ប្រមុខរដ្ឋស្តីទីលោក ហ៊ុន សែន បានស្នើឱ្យក្រុមសង្កេតការណ៍អន្តរកាល (IOT) ចុះត្រួតពិនិត្យទីតាំងធ្លាក់គ្រាប់ និងធ្វើកោសល្យវិច័យគ្រាប់ ក្រោយយោធាថៃបរិហារកម្ពុជាថា បានបើកការបាញ់ប្រហារទៅលើទីតាំងកងទ័ពថៃដោយប្រើកាំភ្លើងយន្ត។ បើតាមលោក ហ៊ុន សែន ប្រសិនបើភាគីណាមួយ(កម្ពុជា-ថៃ) បដិសេធមិនឱ្យអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរកាល ចុះទៅត្រួតពិនិត្យ គឺបានសេចក្តីថា ភាគីនោះជាអ្នកបាញ់ ហើយជាអ្នកដែលរំលោភបំពានទៅលើបទឈប់បាញ់គ្នា។

ប្រ​​មុខ​ការ​ទូត​កម្ពុជា ​លោក ប្រាក់ សុខុន ​បាន​ឆ្លៀត​រៀប​រាប់​ពី​ជម្លោះ​ព្រំ​ដែន​កម្ពុជា ​និង​ថៃ​ ប្រាប់​មេ​ដឹក​នាំ​ប្រទេស​នានា​ដែល​បាន​ចូល​រួម​មហា​សន្និបាត​អង្គការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ លើក​ទី​៨០​ ក្នុង​ទី​ក្រុង​ញូវ​យ៉ក​ នា​សប្តាហ៍នេះ​។ ​លោក ​ប្រាក់ សុខុន បាន​ប្រាប់​មេ​ដឹក​នាំ ​និង​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ការ​បរទេស​មួយ​ចំនួន​ថា ​ កម្ពុជា​គឺ​ជា​ជន​រង​គ្រោះ​ក្នុង​សង្គ្រាម​ជា​មួយ​ថៃ​។​ អ្នក​វិភាគ​ លើក​ឡើង​ថា​ នេះ​ជា​ឱកាស​ដែល​កម្ពុជា​បក​អាក្រាត​ទង្វើ​របស់​ភាគី​ថៃ​ដែល​ឈ្លាន​ពាន​មក​លើ​កម្ពុជា​ តែ​ថា​សហគមន៍​អន្តរ​ជាតិ​អាច​មិន​សូវ​ផ្តល់​ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​លើ ជម្លោះ​នេះ​។

សមាជិកសភាអាមេរិកចំនួន៨រូប បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ចំនួន២ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៦ដល់ថ្ងៃទី២៧ខែកញ្ញា។ តាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ស្ថានទូតអាមេរិកនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រតិភូសភាអាមេរិកនេះ ជាការបង្ហាញពីការបេ្តជ្ញាចិត្តរបស់អាមេរិក ក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីជាមួយកម្ពុជា លើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកសន្តិសុខ។ ក្រុមអ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិ មើលឃើញថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ក្រុមប្រតិភូសភាអាមេរិកមកកម្ពុជាពេលនេះ មានលក្ខណៈពិសេស ចំពេលដែលកម្ពុជាកំពុងអនុវត្តបទបាញ់ ក្នុងជម្លោះព្រំដែនជាមួយភាគីថៃ។ តើដំណើរទស្សនកិច្ចនៃប្រតិភូសភាអាមេរិកនៅកម្ពុជាក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ មានន័យយ៉ាងដូចម្តេចចំពោះកម្ពុជា?

ទណ្ឌកម្ម​ទៅលើអ៊ីរ៉ង់នឹងត្រូវចាប់ផ្តើម​អនុវត្តជាថ្មីឡើងវិញ ចាប់ពីយប់រំលងអាធ្រាត្រថ្ងៃសៅរ៍ ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យទី​២៨​កញ្ញា​។ ជាយន្តការអនុវត្តឡើងវិញ សម្រេចក្នុងក្របខណ្ឌក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ បន្ទាប់ពី​ក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុប​៣ បារាំង អង់គ្លេស និងអាល្លឺម៉ង់ បាន​ទាមទារអនុវត្ត។ ប្រទេសទាំង​៣នេះ បាន​អះអាងថា​អ៊ីរ៉ង់​មិនបានគោរពការសន្យារបស់ខ្លួន នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងគ្រប់គ្រងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ​ឆ្នាំ​២០១៥។

កម្មវិធីព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃ សៅរ៍ទី២៨ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ដោយ​ សាំ ឧត្តម

នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោកហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រតិកម្មនឹងការអះអាងរបស់ភាគីថៃដែលថា ការកំណត់ព្រំប្រទល់នៅតំបន់មានជម្លោះត្រង់ចំណុចភូមិព្រៃចាន់ និងភូមិជោគជ័យនោះត្រូវបានដោះស្រាយរួចរាល់ គឺជាការលើកឡើងខុសពីការកំណត់នៅក្នុងអនុស្សារណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ ២០០០។ នេះមានន័យថា ភាគីទាំងពីរនឹងនៅបន្តពិភាក្សាការកំណត់ព្រំប្រទល់នេះតាមយន្តការទេ្វភាគីដែលបានព្រមព្រៀងកន្លងមក។

យោធ​ភូមិ​ភាគ​ទី៥​របស់​កម្ពុជា ​នៅថ្ងៃ​ទី​២៦​ ខែ​កញ្ញា​ ឆ្នាំ​២០២៥ ​បាន​ចេញ​លិខិត​បដិសេធ​ចោល​ការ​ចោទ​ប្រ​កាន់​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ការ​រុះ​រើ​ផ្ទះ​១​ខ្នង​ នៅ​ចំណុច​អូរ​ភ្លុក​ដំរី ថាជា​ការ​កាត់​ទឹក​ដី​កម្ពុជា​ឲ្យ​ទៅ​ថៃ​។​ យោធ​ភូមិភាគ​ទី​៥​ ចាត់​ទុក​ការ​លើក​ឡើង​នេះ​ ថា​ខុស​ពី​ការ​ពិត​ និង​គ្មាន​មូល​ដ្ឋាន​។​ ការ​បដិសេធ​របស់​កង​ទ័ព​កម្ពុជា​បែប​នេះ ​កើត​ឡើង​ បន្ទាប់ពី​អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង​របស់​កម្ពុជា​ បាន​អះអាង​ថា​ ការ​ដែល​កម្ពុជា​បាន​យល់ព្រម​រុះ​រើ​ផ្ទះ១​ខ្នង​របស់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ និង​កែប្រែ​លេណដ្ឋាន​នៅតំបន់​ជម្លោះ ​ទៅ​តាម​សំណើ​អាជ្ញាធរ​ថៃ​នៅខេត្ត​ត្រាត គឺ​ប្រៀប​ដូចជា​«ការ​កាត់​ទឹក​ដី​ឲ្យ​ថៃ»​។

នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល លោក បេនចាមិន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានថ្លែងបដិសេធចំពោះការចោទប្រកាន់ទាំងឡាយដែលថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ទៅលើពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សា។ លោកបានថ្លែងយ៉ាងដូចនេះនៅលើវេទិកានៃមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនាថ្ងៃសុក្រ ទី២៦ កញ្ញា។

ឈ្មោះ និងស្នាដៃរបស់ជនជាតិបារាំង លោកLouis Delaporteត្រូវបានគេរំលឹក និងលើកយកមកបង្ហាញ ជូនទស្សនិកជននៅឆ្នាំនេះ។ ចំពោះអ្នកដែលមិនធ្លាប់ស្គាល់ គេត្រូវដឹងថា លោកLouis Delaporteជាអ្នករុករកម្នាក់ដែលបានធ្វើដំណើរទៅប្រទេសកម្ពុជា នៅសម័យដែលមួយកម្ពុជាស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលរបស់បារាំង។ កោតសរសើរ ស្ញប់ស្ញែង ស្នាដៃសិល្បៈ ស្ថាបត្យកម្មសាងសង់ប្រាសាទខ្មែរ លោកLouis Delaporteបាននាំយកវត្ថុបុរាណខ្មែរមួយចំនួនមកចូលរួមតាំងពិព័រណ៌សកលនៅប្រទេសបារាំងកាលពីជាង១០០ឆ្នាំមុន។ នៅខួប១០០ឆ្នាំនៃមរណភាពរបស់លោកLouis Delaporteកាលពីខែឧសភាឆ្នាំនេះ និងក្នុងឱកាសដែលសារមន្ទីរហ្គីមេនៅទីក្រុងប៉ារីស តាំងពិព័រណ៌វត្ថុសំរឹទ្ធខ្មែរ ទីក្រុង ឡូស្ហ ដែលជាទីក្រុងកំណើតរបស់លោកLouis Delaporte បានរៀបចំតាំងពិព័រណ៌ស្នាដៃរបស់លោកដែរ ប៉ុន្តែ ភាគច្រើនជាផ្ទាំងគំនូរ ដែលលោកបានគូរកាលពីជាង១០០ឆ្នាំមុន។

នៅលើផ្ទៃមេឃរបស់ប្រទេសសមាជិកអូតង់ខ្លះបន្តរងការយាយីពីដ្រូនអនាមិក។ បន្ទាប់ពីចាប់បានសញ្ញាដ្រូនហោះចូលរំខានជាច្រើនដងលើព្រលានយន្តហោះជាច្រើនតាំងពីយប់ថ្ងៃពុធ ទី២៤ មក អាជ្ញាធរដាណឺម៉ាកបានសម្រេចបិទដែនអាកាសហោះហើរនៅពីលើអាកាសយានដ្ឋានធំទី២ របស់ខ្លួនកាលពីយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ឈានចូលដល់ព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី២៦ កញ្ញានេះ។ កាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅ ដាណឺម៉ាកក៏ដូចជាប្រទេសសមាជិករបស់អូតង់នៅភាគខាងជើង និងខាងកើតអឺរ៉ុបកំពុងប្រឈម និងទាញសញ្ញាអាសន្នអំពីវត្តមានដ្រូនអនាមិកហោះពីលើទីតាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗ ដូចជាអាកាសយានដ្ឋាន និងមូលដ្ឋានទ័ពអាកាសជាដើម។ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី២៦ កញ្ញានេះ ប្រទេសអឺរ៉ុបជាសមាជិកអូតង់ត្រូវជួបប្រជុំគ្នាបន្ទាន់ដើម្បីស្វែងរកចំណាត់ការទប់ទល់នឹងសត្រូវដ៏គ្រោះថ្នាក់មួយនេះ។ តើអ្វីទៅជាជញ្ជាំងរបស់ប្រទេសសមាជិកអូតង់ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការវាយប្រហារដោយដ្រូនរុស្ស៊ី និង​ដ្រូនអនាមិក?

ប្រធានាធិបតីអាមេរិកមិនបញ្ចប់សង្គ្រាមពន្ធគយទេ។ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៥ កញ្ញា ២០២៥ លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានចេញប្រកាសថ្មីមួយទៀតដោយដំឡើងពន្ធបន្ថែមរហូតដល់ ១០០% លើគ្រប់ផលិតផលឱសថនាំចូលអាមេរិក។

សមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជាបានប្រកាសបេ្តជ្ញាចិត្តជាថ្មីក្នុងការជំរុញសេវាហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជាប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ពង្រឹងកិច្ចការពារអតិថិជន និងការធានានូវនិរន្តរភាពសម្រាប់វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ។ ការបេ្តជ្ញាចិត្តរបស់សមាគម​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជានេះធ្វើឡើងនៅក្នុងកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ដោះស្រាយបញ្ហានៅក្នុងវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុរបស់ធនាគារជាតិកម្ពុជា និងអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជាកាលថ្ងៃទី៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥។

ចាប់ពី​ដើមខែកក្កដា ដល់ថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា  ពលរដ្ឋ​ខ្មែរយ៉ាងហោចណាស់ ១ពាន់នាក់ត្រូវបានថៃចាប់បញ្ចូនមកប្រទេសកម្ពុជាវិញ ក្រោយព្យាយាមលួចឆ្លងដែនខុសច្បាប់ចូលទៅទឹកដីថៃ អំឡុងស្ថានការណ៍នៃជម្លោះព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-ថៃ។ នេះបើតាមទិន្នន័យ​ពី​មន្ត្រីគម្រោងផ្នែកការពារសិទ្ធិពលករចំណាកប្រចាំប្រទេសថៃ នៃ​អង្គការ​សង់​ត្រាល់។ តាមមន្ត្រីអង្គការសង់ត្រាល់ ទិន្នន័យ​នេះនៅមិនទាន់រាប់បញ្ចូល​ចំនួនពលរដ្ឋខ្មែរលួច​​ឆ្លងដែនខុសច្បាប់​ ដែល​ទាហានថៃមិនទាន់ចាប់ខ្លួនបាននៅឡើយទេ។

អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ស្រះកែវ​របស់​ថៃ​បាន​ប្រកាស​ទុក​ពេល​ចំនួន​ ​២​សប្តាហ៍​រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១០ ​ខែ​តុលា​ឲ្យ​អាជ្ញា​ធរ​ខេត្ត​បន្ទាយ​មាន​ជ័យ​របស់​កម្ពុជា​ផ្លាស់​ប្តូរ​ទី​លំ​នៅ​របស់​ប្រជា​ជន​ខ្មែរ​ក្នុង​ភូមិ​ព្រៃ​ចាន់​ និង​ភូមិ​ជោគ​ជ័យ​។​ បើមិន​ដូ​ច្នោះទេ​ ថៃ​នឹង​អនុវត្ត​ច្បាប់​របស់​ខ្លួន​។​ អ្នក​ជំនាញ​ចាត់​ទុក​ការ​ដាក់​ឱសាន​វាទ​របស់​ភាគី​ថៃ​បែប​នេះ​ថាជា​ការ​រំលោភ​ច្បាប់​អន្តរ​ជាតិ​ទាំង​ស្រុង​។​ តាម​អ្នក​ជំនាញ ​មាន​តែ​ច្បាប់​អន្តរ​ជាតិ​មួយ​ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​អាច​ឆ្លើយ​តប​នឹង​ទង្វើ​របស់​ភាគី​ថៃ​។

បើតាមរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងត្បូង កូរ៉េខាងជើងមានធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមចម្រើនរួចប្រមាណដល់ទៅ ២តោន។ បរិមាណអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់នេះនឹងអនុញ្ញាតឲ្យរបបកុម្មុយនិស្តក្រុងព្យុងយ៉ាងអាចផលិតគ្រាប់បែកបរមាណូបានជាច្រើនគ្រាប់។

ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ជំទាស់នឹងគម្រោងរបស់នាយករដ្ឋអ៊ីស្រាអែល លោក បេនចាមិន នេតាន់យ៉ាហ៊ូដែលចង់ធ្វើអាណានិគមកិច្ចភ្ជាប់យកតំបន់ស៊ីហ្សកដានីរបស់ប៉ាឡេស្ទីនដាក់ក្នុងឧបសម្ព័ន្ធដែនដីអ៊ីស្រាអែល។ ការប្រកាសជំទាស់បែបនេះធ្វើឡើងតែ១ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ មុនពេលលោក នេតាន់យ៉ាហ៊ូឡើងថ្លែងសុន្ទរកថានៅមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីប្រឆាំងនឹងក្រុមប្រទេសដែលទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន។

កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ទី២៥កញ្ញា​ ឥណ្ឌា​ដាក់ពង្រាយ​ទាហានរាប់រយនាក់ និង​ប្រកាសបម្រាមគោចរ​ នៅ​តំបន់Ladakh ក្នុងជួរភ្នំហិមាល័យ នៅមួយថ្ងៃក្រោយដែល​បាតុកម្ម​ទាមទារ​​ឲ្យសិទ្ធិអំណាច​ឲ្យ​​តំបន់​ បានឆេះ​រាលដាលទៅជា​បាតុកម្ម​ហិង្សា ដុតរថយន្តប៉ូលិស និងទីស្នាក់ការ​របស់​គណបក្ស​កាន់អំណាចរបស់​លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី​ណារិនដ្រា ម៉ូឌី។ បើតាម​ប៉ូលិស​ឥណ្ឌា ​ការប៉ះទង្គិច​ដ៏ហិង្សា កាលពីថ្ងៃពុធទី ២៤​កញ្ញា បានសម្លាប់មនុស្ស​ យ៉ាងហោច ៥នាក់ និងធ្វើ​ឲ្យ​រង​របួស​ប្រមាណ​១០០នាក់ ក្នុងនោះ ៣០នាក់ជា​អាជ្ញាធរ​មាន​សមត្ថកិច្ច។ មនុស្ស​៤០នាក់​ផ្សេងទៀត​ត្រូវ​ចាប់ឃុំខ្លួន។

អគ្គបញ្ជាការកងទ័ពកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានប្រតិកម្មទៅនឹងការលើកឡើងរបស់អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ ដែលថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទុកសាកសពទាហានចោលនៅក្នុងព្រៃ។ ក្រៅតែពីច្រានចោលថា ជាព័ត៌មានមិនពិត អគ្គបញ្ជាការកងទ័ពក៏បានថ្កោលទោស និងចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់លោក គឹម សុខ ថា ជាការប្រមាថដល់កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ។

ប្រធានាធិបតី​បារាំង លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បា​នផ្តល់​សម្ភាស​ផ្តាច់​មុខ​ឲ្យ​ទូរទស្សន៍បារាំង France២៤ និង វិទ្យុបារាំងRFI។ ឆ្លើយ​នឹង​សំណួរ​អ្នកកាសែត​ ប្រមុខ​រដ្ឋបារាំង​បា​នបកស្រាយពី​​សំណុំ​រឿងអន្តរជាតិ​ជា​ច្រើន តួយ៉ាង​ សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន បញ្ហារដ្ឋ​​ប៉ាឡេស្ទីន និង​នុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់។​  

ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ទី​២៥កញ្ញា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌទីក្រុង​ប៉ារីស បានសម្រេច​កាត់ទោសអតីតប្រធានាធិបតីបារាំង ​លោក នីកូឡា សាកូហ្ស៊ី ឲ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ ចំនួន ៥ ឆ្នាំ ពីបទល្មើស​​ឃុបឃិតជាមួយក្រុមជនល្មើស។ ទោសព្រហ្មទណ្ឌ​នេះ ត្រូវ​អនុវត្ត​​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​ជាក់ស្តែង បើទោះបី​ជា​ ជនត្រូវ​ចោទរូបនេះ ​បន្ត​ប្តឹង​ឧទ្ធរណ៍​ ក្តី។​​ ​

អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ស្រះកែវ​របស់​ថៃ​បាន​ប្រកាស​ទុក​ពេល​២​សប្តាហ៍ ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​បន្ទាយ​មាន​ជ័យ​របស់​កម្ពុជា​ផ្លាស់ប្តូរ​ទីលំ​នៅ​របស់​ប្រជាជន​ខ្មែរ​ពី​តំបន់​ជម្លោះ​ឲ្យ​អស់​ នៅ​ត្រឹម​ថ្ងៃ​ទី​១០​ ខែ​តុលា ​ឆ្នាំ​២០២៥​ បើ​ពុំ​ដូច្នោះទេ​ ថៃនឹង​អនុវត្ត​ច្បាប់​របស់​ខ្លួន​។​ នេះ​បើ​តាម​ លោក លី សុវណ្ណារិទ្ធ អ្នក​នាំពាក្យ​រដ្ឋបាល​ខេត្ត​បន្ទាយ​មាន​ជ័យ​ នៅក្នុង​បទ​សម្ភាសន៍​ជា​មួយ​វិទ្យុ​បារាំង​អន្តរ​ជាតិ​RFI​ នៅ​រសៀល​ថ្ងៃទី​២៥​ ខែ​កញ្ញានេះ​។ ​ការ​លើក​ឡើង​របស់​មន្រ្តីកម្ពុជា​ធ្វើ​ឡើង​ ក្រោយ​ពី​អភិបាល​ខេត្ត​ស្រះកែវ​មិន​ព្រម​ចូល​រួម​ប្រជុំ​ជាមួយ​អភិបាល​ខេត្ត​បន្ទាយ​មាន​ជ័យ​នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​នេះ​។

អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក បាន​អបអរសាទរចំពោះការសម្រេចរបស់ចិន ដែលសុខចិត្ត​បោះបង់ចោល នូវសិទ្ធិអនុគ្រោះពិសេស​របស់ខ្លួន​។ ជាសិទ្ធិពិសេសនៅក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ​ ដែលគេផ្តល់ទៅ​ឲ្យ​ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍន៍​។ អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកលើកឡើងថា ការសម្រេចរបស់ចិននេះ នឹងអនុញ្ញាតឲ្យ​បង្កើត​បរិយាកាសប្រកួតប្រជែង​ ឲ្យ​កាន់តែ​មាន​សមភាព ព្រមទាំងជំរុញសន្ទុះកំណែទម្រង់នៃស្ថាប័នអន្តរជាតិនេះ​​​។

ក្នុងវេទិកាមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រធានាធិបតី​កូឡុំប៊ី បាន​ស្នើឲ្យ​បើ​ក​នីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំង​នឹងប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ។  ​​ការ​ថ្លែងសំណើយ៉ាង​ដូច្នេះ បាន​ធ្វើឡើងក្រោយ​ពី​ កងទ័ព​ជើងទឹក​​អាមេរិក ​បាន​បើក​យុទ្ធនាការប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​គ្រឿង​ញៀន ហើយបាន​​វាយប្រហារ​សម្លាប់​មនុស្ស​យ៉ាង​តិច ១៤ នាក់​  នៅតំបន់សមុទ្រការ៉ាអ៊ីប។ ​ ​

ថៃ​បាន​សម្រេច​បិទ​ព្រំ​ដែន​ជា​ឯក​តោ​ភាគី​ជាមួយ​កម្ពុជា​ ចាប់​តាំង​ពី​ចុង​ខែ​មិថុនា ​ឆ្នាំ​២០២៥ ​បន្ទាប់​ពី​មាន​ភាពតាន​តឹង​នៅ​ព្រំដែន​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​។​ ទាក់​ទង​នឹង​ផល​វិបាក​នៃ​ការ​បិទ​ព្រំ​ដែន​ជាមួយ​កម្ពុជា​នេះ​ ថៃ​បាន​អះ​អាង​ថា ​ខ្លួន​បាន​ខាត​បង់​ទឹក​ប្រាក់​ប្រមាណ​ ១០​ពាន់​លាន​បាត​ ឬ​ស្មើ​ជាង​៣០០​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ ១​ខែ​។ ​ចំណែក​ពី​ខាង​ភាគី​កម្ពុជា ​គេ​នៅ​មិន​ទាន់​ដឹង​ពី​ទំហំ​នៃការ​ខាត​បង់​សេដ្ឋ​កិច្ច​ ដោយ​សារ​ការ​បិទ​ព្រំ​ដែន​ជា​មួយ​ភាគី​ថៃ​នៅ​ឡើយ​ទេ​។ ​ប៉ុន្តែ​អ្នក​សេដ្ឋ​កិច្ច​កម្ពុជា​វាយ​តម្លៃ​ថា​ ជា​ឱកាស​ល្អ​របស់​កម្ពុជា​ ប្រសិន​បើ​ព្រំដែន​កម្ពុជា ​និង​ថៃ​នៅ​បន្ត​បិទ​កាន់​តែ​យូរ​ទៅ​មុខ​ទៀត​៕

ថ្មីៗនេះមានការបង្ហោះចែកចាយនៅតាមបណ្តាញសង្គមយ៉ាងព្រោងព្រាតអំពីការបន្លំយកមីកញ្ចប់របស់ថៃដាក់ចូលកេសមីរបស់ខ្មែរ ឈ្មោះថា «មីជាតិ»។ ភ្លាមៗនោះ ក្រុមហ៊ុនមីជាតិបានចេញមកបកស្រាយថា ការក្លែងបន្លំដូច្នេះមិនមែនជាទង្វើរបស់ក្រុមហ៊ុនទេ តែជាទង្វើរបស់ម្ចាស់ដេប៉ូចែកចាយមីថៃ។ អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានការពារអ្នកប្រើប្រាស់ កិច្ចការប្រកួតប្រជែង និងបង្ក្រាបការក្លែងបន្លំ ហៅកាត់ថា (ក.ប.ប) លោក គឹម មាសសុខសីហា បានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ថា មន្ត្រីនៃអគ្គនាយកដ្ឋានបានចុះត្រួតពិនិត្យនៅដេប៉ូយ៉ាងហោច ៣កន្លែង ដែលមានការក្លែងបន្លំផលិតផលថៃ ក្រោយពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនពហិការមិនប្រើប្រាស់ផលិតផលថៃ។ បើតាមលោក គឹម មាសសុខសីហា ម្ចាស់ដេប៉ូទាំងនោះក៏បានចុះកិច្ចសន្យាបញ្ឈប់ទង្វើនេះ ជាមួយសមត្ថកិច្ចរួចហើយដែរ។ 

អាជ្ញាធរជាតិអប្សរានៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥នេះបានរំឭកឱ្យទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះហានិភ័យក្នុងតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ដោយសារតែការប្រែប្រួលអាកាសធាតុអំឡុងរដូវវស្សា។ អគ្គនាយករង និងជាអ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា លោក ឡុង កុសល បានប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI ថា បន្ថែមពីការអំពាវនាវ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានដាក់ពង្រាយក្រុមការងារតាមតំបន់អង្គរ ដើម្បីតាមដានស្ថានភាពអាកាសធាតុ និងសុវត្ថិភាពភ្ញៀវទេសចរ។ តែទោះយ៉ាងណា លោក ឡុង កុសល នៅតែអំពាវនាវឲ្យភ្ញៀវទេសចរប្រុងប្រយ័ត្នខ្លួនឯង ចំពោះគ្រោះថ្នាក់ជាយថាហេតុ ដែលបង្កឡើងដោយបាតុភូតធម្មជាតិក្នុងរដូវវស្សានេះ។

បន្ទាប់ពីបានឆ្លងកាត់ភាគខាងជើងហ្វីលីពីន ខ្យល់ព្យុះទីហ្វុង រ៉ាហ្កាសា បានបោកសង្គ្រុបលើកោះតៃវ៉ាន់ និង​កំពុងរំកិលខ្លួនចេញពីហុងកុង ឈ្ពោះទៅកាន់តំបន់ខាងត្បូង​និង​ខាងកើតប្រទេសចិន​។ នៅតៃវ៉ាន់ ទឹកជំនន់យ៉ាងគំហុកបង្កដោយ​ព្យុះសង្ឃរានេះ បានបណ្តាល​ឲ្យបាក់ទំនប់ទឹក ​ស្លាប់​មនុស្ស​យ៉ាងហោច១៥​នាក់ និងមានមនុស្ស​បាត់ខ្លួនច្រើននាក់ទៀត​​​។ នៅហ្វីលីពីន ខ្យល់​ព្យុះដ៏កំណាច​នេះ បានផ្តាច់ជីវិតមនុស្សយ៉ាងហោច​៨នាក់​។

ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បា​នផ្លាស់ប្តូរ​ជំហរ​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន​ ។ ពីមុន លោកត្រាំធ្លាប់ស្តី​​បន្ទោស​មេដឹកនាំអ៊ុយក្រែន​ថារឹង​ទទឹងមិន​ព្រម​ទទួល​យក​លក្ខខណ្ឌរុស្ស៊ី​និង​​មិន​ចង់​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​ តែពេលនេះ លោកថា នឹង​ជួយ​អ៊ុយក្រែន​ដើម្បី​ដណ្តើម​យក​ទឹកដី​មកវិញ​។​​ ការ​ថ្លែងដូច្នេះ ធ្វើឡើង​នៅ​កិច្ចប្រជុំកំពូល​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ  ជាទីដែល​ចៅហ្វាយ​សេតវិមាន​បញ្ចេញ​យោបល់​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​អន្តរជាតិ​ជាច្រើន​ផ្សេងទៀត។​

ប្រមុខរដ្ឋស្តីទី លោក ហ៊ុន សែន បានប្រាប់ទៅភាគីថៃថា កម្ពុជាមិនដាច់ពោះស្លាប់ឡើយ ទោះបីថៃបន្តបិទច្រកព្រំដែនជាមួយកម្ពុជារហូតដល់ ១០០ឆ្នាំទៀត និងថា កម្ពុជាក៏នឹងមិនបន្ទាបខ្លួនសុំឱ្យថៃបើកច្រកព្រំដែន ដែលថៃបានបិទដោយឯកតោភាគីឡើយ។ ប្រតិកម្មរបស់ លោក ហ៊ុន សែន ដូច្នេះធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីមានការជជែកវែកញែកក្នុងចំណោមពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួន និងគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានថៃ អំពីការចង់ឱ្យបិទព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃបន្តទៀត។

ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា តាមរយៈអ្នកនាំពាក្យបានបញ្ជាក់នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ថា កងកម្លាំងរបស់កម្ពុជាមិនបានប្រើប្រាស់អាវុធបាញ់ចូលក្នុងទឹកដីថៃនោះទេ។ ការបញ្ជាក់ដូចនេះរបស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា គឺក្រោយកងយោធពលភូមិន្ទថៃចោទថា «កម្ពុជាបានបាញ់អាវុធធុនតូចចំនួន ៣ទៅ៥គ្រាប់ចូលទឹកដីថៃ ក្នុងគោលបំណងញុះញង់ នៅតំបន់តាមបណ្តោយព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ»។ តាមអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា កងកម្លាំងកម្ពុជា​បានប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងពេញលេញ ចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងនៃបទឈប់បាញ់រវាងប្រទេសទាំងពីរ។

ទីបំផុតទៅ ឥណ្ឌូណេស៊ីនិងសហភាពអឺរ៉ុប ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងដោះដូរពាណិជ្ជកម្មសេរី។ កិច្ចព្រមព្រៀងលើកលែង​ពន្ធគយ​នេះ បាន​ស៊ី​ពេល​ចរចា​ជិត​ ១ ទសវត្សរ៍។ ស៊ីពេល​យូរ​ ដ្បិត​ថា មា​នភាព​​ប្រទាំង​ប្រទើស​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើនៅ​ឥណ្ឌូណេស៊ី ដើម្បីយកដីធ្វើកសិឧស្សាហ​កម្ម​​។ ក្រោម​សម្ពាធ​រនាំង​ពន្ធគយ​របស់​អាមេរិក ភាគីទាំង២បាន​ប្រញាប់​រួសរាន់​សម្រុះសម្រួល​គ្នា​ចុះកិច្ចព្រមព្រៀង។​​

នៅមហាសន្និបាតនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ថ្ងៃទី​២២កញ្ញា​ លោក​ម៉ាក្រុង ប្រធានាធិបតី​បារាំង​បានឡើងថ្លែងសុន្ទរកថា ប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនជាផ្លូវការ និង​ដើម្បី​បើក​ផ្លូវ​ឲ្យ​មានការចរចាបិទបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅហ្កាហ្សា ស្ថាបនាសន្តិភាពមួយជារៀងដរាប សម្រាប់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលនិង​ប៉ាឡេស្ទីន​។ ក្រៅពីបារាំង លុចហ្សំបួរ ប៊ែលហ្សិក អង់គ្លេស កាណាដា អូស្ត្រាលី ព័រទុយហ្កាល់ ម៉ូណាកូ និងប្រទេសតូចៗមួយចំនួនទៀត សុទ្ធតែបាន​ប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនជាផ្លូវការ​ នៅក្នុងឱកាសមហាសន្និបាតប្រចាំឆ្នាំ​ទី​៨០ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ​។

ជម្លោះអ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីន គឺជាជម្លោះដ៏រ៉ាំរ៉ៃអូសបន្លាយ​សឹងមួយ​សតវត្សរ៍​មកហើយ​។ នៅក្នុង​រយៈពេលមួយ​​នៃប្រវត្តិសាស្ត្រ​ គិតចាប់ពី​ការប្រកាសផែនការពុះចែកដែន​ដីប៉ាឡេស្ទីន​ជា​២នៅ​​​ឆ្នាំ​១៩៤៧ អ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីនបាន​ខិតចូលចាប់ដៃគ្នាឈានទៅដោះស្រាយ​បញ្ហា តែពេលខ្លះ ក៏ឃ្លាតឆ្ងាយពីគ្នាវិញ ព្រោះតែ​​​ប្រការផ្សេងៗ ដែលមក​រារាំង មិន​ឲ្យ​ប្រជាជាតិទាំង២កសាងសន្តិភាពនឹងគ្នាបាន។ ហេតុការណ៍​វាយប្រហារ​​យ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃរបស់ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលាឆ្នាំ​២០២៣ នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល គឺជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សែនខ្លោចផ្សារបំផុត​ សម្រាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន​ ហើយដែលបានធ្វើ​ឲ្យក្តីសង្ឃឹម​នៃសន្តិភាព កាន់តែរសាត់ឆ្ងាយ​។