របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ នៃ«គម្រោងរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជា» បានរកឃើញភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួនដែលបានកើតឡើងតាមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា។ ភាពមិនប្រក្រតីបានសំដៅដល់បញ្ហាពលកម្មលើកុមារ ការបង្ខំឲ្យធ្វើការបន្ថែមម៉ោង និងការរើសអើងលើសមភាពយេនឌ័រ។ Read more
កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាត្រូវបានព្យាករថានឹងធ្លាក់ចុះនៅឆ្នាំ ២០២៥ នេះ និងបន្តធ្លាក់ចុះនៅឆ្នាំ២០២៦ ទៀតដោយសារតែកតា្តចម្បងៗមួយចំនួន ដូចជាជម្លោះព្រំដែនជាមួយប្រទេសថៃ និងផលប៉ះពាល់ពីការយកពន្ធរបស់អាមេរិកលើទំនិញដែលនាំចេញពីកម្ពុជា។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ថ្មីមួយរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB) ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១ ខែតុលានេះ។ អ្នកជំនាញវាយតម្លៃថា ទោះបីជាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាធ្លាក់ចុះបន្តិច តែកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះនៅតែខ្ពស់ជាងបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀតដដែល។
ភរិយាលោក លិម គិមយ៉ា គឺអ្នកស្រី Anne-Marie Lim បានបញ្ជាក់នៅថ្ងៃអង្គារ ទី៣០ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៥ ថា អ្នកស្រីចង់ដឹងពីមូលហេតុ និងអ្នកនៅពីក្រោយនៃការបាញ់សម្លាប់ស្វាមីរបស់អ្នកស្រី គឺលោក លិម គិមយ៉ា កាលពីដើមឆ្នាំ២០២៥ នៅកណ្តាលទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ។ ការបញ្ជាក់នេះធ្វើឡើង មុនពេលអ្នកស្រីត្រូវចូលខ្លួនបំភ្លឺនៅតុលាការក្រុងបាងកកដែលបានបើកសវនាការលើសំណុំរឿងឃាតកម្មលោក លិម គិមយ៉ា អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា។
នៅវៀតណាម មានមនុស្សស្លាប់យ៉ាងតិច ២៦នាក់ និងបាត់ខ្លួន រួមទាំងរបួសជាច្រើនសិបនាក់ ដោយសារតែខ្យល់ព្យុះកំណាច Bualoi ដែលបានបោកបក់ខ្លាំងនៅប៉ែកខាងជើង និងភាគកណ្តាលប្រទេស។ តំបន់ប្រជុំជនមួយភាគធំនៅរដ្ឋធានីហាណូយបានរងការខូចខាតដោយឥទ្ធិពលខ្យល់ព្យុះ និងទឹកជំនន់។
មានវត្តមាននៅក្នុងសន្និសីទកាសែតជាមួយចៅហ្វាយសេតវិមានកាលពីថ្ងៃចន្ទ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល បាននិយាយថា លោកផ្តល់ភ្លើងខៀវ គាំទ្រផែនការសន្តិភាពនៅហ្កាហ្សាដែលស្នើឡើងដោយលោកដូណាល់ត្រាំ។ នៅចំពោះប្រធានាធិបតីអាមេរិក នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលមិនភ្លេចដាក់លក្ខខ័ណ្ឌដែលថា អ៊ីស្រាអែលសុំរក្សាសិទ្ធិបិទបញ្ចប់ការងារនៅហ្កាហ្សា ក្នុងករណីដែលក្រុមហាម៉ាស មិនទទួលយកផែនការសន្តិភាពរបស់អាមេរិក ឬរំលោភមិនគោរពតាមចំណុចដែលមានចែង។ផែនការសន្តិភាពរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំមាន២០ចំណុច។
នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍មួយស្តីពីការជួញដូរមនុស្សឆ្នាំ២០២៥។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានចោទរដ្ឋាភិបាលថាមិនបានខិតខំទប់ស្កាត់បទល្មើសជួញដូរមនុស្សឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពទេ។ នៅក្នុងរបាយការណ៍ថ្មី អាមេរិកនៅតែបន្តដាក់កម្ពុជាជាប្រទេសស្ថិតក្នុងកម្រិតទី៣ ដែលមិនបានគោរពពេញលេញនូវបទដ្ឋានអប្បបរមាក្នុងការលុបបំបាត់ការជួញដូរមនុស្ស។ លម្អិតព័ត៌មាននេះដោយ ស៊ឹម ចាន់សំណាង៖
នៅព្រឹកថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ទាហាន និងអ្នកវាស់ដីរបស់ថៃចំនួនមួយក្រុមបានធ្វើសកម្មភាពចូលជិតបង្គោលព្រំដែនលេខ៤៦ ស្ថិតនៅក្នុងភូមិជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ តែសកម្មភាពរបស់ពួកគេត្រូវបានកងកម្លាំងកម្ពុជាដែលមិនបំពាក់អាវុធ និងពលរដ្ឋខ្មែរនៅទីនោះបណ្តេញឲ្យត្រលប់ទៅវិញ។ លោក លី សុវណ្ណារិទ្ធ អភិបាលរង និងជាអ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តបន្ទាយមានជ័យបានប្រាប់វិទ្យុបារាំង RFI នៅរសៀលថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញានេះថា ទាហាន និងអ្នកវាស់ដីថៃបានចាកចេញពីបង្គោលព្រំដែននោះវិញ ដោយគ្មានការប៉ះទង្គិចគ្នាហិង្សាអ្វីទេ និងថា ទាហាន និងអ្នកវាស់ដីថៃក៏មិនឃើញវិលមកជាថ្មីដែរ។
កម្លាំងសមត្ថកិច្ចកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ បានចុះត្រួតពិនិត្យ និងបង្ក្រាបបទល្មើសឆបោកតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាចំនួន ៣ទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងឃាត់ខ្លួនជនបរទេសចំនួន ២៤នាក់។ ការបន្តបង្ក្រាបបទល្មើសឆបោកតាមអនឡាញនេះធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីមានបទបញ្ជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែតកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ គិតមកទល់ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥នេះ សមត្ថកិច្ចបានឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសអនឡាញបានជាង៣ ០០០នាក់។
ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ ដែនអាកាសខាងជើងនិងខាងកើតអឺរ៉ុប បានរងនូវការគំរាមផ្ទួនៗគ្នា ពីសំណាក់ដ្រូនអនាមិក និងយន្តហោះចម្បាំងរបស់រុស្ស៊ី។ ក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុប បានជួបប្រជុំគ្នានៅប៉ូឡូញកាលពីថ្ងៃចន្ទទី២៩កញ្ញា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយទប់ទល់នឹងការគំរាមសម្លុតទាំងនេះ។ លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ្លូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គីបានស្នើថា អ៊ុយក្រែននិងក្រុមប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្ត អាចរួមគ្នាបង្កើតប្រព័ន្ធខែលការពារផ្លូវអាកាសរួម ព្រោះប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ អ៊ុយក្រែនបានទទួលបទពិសោធន៍ច្រើន ទាំងបច្ចេកវិទ្យានិងតាក់ទិក ដើម្បីទប់ទល់ជាមួយដ្រូនរបស់រុស្ស៊ី។
កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី២៩ កញ្ញា នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីរបស់ថៃ លោក អនុធីន ឆន្ទវីរៈគុណ បានបង្ហាញពីគោលនយោបាយថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាលលោកទៅកាន់សភាថៃ។ គោលនយោបាយថ្មីដែលផ្តោតលើវិធានការអាទិភាព និងបន្ទាន់មួយចំនួន ដូចជាសា្តរសេដ្ឋកិច្ច បង្កើនការចំណាយ ឬជួយដោះស្រាយបំណុលរបស់ពលរដ្ឋថៃ។ ដោយឡែក នៅក្នុងជម្លោះព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាត្រូវបាននាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃវ័យ ៥៨ឆ្នាំរូបនេះសន្យានឹងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី។ តើរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក អនុធីន ពិតជាមានឆន្ទៈចង់ដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាដោយសន្តិវិធីមែន ឬ ខណៈដែលលោកត្រូវគេស្គាល់ថា ជាមនុស្សសិ្នទ្ធនឹងយោធា ហើយស្មោះស្ម័គ្រនឹងរាជបល្ល័ងនោះ?
មានវត្តមាននៅក្នុងសន្និសីទកាសែតជាមួយចៅហ្វាយសេតវិមានកាលពីថ្ងៃចន្ទ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល បាននិយាយថា លោកផ្តល់ភ្លើងខៀវ គាំទ្រផែនការសន្តិភាពនៅហ្កាហ្សាដែលស្នើឡើងដោយលោកដូណាល់ត្រាំ។ នៅចំពោះប្រធានាធិបតីអាមេរិក នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលមិនភ្លេចដាក់លក្ខខ័ណ្ឌដែលថា អ៊ីស្រាអែលសុំរក្សាសិទ្ធិបិទបញ្ចប់ការងារនៅហ្កាហ្សា ក្នុងករណីដែលក្រុមហាម៉ាស មិនទទួលយកផែនការសន្តិភាពរបស់អាមេរិក ឬរំលោភមិនគោរពតាមចំណុចដែលមានចែង។ តើផែនការសន្តិភាពនៅហ្កាហ្សារបស់លោកដូណាល់ ត្រាំមាននិយាយពីអ្វីខ្លះ?
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិលោក Antonio Guterres បានលើកពីកង្វល់របស់កម្ពុជា ទៅសមភាគីថៃ ហើយចង់បានដំណោះស្រាយចំពោះជម្លោះព្រំដែននេះ ព្រោះនៅទីបញ្ចប់នៃសង្គ្រាមមានតែប្រជាជនស្លូតត្រង់ទេជាអ្នករងទុក្ខ។ នេះបើតាមខ្លឹមសារក្នុងជំនួបទ្វេភាគីរវាងរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសកម្ពុជាលោក ប្រាក់ សុខុន និង លោក Antonio Guterres អំឡុងពេលនៃការចូលរួមប្រជុំមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនៅថ្ងៃទី២៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥។
នៅប្រទេសចិន តុលាការWenzhou នៅទីក្រុងកាលពីថ្ងៃចន្ទទី ២៩កញ្ញាបានសម្រេចកាត់ទោសប្រហារជីវិតមនុស្ស១៦នាក់ និងផ្តន្ទាទោសមនុស្ស២៣នាក់ផ្សេងទៀតឲ្យជាប់ពន្ធនាគារពី ៥ឆ្នាំ រហូតដល់មួយជីវិត ក្នុងបទចោទប្រកាន់ប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ ល្បែងខុសច្បាប់ ជួញដូរគ្រឿងញៀន និងអំពើពេស្យាចារនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលបោកប្រាស់អនឡាញក្នុងទឹកដីភូមា។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់ទូរទស្សន៍រដ្ឋចិន ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនមួយចំនួនធំដែលតុលាការកាត់ទោសកាលពីថ្ងៃចន្ទ ជាសមាជិករបស់គ្រួសារត្រកូល Mingដែលពង្រីកអំណាច កើបលុយរាប់ពាន់លានដុល្លារពីឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន។
តុលាការក្រុងបាងកក សម្រេចបើកសវនាការជំនុំជម្រះក្តីឃាតកម្មលោក លិម គិមយ៉ា អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលកំពង់ចាម នៃកូតាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចន្លោះឆ្នាំ២០១៣ - ឆ្នាំ២០១៧។ មានសញ្ជាតិបារាំង អ្នកនយោបាយខ្មែររូបនេះត្រូវខ្មាន់កាំភ្លើងជនជាតិថៃ បាញ់សម្លាប់ ក្នុងក្រុងបាងកក កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥។ ប្រមាណជា ៩ ខែក្រោយឃាតកម្ម តុលាការថៃបើកអង្គជំនុំជម្រះ ជាលើកទី១ នៅថ្ងៃអង្គារទី៣០កញ្ញា។ ក្នុងបទសម្ភាសន៍ផ្តាច់មុខជាមួយវិទ្យុបារាំង RFI នៅទីក្រុងប៉ារីស កូនប្រុសលោកលិម គិមយ៉ា គឺលោក លិម តូម៉ាស៍-សំណាង ថ្លែងក្តីសង្ឃឹមថា ជនសង្ស័យជនជាតិថៃ ទាំង២នាក់ ឆ្លើយការពិតប្រាប់តុលាការ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោកក៏សង្ឃឹមថា អាជ្ញាធរកម្ពុជា នឹងជួយចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យខ្មែរ ២នាក់ទៀត គឺបុគ្គល ពេជ្រ គឹមស្រ៊ិន និង លី រតនៈរស្មី ឲ្យទៅប្រឈមមុខនឹងតុលាការថៃ ដើម្បីបន្តដំណើរការក្តី។
ការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសរបស់រុស្ស៊ី លើអ៊ុយក្រែន បានកើនឡើងនៅទូទាំងប្រទេស ក្នុងយប់ថ្ងៃសៅរ៍ឆ្លងចូលថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៨ ខែកញ្ញា។ នៅក្នុងទីក្រុងកៀវ មានមនុស្សយ៉ាងតិច ៤នាក់បានស្លាប់ រួមទាំងក្មេងស្រីអាយុ ១២ឆ្នាំម្នាក់ និងមានច្រើននាក់ទៀតបានរងរបួសពីការវាយប្រហាររបស់រុស្ស៊ីដោយដ្រូន និងគ្រាប់មីស៊ីល។ តែរុស្ស៊ីបានចេញមុខអះអាងថា ផ្ទាំងស៊ីបនៃការវាយប្រហាររបស់ខ្លួនគឺមូលដ្ឋានកងទ័ព។
ចិនកូរ៉េខាងជើងនៅតែបន្តជាសម្ព័ន្ធមិត្តដែកថែប។ ចិនចង់ពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការ និងធ្វើការរួមគ្នាជាមួយកូរ៉េខាងជើងដើម្បីប្រឆាំងនឹងអនុត្តរភាព។ នេះជាប្រសាសន៍របស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសចិន លោកវ៉ាង យីទៅកាន់សមភាគីកូរ៉េខាងជើង លោកស្រី ឆេ សុនហ៊ី Choe Son-Hui នៅក្នុងអំឡុងទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅទីក្រុងប៉េកាំង កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី ២៨កញ្ញា។ វត្តមានរបស់ប្រមុខការបរទេសកូរ៉េខាងជើង នៅប្រទេសចិន ធ្វើឡើងនៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍ក្រោយពីលោកគីម ជុងអ៊ុនធ្វើដំណើរទៅចូលរួមជាលើកទី១ក្នុងកម្មវិធីបង្ហាញក្បួនទ័ពដ៏ធំរបស់ចិន នៅដើមខែកញ្ញានេះ។
នៅប្រទេសចិន តុលាការWenzhou នៅទីក្រុងកាលពីថ្ងៃចន្ទទី ២៩កញ្ញាបានសម្រេចកាត់ទោសប្រហារជីវិតមនុស្ស១៦នាក់ និងផ្តន្ទាទោសមនុស្ស២៣នាក់ផ្សេងទៀតឲ្យជាប់ពន្ធនាគារពី ៥ឆ្នាំ រហូតដល់មួយជីវិត ក្នុងបទចោទប្រកាន់ប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ ល្បែងខុសច្បាប់ ជួញដូរគ្រឿងញៀន និងអំពើពេស្យាចារនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលបោកប្រាស់អនឡាញក្នុងទឹកដីភូមា។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់ទូរទស្សន៍រដ្ឋចិន ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនមួយចំនួនធំដែលតុលាការកាត់ទោសកាលពីថ្ងៃចន្ទ ជាសមាជិករបស់គ្រួសារត្រកូល Mingដែលពង្រីកអំណាច កើបលុយរាប់ពាន់លានដុល្លារពីឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន។
ជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ក្រុមនិស្សិតផ្នែកសារព័ត៌មាននៃដេប៉ាតឺម៉ង់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងសារគមនាគមន៍(DMC) នៃសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញតែងតែចាក់បញ្ចាំងខ្សែភាពយន្តឯកសារខ្នាតខ្លីដែលជាស្នាដៃផលិតរបស់ក្រុមនិស្សិតឆ្នាំទី៣ផ្នែកសារព័ត៌មាន នៅលើផ្ទាំងសំពត់សទំនើប នៃរោងភាពយន្តប្រ៉ាមស៊ីនេផ្លិចនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ ខ្សែភាពយន្តឯកសារខ្លីចំនួន១១រឿង បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីជិវិតពិត ពីបញ្ហាប្រឈម និងការតស៊ូរបស់ស្ត្រី និងប្រជាជនខ្មែរនៅក្នុងតថភាពសង្គមជាក់ស្តែង។ ក្រុមនិស្សិត សង្ឃឹមថា ភាពយន្តឯកសារ របស់ពួកគេនឹងទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ពីសាធារជនទូទៅ ហើយមានការផ្លាស់ប្តូរទៅថ្ងៃអនាគតទៅតាមសាច់រឿងដែលបានដាក់បញ្ចាំងនោះ។ ខ្សែភាពយន្តដែលផ្តោតលើប្រធានបទដ៏កម្រនេះ និងកាន់តែទាក់ទាញនោះ ត្រូវបានចាក់បញ្ចាំងបង្ហាញជូនសាធារណៈជនអ្នកចូលទស្សនាជិត៣០០នាក់ កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ទី២៧ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៥៕
សាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋនិងឯកជន ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ មានសភាពអ៊ូអរខុសប្លែកពីសព្វដង ដោយសារការសម្រុកទៅបំពេញពាក្យចូលរៀនរបស់បេក្ខជនដែលទើបប្រឡងជាប់មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ(បាក់ឌុប)ឆ្នាំ ២០២៥នេះ។ ជាក់ស្តែង ក្នុងបរិវេណសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី២៩កញ្ញានេះ មានបេក្ខជនមកពីរាជធានី-ខេត្ត យ៉ាងច្រើនកុះករ សង្វាតមកបំពេញពាក្យ ជ្រើសរើសមុខវិជ្ជាដែលពួកគេចូលចិត្ត។ សូមទស្សនាបទយកការណ៍របស់ ជួប នរក្សា៖
ភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំង និងជាប់ៗគ្នាឥតដាច់ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះបានបណ្តាលឲ្យផ្លូវជាតិលេខ៥៥ នៅតំបន់អន្លង់អាំងក្នុងខេត្តពោធិ៍សាត់រងការបាក់ច្រោះដីធ្លាក់លើតួផ្លូវ និងបណ្តាលឲ្យខូចខាតផ្លូវដោយអន្លើនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន លោក ផន រឹម។ ថ្លែងប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិនៅថ្ងៃ២៩ កញ្ញាដដែល លោក ផន រឹម បានថ្លែងថា ហេតុការណ៍នេះបានរារាំងចរាចរណ៍ និងការធ្វើដំណើររបស់ប្រជាពលរដ្ឋដោយសារមានច្រោះដី ធ្លាក់ភក់ ថ្ម ព្រមទាំងដើមឈើនៅលើកំណាត់ផ្លូវ។ ក្នុងន័យនេះ លោកទទូចឱ្យពលរដ្ឋប្រុងប្រយ័ត្ននៅពេលធ្វើដំណើរតាមដងផ្លូវខាងលើ។ សូមស្តាប់ការបញ្ជាក់របស់លោក ផន រឹម ដែលរៀបចំឡើងដោយ សើ ដាវី៖
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតាមរយៈក្រសួងមហាផ្ទៃនៅថ្ងៃទី២៨ ខែកញ្ញា បានប្រតិកម្មនឹងការថ្លែងរបស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសថៃលោក ស៊ីហាស័ក្តិ ផួងកេតកែវនៅឯមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិដែលថា ប្រទេសថៃក៏ទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីជម្លោះព្រំដែនជាមួយកម្ពុជា ដែលនាំដល់ការផ្ទុះសង្គ្រាមកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ ចំពោះក្រសួងមហាផ្ទៃកម្ពុជា ភាគីថៃត្រូវតែដោះលែងកងទ័ពខ្មែរទាំង១៨នាក់ឲ្យត្រឡប់មកវិញ បើថៃពិតជាទឹកចិត្តល្អជាមួយកម្ពុជាប្រាកដមែន។
នៅថ្ងៃអាទិត្យទី២៨កញ្ញានេះ ម៉ុលដាវីរៀបចំការបោះឆ្នោតសភា ដែលមានតម្លៃជាការកំណត់ជោគវាសនាអនាគត ថាតើម៉ុលដាវីនឹងបន្តដំណើរចូលជាសមាជិកអឺរ៉ុប ឬត្រលប់ចូលក្នុងក្រញាំរុស្ស៊ីវិញ។ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគ ប្រធានាធិបតីកាន់អំណាច ក៏ដូចជាសហភាពអឺរ៉ុប យល់ថា ការបោះឆ្នោតលើកនេះ មានការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេស យ៉ាងខ្លាំងបំផុតមិនធ្លាប់មានទេ គិតចាប់តាំងពីប្រទេសបានទទួលឯករាជ្យ ចេញផុតពីរបបសហភាពសូវៀតនៅឆ្នាំ១៩៩១មក។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជាលោក ប្រាក់ សុខុន បាននិយាយរៀបរាប់ប្រាប់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនាទីក្រុងញូវយ៉ក នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី ២៧ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៥ថា សន្តិភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលបានមកដោយលំបាក បច្ចុប្បន្នកំពុងរងការគំរាមកំហែងពីប្រទេសជិតខាងមួយដែលកំពុងមានជម្លោះព្រំដែនជាមួយកម្ពុជា។ ភ្លាមៗ នៅក្រោយការឡើងថ្លែងប្រមុខទូតកម្ពុជា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃ លោក ស៊ីហាស័ក្តិ ផួងកេតកែវ បានលេបខាយដាក់ភាគីកម្ពុជាថា បានព្យាយាមធ្វើជាជនរងគ្រោះម្តងហើយ ម្តងទៀត។
ប្រមុខរដ្ឋស្តីទីលោក ហ៊ុន សែន បានស្នើឱ្យក្រុមសង្កេតការណ៍អន្តរកាល (IOT) ចុះត្រួតពិនិត្យទីតាំងធ្លាក់គ្រាប់ និងធ្វើកោសល្យវិច័យគ្រាប់ ក្រោយយោធាថៃបរិហារកម្ពុជាថា បានបើកការបាញ់ប្រហារទៅលើទីតាំងកងទ័ពថៃដោយប្រើកាំភ្លើងយន្ត។ បើតាមលោក ហ៊ុន សែន ប្រសិនបើភាគីណាមួយ(កម្ពុជា-ថៃ) បដិសេធមិនឱ្យអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរកាល ចុះទៅត្រួតពិនិត្យ គឺបានសេចក្តីថា ភាគីនោះជាអ្នកបាញ់ ហើយជាអ្នកដែលរំលោភបំពានទៅលើបទឈប់បាញ់គ្នា។
ប្រមុខការទូតកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន បានឆ្លៀតរៀបរាប់ពីជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ ប្រាប់មេដឹកនាំប្រទេសនានាដែលបានចូលរួមមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ លើកទី៨០ ក្នុងទីក្រុងញូវយ៉ក នាសប្តាហ៍នេះ។ លោក ប្រាក់ សុខុន បានប្រាប់មេដឹកនាំ និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសមួយចំនួនថា កម្ពុជាគឺជាជនរងគ្រោះក្នុងសង្គ្រាមជាមួយថៃ។ អ្នកវិភាគ លើកឡើងថា នេះជាឱកាសដែលកម្ពុជាបកអាក្រាតទង្វើរបស់ភាគីថៃដែលឈ្លានពានមកលើកម្ពុជា តែថាសហគមន៍អន្តរជាតិអាចមិនសូវផ្តល់ការយកចិត្តទុកដាក់លើ ជម្លោះនេះ។
សមាជិកសភាអាមេរិកចំនួន៨រូប បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ចំនួន២ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៦ដល់ថ្ងៃទី២៧ខែកញ្ញា។ តាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ស្ថានទូតអាមេរិកនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រតិភូសភាអាមេរិកនេះ ជាការបង្ហាញពីការបេ្តជ្ញាចិត្តរបស់អាមេរិក ក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីជាមួយកម្ពុជា លើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកសន្តិសុខ។ ក្រុមអ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិ មើលឃើញថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ក្រុមប្រតិភូសភាអាមេរិកមកកម្ពុជាពេលនេះ មានលក្ខណៈពិសេស ចំពេលដែលកម្ពុជាកំពុងអនុវត្តបទបាញ់ ក្នុងជម្លោះព្រំដែនជាមួយភាគីថៃ។ តើដំណើរទស្សនកិច្ចនៃប្រតិភូសភាអាមេរិកនៅកម្ពុជាក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ មានន័យយ៉ាងដូចម្តេចចំពោះកម្ពុជា?
ទណ្ឌកម្មទៅលើអ៊ីរ៉ង់នឹងត្រូវចាប់ផ្តើមអនុវត្តជាថ្មីឡើងវិញ ចាប់ពីយប់រំលងអាធ្រាត្រថ្ងៃសៅរ៍ ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យទី២៨កញ្ញា។ ជាយន្តការអនុវត្តឡើងវិញ សម្រេចក្នុងក្របខណ្ឌក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ បន្ទាប់ពីក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុប៣ បារាំង អង់គ្លេស និងអាល្លឺម៉ង់ បានទាមទារអនុវត្ត។ ប្រទេសទាំង៣នេះ បានអះអាងថាអ៊ីរ៉ង់មិនបានគោរពការសន្យារបស់ខ្លួន នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងគ្រប់គ្រងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរឆ្នាំ២០១៥។
កម្មវិធីព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃ សៅរ៍ទី២៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ដោយ សាំ ឧត្តម
នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោកហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រតិកម្មនឹងការអះអាងរបស់ភាគីថៃដែលថា ការកំណត់ព្រំប្រទល់នៅតំបន់មានជម្លោះត្រង់ចំណុចភូមិព្រៃចាន់ និងភូមិជោគជ័យនោះត្រូវបានដោះស្រាយរួចរាល់ គឺជាការលើកឡើងខុសពីការកំណត់នៅក្នុងអនុស្សារណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ ២០០០។ នេះមានន័យថា ភាគីទាំងពីរនឹងនៅបន្តពិភាក្សាការកំណត់ព្រំប្រទល់នេះតាមយន្តការទេ្វភាគីដែលបានព្រមព្រៀងកន្លងមក។
យោធភូមិភាគទី៥របស់កម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ បានចេញលិខិតបដិសេធចោលការចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធនឹងការរុះរើផ្ទះ១ខ្នង នៅចំណុចអូរភ្លុកដំរី ថាជាការកាត់ទឹកដីកម្ពុជាឲ្យទៅថៃ។ យោធភូមិភាគទី៥ ចាត់ទុកការលើកឡើងនេះ ថាខុសពីការពិត និងគ្មានមូលដ្ឋាន។ ការបដិសេធរបស់កងទ័ពកម្ពុជាបែបនេះ កើតឡើង បន្ទាប់ពីអ្នកនយោបាយប្រឆាំងរបស់កម្ពុជា បានអះអាងថា ការដែលកម្ពុជាបានយល់ព្រមរុះរើផ្ទះ១ខ្នងរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ និងកែប្រែលេណដ្ឋាននៅតំបន់ជម្លោះ ទៅតាមសំណើអាជ្ញាធរថៃនៅខេត្តត្រាត គឺប្រៀបដូចជា«ការកាត់ទឹកដីឲ្យថៃ»។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល លោក បេនចាមិន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានថ្លែងបដិសេធចំពោះការចោទប្រកាន់ទាំងឡាយដែលថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ទៅលើពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សា។ លោកបានថ្លែងយ៉ាងដូចនេះនៅលើវេទិកានៃមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនាថ្ងៃសុក្រ ទី២៦ កញ្ញា។
ឈ្មោះ និងស្នាដៃរបស់ជនជាតិបារាំង លោកLouis Delaporteត្រូវបានគេរំលឹក និងលើកយកមកបង្ហាញ ជូនទស្សនិកជននៅឆ្នាំនេះ។ ចំពោះអ្នកដែលមិនធ្លាប់ស្គាល់ គេត្រូវដឹងថា លោកLouis Delaporteជាអ្នករុករកម្នាក់ដែលបានធ្វើដំណើរទៅប្រទេសកម្ពុជា នៅសម័យដែលមួយកម្ពុជាស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលរបស់បារាំង។ កោតសរសើរ ស្ញប់ស្ញែង ស្នាដៃសិល្បៈ ស្ថាបត្យកម្មសាងសង់ប្រាសាទខ្មែរ លោកLouis Delaporteបាននាំយកវត្ថុបុរាណខ្មែរមួយចំនួនមកចូលរួមតាំងពិព័រណ៌សកលនៅប្រទេសបារាំងកាលពីជាង១០០ឆ្នាំមុន។ នៅខួប១០០ឆ្នាំនៃមរណភាពរបស់លោកLouis Delaporteកាលពីខែឧសភាឆ្នាំនេះ និងក្នុងឱកាសដែលសារមន្ទីរហ្គីមេនៅទីក្រុងប៉ារីស តាំងពិព័រណ៌វត្ថុសំរឹទ្ធខ្មែរ ទីក្រុង ឡូស្ហ ដែលជាទីក្រុងកំណើតរបស់លោកLouis Delaporte បានរៀបចំតាំងពិព័រណ៌ស្នាដៃរបស់លោកដែរ ប៉ុន្តែ ភាគច្រើនជាផ្ទាំងគំនូរ ដែលលោកបានគូរកាលពីជាង១០០ឆ្នាំមុន។
នៅលើផ្ទៃមេឃរបស់ប្រទេសសមាជិកអូតង់ខ្លះបន្តរងការយាយីពីដ្រូនអនាមិក។ បន្ទាប់ពីចាប់បានសញ្ញាដ្រូនហោះចូលរំខានជាច្រើនដងលើព្រលានយន្តហោះជាច្រើនតាំងពីយប់ថ្ងៃពុធ ទី២៤ មក អាជ្ញាធរដាណឺម៉ាកបានសម្រេចបិទដែនអាកាសហោះហើរនៅពីលើអាកាសយានដ្ឋានធំទី២ របស់ខ្លួនកាលពីយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ឈានចូលដល់ព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី២៦ កញ្ញានេះ។ កាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅ ដាណឺម៉ាកក៏ដូចជាប្រទេសសមាជិករបស់អូតង់នៅភាគខាងជើង និងខាងកើតអឺរ៉ុបកំពុងប្រឈម និងទាញសញ្ញាអាសន្នអំពីវត្តមានដ្រូនអនាមិកហោះពីលើទីតាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗ ដូចជាអាកាសយានដ្ឋាន និងមូលដ្ឋានទ័ពអាកាសជាដើម។ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី២៦ កញ្ញានេះ ប្រទេសអឺរ៉ុបជាសមាជិកអូតង់ត្រូវជួបប្រជុំគ្នាបន្ទាន់ដើម្បីស្វែងរកចំណាត់ការទប់ទល់នឹងសត្រូវដ៏គ្រោះថ្នាក់មួយនេះ។ តើអ្វីទៅជាជញ្ជាំងរបស់ប្រទេសសមាជិកអូតង់ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការវាយប្រហារដោយដ្រូនរុស្ស៊ី និងដ្រូនអនាមិក?
ប្រធានាធិបតីអាមេរិកមិនបញ្ចប់សង្គ្រាមពន្ធគយទេ។ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៥ កញ្ញា ២០២៥ លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានចេញប្រកាសថ្មីមួយទៀតដោយដំឡើងពន្ធបន្ថែមរហូតដល់ ១០០% លើគ្រប់ផលិតផលឱសថនាំចូលអាមេរិក។
