ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​នៃ​​ការ​ពង្រឹងនិង​បង្កើន​​​កម្លាំង​យោធា​ សភា​​អាល្លឺម៉ង់​បានអនុម័ត​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃសុក្រ​ទី​៥​ធ្នូ ច្បាប់​ស្តីពី​​ កាតព្វកិច្ច​យោធា​ ដោយ​ឈរ​លើ​គោលការណ៍​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត។ ប៉ុន្តែ​យុវជន​អាល្លឺម៉ង់​មិន​ទុក​ចិត្ត និង​បាន​ប្រមូល​ផ្តុំ​​គ្នា​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស ប្រឆាំង​នឹង​គម្រោង​ច្បាប់​នេះ ព្រោះ​យល់​ថា​អាល្លឺម៉ង់​កំពុង​ចង់​​កេណ្ឌពលរដ្ឋ​ពេញ​អាយុ​ឱ្យ​ចូល​ធ្វើ​ទាហាន។

គណៈកម្មាការរៀបចំការបោះឆ្នោតរបស់របបសឹកភូមាបានប្រកាសនៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី៦ ធ្នូ មិនអនុញ្ញាតិឲ្យភូមិដាច់ស្រយាលចំនួនប្រមាណ ១៦០០ ចូលរួមការបោះឆ្នោតសកល ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅ នៅចុងខែធ្នូ។ រីឯ ក្រុមប្រដាប់អាវុធ និងក្រុមជនជាតិភាគតិចភូមា ព្រមាទាំងអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សបានចាត់ទុកការបោះឆ្នោតខាងមុខ ជាការក្លែងបន្លំ និងជា​មធ្យោបាយ​របស់​មេដឹកនាំយោធាភូមា ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​សឹក​របស់ខ្លួន​ស្របច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុមប្រដាប់អាវុធភូមាក៏ធ្លាប់បានសន្យារារាំងមិនឲ្យមានការរៀបចំការបោះឆ្នោត នៅក្នុងតំបន់គ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន ពោលគឺដែនដីជាងពាក់កណ្តាលប្រទេស។

លោក ម៉ៅ ធនិន អភិបាលខេត្តកំពត លោក ញ៉ែម សំអឿន អភិបាលខេត្តរតនគីរី និងលោក សុខ លូ អភិបាលខេត្តបាត់ដំបង ត្រូវព្រះមហាក្សត្រត្រាស់បង្គាប់ឲ្យបន្តតួនាទី និងភារកិច្ចជាអភិបាលខេត្តទាំងបីទៅ១អាណត្តិទៀត។ ការបន្តអាណត្តិដល់អភិបាលខេត្តទាំង៣នេះ បានទទួលទាំងការសាទរ និងរិះគន់ពីប្រជាពលរដ្ឋ។ ជាពិសេសសម្រាប់ខេត្តបាត់ដំបង សាធារណជនមួយចំនួនបានបញ្ចេញមតិរិះគន់អភិបាលខេត្តថា មានភាពយឺតយ៉ាវក្នុងការបង្ហើយការដ្ឋាននៃការជួសជុលផ្លូវក្នុងទីប្រជុំជនក្រុង។ តើការបន្តអាណត្តិដល់បណ្តាអភិបាលខេត្តមួយចំនួន អាចនាំប្រសិទ្ធភាពការងារ និងពង្រឹងសេវាសាធារណៈជូនប្រជាពលរដ្ឋបានកម្រិតណា?

ឯកអគ្គរដ្ឋទូតកាណាដាប្រចាំកម្ពុជា អះអាងថា កាណាដាបានត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការកសាងសមត្ថភាពកម្ពុជាក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងការឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ។ ការអះអាងយ៉ាងដូច្នេះ គឺធ្វើឡើងក្នុងជំនួបរវាងលោក Christian Desroches ឯកអគ្គរដ្ឋទូតកាណាដាប្រចាំកម្ពុជា និងលោក ឆៃ ស៊ីណារិទ្ធ ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានគណៈកម្មការចំពោះកិច្ចប្រយុទ្ធប្រឆាំងការឆបោកតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យានៅថ្ងៃទី៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥។ ក្នុងជំនួបដដែលនោះ ទូតកាណាដាក៏ទទួលស្គាល់ថា កម្ពុជាជាប្រទេសរងគ្រោះព្រោះតែអំពើឆបោកអនឡាញ។ 

បន្ទាប់ពី​យាងចូលរួម​ក្នុង​ព្រះរាជពិធីថា្វយព្រះរាជកិត្តិយស​ព្រះអង្គ​ចូលជា​សមាជិក​សមាគត​នៃ​បណ្ឌិត្យ​សភាវិទ្យាសាស្រ្ត​ឯនាយសមុទ្រ​ នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ព្រះករុណា​ព្រះមហាក្សត្រ​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ កាលពីថ្ងៃសុក្រទី ៥ធ្នូ បា​នយាងទៅ​ទត​សមុច្ច័យ​កាសែត និង​ទស្សនាវដ្តី​អំពីខ្មែរដែលស្តុក​ទុកនៅ​បណ្ណាល័យ ​បារាំង Bulac នៅទីក្រុងប៉ារីស។

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន នៅរសៀលថ្ងៃទី៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥​ បានប្រតិកម្មនឹងការរិះគន់របស់ជនជាតិថៃ ពាក់ព័ន្ធនឹងការចំណាយរបស់កម្ពុជាលើការរៀបចំការប្រកួតកីឡាស៊ីហេ្គមកាលពីឆ្នាំ២០២៣។  លោក ហ៊ុន សែន ថា កម្ពុជាគ្មានបំណងប្រៀបធៀប ឬឌឺដងទៅកាន់ប្រទេសណាមួយនោះទេ តែកម្ពុជាមិនអាចទទួលយកការប្រមាថរបស់ជនជាតិថៃខ្លះ​ ដែលថាកម្ពុជាយកលុយចិនមករៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ស៊ីហ្គេមកាលពីរឆ្នាំមុន។ លោកអះអាងថា កម្ពុជាមិនបានប្រើប្រាក់កាក់ចិនសូម្បីតែមួយសេន។

របាយការណ៍ថ្មីមួយបង្ហាញថា មានការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៃការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍ស្អប់ខ្ពើម ឬ Hate speech ក្នុងអំឡុងពេលមានការផ្ទុះសង្គ្រាមនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃជាពិសេសលើការទិញលក់យន្តហោះចម្បាំង Gripen របស់ប្រទេសស៊ុយអែត។ របាយការណ៍ដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥បញ្ជាក់ថា ពាក្យសម្អប់ទាំងនោះភាគច្រើនគឺកើតចេញពីគណនីដែលគ្មានអ្នកគ្រប់គ្រងពិតប្រាកដ ហើយមានគោលដៅវាយប្រហារមកលើប្រទេសកម្ពុជា។

​នៅថ្ងៃសុក្រ​ ទី​៥ធ្នូ រដ្ឋាភិបាល​ទីក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន បាន​ផ្សាយ ឯកសារ​ចក្ខុវិស័យយុទ្ធសាស្ត្រ​ការពារ​ជាតិ ​ដោយរក្សាជំហរជាតិនិយមអាមេរិកជាចម្បង។ អាមេរិករបស់​លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ​ លែងមើលឃើញ ​អឺរ៉ុប ថា​​ជា​ដៃគូ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ដូចពីមុនទៀតហើយ​។ វ៉ាស៊ីនតោន ​នឹង​​បន្ថយយុទ្ធសាស្ត្រពីមជ្ឈិមបូព៌ា ហើយ​ងាកទៅ​បង្កើន​អានុភាព​នៅ​តំបន់អាមេរិកឡាទីន ព្រមទាំងជំរុញ​ឲ្យ​ អាស៊ី​ បើកចំហ។ ដោយ​​មិនតទល់ផ្ទាល់​ជាមួយ​មហាយក្សចិន តែសហរដ្ឋអាមេរិក​​ ជំរុញ​ឲ្យ​ប្រទេស​សត្រូវរបស់​​ចិន​ បង្កើន​កម្លាំង​ការពារ​ខ្លួន​។   

ប៉ូលិសជាតិកូរ៉េខាងត្បូងបានប្រកាសនៅថ្ងៃទី៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ថា ខ្លួនបានបំបែកសំបុកទីតាំងឆបោកអនឡាញចំនួន ២ដែលមានទីតាំងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ ដោយបានចាប់ខ្លួនមេឃ្លោង និងបក្ខពួកសរុបចំនួន ២៨នាក់។ នេះបើតាមយោងតាមការចុះផ្សាយដោយសារព័ត៌មានកូរ៉េខាត្បូង The Chosun Daily។ ក្នុងប្រតិបត្តិការបោសសម្អាតសំបុកឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកអនឡាញទាំងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃនាពេលនេះ គឺធ្វើក្រោមកិច្ចសហការជាមួយប៉ូលិសនៃសាម៉ីប្រទេសទាំងពីរ។

ក្នុងការដោះស្រាយ​ជម្លោះព្រំដែនជាមួយថៃ កម្ពុជាមានភាពសកម្មជាខ្លាំងក្នុងការតស៊ូផ្លូវការទូតនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ​នារយៈ​ពេលចុងក្រោយនេះ។ នេះជាអ្វីដែលក្រុមអ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិ កត់សម្គាល់ឃើញ​ជុំវិញយុទ្ធសាស្ត្រការទូតរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈក្រសួងការបរទេស និងបណ្តាតំណាងរបស់ខ្លួននៅវេទិកាអន្តរជាតិធំៗ តែងតែឆ្លៀតច្បិចយកបញ្ហាជម្លោះព្រំដែនជាមួយថៃ រួមទាំងការបកស្រាយ ឆ្លើយតបទៅនឹងអ្វី ដែលថៃតែងចោទ​កម្ពុជា។ ក្រុមអ្នកជំនាញមើលឃើញថា យន្តការការទូតរបស់កម្ពុជា កំពុងហុចផ្លែផ្កាមួយចំនួន តួយ៉ាងការស្តារទំនាក់ទំនងឡើងវិញជាមួយប្រទេសមហាអំណាច ព្រមទាំងអាចបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិជឿទុកចិត្តនូវអ្វីដែលខ្លួនបានពន្យល់បកស្រាយ។

ប្រតិភូ និងអត្តពលិកម្ពុជា នឹងត្រូវធ្វើដំណើរតាមយន្តហោះទៅកាន់ទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ដើម្បីចូលរួមពិធីបើក និងប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេម លើកទី៣៣ ដែលប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី៩ ដល់ទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥។ លោក វ៉ាត់ ចំរើន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ និងជាអគ្គលេខាធិការគណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជា បានប្រាប់វិទ្យុបារាំង RFI នៅថ្ងទី៥ ខែធ្នូនេះថា កម្ពុជាពុំទាន់ឃើញមានសញ្ញាណាមួយ ជាឧបសគ្គ ដែលរំខានអត្តពលិករបស់ខ្លួនក្នុងការចូលរួមកីឡាស៊ីហ្គេមនៅឡើយ។ តាមលោក វ៉ាត់ ចំរើន ប្រតិភូ និងកីឡាករកម្ពុជា ក៏ដូចជាកីឡាករប្រទេសអាស៊ា​នឯទៀត នឹងត្រូវទទួលបដិសណ្ឋារកិច្ចដោយម្ចាស់ផ្ទះ ពិសេសជាងអ្នកដំណើរធម្មតា។ សូមរម្លឹកថា ដោយហេតុផលសុវត្ថិភាព ប្រទេសកម្ពុជាបានសម្រេចកាលពីពេលថ្មីៗនេះ កាត់បន្ថយការចូលរួមប្រកួតកីឡាចំនួន ៨ប្រភេទ ក្នុងចំណោមប្រភេទកីឡាចំនួន ២១ ដែលបានគ្រោងទុក និងកាត់បន្ថយចំនួនប្រតិភូពី ៣៣២នាក់ មកនៅត្រឹម ១៥០នាក់។ កីឡាទាំង ៨ប្រភេទ ដែលត្រូវបានកាត់បន្ថយនោះ រួមមាន កីឡាបាល់ទាត់ យូដូ ការ៉ាតេដូ បញ្ចសីឡា ប៉េតង់ ចំបាប់ វូស៊ូ និងសីដក់។ ដោយឡែក ប្រភេទកីឡាសក្តានុពលចំនួន ១៣ ដែលត្រូវចូលរួមប្រកួតស៊ីហ្គេម លើកទី៣៣នេះវិញ រួមមាន កីឡាហែលទឹក អត្តពលកម្ម គុនដាវ កាយសម្ព័ន្ធ ជឺជីតស៊ូ កីឡាអេឡិចត្រូនិក ឃីកបុកស៊ីង តេក្វាន់ដូ ជិះសេះ ម៉ូតូទឹក ទ្រីយ៉ាត្លុង ទាត់បាល់លើតុ និងបាល់ទះ៕

នៅទីក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក​ បាន​សម្រប​សម្រួល​​គូសត្រូវ សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ​កុងហ្កោ និង​ រវ៉ាន់ដា ឲ្យ​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព។ កិច្ចព្រម​ព្រៀងសន្តិភាព ​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ចំពោះមុខ​បណ្តាមេដឹកនាំ​ប្រទេស​អាហ្វ្រិក​ជាច្រើន​ផ្សេងទៀត។ តើ អាមេរិក​របស់​លោកប្រធានាធិបតី​ ដូណាល់ ត្រាំ កំពុងតែបង្កើនយុទ្ធសាស្ត្រងាកទៅអាហ្វ្រិក?

តាំងពី​ដើម​សប្តាហ៍​នេះមក ក្រុមហ៊ុន​បណ្តាញ​សង្គម​ ដែល​ធ្វើប្រតិបត្តិការរកស៊ី​នៅប្រទេស​អូស្ត្រាលី បាន​ចាប់ផ្តើម​នាំគ្នា​លុប​ ​គណនី​បណ្តាញ​សង្គម​របស់​កុមារ​អាយុ​ក្រោម ១៦ ឆ្នាំ។​ ការ​លុប​​នេះ អនុលោម​តាម​ច្បាប់​ថ្មី​ស្តីពី​ការ​ហាម​ឃាត់ក្មេងៗកុំឲ្យ​​ប្រើប្រាស់​បណ្តាញ​សង្គម ដែលត្រូវ​ចូល​ជា​ធរមាន នៅ​ថ្ងៃទី ១០ ធ្នូ​។​ 

ប្រឈម​នឹងការគំរាមកំហែង និងវត្តមានរំខាន​របស់រុស្ស៊ី​នៅ សមុទ្រ​ខាងជើង អង់គ្លេស និង​ន័រវែស​សម្រេច​ចាប់ដៃដើម្បី​ពង្រឹង​វិស័យកងទ័ពឲ្យគ្នា​ទៅវិញទៅមក។ នៅក្នុងអំឡុង​ទស្សនកិច្ច​របស់​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ន័រវែស នៅទីក្រុង​ឡុងដ៍ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី ៤​ធ្នូ រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​អូស្លូ និងក្រុង​ឡុងដ៍​បាន​ចុះកិច្ចព្រមព្រៀង​ដើម្បី​បើកប្រតិបត្តិរួមគ្នា ​តាមចាប់សញ្ញានាវាមុជទឹក​រុស្ស៊ី នៅ​អាត្លង់ទិចខាងជើង។

គណបក្សកម្លាំងជាតិ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៤ធ្នូនេះ បានទទូចជាថ្មីម្តងទៀត ឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃទទួលស្គាល់សមាជរបស់ខ្លួនដែលបានធ្វើឡើង កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥។ ការទទូចជាថ្មីនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីគណបក្សកម្លាំងជាតិ ទើបតែទទួលលិខិត ពីក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលបដិសេធ មិនព្រមទទួលស្គាល់សមាជរបស់គណបក្សជំទាស់ ក្នុងហេតុផលថា សមាជិកគណៈកម្មាធិការនាយកមួយចំនួន បានប្រព្រឹត្តប្រាស់ចាក មាត្រា១៨ថ្មី នៃច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយ។

ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន ចាប់ផ្តើម​​ដំណើរទស្សនកិច្ច​ ២ ថ្ងៃ នៅឥណ្ឌា ដែល​ជាប្រទេស​ទិញប្រេង​យ៉ាង​ច្រើន​សន្ធឹក​ពីរុស្ស៊ី តាំងពី​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​នៅ​អ៊ុយក្រែន​។ ក្រៅពីពង្រឹងចំណងការទូតទ្វេភាគី​  ជំនួប​រវាង ចៅហ្វាយវិមានក្រេមឡាំង​ និង នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ក៏​ដើម្បី​ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសហការ​​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ផ្នែក​ពាណិជ្ជកម្ម​​ និងយោធា។​ 

នៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចជាគោលការណ៍ឱ្យអនុវត្តសាកល្បងការលើកលែងទិដ្ឋាការចំពោះភ្ញៀវទេសចរចិន ពោលគឺគ្រាន់តែបំពេញ E-arrival Card ប៉ុណ្ណោះ។ គម្រោងសាកល្បងលើកលែងទិដ្ឋាការដល់ភ្ញៀវទេសចរចិននឹងត្រូវធ្វើឡើងរយៈពេល៤ ខែ គិតចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៦។ ការអនុវត្តសាកល្បងការលើកលែងទិដ្ឋាការនេះនឹងអនុញ្ញាតឱ្យជនជាតិចិនអាចស្នាក់នៅ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រយៈពេល ១៤ថ្ងៃ ដោយគ្មានការកំណត់ចំនួនដង នៃដំណើរមកកម្ពុជា។ អ្នកវិភាគសង្គមមួយចំនួនចាត់ទុកការលើកលែងទិដ្ឋាការដល់ពលរដ្ឋចិន ហាក់មិនសមស្របនឹងស្ថានការណ៍បច្ចុប្បន្នដែលកម្ពុជាកំពុងដុតដៃដុតជើងបង្ក្រាបបទល្មើសឆបោកអនឡាញ។ តើកម្ពុជាគួរមានវិធានការប្រុងប្រយ័ត្នបែបណា ដើម្បីជៀសវាងការកើនឡើងនៃឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ តាមរយៈការលើកលែងទិដ្ឋាការដល់ពលរដ្ឋចិន?

គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ បានប្រកាសថា បក្សកាន់អំណាចនៅប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ននេះ បានសម្រេចកោះប្រជុំសន្និបាតគណៈកម្មាធិការកណ្តាលលើកទី ៤៦ អាណត្តិទី៥ នៅថ្ងៃទី២៤ និង២៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៦ នៅទីស្នាក់ការកណ្តាល វិមាន៧មករា។ សេចក្តីជូនដំណឹង ដែលសម្រេចដោយគណៈអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណៈកម្មាធិការកណ្តាលគណបក្សប្រជាជន ទៅកាន់សមាជិករបស់ខ្លួន មិនបានបញ្ជាក់ពីរបៀបវារៈនៃអង្គសន្និបាតនេះទេ។ តែលោក ជា ធីរិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំង RFI នៅថ្ងៃទី៤ធ្នូនេះថា សន្និបាតគណៈកម្មាធិការកណ្តាលនៅខែមករាខាងមុខនេះ នឹងផ្តោតទៅលើការពិនិត្យមើលចំណុចខ្វះមួយចំនួនរបស់ខ្លួន និងដាក់ជារបៀបវារៈនៃកិច្ចពិភាក្សា កែតម្រូវឡើងវិញ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិ និងប្រជាជន។ សូមរម្លឹកថា សមាជិកគណៈកម្មាធិការកណ្តាលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា​ ​គិតមកត្រឹមឆ្នាំ២០២៥ បានកើនដល់ជាង ១៣០០នាក់ ដោយគណបក្សបានបញ្ចូលសមាជិកថ្មីៗ ដែលជាអ្នកបន្តវេនជាបន្តបន្ទាប់ តាមរយៈសន្និបាតប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ ដោយឡែក គណបក្សកាន់អំណាចដ៏រឹងមាំនេះ មានក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំសំខាន់ៗ ដូចជា លោក ហ៊ុន សែន ជាប្រធានគណបក្ស លោក ហេង សំរិន ប្រធានកិត្តិយស និងមានអនុប្រធានចំនួន៥រូប គឺលោក ស ខេង លោក សាយ ឈុំ លោក ទៀ បាញ់ លោកស្រី ម៉ែន សំអន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត៕

ក្រុមប្រឹក្សាធុរកិច្ចអាមេរិក-អាស៊ាន (USABC) គ្រោងបើកដំណើរការការិយាល័យកណ្តាលរបស់ខ្លួនលើកដំបូង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់គណៈប្រតិភូក្រុមប្រឹក្សាធុរកិច្ចអាមេរិក-អាស៊ានអំឡុងពេលទស្សនកិច្ច ២ថ្ងៃនៅកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី១ ដល់ថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥។ ការសម្រេចបើកការិយាល័យកណ្តាលរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធុរកិច្ចអាមេរិក-អាស៊ាននាពេលនេះ គឺដើម្បីពង្រឹងបន្ថែមលើទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចទ្វេភាគី ក្រោយការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក-កម្ពុជាកាលពីខែតុលាកន្លងទៅ។ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចចាត់ទុកថា នេះជាឱកាសសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការប្រកួតប្រជែង និងកៀរគរវិនិយោគិនបន្ថែមមកបណ្តាក់ទុនក្នុងស្រុក។

តាំងពី​ពាក់​កណ្តាល​ខែ​តុលា​មក​ ឥណ្ឌា​រង​ខ្យល់​ពុល​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ។ ខ្យល់​ពុល​ក្នុង​បរិយាកាស​ នៅ​ញូវដេលី​រដ្ឋធានីរបស់​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​ ជា​ដើម​ហេតុ​បង្កឱ្យ​មាន​ជំងឺ​ផ្លូវ​ដង្ហើម​ធ្ងន់ធ្ងរ ជាង​២០​ម៉ឺន​ករណី នៅ​រវាង​ពី​ឆ្នាំ​២០២២ដល់​ឆ្នាំ​២០២៤។ នេះ​បើ​តាម​ប្រភព​ជាន់ខ្ពស់​នៃ​​ក្រសួង​សុខាភិបាល​​ឥណ្ឌា។

រដ្ឋបាលលោកដូណាល់ត្រាំ​ បាន​មួលរឹតបន្តឹងខ្ចៅនយោបាយប្រឆាំង​ជនអន្តោប្រវេសន៍ក្នុងទឹកដីអាមេរិក។ ក្រោយពីម្ចាស់សេតវិមាន​ប្រកាស​ចង់ឈប់ទទួល​ជនអន្តោប្រវេសន៍​មកពីប្រទេស​តតិយលោក ក៏ព្រោះតែឃាតកម្ម​សម្លាប់​ឆ្មាំជាតិបង្កឡើង​ដោយ​ជនជាតិអាហ្វហ្កានីស្ថាន រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក កាលពីថ្ងៃអង្គារ​ទី​២​ធ្នូ បាន​ចេញកំណត់​អនុស្សារណៈ ដែល​មានចែង​ពីការ​ផ្អាក​រាល់​ការផ្តល់​បណ្ណស្នាក់នៅអចិន្ត្រៃយ៍​ និងសញ្ជាតិ​ដល់ប្រជាជន​មកពីប្រទេស​ចំនួន​១៩។ ប្រទេស​ទាំង១៩​ធ្លាប់ត្រូវបានអាមេរិក​ដាក់​ក្នុង​បញ្ជី​ខ្មៅ ហាមឃាត់មិនធ្វើដំណើរ​ចូលទឹកដីអាមេរិក ឬ រឹតបន្តឹង​ក្នុងរឿងទទួលបានទិដ្ឋាកាអាមេរិក កាលពីខែ​មិថុនាកន្លងទៅ។

នាពេលថ្មីៗនេះ មានការជជែកគ្នាតាមបណ្តាញសង្គម អំពីយុវជនមិនទាន់គ្រប់អាយុ និងអ្នកបង្កើតមាតិកាក្នុងបណ្តាញសង្គមដែលផ្អើលតាមគ្នា ទៅរាំរែកសប្បាយក្នុងក្លឹបកម្សាន្តរាត្រី។ អ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញមួយចំនួនបានចេញមករិះគន់ និងបារម្ភពីផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សីលធម៌សង្គម និងធនធានមនុស្ស។ ចំណែក អ្នកតាមដានសង្គមចាត់ទុកឥរិយាបថបែបនេះរបស់យុវជនខ្មែរជាក្តីបារម្ភធំចំពោះការអភិវឌ្ឍជាតិ។ ចំពោះអ្នកតាមដានសង្គម កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវមានវិធានការអប់រំត្រឹមត្រូវ និងម៉ឺងម៉ាត់។ តើអាជ្ញាធរគួរពិនិត្យលើករណីយុវជនចូលក្នុងក្លឹបកម្សាន្តបែបណា ដើម្បីកុំឲ្យប៉ះពាល់ដល់ធនធានមនុស្សរបស់ប្រទេស?

ត្រឹមរយៈពេល ១០ខែ នៃឆ្នាំ២០២៥ ជនមានពិការភាពប្រមាណជាង ១៤០០០នាក់បានចូលបម្រើការក្នុងក្រសួង ស្ថាប័នរដ្ឋ និងគ្រឹះស្ថានឯកជនចំនួនជាង ៥០០កន្លែង។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងសារលិខិតមួយ ក្នុងឱកាសទិវាជនពិការភាពជាតិ នៅថ្ងៃទី៣ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអំពាវនាវដល់គ្រប់ក្រសួង ស្ថាប័ន អង្គការ និងគ្រឹះស្ថានទាំងរដ្ឋ និងឯកជនត្រូវដាក់បញ្ចូលគោលនយោបាយគាំពារជនមានពិការភាព និងផ្តល់ភាពងាយស្រួលក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។

ថ្ងៃ​នេះ​ជា​គម្រប់​ខួប​មួយ​ឆ្នាំ​គត់ នៃ​ការ​ប្រកាសប្រើ​​ច្បាប់​អាជ្ញាសឹក​មិន​សម្រេច​ ពី​សំណាក់អតីត​​ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូងមុន។ នា​ឱកាស​នេះ  ប្រធានាធិបតី​កំពុង​កាន់​អំណាចលោក លី ចែម្យុង យល់​ថា​ប្រទេសយក​ឈ្នះ​លើ​វិបត្តិបាន តាម​គន្លង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ លោក​ លី​ចែម្យុង គិត​ចង់​សុំ​ទោស​កូរ៉េខាង​ជើងទៀត​ផង។

ថ្ងៃអង្គារ ទី ២ ធ្នូ ជាលើកទី៦ គិតចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ ២០២៥ មក លោក Steve Witkoff ប្រេសិតពិសេស របស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក បានមកធ្វើទស្សនកិច្ច នៅប្រទេសរុស្ស៊ី ។ រួមដំណើរជាមួយ កូនប្រសាប្រុស របស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រសិតពិសេសអាមេរិក បានជួបជាមួយប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ដើម្បីព្យាយាមស្វែងរកកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ដែលអាចឈានទៅ បិទបញ្ចប់ សង្គ្រាមនៅ អ៊ុយក្រែន។ ប៉ុន្តែ ផ្ទុយពីការរំពឹងទុក កិច្ចពិភាក្សាទ្វេភាគីថ្មីនេះ ពុំបានហុចផ្លែផ្កា ដូចអ្វីដែល អាមេរិក ទន្ទឹងចង់បាននោះឡើយ ។ យ៉ាងណាមិញ ក្រោយពីជំនួបបានបិទបញ្ចប់ភ្លាម លោក Ouchakov ទីប្រឹក្សាការទូតរបស់លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បានថ្លែងនៅចំពោះមុខអ្នកកាសែតថា គិតមកទល់ពេលនេះ អាមេរិក និង រុស្ស៊ី នៅពុំទាន់រកឃើញ កិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយ ជាផ្លូវការនៅឡើយនោះទេ ។ បើផ្អែកតាមបណ្តាញព័ត៌មានអាមេរិក NBC កត្តាចម្បងមួយ ដែលបង្អាក់កិច្ចចរចា មិនឲ្យបោះជំហានទៅមុខបាន នោះគឺ ការទាមទារ ពីសំណាក់រុស្ស៊ី ដែលបដិសេធ មិនប្រគល់ទឹកដី អ៊ុយក្រែន ដែលកងទ័ពរុស្ស៊ី កំពុងត្រួតត្រា ជាដាច់ខាត ។ ពីចំណែកខ្លួន នៅមុនជំនួបខាងលើនេះ មេដឹកនាំរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បាននិយាយដោយគំរាមថា រុស្ស៊ីត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេច ដើម្បីធ្វើសង្គ្រាមជាមួយអឺរ៉ុប ប្រសិនបើអឺរ៉ុប ពិតជាចង់ប្រកាសសង្គ្រាមជាមួយរុស្ស៊ី ប្រាកដមែន ។ 

យោងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃ កាលពីថ្ងៃអង្គារទី២ធ្នូ ការិយាល័យថៃប្រឆាំងនឹងការលាងលុយកខ្វក់ ហៅកាត់ AMLO បានបញ្ជាឲ្យរឹបអូស និងបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិដែលមានតម្លៃរាប់សិបពាន់លានបាត ពីបណ្តាញប្រតិបត្តិការឆបោកអនឡាញ ក្នុងនោះក៏មានទ្រព្យសម្បតិ្តយ៉ាងក្រាស់ក្រែលរបស់មហាសេដ្ឋីខ្មែរ លោក កុក អាន ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ជិតប្រមាណ៤៦៧លានបាត។ ចំណែកឯ ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់លោក ចេន ហ្ស៊ី ឧកញ៉ាខ្មែរ ដើមកំណើតចិនក៏ស្ថិតនៅក្នុងបញ្ជីខ្មៅរបស់អាជ្ញាធរថៃនេះដែរ។

អតិថិជនរបស់ក្រុមហ៊ុនហួយវ័ន ផេ ត្រូវប្រឈមនឹងការពន្យារដកប្រាក់ជាដំណាក់កាល ក្រោយអតិថិជនជាច្រើនបានសម្រុកដកប្រាក់ចេញពីគណនីហួយវ័នរបស់ពួកគេ។ នេះ​បើតាមសេចក្តីប្រកាសបិទនៅអគារក្រុមហ៊ុន ហួយវ័ន ផេនៅដើមសប្តាហ៍នេះ។ គួរដឹងថា​​ ក្រុមហ៊ុន ហួយវ័ន ផេ ជួបបញ្ហាប្រតិបត្តិការ​ បន្ទាប់ពី​រងការចោទប្រកាន់ពីបណ្តា​សហគមន៍អន្តរជាតិ​ ពីបទ​ពាក់ព័ន្ធ​​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​អនឡាញ ជួញដូរមនុស្ស និងលាងលុយកខ្វក់ជាដើម។

ថ្នាំ​បង្ការ​ប្រឆាំង​នឹង​ជំងឺ​គ្រុន​ឈាម ចាក់​តែ​មួយ​ដូស ទើប​ត្រូវ​បាន​ប្រេស៊ីល អនុម័ត​ឱ្យ​ប្រើប្រាស់ នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​ទី​ ២៦​វិច្ឆិកា ២០២៥។ អាជ្ញាធរ​ប្រេស៊ីល​បាន​ចាត់​ទុករបកគំហើញ​នេះ​ថា ជា​ជោគជ័យ ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ព្រោះ​​កាលពី​ឆ្នាំទៅ ជំងឺគ្រុន​ឈាម​បាន​ផ្តាច់​ជីវិត​ពលរដ្ឋ​ប្រេស៊ីល​អស់ ជាង​ ៦ពាន់​នាក់។ តើ​ថ្នាំ​វ៉ាក់សាំង​ប្រឆាំង​គ្រុន​ឈាម​របស់​ប្រេស៊ីល​ មាន​ប្រសិទ្ធភាព​យ៉ាងណា?

នៅថ្ងៃទី២​ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ អគ្គនាយកអង្គភាពស៊ីម៉ាក បានរាយការណ៍ពីការ​​រកឃើញគ្រាប់បែកចង្កោមចំនួន ២៥គ្រាប់ ដែលសុទ្ធសឹងជាប្រភេទM46 បាញ់ចេញពីគ្រាប់កាំភ្លើងធំ ១៥៥មីលីម៉ែត្រ ស្ថិតក្នុងភូមិតាមាន់សែនជ័យ ឃុំគោកមន ស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ ប្រភេទគ្រាប់បែកចង្កោមនេះ គឺបន្សល់ទុកដោយស្នាដៃទាហានថៃក្នុងសង្គ្រាម ៥ថ្ងៃរវាងកម្ពុជា និងថៃ កាលពីអំឡុងចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ។

មហន្តរាយ​ទឹកជំ​នន់នៅថៃ ឥណ្ឌូណេស៊ី និង​ស្រីលង្កា កាលពីសប្តាហ៍​កន្លងទៅ បានផ្តាច់ជីវិតមនុស្ស​ ប្រមាណ​ជាង​​១២០០​នាក់។ នេះបើតាមការបូកសរុបតួលេខចុងក្រោយ ពីអាជ្ញាធរប្រទេសទាំងនេះ​។ ក្តីបារម្ភ​​នៅពេលនេះ គឺការស្វែងរក​អ្នកបាត់ខ្លួនឲ្យ​បានទាន់ពេលវេលា​​ និង​ការបញ្ជូនស្បៀងជំនួយ​មនុស្ស​ធម៌​ជាបន្ទាន់បំផុត ឲ្យ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋច្រើនលាននាក់ នៅតំបន់រងគ្រោះ​។

ព្រឹត្តិការណ៍​ប្រគំតន្រ្តី​របស់​វណ្ណដា និងសិល្បកររបស់​ក្រុមហ៊ុន​បារមី​បាន​ប្រព្រឹត្តទៅកាលពីយប់ថ្ងៃចន្ទទី ១​ធ្នូនៅសាលប្រគំតន្រ្តី​Pleyel នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ក្រោមសំឡេង​ហ៊ោកញ្ច្រៀវ​របស់​ទស្សនិកជនបារាំងខ្មែរ។ ការប្រគំតន្រ្តី​ដើម្បី​ឯកភាពជាតិ និង​ជួយ​ប្រជាជន​ភៀសសឹក​ដោយសារ​សង្រ្គាម​នៅព្រំដែនកម្ពុជាថៃក៏មានការសំដែង​របាំបុរាណ​រៀបចំឡើងដោយ​សមាគម​ខ្មែរ​នៅបារាំង “ទេពមនោរម្យ”។ ឈាង បុប្ផា​បានទៅ​មើល​ការប្រគំតន្រ្តីរបស់​សិល្បករខ្មែរ​នៅ​សាលPleyel។

លោកស្រីអតីតប្រមុខការទូតអឺរ៉ុប ហ្វេដេរីកា ម៉ូហ្កេរីនី ត្រូវបាននគរបាលចាប់ដាក់ឃុំបណ្តោះអាសន្ន នៅទីក្រុងព្រុចសែល កាលពីរសៀលថ្ងៃអង្គារ ទី​២ធ្នូ​ នៅក្នុង​សំណុំរឿងពុករលួយ។ ការស៊ើបអង្កេតនេះ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងមុខងារបច្ចុប្បន្ន​របស់​លោកស្រី ជា​ប្រធាន​ស្ថាប័ន​បណ្តុះបណ្តាលអ្នកការទូតអឺរ៉ុប ហើយដែលគេសង្ស័យថាលោកស្រី បានប្រើប្រាស់​ថវិការបស់​សហភាព​​អឺរ៉ុប​ដោយ​ខុសច្បាប់។