វេលាទាបភ្លឺព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី​១៧ធ្នូ យានអវកាសអារីយ៉ានទី​៦របស់​អឺរ៉ុប បានហោះនាំផ្កាយរណបចំនួន​​២គ្រឿង ទៅកាន់អវកាស ចេញពីមណ្ឌលអវកាសគូរូ តំបន់ហ្គូយ៉ាន របស់បារាំង។ ផ្កាយរណបទំនើប​ទាំង​២គ្រឿងនេះ ស្ថិតនៅក្នុងកម្មវិធី Galileo ហើយដែលវា​គឺជា​ផ្នែកមួយ ​នៃបេសកកម្ម​​​កសាងប្រព័ន្ធផ្កាយរណប​ឯករាជ្យ​ របស់ទីភ្នាក់ងារអវកាសអឺរ៉ុប​។

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥នេះ រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញបាន​ប្រកាស​ហាមឃាត់ការបង្ហោះដ្រូន ក្រោមហេតុផលសន្តិសុខក្នុងពេលកម្ពុជា និងថៃកំពុងមានភាពតានតឹងនៅតាមព្រំដែន។ តាមរយៈវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី១៧ ធ្នូនេះ លោក ឃួង ស្រេង អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញបានព្រមានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះបុគ្គលណាដែលបង្ហោះដ្រូនក្នុងក្រុងភ្នំពេញចាប់ពីថ្ងៃចេញសេចក្តីប្រកាសរបស់រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ។ 

កាសែតជប៉ុន Nikkei Asia បានឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី១៦ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ថា កម្ពុជាកំពុងដាក់ពាក្យសុំចូលជាសមាជិកក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងជឿនលឿនសម្រាប់ភាពជាដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិកហៅកាត់ CPTPP។ សំណើសុំនេះធ្វើឡើង បន្ទាប់​ពីកម្ពុជាបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពន្ធបដិការក្នុងអត្រា១៩% ជាមួយអាមេរិក។ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចមើលឃើញថា កម្ពុជានឹងទទួលបានឱកាសថ្មីៗក្នុងការពង្រឹងពាណិជ្ជកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួននៅពេលក្លាយជាសមាជិក CPTPP។

ក្រេមឡាំងបាន​ព្រមាន​ជា​ស្រេច​ថា​​ គ្មានទេ​​ការ​ផ្អាក​ ឬ​បន្ធូរបន្ថយ​សកម្មភាព​បាញ់​ប្រហារ​​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​បុណ្យ​ណូអែល និង​បុណ្យ​ឆ្លង​ឆ្នាំ។ នេះ​ជា​ដំណឹង​ដ៏​អាក្រក់​មួយទៀត ព្រោះ​បើ​តាម​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ ជន​ស៊ីវិល​បាន​ក្លាយ​ជា​ផ្ទាំង​ស៊ីប​នៃ​ការ​វាយប្រហារ​ដោយ​ដ្រូន​រុស្ស៊ី​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើងៗ។ ​ឧត្តម​ស្នង​ការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ បានបង្ហាញ​ក្តៅ​​ព្រួយ​បារម្ភខ្លាំង​ចំពោះ​សេរីភាព​របស់​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​ដែន​ដី​អ៊ុយក្រែន​ក្រោម​ការ​ត្រួត​ត្រា​របស់​រុស្ស៊ី។

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥នេះ រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញបាន​ប្រកាស​ហាមឃាត់ការបង្ហោះដ្រូន ក្រោមហេតុផលសន្តិសុខក្នុងពេលកម្ពុជា និងថៃកំពុងមានភាពតានតឹងនៅតាមព្រំដែន។ តាមរយៈវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី១៧ ធ្នូនេះ លោក ឃួង ស្រេង អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញបានព្រមានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះបុគ្គលណាដែលបង្ហោះដ្រូនក្នុងក្រុងភ្នំពេញចាប់ពីថ្ងៃចេញសេចក្តីប្រកាសរបស់រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ។ 

ជាលើកទីមួយ សារមន្ទីរសិល្បៈអាស៊ីនៃវិទ្យាស្ថាន Smithsonian ក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក បានសម្រេចជាផ្លូវការ​​ក្នុងការ​​​ប្រគល់​​វត្ថុបុរាណខ្មែរចំនួន ៣រូប​ជូនមកកម្ពុជាវិញ បន្ទាប់ពីមានកិច្ចចរចា​​​អស់រយៈ​ពេល​​​ជាច្រើនឆ្នាំ​​​​​។ នេះបើតាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ក្រសួងវប្បធម៌​នៅថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥។ តាម​ក្រសួងវប្បធម៌ ​​​រតនវត្ថុសិល្បៈបុរាណខ្មែរទាំង ៣នេះ ជាវត្ថុ​បុរាណ​​ដែលត្រូវបានលួចនាំចេញ ​អំឡុងពេលមានសង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ 

នៅ​ក្នុង​សន្និ​សីទ​កាសែត​នា​ថ្ងៃ​ទី​១៦​ ខែ​ធ្នូ​ ឆ្នាំ​២០២៥​ លោក​ អ៊ិន​ ចាន់នី ​ប្រធាន​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ធនាគារ ​អេស៊ីលីដា បាន​ប្រកាស​ពី​ផែន​ការ​លុប​បំណុល​សរុប​ ៣០​លាន​ដុល្លារ ​សម្រាប់​យោធិន​ពិកា ​និង​យោធិន​ពលី​នៅសម​ភូមិ​ជួរ​មុខ​។​ ទន្ទឹម​គ្នា​នោះ ​អេស៊ីលីដា​ក៏ប្រកាស​ពី​ការ​ពន្យារ​ពេល​សង​បំណុល​របស់​អតិថិ​ជន​ដែល​ជាយោធិន​នៅ​ជួរ​មុខ​សរុប​ប្រមាណ ​៧០​លាន​ដុល្លារ​ដែរ​។​ ចំណែក​សមាគម​មីក្រូហិរញ្ញ​វត្ថុ​កម្ពុជា​បាន​ប្រកាស​ពីការ​អនុវត្ត​វិធាន​ការ​ដែល​ដាក់​ចេញ​ដោយ​ធនាគារ​ជាតិ​។​ ធនាគារ​ជាតិ​ដែល​ប្រាប់​ឲ្យ​គ្រឹះស្ថាន​ធនាគារ​ និង​មីក្រូហិរញ្ញា​វត្ថុ​លុប​ចោល​ឥណទាន ​១០​លាន​រៀល​សម្រាប់​យោធិន​របួស ​និង​លុប​ចោល​ឥណទាន​ដល់​ទៅ ៨០​លាន​រៀល​ក្នុង​ករណី​យោធិន​ពលី ​រួមទាំង​ផ្តល់​ការ​អនុគ្រោះ​ពិសេស​ដល់​ពលរដ្ឋ​ដែល​ជា​ជន​ភៀស​សឹក​៕

ប្រទេសអឺរ៉ុបចំនួន​៣៥ប្រទេស បានមូលមតិគ្នា នៅថ្ងៃទី​១៦ធ្នូ សម្រេច​បង្កើតគណៈកម្មការពិសេសមួយ ដើម្បីទទួលបន្ទុកចាត់ចែងកិច្ចការ ទាមទារ​​សំណងខូចខាតជូន​​អ៊ុយក្រែន ដែល​បានរងគ្រោះដោយ​​​សង្គ្រាម​ឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី ​ជិត​៤ឆ្នាំមកនេះ​។ ជាសំណងជួលជុល​ ទាំងទៅលើបញ្ហា​ជំងឺផ្លូវចិត្តជនរងគ្រោះ និងការខូចខាតសម្ភារៈទ្រព្យសម្បត្តិឯកជន​​ និង​​​បេតិកភណ្ឌជាតិ​​អ៊ុយក្រែនជាដើម​។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ ការ​ប្រឹងប្រែងរបស់អឺរ៉ុបនេះ អាចនឹង​ជួប​ឧបសគ្គ​ ប្រសិន​បើអាមេរិក​ចង់កំណត់​ការ​មិនយកទោសពៃទាំងស្រុង ដើម្បី​បិទបញ្ចប់សង្គ្រាម​​នឹង​​កសាង​សន្តិភាព​។

នៅសិង្ហបុរី តុលាការ​បាន​សម្រេច​ច្រានចោល​បណ្តឹងរបស់​ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល ​ដែល​ស្នើសុំ​ឲ្យ​លុប​ចោលទោសប្រហារ​ជីវិត ចំពោះជនជាប់ចោទ​ពាក់ព័ន្ធករណីជួញដូរគ្រឿងញៀន​។ ដោយបន្ត​រក្សាការ​ផ្តន្ទាទោស​ប្រហារជីវិត អាជ្ញាធរ​សិង្ហបុរី យល់ឃើញថា ការអនុវត្តទោស​ប្រហារ​ជីវិត​ ធ្វើឲ្យ​ប្រទេស​អាស៊ី​មួយ​នេះ មា​នសន្តិសុខសុវត្ថិភាពជាងគេ​លើពិភពលោក​​។​  

អង្គការទស្សនៈពិភពលោក (World Vision) ដែលធ្វើការលើកិច្ចគាំពារកុមារបានអំពាវនាវឱ្យមានជំនួយមូលនិធិបន្ទាន់ដល់កុមារក្នុងជំរំភៀសសឹក ក្រោយមានពលរដ្ឋខ្មែររាប់ពាន់គ្រួសារបានផ្លាស់ទីក្នុងពេលនៃការប៉ះទង្គិចគ្នាតាមព្រំដែនជាថ្មីរវាងយោធាកម្ពុជា និងថៃ។ តាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននៅថ្ងៃទី១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ អង្គការទស្សនៈពិភពលោកក៏បានទទូចឱ្យម្ចាស់ជំនួយបង្កើនជំនួយដូចជា ស្បៀង និងជម្រក ព្រមទាំងផ្តល់ជំនួយផ្នែកអប់រំដល់កុមារក្នុងរយៈពេលវែង។

លោក រស់ សុដ្ឋា ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធភាពការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ហៅកាត់ CHRAC ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI ថា ក្រុមការងារជំនាញរបស់អង្គការ CHRAC នឹងបន្តចុះទៅអង្កេតពីផលប៉ះពាល់ដែលបង្កចេញពីការបាញ់ផ្សែងពុលដោយយោធាថៃក្នុងពេលប៉ះទង្គិចគ្នាលើកទី២ ជាមួយកម្ពុជា។ តាមលោក រស់ សុដ្ឋា ពលរដ្ឋត្រូវចេះការពារខ្លួនដោយពាក់ម៉ាស និងកុំទទួលទានទឹកអូរ ឬស្រះក្នុងតំបន់ដែលរងការបាញ់ផ្សែងពុលរបស់យោធាថៃ។

​ភេរវកម្មនៅមាត់ឆ្នេរក្រុង​ស៊ីដនី នាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី លោក អង់តូនី អាល់បានីស៊ី បញ្ជាក់ថា ខ្មាន់កាំភ្លើង ២នាក់ ឪពុកនិង​កូន ​ប្រាកដជាមាន​ការ​ជំរុញ​ចិត្ត ​ពី​ទំនោរមនោគមវិជ្ជាជ្រុលនិយម នៃ អង្គការ​រដ្ឋអ៊ីស្លាមជីហាត ជាក់ជាពុំខាន។ ​​ភេរវកម្ម​បាញ់ប្រហារ​ដ៏សោកនាដកម្ម​ ​បានកើតឡើងកាលពី​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ ទី ១៤ធ្នូ​ និងបណ្តាល​ធ្វើឲ្យ​មនុស្ស ​ស្លាប់ ១៥ នាក់ និង ​របួស​ធ្ងន់​ ៤២ នាក់។​  

​ថ្ងៃអាទិត្យ​និង​ថ្ងៃចន្ទកន្លងមកនេះ លោក​ប្រធានាធិបតី​​អ៊ុយក្រែន​ បានចរចានៅទីក្រុងប៊ែរឡាំង ជាមួយ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេសអឺរ៉ុប និង​តំណាងសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បី​និយាយអំពីលក្ខខណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពជាមួយរុស្ស៊ី​។ ឆ្លងកាត់ការពិភាក្សាគ្នា ភាគីសហរដ្ឋអាមេរិក​​ ​បានសុខចិត្ត​ទៅតាមការទាមទាររបស់អ៊ុយក្រែននិងអឺរ៉ុប ដោយបានសន្យាធានា​ចងលក្ខខណ្ឌការពារសន្តិសុខឲ្យ​​​អ៊ុយក្រែន ឲ្យ​បានរឹងមាំបំផុត​ ដើម្បីកុំឲ្យរុស្ស៊ីអាចត្រឡប់​មក​​​​ធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​ជាថ្មីទៀត។

នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ ទី១៦ ធ្នូនេះ ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែនបានប្រតិកម្មតបទៅនឹងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃមួយចំនួនដែលថា មានទាហានរុស្ស៊ីចូលរួមប្រយុទ្ធក្នុងជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ចំៗថា កម្ពុជាពុំដែលមានយោធាបរទេសណាម្នាក់នៅក្នុងប្រទេសឡើយ ចាប់តាំងពីអ៊ុនតាក់ត្រូវបានដកចេញពីកម្ពុជានៅឆ្នាំ ១៩៩៣។

បន្ទាប់ពីការផ្ទុះសង្គ្រាមតាមបន្ទាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃជាលើកទី២ យោធាថៃបានប្រើប្រាស់អាវុធធន់ធ្ងន់ ដូចជាការទម្លាក់គ្រាប់ផ្លោងតាមយន្តហោះ F-16 ជាដើម​ចូលមូលដ្ឋានស៊ីវិលរបស់កម្ពុជា។ ការណ៍នេះ​បានបង្ខំឱ្យជនភៀសសឹកកម្ពុជាប្រមាណជាង ៤២ម៉ឺននាក់ត្រូវចាកចេញពីលំនៅឋានរបស់ពួកគេ ទៅរកតំបន់មានសុវត្ថិភាព។ ក្នុងកាលៈទេសៈនេះដែរ ជនភៀសសឹកកម្ពុជាមួយចំនួន​កំពុងជួបប្រទះនឹងកង្វះខាតតម្រូវការប្រចាំថ្ងៃរួមមាន កន្លែងស្នាក់នៅ អាហារ ទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ ព្រមទាំងការខកខានការសិក្សារបស់ក្មេងៗ​ជាដើម។ ប្រឈមនឹងផលវិបាកទាំងនេះ ជនភៀសសឹកកម្ពុជាអំពាវនាវដល់សហគមន៍អន្តរជាតិ ក៏ដូចជាប្រទេសមហាអំណាចជួយបញ្ចប់សង្គ្រាមឈ្លានពានថៃមកលើកម្ពុជា ដើម្បីឱ្យពួកគេបានវិលត្រលប់ទៅលំនៅឋាន ជួបជុំគ្រួសារ និងប្រកបមុខរបរស្រែចម្ការឡើងវិញ។ 

រដ្ឋាភិបាលថៃ តាមរយៈការិយាល័យអន្តោប្រវេសន៍បានប្រកាសក្នុងថ្ងៃទី១៥ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ពីការរឹតបន្តឹងការចេញ-ចូលតាមផ្លូវអាកាស។ វិធានការនេះធ្វើឡើងក្រោមហេតុផលបារម្ភពីបញ្ហាសន្តិសុខជាតិក្នុងពេលដែលស្ថានភាពនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃកំពុងបន្តកើនកម្តៅ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតថៃដោយបញ្ជាក់ថា វិធានការរឹតបន្តឹងនេះសំដៅលើជនបរទេស ពិសេសគឺពលរដ្ឋខ្មែរ។ ដោយឡែក កម្ពុជា តាមរយៈអ្នកនាំពាក្យអាកាសចរស៊ីវិលលោក ស៊ិន ចាន់សេរីវុត្ថា ហាក់មិនបានភ្ញាក់ផ្អើលនឹងវិធានការរបស់ថៃនេះទេ។

នៅថ្ងៃទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសថៃបានថ្លែងទៅកាន់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់ខ្លួនដោយបង្ហាញលក្ខខណ្ឌចំនួន ៣ចំណុចសម្រាប់បទឈប់បាញ់ក្នុងជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ លក្ខខណ្ឌទី១ កម្ពុជាត្រូវប្រកាសបទឈប់បាញ់មុន ទី២ បទឈប់បាញ់ត្រូវធ្វើឡើងដោយអនុវត្តជាក់ស្ដែង និងទី៣ កម្ពុជាត្រូវធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងពិតប្រាកដ និងដោយស្មោះត្រង់លើការបោសសម្អាតគ្រាប់មីន។ អ្នកវិភាគនានានៅកម្ពុជាយល់ឃើញថា លក្ខខណ្ឌទាំង ៣ របស់ថៃគឺជាចំណុចងាយៗ និងថា កម្ពុជាធ្លាប់បានគោរពយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនលើចំណុចទាំងនោះរួចហើយនាពេលកន្លងមក។ តើកម្ពុជាគួរគិតយ៉ាងណាចំពោះលក្ខខណ្ឌទាំង ៣ចំណុចរបស់ថៃពេលនេះ?

នៅថ្ងៃទី១៥ធ្នូម្សិលមិញនេះ ក្រុមសមាជិកសភាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស​ (​APHR)​ បានស្នើឲ្យ​បញ្ឈប់ការវាយប្រហារគ្នា​រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងថៃជាបន្ទាន់ និងគ្មានលក្ខខណ្ឌ។ ក្រៅពីនេះ​ APHR ក៏សុំឲ្យមានការការពារប្រជាជនស៊ីវិលឲ្យបានពេញលេញ និងលទ្ធភាពចូលទៅជួយខាងផ្នែកមនុស្សធម៌សម្រាប់សហគមន៍ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយជម្លោះព្រំដែននេះ។

ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុះថ្ងៃទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ស្ថានទូតរុស្ស៊ីប្រចាំទីក្រុងបាងកកបានច្រានចោលការចុះផ្សាយ​ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃដែលចុះផ្សាយថា ​ពលរដ្ឋរុស្ស៊ីអាចធ្វើជាទាហានស៊ីឈ្នួលនៅក្នុងជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ ចំពោះរុស្ស៊ី ការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋាននេះ​​បានរំលោភបំពានដល់ពលរដ្ឋខ្លួន និងប៉ះពាល់ទំនាក់ទំនងជាប្រពៃណីជាមួយកម្ពុជា និងថៃ។ 

ថ្លែងពីការិយាល័យធ្វើការរបស់លោកនៅឯសេតវិមានក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃទី១៥ធ្នូម្សិលមិញថា លោកបានបញ្ចប់សង្គ្រាមចំនួន៨ តែសង្គ្រាមមួយក្នុងចំណោមនោះ គឺសង្គ្រាម ខ្មែរ និងថៃ នៅមិនទាន់បញ្ចប់នៅឡើយ ដោយសារការវាយប្រយុទ្ធតាមព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរនៅបន្ត ហើយការសា្លប់ក៏បានកើតឡើង។  លោកកត់សម្គាល់ឃើញថា មានបញ្ហាតិចតួចនៅក្នុងការបញ្ចប់សង្គ្រាមនេះ។ យ៉ាងណាក្តី ចៅហ្វាយសេតវិមានរូបនេះ បង្ហាញការតាំងចិត្តនឹងដោះស្រាយសង្គ្រាមមួយនេះឲ្យខាងតែបាន។ 

ចាប់ពី​ដើម​ឆ្នាំ ​មកទល់​នឹង​ពាក់កណ្តាល​ខែធ្នូ​ ឆ្នាំ​២០២៥ នេះ​ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បាន​ប្រហារជីវិតមនុស្ស យ៉ាងហោច​ ៣៤០ នាក់។ ចំនួន​នេះ បំបែក​កំណត់ត្រា ​ឆ្នាំ​ចាស់ ២០២៤។ ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ជាព្រះ​រាជាណាចក្រ​ ដែលឃុំឃាំង​​មនុស្ស​​​ច្រើន​ជាងគេ ក្នុង​ពិភពលោក បន្ទាប់ពី ចិន និង អ៊ីរ៉ង់។  

នៅ​ថ្ងៃចន្ទទី ១៥​ធ្នូ​នេះ តុលាការ​ហុងកុង​បាន​ប្រកាសរក​ឃើញ​​​ថាលោក ជីមី ឡៃ ​មហាសេដ្ឋី​ផ្នែក​​ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ គាំទ្រ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​និង​ ជាអតីត​ចាង​ហ្វាង​កាសែត​ប្រឆាំង​​ ពិត​ជាបាន​ប្រព្រឹត្ត​កំហុស ចង់​បះបោរ និង​ផ្សំ​គំនិត​ជាមួយ​បរទេស ​ប៉ះពាល់​ដោយ​សន្តិសុខ​ជាតិ។​ បើ​យោង​ទៅ​តាម​ច្បាប់​សន្តិសុខ​ជាតិដែល​តាក់តែង​ឡើង​ដោយ​ប៉េកាំង​ លោក ជីមី ឡៃ​ ត្រូវ​មាន​ទោស​ជាប់​ពន្ធនាគារអស់​មួយ​ជីវិត។ តុលាការ​នឹង​ប្រកាស​សាលក្រមនៅពេល​ក្រោយ

នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ យោធាថៃបានពង្រីកសមរភូមិ ដោយបើកការបាញ់ប្រហារកំរោល ជាមួយយន្តហោះចម្បាំង F -16 ទម្លាក់គ្រាប់ទៅលើស្រុកស្រីស្នំ ខេត្តសៀមរាប ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ៩០គីឡូម៉ែត្រពីតំបន់អង្គរវត្ត។ លោក លី វណ្ណៈ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាប បានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិនៅរសៀលនេះថា តំបន់អង្គរវត្តមិនមែនជាទីតាំងគោលដៅវាយប្រហាររបស់យោធាថៃនោះទេ ហើយលោកក៏មិនជឿថា យោធាថៃប្រហើនទៅបើកការប្រហារដល់តំបន់ប្រាសាទអង្គរវត្តដែរ។

គម្រោងនៃការបង្ហាញលទ្ធផលពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ដើមហេតុ នៅពី​ក្រោយការវាយប្រយុទ្ធគ្នា​ជាលើកទី២រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងថៃ​ត្រូវបានពន្យារពេលទៅតាមការ​ស្នើសុំរបស់ប្រទេសជិតខាងទាំងពីរនេះ។ នេះបើតាមនាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី លោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម​ ដែលត្រូវបានដកស្រង់សម្តីដោយកាសែត Bernama។ ថ្មីៗនេះ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងគូឡាឡាំពួរ​បានស្នើឲ្យ​មានការដាក់ពង្រាយក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អាស៊ាន (AOT) នៅទីតាំងមានជម្លោះតាមព្រំដែនខ្មែរ ដើម្បីបានដឹងពីដំណើរដើមទងនៃការផ្ទុះអាវុធ។

នៅ​​ស៊ីលី ជាលើកទី១​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ រយៈ​ពេល​៣៥ឆ្នាំចុងក្រោយ​​នេះ ដែល​ប្រជា​ពលរដ្ឋសម្រេច​បោះឆ្នោត​គាំទ្រ ​អ្នក​នយោបាយ​ស្តាំនិយមជ្រុល ​និង​អភិរក្សនិយម​ជ្រុល​ ឲ្យ​ឡើង​កាន់អំណាចប្រធានាធិបតី ។ តែ ជ័យជម្នះរបស់​អ្នកនយោបាយ​ស្តាំអភរិក្សនិយមជ្រុល​ នាពេលនេះ ​​​ជាទំព័រដ៏​ខ្មៅ​ងងឹត​ចំពោះ​ស្ត្រី និង​អ្នក​ស្រឡាញ់​ភេទដូចគ្នា​ នៅ​ស៊ីលី​។​ ​

នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ប្រទេសបារាំងបានអំពាវនាវជាថ្មី ឲ្យប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ បញ្ឈប់ការប្រយុទ្ធគ្នា និងវិលទៅរកការសន្ទនាគ្នា ដោយគោរពតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍សន្តិភាពទីក្រុងគូឡាឡាំពួរ។ ការអំពាវនាវរបស់បារាំង ធ្វើឡើងតែមួយសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ម្តងហើយ ឲ្យប្រទេសទាំងពីរគោរពបទឈប់បាញ់ឲ្យបានពេញលេញ។

យោធាថៃបានបង្ហើបឲ្យដឹងថា ខ្លួនកំពុងគិតគូរដល់ការរាំងខ្ទប់ការដឹកជញ្ជូនប្រេងចូលមកកម្ពុជា ខណៈការវាយប្រយុទ្ធគ្នាក្នុងជម្លោះព្រំដែនរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរនៅមិនទាន់ធូរស្រាល។ ថៃដែលបានបិទការចរចាជាមួយកម្ពុជាក៏មានបំណងបិទការដឹកជញ្ជូនទំនិញយុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងទៀត​​ចូលមកកម្ពុជាផងដែរ។ នេះបើតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters ដែល​​ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១៤ធ្នូនេះ ។

នៅ​ថ្ងៃទី​១៤ ខែ​ធ្នូ​ ឆ្នាំ២០២៥​​ ប្រធាន​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា​ លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ បាន​​ចេញ​មក​បញ្ជាក់​សា​ជា​ថ្មី​​ថា​ កា​រផ្អាកច្រក​ចេញ​-ចូលតាម​​ព្រំ​ដែនខ្មែរ​​-ថៃ​​ មិន​មែន​ជា​ការ​ហាម​ឃាត់​មិន​ឱ្យ​ពលរ​ដ្ឋទាំង​សង​ខាង​ធ្វើ​ដំណើរ​ទេ។​ ក្នុង​ន័យ​នេះ ​លោក​ ហ៊ុន សែន​​ សង្កត់​ធ្ងន់​ថា ​កម្ពុជា​បិទ​តែ​ច្រកផ្លូវគោកប៉ុណ្ណោះ។​ ចំណែក​​ផ្លូវអាកាសនៅ​តែ​ដំណើរ​ការជា​ធម្ម​តា​។ សូម​ជម្រាប​ថា​ ការ​ចេញ​មក​បញ្ជាក់​របស់​លោក ហ៊ុន​ សែន​ ពេល​នេះ​ គឺ​បន្ទាប់​ពី​​​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ថៃ​បាន​ចោទ​​ថា ​កម្ពុជា​​បាន​​​រំលោភ​ច្បាប់​មនុស្ស​ធម៌​ និង​សិទ្ធិ​មនុស្សអន្តរ​ជាតិ ដោយ​បង្ខាំង​ពល​រដ្ឋ​ខ្លួនមិន​ឱ្យ​ចាក​ចេញ​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​

យ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្ស១២នាក់ បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត និងជិត៣០នាក់ផ្សេងទៀតបានរងបួស ក្នុងហេតុការណ៍បាញ់ប្រហារ នៅអូស្រ្តាលី។ បើផ្អែកតាមប៉ូលិសមូលដ្ឋាន ការបាញ់ប្រហារនេះបានកើតឡើង នាល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៤ ធ្នូ នៅអំឡុងពេលដែលសហគមន៍ជនជាតិជ្វីហ្វកំពុងប្រារព្ធពិធីបុណ្យ Hanouka នៅឆ្នេរសមុទ្រដ៏ល្បីល្បាញមួយកន្លែង នៅទីក្រុងស៊ីដនី។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីអូស្រ្តាលី អេនថូនី អាល់ប៉ានីស៊ីស បានចាត់ការវាយប្រហារនេះ ជាអំពើអាក្រក់ជូរជាតិបំផុត ជាការរើសអើងស្អប់ខ្ពើមជនជាតិជ្វីហ និងជាអំពើភេរវកម្មដែលមិនអាចអត់ឱនឲ្យបាន។

នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅប្រទេសអូស្ត្រាលីរាប់ពាន់នាក់ បានប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជាពីសំណាក់ប្រទេសថៃ។ នៅពីមុខវិមានរដ្ឋសភាអូស្ត្រាលីក្នុងទីក្រុងមែលប៊ន ពលរដ្ឋខ្មែរបានលើកបដាទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងបាងកក និងទាហានថៃងាកមកគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយត្រូវបញ្ឈប់រាល់ការឈ្លានពានដោយខុសច្បាប់មកលើដែនអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជាបន្តទៀត។ 

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតាមរយៈក្រសួង​មហា​ផ្ទៃកាលពីថ្ងៃទី១៣ធ្នូម្សិល​មិញ​ ​​បានសម្រេច​ផ្អាក​ការ​ចេញ​-ចូល​របស់​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​ និង​ថៃ​ នៅ​តាម​ច្រក​ព្រំ​ដែន​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​២ គ្រាទាហានថៃបានបើកការវាយប្រហារគ្រប់ទម្រង់ និងមិនរើសទិសដៅមកលើដែនអធិបតេយ្យកម្ពុជា។​ ការ​សម្រេច​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​​ក្រោយមានបទអន្តរាគមន៍របស់​​ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាលោក​ ហ៊ុន​ សែន​។ លោកហ៊ុន សែនដែលបានស្នើ​ឲ្យរដ្ឋាភិ​បាល​យកចិត្តទុកដាក់លើ​សុវត្ថិភាពរបស់​ពលរដ្ឋ អំឡុង​ពេល​ជម្លោះព្រំដែន​ខ្មែរ-ថៃ​បន្តកើនកម្តៅ​។ តែ​ថៃ​តាម​រយៈ​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ការ​បរទេសរបស់ខ្លួនបាន​ចោទ​​កម្ពុជាថា​​បាន​​រំលោភ​ច្បាប់​មនុស្ស​ធម៌​ និង​សិទ្ធិ​មនុស្សអន្តរ​ជាតិទៅ​វិញ​។

ចាប់​តាំង​ពី​ថៃ​បើក​ការ​វាយ​ប្រហារ​កម្ពុជា​ជា​លើក​ទី​២ ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៧​ ខែ​ធ្នូ​នេះ ​គេ​មិន​ទាន់​ឃើញ​មាន​ប្រទេស​ណា​ចេញ​មុខ​ថ្កោល​ទោស​ថៃ​នៅ​ឡើយ​។​ ដោយ​ឡែក​ អាមេរិក និង​ម៉ាឡេស៊ី បាន​បន្ត​ចេញ​មុខ​ប្រាប់​ថៃ​និង​កម្ពុជា ឲ្យ​អនុវត្ត​បទ​ឈប់​បាញ់​ តែ​ថៃ​មិន​ព្រម​ស្តាប់​។​ ចំណែក ​ចិន​ជា​មិត្ត​ដែក​ថែប​របស់​កម្ពុជា​បាន​ប្រាប់​កម្ពុជា​ឲ្យ​បន្ត​អត់​ធ្មត់​។​ នៅ​ចំពោះ​មុខ​ស្ថានការណ៍​នេះ​ តើ​កម្ពុជា​គួរ​តែពឹង​យោធា​បរទេស​ណាឲ្យ​ធ្វើ​អន្តរាគមន៍​ដើម្បី​បង្ខំ​ថៃ​ឲ្យ​បញ្ឈប់​សង្គ្រាម​បាន​ឬទេ?