ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ កំពុងពិចារណាចង់ចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនាចុងខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ដើម្បីបង្អួតពីស្នាដៃដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ ក៏ដូចជាការស្តារសន្តិភាពនៅក្នុងតំបន់។ នេះបើតាមកាសែត Politico នៅថ្ងៃទី៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ និងថា សេតវិមានអាមេរិកក៏បានស្នើសុំឲ្យមានការដកមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលចិនចេញពីកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានផងដែរ។

ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអនុម័តជាឯកច្ឆ័ន្ទ កាលពីថ្ងៃចន្ទទី​៦តុលា​ នូវយន្តការស៊ើបអង្កេតពិសេសមួយ ស្តីអំពី​បទឧក្រិដ្ឋរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានកើតឡើងនៅ​អាហ្វហ្កានីស្ថាន។ ប្រទេសសមាជិក​នៃ​​ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស​ បាន​លើកឡើងថា ចាប់តាំងពី​​​របបផ្តាច់ការតាលីបង់​បានវិលត្រលប់មកកាន់អំណាចវិញ ប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថាន ជាពិសេសស្ត្រី​ ត្រូវរស់នៅក្នុងការកៀបសង្កត់ និងការភ័យខ្លាចជាប្រចាំ​។

អ្នកស្រាវជ្រាវជាតិជប៉ុន១នាក់ និងអ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិ​អាមេរិក​២នាក់​ត្រូវ​បាន​ជ្រើសរើស​ជាជ័យលាភីណូបែល​វេជ្ជសាស្រ្ត​ឆ្នាំ ២០២៥។ បើតាម​ការប្រកាស​របស់​ គណៈកម្មការ​ណូបែល​នៅទីក្រុង​ស្តុកខូម កាលពីថ្ងៃ ចន្ទ ទី ៦តុលា អ្នកស្រាវជ្រាវ​ទាំងបីនាក់​ត្រូវ​​ទទួល​រង្វាន់ណូបែលវេជ្ជសាស្រ្ត​ ចំពោះ​ស្នាដៃ​រកឃើញ​​របស់​ពួកគេ​ទាក់ទង​នឹងការគ្រប់គ្រង​ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ។  ការកំណត់បាន​នូវ​តួនាទីរបស់​ឆ្មាំការពារប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ នឹង​ចូលរួមចំណែក​​ជួយ​ឲ្យ​គេ​អាច​រិះរក​វិធីព្យាបាល​ជំងឺផ្សេងៗ​ដូចជា ជំងឺមហារីក ជំងឺអូតូអ៊ីម្ញូនជាដើម។

របាយការណ៍ចេញផ្សាយដោយអង្គភាពការពារកុមារនៅថ្ងៃទី៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ បានឲ្យដឹងថា ក្នុងរយៈពេល ២ខែចុងក្រោយនេះ អង្គភាពការពារកុមារ ហៅកាត់ថា CPU និងសមត្ថកិច្ចកម្ពុជាបានបង្រ្កាបករណីរំលោភបំពានកុមារធ្ងន់ធ្ងរចំនួន ៣ករណី ដូចជាការបៀតបៀន កេងប្រវ័ញ្ចផ្លូវភេទ និងឃាតកម្ម។ បើតាមរបាយការណ៍ដដែល អង្គភាពបានសហការជាមួយមន្ត្រីជំនាញដើម្បីឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យ និងបន្តសំណុំរឿងតាមនីតិវិធីច្បាប់។

​ដើម្បី​ការពារជំហរ​ពង្រាយ​កងកម្លាំង​ឆ្មាំជាតិ ​រដ្ឋបាល​ត្រាំ​បាន​និយាយ​ចាត់ទុក​ទីក្រុងឈីកាហ្គោ (Chicago) ​ដែលគ្រប់គ្រង​ដោយ​​បក្សប្រជាធិបតេយ្យថា ជា​តំបន់​សង្រ្គាម។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោកដូណាល់​ត្រាំ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើក្រឹត្យ​បញ្ជូនឆ្មាំជាតិ​ចំនួន​៣០០​នាក់​ទៅ​ឈីកាហ្គោ នៅបន្ទាប់ពីមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នា​ខ្លាំងរវាង​​ភ្នាក់ងារប្រឆាំង​ជនអន្តោប្រវេសន៍ ហើយ​និង​បាតុករ។ នៅចុងសប្តាហ៍មុននេះ រដ្ឋបាល​លោកត្រាំ​ទើប​តែ​បញ្ជូន​កងកម្លាំង​ឆ្មាំជាតិពី​រដ្ឋ​កាលីហ្វ័រនីញ៉ា​ ទៅOregon រដ្ឋ​មួយ​ទៀត​ដែលគ្រប់គ្រង​ដោយ​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ។ ដល់វេនដែល​លោកដូណាល់ ត្រាំ​ត្រូវ​ធ្វើជា​មេធ្មប់​សងសឹក​​ក្រុមបក្ស​ប្រឆាំង បក្សប្រជាធិបតេយ្យ?

កាលពីចុងសប្តាហ៍កន្លងទៅ យន្តហោះនៃក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍កំរិតពិភពលោក Etihad Airways បានចាប់ផ្តើមហោះហើរត្រង់ជាលើកដំបូងពីទីក្រុងអាប៊ុយដាប៊ី ប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម មកកាន់រាជធានីភ្នំពេញប្រទេសកម្ពុជា។ នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នាថ្ងៃទី០៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោក ស៊ីន ចាន់សិរីវុត្ថា អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលបានថ្លែងថា ការតភ្ជាប់រវាងទីក្រុងអាប៊ុយដាប៊ី និងក្រុងភ្នំពេញ តាមរយៈក្រុមហ៊ុន Etihad Airways ជាសញ្ញាណមួយ ដែលបង្ហាញពីស្ថិរភាពផ្លូវអាកាស និងជាការតភ្ជាប់កម្ពុជាទៅកាន់ពិភពលោក៕

វេទិកាឆ្លើយតបមនុស្សធម៌ ហៅកាត់ HRF បានឲ្យដឹងនៅក្នុងរបាយការណ៍ចុងក្រោយមួយថា អស់រយៈពេល៩សប្តាហ៍នៃការឈប់ផ្ទុះអាវុធតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បន្ទាប់ពីមានបទឈប់បាញ់ ស្ថានភាពមនុស្សធម៌នៅតាមព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរបន្តមានភាពប្រសើរឡើង។ តែយ៉ាងណាមិញ និងបើតាម​របាយការណ៍ដដែល ពលរដ្ឋភៀសសឹក ដែលបាន​ធ្លាក់ចុះនៅត្រឹមចំនួន ​​​១ម៉ឺន១ពាន់នាក់ គិត​​នៅត្រឹមថ្ងៃទី​២២កញ្ញា បែរជាកើនឡើងមកចំនួន​​ជាង១ម៉ឺន៦ពាន់នាក់ នៅត្រឹមថ្ងៃទី​២តុលា។ ​

ទោះបី​ជា​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហារនាំងពន្ធគយ​អាមេរិកជាច្រើន​ខែមកនេះក្តី តែ​​សេដ្ឋកិច្ច​វៀតណាម​នៅតែ​រឹងមាំ។ ​គិត​ត្រឹមត្រីមាស​ទី៣ ឆ្នាំ២០២៥នេះ វៀតណាមមានសន្ទុះ​​វឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច កើនឡើងខ្ពស់ រហូត​ដល់​ ៨,២% ដែល​ជា​កំណើន​ខ្ពស់ខ្លាំងនិងមិនធ្លាប់ជួប​ ក្នុង​រយៈ​ពេលជាង​ ១០ឆ្នាំចុងក្រោយ​។​​

អាជ្ញាធរសុខាភិបាល​នៃរដ្ឋចំនួន​៣នៅឥណ្ឌា បានប្រកាស​ផ្ទួនៗគ្នានៅថ្ងៃអាទិត្យ​ ទី​៥តុលានេះ ហាមឃាត់​ការលក់​ផលិត​​ផល​​ថ្នាំស៊ីរ៉ូក្អកមួយប្រភេទ បន្ទាប់ពីបានរកឃើញថាមានផ្ទុកសារធាតុពុល​។ យ៉ាងហោច​ណាស់ មានកុមារ​ឥណ្ឌាចំនួន​៩នាក់ បានស្លាប់បន្ទាប់ពីបានផឹកស៊ីរ៉ូក្អកនេះ​។

ស្ថានទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជាបានបើកទ្វារស្វាគមន៍អ្នកទស្សនាជាថ្មី ក្នុងឱកាសទិវាបេតិកភណ្ឌ ថ្ងៃទី៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥។ តាមរយៈទិវានេះ ស្ថានទូតបារាំង ដែលមានទីធ្លាជិត ៥ហិចតាបានអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទស្សនាស្វែងយល់ពីសំណង់អគារប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួន។ អ្វីដែលពិសេសនោះ អ្នកទស្សនាអាចមានឱកាសបានទទួលបទពិសោធន៍ដើរកំសាន្ត ក្នុងឧទ្យានបៃតងធំជាងគេ នៅចំកណ្តាលទីក្រុងភ្នំពេញ។ អ្នកទស្សនាភាគច្រើនលើកឡើងថា នេះជាលើកដំបូងរបស់ខ្លួន ដែលបានឈានជើងចូលស្ថានទូតបរទេសមួយដែលពោរពេញដោយធម្មជាតិបែបនេះ។ ពីស្ថានទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជា សូមលោកអ្នកនាងទស្សនាបទយកការណ៍រៀបចំដោយ សើ ដាវី៖

ថ្ងៃ​ទី​៥​តុលា ​គឺ​ជា​ទិវា​គ្រូ​បង្រៀន​ពិភព​លោក​។​ ឆ្លៀត​យក​ឱកាស​នេះ​សមាគម​គ្រូ​បង្រៀន​កម្ពុជា​ឯក​រាជ្យ​បាន​ស្នើ​ឲ្យ​មាន​ការ​ដំឡើង​ប្រាក់​ខែ​គ្រូ​បង្រៀន​នៅ​កម្ពុជា​ឲ្យ​បាន​១​ភាគ​៤​នៃ​ប្រាក់​ខែ​តំណាង​រាស្ត្រ​បច្ចុប្បន្ន​ឬ​ស្មើ​នឹង​១២៥០​ដុល្លារ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​។​ ប្រាក់​ខែ​តំណាង​រាស្ត្រ​ដែល​មាន​ប្រមាណ​៥​ពាន់​ដុល្លារ​ក្នុង​១​ខែ​។​ តែ​ក្រសួង​អប់​រំ​ យុវជន និង​កីឡា លើក​ឡើង​ថា​ ក្នុង​រយៈ​ពេល​១០​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ ​ប្រាក់​ខែ​គ្រូ​បង្រៀន​ត្រូវ​បាន​ដំឡើង​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​។​ ពោល​គឺ​ឥឡូវ​នេះ​ ជា​មធ្យម​គ្រូ​បង្រៀន​ម្នាក់​ទទួល​បាន​២​លាន​រៀល ​ឬ​ប្រមាណ​៥០០​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ខែ​៕

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់កងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជាមួយរូបប្រាប់វិទ្យុបារំាង RFI នៅថ្ងៃ អាទិត្យ ទី ៥ ខែតុលាថា នាវាចម្បាំង ប្រភេទ ០៥៦C នឹងត្រូវប្រគល់ជូនកម្ពុជា តែការមកដល់របស់នាវាចម្បាំងប្រភេទនេះនៅមិនទាន់អាចកំណត់បានជាក់លាក់នៅឡើយ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិយល់ឃើញថា ជំនួយនេះអាចរួមចំណែកអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា ប៉ុន្តែកម្ពុជាត្រូវការធ្វើទំនើបកម្មវិស័យការពារជាតិបន្ថែមទៀត។  

បាំងតែ​២ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ​ សង្គ្រាម​ហ្កាហ្សា នឹង​ឈានចូល​គម្រប់ខួប​ ២ ឆ្នាំគត់​​ ដែល​បាន​សម្លាប់​ជីវិត​មនុស្ស ​ជាង ៦ ម៉ឺននាក់​។  ក្រោម​សម្ពាធ​ពី​សហរដ្ឋអាមេរិក អ៊ីស្រាអែល​និងក្រុម​ហាម៉ាស​ផ្តើម​ចរចា​គ្នាជាថ្មី នៅ​ប្រទេស​​អេហ្ស៊ីប​ ដើម្បី​ធ្វើ​បទ​ឈប់​បាញ់ និង​រំដោះ​ចំណាប់​ខ្មាំង​។​ ​

នៅយប់ថ្ងៃសៅរ៍ទី៤តុលាឆ្នាំ២០២៥ មានហេតុការណ៍នៃការប៉ះទង្គិចដោយហិង្សារវាងជនជាតិប៉ាគីស្ថាន និងជនជាតិចិនរាប់សិបនាក់ ដែលបណ្តាលឲ្យមានភាពឆោឡោពេញក្រុងព្រះសីហនុ។ លោក ឡុង ឌីម៉ង់ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ បានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃអាទិត្យទី៥តុលានេះថា ករណីប៉ះទង្គិចរបស់ជនជាតិប៉ាគីស្ថាន និងជនជាតិចិននាពេលថ្មីៗនេះ មិនមែនដោយសារបញ្ហាមិនបើកប្រាក់ខែនោះទេ។ ប៉ុន្តែអំពើហិង្សានោះបានកើតឡើង ដោយសារបញ្ហាទំនាស់សាសនា។ ពោលគឺថៅកែជាជនជាតិចិនបាននិយាយលើសលស់ខាងសាសនា លើបុគ្គលិកជាជនជាតិប៉ាគីស្ថាន។ លោកបញ្ជាក់ទៀតថា សមត្ថកិច្ចបានឃាត់ខ្លួនបុគ្គលិកជាជនជាតិប៉ាគីស្ថានជាង៥០នាក់ និងថៅកែជាជនជាតិចិនចំនួន២រូប ដើម្បីបន្តនីតិវិធីសាកសួរ។

នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី៤តុលា ឆ្នាំ ២០២៥ កងទ័ពជើងគោកយោធភូ​មិភាគីទី៥ តាមរយៈលិខិតមួយច្បាប់បាន​បញ្ជាក់មេបញ្ជាការកងទ័ពភូមិភាគទី១ថៃ ឲ្យបានដឹងថា កិច្ចប្រជុំគណៈកម្មកាធិការព្រំដែនថ្នាក់ភូមិភាគរវាងកម្ពុជា-ថៃ (RBC) ក្នុងពេលខាងមុខនេះ ពុំមានសមត្ថកិច្ចផ្លូវការណាមួយដែលអាចកំណត់ខ្សែព្រំដែននៅភូមិជោគជ័យ និងភូមិព្រៃចាន់ បានឡើយ។ នេះជាការឆ្លើយតបរបស់ភាគីកម្ពុជា ទៅនឹងការស្នើរបស់ភាគីថៃដែលចង់ឲ្យកម្ពុជាជម្លៀសពលរដ្ឋចេញពីភូមិជោគជ័យ និងភូមិព្រៃចាន់ស្ថិតក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ​របស់កម្ពុជា ឲ្យបានមុនកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការព្រំដែនថ្នាក់ភូមិភាគកម្ពុជា-ថៃ (RBC) នៅចុងសប្តាហ៍ក្រោយ។

តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជាប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិបានអះអាងថា កម្ពុជាមិនអាក្រក់ដូចការចោទប្រកាន់របស់សហគមន៍អន្តរជាតិដែលថា កម្ពុជាជាញឹកញាប់បានរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋ និងអ្នកនយោបាយជំទាស់នៅកម្ពុជា។ ប្រតិកម្មរបស់តំណាងកម្ពុជានៅUNដូចនេះ កើតឡើងនាសម័យប្រជុំលើកទី៦០នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៅទីក្រុងហ្ស៊ឺណែវ ប្រទេសស្វីស ស្តីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា និងជាទីដែលកម្ពុជារងការរិះគន់ឥតសំចៃមាត់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ទោះយ៉ាងណា តំណាងកម្ពុជានៅUNបានបកស្រាយថា លំហពលរដ្ឋ និងនយោបាយនៅកម្ពុជាមិនល្អឥតខ្ចោះទេ តែកម្ពុជាបាន​ព្យាយាមធ្វើឱ្យមានភាពល្អប្រសើរជាលំដាប់ និងកំពុងបន្តធ្វើកំណែទម្រង់ឯករាជ្យភាពនៃប្រព័ន្ធតុលាការ។

កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ ព្រឹត្តិការណ៍នៃការបិទកម្មវិធីមហោស្រព «ចតុ» ដែលផ្តោតលើភាពច្នៃប្រឌិត ផ្នែកសិល្បៈ និងការបង្កើតស្នាដៃថ្មី ត្រូវបានរៀបចំធ្វើឡើងយ៉ាងអធិកអធម នៅឯវិទ្យាស្ថានបារាំងនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ យុវជន-យុវនារីកម្ពុជាចំនួន ៦០រូប ទាំងក្នុងវិស័យភាពយន្ត តន្ត្រី របាំ និងសៀវភៅបានចូលរួមបង្កើតស្នាដៃច្នៃប្រឌិតថ្មីចំនួន ៣៥ផ្សេងៗគ្នា រួមមានទាំងភាពយន្តខ្នាតខ្លីចំនួន៥ ក្បាច់រាំចំនួន៥ សៀវភៅរឿង អមដោយរូបភាពចំនួន៦ រឿងនិទានជាសំឡេងជាភាសាខ្មែរចំនួន ៧រឿង បទចម្រៀងចំនួន ៨បទ និងតន្រ្តីសម្រាប់ភាពយន្តខ្នាតខ្លីចំនួន ៤បទ។ ការបន្សល់ទុកនូវស្នាដៃវប្បធម៌បែបច្នៃប្រឌិតនៅកម្ពុជាតាមរយៈកម្មវិធី «ចតុ» គឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ស្ថានទូតបារាំង និងវិទ្យាស្ថានបារាំងនៅកម្ពុជា រួមសហការជាដៃគូ ជាមួយគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយស៊ីប៉ា និងអវតា ក្រុមហ៊ុនផលិតកម្ម Anti-Archive ផលិតកម្មកងចក្រ និងអង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈ (Cambodian Living Arts) ក្រោមជំនួយមូលនិធិរបស់ Equipe France Création នៃក្រសួងការបរទេសបារាំង។

នៅ​អ៊ីរ៉ាក់ ប្រជា​កសិករច្រើន​រយនាក់បានប្រមូល​ផ្តុំគ្នា​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​បំរាម​​របស់​អាជ្ញាធរ ដែល​ហាមឃាត់​​មិនឲ្យប្រើប្រាស់ទឹក សម្រាប់​ដាំដំណាំ​ នៅ​រដូវ​ប្រាំង។ ​បាតុករ​បា​នទាមទារ​សំណង និង​ស្នើឲ្យ​ចែកចាយ​ទឹកឲ្យ​បាន​គ្រប់គ្រាន់​។​​​​ ​

នៅថ្ងៃទី៤តុលានេះ កម្មកររោងចក្រតារ៉ាល់បានវិលចូលបំពេញការងារវិញ បន្ទាប់ពីផ្ទុះការតវ៉ាបិទផ្លូវជាតិលេខ៣ ក្នុងស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺកាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី៣ តុលា ម្សិលមិញ។ កម្មកររបស់រោងចក្រតារ៉ាល់បានធ្វើបាតុកម្មដើម្បីទាមទារអត្ថប្រយោជន៍ការងាររបស់ពួកគេពីថៅកែ រួមមាន ថ្លៃបាយថ្ងៃត្រង់ ប្រាក់រង្វាន់ និងប្រាក់ធ្វើការទៀងទាត់ជាដើម។ តាមការបញ្ជាក់របស់ លោក ស៊ុន មេសា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារនៅថ្ងៃទី៤តុលាការនេះ ថៅកែរោងចក្របានយល់ព្រមគ្រប់ការទាមទាររបស់កម្មករ៕ សូមស្តាប់លោក ស៊ុន មេសា៖

សហគមន៍ និងស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិបានរួមគ្នាចោទប្រកាន់ថា រដា្ឋភិបាលកម្ពុជាបានយកបញ្ហាជម្លោះព្រំដែនជាមួយប្រទេសថៃ ទៅគាបសង្កត់លំហសេរីភាពពលរដ្ឋ និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញអ្នកមាននិន្នាការជំទាស់។ បន្ថែមពីលើការចោទប្រកាន់ សហគមន៍អន្តរជាតិបានរិះគន់ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ដកហូតសញ្ជាតិខ្មែរ ដែលមានគោលដៅកំណត់មុខព្រួញដាក់ទោសទណ្ឌពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលហ៊ានប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់ទុកការលើកឡើងខាងលើថា ជាការចោទប្រកាន់គ្មានមូលដ្ឋាន។

នៅថ្ងៃសុក្រទី៣ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២៥ តុលាការថៃបានចេញសាលក្រមផ្តន្ទាទោសខ្មាន់កាំភ្លើងជនជាតិថៃ អេកាឡាក់ ភាណយ ដែលបានបាញ់សម្លាប់ លោក លិម គិមយ៉ា ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។ កូនប្រុសលោក លិម គិមយ៉ា បានប្រតិកម្មភ្លាមៗថា ការសម្រេចរបស់តុលាការថៃគ្រាន់ជាជំហាននៃការផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ឪពុករបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។ សម្រាប់គ្រួសារលោក លិម គិមយ៉ា យុត្តិធម៌ពិតប្រាកដនឹងកើតមានឡើង នៅល្គឹកណាដែលអ្នកបញ្ជាពិតប្រាកដត្រូវនាំយកទៅកាត់ទោសតាមផ្លូវច្បាប់។ តើមានមធ្យោបាយអ្វីបន្ថែមទៀតសម្រាប់ឲ្យគ្រួសារលោក លិម គិមយ៉ា អាចរកបានយុត្តិធម៌ពេញលេញ?

អ្នកនយោបាយជាតិនិយមជប៉ុន លោកស្រី តាកាអ៊ីជី សាណាអេ បានជាប់ឆ្នោតក្លាយជាប្រមុខដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច គឺគណបក្សសេរីនិយមប្រជាធិបតេយ្យ។ មុខតំណែងនេះនឹងអាចឲ្យលោកស្រីមានឱកាសក្លាយជា នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្រី ជាលើកដំបូងបំផុត នៅក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ប្រទេសជប៉ុន។ ក៏ប៉ុន្តែ គេត្រូវរង់ចាំការបោះឆ្នោតផ្តល់ទំនុកចិត្តពីសភាជាមុនសិន។ បញ្ហានៅត្រង់ថា សភាទាំង២ ពោលគឺរដ្ឋសភានិងព្រឹទ្ធសភា ឋិតក្នុងដៃរបស់គណបក្សប្រឆាំង។​

រងការវាយប្រហារ​ទម្លាក់គ្រាប់​សឹងជារៀងរាល់ថ្ងៃ​ពីអ៊ីស្រាងែល តើ​ហា្កហ្សាកំពុង​​ស្ថិតនៅលើផ្លូវ​ទៅ​ស្គាល់​សន្តិភាព។ នៅ​យប់​ថ្ងៃ​សុក្រទី​៣ តុលាម្សិលមិញ នៅតែប៉ុន្មាន​ម៉ោង​ក្រោយ​ការដាក់ឱសានវាទ​របស់​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោកដូណាល់ ត្រាំ ក្រុមហាម៉ាស​បាន​ប្រកាស​ថា ខ្លួន​សុខចិត្ត​យល់ព្រមទទួល​យក​ផែនការសន្តិភាព ស្នើឡើងដោយ​លោកត្រាំ។ ភ្លាមៗ ប្រធានាធិបតី​បាន​ប្រាប់​ឲ្យអ៊ីស្រាអែល​ត្រូវ​ឈប់​ទម្លាក់គ្រាប់​លើ​ហ្កាហ្សា ដើម្បីបើកផ្លូវ​ឲ្យមានការចរចា ដោះលែង​ចំណាប់ខ្មាំង​ ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែល​នៅតែ​បន្ត និង​ទម្លាក់​គ្រាប់កាន់តែ​សន្ធឹក​ ពីយប់ថ្ងៃសុក្រ រហូត​ដល់ព្រឹក​ថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ។

ម្តាយ​ជន​រង​គ្រោះ​អំពាវ​នាវ​ឲ្យ​ជួយ​រក​យុត្តិធម៌​ដល់​គ្រួសារ​របស់​គាត់​ បន្ទាប់ពី​កូន​ប្រុស​ត្រូវ​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ស្លាប់​នៅពេល​ដែល​ប៉ូលិស​ប៉ុស្តិ៍​ពោធិ៍​អង្ក្រង​ ក្នុង​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ ​ចុះដើរ​ល្បាត​នៅ​យប់​ថ្ងៃ​ទី​៣ ​ខែ​តុលា​ឆ្នាំ​២០២៥​។ សាក្សី​ក្នុង​ហេតុការណ៍​នោះ​បាន​ប្រាប់​បណ្តាញ​សារ​ព័ត៌​មាន​ក្នុង​ស្រុក​ថា​ ជន​រង​គ្រោះ​បាន​ស្លាប់​ដោយ​សារ​តែ​គ្រាប់​កាំ​ភ្លើង​របស់​លោក​មេប៉ុស្តិ៍​ពោធិ៍​អង្ក្រង​ ខណៈ​ជន​រង​គ្រោះ​ជិះ​ម៉ូតូ​មក​ពី​ទិញ​ទឹក​កក​ក៏ជួប​ប្រទះ​ក្រុម​ប៉ូលីស​ដែល​ចុះ​ល្បាត​នា​ពេល​យប់​។

ក្រុមសម្ព័ន្ធ​យុវជនម៉ារ៉ុក ឈ្មោះ “GenZ 212” បានប្រកូកប្រកាស​ធ្វើបាតុកម្ម​ សឹងទូទាំងប្រទេសចាប់តាំងពីថ្ងៃសៅរ៍ចុងសប្តាហ៍​មុន​មក​ ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យរដ្ឋាភិបាល​ម៉ារ៉ុកចុះចេញពីអំណាច ព្រោះខ្វះ​សមត្ថភាព​ដឹកនាំ​ប្រទេស​។ ការទាមទារ​នេះ គឺបាន​ផុសផុលឡើង បន្ទាប់ពី​មាន​ករណី​ស្ត្រី៨​នាក់ ដែល​​ពរពោះ​ត្រូវសម្រាលកូនដោយការវះកាត់​ បានស្លាប់ផ្ទួនៗគ្នានៅឯ​មន្ទីរពេទ្យ​រដ្ឋមួយ​កន្លែង​។

នៅថ្ងៃទី ២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ មានពិធីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យាបោសសម្អាតមីនរវាងអាជ្ញាធរមីនជាមួយបញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ពជើងគោក មជ្ឈមណ្ឌលជាតិគ្រប់គ្រងកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាព បោសសម្អាតមីន និងកាកសំណល់សង្រ្គាម រួមនឹងមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកំចាត់មីនកម្ពុជា (CMAC)។ គោលដៅគឺដើម្បីប្រតិបត្តិការដោះមីនលើផ្ទៃដីចំការមីនទំហំជាង៤១ គីឡូម៉ែត្រការ៉េនៅក្នុងខេត្តជាប់ព្រំដែនថៃចំនួន៦ ក្រោមការគាំទ្រពី «មូលនិធិកម្ពុជាគ្មានមីនឆ្នាំ២០២៥» ដែលមានទឹកប្រាក់ ៥ លានដុល្លារ។ នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំង RFI លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី លី ធុជ អនុប្រធានទី១ នៃអាជ្ញាធរមីនបានបញ្ជាក់ថា គម្រោងបោសសម្អាតមីនខាងលើនេះមិនពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងដោះមីនមនុស្សធម៌រវាងកម្ពុជា និងថៃទេ៕

ដំណើរទស្សនាតែ​១០ថ្ងៃ​នៅប្រាសាទអង្គរ​បាន​ផ្លាស់ប្តូរជីវិត​របស់អ្នករុករកជនជាតិបារាំង ល្វី ដឺឡាប៉ក។ បន្ទាប់ពីត្រលប់មកប្រទេស​បារាំង​នៅឆ្នាំ ១៨៦៨ នៅក្រោយ​បញ្ចប់​បេសកកម្ម​នៅទន្លេមេគង្គ លោក ល្វី ដឺឡាប៉ក​បានចិញ្ចឹមចិត្ត​ចង់ត្រលប់​ទៅស្រាវជ្រាវសាជាថ្មីនៅអាស៊ី ជាពិសេស​កម្ពុជាជាទីដែលប្រាសាទអង្គរវត្ត​បានទាក់ចិត្ត​លោកយ៉ាងខ្លាំង។ នៅក្នុង​បទយកការណ៍នៅថ្ងៃសុក្រទី​៣តុលា លោកស្រី វេរ៉ូនីក ឡួម អ្នកទទួលខុសត្រូវ​ផ្នែកបេតិកភណ្ឌ និងសារមន្ទីរ​របស់ទីក្រុង​ ឡូស្ហ Loches ពន្យល់​ពី​ចំណុចពិសេស​របស់អ្នករុករកបារាំង ក្នុងការនាំយក​សិល្បៈខ្មែរ​ទៅ​បង្ហាញ​លោកខាងលិច កាលពី​ជាង​១០០ឆ្នាំមុន។

នៅថ្ងៃសុក្រ ទី៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ នេះ តុលាការថៃបានចេញសេចក្តីសម្រេចផ្តន្ទាទោសខ្មាន់កាំភ្លើង អេកាឡាក់ ភាណយ ដែលបានបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ាឲ្យជាប់គុកអស់មួយជីវិត។ ទន្ទឹមគ្នានេះ តុលាការថៃក៏បានសម្រេចឲ្យខ្មាន់កាំភ្លើងថៃដៃឆៅរូបនេះបង់ប្រាក់ ១,៧៩លានបាត ឬស្មើជាង ៥ម៉ឺន ៤ពាន់ដុល្លារដល់ក្រុមគ្រួសារសពលោក លិម គិមយ៉ា។

មាន​ស្លាប់ពីរ​នាក់ និង​របួស​ធ្ងន់​បី​នាក់ នៅ​ក្នុង​ការ​វាយប្រហារ​បែប​ភេរវកម្ម​ នៅ​មុខ​វិហារ​សាសនាជ្វីហ្វ ក្នុងក្រុង​មែនឆេស្ទឺ (Manchester) ប្រទេសអង់គ្លេស។ ភ្នាក់ងារ​មាន​សមត្ថកិច្ច​កម្ចាត់​ជន​ដៃ​ដល់​បាន​ភ្លាម​នៅ​នឹង​កន្លែង និងចាប់​បាន​ជន​ជាប់​សង្ស័យ​ពាក់ព័ន្ធ​បីនាក់​ផ្សេង​ទៀត​។ នេះ​ជា​​ហេតុការណ៍ភេរវកម្ម​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ​បំផុត​នៅ​អឺរ៉ុប គិត​ចាប់​តាំងពី​ថ្ងៃដែល​ពួក​ហាម៉ាស​វាយ​ឆ្មក់​លើ​អ៊ីស្រាអែល​ ថ្ងៃ​ទី​៧​តុលា​២០២៣មក។

ជាលើកទី១ រដ្ឋកូរ៉េខាងត្បូងបានប្រកាសទទួលស្គាល់កំហុសរបស់ខ្លួន ចំពោះករណីអនុញ្ញាតការស្មុំកូនដោយ​បំពាននឹងលក្ខខណ្ឌច្បាប់ ដែល​បានកើតឡើងកាលពីអតីតកាល​​។ រវាងពីឆ្នាំ១៩៥៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៩៩ មានកុមារកូរ៉េខាងត្បូង ជាងមួយសែននាក់ ដែលត្រូវបានប្រគល់ ឲ្យគេយកទៅចិញ្ចឹមនៅឯបរទេស ហើយដែលភាគច្រើនលើសលប់ គឺនីតិវិធីស្មុំកូនមិនត្រូវបានធ្វើឲ្យបានត្រឹមត្រូវស្របច្បាប់ និងបង្កឲ្យ​កុមារទាំងនោះព្រាត់ប្រាស​ពីឪពុកម្តាយ​បង្កើត​។

គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជានៅថ្ងៃទី២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ បានបន្តដាក់ញត្តិសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ទៅកាន់ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិ(OHCHR) ដើម្បីឱ្យ OHCHR បន្តតាមដានលើញត្តិបន្ទាន់របស់កម្ពុជា ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការឃុំខ្លួនទាហានកម្ពុជាទាំង ១៨នាក់ ដោយខុសច្បាប់ពីសំណាក់យោធាថៃ។  ក្នុងញត្តិថ្មីនេះ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភ និងជំរុញឲ្យ OHCHR ធ្វើសកម្មភាពជាក់ស្តែង និងទាន់ពេលវេលា ដើម្បីគេចចេញពីការបកស្រាយថា OHCHR បានព្រងើយកន្តើយចំពោះការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ និងសិទ្ធិមនុស្សធម៌អន្តរជាតិ។

ស្ថានទូតចិនប្រចាំប្រទេសថៃនៅថ្ងៃទី២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ បានបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះការលើកឡើងថា ចិនបានផ្តល់គ្រឿងសព្វាវុធដល់កម្ពុជា ក្នុងអំឡុងនៃការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នានៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ ស្ថានទូតចិនប្រចាំទីក្រុងបាងកកសង្កត់ធ្ងន់ថា ប៉េកាំងគ្មានតួនាទីអ្វីក្នុងការបញ្ឆេះជម្លោះរវាងកម្ពុជា-ថៃ នោះទេ ប៉ុន្តែមានតែជំរុញការកសាងសន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់។

នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥នេះ កម្មកររាប់ពាន់នាក់ ដែលបំរើការងារនៅរោងចក្រតារ៉ាល់ ស្ថិតនៅតាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៣ ក្នុងស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានសម្រេចបិទផ្លូវជាតិ៣ ដើម្បីទាមទារអត្ថប្រយោជន៍ការងាររបស់ពួកគេពីថៅកែរោងចក្រ។ ការផ្ទុះការតវ៉ានេះ បានឈានទៅដល់ការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងកម្មករ និងកម្លាំងសមត្ថកិច្ច ខណៈដែលសមត្ថកិច្ចព្យាយាមបើកផ្លូវសម្រួលចរាចរណ៍កុំឲ្យកកស្ទះ។

សន្ធិសញ្ញា​ការពារ​គ្នា​ជាមួយ​អូស្ត្រាលី ដ៏​ចម្រូង​ចម្រាស បាន​ទទួល​ការ​យល់​ព្រម​ពីរដ្ឋាភិបាល​ប៉ាពូអាស៊ីនូវែលហ្គីណេហើយ។ នេះ​បើ​តាមសេចក្តី​ប្រកាស​របស់​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ប៉ាពូអាស៊ីនូវែលហ្គីណេ នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី​២​តុលា២០២៥។ សម្រាប់​អូស្ត្រាលី សន្ធិសញ្ញា​នេះ ជា​ការ​រឹត​​ចំណងទំនាក់ទំនង​​ជាមួយ​រដ្ឋក្នុង​តំបន់​មហាសមុទ្ទ​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ផង និង​ដើម្បី​ទប់​ទល់​ឥទ្ធិពល​របស់​ចិន​ដែល​រីក​ធំធាត់​ជា​លំដាប់ក្នុង​តំបន់​ផង។