Έκθεση Καλών Υπηρεσιών: «Έγιναν θετικά βήματα»
Παρά την απουσία κοινού εδάφους μεταξύ των δύο πλευρών, αναφέρει ο Γενικός Γραμματέας στην έκθεση των Καλών Υπηρεσιών, που καλύπτει τις εξελίξεις από τις 13 Ιουνίου 2024 έως τις 11 Δεκεμβρίου 2024, οι ηγέτες των δύο πλευρών στο δείπνο της 15ης Οκτωβρίου 2024 συμφώνησαν σε θετικά βήματα. Τονίζεται η ανάγκη γεφύρωσης των διαφορών και ανοικοδόμησης εμπιστοσύνης. Ο Αντόνιο Γκουτέρες καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους να διασφαλίσουν ότι οι επόμενες συναντήσεις θα είναι ανοικτές και εποικοδομητικές και ζητεί την επίτευξη συμφωνίας για τα σημεία διέλευσης ως ένδειξη πολιτικής βούλησης.
Σε ό,τι αφορά τα Βαρώσια, ο κ. Γκουτέρες επανέλαβε ότι η θέση των Ηνωμένων Εθνών παραμένει αμετάβλητη και κάλεσε για πλήρη συμμόρφωση με τα Ψηφίσματα 550 (1984) και 789 (1992).
Ο Γενικός Γραμματέας επανέλαβε τη δέσμευση του να διατηρήσει τον διάλογο με τα εμπλεκόμενα μέρη και τις εγγυήτριες δυνάμεις (Ελλάδα, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο) υπογραμμίζοντας ότι η υποστήριξη -διεθνώς, αλλά και εντός Κύπρου-είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη μιας διαρκούς λύσης.
Ενθαρρύνεται η διεξαγωγή μιας συζήτησης με τις εγγυήτριες δυνάμεις για να εξεταστούν τα επόμενα βήματα, καθώς υπάρχει ελπίδα για μια αμοιβαία αποδεκτή λύση.
Επιπλέον, οι ενεργές τεχνικές επιτροπές, αν και λειτουργούν, εμποδίζονται από την έλλειψη ισχυρής πολιτικής βούλησης, αναφέρει ο Γεν. Γραμματέας και επισημαίνει ότι απαιτείται μεγαλύτερη στήριξη από τους ηγέτες. "Η συνεχιζόμενη στήριξη της ΕΕ στις επιτροπές αυτές είναι αξιέπαινη”, αναφέρει.
Στις παρατηρήσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση, ο ΓΓ των ΗΕ αναφέρει ότι παρά τις προσπάθειες κατά τη διάρκεια της προηγούμενης περιόδου από την προσωπική του απεσταλμένη Μαρία Ανχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, η οποία εργάστηκε εντατικά με τα μέρη και ενεπλάκη με ένα ευρύ φάσμα «παικτών» τόσο στο νησί όσο και διεθνώς, δυστυχώς δεν βρέθηκε κοινό έδαφος μεταξύ των ηγετών για να προχωρήσει το Κυπριακό. «Παρόλα αυτά, καλωσορίζω το ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν σε κάποια εποικοδομητικά επόμενα βήματα κατά τη διάρκεια του άτυπου δείπνου που συγκάλεσα στις 15 Οκτωβρίου 2024», αναφέρει ο κ. Γκουτέρες.
Στηριζόμενος στο έργο της προσωπικής του απεσταλμένης, Μαρίας Άνχελα Ολγκίν Κουέγιαρ, η οποία ολοκλήρωσε την αποστολή της τον Ιούλιο του 2024, ο Γενικός Γραμματέας αναφέρει ότι όλο αυτό το διάστημα συνεργάστηκε με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων και τις εγγυήτριες δυνάμεις (Ελλάδα, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο). Σε συνέχεια των συζητήσεων, ο Γενικός Γραμματέας προσκάλεσε τον Ελληνοκύπριο ηγέτη Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ σε άτυπο δείπνο στη Νέα Υόρκη στις 15 Οκτωβρίου. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να πραγματοποιήσουν στο εγγύς μέλλον μια διευρυμένη άτυπη συνάντηση υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα και να διερευνήσουν τη δυνατότητα ανοίγματος νέων σημείων διέλευσης στο νησί.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, “η άτυπη συνάντηση της 15ης Οκτωβρίου δημιούργησε ελπίδες στις δύο κοινότητες για πρόοδο προς την επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό. Οι συζητήσεις για το άνοιγμα νέων σημείων διέλευσης χαιρετίστηκαν και από τις δύο κοινότητες και προκάλεσαν δημόσιες συζητήσεις για το μέλλον της ειρηνευτικής διαδικασίας”.
Σε άλλο σημείο, ο κ. Γκουτέρες αναφέρει ότι, «Ανησυχώ για τις μονομερείς ενέργειες και από τις δύο πλευρές γύρω από τη νεκρή ζώνη, που θα μπορούσε μόνιμα να μεταβάλει το στάτους κβο στην περιοχή και που δεν είναι βοηθητικές για την ευρύτερη ειρηνευτική διαδικασία. Επίσης συνεχίζω να ανησυχώ για την κατάσταση στην περιφραγμένη πόλη των Βαρωσίων».
Σύμφωνα με την έκθεση “οι σχέσεις μεταξύ των εγγυητριών δυνάμεων Ελλάδας και Τουρκίας βελτιώθηκαν, με τακτικές συναντήσεις σε ηγετικό επίπεδο που επιβεβαίωσαν τη δέσμευση για σύσφιξη των σχέσεων, γεγονός που θεωρείται θετικό για τη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού”.
Οι συναντήσεις των πολιτικών κομμάτων Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Σλοβακίας, συνεχίστηκαν κατά την περίοδο αυτή, με τη συμμετοχή 15 κομμάτων από όλο το νησί. Τα κόμματα τόνισαν την ανάγκη για αποκλιμάκωση της έντασης και επιστροφή στις διαπραγματεύσεις, αναγνωρίζοντας τη μη ικανοποιητική υφιστάμενη κατάσταση.
Η Θρησκευτική Πρωτοβουλία για την Ειρήνη στην Κύπρο, αναφέρει η έκθεση, που γίνεται υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Σουηδίας, συνέχισε να προάγει τη συνεργασία μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων ηγετών.
“Η UNFICYP διευκόλυνε δύο προσκυνήματα στο Τέμενος Χαλά Σουλτάν στη Λάρνακα, με τη συμμετοχή περισσότερων από 1.150 προσκυνητών” τονίζεται.
Όπως αναφέρεται, η δραστηριότητα της κοινωνίας των πολιτών αυξήθηκε, ιδιαίτερα μεταξύ ομάδων που υποστηρίζουν την επανένωση και το άνοιγμα νέων σημείων διέλευσης, παρά τη συνεχιζόμενη δυσπιστία για την πιθανότητα επίτευξης λύσης.
Στην έκθεση σημειώνεται ότι στις 10 Δεκεμβρίου, πραγματοποιήθηκε άτυπη συνάντηση των ηγετών των δύο κοινοτήτων στη Λευκωσία κατά τη δεξίωση λήξης του έτους που διοργάνωσε ο Αναπληρωτής Ειδικός Σύμβουλος.
Ο Γεν. Γραμματέας επισημαίνει ότι η αποστολή Καλών Υπηρεσιών προώθησε τις επαφές, τη συνεργασία και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης στο νησί. Ο Αναπληρωτής Ειδικός Σύμβουλος Κόλιν Στιούαρτ πραγματοποίησε 54 συναντήσεις με ηγέτες, πολιτικά κόμματα, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και διεθνείς εταίρους.
Συνέχιση διαλόγου
----
Ο διάλογος συνεχίστηκε μέσω τακτικών συναντήσεων του Αναπληρωτή Ειδικού Συμβούλου με τους διαπραγματευτές των δύο πλευρών και μέσω συνεδριάσεων των τεχνικών επιτροπών για θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως η υγεία, ο πολιτισμός και η εκπαίδευση. Πραγματοποιήθηκαν συνολικά περίπου 100 συναντήσεις των 12 τεχνικών επιτροπών κατά την περίοδο αυτή, με ορισμένες, όπως οι Επιτροπές Ισότητας των Φύλων, Ανθρωπικών Θεμάτων, Διαχείρισης Κρίσεων, να αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις, ενώ άλλες όπως Περιβάλλοντος, Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Σημείων Διέλευσης να έχουν υλοποιήσει νέες πρωτοβουλίες ή να παραμένουν ιδιαίτερα δραστήριες.
Παράλληλα, σημειώνεται ότι υλοποιήθηκαν έργα όπως η αποκατάσταση ιστορικών χώρων -π.χ. το τέμενος Εβδήμ και η εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου- και η Τεχνική Επιτροπή για τα Σημεία Διέλευσης ολοκλήρωσε τις συζητήσεις για την επέκταση του σημείου Αγίου Δομετίου/Μετεχάν, με την έναρξη των έργων να προγραμματίζεται για το 2025.
Η Τεχνική Επιτροπή για το Περιβάλλον παρέμεινε ιδιαίτερα δραστήρια από τον Ιούνιο μέχρι τον Δεκέμβριο με έργα να υλοποιούνται σε διάφορα στάδια.
Η Τεχνική Επιτροπή για τον Πολιτισμό εργάζεται τώρα σε αρκετές πρωτοβουλίες που θα φέρουν μαζί καλλιτέχνες και από τις δύο πλευρές. The Technical Committee on Culture is currently working on several initiatives that would bring together artists from both sides.
Η Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά πέραν της αποκατάστασης του τεμένους και της εκκλησίας, στις 25 Οκτωβρίου λάνσαρε ένα διαδραστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για νέους.
Η Τεχνική Επιτροπή για τα Σημεία Διέλευσης είχε τακτικές συναντήσεις και οριστικοποίησε τις συζητήσεις για την επέκταση του σημείου στον Αγιο Δομέτιο, όπου οι συνεχείς καθυστερήσεις προκαλούνται από την ,η ύπαρξη επαρκών λωρίδων και προσωπικού για τους ελέγχους. Η επέκταση του σημείου αναμένεται να αρχίσει τον Σεπτέμβριο 2025.
Η Τεχνική Επιτροπή για την Εκπαίδευση εγκαθίδρυσε ομάδες για να προτείνουν κοινά εκπαιδευτικά έργα. Σημειώνεται στην έκθεση ότι με την αναστολή της εμπλοκής της στο πρόγραμμα Imagine από τον «βορρά», αυτή η πρωτοβουλία υλοποιείται από οργανώσεις.
Η Τεχνική Επιτροπή για την Οικονομία και Εμπόριο είχε τακτικές συναντήσεις για να συζητήσει τρόπους για το εμπόριο, ενώ σημειώνεται ότι οι Τεχνικές Επιτροπές για Ανθρωπιστικές Υποθέσεις και Ισότητας των Φύλων χρειάζονται περαιτέρω ενθάρρυνση για να συναντώνται σε τακτική βάση και να είναι πιο δραστήριες.
Σημειώνεται περαιτέρω ότι με στόχο την αντιμετώπιση της ενεργειακής απομόνωσης που βιώνει «ολόκληρο το νησί», συνεχίστηκαν οι συζητήσεις για κοινό ηλιακό πάρκο στη νεκρή ζώνη.
Κατά την περίοδο που ανασκοπεί η έκθεση, αναφέρεται περαιτέρω, το εμπόριο στη βάση του κανονισμού της πράσινης γραμμής έφθασε μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2024, τα 13 εκ. ευρώ, ελαφρώς πιο κάτω από την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
Υπενθυμίζεται ότι η έκθεση του Γενικού Γραμματέα παρέχει ενημέρωση για τις δραστηριότητες της αποστολής Καλών Υπηρεσιών του Γενικού Γραμματέα υπό την καθοδήγηση του Αναπληρωτή Ειδικού Συμβούλου στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ.
Διαβάστε επίσης: ΓΓ ΟΗΕ: Καλεί τις δύο πλευρές να σταματήσουν τις παραβιάσεις στη νεκρή ζώνη
Πηγή: ΚΥΠΕ