នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១​ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០២៥​ ក្រុម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​តស៊ូ​របស់​ លោក សម រង្ស៊ី បាន​សម្រេច​បង្កើត​រដ្ឋា​ភិបាល​ក្រៅ​ប្រ​ទេស​មួយ ​ដោយ​មាន​ស្ថាប័ន ​ឬ​ក្រសួង​ចំនួន​៧​ ដើម្បី​ដំណើរ​ការ​រដ្ឋា​ភិបាល​និរទ្ទេស​ខ្លួន​មួយនេះ​។​ តែ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​តស៊ូនៅ​មិន​ទាន់​បង្ហាញ​ពី​សមាស​ភាព​ក្បាល​ម៉ា​ស៊ីន​ដឹក​នាំ​រដ្ឋា​ភិបាល​ក្រៅ​ប្រទេស​នេះ​នៅ​ឡើយ​ទេ​ តែ​គេ​គ្រោង​បង្ហាញ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៥​ ខែ​តុលា ​បន្ទាប់​ពី​ដាក់​ឲ្យ​ដំណើរ​ការ​ជា​ផ្លូវ​ការ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី២៣​ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០២៥​។

កម្ពុជា-ថៃបានឯកភាពគ្នាសាកល្បងកំណត់តំបន់សម្រាប់ការដោះមីនក្នុងរយៈពេល ១ខែខាងមុខ។ នេះបើតាមសេចក្តីសម្រេចនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំពិសេសរបស់គណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅ (GBC) នាថ្ងៃពុធទី១០ កញ្ញា។ អ្នកជំនាញផ្នែកកិច្ចការអន្តរជាតិ លើកឡើងពីភាពវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមាន របស់កម្ពុជា ក្នុងការសម្រេចចិត្តកំណត់តំបន់ដោះមីនរួមជាមួយភាគីថៃ។ ភាពវិជ្ជមានគឺ ការដោះមីនរួមគ្នានឹងធ្វើឲ្យថៃលែងមានលេសចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាជាអ្នកដាក់មីនតាមបន្ទាត់ព្រំដែន។ តែភាពអវិជ្ជមានគឺ ពួកគេបារម្ភថា ថៃនឹងងាយស្រួលចូលទន្ទ្រានទឹកដីកម្ពុជា ក្រោយការដោះមីនបានជោគជ័យ។

ក្រោយអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ ឬព្រលានយន្តហោះពោធិ៍ចិនតុងបិទទ្វារបាន២ថ្ងៃ អាជីវករលក់ម្ហូបអាហារនៅមុខព្រលានយន្តហោះត្អូញត្អែរពីការធ្លាក់ចុះប្រាក់ចំណូលដែលពឹងអាស្រ័យលើអ្នករត់តាក់ស៊ី។ បច្ចុប្បន្ន អ្នករត់តាក់ស៊ីមួយភាគធំបានផ្លាស់ប្តូរទៅរកភ្ញៀវនៅព្រលានយន្តហោះថ្មីជំនួសវិញ។

ប្រទេស​ចិន​បាន​អះ​អាង​ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត​ពី​ការ​រីក​ចម្រើន​នៃ​ទំនាក់​ទំនង​រវាង​ចិន ​និង​កម្ពុជា​ដែល​បាន​ប្រែ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​សហគមន៍​វាសនា​រួម​រវាង​ចិន-កម្ពុជា ​នៅគ្រប់​រដូវ​កាល​ក្នុង​យុគ​សម័យ​ថ្មី​។ ​ការ​វិវត្តន៍​នេះ​ត្រូវ​បាន​ចិន​ចាត់​ទុក​ថា​ជានិមិត្ត​រូប​នៃ​ទំនុក​ចិត្ត ​និង​សាមគ្គី​ភាព​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​២​ និង​បាន​បើក​ចក្ខុ​វិស័យ​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​កាន់​តែ​ទូ​លំ​ទូ​លាយ​សម្រាប់​កិច្ច​សហ​ប្រតិ​បត្តិ​ការ​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​គ្រប់​ជ្រុង​ជ្រោយ​។​ ការ​លើក​ឡើង​របស់​ប្រទេស​មហា​អំណាច​ចិន​នាពេល​នេះ​ គឺ​នៅ​ពេល​ចិន​រំលឹក​ខួប​អនុស្សាវ​រីយ៍​លើក​ទី​៨០​ នៃ​ជ័យ​ជម្នះ​សង្គ្រាម​របស់​ចិន​ប្រឆាំង​នឹង​ជប៉ុន​ និងសង្រ្គាម​ប្រឆាំង​ហ្វាស៊ីស​ពិភព​លោក​។

នៅថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ៧បានចេញរបាយការណ៍បឋមស្តីពីផលប៉ះពាល់ផ្នែកបរិស្ថានក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ឧត្តរមានជ័យ និងបន្ទាយមានជ័យ ដែលបណ្តាលមកពីការប្រើសារធាតុគីមី និងផ្សែងពុលពីសំណាក់ទាហានថៃ។ ក្នុងបទសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិRfi នៅថ្ងៃទី១១កញ្ញានេះ លោក រស់ សុដ្ឋា ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធភាពការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាហៅកាត់ថា CHRAC បានរកឃើញពីផលប៉ះពាល់ក្នុងកម្រិតទ្រង់ទ្រាយធំពុំធ្លាប់មាន ជាពិសេសផលប៉ះពាល់ដល់សុខុមាលភាពពលរដ្ឋខ្មែរ។ តាម លោក រស់ សុដ្ឋា ផ្សែងពុលដែលទាហានថៃបាញ់ស្រោចពីលើមេឃអំឡុងពេលមានសង្គ្រាមបានបណ្តាលឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើននាក់មានបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ សត្វចិញ្ចឹមរបស់អ្នកភូមិស្លាប់ស្ទើរទាំងអស់ និងដំណាំក៏ត្រូវខូចខាត។ ទន្ទឹមនេះ ប្រភពទឹក ខ្យល់ និងដីក៏ត្រូវបានរបាយការណ៍នេះរកឃើញថាបានរងនូវការបំពុលផងដែរ។ តាមប្រធានអង្គការ CHRAC អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងក្រុមអ្នកជំនាញនឹងបន្តចុះវាយតម្លៃពីកម្រិតផលប៉ះពាល់ម្តងទៀត ដើម្បីធ្វើជារបាយការណ៍ពេញលេញដាក់ជូនរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អង្គការសហប្រជាតិ និងអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន៕  

នៅប្រទេស​ស្រីលង្កា រដ្ឋសភា​បា​នអនុម័ត​ច្បាប់​ដកហូត​សិទ្ធិស្នាក់នៅ​និវេសនដ្ឋានសាធារណៈរបស់រដ្ឋ​ សម្រាប់​​​អតីតប្រធានាធិបតី ហើយ​ថែមទាំង​ដកហូត​ឯកសិទ្ធិពិសេស​ផ្សេងៗទៀត។ ជាប្រតិកម្មភ្លាមៗ អ្នក​នយោបាយ​បក្សប្រឆាំងរិះគន់ថា​ ច្បាប់ថ្មីនេះជា​​វិធានការ​សងសឹករបស់​រដ្ឋាភិបាល​ឆ្វេងនិយម​ និងថា ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្ន​កំពុងតែ​​បោសសម្អាត​អ្នក​ប្រឆាំង​នឹងខ្លួន។​ ​

ក្រ​សួង​ទេស​ចរណ៍​នា​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ ​បាន​ចេញ​សេច​ក្តី​ណែនាំ​មួយ​ឲ្យ​ប្រតិ​បត្តិករ​ទាំង​អស់​ពង្រឹង​គុណ​ភាព​សេវា​កម្ម​របស់​ខ្លួន​ ពិសេស​ក្នុង​រដូវ​បុណ្យ​កាន់​បិណ្ឌ ​និង​បុណ្យ​ភ្ជុំ​បិណ្ឌ​ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៨​ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២២​ ខែ​កញ្ញា ​ឆ្នាំ​២០២៥​។​ សេច​ក្តី​ណែនាំ​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​គោល​បំណង​លើក​កម្ពស់​កិត្យា​នុ​ភាព ​និង​ភាព​ធន់​របស់​កម្ពុជា ហើយ​ប្រែ​ក្លាយ​កម្ពុជា​ជា​គោល​ដៅ​ទេសចរណ៍​ប្រកប​ដោយ​សុវត្ថិ​ភាព និង​ភាព​ទាក់​ទាញ​ជា​ដើម​។​ អ្នកជំនាញ​លើក​ឡើង​ថា ​រដូវ​ភ្ជុំ​បិណ្ឌ​គឺ​ជា​ពេល​ដែល​មាន​កំណើន​ទេសចរណ៍​ក្នុង​ស្រុក​។​ តែ​ទន្ទឹម​គ្នា​នោះ ​អ្នកជំ​នាញ​ លើក​ឡើង​ថា​ ប្រតិ​បត្តិករ​ទេស​ចរណ៍​គួរ​តែ​ពង្រឹង​បន្ថែម​ទៀត​លើ​សេវា​កម្ម​របស់​ខ្លួន​ ខណៈ​នៅ​មាន​ចំណុច​ខ្វះ​ខាត​ខ្លះ​នា​ពេល​កន្លង​មក​៕

នៅថ្ងៃទី១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥នេះ កម្ពុជា និងថៃបានបើកកិច្ចប្រជុំពិសេសលើកទី១ នៃគណៈកម្មការព្រំដែនទូទៅ (GBC) ដែលដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាលោក ទៀ សីហា និងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិថៃស្តីទី លោក Nattaphon Narphanit។ នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំង RFI នាថ្ងៃទី១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជាបានស្វាគមន៍ចំពោះលទ្ធផលជាវិជ្ជមាននៃកិច្ចប្រជុំ GBC នេះ។ តែសំណើរបស់ជប៉ុនដែលស្នើឲ្យភាគីកម្ពុជា-ថៃបើកច្រកទំនិញតាមព្រំដែនត្រូវបានលោក បណ្ឌិត យង់ ពៅយល់ថា កម្ពុជាគួរតែមានការសិក្សាលម្អិតមួយ និងត្រូវមានលក្ខខណ្ឌជាមួយថៃឲ្យបានច្បាស់លាស់ដើម្បីកុំឲ្យថៃបើក-បិទច្រកព្រំដែនជាឯកតោភាគីតាមទំនើងចិត្ត៕

ប្រធានាធិបតីបារាំង​ លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង តែងតាំងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ​ លោកសេបាស្យៀង ឡឺក័រនុយ (Sébastien Lecornu) ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី ខណៈបាតុកម្មផ្ទុះឡើងសឹងពេញផ្ទៃប្រទេសបារាំង។ គណបក្សប្រឆាំងឆ្វេងនិយម​ជ្រុល ​បានប្រកាស​ថា នឹង​ដាក់​ញត្តិ ជាថ្មី ទៅកាន់​​រដ្ឋសភា ដើម្បីរៀបចំ​បោះឆ្នោត​មិនផ្តល់ទំនុកចិត្ត​ និង​ទម្លាក់​នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី​ នេះទៀត។​​​ ​

នៅទីបំផុត អាកាសយានដា្ឋនអន្តរជាតិតេជោថ្មីដែលមានទីតាំងនៅភាគខាងត្បូងខេត្តកណ្តាលនិងខេត្តតាកែវ ហើយមានចម្ងាយប្រមាណ២០គីឡូម៉ែត្រពីរាជធានីភ្នំពេញត្រូវបានបើកដាក់ឱ្យដំណើរការជាផ្លូវការកាលពីថ្ងៃទី៩ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥។ នៅថ្ងៃដំបូងនៃការបើកឲ្យដំណើរការ អ្នកធ្វើដំណើរជាតិនិងអន្តរជាតិ រួមទាំងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅមកពីសឹងគ្រប់ទិសទីបានចូលទស្សនា និងបានកើតសរសើរស្នាដៃដ៏ល្អឯកនៃសំណង់អាកាសយានដ្ឋានថ្មីរបស់កម្ពុជាលំដាប់ពិភពលោកដែលមានលក្ខណៈធំទូលាយថ្មីប្លែក និងគួរឲ្យទាក់ទាញ៕

សកម្មជននយោបាយនៃគណបក្សភ្លើងទៀន ១រូប និងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ១រូបត្រូវបានអាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ស្ពឺចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី៥ កញ្ញា ដោយមិនទាន់ដឹងមូលហេតុ។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន និងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរនៅថ្ងៃអង្គារទី៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ដោយចាត់ទុកថា ការចាប់ខ្លួនសកម្មជននយោបាយទាំង ២រូបជាការបំភិតបំភ័យដល់សកម្មជននយោបាយផ្សេងទៀតរបស់គណបក្សនៅទូទាំងប្រទេស។

ក្នុងជំនួបជាមួយមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជានាថ្ងៃទី៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ គណៈប្រតិភូថ្នាក់តំបន់នៃគណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិ ICRC បានឲ្យដឹងថា ទាហានខ្មែរទាំង ១៨នាក់ ដែលយោធាថៃចាប់ខ្លួននោះគឺមានសុវត្ថិភាព និងសុខភាពល្អទាំងអស់។ ក្រោយយោធាថៃចាប់ខ្លួនចំនួន ៤៣ថ្ងៃ និងបើតាមគណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិ ICRC ទាហានខ្មែរទាំង ១៨នាក់បានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមគ្រួសារជាលើកទី១ តាមរយៈសារដែលផ្ញើតាមអង្គការមនុស្សធម៌ ICRC។

កម្ពុជា-ថៃបានឯកភាពគ្នាសាកល្បងកំណត់តំបន់សម្រាប់ការដោះមីនក្នុងរយៈពេល ១ខែខាងមុខ។ ការសម្រេចនេះធ្វើឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំពិសេសលើកទី១ របស់គណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅ (GBC) នាថ្ងៃពុធទី១០ កញ្ញានេះ។

ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ៥៤ស្ថាប័នបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលលុបចោលវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិ ដែលអាចឈានដល់ការដកហូតសញ្ជាតិខ្មែរពីពលរដ្ឋខ្មែរ។ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកការដកហូតសញ្ជាតិខ្មែរពីពលរដ្ឋខ្មែរថាជាការរំលោភលើបទដ្ឋានអន្តរជាតិ និងថា ច្បាប់នេះពុំមានភាពចាំបាច់ទេ។

កាលពីរសៀលថ្ងៃ​អង្គារទី​៩កញ្ញា​ សំឡេងផ្ទុះបាន​លាន់ឮ នៅ​ទីក្រុងដូហារបស់កាតា។ អាជ្ញារធរកាតា បានអះអាងថា គឺកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានបើក​ការវាយ​ប្រហារ បាញ់ប្លោង​គ្រាប់​ សំដៅចង់សម្លាប់​មេក្រុម​ហាម៉ាស ដែ​ល​ស្នាក់នៅទីក្រុង​ដូហា​។ កាតាបានបរិហារ ចាត់ទុក​ការវាយ​ប្រហារនេះ ថាជាអំពើដ៏កំសាកនិង​ថោកទាបបំផុតរបស់អ៊ីស្រាអែល​។

នៅនេប៉ាល់ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ប្រកាស​លាលែង​ចេញ​​ពីតំណែង ក្រោយ​ពី​ព្រឹត្តិការណ៍​ប៉ះទង្គិច​ហិង្សា រវាង​កង​កម្លាំងសមត្ថកិច្ច និង​ក្រុម​បាតុករ បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់​មនុស្ស​យ៉ាង​តិច ១៩ នាក់ និង​រង​របួស​ច្រើន​រយនាក់។ ដើម្បីសម្រាលភាព​តាន​តឹងនិង​ភាព​ចលាចល​​ក្នុងស្រុក​ ប្រធានាធិបតីនេប៉ាល់ បាន​ចេញមុខ​ធ្វើ​អន្តរាគមន៍ និង​អំពាវនាវឲ្យសាមគ្គីរួបរួមជាតិ​។​ ​

លោក អ៊ីលីយ៉ា យ៉ាហ្ស៊ីន (Ilya Yashin) សកម្មជនប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ី ដែលមានឈ្មោះ បោះសំឡេងមួយរូប បានថ្លែងនៅថ្ងៃ ចន្ទ ទី ៨ កញ្ញា ថ្មីៗនេះថា អាជ្ញាធររុស្ស៊ី បានប្រកាស ដកសញ្ជាតិរុស្ស៊ី ពីរូបគាត់។ នេះបើយោងតាមប្រភពព័ត៌មានចុងក្រោយ ដែលអាជ្ញាធររុស្ស៊ី បានចុះផ្សាយ ជុំវិញសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌថ្មីមួយទៀត ពាក់ព័ន្ធនឹងរូប លោក អ៊ីលីយ៉ា យ៉ាហ្ស៊ីន។ 

​​សភា​បារាំង ដែល​បណ្តា​គណបក្ស​ប្រឆាំង​មាន​សំឡេងច្រើ​នជាង បាន​សម្រេច​បោះឆ្នោត​ដក​សេចក្តីទុក​ចិត្ត​ពី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ្វ្រង់ស័រ បៃរូ។ ​​ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល​អស់​តំណែង​រូបនេះ ត្រូវ​ប្រគល់​លិខិត​លាលែងចុះចេញពីកៅអី​ជាផ្លូវ​ការ​ ជូន​ចំពោះ​ប្រធានាធិបតី​ អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង នៅវិមាន​អេលីហ្សេ​​។ ទោះ​ចង់មិនចង់​ ប្រទេស​បារាំងត្រូវ​ធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិ​នយោបាយជាថ្មី ដ្បិត​ថា ក្រុម​សហជីព​ជាច្រើន​​ រួម​និង​បក្សប្រឆាំង​ បាន​ប្រកាស​ផ្តើម​ធ្វើ​បាតុកម្ម​​ចាប់ពីថ្ងៃទី​១០កញ្ញា​​ត​ទៅ​ ដើម្បី​បិទ​ខ្ទប់​ដំណើរការ​ការងារ​​​ជាច្រើន​​វិស័យ​​ ក្នុង​បំណងចង់​​ទម្លាក់​ប្រមុខរដ្ឋ​តែម្តង។​​

កាលពីថ្ងៃចន្ទទី​៨កញ្ញា​ លោក​ថាក់ស៊ីន​ ស្ថាបនិក​គណបក្សភឿថៃ បានត្រលប់ចូលស្រុក​វិញ​ ដើម្បីចូលខ្លួន​ក្នុង​​សវនាការ​របស់តុលាការកំពូលថៃ ​ក្នុងសំណុំរឿងពាក់ព័ន្ធនឹងភាពត្រឹមត្រូវ នៃការអនុវត្តទោសរបស់​លោក​​។ ព្រឹកថ្ងៃអង្គារទី​៩កញ្ញានេះ តុលាការកំពូលថៃ បានសម្រេចសេចក្តី បញ្ជូន​លោក​ថាក់ស៊ីន យកទៅអនុវត្តទោស​ចំនួន១ឆ្នាំ នៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងក្រុងបាងកក​។

នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅរសៀលថ្ងៃទី៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ នេះបានបញ្ជាក់ថា គ្មានការបញ្ជាឱ្យកងទ័ពជួរមុខនៅសមរភូមិដកថយ ក្រោយបទឈប់បាញ់ និងគ្មានការចរចាដោយភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌដោះដូរដីជាមួយថៃទេ។ ការបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែតធ្វើឡើង ក្រោយមានការវែកញែកលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកជុំវិញភាពអសកម្ម និងកម្សោយនៃការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះព្រំដែនជាមួយថៃកន្លងមករបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។

ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ ឬព្រលានយន្តហោះពោធិ៍ចិនតុង ត្រូវបានដាក់ឲ្យចូលនិវត្តន៍ចាប់ពីថ្ងៃទី០៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ទៅ បន្ទាប់ពីបានដំណើរការអស់រយៈពេលជិត ៧០ឆ្នាំ។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជាក់កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ថា នឹងរក្សាទុកព្រលានយន្តហោះទំហំជាង ៤០០ហិចតានេះ ជាទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ ដែលមានតម្លៃជាប្រវត្តិសាស្ត្រ។ អ្នកតាមដានសង្គមនានាយល់ឃើញថា ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ គួរតែត្រូវបានរៀបចំឲ្យក្លាយទៅជាកន្លែងកម្សាន្ត ទេសចរណ៍ វប្បធម៌ កីឡា ដែលអាចទាក់ទាញថវិកាបានយ៉ាងច្រើនសម្រាប់ហិបរដ្ឋ។

មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងហ្វីលីពីនបានចុះហត្ថលេខាលើឯកសារសំខាន់ៗចំនួន៣ ស្តីពីការប្រឆាំងអំពើឆ្លងដែន ការងារក្នុងវិស័យអប់រំ និងសេវាកម្មដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវអាកាស។ ពិធីចុះហត្ថលេខានេះបានប្រព្រឹត្តទៅក្រោមអធិបតីភាពរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក ហ្វ៊ែរឌីណង់ ម៉ាកូស ជូញ៉រនៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរយៈពេល ៣ថ្ងៃនៅកម្ពុជាដែលចាប់ផ្តើមក្នុងថ្ងៃទី៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥។

ការឃោសនា​ផ្សព្វផ្សាយ​ដើម្បី​សង្រ្គាម​កកើតមាន​នៅគ្រប់ទីកន្លែងក្នុងពិភពលោក។ ប្រធាន​ឧត្តម​ស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិ​បាន​ទាញសញ្ញាអាសន្ន​យ៉ាងដូច្នេះ នៅ​ថ្ងៃចន្ទទី ៨​កញ្ញា ដែលជា​ថ្ងៃបើក​កិច្ចប្រជុំលើកទី​៦០​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅទីក្រុង​ហ្សឺណែវ។ ដោយ​លើកឡើង​ពី​សង្រ្គាម​នៅហ្កាហ្សា សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន និង​ជម្លោះ​ប្រដាប់អាវុធ​​នៅស៊ូដង់ ប្រធាន​ឧត្តម​ស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិថ្លែងព្រួយបារម្ភ​ពីនិន្នាការ​លើកស្ទួយ​ការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា និង​ការធ្លាក់ចុះខ្សោយ​នៃ​ច្បាប់អន្តរជាតិ។

ហេតុការណ៍វាយប្រហារមួយ បានកើតឡើងនៅទីក្រុងហ្សេរុយសាឡឹមភាគខាងកើត ដោយ​ខ្មាន់កាំភ្លើងជនជាតិប៉ាឡេស្ទីន​២នាក់ បានបាញ់រះ បណ្តាល​ឲ្យស្លាប់​មនុស្ស​យ៉ាងហោច​៦​នាក់​។ សមត្ថកិច្ច​អ៊ីស្រាអែល បានចាត់ទុកការវាយប្រហារមកលើជនជាតិជ្វីហ្វនេះ គឺជាការវាយប្រហារដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុត បើគិតចាប់​ពីហេតុការណ៍​វាយប្រហារថ្ងៃទី​៧តុលា​ឆ្នាំ​២០២៣។

អធិការបតី​អាល្លឺម៉ង់ លោកហ្វ្រីដ្រិក មែក្ស​​ បាន​ព្រមានថា ផែនការចក្រពត្តិនិយម​របស់មេដឹកនាំរុស្ស៊ី គឺ​លោកពូទីន​នឹងមិនបញ្ចប់នៅត្រឹម​ទឹកដី​អ៊ុយក្រែន។ ថ្លែងនៅចំពោះមុខ​​អ្នកតំណាងទូតទាំងអស់របស់អាល្លឺម៉ង់ នៅក្នុងសន្និសីទ កាលពីថ្ងៃ​ចន្ទទី ៨​កញ្ញា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់​បានចោទប្រកាន់​រុស្ស៊ី​របស់​លោក​ពូទីន​ថា បាន​បង្កើន​ការវាយប្រហារចម្រុះ Hybrid មកលើ​អាល្លឺម៉ង់។ ឈាង បុប្ផា​រាយការណ៍ព័ត៌មាននេះលម្អិត៖

ភាពយន្តឯកសារ «វាលពិឃាតរបស់វេជ្ជបណ្ឌិត ហាំង ង៉ោ» បាន​រៀបរាប់ពីដំណើរជីវិត និងការសម្ដែងរបស់លោក ហាំង ង៉ោ មុនពេលដែលលោកត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់កាលពីឆ្នាំ ១៩៩៦។ ឃាតកម្មលើលោក ហាំង ង៉ោ នៅតែបន្សល់ភាពសោកសៅដល់ទស្សនិកជនជាតិ និងអន្តរជាតិ។ សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ ឃាតកម្មលើលោក ហាំង ង៉ោ ជាការបាត់បង់អ្នកមានស្នាដៃឆ្នើមខ្មែរ។

សហភាពអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលតំណាងឱ្យក្រុមអង្គការ សមាគម និងក្រុមយុវជនខ្មែរ ៥០ស្ថាប័ន/ក្រុមបានដាក់លិខិតស្នើប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ដាក់សម្ពាធថៃឱ្យឈប់ធ្វើរបងចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរបន្តទៀត។ បើតាមលិខិតចុះថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ សហភាពអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះជឿថា ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ គឺមានតែសហរដ្ឋអាមេរិកមួយប៉ុណ្ណោះដែលមានទឹកមាត់ប្រៃដើម្បីប្រាប់ថៃឱ្យឈប់បំពានទឹកដីកម្ពុជា។

កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ថៃរកបាននាយករដ្ឋមន្រ្តីទី ៣២ គឺលោក អនុធិន ឆានវីរៈគូន។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានផ្ញើសារអបអរសាទរលោក អនុធិន ឆានវីរៈគូន តែមិនភ្លេចលើកឡើងពីការចង់បានរបស់កម្ពុជាដើម្បីស្តារទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយថៃឲ្យមានប្រក្រតីភាពឡើងវិញ។ ចំណែកនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃថ្មីក៏បានបង្ហាញពីការត្រៀមវិធានការដោះស្រាយជម្លោះកម្ពុជា-ថៃ ដោយសន្តិវិធី ដើម្បីកាត់បន្ថយទុក្ខលំបាក និងការបាត់បង់ប្រយោជន៍របស់ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ។ តែអ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលថ្មីថៃរបស់លោក អនុធិន ឆានវីរៈគូន ក៏មិនខុសគ្នាប៉ុន្មានពីរដ្ឋាភិបាលចាស់ដែរ ព្រោះអ្នកមានអំណាចក្នុងដៃពិតប្រាកដនៅថៃ គឺក្រុមយោធាថៃដែលហាក់បង្ហាញសកម្មភាពមិនចង់ស្តារទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជាឡើងវិញ។ ចំណែកអ្នកជំនាញយល់ថា ការស្តារទំនាក់ទំនងការទូតឡើងវិញរវាងប្រទេសទាំងពីរនៅមានភាពលំបាកនៅឡើយ។ តើទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ថៃ ក្រោមការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃថ្មីអាចមានអ្វីប្រែប្រួលខ្លះ?

អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ (ACU) បានប្រកាសសារជាថ្មីថាមិនមានការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាគណិតវិទ្យាមុនការប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិនោះទេ។ ចំពោះឯកសារដែលបានបង្ហោះក្នុងបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក និងមានភាពស្រដៀងគ្នាទៅនឹងវិញ្ញាសារដើមស្ទើរតែទាំងស្រុងត្រូវបាន ACU បញ្ជាក់ថា គឺត្រូវបានបត់ និងលាយកមកបង្ហោះក្រោយម៉ោងប្រឡង។

សុខុមាលភាពរបស់កងទ័ពដែលត្រូវបានឃុំខ្លួន គឺជាបញ្ហានៃសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ជាតិនិងជាកង្វល់ផ្នែកមនុស្សធម៌ជាបន្ទាន់។ នេះជាការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាចេញផ្សាយនាពេលថ្មីៗនេះ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានបង្គាប់ឲ្យស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលរិះរកគ្រប់មធ្យោបាយដែលអាចធ្វើទៅបានទាំងតាមទ្វេភាគីតំបន់ និងអន្តរជាតិដើម្បីធានានូវការវិលត្រលប់មកវិញយ៉ាងឆាប់រហ័សរបស់កងទ័ពទាំង១៨នាក់។

ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះបាទ ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី បានចេញព្រះរាជក្រមប្រកាសឲ្យប្រើច្បាប់ស្តីពីវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិដែលមាន៣៤​មាត្រា។ មាត្រា២៩ថ្មីនៃច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិដែលត្រូវបានធ្វើវិសាធនកម្ម បានបើកផ្លូវឲ្យមានការដកសញ្ជាតិពលរដ្ឋខ្មែរតាមករណីមួយចំនួន ដូចជាការប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ជាតិ ឬធ្វើសកម្មភាពឈុបឃិតគ្នាជាមួយបរទេសដែលនាំឲ្យអន្តរាយដល់ផលប្រយោជន៍ស្នូលរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ អ្នកវិភាគយល់ថា ច្បាប់នេះអាចបង្កការរឹតត្បិតលើក្រុមអ្នកនយោបាយជំទាស់។

​នៅទីក្រុង​ឡុងដ៍ ប៉ូលិស​អង់គ្លេស​ បាន​ចាប់ខ្លួន​បាតុករ​ ប្រមាណជិត​ ៩០០ នាក់ នៅ​ចុង​សប្តាហ៍​នេះ ពីព្រោះតែ​ពួក​គេ​ធ្វើបាតុកម្ម​សម្តែង​ការគាំទ្រចំពោះ​​អង្គការសកម្មភាព​ដើម្បី​ប៉ាឡេស្ទីន Palestine Action។ អង្គការ​នេះ បាន​ត្រូវ​​រដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេស​​ ​ហាម​ឃាត់ ក្រោម​ច្បាប់​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម​​។​ បើតាម​ប៉ូលិសអង់គ្លេស បាតុករ​ខ្លះ​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ល្មើស ​ដោយ​ប្រើហិង្សា​ទៅ​លើ​កម្លាំង​សមត្ថកិច្ច។​  

នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ូលីសអន្តោប្រវេសន៍អាមេរិកបានចាប់ខ្លួនបុគ្គលិករោងចក្រផលិតអាគុយរថយន្តអគ្គិសនី Hyundai-LG Energy Solution ចំនួន ៤៧៥នាក់ នៅភាគខាងត្បូងនៃរដ្ឋ Georgia ព្រោះតែពួកគេធ្វើការខុសច្បាប់លើទឹកដីអាមេរិក។ ប្រមុខការទូតកូរ៉េខាងត្បូងបានឲ្យដឹងនៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី៦ កញ្ញា ថា នៅក្នុងចំណោមនោះមានជនជាតិកូរ៉េខាងត្បូង ជាង៣០០នាក់។ ថ្នាក់ដឹកនាំក្រុងសេអ៊ូលអាចនឹងធ្វើទៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីន​ ដើម្បីពិភាក្សាស្វែងរកដំណោះស្រាយ ជុំវិញបញ្ហានេះ ប្រសិនបើចាំបាច់។

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានគូសបញ្ជាក់ថា បទឈប់បាញ់រវាងកម្ពុជា-ថៃ នឹងមិនអាចកើតមានឡើយ បើសិនគ្មានភាគីអាមេរិកជួយសម្របសម្រួល។ ការបញ្ជាក់នេះធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបរវាងលោក ហ៊ុន សែន និងភារធារីទូតអាមេរិកលោកស្រី Bridgette L. Walker កាលពីថ្ងៃសុក្រទី៥កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥។