ΠτΔ: «Εμείς ούτε συμβιβαζόμαστε με την κατοχή και ούτε ξεχνάμε»
Είναι με αισθήματα ιδιαίτερης συγκίνησης αλλά πολύ περισσότερο και αυτό έχει σημασία, και με την ισχυρή βούληση που απαιτεί η ιστορική ευθύνη όλων εμάς σε όποιο ρόλο και αν είμαστε για την απελευθέρωση και την επανένωση της πατρίδας μας, που συγκεντρωθήκαμε και φέτος, εδώ στη Δερύνεια, στην αντικατοχική εκδήλωση με φόντο τη θαλασσοφίλητη Αμμόχωστο.
Πενήντα ένα χρόνια μετά, όσα και τα δικά μου χρόνια, η θέα της ερειπωμένης πόλης και οι εικόνες από τον μαύρο εκείνο Αύγουστο, γυροφέρνουν βασανιστικά στη συλλογική μνήμη του λαού μας. Πενήντα ένα χρόνια μετά, οι μέρες αυτές είναι ακόμη πιο δύσκολες για όσους εκδιώχθηκαν από την αγαπημένη τους πόλη και τα αγαπημένα χωριά τους, με τη βεβαιότητα ότι η μέρα του γυρισμού δεν θα ήταν μακρινή.
Πριν από την όποια άλλη αναφορά, επιτρέψτε μου να καταθέσω εκ μέρους της Πολιτείας τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους πεσόντες, τους εγκλωβισμένους, τους παθόντες και τους αγνοουμένους μας, όπως και στις οικογένειές τους, όλους όσοι αγωνίστηκαν υπέρ της νομιμότητας, της ελευθερίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπέρ της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδας μας.
Θέλω, επίσης, πριν αρχίσω την ομιλία μου που δεν θα περιλαμβάνει «θα», να χαιρετίσω την παρουσία εκπροσώπου της Βουλής των Ελλήνων, όπως επίσης και εκπροσώπων από τους αδελφοποιημένους με την Αμμόχωστο Δήμους της Ελλάδος. Εκ μέρους του κυπριακού λαού σάς ευχαριστώ για την αμέριστη στήριξή σας στον αγώνα που διεξάγουμε για απαλλαγή από την παράνομη τουρκική κατοχή και επανένωση της πατρίδας μας.
Ο τίτλος της αποψινής εκδήλωσης, «η Αμμόχωστος δεν είναι φάντασμα, αλλά υπόσχεση», περικλείει με απόλυτη σαφήνεια τον πόθο της επιστροφής που μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά. Ασφαλώς και δεν είναι φάντασμα η Αμμόχωστος. Είναι υπόσχεση αλλά και υποχρέωσή μας, την οποία γνωρίζω πάρα πολύ καλά, για την οποία εργαζόμαστε άοκνα στη βάση συγκεκριμένου σχεδιασμού, ώστε να ξεπεράσουμε τα εμπόδια και τις προκλήσεις, να αντιμετωπίσουμε την προσέγγιση της τουρκικής πλευράς και να θέσουμε το Κυπριακό σε πορεία επίλυσης.
Εξάλλου, αυτό που ζούμε 51 χρόνια τώρα είναι απαράδεκτο και ακόμα και αν η συνήθεια μπορεί να φέρει τη λήθη ή την ανοχή σε κάποιους, όχι σε εμάς, εμείς ούτε συμβιβαζόμαστε με την κατοχή και ούτε ξεχνάμε. Και αυτά δεν είναι καθόλου συνθήματα. Διότι στην Κύπρο, η γραμμή της διαίρεσης, η γραμμή της κατοχής και ο κατοχικός στρατός, προκαλούν κάθε μέρα την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όλων των Κυπρίων που δικαιούνται να ζουν στο σπίτι τους, να διακινούνται ελεύθερα στην πατρίδα τους, να κατέχουν περιουσία και να εκκλησιάζονται στις ενορίες τους. Αυτό που ζούμε 51 χρόνια είναι παράφορη αδικία, είναι μια αναχρονιστική, ντροπιαστική κατάσταση πραγμάτων.
Θυμάμαι πολύ καλά ότι από αυτό εδώ το βήμα, τον Αύγουστο του 2023, για πρώτη φορά, είχα αναφερθεί στην προσέγγιση μας, στη γραμμή που θα ακολουθούσαμε για να βγάλουμε το Κυπριακό από το αδιέξοδο, για να πετύχουμε την επανεργοποίηση του διεθνούς παράγοντα μέσα από την ανάπτυξη μιας νέας πρωτοβουλίας του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και για την ανάγκη ενεργότερης εμπλοκής του ευρωπαϊκού παράγοντα, λαμβάνοντας υπόψη και την επιδίωξη της Άγκυρας για θετικές εξελίξεις στα ευρωτουρκικά. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είχα μιλήσει και για τον όρο εντολής από τον κυπριακό λαό για να ξεκινήσουμε την προσπάθεια για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις επανέναρξης των διαπραγματεύσεων πάντα στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, λαμβάνοντας υπόψη το διαπραγματευτικό κεκτημένο και τις αρχές και αξίες της ΕΕ.
Σήμερα, δύο χρόνια μετά, χωρίς να εθελοτυφλώ, χωρίς να παραγνωρίζω τις προκλήσεις και τις δυσκολίες, την απογοήτευση και την αγανάκτηση κάποιων, που δεν είναι μόνο κάποιων, είναι αγανάκτηση του συνόλου του κυπριακού λαού, βρισκόμαστε – και τα λέω αυτά με πλήρη επίγνωση του τι λέω- ενώπιον ενός διαφορετικού σκηνικού που μας επιτρέπει, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να αισιοδοξούμε.
Με ξεκάθαρη πολιτική βούληση από την πρώτη στιγμή και με διεκδικητικό ρεαλισμό που λαμβάνει υπόψη το διεθνές σκηνικό, δεν το καθορίζουμε εμείς αλλά οφείλουμε να λειτουργήσουμε σε αυτό το διεθνές σκηνικό, από την πρώτη μέρα επιδιώξαμε την ανακίνηση του διεθνούς ενδιαφέροντος για το Κυπριακό και μεσούσης της αναταραχής εξαιτίας δύο πολέμων, της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία που δεν διαφέρει τίποτα από όλα αυτά που έγιναν στην Κύπρο, και στη Μέση Ανατολή, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, αποφάσισε τον διορισμό προσωπικής απεσταλμένης και τον περασμένο Μάρτιο συγκάλεσε την πρώτη διάσκεψη για το Κυπριακό, στη Γενεύη. Στο ίδιο πλαίσιο, μετά από μεθοδικές, επίμονες και επίπονες, οι επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου απευθύνθηκαν από κοινού στον Γενικό Γραμματέα την ίδια μέρα που ξεκινούσε η διάσκεψη στη Γενεύη, καταγράφοντας με τον πλέον επίσημο τρόπο, όχι μόνο το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Κυπριακό, αλλά και το πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να κινείται η λύση του Κυπριακού.
Η κοινή επιστολή μαζί με τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου του 2024, στα οποία γίνεται σαφώς διασύνδεση των επιδιώξεων της Τουρκίας στα ευρωτουρκικά με το Κυπριακό, ήταν αναμφίβολα εξελίξεις που ενισχύουν την προσπάθεια μας.
Το ίδιο ισχύει και για τη σημαντική εξέλιξη του διορισμού του τέως Επιτρόπου κ. Γιοχάνες Χαν ως Ειδικού Απεσταλμένου της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κυπριακό, και πάλι μετά από επίμονες προσπάθειες και παρά την εκτίμηση κάποιων ότι επρόκειτο για ουτοπία.
Της διευρυμένης συνάντησης στη Γενεύη ακολούθησε, ανάμεσα σε άλλα, ο επαναδιορισμός της προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα και η πρόσφατη άτυπη διάσκεψη στη Νέα Υόρκη που μπορεί να μην έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα, αλλά άφησε ανοικτό το παράθυρο ελπίδας και απέδειξε ότι όταν ξέρερις τι επιδιώκεις, όταν υπάρχει πολιτική βούληση και μεθοδολογία, μπορούμε να βγούμε από τη στασιμότητα και το αδιέξοδο. Ιδιαίτερα σημαντικό ως αποτέλεσμα της συνάντησης στη Νέα Υόρκη ήταν η απόφαση για συνέχιση της προσπάθειας του ΓΓ με την συνάντηση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη τον προσεχή Σεπτέμβριο, στη Νέα Υόρκη, και με μια νέα διευρυμένη διάσκεψη αμέσως μετά την εκλογική διαδικασία στις κατεχόμενες περιοχές.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ήταν καθοριστικής επίσης σημασίας στη Νέα Υόρκη οι παρεμβάσεις του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, και του Βρετανού Υπουργού Ευρώπης. Ήταν ουσιαστικής σημασίας, λαμβάνοντας υπόψη τη θέση της τουρκικής πλευράς για λύση δύο κρατών, οι δημόσιες παρεμβάσεις της Προέδρου της Επιτροπής, του Προέδρου του Συμβουλίου, του Γάλλου Προέδρου και των Ηνωμένων Πολιτειών. Ήταν παρεμβάσεις όχι μόνο προς συγκεκριμένους αποδέκτες αλλά και που αποδεικνύουν ότι σε αυτό το άναρχο πολιτικό σύστημα που είναι τα συμφέροντα που καθορίζουν τις πολιτικές των κρατών, δεν είμαστε μόνοι μας.
Διαβάστε επίσης: Αντικατοχική εκδήλωση: «Δεν είναι φάντασμα η Αμμόχωστος, είναι υπόσχεση (VID)
Παρά, λοιπόν, τα προσκόμματα και την παρελκυστική τακτική, συνεχίζουμε απερίσπαστοι να στηρίζουμε την πρωτοβουλία το Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, με την πεποίθηση ότι μπορούμε να έχουμε χειροπιαστά αποτελέσματα προς την κατεύθυνση της επανέναρξης των συνομιλιών και επίλυσης του Κυπριακού.
Τα δεδομένα είναι δύσκολα- στέκομαι ενώπιον σας, οφείλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής- οι προκλήσεις είναι πολλές, όμως ποτέ δεν υπήρξαν εύκολα δεδομένα για το Κυπριακό, ποτέ δεν ήταν εύκολα τα πράγματα στο Κυπριακό. Με τις πρωτοβουλίες που αναλάβαμε, με τις ενέργειες μας, με πράξεις και όχι με λόγια, με την εξωστρεφή εξωτερική μας πολιτική, πετύχαμε την επανεργοποίηση του διεθνούς παράγοντα.
Μπορέσαμε να τερματίσουμε το επταετές τέλμα, όπως ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών ανέφερε δημόσια μετά τη διάσκεψη στη Γενεύη. Μπορεί να μη βρισκόμαστε στο επιθυμητό σημείο, σίγουρα δεν υποβαθμίζω τις δυσκολίες και τα προβλήματα, εξάλλου τα βιώνω πολύ καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον κάθε φορά που συναντώμαι με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη ή βρίσκομαι στις διασκέψεις. Όμως, τα μικρά έστω βήματα που γίνονται, έχουν τη δική τους σημασία αν λάβουμε υπόψη από πού ξεκινήσαμε τον Μάρτιο του 2023 και τι έλεγε η τουρκική πλευρά. Οι εξελίξεις συντηρούν την ελπίδα και την προοπτική ότι, ναι, μπορούμε μέσα από ένα διεκδικητικό ρεαλισμό να πετύχουμε τον στόχο μας.
Έχουμε πείσει και τους πλέον δύσπιστούς και το βλέπετε και μέσα από τις δηλώσεις που γίνονται ότι όχι μόνο θέλουμε λύση αλλά μπορούμε να γίνουμε ενεργός και πρωταγωνιστικός παράγοντας για την επίτευξή της. Πείσαμε ότι η ΕΕ έχει ρόλο και λόγο και είναι η καλύτερη μας εγγύηση για μια επανενωμένη πατρίδα χωρίς εγγυητές και ξένα στρατεύματα. Ότι η χώρα μας είναι αξιόπιστη και αναβαθμισμένη, και αυτό αναμφίβολα έχει θετικό αντίκτυπο και στις διεργασίες για το Κυπριακό.
Προς ενίσχυση αυτού που αναφέρω, θέλω να θυμίσω ότι η πρωτοβουλία που βρίσκεται σε εξέλιξη φάνταζε αδιανόητη πριν από δύο χρόνια, όταν η Άγκυρα και ο κ. Τατάρ αξίωναν δημόσια αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας και άλλα πολλά απαράδεκτα ως προϋπόθεση και προαπαιτούμενο για να δεχθούν να συζητήσουν ή/και να παρακαθήσουν σε συνάντηση υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Αξίωση που δεν έγινε αποδεκτή και ούτε πρόκειται να γίνει, γιατί εμείς ποτέ δεν θα συζητήσουμε λύση δύο κρατών.
Και αυτή τη λύση ούτε τα Ηνωμένα Έθνη ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε και η διεθνής κοινότητα αποδέχονται. Ήταν ιδιαίτερης σημασίας που στη Νέα Υόρκη και ο κ. Τατάρ και ο κ. Φιντάν άκουσαν και τον ίδιο τον ΓΓ των ΗΕ και τον Βρετανό Υπουργό Ευρώπης που ήταν σαφώς ξεκάθαροι για τη μορφή λύσης του Κυπριακού.
Γι᾽ αυτό, παρά τις απογοητεύσεις, τις δυσκολίες και τα εμπόδια, τις καθημερινές προκλήσεις που βιώνουμε αυτό το διάστημα με τους πέντε συμπατριώτες μας, είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι το τείχος της κατοχής δεν είναι αδιαπέραστο.
Όραμά μας, μοναδικός μας στόχος είναι η επανένωση της πατρίδας μας. Και για να φτάσουμε σε αυτό, ακολουθούμε μια πολύ συγκεκριμένη στρατηγική για να δημιουργήσουμε συνθήκες μιας αμοιβαία επωφελούς κατάστασης πραγμάτων, που θα λειτουργήσει ως κίνητρο και για την Τουρκία, γιατί χρειαζόμαστε την Τουρκία για να λύσουμε το Κυπριακό γιατί πολύ απλά κρατά το κλειδί της λύσης.
Είναι σημαντικό να στείλουμε το μήνυμα ότι μέσα από τη λύση τυ Κυπριακού θα υπάρξει εκείνη η κατάσταση πραγμάτων που θα επιτρέπει στην Τουρκία να αφήσει πίσω της ξεπερασμένες αντιλήψεις και αναχρονιστικές πολιτικές, ξένες προς κάθε σύγχρονο δημοκρατικό περιβάλλον και που την αποτρέπουν ναι, να υλοποιήσει εθνικούς στόχους είτε αυτοί αφορούν την πορεία της προς την Ευρώπη είτε τον ρόλο της στην περιοχή.
Διότι αυτές οι αναχρονιστικές πολιτικές της Τουρκίας - πέραν του γεγονότος ότι της αφήνουν το στίγμα του κατακτητή, του εισβολέα και αυτού που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα – και οι διχοτομικές πολιτικές, δεν τιμωρούν μόνο τους Ελληνοκύπριους. Τιμωρούν και τους ίδιους τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας που στερούνται ένα καλύτερο μέλλον, ένα ειρηνικό μέλλον, σε ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκό κράτος.
Και συμφωνώ απόλυτα μαζί σας, κύριε Δήμαρχε, ότι η Αμμόχωστος μπορεί να είναι ένα ουσιαστικό και έμπρακτο Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Αυτό το θέμα ο ίδιος το ήγειρα στον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών, στη Νέα Υόρκη. Γιατί η Αμμόχωστος δεν είναι σύνθημα, αποτελεί την προμετωπίδα των προσπαθειών που καταβάλλουμε για να διαρρήξουμε το αδιέξοδο και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για επανέναρξη των συνομιλιών.
Ο προορισμός μας, για να μην υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία, δεν είναι άλλος από τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα των ΗΕ, σε ένα κράτος ελεύθερο, χωρίς στρατό κατοχής, χωρίς εγγυητές και επεμβατικά δικαιώματα, που θα προσφέρει σε όλους τους νόμιμους πολίτες του, Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Μαρωνίτες, Αρμένιους και Λατίνους, τα ίδια δικαιώματα που απολαμβάνουν και οι Ευρωπαίοι πολίτες.
Πενήντα ένα χρόνια μετά, και γνωρίζω πάρα πολύ καλά αυτή την υποχρέωση, κουβαλούμε το ιστορικό άχθος να συνεχίσουμε την προσπάθεια για να ελευθερώσουμε την πατρίδα μας και να την επανενώσουμε, ώστε να τη δώσουμε στα παιδιά μας εδαφικά και διοικητικά ακέραιη.
Αυτός ο στόχος, παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις που είναι απόλυτα αποδεκτές μέσα στο πλαίσιο της δημοκρατίας, αυτός ο στόχος, έχω την έντονη πεποίθηση ότι, είναι το τάμα που μας ενώνει όλους, έξω από κομματικές και άλλες διαφωνίες και πάνω από τις όποιες ιδεολογικές διαφορές.
Από δικής μου πλευράς σάς δίνω την υπόσχεση ότι θα συνεχίσω να επιδιώκω τη συνεργασία με όλους, ανεξαρτήτως κομματικής ή πολιτικής αφετηρίας, γιατί πραγματικά πιστεύω ότι εκείνα που μας ενώνουν είναι σαφώς περισσότερα από αυτά που ενδεχομένως μας χωρίζουν.
Λίγα μόλις μέτρα από το οδόφραγμα που οδηγεί στην Αμμόχωστο, είμαστε εδώ για να στείλουμε το ηχηρό και ξεκάθαρο μήνυμα αγωνιστικότητας και προσήλωσης στον ύψιστο στόχο της απελευθέρωσης και της επανένωσης της πατρίδας μας.
«Μισή πόλη στη Λάρνακα, και υπόλοιπη στη Λεμεσό, με λίγα απομεινάρια στη Λευκωσία και στην Πάφο, περίπου αυτή που αγάπησα», γράφει ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης για την «Αμμόχωστο Βασιλεύουσα». Σε αυτούς τους ανθρώπους, σε όλους αυτούς που μεγάλωσαν με την Αμμόχωστο κατεχόμενη, αλλά και σε όλους αυτούς που θα έρθουν, οφείλουμε την υπόσχεση και την υποχρέωση να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να έχουν το δικαίωμα να επιστρέψουν εκεί που ανήκουν, εκεί που επιθυμούν.
Βλέποντας σας όλους στα μάτια και πρωτίστως τον Δήμαρχο, κ. Δήμαρχε γνωρίζω πάρα πολύ καλά την υποχρέωση μου.
