ឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​ទាញសញ្ញាអាសន្ន​កាលពីថ្ងៃសុក្រទី​១៤វិច្ឆិកា ទាក់ទិននឹងការសម្លាប់រង្គាលដ៏ព្រៃផ្សៃ ដែលកំពុងតែកើតឡើងនៅស៊ូដង់​។ ក្រៅពីបាន​ស្តីបន្ទោសពីភាពអសកម្ម​របស់​សហគមន៍អន្តរជាតិ លោក Volker Türk ឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស បាន​គំរាមទៅកាន់​ជនដៃដល់ដែល​ប្រព្រឹត្តិអំពើកាប់សម្លាប់ ថា​ស្ថាប័ន​លោក​ នឹង​ទាមទាររកយុត្តិធម៌ជូន​ប្រជាជន​ស៊ីវីលស៊ូដង់ ​។

នៅថ្ងៃសុក្រ ទី១៤ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២៥ នេះ ចិនបានអះអាងថានឹងបង្កើតចំណងមិត្តភាពជាមួយប្រទេសថៃឲ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធ។ ការអះអាងរបស់ចិនដូចនេះធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបរវាងប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង និងព្រះមហាក្សត្រថៃ ព្រះបាទមហា វជិរ៉ាឡុងកន ក្នុងដំណើរយាងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅទីក្រុងប៉េកាំង។

ព្រលឹមស្រាងៗ ថ្ងៃ សុក្រ ទី ១៤ វិច្ឆិកា ទីក្រុងកៀវ បានរងនូវការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ ពីសំណាក់រុស្ស៊ី ដែលបណ្តាលឲ្យខូចខាត អគារធំៗប្រមាណ ៣០ កន្លែង ។ ស្ត្រីវ័យចំណាស់ម្នាក់ បានបាត់បង់ជីវិត ខណៈពេលដែល មនុស្ស ២៤ នាក់ផ្សេងទៀត បានរងរបួស ដែលក្នុងនោះមានស្ត្រីពពោះម្នាក់ និង ក្មេងប្រុស អាយុ ១០ ឆ្នាំម្នាក់។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាស ពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ទីក្រុងកៀវ។ 

សហរដ្ឋអាមេរិក​បាន​សម្រេចអនុញ្ញាត លក់គ្រឿងសព្វាវុធ​ទៅ​ឲ្យ​តៃវ៉ាន់ក្នុងតម្លៃជាង​​៣០០លានដុល្លារ។ នេះបើផ្អែក​តាម​ការ​ប្រកាស​របស់ក្រសួងការបរទេសតៃវ៉ាន់​ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី​១៤វិច្ឆិកា​។ គួរកត់សំគាល់ថា​ នេះគឺជាលើកទី​មួយ​ហើយ បន្ទាប់ពី​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ត្រលប់មកចូលកាន់អំណាចវិញ ដែល​ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក​ បានយល់ព្រមលក់គ្រឿងសព្វាវុធទៅឲ្យ​តៃវ៉ាន់។ ដំណឹងនេះ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ចិន​ប្រតិកម្ម​ចោទភ្លាម​ៗដែរ​។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន លោក Lin Jian បានបញ្ជាក់នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានក្នុងថ្ងៃទី១៣ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៥ ថា ចិននៅតែបន្តដើរតួនាទីស្ថាបនាសន្តិភាពតាមបណ្តោយព្រំដែនខ្មែរ-ថៃដដែល។ ក្នុងន័យនេះ ចិននៅតែជំរុញឱ្យភាគីកម្ពុជា-ថៃ ដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី តាមរយៈយន្តការទ្វេភាគីដែលមានស្រាប់ និងទប់ស្កាត់សកម្មភាពដែលបង្កឲ្យមានភាពតានតឹងថែមទៀត។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិខ្លះយល់ថា តាមរយៈសារនេះ ចិនចង់ឃើញប្រទេសជាមិត្តរបស់ខ្លួនទាំងពីរប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍ដែលមានចែងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាពដែលបានចុះហត្ថលេខាកាលពីថ្ងៃទី២៦ តុលាក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ តែអ្នកខ្លះទៀតយល់ថា កម្ពុជា-ថៃមិនអាចចោលចិនបានទេ ព្រោះចិនជាប្រទេសមួយដែលកំពុងមានឥទ្ធិពលខ្លាំងនៅក្នុងតំបន់។ តើចិនគួរធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីជួយកាត់បន្ថយភាពតានតឹងជម្លោះព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ ក្រោយថៃជាន់ឈ្លីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព?

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១៣ខែវិច្ឆិកា រដ្ឋអំណាចចិនបានចេញមុខប្រតិកម្មចំពោះទង្វើរបស់ភាគីថៃដែលបានបញ្ឈប់ការអនុវត្ត​សេចក្តីថ្លែងការណ៍សន្តិភាពរួមកម្ពុជា-ថៃ។ ចិនសង្ឃឹមថា កម្ពុជា-ថៃនឹងរកដំណោះស្រាយរួមគ្នាដោយសន្តិវិធីឡើងវិញ។ នៅទន្ទឹមនេះ ម៉ាឡេស៊ី ដែលជាប្រធានប្តូរវេនអាស៊ាន ក៏លូកដៃចូលអន្តរាគមន៍ជម្លោះកម្ពុជា-ថៃ ជាថ្មី ក្រោយពេលដែលថៃបានអះអាងពីការបញ្ចប់ការអនុវត្តសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមសន្តិភាពគួឡាឡាំពួ។

ស្ថិតនៅក្នុងទីតាំងមួយ ក្នុងភូមិធម្មជាតិ ក្នុងឃុំស្រអែម ស្រុកជាំក្សាន្ត ចំងាយជាង ១០គីឡូម៉ែត្រ ពីព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ នៅក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារ និងសមរភូមិភ្នំទ្រព្យ ប្រជាជនជនភៀសសឹកប្រមាណជាង ៨០% បានវិលត្រឡប់ចូលលំនៅដ្ឋានរបស់ខ្លួនវិញនៅដើមខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។ ការវិលត្រឡប់ចូលលំនៅដ្ឋានរបស់ជនភៀសសឹកនេះ គឺនៅក្រោយការចុះហត្ថលេខាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរវាងកម្ពុជា-ថៃ ដែលបានធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នំា២០២៥។ ប៉ុន្តែស្ថានភាពព្រំដែនហាក់មានសភាពរំជើបរំជួល និងតានតឹងឡើងវិញ ដោយសារតែភាគីថៃផ្អាកអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រហូតមកដល់ថ្ងៃសុក្រ ទី១៤ វិច្ឆិកានេះ ប្រជាជនអ្នកភូមិធម្មជាតិ នៅតែបន្តរស់នៅក្នុងភូមិ និងត្រូវបង្ខំចិត្តប្រកបមុខរបររកស៊ីឡើងវិញ ដើម្បីដោះស្រាយជីវភាព ទោះបីជាមានការព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន។

ទោះបីកម្ពុជា និងថៃកំពុងមានភាពតានតឹងដាក់គ្នានៅតាមតំបន់ព្រំដែនក៏ដោយក៏មកទល់ពេលនេះ ជើងហោះហើររវាងប្រទេសទាំង ២ នៅតែមានដំណើរការជាធម្មតា ពោលមានរហូតទៅដល់ ៣៣ជើងហោះហើរក្នុងមួយសប្តាហ៍។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ស៊ិន ចាន់សេរីវុត្ថា អ្នកនាំពាក្យអាកាសចរស៊ីវិលកម្ពុជាប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៥។ ការចេញមកបញ្ជាក់របស់លោក ស៊ិន ចាន់សេរីវុត្ថាដូចនេះធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីមានការចែកចាយលើបណ្តាញសង្គមនូវលិខិតជាភាសាថៃស្តីពី «ការផ្អាកជើងហោះហើររវាងកម្ពុជា-ថៃ»។ អ្នកនាំពាក្យអាកាសចរស៊ីវិលកម្ពុជាចាត់ទុកការចែកចាយព័ត៌មានខាងលើជារឿងមិនពិត និងមានចរិតញុះញង់៕

ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានសម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្មលើក្រុមប្រដាប់អាវុធការ៉ែន (DKBA) នៅភូមាដែលមានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញបំផ្លាញពលរដ្ឋអាមេរិក។ នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថ្ងៃទី១២ វិច្ឆិកា អាមេរិកក៏បានរកឃើញក្រុមហ៊ុនរបស់ថៃចំនួន២ បានធ្វើការជាមួយក្រុមប្រដាប់អាវុធភូមានេះ ដើម្បីបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកច្រើនសន្ធឹកជាមួយបណ្តាញឧក្រិដ្ឋជនចិន។

១៣​វិច្ឆិកា​២០១៥-១៣​វិច្ឆិកា​២០២៥ ថ្ងៃ​នេះ​ជា​គម្រប់​ខួប​១០​ឆ្នាំ​ នៃ​​ភេរវកម្ម​ដ៏​មហា​ធ្ងន់ធ្ងរ មិន​ធ្លាប់​មាន​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ប្រទេស​បារាំង។ ភេរវកម្ម​​បានផ្តាច់​ជីវិត​មនុស្ស​អស់​១៣២​នាក់ និង​របួស​ជាង​៣៥០នាក់។ នា​ឱកាស​នេះ បារាំង​សូម​​រំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធ​ជនរងគ្រោះ​ ថ្នាក់​ជាតិ​ ដោយ​សម្ពោធ​ “សួន​នៃ​ការ​ចងចាំ” នៅ​កណ្តាល​ក្រុង​ប៉ារីស។

គណៈ​កម្មា​ធិការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​ (CHRC) បាន​ដាក់​ញត្តិទៅសហគមន៍អន្តរជាតិ រឿងថៃ​បាញ់ប្រហារពលរដ្ឋខ្មែរនៅភូមិព្រៃចាន់ ​នៅថ្ងៃទី១២វិច្ឆិកាម្សិលមិញនេះ។ ក្នុងញត្តិនេះ ​​ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបាន​​​​​អំពាវនាវឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ​​ចូលរួម​​អូសថៃឱ្យមក​​ទទួលខុសត្រូវ និង​​​​មាន​​​ការ​​ស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យ​​លើ​ហេតុការណ៍​បាញ់ជនស៊ីវិលកម្ពុជា​។

ហេតុការណ៍នៃការបាញ់រះរបស់ទាហានថៃលើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរស្លូតត្រង់ក្នុងភូមិព្រៃចាន់កាលពីថ្ងៃពុធ ទី១២ វិច្ឆិកា បានបណ្តាលឲ្យស្លាប់ម្នាក់ និងរបួស ៣នាក់ដែលកំពុងសម្រាកព្យាបាលក្នុងមន្ទីរពេទ្យ។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបញ្ចេញប្រតិកម្មភ្លាមៗដោយថ្កោលទោសចំពោះទង្វើដ៏សាហាវរបស់ទាហានថៃ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែតបានទទូចឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យមួយដើម្បីស្វែងរកអ្នកទទួលខុសត្រូវលើការស្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរមួយរូប។ អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយយល់ថា កម្ពុជាត្រូវប្តឹងទៅអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិជាបន្ទាន់ចំពោះទង្វើអមនុស្សធម៌របស់ថៃបែបនេះ។

ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អាស៊ាន AOT នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានចុះពិនិត្យមើលស្ថានភាពផ្ទាល់របស់ជនស៊ីវិលខ្មែរ ៣នាក់ ដែលរងរបួសក្នុងហេតុការណ៍បាញ់ប្រហារដោយយោធាថៃ នៅភូមិព្រៃចាន់ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ នេះជាការចុះសង្កេតការណ៍បន្ទាន់ បន្ទាប់ពីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា​នៅយប់ថ្ងៃទី១២វិច្ឆិកា បានកោះហៅឲ្យក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិ​​ចុះស៊ើបអង្កេតស្ថានភាពផ្ទាល់​ ​នៅទីតាំងកើតហេតុ។

នៅវេលាម៉ោង ៣ និង ៥០នាទីរសៀលនាថ្ងៃទី១២ វិច្ឆិកានេះ ទាហានថៃបានបើកការបាញ់ប្រហារលើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងភូមិព្រៃចាន់ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ បើតាមការបញ្ជាក់របស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា មានពលរដ្ឋខ្មែរ ៥នាក់បានរងរបួសក្នុងហេតុការណ៍នេះ និងថា កម្ពុជានឹងមិននៅស្ងៀម ដោយត្រូវអូស កថៃឱ្យមកទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុងចំពោះការរំលោភបំពានយ៉ាងកំរោលបែបនេះ។ តែភាគីថៃ តាមរយៈកាសែត Khaosoad បានចេញមកច្រានចោលភ្លាមៗ ដោយអះអាងថា ខ្លួនមិនបានបាញ់លើជនស៊ីវិលកម្ពុជាទេ។

ថ្ងៃ អង្គារ ទី ១១ វិច្ឆិកា អ៊ុយក្រែន និង រូម៉ានី បានថ្លែងបដិសេធការចោទប្រកាន់ពីសំណាក់រុស្ស៊ី ដែលថា អ៊ុយក្រែន និង ​​សម្ព័ន្ធមិត្តអង់គ្លេស បានប៉ុនប៉ងពង្វាងផ្លូវយន្តហោះប្រមាញ់រុស្ស៊ីមួយគ្រឿង ឲ្យហោះចូល ទៅក្នុងដែនអាកាស រូម៉ានី ដែលជាប្រទេស១ ស្ថិតក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប។ ចាប់តាំងពីបានវាយលុកចូល អ៊ុយក្រែន នៅក្នុងខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២ រុស្ស៊ីរមែងចោទ ក្រុងកៀវ និង សម្ព័ន្ធមិត្ត ថាតែងព្យាយាម បៀតបៀនផលប្រយោជន៍របស់រុស្ស៊ី។  

​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃអង្គារ​ទី​១១​វិច្ឆិកាម្សិលមិញ ប្រធានាធិបតី​បារាំង​លោក​អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បាន​ទទួល​ជួប​លោក​ម៉ាមូដ អាប៉ាស ក្នុង​នាម​ជា​ប្រមុខ​រដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​វិមាន​ប្រធានាធិបតី អេលីហ្សេ។  លោក​ម៉ាក្រុង បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​ប៉ាឡេស្ទីន​​ធ្វើ​កំណែទម្រង់​ចាំ​បាច់​ដើម្បី​បានក្លាយ​ជា​រដ្ឋ​មួយ​ដ៏​ពេញ​លេញ និង​មាន​​អំណាចត្រលប់​ទៅ​​គ្រប់​គ្រង​តំបន់​ហ្កាហ្សាឡើង​​វិញ។

ព្រឹត្តិការណ៍​ Web Summit ប្រចាំឆ្នាំ​២០២៥ បានបើក​ទ្វារ​ចាប់ផ្តើម​កាលពីថ្ងៃអង្គារទី​១១វិច្ឆិកា នៅទីក្រុងលីសបោន ប្រទេសព័រទុយហ្កាល់​។ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ បានប្រមូលផ្តុំ​ទៅដោយ​ អ្នកជំនាញ​ អ្នកវិនិយោគ និង​ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗទូទាំងពិភពលោក។ ការស្ទុះឡើងនូវបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត AI គឺជា​បេះដូងស្នូលនៃព្រឹត្តិការណ៍នៅឆ្នាំ​នេះ ជាមួយនឹងការបង្ហាញ​​នូវ​ផលិតផលថ្មី​ ដែលបំពាក់ដោយ​ AI កាន់តែវិវឌ្ឍន៍​ឈានមុខបំផុត។​ ទន្ទឹមគ្នានេះ ការប្រកួតប្រជែងគ្នា រវាង​ចិននិងអាមេរិក ក៏មិនបាន​​ទៅណាឆ្ងាយ​ដែរ។

ហេតុការណ៍នៃការបាញ់ប្រហាររបស់ទាហានថៃ មកលើប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិព្រៃចាន់ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានកើតឡើងនៅម៉ោងប្រមាណ ៤រសៀល។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ណង​ វុទ្ធី នាយករដ្ឋបាលសាលាខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ។ តាមលោក ណង​ វុទ្ធី ទាហានថៃបានបាញ់កាំភ្លើងគ្រាប់ពិត លើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងភូមិព្រៃចាន់ ដែលកំពុងស្នាក់នៅក្នុងតង់។ តាមរបាយការណ៍បឋម គិតត្រឹមល្ងាចថ្ងៃពុធនេះ​ មានប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ស្លាប់ និងម្នាក់ទៀតរងរបួស ក្នុងហេតុការណ៍បាញ់រះរបស់ទាហានថៃ។

នៅឥណ្ឌា មានមនុស្សស្លាប់យ៉ាងហោចណាស់ ៨នាក់ និងរបួស ១៩នាក់ នៅក្នុងហេតុការណ៍ផ្ទុះរថយន្តចំកណ្តាលទីក្រុងញូដេលី នាយប់ថ្ងៃចន្ទ ទី១០ វិច្ឆិកា។ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិឥណ្ឌាបានសន្យានៅថ្ងៃអង្គារ ទី១១ វិច្ឆិកានេះ ស្វែងរកអ្នកទទួលខុសត្រូវពាក់ព័ន្ធនឹងករណីផ្ទុះរថយន្តទៅផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់។

ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ និង​ជា​លើកទីមួយ​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ប្រធានាធិបតី​ស៊ីរី​ដែល​ជា​អតីត​ជន​ជីហាត​ ​បាន​ទទួល​ការ​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ចូល​ជួប​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ​ដូណាល់ត្រាំ នៅ​សេតវិមាន។ ជា​ង​នេះ​ទៅ​ទៀត​ ប្រធានាធិបតី​ស៊ីរី​​បាន​នាំ​ប្រទេស​ឱ្យ​​រួច​ពី​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​បាន៦ខែ និង​បាន​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ចូល​ជា​សមាជិក​សម្ព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ក្រុមភេរវនិយម​អង្គការ​រដ្ឋ​អ៊ីស្លាម។

នាយករដ្ឋមន្រ្តីម៉ាឡេស៊ី លោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រ៉ាហ៊ឹមបានអះអាងនៅថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៥ នេះពីការបន្តសម្របសម្រួលឲ្យកម្ពុជា និងថៃអនុវត្តសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាពរវាងគ្នា។ ការចេញមកបញ្ជាក់យ៉ាងដូចនេះរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីម៉ាឡេស៊ី គឺក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលថៃបានប្រកាសជាឯកតោភាគីផ្អាកការអនុវត្តសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាពជាមួយកម្ពុជា ក្រោមហេតុផលទាហានថៃដើរជាន់មីននៅតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។

យោងតាមព័ត៌មាន​ដែលក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា​​​ទទួលបានពីយោធភូមិភាគទី៤ ​​ក្រោយ​ហេតុការណ៍​​ជាន់មីន​របួសទាហានថៃ ទាហានជួរមុខនៃភាគីជម្លោះ​កម្ពុជា-ថៃ​បន្តទាក់ទងគ្នា​ធម្មតា ខណៈ​សភាពការណ៍​ទូទៅ​​មិនមានភាពតានតឹងជាថ្មីនោះទេ គិតត្រឹមពេលនេះ​។ ការបញ្ជាក់របស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាយ៉ាងដូចនេះ ធ្វើឡើង​ ក្រោមបរិបទនៃភាពតានតឹងហាក់​ចាប់កក្រើកជាថ្មី ដោយភាគី​ថៃ​យកលេស​ជាន់គ្រាប់មីនថ្មី​លើក​​​នេះ មក​​​បង្អាក់ការអនុវត្ត​សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាព ដែលទើប​សម្រេចបាន។

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា​បានបង្ហាញចេតនានាំយកមាស ដែលតម្កល់ទុក​នៅកម្ពុជា​​ប្រមាណ ៥៤តោន ក្នុង​តម្លៃស្មើនឹង ២៦ពាន់លានដុល្លារ និងមាសដែលតម្កល់នៅធនាគារប្រទេសស្វីស សហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេសទៅតម្កល់ទុកនៅធនាគារប្រទេសចិន។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់​រដ្ឋាភិបាលឯករាជ្យ ២៣តុលា។ រដ្ឋាភិបាលក្រៅស្រុក​របស់ក្រុមលោក សម រង្ស៊ី ចាត់ទុកទង្វើនេះ​ជាការរឹបអូសយកទ្រព្យសម្បត្តិ ជាតិទៅលួងចិត្តពួកសង្គមងងិតចិន។ ការអះអាងរបស់ក្រុមជំទាស់រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ដែលកំពុងរស់នៅក្រៅប្រទេស​ធ្វើឡើងក្រោយមានសេចក្តីរាយការណ៍ថា​​ កម្ពុជានឹងក្លាយជាប្រទេសដំបូងគេដែលបានយកមាសរបស់ខ្លួនចំនួន ​៥៤តោនទៅទុកនៅចិន។

នៅថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា រដ្ឋាភិបាល និងយោធាថៃបានចេញមុខប្រកាសផ្អាកការអនុវត្តសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាពកម្ពុជា-ថៃ ព្រមទាំងផ្អាកការដោះលែងទាហានខ្មែរទាំង ១៨នាក់ ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា។ ការសម្រេចជាឯកតោភាគីនេះត្រូវបានថៃពន្យល់ថា  គឺដោយសារសន្តិសុខជាតិរបស់ថៃកំពុងរងការគំរាមកំហែងជាថ្មី ក្រោយទាហានថៃ ៤នាក់ដើរជាន់មីនត្រង់ចំណុចភូមិសាស្ត្រក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារកម្ពុជា។ អ្នកវិភាគនយោបាយខ្លះយល់ថា នេះជាលេសរបស់ថៃដើម្បីពន្យារពេលដោះលែងទាហានខ្មែរទាំង១៨នាក់ និងថា ថៃនៅមានមហិច្ឆតាចង់វាទីដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា។ តែអ្នកខ្លះទៀតកត់ សម្គាល់ឃើញថា នេះជាល្បែងនយោបាយក្នុងស្រុកថៃដើម្បីទាក់ចិត្ត និងទទួលបានការគាំទ្រពីពលរដ្ឋថៃ។

ការដំឡើងពន្ធគយអាមេរិកមកលើទំនិញនាំចូលពីកម្ពុជា នឹងប៉ះពាល់តិចតួចដល់ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២៦​ និងឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ខាងមុខ។ នេះបើតាមឯកសារស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ADB ចេញផ្សាយថ្ងៃទី១១វិច្ឆិកានេះ។ ទោះកម្រិតប៉ះពាល់មានតិចក្តី ក៏ ADB មិនភ្លេចបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពនៃ​​ការនាំចេញរបស់កម្ពុជា នៅតែមិនច្បាស់លាស់ និងនៅ​​ផុយស្រួយនៅឡើយ។

តុលាការក្រុងបាងកក កាលពីថ្ងៃចន្ទទី ១០​វិច្ឆិកា​បានសម្រេចបញ្ជា​ឲ្យធ្វើបត្យាប័នបញ្ជូន​មហាសេដ្ឋីចិន ដែលមានសញ្ជាតិកម្ពុជា ទៅប្រទេស​ចិន តាម​ការទាមទារ​របស់​ប៉េកាំង។ បើតាម​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​តុលាការឧទ្ធរណ៍​ថៃ អ្នកជំនួញចិន ឈ្មោះ ស៊្ហី ជីជាំង She Zhijiang ដែល​​ជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ឆបោកអនឡាញ​នឹង​ត្រូវ​បញ្ជូន​ទៅ​ប្រទេស​ចិន ក្នុង​រយៈពេល​៩០ថ្ងៃ គិតចាប់តាំងពីការសម្រច​របស់​តុលាការ នៅ​ថ្ងៃទី​១០​វិច្ឆិកា។

ប៉ូលិសអាំងទែរប៉ូល ដែលមានទីតាំង នៅទីក្រុងលីយ៉ុង ប្រទេសបារាំង បានចេញនិវេទន៍ក្រហម ដើម្បីឲ្យគេជួយតាមចាប់ខ្លួនVorayuth Yoovidhya ចៅប្រុសរបស់ថៅកែក្រុមហ៊ុនRed Bull ដែលបានរត់គេចខ្លួន នៅក្រោយ បើកឡាន បុកសម្លាប់ប៉ូលិស។ និវេទន៍ក្រហមរបស់ប៉ូលិសអាំងទែរប៉ូល ធ្វើឡើងទៅតាមការស្នើសុំរបស់ភាគីថៃដែលរដ្ឋសមាជិក។ អ្នកនាំពាក្យរបស់ប៉ូលិសថៃ បានបញ្ជាក់ដំណឹងនេះ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី​៤ តុលា និងបានអំពាវនាវឲ្យប្រទេសសមាជិកដទៃទៀត ជួយផ្តល់ព័ត៌មានដើម្បីឈានទៅចាប់ខ្លួន អ្នកស្នងត្រកូលរបស់មហាសេដ្ឋី ក្រុមហ៊ុនRed Bull។

សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីអាកាសធាតុ COP30 បានចាប់ផ្តើម​បើក​ទ្វារជាផ្លូវ​ការ​ចាប់ពីថ្ងៃចន្ទ ទី​១០​វិច្ឆិកា នៅ​ទីក្រុងបេឡេម ប្រទេសប្រេស៊ីល។ ​តំណាងប្រទេសទាំងអស់ រួមនឹង​វិស័យឯកជន អង្គការសង្គមស៊ីវីល ត្រូវជួបប្រជុំចរចា ដោះដូរយោបល់គ្នារយៈពេល​២សប្តាហ៍ ដើម្បីឈានទៅ​រកការសម្រេចចិត្តរួមមួយ សំដៅ​ដោះស្រាយវិបត្តិអាកាសធាតុ ទប់ស្កាត់​ការឡើងកម្តៅផែនដី។ តែ១០ឆ្នាំ ក្រោយ​កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស គេសង្កេតឃើញថា ការចូលរួម​សន្យា​របស់​ប្រទេសធំៗ ហាក់ដូចជាកាន់តែខ្សោយ​ទៅ​ៗ នៅក្នុងផែនការនយោបាយ​អាកាសធាតុ​។

នៅចំពោះមុខអនុព័ន្ធយោធាបរទេសប្រចាំកម្ពុជាចំនួន ១២ប្រទេសនៅថ្ងៃទី១០ វិច្ឆិកានេះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាបានអះអាងពីជំហរម៉ឺងម៉ាត់ចំពោះការអនុវត្តសេចក្តីថ្លៃងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាពកម្ពុជា-ថៃ ព្រមទាំងការត្រៀម​ធ្វើការជិតស្និទ្ធជាមួយថៃដើម្បីផលប្រយោជន៍រួមនៃប្រទេសទាំងពីរ។ តែក្នុងថ្ងៃទី១០ វិច្ឆិកានេះដដែល ថៃ តាមរយៈនាយករដ្ឋមន្ត្រីបែរជាបានប្រកាសផ្អាកការចរចាជាមួយកម្ពុជា និងពន្យារពេលបញ្ចូនទាហានខ្មែរទាំង ១៨នាក់ឲ្យកម្ពុជាវិញនៅថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខ ក្រោមហេតុផលថា ទាហានថៃរងរបួសដោយសារផ្ទុះមីននៅជិតព្រំដែនកម្ពុជា។

នៅទីបំផុត នៅក្រោយការចុះហត្ថលេខាសន្តិភាព ដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន លើកទី៤៧ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រជាពលរដ្ឋភៀសសឹកទាំងអស់ត្រូវចាកចេញពីមណ្ឌលសុវត្ថិភាព និងវិលត្រឡប់ទៅកាន់ទីលំនៅដ្ឋានវិញរៀងៗខ្លួន។ ការចុះហត្ថលេខាសន្តិភាពនេះធ្វើអោយពលរដ្ឋភៀសសឹកមួយចំនួនធំសប្បាយចិត្ត ប៉ុន្តែក៏មានពលរដ្ឋភៀសសឹកមួយចំនួនតូចផ្សេងទៀត នៅបន្ត ព្រួយបារម្ភចំពោះសុវត្ថិភាព ការបាត់បង់ផ្ទះសម្បែង និងការប្រឈមទៅនឹងបញ្ហាជីវភាពខ្វះខាតជាក់ស្តែង។ 

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងកូរ៉េខាងត្បូងបានចុះហត្ថលេខានៅថ្ងៃទី១០ វិច្ឆិកានេះ​លើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាស្តីពីការបង្កើតក្រុមការងាររួមកម្ពុជា-កូរ៉េ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ។ ពិធីចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សារណៈនេះបានធ្វើឡើងរវាងអគ្គស្នងការស្តីទីនៃទីភ្នាក់ងារនគរបាលជាតិកូរ៉េ លោក យូ ចេហ្សឹង (Yoo Jae-Seong) និងលោក ឆៃ ស៊ីណារិទ្ធ ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានគណៈកម្មការចំពោះកិច្ចប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការឆបោកតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា (គ.ប.ឆ.ប.)។

នៅថ្ងៃទី៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៥ តុលាការថៃបានចេញដីកាចាប់ខ្លួនអ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា និងបុគ្គលជាប់ពាក់ព័ន្ធ ៤នាក់ផ្សេងទៀត ក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទលាងលុយកខ្វក់ ដែលបានមកពីទង្វើបោកប្រាស់តាមប្រព័ន្ធអនឡាញ។ ទន្ទឹមនឹងដីកាចាប់ខ្លួន តុលាការថៃថែមទាំងបានប្រកាស​រឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ និងបក្ខពួកនៅទីតាំង ៣៦កន្លែង​ក្នុងទីក្រុងបាងកក និងខេត្តត្រាតដែលគិតជាទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៤០០លានបាត ឬជាង ១២លានដុល្លារអាមេរិក។

ទោះមានការទាមទារ និង​រលករិះគន់ពីសំណាក់ក្រុមគ្រួសារ​ជនរងគ្រោះ ហើយនិងក្រុមសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្ស ប្រធានាធិបតី​ឥណ្ឌូណេស៊ី​នៅតែ​ជំនះ​ដាក់​បញ្ចូល​ឈ្មោះ​អតីត​ឪពុកក្មេក ដែលធ្លាប់ជា​មេដឹកនាំ​ផ្តាច់ការ​នៅឥណ្ឌូណេស៊ី​ ទៅក្នុងបញ្ជី​អ្នកដែលទទួល​បានងារជា​ វីរបុរស​​របស់​ជាតិ។ នៅក្នុង​ពិធី​ប្រកាស​ជាផ្លូវការ​នៅថ្ងៃចន្ទទី​១០​វិច្ឆិកានេះ អតីត​ប្រធានាធិបតី លោក​ស៊ូហារតូ​ដែលធ្លាប់ដឹកនាំរបប​ផ្តាច់ការ​នៅ​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ជាង​៣០ឆ្នាំ ត្រូវ​ដំឡើង​ជា​វីរបុរសរបស់​ឥណ្ឌូណេស៊ី។​​

ព្យុះសង្ឃរាកំណាចមួយទើបទៅផុត ហ្វីលីពីនត្រូវប្រឈមនឹងមហាព្យុះទីហ្វុងថ្មីមួយទៀតនៅយប់នេះ ដោយបានជម្លៀសប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជិតមួយលានរួចហើយ ដើម្បីសុវត្ថិភាព។ មិនទាន់មកដល់ផង ចំហាយព្យុះបានសម្លាប់ជីវិតមនុស្សពីរនាក់រួចទៅហើយនៅថ្ងៃអាទិត្យទី៩ វិច្ឆិកានេះ។ នេះបើតាមក្រុមអ្នកសង្គ្រោះហ្វីលីពីន។