សហគមន៍​អន្តរជាតិ ១៤ប្រទេស​ ​អំពាវនាវ​ ​អ៊ីស្រាអែល ឲ្យ​បញ្ឈប់​ការ​ពង្រីកដែន​អាណានិគមកិច្ចខុសច្បាប់​ នៅ​តំបន់​ស៊ីហ្សកដានី​ និងថា​​សកម្មភាពអ៊ីស្រាអែល ​បំពាន​ដំណើរការ​សន្តិភាព​។​ ការ​អំពាវនាវនេះ​ធ្វើឡើង បន្ទាប់ពី​រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល អនុម័ត​ឲ្យ​សាងសង់និងពង្រីក​ដែនដី ១៩ កន្លែង​នៅ​ស៊ីហ្សកដានី។​​ ក្រៅពី​បដិសេធ​ច្រានចោល អ៊ីស្រាអែល ចាត់ទុកថា ការអំពាវនាវ​​ផ្ទុយ​ពី​សីលធម៌​។​ 

ក្នុង​ពិធី​ជូន​ពរ​ថ្ងៃ​ណូអែល ២៥​ធ្នូ ជា​ប្រពៃណី ទៅ​កាន់​ក្រុង​ និងពិភពលោក​ទាំង​មូល សម្តេច​ប៉ាប​ឡេអុង​ទី​១៤ បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន និង​រុស្ស៊ី​​មាន​សេចក្តី​ក្លាហាន​ចូល​ជជែក​ចរចា​គ្នា​ដោយ​ផ្ទាល់​។ សង្គ្រាម​វាយប្រហារ​គ្នា​ដោយ​ពាក្យ​សំដី ដោយ​អាវុធ​ បាន​បន្សល់​ទុក​តែ​ស្នាម​របួស​សម្រាប់​ក្មេង​ជំនាន់​ក្រោយ គឺ​ជា​ទង្វើ​ដ៏​ល្ងីល្ងើ​បំផុត។ នេះ​ជា​សង្ឃ​ដីកា​របស់​សម្តេច​ប៉ាប​ក្នុង​ថ្ងៃ​បុណ្យ​គ្រីស្មាក់​ដដែល។

កាសែតអាមេរិក The Wall Street Journal នៅថ្ងៃអង្គារទី២៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ បានចុះផ្សាយអត្ថបទទាក់ទងនឹងអ្នកធ្វើការក្នុងប្រតិបត្តិការឆបោកអនឡាញនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា ដែលកំពុងប្រឈមបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ដោយសារការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់ទាហានថៃ។ The Wall Street Journal បានឲ្យដឹងថា យ៉ាងហោចណាស់មានអ្នកធ្វើការផ្នែកសន្តិសុខម្នាក់បានបាត់បង់ជីវិត និងពីរនាក់រងរបួស អំឡុងពេលដែលទាហានថៃទម្លាក់គ្រាប់បែកលើទីតាំងរីសតមួយកន្លែងនៅច្រកអូរស្មាច់ ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ លោក ប៉ាន់ខែម ប៊ុនថន នាយករងខុទ្ទកាល័យ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន​ ម៉ាណែត និងជារដ្ឋលេខាធិការទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងថាលោកបានទទួលដំណឹងថាមានជនឆ្លៀតឱកាសមួយចំនួនបានទារប្រាក់ពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងជនបរទេស ជាថ្នូរនឹងការជូន ឬនាំផ្លូវចេញពីតំបន់ប៉ោយប៉ែត។ ជាមួយគ្នានេះ លោក ប៉ាន់ខែម ប៊ុនថន ក៏បានលើកឡើងតាមរយៈខ្សែអាត់សំឡេងដែរ ដោយស្នើឲ្យពលរដ្ឋក្នុងក្រុងប៉ោយប៉ែតរាយការណ៍ជាបន្ទាន់ទៅកាន់លោកដោយផ្ទាល់ ដើម្បីចាត់វិធានការដោយមិនលើកលែង ប្រសិនបើមានករណីនេះ។

ថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥នេះ ជាពិធីបុណ្យណូអែល ដែលជាពិធីបុណ្យដ៏ធំមួយរបស់គ្រិស្តសាសនិក។ ខុសប្លែកពីឆ្នាំកន្លងទៅ ការប្រារព្ធបុណ្យណូអែលនៅទីក្រុងភ្នំពេញនៅឆ្នាំនេះ មិនមានសកម្មភាពគួរឲ្យកត់សម្គាល់ទេ ពោលគឺការតុបតែងលម្អ ឬការលក់ដូរវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍មានសភាពសោះកក្រោះ។ នេះក៏ដោយសារតែបរិបទនៃសង្រ្គាមព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-ថៃ បានរុញច្រានឲ្យពិធីបុណ្យណូអែលត្រូវប្រារព្ធឡើងដោយភាពស្ងប់ស្ងាត់។

អ្នកនយោបាយ​អភិរក្សស្តាំនិយម​ និងជាអ្នក​​ ត្រាំ និយម កាន់តែរីកដុះដាលច្រើនឡើងៗ នៅ​តំបន់​អាមេរិក​ឡាទីន។ ជាក់ស្តែង ថ្ងៃទី​២៥ ធ្នូ​​ ប្រទេស​ហុងឌូរ៉ាស ទើបតែ​ប្រកាស​ឈ្មោះប្រធានាធិបតី​ថ្មី លោក ណាស្រ៊ី អាសហ្វុរ៉ា (Nasry Asfura) អ្នក​នយោបាយអភិរក្សស្តាំនិយម​ ដែល​មាន​និន្នាការ​ស្និទ្ធ​នឹង​សហរដ្ឋអាមេរិក។ ក្នុងពេល ហុងឌូរ៉ាស​ធ្វើ​​យុទ្ធនាការ​ឃោសនា​បោះឆ្នោត និង​១​ថ្ងៃ​មុន​បោះឆ្នោត ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បាន​ដាក់សម្ពាធ​ផង និង​ជំរុញផង ឲ្យ​អ្នក​បោះឆ្នោត ផ្តល់​សន្លឹកឆ្នោត​​គាំទ្រ​បេក្ខជន​ស្តាំនិយម​​ ហើយ​​ជា​អ្នក ​ត្រាំ និយម។​

មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ខ្លាំង និង​អាចជាប់​ឆ្នោត​​ក្លាយ​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បង់​ក្លាដែស​ លោក Tarique Rahmanបាន​ត្រលប់​ចូល​មាតុប្រទេស​វិញ នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ២៥​ធ្នូ​២០២៥​នេះ បន្ទាប់​ពី​និរទេស​ខ្លួន​អស់​រយៈ​ពេល​១៧​ឆ្នាំ។ ជា​ការនិរទេស​ ​ដើម្បី​គេច​ពី​ការ​ធ្វើ​ទុក្ខ​បុក​ម្នេញ​​ ពី​សំណាក់​រដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ការ​​របស់លោក​ស្រី ហាស៊ីណា​ ដែល​ទើប​ដួល​រលំ​ទៅ។

ប្រមុខ​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា ​នៅ​យប់​ថ្ងៃ​ទី​២៤​ ខែ​ធ្នូ​ ឆ្នាំ​២០២៥ បាន​ប្រតិ​កម្ម​ទៅនឹង​សារព័ត៌​មាន​ថៃ​មួយ​ចំនួន ​បន្ទាប់ពី​សារព័ត៌​មាន​ទាំង​នោះ ​យក​លិខិត​ផ្លូវការ​របស់​ក្រ​សួង​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា​ ដែល​ផ្ញើជូន​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ការ​ពារ​ជាតិ​ថៃ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២២​ខែ​ធ្នូ ​ទៅផ្សព្វ​ផ្សាយ​ថា​ជា​លិខិត​បែក​ធ្លាយ​។​ សារព័ត៌​មាន​ថៃ ​បាន​ចាត់​ទុក​ខ្លឹម​សារ​ក្នុង​លិខិត​របស់​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា​ថា ​ជាការ​សុំ​ចរចា​ជា​មួយ​យោធា​ថៃ​ ទាក់ទងទៅ​នឹង​បទ​ឈប់​បាញ់​។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌាលោក ស្រ៊ី រ៉ាន់ឌៀរ ចៃស្វាល់ នៅថ្ងៃទី២៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយជុំវិញការវាយកម្ទេចរូបសំណាកអាទិទេពក្នុងសាសនាព្រាហ្មណ៍ដោយយោធាថៃ ដែលកម្ពុជាជាអ្នកសាងសង់នៅក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួន ស្ថិតនៅក្បែរព្រំដែនថៃ។ ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌាចាត់ទុកការបំផ្លាញទីសក្ការៈបូជាមួយនេះថា បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់អារម្មណ៍ដល់អ្នកគោរពព្រហ្មញ្ញសាសនានៅទូទាំងពិភពលោក។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ឥណ្ឌាក៏អំពាវឲ្យភាគីកម្ពុជា-ថៃ ចរចាគ្នាដើម្បីស្តារសន្តិភាពឡើងវិញ និងការពារសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌រួម។ 

កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាបានផ្ញើលិខិតផ្លូវការមួយជូនទៅក្រសួងការពារជាតិថៃ ដើម្បីបញ្ជាក់អំពីសំណើរបស់កម្ពុជា ក្នុងការជជែកក្រោមយន្តការគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅ(GBC)។ លិខិតផ្លូវការរបស់កម្ពុជានេះ ពុំត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈឡើយ ដោយទើបបង្ហោះចែកចាយជាសាធារណៈកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែធ្នូ តាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយប្រទេសថៃ។ សារព័ត៌មានថៃបានរាយការណ៍ដោយយោងលើលិខិតរបស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាថា កម្ពុជាបានស្នើសុំជាផ្លូវការឱ្យមានការចរចាបទឈប់បាញ់។ ភ្លាមៗប្រមុខការពារជាតិកម្ពុជាបានបង្ហាញការខកចិត្ត និងចាត់ទុកការផ្សព្វផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានថៃ គឺមានចេតនាបង្កការភាន់ច្រឡំអំពីជំហររបស់កម្ពុជា។ តើលិខិតផ្លូវការរបស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាដែលផ្ញើទៅកាន់ភាគីថៃបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីជំហរពិតរបស់កម្ពុជាបែបណា? 

លោកស្រី មូរ សុខហួរ ប្រ​ធាន​ចលនា​ខ្មែរ​ដើម្បី​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៤​ខែ​ធ្នូ​ឆ្នាំ​២០២៥​ បាន​ទាម​ទារ​ឲ្យ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ ស៊ុយអែត ​ អ៊ីស្រាអែល​ និង​កូរ៉េខាង​ត្បូង​ បញ្ឈប់​ការ​លក់​អាវុធ​ទំនើបៗរបស់ពួកគេ​ពិសេស​យន្ត​ហោះ​ចម្បាំង​ទៅឲ្យ​ប្រទេសថៃ ​និង​ទាមទារ​ឲ្យ​ប្រទេស​ទាំង​៤​នេះ ​ប្រាប់​ថៃ​ឲ្យបញ្ឈប់​ការ​ប្រើយន្ត​ច្បាំង​ទម្លាក់​គ្រាប់​បែក​មក​លើ​កម្ពុជា​។ ​ការ​ទាម​ទារ​នេះ​ ធ្វើ​ឡើង​តាម​រយៈ​ការ​គាំទ្រ​របស់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅលើ​ញត្តិ​អន​ឡាញ​ ខណៈ​ដែល​យោធា​ថៃ​នៅ​តែ​ប្រើ​ប្រាស់​យន្តហោះ​ចម្បាំង​បន្ត​ទម្លាក់​គ្រប់​បែក​សម្លាប់​ជនស៊ីវិល​កម្ពុជា​។ ​ជន​ស៊ីវិល​កម្ពុជា ​ដែល​ត្រូវ​បាន​សម្លាប់​​យ៉ាងហោច​ណាស់​៣០នាក់​ និង​របួស​ជាង​៨០នាក់​ ក្នុង​សង្គ្រាម​លើក​ទី២​ដែល​ថៃ​បើក​ការ​វាយ​ប្រហារ​មកលើកម្ពុជាមុន។​ យោធា​ថៃ​បាន​ប្រើ​យន្ត​ហោះចម្បាំង​អាមេរិក​ F-16​ យន្តហោះ​ Gripen​ របស់​ស៊ុយអែត ​យន្តហោះ T-50 របស់​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង​ដើម្បី​ទម្លាក់គ្រាប់​បែក​លើ​ទី​តាំង​ជន​ស៊ីវិល​កម្ពុជា​ជាច្រើន​កន្លែង​៕

ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោក វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានប្រកាសនៅថ្ងៃពុធ ទី២៤ ធ្នូ ថាបានទទួលសេចក្តីព្រាងថ្មីនៃផែនការសន្តិភាពស្នើដោយអាមេរិក។ នៅក្នុងសេចក្តីព្រាងថ្មីនេះ រដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនស្នើឲ្យបង្កើតតំបន់គ្មានកងទ័ព ហើយអ៊ុយក្រែនទទួលបានសម្បទានខ្លះ។ តើរុស្ស៊ីអាចនឹងយល់ព្រមតាមសំណើថ្មីនេះដែរឬទេ?

យន្តហោះឯកជនមួយគ្រឿងធ្វើដំណើរចេញពីទីក្រុងអង់ការ៉ា ប្រទេសតួកគី ទៅទីក្រុងទ្រីប៉ូលី ប្រទេសលីប៊ី បានធ្លាក់នៅយប់ថ្ងៃអង្គារ ទី២៣ ធ្នូ។ គិតត្រឹមថ្ងៃពុធនេះ មនុស្សយ៉ាងហោចណាស់ ៨នាក់ បានស្លាប់ នៅក្នុងគ្រោះថ្នាក់ធ្លាក់យន្តហោះនៅទីក្រុងអង់ការ៉ា ក្នុងនោះមាននាយសេនាធិការកងទ័ពលីប៊ី និងមេបញ្ជាការកងទ័ព ៤នាក់។

ក្រោយការវាយប្រយុទ្ធគ្នាជាង ២សប្តាហ៍នៅតាមព្រំដែន កម្ពុជា និងថៃឈានដល់ការ​ដឹកដៃគ្នា​ចូលតុចរចាជាថ្មី​ ដើម្បីរកច្រកចេញ​ក្នុង​ជម្លោះព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ការងាកមកជជែកគ្នាជាថ្មីនេះកើតមាន ​បន្ទាប់ពីមានការអំពាវនាវឥតដាច់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ និងបទអន្តរាគមន៍របស់ប្រធានអាស៊ាន។ តែការជួបសន្ទនាគ្នាតាមច្រកនៃគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅ (GBC) នៅខេត្តចាន់ថាបុរីរបស់ថៃនេះ ត្រូវបានអ្នកវិភាគមួយចំនួនមើលឃើញថា កម្ពុជាកំពុងចាញ់ច្រាបថៃ ព្រោះកម្ពុជាបានប្រកែកមិនចង់ទៅប្រជុំលើដីថៃនោះទេ បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននៅទីក្រុងគូឡាឡាំពួរ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ប៉ុន្តែ​នៅ​នាទីចុងក្រោយ កម្ពុជានៅតែព្រមធ្វើតាមសំណើថៃ។​ តើមានអ្វីនៅពីក្រោយនៃការសម្រេចចិត្តរបស់កម្ពុជា ឬនេះជាការបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាអស់ជម្រើស ដោយ​ត្រូវតាមថៃមួយគ្រាសិន?

នៅ​​ថ្ងៃ​ទី​១៧ដល់​ថ្ងៃទី​១៩ធ្នូ អង្គការ​សុខភាពពិភពលោក​បាន​បើក​ជំនួប​កំពូល​លើក​ទីពីរ ស្តី​ពី​វេជ្ជសាស្ត្រ​បុរាណ នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា។ អង្គការ​សុខភាព​ពិភពលោក​បាន​ទទួល​ស្គាល់​ថា វេជ្ជសាស្ត្រ​បុរាណ​ជា​ចង្កោម​ចំណេះ​ដឹង សមត្ថភាព​ និង​ជាការ​ព្យាបាល​ដែល​ឈរ​លើ​ក្បួន​ លើ​ជំនឿ និង​បទពិសោធន៍​ផ្ទាល់។ វេជ្ជសាស្ត្រ​បុរាណ​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ជា​វេជ្ជសាស្ត្រ​ស្រទន់ ជា​ជម្រើស​បន្ថែម​មួយ​ទៀត​នៃ​ការ​ព្យាបាល​ថែទាំ​សុខភាព។ នៅ​ក្នុង​ចំណោម​វេជ្ជសាស្ត្រ​បុរាណ​ជា​ច្រើននៅលើ​ពិភពលោក វេជ្ជសាស្ត្រ​បូរាណ​ចិន មាន​អាយុ​ចាស់​ជាង​គេ​បំផុត​មួយ តើ​វេជ្ជសាស្ត្រ​បុរាណ​ចិន​ មាន​គុណសម្បត្តិ​និង​លក្ខណៈ​ពិសេស​យ៉ាង​ដូចម្តេច​ខ្លះ?

យប់ថ្ងៃអង្គារ ឆ្លងចូលថ្ងៃពុធ ទី ២៤ ខែ ធ្នូ មានហេតុការណ៍បំផ្ទុះគ្រាប់បែក នៅក្នុងទីក្រុងម៉ូស្គូ ដែលបានបណ្តាលឲ្យនគរបាលរុស្ស៊ី ២ នាក់ បានស្លាប់​ ។ បើយោងតាមការប្រកាសដោយគណៈកម្មាធិការស៊ើបអង្កេតរបស់រុស្ស៊ី គ្រាប់បែកបង្កប់មួយ ទំនងជាត្រូវគេបញ្ជាឲ្យផ្ទុះ ខណៈពេលដែល នគរបាលទំាង ២ រូបខាងលើ កំពុងធ្វើសកម្មភាពឃាត់ខ្លួន ជនសង្ស័យម្នាក់ ។ គួរបញ្ជាក់ថា ករណីឃាតកម្មនេះ បានកើតឡើងនៅលើដងផ្លូវមួយ ស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយពី ទីកន្លែង ដែលមេបញ្ជាការកងទ័ពរុស្ស៊ីម្នាក់ទៀត ត្រូវគេធ្វើឃាត កាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែ ធ្នូ កន្លងទៅថ្មីៗ​នេះ ។​ 

ទីភ្នាក់ងារអវកាស​ឥណ្ឌា បានសម្រេចបានជោគជ័យដ៏ធំមួយទៀត នៅ​ថ្ងៃទី​២៤ធ្នូ ដោយ​បានបាញ់បង្ហោះផ្កាយ​រណប​ដ៏មានទម្ងន់ធ្ងន់មួយ ទៅកាន់គន្លងតារាវិថីកម្រិតទាប។ លោកណារិន្ទ្រ ម៉ូឌី បានអបអរសាទរ និងបាន​អះអាងថា ឥណ្ឌាបាន​ត្រៀមខ្លួន​រួចរាល់ហើយ ក្នុងការសាកល្បងបង្ហោះយាន​ដឹកមនុស្ស​​ទៅ​​កាន់អវកាស នៅឆ្នាំ​២០២៧​។

ជម្លោះខ្មែរ-ថៃ ក្នុងរយៈពេលជាង ២សប្តាហ៍មកនេះ បានបន្សល់ទុកជនភៀសសឹកជាងកន្លះលាននាក់ និងដែលបន្តកើនឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ ក្រៅពីតម្រូវការស្បៀងអាហារ និងសម្ភារៈផ្សេងៗ ការគិតគូរពីជម្រកសម្រាប់ជនភៀសសឹកដែលមានសុវត្ថិភាព និងផាសុខភាព ក៏ជារឿងសំខាន់ចាំបាច់ផងដែរ។ ថ្មីៗនេះ គម្រោងជម្រកសម្រាប់ជនភៀសសឹកត្រូវបានសិក្សា និងបង្កើតឡើងដោយក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្ត និងស្ថាបត្យករខ្មែរ-បារាំង ក្រោមក្តីរំពឹងផ្តល់ជម្រកបន្ទាន់ដែលមានចិរភាព និងភាពធន់ល្មម សម្រាប់អ្នក​ភៀសសឹក។

ការិយាល័យ​រដ្ឋអាជ្ញានៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ (ICC)​ បាន​ទទួល​យក​ពាក្យ​បណ្តឹងលើ​​ករណី​ដែលថៃ​ប្រើប្រាស់​កម្លាំង​យោធា​វាយ​ប្រហារមិន​រើស​មុខមក​លើ​កម្ពុជា​។​ នេះបើ​តាម​ការ​ឱ្យដឹង​របស់ក្រុម​បញ្ញ​វន្ត​ខ្មែរ​នៅក្រៅ​ប្រទេស​នៅ​ថ្ងៃទី​២៣​ ខែ​ធ្នូ​ ឆ្នាំ២០២៥​។​ ក្រុមបញ្ញវន្តខ្មែរដែល​តំណាង​ដោយ​ លោក ម៉ូន ពេជ្រ ក៏​បាន​បញ្ជាក់​ពី​ការ​រាយ​ការណ៍​បន្ថែម​ទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​សកម្ម​ភាព​អរិភាព​ដែល​យោធា​ថៃ​បន្ត​ធ្វើ​ដាក់​មក​លើ​ដែន​អធិបតេយ្យ​ និង​ជន​ស៊ី​វិ​ល​​​កម្ពុជា​។​ 

ដូច​ការ​ព្យាករ​ទុក​កាល​ពី​អំឡុង​៣​ខែ​មុន​របស់​ក្រុម​អ្នក​សេដ្ឋ​កិច្ច​ដែល​ថា​ តម្លៃ​មាស​នឹង​ហក់​ឡើង​ថ្លៃ​មិន​ធ្លាប់​មាន​ក្នុង​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​។​ គិត​ត្រឹម​ថ្ងៃ​ទី​២៤ ខែ​ធ្នូ​ឆ្នាំ​២០២៥ ​តម្លៃ​មាស​បាន​ហក់​ឡើង​ដល់​ជាង​ ៥៤១០​ដុល្លារ ​ក្នុង​មួយ​តម្លឹង​សម្រាប់​ទី​ផ្សារ​នៅ​កម្ពុជា​។​ ការ​ហក់​ឡើង​តម្លៃ​មាស​ដ៍ខ្ពស់​មិន​ធ្លាប់​មាន​នេះ​ គឺ​ចំ​ពេល​ដែល​កម្ពុជា​កំពុង​មាន​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន​ពី​សំណាក់​យោធា​ថៃ​។​ តើ​នៅ​គ្រា​នេះ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​គួរ​តែ​លក់​មាស​ចេញ ​ដើម្បីបាន​ចំណេញ ​ឬ​គួរ​តែ​រក្សា​មាស​ទុក​?

ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជានៅយប់ថ្ងៃទី២៣ ខែធ្នូ បានឱ្យដឹងថា យោធាថៃនៅបន្តបាញ់កាំភ្លើងធំ រថក្រោះ និងប្រើប្រាស់ដ្រូនអត្តឃាតបាញ់ចូលតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ។ ចំណែក អាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារបានអះអាងថា ទំហំនៃផលខូចខាតមកលើតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហាររបស់កម្ពុជា គឺកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងការផ្ទុះអាវុធកាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ទៅទៀត។

បន្ទាប់ពីជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃបានបង្កឲ្យគ្រោះថ្នាក់ និងជម្លៀសប្រជាជនស៊ីវិលរាប់សែននាក់ រដ្ឋមន្រ្តីអឺរ៉ុប និងការបរទេសបារាំង លោក ហ្សង់ ណូអែលបារ៉ូ នៅថ្ងៃទី២៤ធ្នូនេះ​ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាថ្មីម្តងទៀត ដោយជំរុញឲ្យកម្ពុជា និងថៃទម្លាក់សព្វាវុធ​​ ឈប់បាញ់ជា​បន្ទាន់​។ ដោយឡែក ក្រសួងការបរទេសកូរ៉េខាងត្បូង ក៏បាន​ជំរុញឲ្យភាគីជម្លោះកម្ពុជា-ថៃ​ ត្រូវតែចូលទុកចរចាគ្នា ដើម្បីបញ្ចប់ការប្រយុទ្ធ​​ផងដែរ​។

ក្រោយពីមេបញ្ជាការកងទ័ពរុស្ស៊ីម្នាក់បានស្លាប់ក្នុងការបំផ្ទុះគ្រាប់បែកនៅភាគខាងត្បូងនៃទីក្រុងម៉ូស្គូ រុស្ស៊ីបានសម្រុកបាញ់ប្លោងមីស៊ីលនិងដ្រូន ចូលដល់តំបន់ប៉ែកខាងលិចអ៊ុយក្រែន ជាប់ព្រំដែនប៉ូឡូញ។ ការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពរុស្ស៊ី បានបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថាមពលរបស់អ៊ុយក្រែន ដែលបានធ្វើឲ្យប្រជាជននៅតំបន់ជាច្រើន គ្មានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ ចំពេលដែលរដូវរងារចូលមកដល់។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់អាជ្ញាធរអ៊ុយក្រែននៅថ្ងៃអង្គារទី២៣ ធ្នូ។ ចំណែក រដ្ឋាភិបាលប៉ូឡូញបានបញ្ជាឲ្យដាក់ពង្រាយយន្តហោះចម្បាំង ដើម្បីការពារដែនអាកាសរបស់ខ្លួន ដោយសារការប្រហាររបស់រុស្ស៊ី ចូលដល់តំបន់ក្បែរព្រំដែនរបស់ប៉ូឡូញ។

លោកដូណាល់ ត្រាំ បានប្រកាស​កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី​២២ធ្នូ ថា​កងទ័ពអាមេរិកនឹងចាប់ផ្តើម​សាងសង់ទៅតាម​ការបញ្ជារបស់លោក នូវនាវាចម្បាំងដ៏ទំនើបប្រភេទថ្មី ដែលធំជាងគេបង្អស់។ អ្វីដែលពិសេស​ជាងនេះទៀត គឺនាវាចម្បាំងនេះ ​នឹងត្រូវគេប្រសិទ្ធិនាម​ដាក់ឈ្មោះលោកត្រាំផ្ទាល់តែម្តង​។ វាគឺជារឿងមួយ​មិនធ្លាប់មានទេ ដែល​ប្រធានាធិបតី​មួយរូបមិនទាន់ស្លាប់ ហើយ​កំពុង​កាន់អំណាចទៀត បញ្ជាឲ្យគេយកឈ្មោះខ្លួនឯង ទៅដាក់នៅលើនាវាចម្បាំងបែបនេះ​។ ទាំងនេះ​ហាក់​បង្ហាញកាន់តែច្បាស់ អំពីទំនោរសួនតួ និងអញនិយម របស់លោកដូណាល់ ត្រាំ។

ក្រោយពីជំនួបចរចាជាច្រើនថ្ងៃនៅប្រទេសអូម៉ង់ រដ្ឋាភិបាលយេម៉ែននិងក្រុមឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធហ៊ូទីបានព្រមព្រៀងគ្នា នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៣ ធ្នូ ដោះលែងអ្នកទោសនិងឈ្លើយសឹកជិត ៣០០០នាក់ ក្នុងចំណាមនោះមានបុគ្គលិករបស់អង្គសហប្រជាជាតិ។ បុ៉ន្តែ ថ្ងៃកំណត់នៃការដោះលែងឈ្លើយសឹក មិនទាន់បានបង្ហើបឲ្យដឹងនៅឡើយទេ។ ចំណែក ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធមនុស្សបានអំពាវនាវឲ្យក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី ដោះលែងបុគ្គលិករបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទាំងអស់ ជាបន្ទាន់ និងគ្មានលក្ខខណ្ឌ។

របបសឹកភូមាគ្រោងរៀបចំការបោះឆ្នោត ចាប់ពីថ្ងៃអាទិត្យចុងសប្តាហ៍​នេះទៅ។ តែផ្អែកតាមឧត្តមស្នងការដ្ឋាន​​សិទ្ធិមនុស្ស​ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ គឺវាមិន​មាន​​លក្ខខណ្ឌអំណោយ​ផល​គ្រប់គ្រាន់ទេ ក្នុងការរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយ​ ដែលសេរីនិងយុត្តិធម៌ ខណៈសង្គ្រាមស៊ីវីល​នៅតែបន្ត ហើយគ្មានគណបក្សប្រឆាំង​ចូលរួម​។ លោក​ឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស​​ បានអំពាវនាវ​កាលពីថ្ងៃអង្គារទី​២៣ធ្នូ ប្រាប់ទៅកាន់របបសឹកភូមា ឲ្យ​ឈប់ចាប់បង្ខំ​ឲ្យ​ប្រជាជនភូមាចូលរួមបោះឆ្នោត តាមរយៈការ​​ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ​ និង​​ការ​​គំរាមសម្លុត​នានា​​។

ចៅហ្វាយសេតវិមានអាមេរិកលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន នៅថ្ងៃទី២២ធ្នូថា ថៃជាតួអង្គចាប់ផ្តើមសង្គ្រាមជាថ្មីជាមួយកម្ពុជា។ ជាការថ្លែងបន្ទាប់ប្រមុខការទូតថៃ លោក ស៊ីហាស័ក ភួងកេតកែវ​ បានចាត់ទុកសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាពកម្ពុជា-ថៃ ដែលមានអាមេរិក និងម៉ាឡេស៊ីជាសាក្សីនោះ គឺធ្វើឡើងប្រញាប់ប្រញាល់ជ្រុល​​។ 

ចាប់តាំងពីចូលកាន់អំណាចអាណត្តិថ្មីមក លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​ បានប្រកាសម្តងហើយ​ម្តងទៀត ថាលោកចង់បានកោះហ្ក្រូអិនឡង់ដ៍ ដែលជាដែនដីរបស់ដាណឺម៉ាក យកមកធ្វើ​ជារបស់សហរដ្ឋអាមេរិក​។ ហើយ​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​២១ធ្នូ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ បានតែងតាំងមនុស្ស​ម្នាក់ ឲ្យធ្វើជាប្រេសិតពិសេសទទួលបន្ទុក​កោះហ្គ្រូអិនឡង់ដ៍ នេះតែម្តង​។ ដំណឹងនេះ​ បានធ្វើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ដាណឺម៉ាក ចេញ​​ប្រតិកម្ម​យ៉ាង​ក្រេវក្រោឌ​ ដោយ​បានកោះហៅ​ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកឲ្យចូលជួប និងថា​រដ្ឋបាល​លោកដូណាល់ កំពុងតែមានចេតនា​រំលោភអធិបតេយ្យ​ភាព និងបូរណៈភាព​ទឹកដីរបស់ដាណឺម៉ាក។

ចិន និងសហភាពអឺរ៉ុបបន្តដាក់សម្ពាធលើគ្នាទៅវិញទៅមក។ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានប្រកាសដំឡើងពន្ធចំនួន ៤២,៧% លើផលិតផលមួយចំនួនធ្វើពីទឹកដោះសត្វរបស់អឺរ៉ុប នាំចូលទឹកដីចិន។ ការដំឡើងពន្ធថ្មីរបស់ចិននឹងចូលជាធរមាន នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៣ ធ្នូ។ ចំណែក សហភាពអឺរ៉ុបបានចាត់ទុកការដំឡើងពន្ធទ្វេដងនេះ ថាជារឿងមិនសមហេតុសមផល និងគ្មានមូលដ្ឋាន។

នៅក្នុងជំនួបជាមួយលោក ស៊ី ជុនតាវ (Xie Chuntao) អនុប្រធានប្រតិបត្តិសាលាបក្សនៃគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនីស្តចិន និងជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនីស្តចិន អា​ណត្តិទី២០ នារសៀល ថ្ងៃទី២២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥នេះ ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ថាទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជាចិន នៅតែជាទំនាក់ទំនងដែកថែប។ នេះបើតាមការឲ្យដឹងរបស់លោក ជា ធីរិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ សូមរម្លឹកថា ជំនួបរវាងលោក ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ចិននៅពេលនេះ ធ្វើឡើងជាលើកដំបូង បន្ទាប់ពីលោក​បានប្រកាសកាលពីសប្តាហ៍កន្លងទៅ ផ្អាកទទួលជួបភ្ញៀវបរទេស​ដើម្បីចូលរួមបញ្ជាទ័ពជាមួយរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការប្រយុទ្ធនឹងកងទ័ពថៃ នៅតាមព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរ៕

ប្រធានាធិបតីបារាំង លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានធ្វើដំណើរទៅដល់ទីក្រុងអាប៊ូដាប៊ី ប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២១ ធ្នូ។ ដំណើរទស្សនកិច្ចលើកនេះ គឺដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការការពារជាតិ និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ ជាពិសេស ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការជួញដូរគ្រឿងញៀន។ លោកម៉ាក្រុងក៏ត្រូវទៅជួបជុំ ប្រារព្ធបុណ្យណូអែលជាមួយទាហានបារាំង ដែលកំពុងឈរជើង នៅតំបន់ឈូងសមុទ្រពែក្ស។

មេបញ្ជាការ​ម្នាក់​នៃអគ្គ​សេនាធិការកងទ័ពរុស្ស៊ី បានស្លាប់​នៅក្នុងហេតុការ​ផ្ទុះគ្រាប់បែក​មួយ នៅ​ព្រឹកថ្ងៃចន្ទ​ទី​២២ធ្នូ នៅ​ខាងត្បូងក្រុងម៉ូស្គូ​។ ក្រុមស៊ើបអង្កើតរុស្ស៊ី បានដាក់ការសង្ស័យថា នេះអាចជាស្នាដៃរបស់​ក្រុម​ចារកិច្ច​អ៊ុយក្រែន​ ព្រោះថានេះមិនមែនជាលើកទីមួយទេ ដែលមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃ​កងទ័ពរុស្ស៊ី​ ត្រូវអ៊ុយក្រែន​រៀបផែនការ​សម្លាប់​។​

អាមេរិកបានស្នើជាថ្មីឲ្យប្រទេសកម្ពុជា និងថៃបញ្ឈប់ការវាយប្រហារគ្នា ហើយដកអាវុធធុនធ្ងន់ ចេញពីព្រំដែនប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ។ អាមេរិកក៏បានស្នើឲ្យភាគីជម្លោះអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងគូឡាឡាំ​ពួរ​ ដែលជាស្នាដៃរបស់ចៅហ្វាយសេតវិមានអាមេរិក លោក​ ដូណាល់ ត្រាំ។ ការអំពាវនាវយ៉ាងដូចនេះ​ ធ្វើឡើងខណៈម៉ាឡេស៊ី​ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ នៃកិច្ចប្រជុំពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានស្តីពីស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នរវាងកម្ពុជា និងថៃនៅថ្ងៃចន្ទនេះ។