់ទុក​ប្រធានាធិបតី​ថ្មី​របស់​កូរ៉េខាងត្បូង ថាជាមនុស្សពុតត្បុត និង​ឆោតល្ងង់។

កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានដាក់លិខិតតវ៉ាជាផ្លូវការមួយទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលថៃ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការទន្ទ្រានជាបន្តបន្ទាប់របស់យោធាថៃ ចូលទៅក្នុងតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ជាពិសេសតំបន់ដែលមានប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបានរស់នៅ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ជុំ សន្ទរី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជានៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននាព្រឹកថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។ ក្នុងលិខិតតវ៉ាជាផ្លូវការនោះ កម្ពុជាបានបង្ហាញក្តីកង្វល់យ៉ាងខ្លាំង និងបានចាត់ទុកសកម្មភាពទន្រ្ទាន ដោយរាយបន្លាលួស ដាក់សំណាញ់របាំង និងដាក់កង់ឡានចូលទឹកដីខ្មែរនៅតំបន់ភូមិជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ គឺជាទង្វើដែលនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់នៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលបានឯកភាពគ្នាកាលពីកន្លងទៅ។

រដ្ឋបាលខេត្តក្វាងស៊ីរបស់ចិន បានអះអាងកាលពីចុងសប្តាហ៍កន្លងទៅថា ចិននឹងគាំទ្របណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា (CADT) ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ដោយឡែក អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាមើលឃើញថា ការបណ្តុះបណ្តាលលើចំណេះដឹងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត AI នឹងផ្តល់នូវភាពវិជ្ជមានសម្រាប់ធនធានមនុស្ស និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។

រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជា លោកទៀ សីហានៅថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០២៥នេះ បានប្រតិកម្មនឹងការរិះគន់ពីមជ្ឈដ្ឋានមួយចំនួនដែលចោទក្រសួងការពារជាតិថា បានលាក់បាំង ព័ត៌មានជុំវិញស្ថានការណ៍នៅបណ្តោយព្រំដែនខ្មែរ និងថៃ ខណៈពលរដ្ឋខ្មែរ​ក្រោកតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការរាយលួសបន្លា​រំលោភលើទឹកដីរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងភូមិជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុក អូរជ្រៅ​ ខេត្ត បន្ទាយមានជ័យ។ ប្រមុខការពារជាតិកម្ពុជា ស្នើឲ្យពលរដ្ឋរក្សាភាពអត់ធ្មត់ ខណៈរដ្ឋាភិបាលកំពុងដោះស្រាយជម្លោះជាមួយភាគីថៃ តាមយន្តការសន្ទនាគ្នា ស្របតាមការកំណត់​ក្នុងបទឈប់បាញ់រវាងភាគីកម្ពុជា​ និងថៃ។

រន្ធត់ តក់ស្លុត និងថ្កោលទោស។ នេះជា​ប្រតិកម្មដែល​សហគមន៍អន្តរជាតិ​បាន​បន្លឺ​យ៉ាងស្រុះគ្នាចាប់តាំងពី​ល្ងាច​ចន្ទទី ២៥ខែសីហា ថ្ងៃដែល​មនុស្ស​២០នាក់ ក្នុងនោះ​អ្នកកាសែត​៥នាក់​ស្លាប់​នៅក្នុងការវាយប្រហារ​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​ ទៅលើមន្ទីរពេទ្យ​នៅ​ភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល​បាន​សំដែងការសោកស្តាយចំពោះគ្រោះថ្នាក់​ ប៉ុន្តែ ការពារ​ប្រតិបត្តិការ​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​ដែលមាន​គោលដៅសំខាន់​គឺ​គាស់រំលើង​ក្រុមហាម៉ាស និង​រំដោះចំណាប់ខ្មាំង។

តើបារាំងកំពុងឈានចូល​ក្នុងវិបត្តិនយោបាយឬ? លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ហ្វ្រង់ស្វ័រ បៃរូ បានប្រថុយ​ដាក់អាយុជីវិតរដ្ឋាភិបាលរបស់​លោក ឲ្យសភាបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តនៅថ្ងៃទី​៨កញ្ញា ដើម្បី​ឈានទៅអនុម័តច្បាប់ថវិកាជាតិ ទាំងដែល​រដ្ឋាភិបាល​គ្មានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភា​​។ ក្រុមគណបក្ស​នយោបាយបារាំង ដែល​ប្រឆាំងនឹងគម្រោងច្បាប់ថវិកា​របស់រដ្ឋាភិបាល​ បាននាំគ្នា​អះអាងថា គេនឹង​មិនបោះឆ្នោត​ផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តឲ្យ​រដ្ឋាភិបាលរបស់​លោក​បៃរូឡើយ ដែលមានន័យ​ថា រដ្ឋាភិបាល​នេះអាចនឹងត្រូវដួល​​​រលំ នៅថ្ងៃទី​៨កញ្ញា​។

អភិបាល​ខេត្ត​បន្ទាយ​មាន​ជ័យលោក អ៊ុំ រាត្រី នៅថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ បាន​ផ្ញើ​លិខិត​ទៅ​អភិបាល​ខេត្ត​ស្រះកែវរបស់​ថៃ ដើម្បីជំទាស់ទៅនឹង​ការ​ចេញ​បណ្ណកម្មសិទ្ធិជូនពលរដ្ឋថៃ នៅភូមិ Nong Chan ស្រុក Khok Sung ខេត្តស្រះកែវ ជាប់នឹងភូមិជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ លិខិតជំទាស់របស់រដ្ឋបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ធ្វើឡើងក្រោយកាសែតថៃ The Nation ចុះផ្សាយថា អភិបាលខេត្តស្រះកែវ បានបញ្ជា​ឲ្យ​មន្ត្រី​ដីធ្លី​ពន្លឿន​ការ​ចេញ​បណ្ណ​កម្មសិទ្ធិ​សម្រាប់​ពលរដ្ឋនៅភូមិ Nong Chan ស្រុក Khok Sung ខេត្តស្រះកែវ។

លោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំនយោបាយប្រឆាំង នៅថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ បានសរសេរ លិខិតមួយច្បាប់ទៅកាន់នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីថៃ លោក ភូមិថាំ វីឆាយាឆ័យ ដើម្បីស្នើសុំឲ្យថៃ ដោះលែងទាហានខ្មែរចំនួន១៨ នាក់ដែលថៃចាប់ខ្លួន។ សំណើររបស់លោក សម រង្ស៊ី គឺជា ការធ្វើឡើងបន្ថែមពីលើអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទាមទារជារៀងរាល់ថ្ងៃ ស្នើសុំឲ្យភាគីថៃ ដោះលែងទាហានកម្ពុជាដោយឥតលក្ខខណ្ឌ។

បន្ទាប់ពីពលរដ្ឋខ្មែរបានស្រុះគ្នាងើបប្រឆាំងការរាយបន្លាលួសតាមតែអំពើចិត្តរបស់យោធាថៃ មេទ័ពភូមិភាគ២ថៃ ឧត្តមសេនីយ៍ឯក Boonsin Padklang បានព្រមានអំពីការបាញ់បង្អើលឲ្យមានការបញ្ឈប់សកម្មភាពបំពានលើទឹកដីថៃ។ តែអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាថ្លែងថា ការក្រោកប្រឆាំងរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរនឹងការរាយបន្លាលួសរបស់ទាហានថៃនោះ កើតចេញពីក្តីបារម្ភរបស់ពួកគេផ្ទាល់ដែលជាម្ចាស់ដី និងជាការការពារទ្រព្យសម្បតិ្តរបស់ប្រជាជន។ អ្នកវិភាគយល់ថា ការប្រឆាំងរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ ជាជំហរត្រឹមត្រូវ និងកើតចេញពីកំហឹងឈឺចាប់ខ្លាំងក្លា នៅចំពោះមុខការរាយបន្លាលួសពីសំណាក់យោធាភាគីថៃ ដែលបំពានលើទឹកដីរបស់ពួកគេ។ 

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៥​ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០២៥​ ទាហាន​ថៃ​បាន​ព្យាយាម​ចូល​រាយ​បន្លា​លួស​នៅ​ភូមិ​ជោគ​ជ័យ​ ឃុំ​អូរបី​ជាន់ ​ស្រុក​អូរ​ជ្រៅ ​ខេត្ត​បន្ទាយ​មាន​ជ័យ​ ដែល​ទល់​មុខ​ភូមិ​ Nong Chan ស្រុក Khok Sung ​ខេត្ត​ស្រះ​កែវ​ ប្រទេស​ថៃ​ ប៉ុន្តែ​ក៏​ត្រូវ​បាន​ប្រជា​ពល​រដ្ឋខ្មែរ ​និង​សមត្ថ​កិច្ច​នៅ​ភូមិ​ជោគ​ជ័យ​ធ្វើ​ការ​ទប់​ស្កាត់​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ហើយ​ទា​ហាន​ថៃ​ក៏​យក​បន្លា​លួស​នោះ​ត្រឡប់​ទៅ​វិញ​។​ នេះ​បើ​តាម​ក្រ​សួង​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា​។​ សកម្ម​ភាព​រាយ​បន្លា​លួស​របស់​ភាគី​ថៃ​មិន​មែន​ជា​លើក​ទី​១ទេ ​ពោល​តាំង​ពី​ក្រោយ​បទ​ឈប់​បាញ់​មក​ ទាហាន​ថៃ​តែង​តែ​ធ្វើ​សកម្ម​ភាព​បែប​នេះ​។​ ដើម្បី​ទប់​ទល់​នឹង​សកម្ម​ភាព​របស់​ទាហាន​ថៃ​ដែលរំលោភ​លើ​ទឹក​ដី​កម្ពុជា​ តើកម្ពុជា​ត្រូវ​ប្រើ​យុទ្ធ​សាស្ត្រ​អ្វី​ខ្លះ​​ដើម្បី​ទប់​ទល់​?

សមាជិកសភាសហព័ន្ធរបស់ប្រទេសអូស្ត្រាលីមួយរូបគឺលោក Mark Dreyfus បានធ្វើបទអន្តរាគមន៍ស្តីពីជម្លោះព្រំដែនខ្មែរ និងថៃ ដែលបានបង្កក្តីបារម្ភខ្លាំងដល់សហគមន៍ខ្មែរនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី។ តាមបទអន្តរាគមន៍ដែលមានរយៈពេល ជាង៣នាទី សមាជិកសភារូបនេះ បានថ្លែងថា ជម្លោះព្រំដែនខ្មែរថៃត្រូវតែមិនអាចកើតមានទៀត ហើយសហគមន៍អន្តរជាតិក៏ត្រូវមានការឆ្លើយតបនឹងរឿងជម្លោះនេះ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលីបានគាំទ្របទឈប់បាញ់រវាងភាគីកម្ពុជា និងថៃ។ តែលោកថា សន្តិភាពមិនមែនមានន័យថា ទាល់តែគ្មានសង្គ្រាមនោះទេ ពោលគឺត្រូវតែមានយុត្តិធម៌ សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងជំនឿជឿជាក់ថា រាល់ពលរដ្ឋទាំងអស់សមនឹងទទួលបានការរស់នៅដោយគ្មានការភ័យខ្លាច។ សូមស្តាប់បទអន្តរគមន៍របស់​លោក Mark Dreyfusសមាជិកសភាសហព័ន្ធរបស់ប្រទេសអូស្ត្រាលី ដែលរៀបចំដោយហ៊ុល រស្មី។

រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា តាមរយៈអ្នកនាំពាក្យលោក នង សាកល កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានលើកឡើងពីសុឆន្ទៈវិលទៅរកប្រក្រតីភាពឡើងវិញនៅតាមតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ តាមរយៈការចាប់ផ្តើមកិច្ចពិភាក្សាបើកព្រំដែនឡើងវិញ និងការដោះមីនតាមបែបមនុស្សធម៌។ អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសង្គមនានាយល់ឃើញថាគោលបំណងរបស់កម្ពុជាគឺជារឿងដ៏ល្អ តែត្រូវធ្វើឡើងដោយការប្រយ័ត្នប្រយែងផងដែរ។

សមត្ថកិច្ចរាជធានីភ្នំពេញអះអាងថា បានរកឃើញជនសង្ស័យ ៦នាក់ ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីប្រើប្រាស់រូបប្រុសស្អាតក្លែងបន្លំក្នុងបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ដើម្បីលួងលោម សុំស្នេហ៍ និងឆបោកប្រាក់ពីមនុស្សស្រីដោយការផ្ញើសារ។ នេះបើតាម លោក រ័ត្ន ស្រ៊ាង មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថរាជធានីភ្នំពេញដែលផ្សាយលើទំព័រហ្វេសប៊ុកនៅថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ និងបានបញ្ជាក់ថា ជនល្មើសចំនួន ៣នាក់គឺជាទណ្ឌិត ដែលកំពុងអនុវត្តទោសក្នុងពន្ធនាគារខេត្តស្ទឹងត្រែង។

នៅ​បង់ក្លាដែស លោក មូហាម៉ាដ យូនូស នាយករដ្ឋមន្រ្តីអន្តរកាល បាន​អំពាវនាវ​ដល់​របបសឹក​ភូមា ឲ្យ​បិទបញ្ចប់​ការ​បោសសម្អាត​ជាតិសាសន៍​រ៉ូហ៊ីងយ៉ា កាន់​សាសនាអ៊ីស្លាម​។ មេដឹកនាំបង់ក្លាដែស ដែល​ជាជ័យលាភី​រង្វាន់​ណូបែល​សន្តិភាព​ រូបនេះ​ ក៏ប្រកូក​​ប្រកាស​ឲ្យ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ ផ្តល់​ជំនួយ​សប្បុរសធម៌​បន្ថែមទៀត​ ទៅ​ដល់ជំរំ​ជន​ភៀសខ្លួន​រ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដែល​កំពុងតែមាន​មនុស្ស​រស់​នៅ​​កកណែនណាន់​តាន់​តាប់  ចំនួន​ជាង ​១ លាននាក់​ ឋិត​នៅ​ភាគអាគ្នេយ៍ ​ប្រទេស​បង់ក្លាដែស។​

ថ្ងៃចន្ទទី​២៥សីហា ថៃ​បានចុះកិច្ចសន្យាទិញយន្តហោះចម្បាំង​ ប្រភេទ​ Gripen ផលិតដោយ​ក្រុមហ៊ុនស៊ុយអែត SAAB ចំនួន​៤គ្រឿង។ យន្តហោះចម្បាំងថ្មីទំនើបបំផុតទាំងនេះ គឺកងទ័ពអាកាសថៃ នឹងយកមកជំនួស​យន្តហោះចម្បាំង F-16 របស់ខ្លួន ដែលមានចំណាស់តាំងតែពីឆ្នាំ​១៩៨០។

ក្រុមហ៊ុន Space X ដែលគ្រោងបាញ់​បង្ហោះសាកល្បង យានអវកាស Starship កាលពីល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​២៤សីហាម្សិលមិញ បានសម្រេច​លុបចោល​វិញ ប្រមាណ​១៥នាទីមុនពេលកំណត់ បន្ទាប់ពីបានរកឃើញថាមាន​បែកធ្លាយ​សារធាតុអុកស៊ីសែនរាវ។ នេះគឺជាបរាជ័យថ្មីមួយទៀត របស់​ក្រុមហ៊ុន​លោក Elon Musk ដែលមានមហិច្ឆតា ​ចង់ដឹកមនុស្ស​ឡើងទៅ​ព្រះចន្ទ និងគ្រោង​ទៅភពអង្គារ នៅ​ឆ្នាំ​២០២៦។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៥​ ខែ​សីហា​នេះ​ ភាគី​កម្ពុជា​ និង​ថៃ​ បាន​ឯក​ភាព​គ្នា​ក្នុង​ការ​រក្សា​ទំនាក់​ទំនង​ជា​ប្រចាំ​ រវាង​បណ្តា​យោធ​ភូមិ​ភាគ​ និង​តំបន់​យោធា ​ព្រម​ទាំង​បណ្តា​អង្គ​ភាព​ នៅ​តាម​បណ្តោយ​ព្រំ​ដែន​កម្ពុជា-ថៃ ​និង​ខិត​ខំ​ដោះ​ស្រាយ​រាល់​បញ្ហា​ដោយ​សន្តិ​វិធី ​និង​ជៀស​វាង​ការ​ប៉ះ​ទង្គិច​គ្នា​។​ នេះ​បើ​តាម​ក្រសួង​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា​ដែល​បាន​គូស​បញ្ជាក់​នៅក្នុង​លទ្ធផល​នៃ​កិច្ច​ប្រជុំ​វិសាមញ្ញ​របស់​គណៈ​កម្មា​ធិការ​ព្រំ​ដែន​ថ្នាក់​យោធ​ភូមិ​ភាគ​កម្ពុជា-ថៃ ​(RBC)​។