የዩናይትድ ስቴትስ ፕሬዝደንት ጆ ባይደን አንጎላን በመጎብኘት ላይ ናቸው። በአፍሪካ የመጀመሪያቸው ለኾነው እና በእርግጥም እንደፕሬዚደንት የመጨረሻቸው ለሚሆነው ጉብኝት አንጎላ የገቡት ፕሬዝደንት ባይደን በፕሬዝደንታዊው ቤተ መንግሥት የሞቀ አቀባበል ተደርጎላቸዋል። ባይደን ዩናይትድ ስቴትስ እና አፍሪካ ባላቸው ግንኙነት እንደሚኮሩ ተናግረዋል። የቪኦኤዋ የኋይት ሐውስ ዘጋቢ አኒታ ፓወል ከአንጎላ ዋና ከተማ ከሉዋንዳ የላከችው ዘገባ ቆንጅት ታየ ወደ አማርኛ መልሳዋለች።

በአማራ ክልል ደቡብ ወሎ ዞን ደላንታ ወረዳ በመንግሥት የጸጥታ ኃይሎችና በፋኖ ታጣቂዎች መካከል በቀጠለው ግጭት ምክኒያት ሰብአዊና ቁሳዊ ጉዳቶች መድረሳቸውን ነዋሪዎች አስታወቁ፡፡ በተለይ “ጸሐይ መውጫ” በተባለው አካባቢ ለአምስት ቀናት የዘለቀና በከባድ መሳሪያ የታገዘ የተኩስ ልውውጥ መደረጉን ነዋሪዎቹ አመልክተው ከደረሰው ሰብአዊ ጉዳት በተጨማሪ የአርሶ አደሮች ቤትና የደረሱ ሰብሎች መቃጠላቸውን ተናግረዋል። ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

በአፍሪካ የሚካሄዱ ምርጫዎች በአብዛኛው ከፍተኛ ፉክክር እንዲሁም ውጥረት የሚታይባቸው ናቸው። ይህም ለድምጽ ሰጪዎች ጤና መልካም እንዳልኾነ ተነግሯል። በጋና የሚገኙና በተለያዩ ዘርፎች ላይ የተሠማሩ ባለሞያዎች እንደሚሉት፣ የምርጫ ዘመቻዎች፣ የመራጮች መዳከምና መሰላቸት፣ እንዲሁም የፖለቲካ ውጥረትና ሁከት ይመጣል የሚል ፍራቻ መኖር እስከ ሞት የሚያደርሱ ሁኔታዎችን ሊፈጥሩ ይችላሉ። ሰናኑ ቶድ ከአክራ ጋና የላከውን ዘገባ እንግዱ ወልዴ ወደ አማርኛ መልሶታል።

በኢትዮጵያ፣ በተለይም በአማራና በኦሮሚያ ክልሎች በአማጽያን እና በፌዴራል ኃይሎች መካከል ተባብሶ የቀጠለው ግጭት፣ በሺሕ ለሚቆጠሩ ሲቪሎች ሞትና በሚሊዮኖች ለሚቆጠሩ ደግሞ መፈናቀል ምክንያት ኾኗል። ጠቅላይ ምኒስትር ዐብይ አህመድ በሥልጣን በቆዩባቸው ባለፉት አምስት ከመንፈቅ ዓመታት፣ በኦሮሚያ፣ በትግራይና በአማራ ክልሎች የተካሄዱ ግጭቶችንና ተግባራዊ ያልሆኑ የሰላም ጥሪዎችን ወደኋላ የሚመለከተው በሃሩን ማሩፍ የተዘጋጀ ትንታኔ ነው። እንግዱ ወልዴ ወደ አማርኛ መልሶታል።

የሥልጣን ዘመናቸው ሊያበቃ አንድ ወር የሚጠጋ ጊዜ የቀራቸው የዩናይድ ስቴትስ ፕሬዝደንት ጆ ባይደን ወደ አፍሪካ ሀገር አቅንተዋል ። በዛሬው ዕለት ከአንጎላው ፕሬዝደንት ጋራ ሉዋንዳ ላይ ተገናኝተው መክረዋል። የባይደን የአፍሪካ ጉዞን ፖለቲካዊ እና ኢኮኖሚያዊ አንድምታ እንዲያስረዱን ባለሞያ ጋብዘናል። በዐዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የአፍሪካ እና እስያ ጥናት እና ምርምር ማዕከል ተባባሪ ፕሮፌሰር የሆኑትና በአሁኑ ወቅት በአሜሪካ በሚገኘው ዱኬን ዩንቨርስቲ በአፍሪካ ጥናት ማዕከል ተጋባዥ ፕሮፌሰር ዶ/ር ሳሙዔል ተፈራ ጉብኝቱ ወቅታዊና ተገቢ ነው ያሉበትን ምክኒያት አብራርተዋል።  

President Joe Biden has asked Congress for an additional $24 billion to support Ukraine and replenish U.S. weapons stockpiles, two U.S. officials tell VOA. Some Republicans are already opposing the request.

More than 2,600 people were killed in Sudan in October, according to the Armed Conflict Location and Event Data Project, which called it the bloodiest month of the country’s war.

የትግራይ ክልል ትራንስፖርትና መገናኛ ቢሮ፣ የኢትዮጵያ አየር መንገድ፣ አክሱም ለሚከበረው ኅዳር ጽዮን ማርያም ክብረ በዓል ተጓዦች ላይ «የተጋነነ» የትኬት ዋጋ ጭማሪ አድርጓል በማለት ወቀሳ አቅርቧል፡፡ በተጓዦች ላይ የተደረገው የዋጋ ጭማሪ፣ “አየር መንገዱ ለትግራይ ሕዝብ «ፍትሃዊ አገልግሎት ለመስጠት ያለውን ቁርጠኝነት ጥያቄ ውስጥ የሚጥል» እንደኾነና “ውሳኔው ፖለቲካዊ ይዘት እንዳለው” ቢሮው ገልጿል። በጉዳዩ ላይ ለአሜሪካ ድምጽ ማብራሪያ የሰጡት የቢሮው ኃላፊ አቶ ታደለ መንግሥቱ፣ አየር መንገዱ ማብራሪያ እንዲሰጥ ጠይቀናል ብለዋል፡፡ የአክሱም ከተማ የባህልና ቱሪዝም ጽሕፈት ቤት አስተባባሪ አቶ ዘረዳዊት ፀጋይ በበኩላቸው፣ የቲኬት ዋጋ ጭማሪው በጎብኝዎች ላይ ቅሬታ መፍጠሩን ገልጸው ተጓዦቹ ከአዲስ አበባ አክሱም ለደርሶ መልስ ጉዞ እስከ 42 ሺሕ ብር መክፈላቸውን ተናግረዋል፡፡ ከኢትዮጵያ አየር መንገድ የኮርፖሬት ኮምዩኒኬሽን ኃላፊዎች አስተያየት ለማግኘት ያደረግነው ጥረት አልተሳካም። በጉዳዩ ላይ የጹሑፍ መግለጫ እንደሚያወጡ ገልጸውልናል። ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

ተመራጩ ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ የዩናይትድ ስቴትሱ የብረታ ብረት ኩባንያ - ‘ዩኤስ ስቲል’ ያለበትን ዕዳ በሙሉ ክፍያ በመፈጸም፤ በ14.9 ቢሊዮን ዶላር ወጭ ወደ ጃፓኑ የቴክኖሎጂ ኩባንያ ‘ኒፖን ስቲል’ ለማዛወር የተያዘውን ዕቅድ እንደሚያግዱ አስታወቁ። ትራምፕ በትላንትናው ዕለት ‘ትሩዝ ሶሻል’ በተባለው የማኅበራዊ ሚዲያ መልዕክት መላላኪያቸው ላይ ባሰፈሩት ጽሁፍ፤ በአንድ ወቅት “ገናና እና ብርቱ የነበረው ‘ዩኤስ ስቲል’” የውጭ አገር ኩባንያ በሆነው በጃፓኑ ‘ኒፖን ስቲል’ የመገዛቱን ዕድል ሙሉ በሙሉ እቃወማለሁ« ሲሉ ጽፈዋል። አያይዘውውም »በተከታታይ የሚፈጸሙ የግብር ማበረታቻዎችን እና ቀረጥ ነክ ርምጃዎችን በመውሰድ ‘ዩኤስ ስቲል ዳግም ገናና እና ጠንካራነቱን እንዲጎናጸፍ እናደርገዋለን’ ያሉት ትራምፕ፤ ‘ይህም በፍጥነት እውን ይደረጋል፣ እንደ ፕሬዝዳንትም ስምምነቱ ተግባራዊ እንዳይሆን አደርጋለሁ« ሲሉ አቁማቸውን ገልጸዋል። ከኒፖን ስቲል ጋራ የደረሰው የሽያጭ ስምምነት ‘ሞን ቫሊ ፔንስልቬንያ’ በሚገኘው ፋብሪካው ላይ በቂ መዋዕለ ንዋይ ማፍሰስ ያስችለኛል’ ሲል የተከራከረው ‘ዩኤስ ስቲል’ በበኩሉ “ሽያጩ ከታገደ ግን ፋብሪካውን ለመዝጋት እገደዳለሁ” ብሏል። ገዥው ‘ኒፖን ስቲል’ በፊናው ከትራምፕ አስተያየት በኋላ ባወጣው መግለጫ፤ “የዩናይትድ ስቴትስን ኢንዱስትሪ ዘርፍ፣ የሀገር ውስጥ የአቅርቦት ስርአቷን ፈታኝ ሁኔታዎችን የመቋቋም አቅም እና የአሜሪካን ብሄራዊ ደህንነት በሚያጠናክር መልኩ ዩኤስ ስቲል’ን ተንከባክቦ ለመያዝ እና ለማሳደግ ቁርጠኝስ ነኝ” ብሏል። “በማኅበር የተደራጁ ሠራተኞች ባሉት ‘ዩኤስ ስቲል’ ኩባንያ ላይ ከ2.7 ቢሊዮን ዶላር ያላነሰ መዋዕለ ንዋይ ወጭ እናደርጋለን። ዓንምለም አቀፍ ደረጃው የተጠበቀ የቴክኖሎጂ ፈጠራ አቅማችንን ተጠቅመንም በዩኤስ ስቲል ውስጥ የሚገኙ አሜሪካውያን የብረታብረት ሰራተኞች ለአሜሪካውያን ደንበኞቻቸው ጥራታቸው እጅግ የላቀ የብረታ ብረት ምርቶችን እንዲያመርቱ እናስችላቸዋለን» ሲል የጃፓኑ ኩባንያ እቅዱን ዘርዝሯል። የሽያጭ ስምምነቱን ተከትሎም የባለቤትነት ይዞታ ዝውውሩ የያዝነው የአውሮፓውያኑ 2024 ዓ.ም. ከመጠናቀቁ አስቀድሞ፣ ፕሬዝዳንት ጆ ባይደን በሥልጣን ላይ እያሉ ይጠናቀቃል’ ሲል ‘ኒፖን ስቲል’ ባለፈው ወር በተካሄደው የዩናይትድ ስቴትስ ብሔራዊ ምርጫ ማግስት ነበር ይህንኑ እቅዱን ይፋ ያደረገው። ይሁን እንጂ ባይደንም ’ዩኤስ ስቲል’ “በአገር ውስጥ ኩባንያ ባለቤትነት የሚተዳደር፣ የአሜሪካ ብረታ-ብረት ኩባንያ ሆኖ መቀጠሉ አስፈላጊ ነው” ሲሉ ስምምነቱን እንደሚቃወሙ ገልጸዋል። በሌላ በኩል የትራምፕ በዓለ ሲመት እንደ አውሮፓውያን የቀን አቆጣጠር ጥር 20 ይፈጸማል።

«ሕግ ሲዳኝ» በሕግ ባለሞያው ሙሉጌታ አረጋዊ በቅርቡ የተጻፈ ሐሳብ ወለድ መጽሐፍ ነው። መጽሐፉ በሕግ ጉዳዮች ላይ ያተኮረና አኹናዊ የኢትዮጵያን የሕግ ሥርዐት አቅርቦ ለመመልከት የሚጋብዝ ነው። «መጽሐፉ ሁላችንም አለን የምንለውን እምነት ደግመን እንድናይ ይጋብዛል» የሚሉት ደራሲው ሙሉጌታ አረጋዊ፣ «መታሰቢያነቱም እምነታቸውን ደግመው ለመጠየው ፈቃደኛ ለኾኑ ብየዋለኹ» ብለውናል። ኢትዮጵያ ውስጥ “ልክ ነኝ” ብሎ የማመን ችግር እንዳለ መረዳታቸውን የገለጹት አቶ ሙሉጌታ፣በመጽሐፉ ውስጥ የተሳሉት ገጸ ባሕሪያትም «ልክ ነኝ» የሚል መከራከሪያ ይዘው ሙግት እንደሚገጥሙ ይናገራሉ። ፖሊስ፣ ዐቃቤ ሕግ ፣ ዳኛ በፍትሕ ሥርዐቱ ውስጥ ቁልፍ ሚና ያላቸው ባለሞያዎች ወደ እራሳቸው ተመልክተው «ትንሽ ተሳስቼ ሊኾን ይችላል» በሚል በመጠራጠር ቢያስቡ የተሸላ ሕይወት የመኖር ዕድል ይኖራል ብለው እንደሚያምኑ አቶ ሙሉጌታ ተናግረዋል። ይሕንን አስተሳሰባቸውን ከሕግ ፍልስፍና ጋራ በማዋሐድ በመጽሐፋቸው ውስጥ እንዲንጸባረቅ ማድረጋቸውን ተናግረዋል። በመጽሐፉ ይዘት ዙሪያ አነጋግረናቸዋል። ውይይቱን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

በካሊፎርኒያ ግዛት የምትገኘው ሎስ አንጀለስ ከተማ ለስደተኞች ከለላ የሚሰጥ ድንጋጌ አጽድቃለች። ውሳኔው የተላለፈው፣ ተመራጩ ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ በጥር ወር ሥልጣን ሲረከቡ ስደተኞችን በጅምላ ወደ ሀገራቸው ለመመለስ ቃል መግባታቸውን ተከትሎ ነው። ድንጋጌው የፌደራል ባለሥልጣናት ሕጋዊ ሰነድ የሌላቸውን ስደተኞች ከማባረር ማገድ ባይችልም፣ ከተማዋ ለስደተኛ ነዋሪዎቿ ከለላ ለመስጠት የገባችውን ቃል እንደሚያጠናክር ተገልጿል። አንጄሊና ባግዳሳሪያን በዚህ ዙሪያ ያጠናቀረችውን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።  

የኢትዮጵያ የኢትዮጵያ ጠቅላይ ሚኒስትር በትጥቅ ትግል ላይ ለሚገኙ ኃይሎች በድጋሚ የሰላም ጥሪ ሲያቀርቡ፣ አስተያየት የሰጡን ተቃዋሚ የፖለቲካ ፓርቲዎች “መንግሥት ቁርጠኝነት ይጎድለዋል” ብለዋል፡፡ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ፣ በፓርቲያቸው አምስተኛ ዓመት የምስረታ በዓል ዝግጅት ላይ በአማራና በኦሮሚያ ክልል ላሉ የትጥቅ ታጋዮች ባስተላለፉት መልዕክት “አንድ ሺህ ዓመት ቢታገሉ ስለማያሸንፉን፣ ወደሰላም እንዲመጡ ጥሪ አቀርብላቸዋለሁ” ሲሉ ተናግረዋል። አስተያየታቸውን የሰጡን ሦስት ተቃዋሚ ፖለቲካ ፓርቲዎች አመራሮች በበኩላቸው፣ በመንግሥት ተደጋጋሚ የሰላም ጥሪዎች ቢቀርቡም፣ የፖለቲካ ቁርጠኝነት ግን አይስተዋልም ብለዋል፡፡ ተፋላሚ ወገኖች ለሰላም ድርድር የየራሳቸው ኃላፊነት ቢኖርባቸውም፣ መንግሥት የመሪነቱን ሚና መወጣት እንዳለበትም ይመክራሉ፡፡ ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

ባይደን የደቡብ ምዕራባዊ አፍሪካዋን ሀገር በመጎብኘት የመጀመሪያ የአሜሪካ ፕሬዝደንት ናቸው። ጉብኝታቸው በዋናነት ከአፍሪካ አህጉር የሚወጡ ውድ ማዕድኖች እየተስፋፋ ወደሚገኘው የአንጎላ ወደብ የሚያጓጉዘው የባቡር መሥመር ላይ ያተኮረ እንደሚሆንም ተመልክቷል። በተጨማሪም የአህጉሪቱ ዕድገት አውታሮች ይጠናከሩ ዘንድ ዲሞክራሲ እና መረጋጋት እንደሚያስፈልግ  ያሰምሩበታል፡፡  የቪኦኤዋ የኋይት ሐውስ ዘጋቢ አኒታ ፓወል ከዋሽንግተን ያጠናቀረችው ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ። 

ትግራይ ክልል ውስጥ ዐድዋ ከተማ፣ አንዲት አዳጊን አግተው በመውሰድ መግደላቸው በፍርድ ቤት ተረጋግጦ “ጥፋተኛ” የተባሉ ሁለት ተከሳሾች፣ አንደኛው በሞት አንደኛው ደግሞ በዕድሜ ልክ እስራት እንዲቀጡ፣ ዛሬ ኅዳር 23 ቀን 2017 ዓ.ም. የዋለው ችሎት ፈረደ። በትግራይ ክልል ማዕከላዊ ዞን ዐድዋ ከተማ መጋቢት 10 ቀን 2016 ዓ.ም. ምሽት ላይ ከቤት ወጥታ የቋንቋ ትምሕርት ወደ ምትከታተልበት ትምሕርት ቤት በማምራት ላይ የነበረችን አንዲት አዳጊ፣ በተለምዶ ባጃጅ ተብሎ በሚጠራ ባለ ሦስት እግር ተሽከካሪ በመጠቀም አግተው ወስደዋታል፣ በኋላም ገድለዋታል በሚል ክስ ቀርቦባቸው የነበሩት ተከሳሾች ዛሬ ተፈርዶቻቸዋል። የመቐለ ዞን ፍርድ ቤት ዛሬ ሰኞ ኅዳር 23 ቀን 2017 ዓ.ም. በዋለው ችሎት፣ የ16 ዓመት አዳጊ ማኅሌት ተኽላይን በመግደል ተከሰውና ጥፋተኛ ተብለው የፍርድ ውሳኔያቸውን ለመጠባበቅ ለዛሬ ተቀጥረው ከነበሩት ሁለት ተከሳሾች፣ አንደኛው የ24 ዓመት ዓወት ነጋሲ ሓጎስ ሞት ሲፈረድበት፣ ሁለተኛው የ20 ዓመቱ ናሆም ፍፁም ኃይሉ ደግሞ በዕድሜ ልክ ጽኑ እስራት እንዲቀጣ ተፈርዶበታል። ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

በኢራን የሚደገፉት የኢራቅ ታጣቂዎች  የሶሪያ መንግሥት ትልቋን የአሌፖ ከተማ በያዙት ታጣቂዎች ድንገተኛ ግሥጋሤ ላይ የሚያካሂደውን የመልሶ ማጥቃት ዘመቻ ለመደገፍ ወደሶሪያ ዘምተዋል ሲሉ አንድ የታጣቂዎቹ ባለስልጣን እና የሶሪያ  የጦርነት ተከታታይ አካል  አመልክተዋል፡፡ በጂሃዳዊው ሃያት ታህሪር አልሻም ቡድን የሚመሩት ሰርጎ ገቦቹ ባለፈው ሳምንት አሌፖ ላይ ከሁለት አቅጣጫ ጥቃት አድርሰው ወደ ገጠራማዎቹ ኢድሊብ እና ሃማ ግዛቶች ተሻግረዋል፡፡ የኢራኑ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር አባስ አርጋቺ ከሶሪያው ፕሬዘዳንት በሽር አሳድ ጋር ትላንት እሁድ ደማስቆ ላይ የተገናኙ ሲሆን፤ ቴህራን ለሶሪያ መንግሥት ሙሉ ድጋፍ እንደምታደርግ አስታውቀዋል፡፡ የውጭ ጉዳይ ሚንስትሩ ትላንቱኑ በመቀጠል  ከአማጺያኑ ዋና ደጋፊ ጋር ለመወያየት ወደ ቱርክ አንካራ ተጉዘዋል፡፡ መቀመጫውን በብሪታንያ ያደረገው የተቃዋሚዎች  የሶሪያ የሰብዓዊ መብት ተከታታይ ቡድን  ወደ 200 የሚጠጉ ኢራቃውያን ታጣቂዎች በአነስተኛ የጭነት መኪናዎች ወደ ሶሪያ ማቅናታቸውን አስታውቋል። የሶሪያ ጦር  የአማጺያኑን ጥቃት  በመመከት በሚያካሂደው ውጊያ ለማገዝ  አሌፖ ላይ  ይሰፍራሉ ተብሎ እንደሚጠበቅም አክሎ አስታውቋል፡፡

የጀርመን ውጭ ጉዳይ ሚኒስትር አናሌና ቤርቦክ ቤጂንግ ለሞስኮ የምታደርገውን ድጋፍ ግንኙነታቸውን እንደሚያሻክር በመግለጽ ቻይና የዩክሬንን ግጭት ለማስቆም እንድታግዝ የቻይና አቻቸውን አስጠንቅቀዋል፡፡ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሯ ይሄንን ያሉት በቤጂንግ ባደረጉት ንግግር ነው፡፡ አናሌና ከአንድ ሺህ ቀናት በላይ የፈጀው ጦርነት አለምን ሁሉ እየጎዳ መሆኑን ጠቅሰው፤ የሰሜን ኮሪያ ወታደሮች በጦር ሜዳ ያላቸውን ሚና እና በግጭቱ በቻይና የተሰሩ ድሮኖች ጥቅም ላይ መዋላቸውን አውግዘዋል፡፡ አናሊና ቤርቦክ “ዛሬ ቻይና ያለሁት ለዚሁ ነው” ያሉ ሲሆን ሁሉም የመንግስታቱ ድርጅት ቋሚ የጸጥታው ምክርቤት አባል “ለአለም ሰላም እና ደህንነት ሃላፊነት አለበት” በማለት ተናግረዋል፡፡ በርሊን ቁልፍ በሆኑ ጉዳዮች ላይ ከቻይና ጋር የተሻለ ግንኙነት ለመፍጠር በምታደርገው ጥረት የጀርመኗ ከፍተኛ ዲፕሎማት ከአቻቸው ዋንግ ዪ ጋር “ስልታዊ ውይይት” ለማድረግ ተገናኝተዋል። ዋንግ ለጀርመን አቻቸው “የዓለም ሁለተኛ እና ሦስተኛ ትልቅ ምጣኔ ሃብት ባለቤት” እንዲሁም “በነውጥ ውስጥ ባለው ዓለም አቀፍ ሁኔታ ውስጥ እንደ ታላላቅ ኃያላን" ሃገራት ቻይና እና ጀርመን ግንኙነታቸውን ማሻሻል አለባቸው ብለዋል፡፡  

President Joe Biden announced Sunday he pardoned his son Hunter, who was facing sentencing this month in two federal cases. Biden had previously pledged not to take such action, but in a statement Sunday he said the move was in response to what he called selective and unfair prosecution.

A disputed penalty call sparked violence and a stampede at a soccer match in southeast Guinea, killing at least 56 people according to a provisional toll, the government said on Monday. An investigation is under way, authorities said.

Police say 224 people were detained «over the past few days» of ongoing opposition mass protests following the government’s decision to suspend negotiations to join the European Union. Georgia's interior ministry said Monday that 21 police officers were injured on Sunday.

የጡት ካንሰር በጡት ውስጥ የሚገኙ ህዋሳቶቻችን ከተገቢ መጠን በላይ እራሳቸውን ማባዛት ሲጀመሩ የሚከሰት የጤና ችግር ነው፡፡ ይህን መሰሉ የህዋሳት መባዛት በጊዜ ህክምና ካልተደረገለት እስከ ህይወት ማለፍ ድረስ የሚደርስ የጤና ተግዳሮት ነው፡፡ ለመሆኑ በበሽታው ዙሪያ ግንዛቤ ለመፍጠር በተለያዩ የአፍሪካ ሀገራት የሚደረጉ እንቅስቃሴዎች ምን ይመስላሉ?

የሶሪያ አማፂ ተዋጊዎች ከ2016 ወዲህ ለመጀመሪያ ጊዜ የሶሪያን ግዙፍ ከተማ አሌፖን መቆጣጠራቸውን የሶሪያን ጦርነት የሚከታተለው ተቋም በዛሬው ዕለት አስታውቋል ። ጦርነቱ በቀጠለበት በአሁኑ ሰዓት የመንግስት ሃይሎች እና የሩሲያ የጦር አውሮፕላኖች  በከተማይቱ የተለያዩ ስፍራዎች ላይ የአየር ጥቃት መፈጸማቸው ተገልጿል። በጦርነት በተመሰቃቀለችው ሀገር ዙሪያ ጥናቶችን የሚያከናውነው ተመራማሪዎችን ያቀፈው የሶሪያ የሰብዓዊ መብቶች ታዛቢ የተሰኘው ተቋም እንዳስታወቀው በአልቃይዳ የቀድሞ የሶሪያ ቅርንጫፍ የሚመራው የጂሃዲስት ህብረት እና አጋር አንጃዎች የአሌፖን ከተማ አብዛኛው ክፍልን ፣ የመንግስት ማዕከላትን እና ማረሚያ ቤቶችን ተቆጣጥረዋል። የአማፂ ኃይሎች ከሶሪያው ፕሬዝዳንት ባሻር አል አሳድ መንግስት ታማኝ ኃይሎች ጋር ከታዋጉ በኃላ አርብ ዕለት ወደ በከተማይቱ አንዳንድ ክፍሎች መግባታቸውን ለደህንነታቸው ሲባል ስማቸውን መግለጽ ያልፈለጉ በአሌፖ የሚገኙ እማኞች ለቪኦኤ አረጋግጠዋል። የሶሪያ የሰብዓዊ መብቶች ታዛቢ ተቋም ከረቡዕ ጀምሮ በተቀሰቀሰው ግጭት 277 ሰዎች መሞታቸውን እና አብዛኞቹ አማፂያን እና የሶሪያ ወታደሮች እንደሆኑ አስታውቋል። ይሁን እንጂ የተባበሩት መንግስታት የሶሪያ ቀውስ ምክትል የሰብዓዊ እርዳታ አስተባባሪ ዴቪድ ካርደን በትናንትናው ዕለት እንደተናገሩት በጦርነቱ ህጻናትን ጨምሮ ቢያንስ 27 ንፁሀን ዜጎች ህይወታቸውን አጥተዋል። የሶሪያ ጦር አርብ ባወጣው መግለጫ ፣በአሌፖ እና ኢድሊብ ገጠራማ አካባቢዎች የሚንቀሳቀሱት ሀይሎቹ በአሸባሪ ድርጅቶች የተሰነዘረውን ከባድ ጥቃት መመከት መቀጠላቸውን አስታውቋል ። ጦር ሰራዊቱ በአሌፖ ከተማ ስላለው ሁኔታ የሰጠው መግለጫ የለም።

የሶማሊያ፣ ኢትዮጵያ፣ ኬንያ እና ዩጋንዳ መሪዎች የአፍሪካ ቀንድ ቀጣናዊ ውጥረቶችን «ለመቀነስ» ስብሰባ ለማድረግ ማቀዳቸውን የኬንያው ፕሬዝዳንት ዊሊያም ሩቶ ትናንት አርብ አስታውቀዋል። ሩቶ ይህንን የተናገሩት የምስራቅ አፍሪካ ማህበረሰብ 24ኛ መደበኛ የመሪዎች ጉባኤውን ባካሄደበት ታንዛኒያ፣ አሩሻ ባደረጉት ንግግር ነው። የማህበረሰቡ አዲስ ሊቀመንበር ሩቶ ፣ ስብሰባው የሚደረግበትን ቀን ይፋ አላደረጉም ።ስብሰባው እርግጥ ከሆነ ፣አዲስ አበባ እና ሶማሌላንድ አወዛጋቢውን የመግባቢያ ሰነድ በአውሮፓዊያኑ ጥር 1 ፣2024 ከተፈራረሙ ወዲህ በሶማሊያ እና በኢትዮጵያ መካከል የሚደረግ የመጀመሪያ የፊት ለፊት ስብሰባ ይሆናል። የሶማሊያ መሪዎች የመግባቢያ ሰነዱ እስካልተሰረዘ ድረስ ከኢትዮጵያ መሪዎች ጋር ምንም አይነት ቀጥተኛ ንግግር እንደማይኖር አጽንኦት ሲሰጡ ሰንብተዋል። ቱርክ ቀደም ሲል ፣ በሶማሊያ እና በኢትዮጵያ መካከል በሐምሌ እና ነሐሴ ወራት ሁለት ስብሰባዎችን በአንካራ ላይ አመቻችታ ነበር ።በእነዚህ ስብሰባዎች ላይ ልዑካኑ ፊት ለፊት ባለመገናኘታቸው ተጨባጭ እድገት ሳይገኝ ቀርቷል። በአውሮፓዊያኑ መስከረም 17 ሊካሄድ ታቅዶ የነበረው ሶስተኛው ዙር ውይይት ላልተወሰነ ጊዜ ተራዝሟል። ሶማሊያ የምስራቅ አፍሪካ የኢኮኖሚ ማህበረሰብ 8ኛ አባል ሀገር ሆና የተቀላቀለችው በዚህ ዓመት መጀመሪያ ላይ ነው። «የቀጠናችንን ሰላም ለማስጠበቅ ፣ ለቀጠናችን ፀጥታና መረጋጋት መዋለ ነዋይ ለማፍሰስ የጋራ ጥረት (ያሻል) » ፣ በማለት ጥሪ ያቀረቡት ሩቶ ፣ በንግግራቸው ወቅት ሰላምና መረጋጋትን ማስጠበቅ ፣ በቀጠናው የመዋለ ነዋይ ፍሰትን እንደሚያሳድግ ገልጸዋል። «በተጨማሪም ፣ በአፍሪካ ቀንድ ያለውን ውጥረት ለመቀነስ በፕሬዚዳንት ሙሴቬኒ፣ በራሴ፣ በወንድሜ ሀሰን ሼክ እና በጠቅላይ ሚንስትር አብይ መካከል ምክክር ለማድረግ አቅደናል ።ምክንያቱም የሶማሊያ ደህንነት እና መረጋጋት ፣ ለቀጠናው መረጋጋት ፣ ለንግድ ሰዎች ፣ ለመዋለ ነዋይ አፍሳሾች እና ስራ ፈጣሪዎች እመርታ በእጅጉ አስተዋጽኦ አለው ” ሲሉም አክለዋል። ኬንያ በደቡብ ሱዳን የሰላም ጥረቶች ውስጥ እየሰራች መሆኗን የተናገሩት ሩቶ ፣ በዴሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ እና በአፍሪካ ቀንድ ሰላምን ለማረጋገጥ ከሌሎች አጋር መንግስታት ጋር እየሰራች መሆኗን እስታውቀዋል። “የዴሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ እና ሶማሊያ መረጋጋት ለቀጠናው ብልጽግና ቁልፍ ሚና አለው » ሲሉ ሩቶ በትናንትናው ዕለት በኤክስ አውታር ላይ አጋርተዋል።

  የዩክሬኑ ፕሬዚደንት ቮሎድሜር ዜለንስኪ ፣ ሀገራቸው የሰሜን አትላንቲክ  የጦር ቃልኪዳን ድርጅት -ኔቶን  ተቀባይነት ማግኘት ከቻለች  «የጋለ ጦርነት ምዕራፍ» ሲሉ የጠሩትትን በሩሲያ የታወጀጦርነት ለማስቆም እንደሚቻል ተናገሩ።  በትናንትናው ዕለት  ከስካይ ኒውስ ቴሌቭዥን ጣቢያ ጋር ባደረጉት  ቃለ ምልልስ ዜለንስኪ የሀገሪቱ ያልተያዙ ግዛቶች በኔቶ ከለላ ስር ከዋሉ  እና ህብረቱን ለመቀላቀል በቀረበው ጥሪ መሰረት የዩክሬን ዓለም አቀፍ ድንበሮች ዕውቅና ካገኙ፣ ሀገራቸው ተኩስ አቁምን  ለማጤን ፍቃደኛ መሆኗን ተናግረዋል ። በአውሮፓዊያኑ  2014 ሩሲያ የዩክሬን ግዛት የነበረችው  የክራይሚያን ባሕረ ገብ መሬት በኃይል ወደ ግዛቷ ከመቀላቀሏ በተጨማሪ ፣ በየካቲት 2022  ሙሉ ወረራ በማወጅ  ከአጠቃላይ የዩክሬን ግዛት  20 በመቶውን ተቆጣጥራለች። «የጋለውን የጦርነት ምዕራፍ መቋጨት ከፈለግን ፣በእጃችን ያሉ የዩክሬን ግዛቶችን በኔቶ ጥላ ስር ማድረግ  አስፈላጊ ነው» ያሉት ዘለንስኪ በሩሲያ ቁጥጥር ስር ያሉ የሀገሪቱ ምስራቃዊ ክፍሎች  «በዲፕሎማሲያዊ መንገድ» ሊመለስ እንደሚችሉ አክለዋል። የእሳቸው ንግግር የተሰማው ፣ የአሜሪካ አዲሱ ተመራጭ ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ ሩሲያ ወረራ ከጀመረች ወዲህ  ዩናይትድ ስቴትስ ዩክሬንን ለመደገፍ  ያፈሰሰችውን በቢሊዮን የሚቆጠር ዶላር በተመለከተ ትችት በሰነዘሩ ማግስት ነው።  ትራምፕ ዋይት ሀውስን መልሰው ከተረከቡ በኃላ  በ24 ሰዓታት ውስጥ ጦርነቱን ማቆም እንደሚችሉም ገልጸዋል ። ይህ  መግለጫ ዩክሬን አሁን ላይ  በሩሲያ  የተያዙባትን ግዛቶች አሳልፋ መስጠት  እንዳለባት አመላካች ተደርጎ  ተተርጉሟል። በዚህ ሳምንት መጀመሪያ ላይ ትራምፕ የዩክሬን እና የሩስያ ልዩ መልዕክተኛ ይሆኑ ዘንድ በመከላከያ ጉዳዮች ላይ ከፍተኛ አማካሪ ሆነው ያገለገሉትን ፣ጡረተኛውን ሌተናል ጄኔራል ኪት ኬሎግን  በእጩነት አቅርበዋል ።  ኬሎግ ዩክሬናውያን ወደ ድርድር ጠረጴዛው ካልመጡ የአሜሪካ ድጋፍ እንደሚያከትም የተናገሩ ሲሆን ፣  ለሩሲያው ፕሬዝዳንት ቭላድሚር ፑቲን ደግሞ  ወደ ጠረጴዛው ካልመጡ ዩናይትድ ስቴትስ ሩሲያዊያንን በጦርነት አውድማ ለመግደል የሚስችል ማናቸውንም ድጋፍ ለዩክሬናውያን እንደምትሰጥ ተናግረዋል። ላለፉት በርካታ ወራት ሩሲያ  ከጊዜ ወደ ጊዜ እያለ በመጣ ሁኔታ    ሰው አልባ አውሮፕላኖች፣ ሚሳኤል እና ተንሸራታች ቦምቦችን በመጠቀም የዩክሬይን ከተሞን  በኃያሉ እየደበደበች ትገኛለች። ይህም ህዝቦችን ተጎጂ ከማድረግ በተጨማሪ ፣ ቀዝቃዛው ወቅት እየተንሰራፋ  በመጣባት በአሁኑ  ጊዜ ለኃይል መሠረተ ልማቶች ውድመት ምክንያት ሆኗል። በዚህ ወር መጀመሪያ ላይ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ከፍተኛ ባለስልጣን ሮዝሜሪ ዲካርሎ ሞስኮ እያካሄደች ያለችው በዩክሬን የኃይል መሠረተ ልማት ላይ ያነጣጠረ ጥቃት ክረምቱን  «ጦርነቱ ከጀመረበት ጊዜ ጀምሮ ከነበሩት ሁሉ በጣም የከበደ  ሊያደርገው ይችላል » ሲሉ አስጠንቅቀዋል። ዩክሬን ከሩሲያ ወረራ ጋር በምታደርገው ውጊያ የሀገሪቱ  ከፍተኛ የውጭ ደጋፊ ሆኖ የሰነበተው  የዩኤስ ፕሬዝዳንት ጆ ባይደን አስተዳደር እና የኪየቭ አውሮፓውያን አጋሮች ፣ ሩሲያ ውስጥ ባሉ ኢላማዎች ላይ የረጅም ርቀት ሚሳኤሎች ለጥቅም እንዲውሉ ከፈቀዱ ወዲህ  ዩክሬን የበረታ የመልሶ ማጥቃት ዘመቻ ጀምራለች።

ግድያ ሲፈጸም ያሳያሉ የተባሉ እና በቅርቡ በሶሻል ሚዲያ የተለቀቁ ቪኦኤ ያላረጋገጣቸው የቪዲዮ ክሊፖችን በተመለከተ የፋኖ ታጣቂ ቡድን እጁ እንደሌለበት አስታውቋል። የፌዴራል እና የክልል ባለሥልጣናት ግን “የጭካኔ ድርጊት” ብለው የገለጹትንና በኦሮሚያ ክልል ሰሜን ሸዋ ዞን ውስጥ ተገድሏል የተባለውን ወጣት በተመለከተ ባለፈው ሐሙስ ዕለት በጽኑ አውግዘዋል። በአማራ ክልል የትጥቅ ትግል በማካሄድ ላይ ከሚገኙት ቡድኖች መካከል አንዱ የሆነው ‘የአማራ ፋኖ ሕዝባዊ ድርጅት’ መሪ እንደሆኑ የነገሩን አቶ እስክንድር ነጋ፣ በቪዲዮ ላይ ግድያ ያሳያል የተባለውን ድርጊት በተመለከተ ቡድኑ ተጠያቂ እንዳልሆነ አስታውቀዋል።

ዓለም አቀፉ የሰብአዊ መብት ተሟጋች ድርጅት አምነስቲ ኢንተርናሽናል በትላንትናው ዕለት ይፋ ባደረገው ሪፖርቱ የነሀሴ ወር የናይጄሪያን መንግሥት በመቃወም የተካሄዱ ሰልፎች ተከትሎ ባደረገው ምርመራ ባለሥልጣናቱ በወሰዷቸው ርምጃዎች ተቃዋሚዎችን ገድለዋል፤ ከ1 ሺሕ 200 በላይ ሰዎችን ደግሞ አስረዋል ብሏል። የአምነስቲ ምርመራ ውጤት የተሰማው በናይጄሪያ ዜጎች መብታቸውን የሚገልጡባቸው መንገዶች እየጠበቡ የመምጣታቸው ስጋት እየያለ በመጣበት ወቅት ነው። ቲሞቲ ኦቢዙ ከአቡጃ ያደረሰንን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

ዛሬ በሚከበረው የምስጋና ቀን በርካታ አሜሪካውያን በማዕድ ዙሪያ ይሰበሰባሉ። በቅርቡ የወጣ ሪፖርት እንዳመለከተው ግን በአሜሪካ ትልቋ ከተማ የሚገኙ በርካታ ነዋሪዎች የምግብ ዋስትና እጦት ገጥሟቸዋል። በኒው ዮርክ ከተማ የሚገኙ የነፃ ምግብ ማደያዎች ተጠቃሚያቸው እየጨመረ መጥቷል። ከነዚኽም ውስጥ የመተዳደሪያ ሥራ ያላቸውም ይገኙበታል። የቪኦኤዋ ቲና ትሪን የላከችው ዘገባ ነው እንግዱ ወልዴ ወደ አማርኛ መልሶታል፡፡

በምርጫ ቁሳቁስ እጥረት ምክንያት ለሁለተኛ ጊዜ የምርጫ ሂደቱን ባራዘመችው ናሚቢያ፣ ዛሬ 36 የምርጫ ጣቢያዎች በድጋሚ ተከፍተው ምርጫ ተካሂዷል። ረቡዕ እለት የተጀመረው የምርጫ ሂደት ባለፉት ሁለት ቀናት በገጠሙ የቴክኒክ ችግሮች ምክንያት፣ የተረጋጋች እና ሰላማዊ ሀገር በመሆን በምትታወቀው ደቡባዊቷ የአፍሪካ አገር ውጥረት ፈጥሯል። ተቃዋሚዎችም የምርጫውን መዘግየት “አሳፋሪ” ብለውታል፡፡ አንዳንድ መራጮች ፕሬዘዳንታቸውንና፣ ህግ አውጭ አባላትን ለመምረጥ እስከ 12 ሰዓት በምርጫ መስጫ ጣቢያዎች ሰልፍ ላይ ማሳለፋቸው ተገልጿል፡፡ ይህም ናሚቢያ ከደቡብ አፍሪካ ነፃ ከወጣች እ.ኤ.አ. በ1990 ወዲህ፣ በስልጣን ላይ ላለው የደቡብ ምዕራብ አፍሪካ ህዝቦች ድርጅት (ስዋፖ) ፓርቲ የገጠመው በጣም ከባድ ክስ እንደሆነ ተገልጿል። መራጮን መመዝገቢያ ታብሌቶች በትክክል አለመስራትና የምርጫ ወረቀቶች እጥረት ምርጫው በተጀምረ እለት የገጠሙ ቴክኒካዊ ችግሮች እንደነበሩ ተገልጿል፡፡ ይህን ተከትሎ በመራጮችና ፓርቲዎች ነቀፋ የደረሰበት የሃገሪቱ ምርጫ ኮምሽንም፣ ምርጫውን ለሁለተኛ ጊዜ በማራዘም እስከነገ ቅዳሜ ምሽት ድረስ እንዲካሄድ እንዲወስን አስገድዶታል፡፡ ሁኔታው የተቃዋሚ ፓርቲዎችን ቁጣ ያስነሳ ሲሆን አንዳንዶች የምርጫው ሂደት እንዲቆም ጠይቀዋል። ተቃዋሚ ፓርቲዎች ዛሬ ተገናኝተው የጋራ መግለጫ ለመስጠት ቀጠሮ ይዘው እንደነበረም ገለልተኛ አርበኞች ለለውጥ (IPC) ፓርቲ ተወካይ ክሪስቲን አኦቻመስ ተናግረዋል፡፡ የወጣቶች ሥራ አጥነት እና ከነጻነት በኋላ የተወለዱ አዲስ ትውልድ መፈጠር እ.አ.አ ከ1990 ዓ.ም ጀምሮ ሲገዛ ለነበረው ስዋፖ ፓርቲ የነበረውን ድጋፍ ፈታኝ አድርጎበታል፡፡ በናሚቢያ ከተመዘገቡት መራጮች መካከል 42 በመቶ ያህሉ ከ35 ዓመት በታች ዕድሜ እንደሆኑም የምርጫ ባለስልጣን ገልጸዋል፡፡ ናሚቢያ ዋና የዩራኒየም እና የአልማዝ ላኪ ሀገር ብትሆንም ከሦስት ሚሊዮን በላይ የሚሆነው ህዝቧ በመሠረተ ልማት እና የስራ እድሎች ተጠቃሚ እንዳልሆነ ተንታኞች ይናገራሉ።

በቅርቡ በሶማሊያ በተካሄደው ምርጫ፣ በተለይ በፑንትላንድ ክልል የስደተኞች ጉዳይ የዘመቻው ቁልፍ አካል ነበር። በተለይ በሥልጣን ላይ ያሉት የከተማዋ ከንቲባ፣ ኢትዮጵያውያንን ሰብስበው ወደ ሀገራቸው ለመመለስ ሲያስፈራሩ ቆይተዋል። አንዳንዶች ይህ ንግግራቸው የአካባቢውን ምክር ቤት አባላት ድጋፍ ለማግኘት የተጠቀሙበት ነው ሲሉ፣ ሌሎች ደግሞ አቋማቸውን፣ በዩናይትድ ስቴትስ ምርጫ አሸናፊ ከሆኑት ዶናልድ ትራምፕ ጋራ ያመሳስሏቸዋል። የአፍሪካ ቀንድ ዘጋቢ ሀሩን ማሩፍ በዚህ ዙሪያ ያጠናቀረውን ዘገባ፣ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ። 

እስራኤል በጋዛ ባካሄደችው ወታደራዊ ጥቃት ቢያንስ 30 ሰዎች መገደላቸውንና አብዛኞቹ በከበባ ስር በሚገኘው ኑሴይራት መጠለያ ጣቢያ ውስጥ የነበሩ መሆናቸውን የህክምና ባለሙያዎች አስታወቁ፡፡   የህክምና ባለሞያዎች ይህን ያሉት አካባቢውን ወረው የነበሩት የእስራኤል ታንኮች አርብ እለት ካፈገፈጉ በኃላ ነው። የጤና ባለሞያዎቹ አክለው፣ ከሩሴይራት በስተሰሜን በሚገኙ አካባቢዎችም የ19 ፍልስጤማውያን አስክሬኖችን ማግኘታቸውን ተናግረዋል። የእስራኤል ታንኮች አሁንም ከመጠለያ ጣቢያው በስተምዕራብ መኖራቸውን የገለጸው የፍልስጤም የሲቪል የአደጋ ጊዜ አገልግሎት፣ ቡድኑ ከዛ አካባቢ ለሚደርሰው የእርዳታ ጥሪዎች ምላሽ ለመስጠት አለመቻላቸውንም ጨምሮ ገልጿል፡፡ ጥቃቱን አስመልክቶ በእስራኤል ጦር በኩል እስካሁን የተሰጠ አዲስ ምላሽ ባይኖርም፣ ሠራዊቱ «በጋዛ ሠርጥ ውስጥ የሚያካሄደው ዘመቻ አካል የሆኑ የሽብር ዒላማዎችን መምታቱን» ቀጥሏል ሲል ትላንት ሃሙስ አስታውቋል። ይህ በእንዲህ እንዳለ የእስራኤል ባለስልጣናት ባለፉት ወራት በጋዛ ባካሄዱት ጥቃት ይዘዋቸው የነበሩ ሰላሳ ፍልስጤማውያንን መልቀቃቸውን አስታውቀዋል፡፡ የህክምና ባለሙያዎችም የተለቀቁት ሰዎች በደቡባዊ ጋዛ ከሚገኝ ሆስፒታል ለህክምና ምርመራ መድረሳቸውን አረጋግጠዋል፡፡ በጦርነቱ ወቅት የታሰሩ ፍልስጤማውያን ከእስር ከተፈቱ በኋላ በእስር ወቅት በእስራኤላውያን እንግልት እና የማሰቃየት ተግባር እንደሚፈጸምባቸው ተናግረዋል። እስራኤል ግን ይህንን የማሰቃየት ውንጀላ አትቀበልም፡፡ ለወራቶች በጋዛ የተኩስ ማቆም ስምምነት እንዲደርሰ ሲደረጉ የነበሩ ውይይቶች እምብዛም ለውጥ ያላሳዩ ሲሆን በአሁኑ ወቅት ድርድሮቹ ቆመዋል። በእስራኤል እና የሐማስ አጋር በሆነው የሊባኖሱ ሂዝቦላህ መካከል የተደረሰው የተኩስ አቁም ከረቡዕ ማለዳ ጀምሮ ተግባራዊ የተደረገ ሲሆን፣ ከቅርብ ወራት ወዲህ በከፍተኛ ሁኔታ ተባብሶ የነበረውንና የጋዛን ግጭት ሸፍኖት የነበረውን ጦርነት ማስቆም መቻሉ ተገልጿል፡፡

ቻይና በረሃማነትን እና ሀገሪቱን ለጉዳት የዳረገውን የአሸዋ አውሎ ነፋስ የመከላከል ብሔራዊ ጥረቷ አካል የሆነውን እና 46 ዓመታትን የፈጀውን፣ በትልቁ የሀገሪቱ በረሃማ ስፍራ ዛፎችን የመትከል ዘመቻ ማጠናቀቋን የመንግሥት ሚዲያዎች አስታወቁ።  ከዢንጂአንግ ግዛት በስተሰሜን ምዕራብ የተካሄደው እና «አረንጓዴ ቀበቶ» የሚል ስያሜ የተሰጠው 3 ሺህ ኪሎሜትር የሚሸፍነውን በረሃ በዛፎች የመሸፈን ዘመቻ ሐሙስ ዕለት የተጠናቀቀው፣ የመጨረሻው 100 ሜትር ላይ  የዛፍ ተከላ ከተካሄደ በኋላ ነው።  በረሃውን አረንጓዴ ለማድረግ የተደረገው ጥረት የተጀመረው፣ እ.አ.አ በ1978 «የሦስቱ-ሰሜን መጠለያ» ወይም በተለምዶ «ታላቁ አረንጓዴ ግርግዳ» ተብሎ በሚጠራው ፕሮጀክት ነው። ከዛን ጊዜ ጀምሮም ከ30 ሚሊዮን ሄክታር በላይ በሚሆን የበርሃው ክፍል ዛፎች ተተክለዋል።  ደረቅ በነበረው ሰሜን ምዕራብ አካባቢ የተካሄደው ይህ የዛፍ ተከላም፣ ባለፈው አመት መጨረሻ ቻይና አጠቃላይ የደን ሽፋኗን እ.አ.አ በ1949 ከነበረው 10 ከመቶ ወደ፤ ከ25 በመቶ በላይ እንድታሳድግ አስችሏታል።  ሆኖም ተቺዎች፣ ዛፎቹ የመፅደቅ እድላቸው በጣም ዝቅተኛ መሆኑንና በተደጋጋሚ በዋና ከተማዋ ቤጂንግ የሚደርሰውን የአሸዋ አውሎ ነፋስ አደጋን በመቀነስ ረገድ ውጤታማ አለመሆናቸውን ይገልጻሉ።  የዚንጂያንግ የደን ልማት ባለስልጣን ዡ ሊዶንግ ሰኞ እለት በቤጂንግ በሰጡት ጋዜጣዊ መግለጫ ግን፣ ቻይና በረሃማነት ለመከላከል በታክላማካን ዙሪያ እፅዋትን እና ዛፎችን መትከሏን ትቀጥላለች ሲሉ ተናግረዋል።  ቻይና ዛፎችን የመትከል ጥረቶችን ብታደርግም ከአጠቃላይ የመሬቷ ክፍል 26.8 ከመቶ የሚሆነው አሁንም “በረሃማ” መሆኑን ከሀገሪቱ የደን ቢሮ የተገኘው መረጃ ያመለክታል። ሆኖም ከአስር አመት በፊት ከነበረው 27.2 በመቶ አሃዝ ጋር ሲነፃፀር፣ በረሃማነቱ በመጠኑ ዝቅ ማለቱ ተመልክቷል፡፡     

የሩሲያው ፕሬዝዳንት ቭላድሚር ፑቲን በዩክሬን ዋና ከተማ፣ ኪየቭ የሚገኙትን “የውሳኔ መሰጫ ማዕከላት” ኦርሸኒክ በተሰኙ፣ ከድምፅ የፈጠኑ የሩሲያ ተውዘግዛጊ ሚሳኤሎች እንደሚመቱ ትላንት ዝተዋል። ፑቲን ይህን የተናገሩት በዩክሬን የኃይል መሠረተ ልማቶች ላይ ጥቃት በማድረስ በመላ አገሪቱ ከአንድ ሚሊዮን በላይ ለሚኾኑ ሰዎች ኃይል ካቋረጡ በኋላ ነው፡፡ ፑቲን በካዛክ መዲና፣ አስታና ከተማ ትራንት በሰጡት ጋዜጣዊ መግለጫ፣ ኦርሽኒክን በሠራዊቱ፣ በወታደራዊ ተቋማት ወይም ኪየቭ የሚገኙትን ጨምሮ በውሳኔ ሰጪ ማዕከላት ላይ ከመጠቀም ወደ ኃላ እንደማይሉ መናገራቸውን አዣንስ ፍራንስ ፕሬስ ዘግቧል። ሐሙስ እለት በዩክሬን በኃይል አመንጪ መሠረተ ልማቶች ላይ በሰው አልባ አውሮፕላንና በሚሳኤል ጥቃት ያደረሱትም፣ ዩክሬን የዩናይትድ ስቴስን መካከለኛ ርቀት ተተኳሽ ሚሳኤልን ተጠቅማ፣ በሩስያ ላይ ላደረሰችው ጥቃት ምላሽ መሆኑን ተናግረዋል፡፡ ይህ ጥቃት በዚህ ወር ውስጥ በኃይል መሠረተ ልማት ላይ የደረሰ ሁለተኛው ጥቃት ሲሆን ከመጋቢት ወር ወዲህ ደግሞ አስራ አንደኛው መሆኑን ባለስልጣናት ተናግረዋል፡፡ የዩክሬን ፕሬዝዳንት ቮለድሚር ዘለንስኪ በበኩላቸው፣ ሞስኮ ተውዘግዛጊ ሚሳኤሎችን እና በአንድ ጊዜ በርካታ ፈንጂዎችን በአየር ላይ የሚጥሉ መሳሪያዎችን በመጠቀም ጦርነቱን «ወደ ከፋ መባባስ» አስገብተውታል ሲሉ ከሰዋል። ዓለም አቀፉ ማህበረሰብ ፑቲን በኪየቭ የመንግስት ማዕከላት ላይ ላነጣጠረ ዛቻቸው ምላሽ እንዲሰጥም፣ ዩክሬን በውጭ ጉዳይ መስሪያቤቷ በኩል ጠይቃለች፡፡ በጥቃቱ ምክንያት የኤለክትሪክ ሃይል ካጡ ከ1 ሚሊዮን በላይ ሰዎች በተጨማሪ ሌሎች በሚሊዮን የሚቆጠሩ ሰዎች ነባሩ የመብራት መቆራረጥ ተባብሶባቸዋል፡፡ ሩሲያ በጥቃቱ 91 ሚሳኤሎችን እና 97 ሰው አልባ አውሮፕላኖችን መጠቀሟን የዩክሬን አየር ሃይል ያስታወቀ ሲሆን ዒላማቸውን ከመቱ አስራ ሁለት ጥቃቶች መካከል አብዛኞቹ በኃይል ተቋማት እና በነዳጅ ማከማቻዎች ላይ ማረፋቸውን፣ እንዲሁም በውሃ አገልግሎት ላይም ተጽዕኖ ማድረሱን ገልጿል፡፡    

የትግራይ ጊዜያዊ አስተዳደር ከትላንት በስቲያ ለዓዲግራት ከተማ «ከንቲባ» የሾመ ሲኾን፣ በዶ.ር ደብረ ጽዮን ገብረሚካኤል የሚመራው የህወሓት ቡድን ዛሬ ባካሄደው የምክር ቤት ጉባኤ ደግሞ ሌላ «ከንቲባ» ለከተማዋ መሾሙን አስታውቋል። በጊዜያዊ አስተዳደሩ የተሾሙት አቶ ዓለም አረጋዊ ሲኾኑ፣ በዶ.ር. ደብረጽዮን የተሾሙት ደግሞ አቶ ረዳኢ ገብረእግዚኣብሄር ናቸው። ሁለቱንም ተሿሚዎች አነጋግረናል።

ሁለት ዓለም አቀፍ የሰብአዊ መብቶች ተሟጋች ድርጅቶች፣ የኢትዮጵያ መንግሥት ሦስት ታዋቂ የሲቪል ማኅበራት ድርጅቶችን ማገዱን አጥብቀው ተቃወሙ። አምነስቲና የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ተሟጋቾች ማዕከል በተናጥል ባወጧቸው መግለጫዎች፣ በሰብአዊ መብት ዙርያ በሚሠሩ የሲቪል ማኅበራት ላይ የመንግሥት ዛቻና ማስፈራርያ መበርታቱን ተናግረዋል። አምነስቲ መንግሥት እግዱን እንዲያነሳ ጠይቋል። የማዕከል ዋና ዲሬክተር አቶ ያሬድ ሃይለማርያም፣ ድርጅቶቹ ከመታገዳቸው አስቀድሞም ቢኾን በሰብአዊ መብት ዙርያ የሚሠሩ የሲቪል ማኅበራትና አመራሮቻቸው ላይ በመንግሥት የጸጥታ አካላት ዛቻና ማስፈራርያ ይደርስ እንደነበር ጠቁመዋል። ከኢትዮጵያ መንግሥት ምላሽ አላገኘንም።

በታጠቁ ዘራፊዎች ምክኒያት የደኅንነት ስጋት ስለገባቸው ባለፈው ሳምንት ሰኞ ሥራ ማቆማቸውን ለአሜሪካ ድምጽ ገልጸው የነበሩ የጥበበ ግዮን ስፔሻላይዝ ሆስፒታል የህክምና ባለሞያዎችና ሠራተኞች ሙሉ ለሙሉ ወደ መደበኛ ሥራቸውን ከተመለሱ አንድ ሳምንት እደኾናቸው ገለጹ። ከዩኒቨርስቲውና ከኮሌጁ አመራሮች ጋራ በተደረገ ውይይት የሆስፒታሉን ጥበቃ ለማጠናከር ስምምነት ላይ በመደረሱ ሥራ መጀመራቸውን ተናግረዋል። ከሆስፒታሉ አመራሮች ተጨማሪ መረጃን ለማግኘት ያደረግነው ጥረት አልተሳካም።

አዲስ አበባ የሚገኙ ከለላ ጠያቂ ኤርትራውያንን በመመዝገብ፣ አፋር ክልል ውስጥ በሚዘጋጅ መጠለያ ጣቢያ ለማስፈር ማቀዱን የስደተኞች እና ከስደት ተመላሾች አገልግሎት አስታወቀ። የአሜሪካ ድምጽ ያነጋገራቸው አዲስ አበባ የሚገኙ ኤርትራውያን፣ ሕጋዊ ሰነድ ማቅረብ ባለመቻላቸው ለእስር መዳረጋቸውን ተናግረዋል። ኤርትራውያን ከለላ ተያቂዎች፣ ለዘፈቀደ እስር መዳረጋቸውን ያስታወቀው የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን፣ ከሀገር የመባረር አደጋ እንደተጋረጠባቸውም ጠቁሟል። ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።