រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចស្វ៊ីស ត្រូវជជែកចរចា ជាមួយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សហរដ្ឋអាមេរិកទទួលបន្ទុកពាណិជ្ជកម្ម នៅថ្ងៃសុក្រ ទី៥កញ្ញា។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់ ក្រុមប្រឹក្សាសហព័ន្ធស្វ៊ីស។ កម្មវត្ថុនៃកិច្ចពិភាក្សា គ្មានអ្វីផ្សេង ក្រៅពីចង់ស្នើឲ្យអាមេរិកបញ្ចុះរនាំងពន្ធគយ ដែលស្វ៊ីសយល់ថា ខ្ពស់ខ្លាំងពេក។ ពោលអាមេរិកដាក់អត្រាពន្ធគយ ចំនួន ៣៩% ចំពោះទំនិញស្វ៊ីស។
ដូចការគ្រោងទុក សភាថៃបានបើកសម័យប្រជុំនៅថ្ងៃសុក្រទី៥កញ្ញា ដើម្បីបោះឆ្នោតជ្រើសរើសនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី។ គឺលោក អនុធិន ឆានវីរៈគូន ប្រធានគណបក្សភូមិចៃថៃ ដែលបានទទួលសំឡេងឆ្នោតគ្រប់គ្រាន់ ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រី និងចាប់ផ្តើមបង្កើតរដ្ឋាភិបាល។ លទ្ធផលដែលបានបង្ហាញអំពីបរាជ័យរបស់គណបក្សភឿថៃ របស់លោកស្រីផែថងថាន។ ប៉ុន្មានម៉ោងមុនសភាបោះឆ្នោត លោកថាក់ស៊ីន ស្ថាបនិកគណបក្សភឿថៃ បានធ្វើដំណើរតាមយន្តហោះចាកចេញពីប្រទេសភ្លាមៗផងដែរ។
រដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី តាមរយៈទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍ Smartraveller បានកែសម្រួល និងបង្រួមតំបន់ដែលប្រឈមបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ដល់ភ្ញៀវទេសចរបរទេស ពិសេសភ្ញៀវទេសចរជនជាតិអូស្ត្រាលី ដែលធ្វើដំណើរកម្សាន្តក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងសេចក្តីណែនាំទើបកែសម្រួលថ្មីចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលីបានបែងចែកទីតាំង និងភូមិសាស្ត្រក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជា ៣តំបន់ សម្រាប់ឱ្យភ្ញៀវទេសចរពិចារណាមុនធ្វើដំណើរកម្សាន្ត តែហាមដាច់ខាត ការធ្វើដំណើរទៅតំបន់ ដែលមានចម្ងាយ ៥០គីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-ថៃ។
ពលរដ្ឋខ្មែរបានបញ្ចេញប្រតិកម្មហួសចិត្តជាបន្តបន្ទាប់ តាំងពីថៃប្រកាសទិញយន្តហោះចម្បាំង ៤គ្រឿងបន្ថែមទៀតពីប្រទេសស៊ុយអែតកាលពីចុងខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ ប្រតិកម្មហួសចិត្ត ព្រោះស៊ុយអែតដែលធ្លាប់ជាអ្នកផ្តល់ជំនួយផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សមកកម្ពុជាបែរជាងាកទៅចុះកិច្ចព្រមព្រៀងលក់យន្តហោះ Gripen ទៅឲ្យថៃដើម្បីធ្វើសង្រ្គាមប្រឆាំងកម្ពុជាទៅវិញ។ គួររម្លឹកថា ថៃបានប្រើប្រាស់យន្តហោះ Gripen របស់ស៊ុយអែតនេះក្នុងការវាយប្រហារកម្ពុជាចំនួន ៥ថ្ងៃនៅតាមព្រំដែនកាលពីចុងខែកក្កដាកន្លងទៅ។ តើកម្ពុជាគួរមានយន្តការអ្វីខ្លះដើម្បីបង្អាក់ស៊ុយអែតកុំឲ្យលក់យន្តហោះចម្បាំងទៅឲ្យប្រទេសថៃ?
ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន គំរាមវាយប្រហារទៅលើកងទ័ពបស្ចិមលោកដែលដាក់ពង្រាយនៅអ៊ុយក្រែន។ ការប្រកាសគំរាមនេះ ធ្វើឡើងតែមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពី ប្រធានាធិបតីបារាំង លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានប្រកាសថានឹងបញ្ជូនកងទ័ពអឺរ៉ុប ២៦ប្រទេស ទៅជួយការពារសន្តិសុខអ៊ុយក្រែន នៅពេលខាងមុខ។
នៅក្នុងបទយកការណ៍សហគមន៍ខ្មែរនៅប្រទេសបារាំងនៅថ្ងៃសុក្រទី៥ កញ្ញា ឈាងបុប្ផា ណែនាំលោកអ្នកនាងឲ្យបានស្គាល់ម្ចាស់អ្នកនិពន្ធរឿងប្រលោមលោក ផ្ទះត្រើយស្ទឹងម្ខាង។ ផ្ទះត្រើយស្ទឹងម្ខាង ជាស្នាដៃនិពន្ធប្រលោមលោកលើកដំបូងគេរបស់ហង្ស ខ្មៅ និងត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយ៤លើកមកហើយនៅប្រទេសកម្ពុជា។ តើផ្ទះត្រើយស្ទឹងម្ខាងមានសាច់រឿងយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ និងថា តើអ្នកនិពន្ធហង្សខ្មៅជាអ្នកណា?
ចាប់តាំងពីកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃបានផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នាអស់រយៈពេល៥ថ្ងៃ កាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ កម្ពុជាហាក់បានបង្ហាញពីសកម្មភាពការទូតមមាញឹកជាងសព្វមួយដង។ ក្រោយការជំរុញពីលោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកឲ្យមានការចរចា ដើម្បីទទួលបានបទឈប់បាញ់កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ កម្ពុជាមានឱកាសធ្វើការងារការទូតយ៉ាងពេញដៃពេញជើង ស្របពេលដែលថៃកំពុងប្រឈមនឹងនយោបាយផ្ទៃក្នុងមកទល់បច្ចុប្បន្ន។
ធូបជារបស់ម្យ៉ាងដែលពលរដ្ឋខ្មែរនិយមប្រើសម្រាប់ធ្វើពិធីបួងសួងតាមបែបសាសនា។ ស្ត្រីវ័យចំណាស់ប្រកបរបរធ្វើសរសៃធូកក្នុងស្រុកអង្គរធំ ខេត្តសៀមរាបបានប្រាប់ថា ធូបខ្មែរមានទីផ្សារល្អ ទោះបីលក់បានក្នុងតម្លៃទាបក៏ដោយ។ ជាមួយគ្នានេះ ពួកគាត់ក៏បារម្ភពីការប្រឈមបាត់បង់របរមួយនេះ ដោយសារតែខ្វះអ្នកបន្តវេន និងវត្ថុធាតុដើម។
មានទីតាំងមិនប្រក្រតីចំនួន ៥៦៨កន្លែងបានដៅលើផែនទី Google ជុំវិញភូមិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជាក្នុងអំឡុងពេលមានជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ នេះបើតាមការរកឃើញរបស់ក្រុមសហគមន៍ Cambodia Local Guides ដែលជួយពិនិត្យមើលភាពមិនប្រក្រតីនៅលើផែនទី Google។ នៅក្នុងបទសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI លោក ជី សុផាត ក្រុមការងារ Cambodia Local Guides បានឲ្យដឹងថា ទីតាំងមិនប្រក្រតីជាង ៥០០កន្លែងបានដៅលើផែនទី Google ដោយប្រើពាក្យអសុរស ជុំវិញ ១៨រាជធានី-ខេត្តនៃប្រទេសកម្ពុជា និងថា វាបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់វិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា ពិសេសអាចប៉ះពាល់ដល់វិស័យសន្តិសុខជាតិ។ ក្នុងន័យនេះ លោក និងក្រុមការងារនឹងរៀបចំរបាយការណ៍លម្អិតមួយទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនផែនទី Google ពិនិត្យ និងដោះស្រាយ។
ក្រុមបញ្ញាវន្តខ្មែរដែលមានតំណាងឈ្មោះ លោក មូន ពេជ្រ បានស្នើឲ្យសភាស៊ុយអ៊ែតពិចារណាឡើងវិញនូវផែនការផ្សេងៗក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយប្រទេសថៃ រួមទាំងការលក់យន្តហោះចម្បាំង Gripen។ ចំពោះក្រុមបញ្ញាវន្តខ្មែរ ខណៈជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃនៅតែមិនទាន់បានដោះស្រាយ ការចុះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធារបស់ស៊ុយអែតជាមួយប្រទេសថៃ គឺមិនស៊ីសង្វាក់គ្នា និងនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ស៊ុយអែតចំពោះសន្តិភាព និងសិទ្ធិមនុស្ស។
ប្រមុខរដ្ឋចិន លោក ស៊ី ជីនពីង និង ប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន ជជែកគ្នាអំពីការរស់នៅអាយុវែង និងមាន«ជីវិតអមតៈ» ក្នុងឱកាសពិធីដង្ហែក្បួនកងទ័ពដ៏ធំសម្បើម នៅរដ្ឋធានីប៉េកាំង ថ្ងៃទី៣ កញ្ញា កន្លងទៅ។ ការនិយាយគ្នាអំពីរឿង«រស់នៅបានយូរអង្វែង»នេះ នាំឲ្យបណ្តាញសារព័ត៌មានបស្ចិមចាប់អារម្មណ៍យកទៅចុះផ្សាយ និងចោទសួរទៅចៅហ្វាយវិមានក្រេមឡាំង ហើយលោកពូទីន ក៏បញ្ជាក់ក្នុងសន្និសីទកាសែត ថា នៅពេលនោះ មេដឹកនាំទាំងពីរ ពិតជាបាននិយាយអំពី«ជីវិតអមតៈ»មែន។
ក្រសួងសុខាភិបាលបានប្រកាសនៅថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ថា ក្រុមការងារមន្ទីរពិសោធន៍បានរកឃើញផលិតផលបំប៉នសុខភាព និងផលិតផលគ្រឿងសម្អាងចំនួន ៣មុខរបស់អ្នកស្រី ឆេង ស្រីរ័ត្ន ហៅ Love Riya មានផ្ទុកសារធាតុគ្រោះថ្នាក់។ ការលើកឡើងរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលដូច្នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមន្ត្រីជំនាញរបស់ក្រសួងយកសំណាកផលិតផលបំប៉នសុខភាពចំនួន ២មុខ និងផលិតផលគ្រឿងសម្អាងចំនួន ១២មុខរបស់អ្នកស្រី ឆេង ស្រីរ័ត្ន ទៅវិភាគគុណភាព។
វិបត្តិនយោបាយថៃ នៅតែបន្តជាប់គាំង។ កាលពីថ្ងៃពុធទី៣កញ្ញា គណបក្សភឿថៃ បានប្រកាសនីតិវិធីរំលាយសភា បន្ទាប់ពីលោក អនុធិន ឆានវីរៈគូន ប្រធានគណបក្សភូមិចៃថៃ ត្រូវបានគណបក្សប្រាឆាឈុនសម្រេចគាំទ្រឲ្យធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៤កញ្ញា ក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រថៃ បានបដិសេធ មិនទទួលយកសំណើសុំរំលាយសភារបស់ភឿថៃទេ ដោយលើកឡើងថាមានបញ្ហាគតិយុត្តិ។
នៅថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ រដ្ឋបាលខេត្តតាកែវបានដាក់បម្រាមមិនឱ្យមានការបង្ហោះដ្រូន ឬប៉េងប៉ោងនៅក្បែរអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោចាប់ពីថ្ងៃទី៣ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែកញ្ញា ដោយពន្យល់ហេតុផលថា អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោនឹងធ្វើតេស្តសាកល្បងការហោះហើរពេញលេញ មុននឹងព្រលានយន្តហោះខ្នាតធំលំដាប់ 4F របស់កម្ពុជាមួយនេះនឹងបើកប្រតិបត្តិការហោះហើរជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី៩ កញ្ញា។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញានេះ លោក ស៊ិន ចាន់សេរីវត្ថា អ្នកនាំពាក្យអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលបញ្ជាក់ថា ការធ្វើតេស្តសាកល្បងការហោះហើរពេញលេញ ការត្រួតពិនិត្យឧបករណ៍ឃ្លាំមើលដែនអាកាស និង ផ្លូវចុះចត គឺទទួលបានជោគជ័យជាបន្តបន្ទាប់។ តាមលោក ស៊ិន ចាន់សេរីវត្ថា អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោនឹងក្លាយជាសមិទ្ធិផលដ៏សំខាន់នៃភាពរីកចម្រើនក្នុងវិស័យអាកាសចរណ៍កម្ពុជា។
បារាំងនិងអង់គ្លេស ធ្វើជាសហប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំកំពូលមេដឹកនាំលោកខាងលិច ប្រមាណ ៣០ប្រទេស ដើម្បីរកដំណោះស្រាយជួយអ៊ុយក្រែន ដោយបានស្នើឲ្យបង្កើត«សម្ព័ន្ធស្ម័គ្រចិត្តជួយការពារសន្តិសុខអ៊ុយក្រែន» ។ ក្នុងន័យនេះ បារាំង អង់គ្លេស និងបែលហ្ស៊ិក ក៏បានលើកសំណើឲ្យបញ្ចូនកងទ័ពរបស់បស្ចិមលោក ឲ្យទៅយាមកាម«ឃ្លាំមើលសន្តិភាព»នៅលើទឹកដីអ៊ុយក្រែន នៅពេលដែលរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែនសម្រេចធ្វើបទឈប់បាញ់។ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ នឹងចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះ ពីចម្ងាយ។ មុនកិច្ចប្រជុំមួយថ្ងៃ លោក ត្រាំ បានប្រកាសពីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនថា នឹងបង្កើនកងទ័ពអាមេរិកនៅប៉ូឡូញ។ ប៉ូឡូញជាទីដែលនៅកៀកនឹងសមរភូមិអ៊ុយក្រែន-រុស្ស៊ី។
ហេតុការណ៍នៃការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងយោធាថៃ និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅភូមិជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យបានកើតឡើងជាថ្មីនៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៤ ខែកញ្ញានេះ។ មូលហេតុនៃការប៉ះទង្គិច គឺដោយសារតែទាហានថៃបានព្យាយាមយកបន្លាលួសមកព័ទ្ធដីចម្ការអំពៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលអាស្រ័យផលនៅទីនោះ។ ការណ៍នេះនាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរស្រាក់ដៃគ្នាបណ្តេញទាហានថៃឲ្យត្រលប់ទៅទីតាំងរបស់ខ្លួនវិញ។ អ្នកឃ្លាំមើលយល់ថា ថៃកំពុងបញ្ឆេះភ្លើងកំហឹងជាមួយភាគីកម្ពុជាដើម្បីឲ្យទាហានកម្ពុជាធ្វើសកម្មភាពតបត រួចចោទប្រកាន់កម្ពុជាថាបានរំលោភបំពានបទឈប់បាញ់។ តើភាពចម្រូងចម្រាសនៅភូមិជោគជ័យអាចឈានទៅផ្ទុះអាវុធជាថ្មីរវាងយោធាខ្មែរ-ថៃដែរ ឬយ៉ាងណា?
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទូទាត់សងបំណុលឱ្យចិនចំនួន ១១១.៧៥លានដុល្លារ និងការប្រាក់ជិត ២៩លានដុល្លារ នៅឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២៥នេះ។ នេះបើតាមព្រឹត្តិបត្រស្ថិតិបំណុលសាធារណៈរបស់កម្ពុជា ដែលចេញផ្សាយថ្មីៗនេះ។ ក្នុងចំណោមបំណុលសាធារណៈសរុប ១២.៦៧ពាន់លានដុល្លារ បំណុលដែលកម្ពុជាជាប់ជំពាក់ចិនមានសរុបប្រមាណ ៤.០៧ ពាន់លានដុល្លារ ខណៈប្រទេសចិនជាម្ចាស់បំណុលទ្វេភាគីធំបំផុតមួយរបស់កម្ពុជា។
នៅថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ អភិបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យរបស់កម្ពុជា បានចេញលិខិតផ្លូវការមួយបញ្ជាក់ប្រាប់ទៅភាគីថៃថា ការធ្វើសកម្មភាពណាមួយដោយឯកតោភាគីគឺជាការរំលោភលើបទឈប់បាញ់ និងជាការរំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀងនានាដែលកម្ពុជា និងថៃបានឯកភាពគ្នាកន្លងមក។ នេះជាការឆ្លើយតបរបស់ភាគីកម្ពុជា បន្ទាប់ពីអភិបាលខេត្តស្រះកែវរបស់ថៃបានជូនដំណឹងមកអភិបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យពីកិច្ចសហការជម្លៀសពលរដ្ឋខ្មែរចំនួន ១៧០គ្រួសារចេញពីភូមិសាស្ត្រ ក្នុងឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈសារាចរចុះថ្ងៃទី២៧ សីហាបានសម្រេចផ្អាកការរៀបចំព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូកក្នុងឆ្នាំ២០២៥ ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី៤ ទី៥ និងទី៦ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។ ការសម្រេចនេះធ្វើឡើងក្រោមហេតុផលសំខាន់ ២ ទី១ គឺកម្ពុជាកំពុងប្រឈមនឹងស្ថានភាពមិនទាន់នឹងនរផ្នែកព្រំដែនជាមួយប្រទេសថៃ និងទី២ គឺលំហូរពលករខ្មែរដែលត្រលប់ពីប្រទេសថៃមករកការងារធ្វើក្នុងស្រុក។
នៅប្រទេសថៃ លោក ភូមិថាំ វិឆៈយៈឆៃ នាយករដ្ឋមន្ត្រីបណ្តោះអាសន្ន មកពីគណបក្សភឿថៃ ប្រកាសផ្តើមនីតិវិធីរំលាយសភា។ ការប្រកាសបោះឆ្នោតរំលាយរដ្ឋសភាយ៉ាងដូច្នេះ ធ្វើឡើងក្រោយពី បក្សប្រឆាំង គឺគណបក្សប្រាឆាឈុន បានងាកទៅគាំទ្របេក្ខជនរបស់បក្សភូមិចៃថៃ សម្រាប់កៅអីប្រមុខរដ្ឋាភិបាលថ្មី។ បក្សភូមិចៃថៃ ជាអតីតសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់បក្សភឿថៃ តែបានសម្រេចដកខ្លួនពីរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។
កម្ពុជាបានសម្រេចផ្អាកការប្រារព្ធពិធីបុណ្យអុំទូកដែលគ្រោងធ្វើនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខ។ តាមសារាចររបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ការសម្រេចផ្អាកប្រារព្ធពិធីបុណ្យអុំទូកឆ្នាំនេះ គឺដោយសារកម្ពុជាជាប់ដៃដោះស្រាយបញ្ហាជូនជនភៀសសឹក និងពលករខ្មែរធ្វើការនៅប្រទេសថៃដែលវិលត្រឡប់ចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាវិញ។ ការសម្រេចដូចនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចាត់ទុកជាផ្នែកមួយនៃការបន្តអនុវត្តបទឈប់បាញ់រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងថៃដែលសម្រេចបាននៅម៉ាឡេស៊ី កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គមយល់ថា ការផ្អាកពិធីបុណ្យអុំទូកក្នុងបរិបទនៃជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃជាការគិតគូរត្រឹមត្រូវ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការរៀបចំពិធីបុណ្យអុំទូកឆ្នាំ ២០២៥ អាចធ្វើនៅតាមបណ្តាខេត្តនានាដោយផ្អែកតាមលទ្ធភាពជាក់ស្តែងរបស់អាជ្ញាធរ និងប្រជាពលរដ្ឋ។
នៅទីក្រុងប៉េកាំង ថ្ងៃពុធទី៣កញ្ញា លោកប្រធានាធិបតីចិន បានប្រារព្ធពិធីដង្ហែក្បួនកងទ័ពដ៏ធំសម្បើម ដើម្បីបង្ហាញគ្រឿងសព្វាវុធទំនើបៗ ក៏ដូចជាបញ្ជាក់ឥទ្ធិពលរបស់ចិនក្នុងពិភពលោក។ ក្នុងចំណោមភ្ញៀវកិត្តិយស ប្រមុខរដ្ឋនៃបណ្តាប្រទេសដែលចិនអញ្ជើញចូលរួម គឺមានលោកពូទីន ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី និងលោកគីម ជុងអ៊ុង មេដឹកនាំផ្តាច់ការកូរ៉េខាងជើង ដែលជាសុទ្ធតែជាមហាមិត្តដ៏ធំទាំង២របស់ចិន។ ថ្លែងក្នុងពិធីដ៏មហាអស្ចារ្យនេះ លោកស៊ី ជីនពីងបានប្រកាសថា “គ្មាននរណា អាចមកបង្អាក់ដំណើរឈ្ពោះទៅមុខ របស់ចិនបានឡើយ”។
អំពើកាប់សម្លាប់មនុស្ស បង្កឡើងដោយរបបសឹកភូមានិងក្រុមឧទ្ទាម បាននិងកំពុងតែកើតមានឡើង នៅរដ្ឋរ៉ាឃីន ភាគខាងលិចភូមា។ ឧត្តមស្នងការដ្ឋានសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បានចេញរបាយការណ៍ថ្មីមួយ នៅថ្ងៃអង្គារទី២កញ្ញា អះអាងថា សកម្មភាពកាប់សម្លាប់ធ្វើបាបប្រជាជនស៊ីវីលនេះ គឺមានទម្រង់ដូចគ្នាទៅនឹងអំពើកាប់សម្លាប់ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ដែលកងទ័ពភូមាបានធ្វើទៅលើជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៧។
រត់គេចខ្លួន ចាកចេញពីប្រទេស បន្ទាប់ពីត្រូវក្រុមប្រឆាំងផ្តួលរំលំអំណាចកាលពីខែធ្នូចុងឆ្នាំមុន អតីតប្រធានាធិបតីស៊ីរី លោកបាស្ហា អាល់អាសាដត្រូវមកជាប់សំណាញ់ច្បាប់បារាំង នៅក្នុងសំណុំរឿងសម្លាប់អ្នកកាសែតបរទេសពីរនាក់ កាលពីឆ្នាំ ២០១២។ នៅថ្ងៃអង្គារទី ២កញ្ញា សហព័ន្ធអន្តរជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស នៅទីក្រុងប៉ារីសបានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយដែលបញ្ជាក់ថា តុលាការបារាំងបានចេញដីកាតាមចាប់ខ្លួន អតីតប្រធានាធិបតីស៊ីរី និងបក្សពួកចំនួន៦នាក់។
រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំងបានប្រកាសផ្តល់ជំនួយប្រមាណជាង២០លានយ័ន ឬជិត៣លានដុល្លារអាមេរិក ដល់ជនភៀសសឹកនៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលរងគ្រោះពីការឈ្លានពានរបស់កងទ័ពថៃ។ ការផ្តល់ជំនួយនេះធ្វើឡើងក្នុងជំនួបរវាង នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី ជីងពីង នៅក្រៅកិច្ចប្រជុំកំពូលអង្គការសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃបូក (SCO) ក្នុងទីក្រុងធានជីង ប្រទេសចិនកាលពីថ្ងៃទី៣០ សីហា ដល់ថ្ងៃទី១ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥។
នៅក្នុងឱកាសប្រារព្ធពិធីបុណ្យឯករាជ្យពីបារាំង លើកទី៨០ នៅថ្ងៃអង្គារទី ២កញ្ញានេះ វៀតណាមបានរៀបចំក្បួនព្យុហយាត្រាយោធាយ៉ាងធំសម្បើមមិនធ្លាប់មានពីមុនមក។ កងទ័ពមន្រ្តីរដ្ឋការ ពលករ និងជនជាតិភាគតិច សរុប៤ម៉ឺននាក់ចូលរួមក្នុងព្យុហយាត្រា ក្រោមក្រសែភ្នែកតាមដានរបស់មេដឹកនាំវៀតណាម លោកតូ ឡឹម ដែលអមដោយថ្នាក់ដឹកនាំមកពីប្រទេសកម្ពុជា ចិន និងគុយបា។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បានចោទអាជ្ញាធរកម្ពុជាថាបាន និងកំពុងយាយីពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន។ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិមួយនេះបានលើកឡើងថា ការយាយីនេះជាឧទាហរណ៍នៃការគាបសង្កត់សិទ្ធិមនុស្សឆ្លងដែន។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចាត់ទុកការចោទប្រកាន់របស់ Human Rights Watch ថាមិនត្រឹមត្រូវ គ្មានតុល្យភាព និងដើរតួជាអ្នកនាំពាក្យឲ្យក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមមួយក្តាប់តូចនៅក្រៅប្រទេស។
មនុស្សជាច្រើនពាន់នាក់នៅបន្តធ្វើបាតុកម្មតវ៉ានៅទូទាំងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី នៅថ្ងៃចន្ទទី១កញ្ញា នោះបើទោះបីជានាយករដ្ឋមន្រ្តីព្រមានប្រើកម្លាំងដើម្បីរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់។ នៅពេលបាតុកម្មបន្តផ្ទុះនៅតាមទីក្រុងជាច្រើននៅក្នុងប្រទេស នៅរដ្ឋធានីហ្សាការតាជាទីដែលរដ្ឋាភិបាលដាក់ពង្រាយទាហាននិងប៉ូលិស នៅតាមផ្លូវធំៗ និងនៅមុខរដ្ឋសភា បាតុករបានរំសាយនៅពេលថ្ងៃលិច ចំណែក ក្រុមស្រ្តី និងនិស្សិតមួយចំនួនបានសម្រេចលើកថ្ងៃធ្វើបាតុកម្ម ដើម្បីជៀសវាងការប៉ះទង្គិច និងការបង្រ្កាបពីសំណាក់យោធាឥណ្ឌូណេស៊ី។ ពួកគេលើកពេលធ្វើបាតុកម្ម ប៉ុន្តែ កំហឹងតវ៉ារបស់ពួកគេនៅតែខ្លាំង បើទោះបីជារដ្ឋាភិបាល និងសភាបានធ្វើសម្បទានមួយចំនួនក្តី។ ហេតុអ្វីបានជាដូច្នេះ?
៣ថ្ងៃបន្ទាប់ពីលោកស្រី ភែថងថាន ត្រូវបានតុលាការធម្មនុញ្ញថៃដកហូតតំណែងជាស្ថាពរ គណបក្សនយោបាយធំៗថៃ បានចាប់ផ្តើមប្រជុំចរចាគ្នា ដើម្បីស្នើបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីម្នាក់ទៀត ទៅកាន់សភា។ បន្ទាប់ពីបានប្រជុំ២ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ជាមួយគណបក្សភឿថៃ និងគណបក្សភូមិចៃថៃ គណបក្សប្រាឆាឈុនដែលជាបក្សប្រឆាំងធំជាងគេបង្អស់ បានបើកការប្រជុំបក្សកាលពីថ្ងៃចន្ទទី១កញ្ញា ដើម្បីសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសគាំទ្របក្សណាមួយ។ តែការប្រជុំនេះ មិនបានលទ្ធផលអ្វីទាំងអស់ ដោយសមាជិកបក្សបានបង្ហាញការមិនទុកចិត្ត ទាំងទៅលើបក្សភូមិចៃថៃ និងទៅលើបក្សភឿថៃ។
នៅក្នុងជំនួបកំពូលរបស់អង្គការសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃនៅថ្ងៃចន្ទទី ១កញ្ញា ដែលមានការចូលរួមពីប្រមុខដឹកនាំ និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលប្រទេសជាង២០ ប្រធានាធិបតីចិន និងប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីបាននិយាយម្តងម្នាក់ បរិហារិះគន់ និងទម្លាក់កំហុសលើប្រទេសលោកខាងលិច។ នៅក្នុងបរិបទដែលពិភពលោកកំពុងជ្រួលច្របល់ និងផ្លាស់ប្តូរលឿន ប្រធានធិបតីចិន លោកស៊ី ជីនពីងបានអំពាវនាវឲ្យគេដើរតាមស្មារតីសៀងហៃ ដោយប្រឆាំងដាច់ខាតនឹងគំនិតសង្រ្គាមត្រជាក់ និងសកម្មភាពដើរសម្លុតអ្នកដទៃ។
កាសែតក្នុងស្រុកថៃកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ បានចុះផ្សាយអំពីករណីចាប់ឃុំខ្លួនពលរដ្ឋខ្មែរចំនួន៣៨នាក់ ដែលលួចឆ្លងដែនខុសច្បាប់ចូលប្រទេសថៃដើម្បីស្វែងរកការងារ។ ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងនោះបានប្រាប់សមត្ថកិច្ចថៃថា ពួកគេជួបប្រទះវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុធ្ងន់ធ្ងរ ទើបត្រូវបង្ខំចិត្តលួចឆ្លងដែនចូលទឹកដីថៃ។ អ្នកធ្វើការលើបញ្ហាពលករចំណាកស្រុកអះអាងថា ពលករខ្មែរត្រឡប់ពីប្រទេសថៃកំពុងប្រទះបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗដូចជា កង្វះជំនួយមនុស្សធម៌ វិបត្តិបំណុលធនាគារ និងកង្វះការងារធ្វើជាដើម។ ក្នុងន័យនេះអ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងវិស័យការងារទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការជាបន្ទាន់មួយ ដូចជាការបញ្ចេញកញ្ចប់ថវិកាជាតិនៅកម្រិតណាមួយ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបញ្ហាប្រឈមរបស់ពលករខ្មែរទាំងនោះ។
គ្រោះរញ្ជួយដីកម្រិត ៦នៃមាត្រដ្ឋានរិចទែរ បានកើតឡើងនៅភាគខាងកើតប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថាន កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យឈានចូលថ្ងៃចន្ទ ទី១កញ្ញានេះ។ យោងតាមព័ត៌មានបឋម ពីអាជ្ញាធរតាលីបង់ មានមនុស្សស្លាប់យ៉ាងហោច ៨០០នាក់ និងរបួសយ៉ាងហោចជិត៣០០០នាក់។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch នៅថ្ងៃទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្នើឱ្យកម្ពុជាកែសម្រួលការអនុម័តច្បាប់ដកសញ្ជាតិ ដោយយល់ថា ច្បាប់ថ្មីនេះអាចជាឧបករណ៍នយោបាយរាំងខ្ទប់សំឡេងពលរដ្ឋ។ តាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ខ្លួន អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សចាត់ទុកច្បាប់ដកសញ្ជាតិប្រាសចាកពីច្បាប់ ដែលមានចែងជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស។
