ክልሉ የተቋረጠ ሥራ የለም ሲል አስተባብሏ በአፋር ክልል ሃሪረሱ ዞን ዳዌ ወረዳ የደሞዝ ክፍያ እንደዘገየባቸውና ጥቅማ ጥቅም እንዳልተከፈላቸው ለአሜሪካ ድምጽ የተናገሩ መምህራን፣ የሥራ ማቆም አድማ ላይ መኾናቸውን ተናገሩ። አድማ የተደረገው በ18 መደበኛ እና ለጊዜው ቁጥራቸው በውል ባልታወቀ አማራጭ ት/ቤቶች ላይ መሆኑን የወረዳው መምህራን ማኅበር አስታውቋል። ክልሉ መጠነኛ የደመወዝ መዘግየት አጋጥሞት እንደነበር ለቪኦኤ ምላሽ የሰጠው፣ የአፋር ክልል መንግሥት የኮምዩኒኬሽንስ ቢሮ ፣ የወረዳ አመራሮች ከመምህራኑ ጋራ ውይይት ካደረጉ በኋላ የተቋረጠው የማማር ማስተማር እንቅስቃሴ ጥያቄው ከተነሳበት ከኅዳር 16 ቀን 2017ዓ.ም ጀምሮ ቀጥሏል ብሏል፡፡ ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

በደመወዝ አለመከፈል፣ መዘግየትና መቆረጥ የተነሳ ችግር ውስጥ መግባታቸውን ለአሜሪካ ድምጽ የተናገሩ መምህራን፣ ኑሯቸውን ለመደጎም ጫማ መጥረግን ጨምሮ፣ ከዘርፋቸው ውጪ በሆኑ ሌሎች ሥራዎች ላይ እየተሰማሩ መኾኑን ለአሜሪካ ድምጽ ገለጹ። ሦስት ዐዳዲስ ክልሎች ካለፉት ሁለት ዓመታት ወዲህ፣ ችግሮች እያጋጠሟቸው እንደሚገኙ ያረጋገጠው ትምህርት ሚኒስቴር በበኩሉ፣ ችግሩ በበጀት እጥረት ምክንያት የተፈጠረ መኾኑን ለአሜሪካ ድምጽ አስታውቋል። የኢትዮጵያ መምህራን ማኅበርም በደቡብ፣ በደቡብ ምዕራብ እና በማዕከላዊ ኢትዮጵያ ክልሎች የሚገኙ መምህራን ችግር ላይ መኾናቸውን ጠቅሶ፣ መፍትሔ ለመፈለግም ከክልሎቹ ኃላፊዎች ጋራ መነጋገሩን አመልክቷል፡፡ ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ። 

የአውስትራሊያ የተወካዮች ም/ቤት ከ16 ዓመት በታች ያሉ አዳጊዎች ማኅበራዊ ሚዲያ እንዳይጠቀሙ የሚያግድ ሕግ አጸደቀ። ሕጉ በመቀጠል በሃገሪቱ የእንደራሴዎች ም/ቤት (ሴኔት) ከጸደቀ በዓለም የመጀመሪያው ይሆናል። የተወካዮች ም/ቤቱ በ102 ድጋፍ እና 13 ተቃውሞ ድምጽ አጽድቆታል። በሃገሪቱ የሚገኙ ዋና ፓርቲዎች የደገፉት ሕግ፤ ቲክቶክ፣ ፌስቡክ፣ ስናፕቻት፣ ሬዲት፣ X እና ኢንስታግራም የመሰሉ መድረኮች አዳጊዎች ተጠቃሚ እንዳይሆኑ የማይከላከሉ ከሆነ እስከ 33 ሚሊዮን ዶላር ቅጣት ይጠብቃቸዋል። ሕጉ በዚህ ሳምንት በሴኔቱም የሚጸድቅ ከሆነ፣ የማኅበራዊ ሚዲያ ኩባንያዎቹ የዕድሜ ገደቡን ተፈጻሚ የሚያደርጉበትን መላ ለመዘየድ አንድ ዓመት ይሰጣቸዋል። ከአንድ ዓመት ጊዜ በኋላ ግን ቅጣቱ ተፈጻሚ ይሆናል። የሃገሪቱ ዋና ዋና ፓርቲዎች ሕጉን በመደገፋቸው፣ በእንደራሴዎች ምክር ቤት  ሊጸድቅ እንደሚችል ይጠበቃል።

በቻይና ለረጅም ዓመታት ታስረው የነበሩ ሦስት አሜሪካውያን መለቀቃቸውን ዋይት ሃውስ አስታውቋል። የባይደን አስተዳደር በመጨረሻዎቹ  የሥልጣን ዘመኑ ወራት ከቤጂንግ ጋራ የፈፀመው ዲፕሎማሲያዊ ስምምነት ነው ተብሏል። የአሜሪካ መንግሥት ማርክ ስዊዳን፣ ካይ ሊ እና ጃን ሊዩንግ የተባሉት ሦስቱ አሜሪካዊያን   ካለ አግባብ ተይዘው  ቆይተው አሁን ወደአገራቸው ለመመለስ በቅተዋል ሲል አስታውቋል። ቻይና በበኩሏ እንዲህ ያሉ ጉዳዮችን የምናስተናግደው በሕጉ መሠረት ነው  ብላለች፡፡ ማርክ ስዊዳን ከአደንዛዥ ዕጽ ጋራ በተያያዘ በቀረበበት ክስ የሞት ቅጣት በመጠባበቅ ላይ የነበረ ሲሆን፣ ካይ ሊ እና ጃን ሊዩንግ ደግሞ በስለላ ተጠርጥረው ነበር የታሰሩት፡፡ በባይደን አስተዳደር የመጨረሻ ወራት ላይ ቤጂንግ ከአሜሪካ ጋራ የፈጸመችው ብዙም ያልተለመደ ዲፕሎማሲያዊ ስምምነት እንደሆነ ተነግሯል። አሜሪካውያኑ ከ3 እስከ 12 ዓመታት በቻይና እስር ቤቶች ማሳለፋቸውም ታውቋል።

Netherlands: In a video released Wednesday, the International Criminal Court’s chief prosecutor asked judges to issue an arrest warrant for the head of Myanmar’s military regime, Senior Gen. Min Aung Hlaing, for crimes committed against the country’s Rohingya Muslim minority.

Namibia: Voters waited in long queues outside polling stations in the capital Windhoek on Wednesday morning to cast ballots for a new president and parliament in what could be a tough election to win for the ruling SWAPO party.

የዓለም አቀፉ የወንጀል ችሎት ዋና ዐቃቤ ሕግ፣ የችሎቱ ዳኞች የሚያንማር ወታደራዊ አገዛዝ መሪ ላይ የእስር  ትዕዛዝ እንዲያወጡ ጠይቀዋል። ትዕዛዙ እንዲወጣ የተጠየቀው በሚያንማር በሚገኙ የሮሄንጂያ ሙስሊም ሕዳጣን ማኅበረሰብ ላይ መፈናቀል እና ሰቆቃን ጨምሮ የሰብአዊ ወንጀል ተፈጽሟል በሚል ነው። እ.አ.አ በ2021 በኦን ሳን ሱ ቺ ላይ መፈንቅለ መንግሥት አካሂደው ሥልጣን የተቆናጠጡት ጀኔራል ሚን ኦንግ ላይንግ፣ በሮሄንጂያ ሙስሊም ሕዳጣን ማኅበረሰብ ላይ መፈናቀል እና ሰቆቃ ፈጽመዋል የሚል ክስ ይቀርብባቸዋል። ጀኔራሉ፤ አንድ ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች የዘር ማጽዳት ተብሉ ከተገለጸው ዘመቻ ለማምለጥ ወደ ጎረቤት ባንግላዴሽ እንዲሸሹ አስገድደዋል የሚል ክስ ይቀርብባቸዋል። ዘመቻው መጠነ ሰፊ የመድፈር ጥቃት፣ ግድያ እና መኖሪያ ቤቶችን ማቃጠልን የጨመረ ነው ተብሏል። በባንግላዴሽ በሚገኝ የስደተኞች ካምፕ ሆነው መግለጫ የሰጡት፣ የዓለም አቀፉ ወንጀል ችሎት ዋና ዐቃቤ ሕግ ካሪም ካን፣ በሚያንማር መሪዎች ላይ ተጨማሪ የእስር ትዕዛዞች እንዲወጡ እንደሚጠይቁ አስታውቀዋል።

በሲዳማ ክልል ሀዋሳ ከተማ ሕገ ወጥ የነዳጅ ንግድ በመስፋፋቱ በከተማዋ ለቀናት የነዳጅ እጥረት መከሰቱን ተጠቃሚዎች ቅሬታቸውን ለአሜሪካ ድምፅ ገለጹ። በከተማው በተለይም በማደያ በ93 ብር ገደማ የሚሸጠው አንድ ሊትር ቤንዚን በአሳቻ ሰዓት ከማደያ እየወጣ በድብቅ እስከ 250 እየተሸጠ መኾኑን ገልጸዋል። የሲዳማ ክልል ፖሊስ ኮሚሽን ፣ በሕገ ወጥ መንገድ ተሰማርተው ነዳጅ ሲሸጡ እና ሲያዘዋወሩ ተገኙ ያላቸውን 34 ሰዎች ማሰሩን አስታውቋል። እጥረቱ የተከሰተው በአቅርቦት ማነስ እና በሕገ ወጥ ንግድ ምክኒያት መኾኑንም ገልጿል። በተጨማሪም ሁለት የንግድ እና ገበያ ልማት ባለሞያዎች መታሰራቸውንም የተናገሩት ምክትል ኮሚሽነር ካሳ ጫቦ፣ አምስት ፖሊሶች ደግሞ የጹሑፍ ማስጠንቀቂያ እንደተሰጣቸው ጨምረው ተናግረዋል። የክልሉ አድማ በታኝ ፖሊስ በከተማው የሚገኙ ማደያዎችን እየተቆጣጠረ ሲኾን በክልሉ ከፍተኛ ባለሥልጣናት የሚመራ የቁጥጥርና ክትትል ቡድን መቋቋሙን የክልሉ ሰላም እና ፀጥታ ቢሮ ኃላፊ አቶ አለማየሁ ጢሞቲዮስ ገልጸዋል። ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

የኢትዮጵያ መንግሥት ከባንክ በሚበደረው የገንዘብ መጠንና የጊዜ ገደብ በሚመለከት ለሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት በቀረበው ረቂቅ አዋጅ ላይ ገደብ መቀመጡ በሀገሪቱ የተከሰተውን የዋጋ ንረት ሊያረጋጋ ይችላል ሲሉ የንግድና ምጣኔ ሐብት ባለሞያዎች ተናገሩ። በ2000 ዓ/ም ተሻሽሎ እስካኹን በሥራ ላይ ያለው፣ የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ ዐዋጅ፣ መንግሥት በፈለገው መጠን ገንዘብ እንዲበደር የሚፈቅድ በመኾኑ «ገንዘብ ያለገደብ ገበያ ላይ እንዲዘዋወርና የኑሮ ውድነት እንዲንር አስተዋፆ አድርጓል» የሚሉት ባለሙያዎቹ ኾኖም በሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ውይይት እየተደረገበት የሚገኘው፣ ረቂቅ አዋጅ መንግሥት ከባንኩ በሚወስደው ብድር ላይ የመጠን ገደብ የሚያስቀምጥ አንቀጽ መካተቱ ተገቢ ነው" ብለው ያምናሉ።

እስራኤል እና ሄዝቦላ ከዛሬ ረቡዕ ማለዳ ጀምሮ የተኩስ አቁም አድርገዋል። በሁለቱ መካከል የተደረሰው የተኩስ ማቆም በጋዛም ሌላ የተኩስ አቁም ስምምነት እንዲፈጸም መንገድ እንደሚከፍት የአሜሪካ እና የፈረንሳይ መሪዎች ተስፋ አድርገዋል። የተኩስ አቁሙ ዜና እንደተሰማ በጦርነቱ ምክንያት ደቡባዊ ሌባኖስን ለቀው እንዲወጡ የተደረጉ ነዋሪዎች ወደ ቀድሞ መኖሪያቸው በመኪና ሲተሙ ተስተውሏል። የእስራኤል ሠራዊት ግን ሰዎች ለቀው እንዲወጡ ትዕዛዝ ወደ ተላለፈባቸው መንደሮች እንዳይመለሱ አሳስቧል። አሜሪካ እና ፈረንሣይ የተኩስ አቁም ስምምነቱ ተግባራዊ እንዲሆን ቁልፍ ሚና መጫወታቸው ሲነገር፣ የእስራኤል የፀጥታ ካቢኔም ትላንት ማምሻውን አጽድቆታል። የአሜሪካው ፕሬዝደነት ጆ ባይደን ተኩስ ማቆሙ በመካከለኛው ምሥራቅ ያለውን “ሁከት ለማስቆም ወሳኝ እርምጃ ነው” ብለዋል። የኢራን ተቀጥላ የሆኑት፣ ሌባኖስ የሚገኘው ሄዝቦላ እና ጋዛ የሚገኘው ሐማስ “ትልቅ ዋጋ ከፍለዋል” ሲሉ አክለዋል ባይደን። ስምምነቱ “ቋሚ የተኩስ ማቆም እንዲሆን ተደርጎ የተነደፈ ነው” ብለዋል ባይደን። ሄዝቦላ እስራኤልን ማጥቃቱን ለማቆም በመስማማቱ “ሐማስ ግልጽ የሆነ አማራጭ ቀርቦለታል። ያለው ብቸኛ መውጫ መንገድ አሜሪካውያንን ጨምሮ ያገታቸውን ሰዎች መልቀቅ ነው” ሲሉ ተናግረዋል ባይደን። በመጪዎቹ ቀናት አሜሪካ ከቱርክ፣ ግብጽ፣ ካታር፣ እስራኤል እና ከሌሎችም ጋራ በመሆን በጋዛ ተኩስ አቁም ላይ እንዲደረስ ግፊት እንደሚያደርጉ ባይደን ጠቁመዋል።  

ከተለያዩ የመካከለኛው ምስራቅ ሀገራት ወደ አማራ ክልል ተመልሰው የነበሩ ሰዎች ለዳግም ፍልሰት መዳረጋቸውን ተናገሩ። ቪኦኤ ያነጋገራቸው፣ ደቡብና ሰሜን ወሎ የሚገኙ ከስደት ተመላሾች፣ መንግሥት ሊያቋቁማቸውን የገባውን ቃል ባለመጠበቁ፣ በድጋሚ ለመሄድ ዝግጅት ላይ መኾናቸውን ተናግረዋል። በተጨማሪም በአማራ ክልል የቀጠለው ግጭት ተንቀሳቅሰው መሥራት አለመቻላቸው ችግሩን እንዳባባሰው ገልጸዋል። የአማራ ክልል ሥራና ሥልጠና ቢሮ ከክልሉ ወደ መካከለኛው ምስራቅ አገራት የሚደረገው ፍልሰት መባባሱን አረጋግጦ፣ ተመላሾችን ለማቋቋም የአቅም ውስንነት መኖሩን አስታውቋል። ዝርዝሩን ከተያይዘው ፋይል ይከታተሉ።

የቀድሞ የሰላም ሚኒስቴር ደ’ኤታ አቶ ታዬ ደንደአ መከላከያ ምስክሮች የመጥሪያ ትዕዛዝ ለመስጠት ለዛሬ ቀጠሮ ሰጥቶ የነበረው፣ ፌዴራል ከፍተኛ ፍርድ ቤት ልደታ ምድብ 1ኛ ሕገ-መንግስትና ሕገ-መንግሥት ሥርዓት ችሎት፣ የተከሳሹን ቀሪ የመከላከያ ምስክሮችን ለመስማት ተለዋጭ ቀጠሮ ሰጠ። “የሰላም ሚኒስቴር ደ’ኤታ ኾነው ኢትዮጵያን ለማፍረስ ከሚንቀሳቀሱ ፀረ ሰላም ኀይሎች ጋራ በመተሳሰር ለጥፋት ተልእኮ በኅቡእ ተንቀሳቅሰዋል፤” በሚል ክስ የተመሠረተባቸው አቶ ታዬ ደንዳአ ቀሪ ምስክሮቻቸውን እንዲያቀርቡ መጥሪያ ለመጻፍ፣ ለዛሬ ኅዳር 17፣ 2017 ዓ.ም. ቀጠሮ ተሰጥቶ የነበረ ሲኾን፣ ፍርድ ቤቱ ለምስክሮቹ መጥሪያ እንዲጻፍ ትዕዛዝ ሰጥቷል። ተከሳሹ ከዚህ ቀደም የምስክሮቻቸው ማንነት በይፋ እንዳይገለጽ በጠየቁት መሰረት መጥሪያ እንዲጻፍ ትዕዛዝ የተሰጠው ለማን እንደኾነ በፍርድ ቤቱ በይፋ አልተገለጸም። አቶ ታዬ ጠበቃ የማግኘት መብት መነፈጋቸውን ጨምሮ በእስር ቤት እንደተፈጸመባቸው የገለጹት የሰብአዊ መብቶች ጥሰት፣ የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን አጣርቶ ለፍርድ ቤት እንዲያቀርብ ጥቅምት ስምንት ትዕዛዝ ተሰጥቶት ነበር። በሌላ በኩል በዛሬው ችሎትም ያለጠበቃ የቀረቡት አቶ ታዬ፣ ከዚህ ቀደም አቅርበዋቸው የነበሩትን ዐቃቤ ሕግ ክስ ሳይ መሰርትባቸው ለወራት እንዳቆያቸዉ፣ ቤተሰባቸዉ ላይ እንግልቶች መድረሱንና፣ የጥብቅና አገልግሎት ሊሰጧቸው የነበሩ ጠበቆችን የሀገሪቱ ደህንነት መሥሪያ ቤት በማስፈራራት የሕግ ድጋፍ እንዳያገኙ መከልከላቸውን በተመለከተ ምላሽ አለማግኘታቸውን ገልጸው በድጋሚ አቤቱታ አቅርበዋል። ለተከሳሹ አቤቱታ ምላሽ የሰጡት የፍርድ ቤቱ የመሐል ዳኛም ‘ፍርድ ቤቱ የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን ይህን ጉዳይ እንዲያጣራ ትእዛዝ ማስተላለፉን ገልፀዉ፣ ኮሚሽኑም ይህንኑ የማጣራት ሥራውን በ30 ቀን ጨርሶ እንደሚያቀርብ ምላሽ መስጠቱን" አስታውሰዋል። ሙሉ ዘገባውን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

በሱዳን ጦርነት የተገደሉት ሰዎች ቁጥር ብዛት ከዚህ በፊት ከተገመተው ሊበልጥ እንደሚችል አንድ ዐዲስ ጥናት አመለከተ። ግጭቱ 11 ሚሊዮን ሰዎችን ከመኖሪያቸው ሲያፈናቅል፣ በዓለም አስከፊ የተባለውን ረሃብ ማስከተሉን ጥናቱ ጠቁሟል። ሄንሪ ሪጅዌል የላከው ዘገባ ነው። ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

የተባበሩት መንግሥታት የአካባቢ ጥበቃ መርሃ ግብር በሞቃታማ አካባቢዎች የሚኖሩ ማኅበረሰቦች በዓለም ሙቀት መጨመር ከሁሉም በላይ ተጎጂዎች መሆናቸውን ይናገራል፡፡ ተደጋጋሚ ድርቅ እና የጎርፍ መጥለቅለቅ እንደ እርሻ እና የእንስሳት እርባታ ያለውን የኖረ መተዳደሪያቸውን የማይቻል አድርገውታል። በኬንያ ያሉ የአካባቢ ጥበቃ ባለሙያዎች ታዲያ እንደነዚህ ያሉ ማህበረሰቦች ተለዋዋጭ የአየር ሁኔታን ለመቋቋም እንዲረዳቸው፣ እንደ ንብ እርባታ የመሳሰሉ በአየር ንብረት ለውጥ የማይበገሩ አማራጭ መተዳደሪያዎችን እንዲያዳብሩ በመርዳት ላይ ናቸው። ጁማ ማጃንጋ ከጋርሰን፣ ኬንያ ዘግቦበታል፡፡ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።  

President-elect Trump pledged Monday to quickly impose tariffs on China, Mexico and Canada – the country’s top three trade partners. In a post on his Truth Social account Trump said he will impose a 25 percent tariff on all products coming into the U.S. from Mexico and Canada.

Heavy rains and falling temperatures are making tents and other temporary shelters uninhabitable for displaced people in Gaza. As of Monday, nearly 10,000 tents in the coastal enclave had been swept away by flooding, according to officials

የሕንዱ ጠቅላይ ሚንስትር ናሬንድራ ሞዲ የታዳሽ የኃይል ምንጭ ግንባታ እቅድ ዋና ደጋፊ የሆኑት ቢሊየነሩ ጓታም አዳኒ፤ በዓለም ግዙፉ ይሆናል ለተባለው የታዳሽ ኃይል ማመንጫ ፕሮጀክታቸው የፈረንሳዩን ቶታል ኢነርጂ እና የካታር ኢንቨስትመንት ባለስልጣንን አጋርነት አግኝተዋል። በተለየ ዓይን የሚያዩት የኩባንያቸው ዋነኛው ውጥን ‘አዳኒ ግሪን’ የተባለው በሕንዷ የምዕራብ ጉጅራት ግዛት የሚገኘው ፕሮጀክት እንደ አውሮፓውያን የዘመን አቆጣጠር በ2030 ሲጠናቀቅ 50 ጊጋ ዋት ኃይል ማለትም ሕንድ በእቅድ ከያዘችው አጠቃላይ የንፁህ ኃይል ምርት ‘አንድ አስረኛውን ያህል ያመነጫል’ ተብሎ ይጠበቃል። ይሁን እንጂ ያ እቅድ አሁን፤ ዩናይትድ ስቴትስ ውስጥ አዳኒ እራሳቸው፣ የወንድማቸው ልጅ እና የኩባንያቸው ዋና ድሬክተር ሳጋር አዳኒ፤ እንዲሁም መራሄ ድሬክተሩ ቭኔት ኤስ ጃይን፤ ለህንድ ኃይል የሚያቀርብ የተቋራጭ ሥራ ኮንትራት ለማግኘት የ265 ሚሊዮን ዶላር ጉቦ በመስጠት እና የአሜሪካ ባለ ኃብቶችን በማሳሳት ወንጀሎች በቀረቡባቸው ክሶች መሰናክል ገጥሞታል። የክሱ ዜና እንደተሰማም፣ የአዳኒ ግሪን የዎል ስትሪት ገበያ የአክሲዮን (ስቶክ) ዋጋ 36 በመቶ በማሽቆልቆሉ፣ ከገበያ ዋጋው 9ነጥብ 6 ቢሊዮን ዶላር አጥቷል። ዩናይትድ ስቴትስ ውስጥ የቀረበበትን ክስ ‘መሠረተ ቢስ’ ሲል ውድቅ ያደረገው ‘አዳኒ ግሩፕ’ በበኩሉ ይህንን ለመቀልበስ ‘ሁሉንም የሕግ አማራጮች እጠቀማለሁ’ ብሏል ። ይሁን እንጂ ሁኔታው ለታዳሽ ኃይል ግንባታ ፕሮጀክቱ ማቀላጠፊያ የሚያስፈልገውን ተጨማሪ ገንዘብ የማሰባሰብ ጥረቱን ያወሳስበዋል ተብሎ ተገምቷል።

በልማድ አጠራር ‘የስኳር በሽታ’ በመባል የሚታወቀው ይህ የሕመም ዓይነት ሊያስከትል የሚችላቸውን ውስብስብ የጤና ችግሮች ለመከላከል ወይም ለማስቀረት ይቻል ይሆን? ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ እየተደረሰባቸው ያሉ ከበሽታው ጋር የተዛመዱ ሁኔታዎች ካሁን ቀደም ስለሕመሙ ይታመኑ የነበሩ እውነታዎችን ጭምር በእጅጉ እየቀየሩ መሆናቸው ይነገራል። "ለመሆኑ ከስኳር በሽታ ሙሉ በሙሉ ሊዳን ይችላል?” ለሚለው ጥያቄ መልሱ “አዎንም፣ አይደለምም፤ ነው” የሚሉን ሞያዊ ትንታኔውን የሰጡን የውስጥ ደዌ እና የኢንዶክሪኖሎጂ ልዩ ሕክምና ባለ ሞያው ዶ/ር አቤል ተካ ናቸው። ”‘ኢንሱሊን’ የተባለውን ሰውነት የሚያመነጨውን ንጥረ ነገር የሰውነት አካላት በአግባቡ መጠቀም የማይችሉበት ሁኔታ እንዴት እንደሚፈጠር በወጉ መረዳት፤ የተለያዩ ውስብስብ ችግሮች የሚያስከትለውን የስኳር በሽታ ምንነት ለመረዳትም ሆነ፤ በሽታውን ለማከም በሚሰጠው ሕክምና እና ሕመምተኛው በራሱ ሊያደርጋቸው በሚችላቸው ጥረቶች አመርቂ ውጤት ለማግኘት ወሳኝ ነው” ይላሉ። ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

በደቡብ ሱዳን 2 ሚሊዮን የሚደርሱ ህጻናት እና 1 ሚሊዮን ነፍሰ ጡር እና የሚያጠቡ እናቶች ለከፋ የምግብ እጦት እየተጋለጡ መሆኑን ገልጾ ዓለም አቀፉ ማህበረሰብ አስጠንቅቋል። ደካማ የንፁህ የመጠጥ ውሃ አቅርቦት፣ የንፅህና አጠባበቅ እና የበሽታ መስፋፋት ቀውሱን ማባባሱን ቀጥሏል። ሺላ ፖኒ ከጁባ ከደቡብ ሱዳን ያጠናቀረችውን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

ፍልሰተኞች የያዙ ሁለት ጀልባዎች ማዳጋስካር ባህር ዳርቻ ላይ ተገልብጠው 24 ፍልሰተኞች ህይወታቸው ማለፉን የሶማሊያ ማስታወቂያ ሚኒስትር ዳውድ አዌይስ አስታወቁ። ከሟቾቹ መካከል አብዛኞቹ ሶማሊያውያን መኾናቸው ተገልጿል፡፡ በሃሩን ማሩፍ የተጠናቀረውን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

ተመራጩ ፕሬዝደንት ዶናልድ ትረምፕ፣ በተለይም በቻይና ላይ ከፍተኛ ታሪፍ ለመጣል በመዛታቸው ምክንያት፣ በመላው ዓለም የሚገኙ ሃገራት የኢኮኖሚ አለመረጋጋት ሊከተል ይችላል በሚል ስጋት በሚል ዝግጅት ላይ ናቸው። መንግሥታትና የንግድ ድርጅቶች ለሁኔታው በምን መልኩ ምላሽ እንደሚሰጡ ግራ የተጋቡ ይመስላል። የቪኦኤው ቢል ጋሎ ከሶል፣ ደቡብ ኮሪያ ያጠናቀረውን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

የፌዴራሉ ከፍተኛ ፍርድ ቤት ዛሬ በዋለው ችሎት በመስከረም አበራ ላይ የ1 ዓመት ከ4 ወር እስር መፍረዱን ጠበቃዋ ለአሜሪካ ድምፅ ገልጸዋል፡፡ “በኮምፒውተር ተጠቅማ በኅብረተሰብ መካከል አመጽ፣ ሁከት እና ግጭት ለማነሳሳት ሞክራለች” በሚል ጥፋተኛ በተባለችባቸው ሁለት ወንጀሎች እንደተፈረደባት ጠበቃዋ ተናግረዋል። ዛሬ የቅጣት ውሳኔው ከተሰጠበት የክስ መዝገብ ሌላ፣ በአማራ ክልል ካለው የፀጥታ መደፍረስ ጋራ በተገናኘ ደግሞ በእነ ዶ/ር ወንድወሰን አሰፋ መዝገብ ስር ከሌሎች 50 ተከሳሾች ጋራ የሽብር ክስ የተመሰረተባት መስከረም አበራ፣ ከሚያዝያ 1 ቀን 2015 ዓ.ም ጀምሮ በእስር ላይ ትገኛለች፡፡ ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ፡፡

የህወሓት አመራሮች በውስጣቸው ያለውን በመፍታት ያዋጣል የሚሉትን መንገድ የማያቀርቡ ከኾነ፣ ብልጽግና የክልሉን አስተዳደር ራሱ ሊይዘው እንደሚችል ማሳሰቢያ መስጠቱን፣ የትግራይ ክልል ጊዜያዊ አስተዳደር ፕሬዝዳንት ጌታቸው ረዳ ተናገሩ። ትላንት እሁድ ለክልሉ ብዙኅን መገናኛ በሰጡት መግለጫ፣ በክልሉ ባለፉት ሦስት ወራት ተኩል ከ28 ኩንታል በላይ ወርቅ ወደ ፌዳራል መንግሥት ገቢ የገለጹት አቶ ጌታቸው «የክልሉ መንግሥት ከዚህ ውስጥ ያገኘው ገቢ የለም» ብለዋል።

ፍልሰተኞችን የያዙ ሁለት ጀልባዎች በማዳጋስካር ባህር ዳርቻ ተገልብጠው 22 ሶማሊያውያን ህይወታቸው ማለፉን የሶማሊያ ማስታወቂያ ሚኒስትር ዳውድ አዌይስ አስታወቁ። የማዳጋስካር የወደብ፣ የባህር እና የወንዞች ባለሥልጣን አደጋውን አስመልክቶ ባወጣው መግለጫ እንዳመለከተው ጀልባዎቹ ከሶማሊያ ተነስተው፣ ወደፈረንሳይ የህንድ ውቅያኖስ ግዛት ማዮት ጉዞ የጀመሩት ጥቅምት 23 ቀን ነበር። ሆኖም ቅዳሜ ኅዳር 14 ቀን 2017 ዓ.ም ፣ ዓሣ አጥማጆች የመጀመሪያውን ጀልባ በኖሲ ኢራንጃ አቅራቢያ ባሕሩ ላይ በንፋስ እና በባሕሩ እንቅስቃሴ እየተገፋ ሲንሳፈፍ ማግኘታቸውን የወደቡ ባለሥልጣናት አመልክተዋል። ጀልባው ላይ ተሳፍረው ከነበሩት ሰዎች ውስጥ 10 ወንዶችን እና 15 ሴቶችን ጨምሮ በድምሩ የ25 ሰዎችን ህይወት ማዳን ቢቻልም፣ የሰባት ተሳፋሪዎች ህይወት ግን ማለፉን ባለሥልጣኑ አስታውቀዋል። 38 ሰዎችን አሳፍሮ የነበረው ሁለተኛው ጀልባ ማዳጋስካር ወደብ ላይ መድረስ መቻሉን ያመለከተው  መስሪያ ቤቱ፣ 23 ሰዎችን በህይወት ማትረፍ መቻሉን ቢያስታውቅም፣ ምን ያክል ሰዎች ህይወታቸው እንዳለፈ ግን አልገለጸም። የሶማሊያ ማስታወቂያ ሚኒስትር አዌይስ በበኩላቸው ከማዳጋስካር አቻቸው እንዳገኙ የገለጹትን መረጃ ጠቅሰው፣ እስካሁን 22 ሰዎች ህይወታቸው ማለፉ መረጋገጡን ተናግረዋል። «በጀልባዎቹ ላይ ወደ 70 የሚጠጉ ሶማሊያውያን ነበሩ። ከነሱ ውስጥ 22ቱ ህይወታቸው አልፏል» ያሉት አዌይስ፣ አንደኛው ጀልባ 38 ሌላኛው ጀልባ 32 ፍልሰተኞችን አሳፍሮ እንደነበር አመልክተዋል። ባለፉት አሰርት ዓመታት በሺዎች የሚቆጠሩ ሰዎች ከፍ ያለ የኑሮ ደረጃ ወዳላት እና የፈረንሳይ የድጎማ ሥርዓትም ተጠቃሚ ወደሆነቸው ወደማዮት ባሕር አቋርጠው ለመግባት መሞከራቸው ተመልክቷል፡፡

በ29ኛው ዓለም አቀፍ የአየር ንብረት ጉባዔ፣ አፍሪካ የአየር ንብረት ለውጥ የሚያስከትላቸውን ችግሮች ለመቋቋም 1.3 ትሪሊየን ዶላር እንደሚያስፈልጋት ገልጻ ብትሟገትም፣ የበለጸጉ ሀገራት በዓመት 300 ቢሊየን ዶላር ብቻ ለመስጠት ቃል ገብተዋል። የድርድሩ ሂደት ምን ይመስል ነበር? ታዳጊ ሀገራትስ በራሳቸው ምን ማድረግ ይጠበቅባቸዋል? (ዝርዝሩን ከተያያዘው የቪዲዮ ፋይል ያገኛሉ)

በኢትዮጵያ የተለያዩ አካባቢዎች ያሉ ግጭቶች በአካባቢ ጥበቃ ስራዎች ላይ ተጽዕኖ መፍጠራቸውን በዚህ ስራ ላይ የተሰማሩ ይገልጻሉ፡፡ በአዲስ አበባ ዙርያ በአካባቢ ጥበቃ ስራ የተሰማራው ሀብታሙ አዳነ በጸጥታ ችግሩ ምክንያት እንደልብ ተዘዋውሮ ለመስራት ባለመቻሉ ስራቸውን እስከማቆም የደረሱ ሰዎች ስለመኖራቸው ይናገራል፡፡  በአርባምንጭ ዩንቨርስቲ በተፈጥሮ ሳይንስ ኮሌጅ መምህር የሆኑት ዶክተር አዲሱ ፍቃዱ በበኩላቸው ግጭት እና የአካባቢ ጥበቃ ስራዎች አብረው እንደማይሄዱ ገልጸው በኢትዮጵያ ያሉ ግጭቶችም በብዝሃ ህይወት ሃብቷና ለቱሪስቶች በማስጎብኘት ገቢ የምታገኝባቸው በነበሩ ፓርኮችና የዱር እንስሳት ላይ ከፍተኛ ጉዳት የሚያስከትሉ መሆናቸውን ይናገራሉ፡፡   በዚህ ዙርያ የተሰናዳውን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይመልከቱ

በኢትዮጵያ የተለያዩ አካባቢዎች ያሉ ግጭቶች በአካባቢ ጥበቃ ስራዎች ላይ ተጽዕኖ መፍጠራቸውን በዚህ ስራ ላይ የተሰማሩ ይገልጻሉ፡፡ በአዲስ አበባ ዙርያ በአካባቢ ጥበቃ ስራ የተሰማራው ሀብታሙ አዳነ በጸጥታ ችግሩ ምክንያት እንደልብ ተዘዋውሮ ለመስራት ባለመቻሉ ስራቸውን እስከማቆም የደረሱ ሰዎች ስለመኖራቸው ይናገራል፡፡  በአርባምንጭ ዩንቨርስቲ በተፈጥሮ ሳይንስ ኮሌጅ መምህር የሆኑት ዶክተር አዲሱ ፍቃዱ በበኩላቸው ግጭት እና የአካባቢ ጥበቃ ስራዎች አብረው እንደማይሄዱ ገልጸው በኢትዮጵያ ያሉ ግጭቶችም በብዝሃ ህይወት ሃብቷና ለቱሪስቶች በማስጎብኘት ገቢ የምታገኝባቸው በነበሩ ፓርኮችና የዱር እንስሳት ላይ ከፍተኛ ጉዳት የሚያስከትሉ መሆናቸውን ይናገራሉ፡፡   በዚህ ዙርያ የተሰናዳውን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይመልከቱ

የተባበሩት መንግስታት የአቶሚክ ተቆጣጣሪ ቡድን በቴህራን ላይ ውሳኔ ካሳለፈ ጥቂት ቀናት በኋላ፣ ኢራን ስለ አወዛጋቢው የኒውክሌር መርሃ ግብር ከሶስት የአውሮፓ ኃያላን ሀገራት ጋር ፣ በመጭው ዓርብ እኤአ ኖቬምበር 29 በጄኔቭ ለመነጋገር ማቀዷን የጃፓኑ ኪዮዶ የዜና ወኪል ዛሬ እሁድ ዘግቧል፡፡ ኢራን በብሪታንያ፣ በፈረንሣይ፣ በጀርመን እና በዩናይትድ ስቴትስ ለቀረበው የውሳኔ ሃሳብ፣ የመንግስት ባለስልጣናት “የተለያዩ እርምጃዎች” በማለት የጠሩትን ፣ ዩራኒየምን የሚያበለጽጉ በርካታ አዳዲስና ዘመናዊ የማብለያ ማሽኖችን በማንቀሳቀስ ምላሽ ሰጥታለች፡፡ ኪዮዶ “የኢራኑ ፕሬዝዳንት ማሱድ ፔዜሽኪያን መንግስት ተመራጩ የአሜሪካ ፕሬዚዳንት ዶናልድ ትረምፕ በዐለ ሲመት ከመድረሱ  ከጥር ወር በፊት ለኒውክለር ውዝግብ እልባት ሊሰጥ  እየፈለገ ነው” ብለዋል፡፡ አንድ የኢራን ከፍተኛ ባለስልጣን፣ ስብሰባው በመጪው ዓርብ እንደሚካሄድ አረጋግጠው «ቴህራን የኒውክሌር ጉዳይ ሁልጊዜም በዲፕሎማሲ መፈታት አለበት ብላ ታምናለች፣ ኢራን ከድርድር ወጥታ አታውቅም።» ብለዋል፡፡ የስዊዘርላንድ ውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር ቃል አቀባይ በሪፖርቱ ለተጠቀሱት ሀገራት ጥያቄዎችን አስተላልፈዋል። እ.ኤ.አ. በ2018 በወቅቱ የነበረው የትረምፕ አስተዳደር ኢራን እኤአ 2015 ከስድስት ኃያላን ሀገራት ጋር ገብታ ከነበረው የኒውክሌር ስምምነት በመውጣት ከባድ ማዕቀቦችን ጥሏል፡፡  በዚህ የተነሳ ቴህራን የስምምነቱን ገደብ በመጣስ፣ የዩራኒየም ክምችቶችን እንደገና በመጨመር እና በጥራት በማበልጸግ ፣ የላቀ የኒውክለር ኃይል ለማመንጨት ፈጣንና ዘመናዊ የማብለያ ማሽኖችን በመትከል የተለያዩ እምርጃዎችን ወስዳለች፡፡  ስምምነቱን ለማደስ በፕሬዚዳንት ጆ ባይደን አስተዳደር እና በቴህራን መካከል የተደረገው ቀጥተኛ ያልሆነ ውይይት አልተሳካም ፡፡ ይሁን እንጂ ትረምፕ ባለፈው መስከረም የምርጫ ቅስቀሳቸው ላይ  «ስምምነት መፍጠር አለብን ምክንያቱም የሚያስከትለው ነገር የማይቻል ነው፣ ስምምነት ማድረግ ይኖርብናል» ብለዋል፡፡  

በተባበሩት አረብ ኤምሬትስ ውስጥ ደብዛቸው ጠፍቶ ተሰውረው የቆዩት ሞልዶቫዊ እስራኤላዊ የሃይማኖት መምህር (ረቢ) ተገድለው መገኘታቸውን የእስራኤል ጠቅላይ ሚኒስትር ቤንጃሚን ኔታንያሁ ጽህፈት ቤት ዛሬ እሁድ አስታወቀ፡፡  ጽህፈት ቤቱ ባወጣው መግለጫ ድርጊቱ “ዘግናኝ እና ፀረ ሴማዊ የሽብር ክስተት ነው” ብሏል፡፡ ዝቪ ኮጋን የተባሉት የአይሁድ ሀይማኖት መምህር መሰወራቸው የተሰማው ባለፈው ሀሙስ ሲሆን ታግተው ይሆናል የሚል ጥርጣሬ እንደነበር ተሰምቷል፡፡ የጠቅላይ ሚኒስትሩ ጽ/ቤት መግለጫ “የእስራኤል መንግሥት ፍትህ ለመሻት ለግድያው ተጠያቂ በሆኑ ወንጀለኞች ላይ ማናቸውንም መንገድ በመጠቀም እርምጃ ይወስዳል” ብሏል፡፡  የእስራኤል ፕሬዝዳንት አይዛክ ሄርዞግ ግድያውን አውግዘው የኢምሬት ባለሥልጣናት ስለወሰዱት ፈጣን እምርጃ አመስግነዋል፡፡ ፕሬዚዳንቱ አክለውም “ወንጀለኞችን ለህግ ለማቅረብ ያለመታከት ይሰራሉ” የሚል እምነት አለኝ ብለዋል።፡  የኮጋን መሰወር የተሰማው በጥቅምት ወር ኢራን እና እስራኤል የተኩስ ልውውጥ ማድረጋቸውን ተከትሎ ኢራን እስራኤል ላይ የበቀል እርምጃ እንደምትወስድ እየዛተች ባለችበት ወቅት መሆኑ ተመልክቷል። የእስራኤል መግለጫ ኢራንን ባይጠቅስም የኢራን የስለላ አገልግሎት ከዚህ ቀደም በተባበሩት አረብ ኤምሬትስ አፈናዎችን መፈጸሙን ጠቅሶ አሶሴይትድ ፕሬስ ዘግቧል። ምዕራባውያን ባለስልጣናት ኢራን በተባበሩት አረብ ኤምሬቶች ውስጥ የስለላ ስራዎችን እንደምትሠራ እና በመላ ሀገሪቱ የሚኖሩ በመቶ ሺዎች የሚቆጠሩ ኢራናውያንን በቅርብ ትከታተላለች ብለው ያምናሉ። ምንም እንኳን ቴህራን ብታስተባብልም ኢራን እ.ኤ.አ. በ2013 እንግሊዛዊውን ኢራናዊ አባስ ያዝዲን ዱባይ ውስጥ አፍኖ በመግደል ተጠርጥራለች፡፡   እ.ኤ.አ. በ2020 ኢራናዊውን ጀርመናዊ ጃምሺድ ሻርማድን ከዱባይ አግታ ወደ ቴህራን የወሰደች መሆኗም ተነግሯል፡፡  ሻርማድ ባላፈው ጥቅምት ወር ኢራን ውስጥ የሞት ቅጣት ተፈጽሞበታል።  

በሄይቲ የወሮበሎች ጥቃትን ለመግታት በተባበሩት መንግስታት ድርጅት የሚደገፈው ተልእኮ ውጤት ባለማሳየቱ የሀገሪቱ ዜጎች ተስፋ እየደበዘዘ መሆኑ ተነገረ፡፡  የኬንያ ፖሊሶች የወሮበሎች ጥቃትን ለመቀልበስ በተባበሩት መንግስታት ድርጅት የሚደገፈው ተልዕኮ አካል ሆነው ሄይቲ ሲደርሱ የነበረው ተስፋ ከፍተኛ እንደነበር ቢገለጽም፣ የወንበዴዎች ጥቃቶች የሀገሪቱን ዋና ከተማ እንቅስቃሴዎች ሽባ አድርገዋቸዋል፡፡ የወረበሎቹ ቡድኖች በሚያደርጓቸው የተቀናጁ ጥቃቶች  85 ከመቶ የሚሆነውን የዋና ከተማውን ክፍል በመቆጣጠር ከፍተኛ መፈናቀልና ሞት እያስከተሉ መሆኑ ተነግሯል፡፡  አዲሱ ጠቅላይ ሚኒስትሩ ከዚህ ቀደም ታይቶ በማይታወቅ ቀውስ ውስጥ ከገባችው ሄይቲ ጋር ተጋፍጠዋል፡፡  ባለፉት ሁለት ሳምንታት ውስጥ ብቻ በዋና ከተማዋ 150 ሰዎች ሲገደሉ ወደ 20ሺ የሚሆኑት መኖሪያቸውን ለቀው ተሰደዋል፡፡  በዚህ የአውሮፓውያኑ ዓመት እስካሁን ወደ 4,500 ሰዎች መገደላቸውን የተባበሩት መንግስታት ድርጅት አስታውቋል፡፡  

የሱዳን ጦር ላለፉት አምስት ወራት በፈጥኖ ደራሹ ጦር ቁጥጥር ሥር የነበረችውና ከካርቱም በስተደቡብ የምትገኘውን ቁልፏን የሴናር ክፍለ ግዛት ዋና ከተማ ሲንጃን ትላንት ቅዳሜ መቆጣጠሩን አስታወቀ፡፡  ሲንጃ ለ19 ወራት በዘለቀው ጦርነት የምስራቅ እና መካከለኛው ሱዳን አካባቢዎችን በሚያገናኝ ቁልፍ መንገድ ላይ የምትገኝ ስትራቴጅካዊ ከተማ ናት። ሲንጃ “ከአሸባሪው ሚሊሻ ነፃ ወጥታለች” ያለው የሱዳን ጦር ሠራዊት  መግለጫ ከተማዪቱ “ወደ ሀገሯ እቅፍ ተመልሳለች” ብሏል፡፡ የሠራዊቱ አዛዥ ጀኔራል አብዱል ፋታህ አልቡርሃን ትላንት ቅደሜ ከካርቱም በስተሰሜን 60 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ ወደ ምትገኘው ሴናር ከተማ በመሄድ ጉብኝት ማድረጋቸውንና ድሉን ማክበራቸውን በሠራዊቱ የሚመራው መንግሥት የማስታወቂያ መንግሥት ተናግረዋል፡፡  የፈጥኖ ደራሹ ጦር ባለፈው ሰኔ በሰነዘረው ድንገኛ ጥቃት የክፍለ ግዛቲቱን ሁለቱን ከተሞች መቆጣጠሩ ሲገለጽ ወደ 726ሺ ሰለማዊ ሰዎች እንደተፈናቀሉ የተባበሩት መንግስትታት ድርጅትን ጠቅሶ ኤኤፍፒ ዘግቧል ፡፡  

የሶማሊያ ባለስልጣናት፣ ባለፈው ሳምንት ከ20 በላይ የሚሆኑ የሶማሊያ ፍልሰተኞች፣  በማዳጋስካር የባህር ዳርቻ በሰጠሙ ሁለት የጀልባ አደጋዎች መሞታቸውን አስታወቁ። ፍልስተኞቹ ወደ 70 የሚጠጉ ፍልሰተኞችን በጫኑ ሁለት ጀልባዎች ይጓዙ እንደነበር ተገልጿል። የሶማሊያ ማስታወቂያ ሚኒስትር ዳውድ አዌስ ዛሬ እሁድ ለመንግስት መገናኛ ብዙሃን እንደተናገሩት 22 ፍልሰተኞች ሲሞቱ 48ቱ መትረፋቸውን የማዳጋስካር ባለስልጣናት የእንደነገሯቸው አስታውቀዋል።  የተረፉትን ፍልሰተኞቹን ያዳኗቸው ኖሲ ኢራንጃ ደሴት የሚገኙ የማዳጋስካር ዓሣ አጥማጆች መሆናቸውም ተነግሯል፡፡ በሕይወት የተረፉትን ወደ ሀገራቸው ለመመለስ ጥረት እየተደረገ መሆኑንም አዌስ ተናግረዋል። ጀልባዎቹ ከየት እንደተነሱ እና የመጨረሻ መዳረሻቸውን በተመለከተ አዌስ ዝርዝር መረጃ አልሰጡም። የአሜሪካ ድምፅ የአፍሪካ ቀንድ አገልግሎት ያነጋገራቸው የምስራቅ፣ የአፍሪካ ቀንድ እና ደቡብ አፍሪካ ፍልስተኞች ቢሮ ነገሩን እንደሚያውቁ ገልጸው በጉዳዩ ላይ ከሶማሊያ ባለስልጣናት ጋር እየሰሩ መሆናቸውን ገልጸዋል።  

በአዘርባጃን ዋና ከተማ፣ ባኩ በተካሄደው 29ኛው ዓለም አቀፍ የአየር ንብረት ጉባዔ፣ የበለጸጉ ሀገራት፣ ታዳጊ ሀገራት የአየር ንብረት ለውጥ እያስከተለ ያለውን ጉዳት መቋቋም የሚያስችላቸውን የገንዘብ ድጋፍ እንዲሰጡ ጥረት ተካሂዷል። ለመሆኑ እንደ ኢትዮጵያ ያሉ በአየር ንብረት ለውጥ ክፉኛ እየተጎዱ ያሉ ሀገራት ከዚህ የገንዘብ ድጋፍ ምን ያክል ተጠቃሚ ይሆናሉ? በደቡብ ኢትዮጵያ፣ ጎፋ ዞን ሐምሌ ወር ላይ ከዚህ በፊት ታይቶ በማያውቅ ሁኔታ የጣለው ከባድ ዝናብ ባስከተለው ተከታታይ የመሬት መንሸራተት አደጋ  ህይወታቸውን ማጣታቸው ከተረጋገጠው 243 ሰዎች መካከል የአቶ ሰለሞን ሶማም ታላቅ እህት እና ሌሎች 13 የቤተሰባቸው አባላት ይገኙበታል።  በአደጋው ምክንያት አሁንም ድንጋጤ እና ሐዘን ላይ መሆናቸውን የሚገልጹት አቶ ሰለሞን አርሶ አደር ናቸው። ከአባታቸው በወረሱት ማሳ ባቄላ፣ በቆሎ፣ እና ጤፍም ያመርቱ ነበር። አሁን ግን ተፈናቃይ ናቸው። በእድሜያቸው አይተውት የማያውቁት መሆኑን የሚገልጹት አስደንጋጭ አደጋ የደረሰው፣ በደን ምንጣሬ እና መሬት ያለእረፍት በተደጋጋሚ በመታረሱ ምክንያት የአየር ንብረቱ በመለወጡ ነው ብለውም ያምናሉ።   በኦሮሚያ ክልል፣ ቦረና ዞንም እንዲህ ለአምስት ተከታታይ ወቅቶች ዝናብ ባለመዝነቡ በተከሰተው ድርቅ ሰዎች ለረሃብ ተጋልጠዋል፣ የሕዝቡ ዋና መተዳደሪያ የሆኑ ከብቶች በብዛት አልቀዋል፣ ሚሊየኖችም ከመኖሪያቸው ተፈናቅለዋል። አቶ ሊበን ጎዳና በዞኑ ያቤሎ ከተማ ውስጥ ነዋሪ ሲሆኑ፣ በስድስት እና በሰባት አመት ይከሰት የነበረው ድርቅ አሁን በአመት እና በሁለት አመት የሚመጣ በመሆኑ በነዋሪው ላይ ከፍተኛ ጉዳት መድረሱን ያመለክታሉ።   አቶ ሊበን አክለው በተደጋጋሚ ለድርቅ እና ሌሎች የተፈጥሮ አደጋዎች ተጋላጭ የሆነው የቦረና ማህበረሰብ ችግሩን በዘላቂነት ለመፍታት፣ የማህበረሰቡ የአኗኗር ዘይቤን ከመቀየር አንስቶ በርካታ ድጋፍ ሊደረግ እንደሚገባ ያምናሉ።    እንደ ኢትዮጵያ ያሉ ታዳጊ ሀገራት በአየር ንብረት ለውጥ ምክንያት የሚደርስባቸውን ጉዳት ለመቋቋም የሚያስችል መሠረተ ልማት እንደሌላቸው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ያመለክታል። የገንዘብ ድጋፍ ከተገኘ ግን የሚሊየኖችን ህይወት ለማዳን እና የቅድመ ማስጠንቀቂያ ስርዓቶችን ለመዘርጋት እንደሚቻልም ይገልጻል።  በአዘርባጃን ዋና ከተማ ባኩ የተካሄደው 29ኛው ዓለም አቀፍ የአየር ንብረት ለውጥ ጉባዔ ቁልፍ እና አንገብጋቢ ጉዳይም ይህ ነበር። በአየር ንብረት ለውጥ ምክንያት ከፍተኛ ጉዳትን እያስተናገዱ ባሉ እንደ ኢትዮጵያ ያሉ ታዳጊ ሀገራት እየደረሰ ያለውን ጉዳት ለመቀነስ እንዲያስችል፣ ቃል የተገባው የገንዘብ ድጋፍ እንዲጨምር እና ተግባራዊ እንዲሆን ማድረግ። ቢኒያም ያዕቆብ በዓለም አቀፉ የአካባቢ እና ልማት ተቋም ከፍተኛ ጥናት አጥኚ ሲሆኑ በጉባዔው ላይ ታዳጊ ሀገራትን ወክለው ይደራደራሉ። የበለጸጉ ሀገራት የታሰበውን የገንዘብ ድጋፍ ለመስጠት ስምምነት ላይ ቢደርሱም፣ ታዳጊ ሀገራት ገንዘቡን ለማግኘት እንደ የዓለም ባንክ ወይም የአየር ንብረት ፈንድ ያሉ ተቋማት ማመልከቻዎች ማቅረብ ይጠበቅባቸዋል።  ከዚህ በፊት በታየው ልምድ ግን ብዙዎቹ ታዳጊ ሀገራት ይህ ገንዘብ ለማግኘት የሚያስችሉ ፕሮጀክቶችን በሚፈለገው መሥፈርት እና ጊዜ ለማቅረብ እንደሚቸገሩ ባለሙያዎች ይገልጻሉ። ዶክተር ይተብቱ ሞገስ የደን ስነ-ምህዳር ባለሙያ ናቸው።  የታዳጊ ሀገራት አቅም ውሱንነት በአዘርባጃን ከተነሱ የድርድር አጀንዳዎች መካከል አንዱ መሆኑን አቶ ቢኒያም ያመለክታሉ።  ታዳጊ ሀገራት ካሉባቸው የውስጥ ችግር በተጨማሪ የበለጸጉ ሀገራት ገንዘቡን የሚለቁበት መንገድ ውስብስብ መሆንም ሌላው ችግር ነው። በመሆኑም ዶክተር ይተብቱ ኢትዮጵያ ይህን ውስብስብ አሰራር ተረድተው መረጃዎችን በፍጥነት ማጠናከር የሚችሉ ተቋማት እንዲቋቋሙ ይመክራሉ። የበለጸጉ ሀገራት እንዲሰጡ በሚጠበቀው የገንዘብ ድጋፍ ዙሪያ ስምምነት ላይ መድረስ ከተቻለ፣ ኢትዮጵያን ጨምሮ ታዳጊ ሀገራት በገንዘቡ መጠቀም የሚያስችል ብቅት ማሳየት ይጠበቅባቸዋል። እስከዛው ለአየር ንብረት መዛባት እምብዛም አስተዋፅኦ የሌላቸው የኢትዮጵያ አርሶ አደሮች እና አርብቶ አደሮች በተደጋጋሚ ከሚያጠቃቸው የድርቅ እና የጎርፍ አደጋ ለመላቀቅ በተስፋ ይጠብቃሉ። 

የማኅጸን በር ወይም ግድግዳ ውልቃት ተብሎ በተልምዶ የሚጠራው በኢትዮጵያ በብዛት የማይታወቅ እና ትኩረት ያልተሰጠው ነገር ግን በብዙ እናቶች ላይ የሚከሰት የጤና ችግር ነው። በእንግሊዘኛ አጠራሩ ፕሮላፕስ ተብሎ የሚጠራውና በሴቷ የመራቢያ አካላት ውስጥ ያሉ ጡንቻዎች በመላላት ወደ ውጭ የሚወጣው የማኅጸን በር ወይም ግድግዳ አብዛኛውን ጊዜ ከወሊድ በኋላ ከባድ ስራ በመስራት፣ ለረጅም ሰዓት በማማጥ፣ በቂ የሆነ ህክምና ካለማግኘት እና በመሳሰሉት ምክንያቶች እንደሚከሰት ባለሞያዎች ይገልጻሉ። ብዙ ሴቶችም ጉዳዩን አቅልለው በማየት የህክምና አገልግሎት ሳያገኙ ለአመታት ከችግሩ ጋር አብረው እንደሚኖሩ ጥናቶች ያሳያሉ። በዚህ የተነሳም ተደጋጋሚ ለሆነ ኢንፌክሽኖች (የሰውነት መቆጣት)፣ በጊዜ ሂደት የሽንት ማምለጥ፣ እና ይባስ ብሎም እንደማኅጸን ካንሰር ላሉ የከፉ የጤና ችግሮች ተጋላጭ እንደሚሆኑ በተለያየ ጊዜ የተሰሩ ጥናቶች አመላክተዋል። ኤደን ገረመው በዚህ ችግር ተጠቂ የነበሩ አንዲት እናት፣ የጤና ባለሞያ እና በዚህ ዙሪያ ግንዛቤ ለማስጨበጥ የሚሰራ ተቋምን አነጋግራ ተከታዩን አሰናድታለች።

ማራዶና እና ሊዮኔል ሜሲን የመሳሰሉ የዓለም ኮከብ ተጫዋቾችን ባፈራችውና ሦስት ጊዜ  እግር ኳስ ሻምፒዮና የሆነችው አርጀንቲና ፕሬዝዳንት ሃቪየር ሚሌ እና የእግር ኳስ ማኅበሩ ፕሬዚዳንት ክላውዲዮ ታፒያ በቡድኖች አደረጃጀት ጉዳይ እየተወዛገቡ ነው፡፡ የእግር ኳስ ክለቦች የንግድ ድርጅቶችን መልክ ይዘው እንዲዋቀሩ ይፈቅድላቸው ወይስ አይፈቀድላቸው የሚለው ዋነኛው የውዝግቡ መንስኤ መሆኑ ተመልክቷል፡፡ ፕሬዝዳንት ሚሌ ክለቦቹ የእንግሊዝ ፕሪሚየር ሊግ አደረጃጀትን ተከትለው ኃላፊነቱ የተወሰነ የግል ኩባንያ ወይም ማኅበር ሆነው በንግድ መልክ እንዲደራጁ ቢፈልጉም የእግር ኳስ ማህበሩ ፕሬዚዳንት አይደግፉትም፡፡   የእግር ኳሱ ፕሬዚዳንት ታፒያ ክለቦች በአባሎቻቸው ባለቤትነት  መተዳደራቸውን እንዲቀጥሉ የሚፈልጉ ሲሆን ለአክሲዮን መቅረብም ሆነ ለባለሀብቶች መሸጥ የለባቸውም ባይ ናቸው፡፡ የአርጀቲና ፕሬዝዳንት «የበለጠ ኢንቨትመንት ያመጣል፣ የአሠራር ቅልጥፍናንም ይጨምራል» በሚል ክለቦች በአባሎቻቸው ይሁንታ ወደ ንግድ ድርጅትነት እንዲቀየሩ የሚያስችሉ ህጎችን ቢያወጡም፣ የእግር ኳስ ማህበሩ ግን በዚያ መልኩ የተደራጁ ክለቦችን እንደማይቀበል ከወዲሁ አስታውቋል፡፡ ዓለም አቀፉ የእግር ኳስ ፌዴሬሽን  (ፊፋ) እና የደቡብ አሜሪካ የእግር ኳስ ፌደሬሽን የአርጀንቲና መንግሥት በእግር ኳስ ጉዳይ የሚያደርገውን ጣልቃ ገብነት እንደማይቀበሉት በመግለጽ አስጠንቅቀዋል፡፡ ተችዎች የአርጀንቲና እግር ኳስ በሙስና፥ በደካማ አሠራርና ገና ብቅ ያሉ ወጣት ተጫዋቾችን አስቀድሞ በመሸጥ ላይ ያተኮረ ነው ሲሉ ይከሡታል፡፡ የእግር ኳስ ፌደሬሽኑ ፕሬዝዳንት እ አ አ እስከ 2028 በኃላፊነት እንዲቀጥሉ የተመረጡ በመሆናቸው ሁኔታውን የበለጠ አስቸጋሪ ማድረጉ ተጠቅሷል፡፡ የአርጀንቲና ፕሬዝዳንት በማኅበሩ አሠራር ላይ ምርመራ እንደሚደረግ የተናገሩ ሲሆን የስፖርት ማህበሩ ከመንግስት የሚያገኛቸው አንዳንድ ጥቅማ ጥቅሞችም እንዲቀነሱ አድርገዋል፡