កម្ពុជា​ និង​ថៃ​បាន​ឯក​ភាព​គ្នា​លើ​សេច​ក្តី​ព្រាង​ឯក​សារ​ ឈ្មោះ​«កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព»​ ដែល​ នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​កម្ពុជា ​និង​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី​ថៃ​គ្រោង​នឹង​ចុះ​ហត្ថ​លេខា​ នៅ​ចុង​ខែ​តុលានេះ​ នៅ​ប្រ​ទេស​ ម៉ា​ឡេ​ស៊ី​។​ កិច្ចព្រម​ព្រៀង​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​មាន​ការ​សម្រប​សម្រួលពី​ខាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ​និង​ម៉ាឡេស៊ី។​ បើ​តាម​ប្រ​មុខការ​ទូត​កម្ពុជា​លោក ​ប្រាក់ ​សុខុន ​សេច​ក្តី​ព្រាង​នៃ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​ មាន​និយាយ​ពី​ ការ​ដោះ​មីនមនុស្ស​ធម៌​ ការ​ដក​អាវុធ​ធុន​ធ្ងន់​ចេញ​ពី​ព្រំ​ដែន ​ការ​បង្ក្រាប​ឧក្រិដ្ឋ​កម្ម​ឆបោក​អន​ឡាញ ​និង​ការ​ដោះ​លែង​ចំណាប់​ខ្មាំង​កម្ពុជា​។​ ប៉ុន្តែ​ ចំពោះ​អ្នក​តាម​ដាន​បញ្ហា​ព្រំ​ដែន​ កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នេះ​គួរ​តែ​ដក​ចេញ​ចំណុច​ខ្លះ ​និង​បន្ថែម​ចំណុច​ថ្មី​ជំ​នួស​វិញ​ ដូច​ជា​ករណី​ទាហាន​ថៃ​ចូល​រាយ​លួស​បន្លា​ព័ទ្ធ​យក​ដី​ខ្មែរ​ជា​ដើម​៕

គម្រោងរាយការណ៍អំពីឧក្រិដ្ឋកម្មនិងអំពើពុករលួយ (OCCRP) នៅថ្ងៃទី១៧តុលា បានចេញរបាយការណ៍មួយស្តីពី លោកជូ ចុងពាវ (Zhu Zhongbiao) ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូ ជីន ប៉ី នៅខេត្តព្រះសីហនុ ដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិរាប់លានដុល្លារ នៅទីក្រុងឌូបៃ ប្រទេសអេមីរាត់អារ៉ាប់រួម។ គេជឿជាក់ថា ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូ ជីន ប៉ី បានមកពីការប្រព្រឹត្តបទល្មើសឆបោកអនឡាញ និងលាងលុយកខ្វក់ ជាមួយអ្នកឧកញ៉ា ចេន ហ្ស៊ី ប្រធានក្រុមហ៊ុនព្រីនស៍គ្រុប។ លោកចេន ហ្ស៊ី ទើបបានរងទណ្ឌកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេស នាពេលថ្មីៗនេះចំពោះតួនាទីរបស់លោកនៅក្នុងបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា។

លោក Matt Western ប្រេសិតពាណិជ្ជកម្មរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីចក្រភពអង់គ្លេសប្រចាំកម្ពុជា វៀតណាម ថៃ និងឡាវ នឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ចំនួន២ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី ២០ដល់២១តុលាឆ្នាំ២០២៥។ ទស្សនកិច្ចនេះជាផ្នែកមួយនៃការបញ្ជាក់សាជាថ្មីរបស់ចក្រភពអង់គ្លេសក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគ និងគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាពរបស់កម្ពុជា។

ប្រធានាធិបតីកូឡុំប៊ី ហ្គុស្តាវូ ប៉េត្រូ បានចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ថាបានរំលោភបំពានបូរណភាពដែនសមុទ្រកូឡុំប៊ី និងថែមទាំងសម្លាប់អ្នកនេសាទជាតិកូឡុំប៊ី។ ការចោទប្រកាន់បែបនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ បានចេញបញ្ជាឲ្យបើកប្រតិបត្តិការកម្ចាត់គ្រឿងញៀន តាមផ្លូវសមុទ្រ តាមរយៈការដាក់ពង្រាយកងទ័ពជើងទឹកនិងនាវាចម្បាំងនៅដែនសមុទ្រការ៉ាអ៊ីប។ គោលដៅជាពិសេសរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ គឺ ដើម្បីទប់ទល់ក្រុមជួញដូរគ្រឿងញៀនចេញពីប្រទេសវ៉េណេស៊ុយអេឡានិងកូឡុំប៊ី សំដៅទៅទឹកដីអាមេរិក។ ​

ប្រជាជនអាមេរិក​នៅទូទាំងប្រទេស​បានចុះថ្នល់​ធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំង​លោកដូណាល់ ត្រាំ នៅក្រោម​ស្លាកបដាថា “គ្មានទេ ស្តេច”។ បើតាមអ្នករៀបចំ នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី ១៨​តុលា នៅក្នុង​មហាបាតុកម្មដែលមាន​មនុស្ស​ចូលរួម ប្រមាណ​៧លាននាក់​ បាតុករ​ស្រែក​បរិហារិះគន់​នយោបាយ​ផ្តាច់ការ ការគំរាមកំហែង រំលោភសិទ្ធិ​​​ ដែលមាន​កាន់តែច្រើនឡើងៗ គិត​ចាប់តាំង​ពីលោកដូណាល់ ត្រាំ វិលត្រលប់​មក​ដឹកនាំ​សហរដ្ឋអាមេរិក។ ប្រធានសភា​ខុនហ្រ្គេស​មកពី​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ចាត់ទុក​បាតុកម្ម​កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា ជា​បាតុកម្មប្រឆាំងនឹងអាមេរិក។

វាពុំមែនជាលើកទីមួយទេដែលខ្សែភាពយន្តរឿងទេពហត្ថា ស្តីពីប្រវត្តិរបាំព្រះរាជទ្រព្យខ្មែរ របស់សមិទ្ធិករបារំាងលោកហ្សាវីយ៉េ ដឺឡូហ្សាន ត្រូវបានចាក់បញ្ចាំងទាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែខ្សែភាពយន្តនេះនៅតែទទួលបានការទាក់ទាញ និងការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង។ សម្រាប់ទស្សនិកជន ខ្សែភាពយន្តឯកសាររឿងទេពហត្ថាស្តីអំពីប្រវត្តិនៃរបាំព្រះរាជទ្រព្យខ្មែរ មិនត្រឹមតែបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីប្រវត្តិដ៏ល្អឯកនៃរបាំព្រះរាជទ្រព្យខ្មែរ ប៉ុន្តែក៏បានជួយរក្សាទុកនូវកេរដំណែលដ៏ថ្លៃថ្លានិងដ៏យូរលង់នៃវប្បធម៌ខ្មែរដ៏ចំណាស់មួយនេះ។

ធនាគារជាតិកម្ពុជាបានថ្លែងនៅថ្ងៃសៅរ៍ទី១៨តុលាថា អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចកំពុងចាត់វិធានការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់លើធនាគារព្រីនស៍ ដើម្បីធានាថា ធនាគារពាណិជ្ជកម្មមួយនេះ ធ្វើប្រតិបត្តិការត្រឹមត្រូវស្របតាមច្បាប់កម្ពុជា។ ចំណាត់ការត្រួតពិនិត្យរបស់ធនាគារជាតិកម្ពុជាយ៉ាងដូច្នេះ ធ្វើឡើងក្រោយ រដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីតោន និងទីក្រុងឡុងដ៍បានប្រកាសដាក់ទណ្ឌកម្មព្រមៗគ្នា លើប្រធានក្រុមបឹ្រក្សាអភិបាលសម្ព័ន្ធក្រុមហ៊ុនព្រីនស៍ ហូលឌីង គ្រុបរបស់អ្នកឧកញ៉ា ចេន ហ្ស៊ី ហើយទ្រព្យសម្បតិ្តជាប្រាក់ឌីជីថលជាង១៥ពាន់លានដុល្លារ របស់មហាសេដ្ឋីដើមកំណើតចិនរូបនេះក៏ត្រូវបានរឹបអូស។ ទ្រព្យសម្បត្តិដែលអាមេរិក និងអង់គ្លេសរកឃើញថា ជាប្រាក់បានមកពីឧស្សាហកម្មឆបោកតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា។

គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​ដែលជា​បក្ស​ប្រឆាំង​របស់ថៃ​បាន​បោះឆ្នោត​តែងតាំង​លោក​ អភិសិទ្ធិ៍ វេជ្ជាជីវះ(អៈភិស៊ិត វ៉េតឆាឈីវ៉ៈ) អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីទី​២៧​របស់ថៃ​ឲ្យ​ធ្វើជា​ប្រធាន​ថ្មី​របស់​គណបក្ស​ចាប់ពីថ្ងៃទី ១៨​តុលាតទៅ។ លោក​អភិសិទ្ធិ៍បាន​ជាប់ឈ្មោះជា​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ដ៏ចម្រូងចម្រាស និង​​ត្រូវ​អ្នកប្រឆាំងដាក់​ងារ​ថា នាយករដ្ឋមន្រ្តីមានបាតដៃប្រឡាក់ឈាម​ បន្ទាប់ពី​ការបង្រ្កាបបង្ហូរឈាម​ទៅលើ​បាតុករ​នៅក្នុង​អាណត្តិ​ដឹកនាំ​របស់​លោក បាន​សម្លាប់មនុស្ស​ជាង​៩០នាក់កាលពីឆ្នាំ​២០១០។

នាយកដ្ឋានប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា បានកត់សម្គាល់ឃើញមានការផ្សព្វផ្សាយពីអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមជាច្រើនដែលលើកឡើងថា គណនីរបស់ពួកគេត្រូវបានបិទ (Disable) ដោយគ្មានមូលហេតុច្បាស់លាស់។ ដំណាលគ្នានេះ អាជ្ញាធរក៏បានសង្កេតឃើញថា មានបុគ្គលមួយចំនួនបានឆ្លៀតយកបណ្តាញសង្គមមកផ្សព្វផ្សាយសេវាកម្មដោះស្រាយបញ្ហាគណនីដែលត្រូវបានបិទ (Facbook Disabled) ដោយយកកម្រៃពី ៥០០ដុល្លារ ដល់១,២០០ដុល្លារ។ ក្នុងស្ថានភាពនេះ នាយកដ្ឋានប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាបានណែនាំអ្នកនិយមប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក កុំទាន់ចាយលុយលើសេវាកម្ម ដែលមិនចេញមកពី ក្រុមហ៊ុន Meta ដែលជាប្រតិបតិ្តកររបស់បណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។

ប្រមុខការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុនបានឱ្យដឹងថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរវាងកម្ពុជា និងថៃនឹងអាចចុះហត្ថលេខា នាកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននាចុងឆ្នាំនេះនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដោយមានសាក្សីជា ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ និងលោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាអ៊ីម នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី ។ បើតាមលោក ប្រាក់ សុខុន កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះ បានចែងយ៉ាងលម្អិត ពោលគឺតម្រូវឱ្យប្រទេសជម្លោះទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃត្រូវអនុវត្តបទឈប់បាញ់ឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន គោរពបូរណភាពទឹកដីរវាងប្រទេសទាំងពីរ និងស្តារទំនុកចិត្តគ្នាឡើងវិញ។ គួរបញ្ជាក់ថា ទើបត្រលប់មកពីចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំចតុភាគី នៅម៉ាឡេស៊ី កាលពីថ្ងៃសុក្រទី ១៧តុលា លោកប្រាក់ សុខុន ដែលជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិបានលើកឡើងយ៉ាងដូច្នេះ នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ដល់ទូរទស្សន៍ជាតិកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ទី ១៨ តុលា នៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោ ក្រុងតាខ្មៅ។

នៅប្រទេសចិន ឧត្តមសេនីយយោធា និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការពារជាតិ ចំនួន ៩ នាក់ កំពុងតែជាប់បណ្តឹងស៊ើបអង្កេត ក្នុងសំណុំរឿងពុករលួយ។ នេះបើតាមក្រសួងការពារជាតិចិន ដោយបញ្ជាក់ថា ពួកគេទាំងអស់នោះ ត្រូវបណ្តេញចេញពីគណបក្សកុម្មុយនិស្តចិន និងត្រូវដកតំណែងចេញពីក្របខ័ណ្ឌជួរកងទ័ពចិន។​

នៅ​យប់​អាធ្រាត្រ​ថ្ងៃ​ទី​១៧ ​ខែ​តុលា ​ឆ្នាំ​២០២៥​ កម្ពុជា​បាន​បញ្ជូន​ជន​ជាតិ​កូរ៉េ​សរុប​ចំនួន​ ៦៤​នាក់​ ដែល​សង្ស័យ​ថា​ មាន​ជាប់​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ប្រតិ​បត្តិ​ការ​ឆបោក​តាម​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេក​វិទ្យា ​ឲ្យ​ត្រឡប់​ទៅ​ប្រទេស​របស់​ពួក​គេ​វិញ​ ដើម្បី​ឲ្យ​រដ្ឋា​ភិបាល​ទី​ក្រុង​សេ​អ៊ូល​អនុវត្ត​នីតិ​វិធី​បន្ត​។​ នេះ​មិន​មែន​ជា​លើក​ទី​១​ទេ​ ដែល​កម្ពុជា​បាន​បញ្ជូន​ជន​ជាតិ​កូរ៉េ ​ទៅ​ប្រទេស​ខ្លួន​វិញ​ បន្ទាប់​ពី​ពួកគេ​ត្រូវ​បាន​សមត្ថ​កិច្ច​រក​ឃើញថា​ មាន​ជាប់​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​បទ​ល្មើស​អន​ឡាញ​។​ កន្លង​មក​ កម្ពុជា​ក៏​បាន​បញ្ជូន​ជន​ជាតិ​កូរ៉េ​ ចំនួន ​១៨០​នាក់​ ទៅ​កូរ៉េ​វិញ​ផង​ដែរ​។​ នេះ​បើ​តាម​ទីភ្នាក់​ងារ​សារ​ព័ត៌​មាន​កម្ពុជា​(AKP)​។

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃធនាគារព្រីនស៍ (PRINCE) បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយអះអាងពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ធនាគារចំពោះអភិបាលកិច្ចល្អ និងតម្លាភាព និងបានធានាថា ប្រាក់បញ្ញើរបស់អតិថិជននៅមានសុវត្ថិភាពខ្ពស់។ ពោលគឺគ្មានការបាត់បង់នោះឡើយ។

ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានដាក់សម្ពាធជាថ្មីម្តងទៀត ជំរុញឲ្យប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន យល់ព្រមចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ជាមួយចៅហ្វាយវិមានក្រេមឡាំង ដោយរក្សាទឹកដីនៅត្រង់កន្លែង ដែលកងទ័ពនីមួយៗ ឈរជើងកាន់កាប់។ តែលោក ហ្សេឡេស្គី មិនទាន់យល់ព្រមទេ និងបានលើកឡើងថា លោក ពូទីន មិនទាន់ត្រៀមខ្លួនដើម្បីសន្តិភាព នោះឡើយ។ ប៉ុន្តែ លោក ត្រាំ បានតបវិញថា លោក ពូទីន ពិតជាចង់ពន្លត់ភ្លើងសង្គ្រាម។ 

អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសទី២របស់កូរ៉េ លោកស្រី គីម ជីណា បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១៦តុលា។ លោកស្រីបានចូលជួបពិភាក្សាដោយផ្ទាល់ជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត។ ជំនួបរវាងអ្នកពីរផ្តោតទៅលើបញ្ហាឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញនៅកម្ពុជា ដែលបណ្តាលឲ្យនិស្សិតកូរ៉េខាងត្បូងមួយរូបត្រូវគេសម្លាប់ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ យល់ឃើញថា ឃាតកម្មលើនិស្សិតដោយសារបទល្មើសឆបោកអនឡាញ កំពុងធ្វើឲ្យកូរ៉េខាងត្បូងអាក់អន់ស្រពន់ចិត្តជាមួយកម្ពុជា។ តើឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកអនឡាញនឹងអាចធ្វើឲ្យទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីកម្ពុជា-កូរ៉េខាងត្បូង ប្រេះឆាដែរឬទេ?

អាជ្ញាធរភូមានិង​ចិន បាន​ចាប់ផ្តើម​ប្រតិបត្តិការ ចុះបង្ក្រាប​ទីតាំងឆបោក​អនឡាញនៅភូមា តាំងតែ​ពី​ខែ​​កក្កដាឆ្នាំ​២០២៣ម្លេះ។ គិតត្រឹមពេលនេះ មានជនជាតិចិន​​ប្រមាណ​៥៧០០០នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ដែលក្នុងនោះមានមេខ្លោងធំៗជាច្រើននាក់។ តែអ្វីដែលគេសង្កេតឃើញ​ គឺថា​ទីតាំងឆបោកអនឡាននៅភូមា តាមបណ្តោយ​ព្រំដែន​ជាប់ទឹកដីថៃ បានបន្តរីកដុះដូចផ្សិត​។ ផ្អែកតាមការស៊ើបអង្កេត​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​​ព័ត៌មាន​បារាំង គឺទីតាំងឆបោកអនឡាញទាំងនោះ បាន​ប្រើប្រាស់សេវាអ៊ីនធ័រនែត ផ្តល់​ឲ្យដោយ​​ក្រុមហ៊ុន Starlink របស់លោក ​Elon Musk ថែមទៀតផង។

គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានផ្ញើញត្តិថ្មីមួយទៀតទៅកាន់ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស (OHCHR) ដើម្បីស្នើឱ្យចុះសង្កេតការណ៍ជាបន្ទាន់នៅតាមតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ជាទីដែលភាគីថៃនៅតែប្រើឧបករណ៍បំពងសំឡេងខ្លាំងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ។ ក្នុងញត្តិថ្មីដែលផ្ញើនៅថ្ងៃទី១៧ ខែតុលាម្សិលមិញនេះ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ម្តងទៀតថា ប្រសិនបើOHCHR នៅតែកង្វះខាតសកម្មភាពជាក់ស្តែង នោះគេនឹងអាចបកស្រាយបានថា OHCHR យល់ស្របចំពោះការរំលោភបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ និងសិទ្ធិមនុស្សធម៌អន្តរជាតិ។

អាជ្ញាធរភូមានិង​ចិន បាន​ចាប់ផ្តើម​ប្រតិបត្តិការ ចុះបង្ក្រាប​ទីតាំងឆបោក​អនឡាញនៅភូមា តាំងតែ​ពី​ខែ​​កក្កដាឆ្នាំ​២០២៣ម្លេះ។ គិតត្រឹមពេលនេះ មានជនជាតិចិន​​ប្រមាណ​៥៧០០០នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ដែលក្នុងនោះមានមេក្លោងធំៗជាច្រើននាក់។ តែអ្វីដែលគេសង្កេតឃើញ​ គឺថា​ទីតាំងឆបោកអនឡាននៅភូមា តាមបណ្តោយ​ព្រំដែន​ជាប់ទឹកដីថៃ បានបន្តរីកដុះដូចផ្សិត​។ ផ្អែកតាមការស៊ើបអង្កេត​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​​ព័ត៌មាន​បារាំង គឺទីតាំងឆបោកអនឡាញទាំងនោះ បាន​ប្រើប្រាស់សេវាអ៊ីនធ័រនែត ផ្តល់​ឲ្យដោយ​​ក្រុមហ៊ុន Starlink របស់លោក ​Elon Musk ថែមទៀតផង។

កាលពីឆ្នាំ​២០២៣ ឥណ្ឌូណេស៊ីបានធ្វើច្បាប់ថ្មីមួយ ដើម្បីបើក​ផ្លូវសម្រួលគម្រោងវិនិយោគធំៗ និងដើម្បី​​ផ្តល់សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចឲ្យ​កាន់តែខ្លាំងក្លា ក្នុងនាមជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី​១នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍​។ តែជាមួយនឹងគម្រោងវិនិយោគ​ធំ​ៗ ដែល​បាន​ចាប់ផ្តើម​ អង្គការ​ក្រៅរដ្ឋាភិបាល​ជាច្រើន​បានសង្កេតឃើញ នូវ​ផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ មកលើ​បរិស្ថាននិងសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ​មូលដ្ឋាន​។ នៅថ្ងៃទី​១៧តុលា អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបានរួមគ្នាដាក់ពាក្យ​បណ្ដឹង ទៅកាន់តុលាការធម្មនុញ្ញ​ឥណ្ឌូណេស៊ី។

សហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេសបានប្រកាសដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោក ចេន ហ្ស៊ី(Chen Zhi) ដែលជាពាណិជ្ជករកម្ពុជា ដើមកំណើតចិនក្រោមបទចោទប្រកាន់ធ្វើប្រតិបត្តិការបើកមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញដែលរកចំណូលបានរាប់ពាន់លានដុល្លារ និងបង្កឲ្យមានជនរងគ្រោះយ៉ាងច្រើននៅជុំវិញពិភពលោក។ លោក ចេន ហ្ស៊ី គឺជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសម្ព័ន្ធក្រុមហ៊ុនព្រីនស៍ ហូលឌីង គ្រុប (Prince Holding Group) ដែលបាន និងកំពុងធ្វើប្រតិបត្តិការតាមរយៈក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងនៅលើពិភពលោក។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៦ ​ខែ​តុលា ​ឆ្នាំ​២០២៥ ​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​យុត្តិធម៌​បាន​ចេញ​អធិ​បញ្ជាឲ្យ​ព្រះរាជ​អាជ្ញា​អម​សាលា​ដំបូង​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ​ប្តឹង​ឧទ្ធរណ៍​ជំទាស់​នឹង​សាល​ក្រម​កាត់​ទោស​ ​លោក ​ហ៊ុន​ ហេង​ អតីត​មន្ត្រី​នគរបាល​ជាន់​ខ្ពស់​ម្នាក់​នៅ​ស្នង​ការ​ដ្ឋាន​នគរបាល​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ​ដែល​បាន​បើក​បរ​ក្នុង​ស្ថាន​ភាព​ស្រវឹង​បុក​មនុស្ស​ស្លាប់​ម្នាក់​ និង​បង្ក​ឲ្យ​របួស​ជាច្រើន​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​។​ បទ​បញ្ជា​របស់​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​យុត្តិធម៌​កើត​ឡើង​ ក្រោយ​ពី​មាន​ការ​រិះគន់​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ថា​ ទោស​ទណ្ឌ​លើ ​លោក ហ៊ុន ហេង ​មាន​កម្រិត​ស្រាល​ បើ​ធៀប​នឹង​ទង្វើ​របស់​គាត់​។​ គួរ​ជ្រាប​ថា​ លោក ​ហ៊ុន ​ហេង ​ត្រូវ​បាន​កាត់​ទោស​ឲ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​៣​ឆ្នាំ​ តែ​ត្រូវ​អនុវត្ត​ទោស​ជាប់​ពន្ធនា​គារ​តែ​ ១​ឆ្នាំ​ប៉ុណ្ណោះ​។​ ការណ៍​នេះ​បាន​ញ៉ាំង​ឲ្យ​មហាជន​ផ្ទុះ​ការ​រិះ​គន់​ថា ​មាន​ភាព​អយុត្តិធម៌​។​ អយុត្តិ​ធម៌​ដែល​អ្នក​រិះគន់​បាន​ប្រៀប​ធៀប​ជា​មួយ​ករណី​អ្នក​នយោ​បាយ​ប្រឆាំង​ និង​សកម្ម​ជនខ្លះ​ដែល​ទទួល​ទោស​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ ដោយ​គ្រាន់​តែ​បញ្ចេញ​មតិ​៕

ពលរដ្ឋកូរ៉េខាងត្បូង កំពុងលុបចោលដំណើរកម្សាន្តមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាប្រទេសក្បែរខាងកម្ពុជាមួយចំនួនទៀត ក្រោយរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងសេអ៊ូល បានដាក់បម្រាមកម្រិតខ្ពស់មិនឱ្យពលរដ្ឋកូរ៉េធ្វើដំណើរមកតំបន់ខ្លះក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដ្បិតបារម្ភខ្លាចធ្លាក់ចូលក្នុងអន្ទាក់អំពើឆបោកអនឡាញ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីរាយការណ៍របស់សារព័ត៌មានដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងហុងកុង The South China Morning Post នាថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥។ មន្ត្រីអាកាសចរណ៍ទាញក្តីព្រួយបារម្ភថា វិស័យអាកាសចរណ៍កម្ពុជាអាចនឹងរងផលប៉ះពាល់ខ្លះៗនៅពេលខាងមុខ ដោយសារការលុបចោលជើងហោះហើរ។  

ក្រសួងការបរទេសវៀតណាមបានអះអាងថា ទីក្រុងហាណូយកំពុងពិភាក្សាជាមួយបណ្តាប្រទេសជាដៃគូដើម្បីបង្កើតយន្តការប្រយុទ្ធប្រឆាំងបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្ម​អនឡាញក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងរៀបចំកិច្ចការពារជូនពលរដ្ឋវៀតណាមកុំឱ្យក្លាយជាជនរងគ្រោះ។ ជំហររបស់វៀតណាមនាពេលនេះ គឺស្របគ្នានឹងជំហររបស់ថៃដែលចង់លូកដៃបោសសម្អាតបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

នៅ​ថ្ងៃសុក្រ​ទី​១៧​តុលា​នេះ ចលនា​ហាម៉ាស​នៅហ្កាហ្សា បាន​សន្យា​ប្រគល់​សាកសព​ចំណាប់​ខ្មាំង​ទាំង​អស់​ឱ្យ​អ៊ីស្រាអែល ស្រប​តាម​កិច្ចព្រមព្រៀង​ឈប់​បាញ់​ស្នើ​ឡើង​ដោយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក។ ប៉ុន្តែ​ការកាយ​រក​សាកសព​​ក្នុង​គំនរអាគារ​បែក​បាក់ ស្មុគស្មាញ​​ខ្លាំងណាស់​។ ជាង​នេះ​ទៅទៀត ហ្កាហ្សា​កំពុង​ធ្លាក់​ក្នុង​គ្រោះមនុស្សធម៌​ធ្ងន់ធ្ងរ​ មាន​ជំងឺ​ឆ្លង​រាតត្បាត​ទប់​លែង​ជាប់។

លោក ឡុង ឌីម៉ង់ អភិបាលរងខេត្តព្រះសីហនុបានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិនៅថ្ងៃសុក្រ ទី១៧ តុលានេះថា អាជ្ញាធរបានឃើញពីការចុះផ្សាយព័ត៌មានដែលថា មានជនជាតិចិនកំពុងជម្លៀសខ្លួនចេញពីខេត្តព្រះសីហនុ ដោយសារការបង្រ្កាបបទល្មើសឆបោកអនឡាញ។ បើតាមលោក ឡុង ឌីម៉ង់ សភាពការណ៍ជនបរទេសក្នុងខេត្តព្រះសីហនុមិនមានភាពចលាចលដូចអ្វីដែលព័ត៌មានក្នុងស្រុកបានចុះផ្សាយឡើយមកទល់ពេលនេះ។

តើប្រទេសណាខ្លះបានទិញប្រេងពីរុស្ស៊ី? បន្ទាប់ពីអះអាងថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌានឹងឈប់ទិញប្រេងពីរុស្ស៊ី វ៉ាស៊ីនតោនងាកទៅដាក់សម្ពាធលើជប៉ុន។ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ១៦ តុលានេះ អាមេរិកបានស្នើឱ្យជប៉ុនបញ្ឈប់ការទិញថាមពលពីរុស្ស៊ី។

សហភាពអឺរ៉ុប​បានប្រកាសនូវផែនការយុទ្ធសាស្ត្រ ចំនួន៤គម្រោងធំៗ ដើម្បី​ការពារសន្តិសុខអឺរ៉ុប ទល់នឹងការគំរាមរបស់រុស្ស៊ី។ ជាផែនការ​ដើម្បីការពារផ្ទៃមេឃអឺរ៉ុប ទប់ទល់នឹងដ្រូន​របស់សត្រូវ និង​ពង្រឹងការការពារព្រំដែន​នៅខាងកើត​របស់អឺរ៉ុប ដែល​ជាប់ជាមួយរុស្ស៊ី​។ គម្រោងទាំងនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីការព្រួយបារម្ភរបស់អឺរ៉ុប ដែលជឿថារុស្ស៊ី នឹងមិនឈប់​ត្រឹមអ៊ុយក្រែន​ឡើយ​​។

កាត់បន្ថយ​ជាតិ​ខ្លាញ់ ជាតិ​ស្ករ ជាតិ​ប្រៃនេះជា​សារ​ដែល​អាជ្ញាធរ​សុខាភិបាល​ បាន​និង​កំពុង​ប្រឹង​ប្រែងផ្សព្វផ្សាយ​ដើម្បី​​ណែនាំ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់​រូប គ្រប់​វ័យ គិត​គូរ​អំពី​ប្រយោជន៍​​សុខភាព​។ ឧទាហរណ៍ លើស​ស្ករ​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​កើត​ជំងឺ​ទឹកនោម​ផ្អែម លើសជាតិ​​ប្រៃ​នឹង​ធ្វើឱ្យ​មាន​សម្ពាធ​ឈាមខ្ពស់​ ។ល។ និ​ង។ល។ ចុះ​បើលើ​សខ្លាញ់នឹង​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ផលវិបាក​យ៉ាងណា​ខ្លះ?

ក្រោយ​ផ្ទុះ​អំពើ​ហិង្សា វាយប្រហារ​គ្នា​នៅ​តាម​បណ្តោយ​ព្រំដែន ដែល​បណ្តាល​ស្លាប់​មនុស្ស​អស់​ជា​ច្រើន​សិប​នាក់ នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃពុធ​ទី​១៥​តុលាម្សិលមិញ អាហ្វហ្កានីស្ថាន និង​ប៉ាគីស្ថាន​ បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា​ ទទួល​យក​បទ​ឈប់​បាញ់ រយៈ​ពេល​​៤៨ម៉ោង។

ចាប់តាំងពីខែសីហាម​ក​ កងទ័ព​អាមេរិក​​បានបើក​ប្រតិបត្តិការ​នៅក្នុងតំបន់សមុទ្រការ៉ាអ៊ីប ក្បែរ​វ៉េណេស៊ុយអេឡា វាយកម្ទេច​ទូក​​ច្រើនគ្រឿង ដែលគេអះអាងថា​ជារបស់បណ្តាញជួញដូរ​​គ្រឿងញៀន​។ ហើយ​​​កាលពីថ្ងៃពុធទី​១៥តុលា លោក​ដូណាល់ ត្រាំ បានបញ្ជាក់​ថា​ លោក​បានបញ្ជា​ឲ្យ​ទីភ្នាក់ងារចារកិច្ច CIA បើកប្រតិបត្តិការសម្ងាត់​នៅក្នុងទឹកដី​វ៉េណេស៊ុយអេឡា ​ថែមទៀតផង។ ដំណឹងនេះ បានធ្វើ​ឲ្យលោកប្រធានាធិបតី​ នីកូឡា ម៉ាឌូរ៉ូ បរិហាចោទប្រកាន់ភ្លាមៗថាសហរដ្ឋអាមេរិក​កំពុងតែប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារ ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់របស់វ៉េណេស៊ុយអេឡា​។

មានមនុស្សស្លាប់យ៉ាងតិច ១៤៦នាក់ ក្នុងនោះ មានកុមារ ៤៦នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ដោយអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងអំពើហិង្សាផ្លូវភេទចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០២០ មក។ ក្រៅពីជនរងគ្រោះដែលត្រូវបានសម្លាប់ មានមនុស្សជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតកំពុងប្រឈមមុខនឹងអំពើហិង្សា និងហានិភ័យជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ នេះជារបាយការណ៍របស់អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។

នៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រសួងការបរទេសកូរ៉េខាងត្បូងបានដាក់បម្រាមកម្រិតខ្ពស់ចំពោះការធ្វើដំណើររបស់ពលរដ្ឋកូរ៉េចូលប្រទេសកម្ពុជា ក្រោមហេតុផលក្តីបារម្ភពីការធ្លាក់ក្នុងអន្ទាក់នៃក្រុមឧក្រិដ្ឋជនអនឡាញ។ នៅក្នុងបម្រាមដែលចូលជាធរមាននាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៦ ខែតុលានេះ ក្រសួងការបរទេសកូរ៉េខាងត្បូងបានកំណត់តំបន់គ្រោះថ្នាក់ចាប់ពីកម្រិតលេខ១ ដល់កម្រិតលេខ៤ និងថា ពលរដ្ឋកូរ៉េណាម្នាក់ដែលហ៊ានល្មើសបម្រាមនេះនឹងត្រូវប្រឈមការផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៥​ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០២៥​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា ​បាន​ច្រាន​ចោល​ការ​លើក​ឡើង​របស់​ភាគី​ថៃ ​ដែល​ថា​ លោក​ ហ៊ុន​ សែន ​ប្រ​មុខ​គណ​បក្ស​កាន់​អំណាច​នៅ​កម្ពុជា​ បាន​ដាក់​សម្ពាធ​ឲ្យ​ភាគី​ថៃ​ បើក​ព្រំ​ដែន​ឡើង​វិញ​នៅ​ត្រឹម​ថ្ងៃ​ទី​២០ ​ខែ​តុលា ​ឆ្នាំ​២០២៥​។​ ការ​ទាត់​ចោល​នេះ​ ធ្វើ​ឡើង​ភ្លាមៗ​ បន្ទាប់ពី​កាសែត​The Nation​ របស់​ថៃ ​បាន​ផ្សាយ​ថា ​ថៃ​នៅ​តែ​ប្រកាន់​ជំហរ​ដដែល ​គឺ​មិន​បើក​ព្រំដែន​ឡើង​វិញ​ទេ​ បើ​ទោះ​បី​ជាកម្ពុជា​ដាក់​សម្ពាធ​ក៏​ដោយ​។