የናይጄሪያ ባለሥልጣናት በሰሜን ምዕራቧ ክፍለ ግዛት ሶኮታ ውስጥ በፈረንጆች ገና ዕለት ቢያንስ አስር ሰዎች በተገደሉበት የአየር ጥቃት ጉዳይ ምርመራ ጀምረናል ብለዋል፡፡ የጦር ኅይሉ በበኩሉ የአየር ጥቃቱ በአካባቢው የሚንቀሳቀስ አዲስ ታጣቂ ቡድንን እንጂ ሲቪሎችን ዒላማ ያደረገ አልነበረም ብሏል፡፡ ቲመቲ ኦቢዬዙ ከአቡጃ ያስተላለፈውን ዘገባ ቆንጅት ታየ ወደ አማርኛ መልሳዋለች፡፡  

በፌዴራል ከፍተኛ ፍርድ ቤት የድሬዳዋ ምድብ ችሎት የጂጂጋ ተዘዋዋሪ ችሎት በሽብር ወንጀል ተጠርጥረው በ4 መዝገቦች የተከሰሱ 88 የአልሸባብ አባላት ናቸው የተባሉ ተከሳሾች ላይ እስከ 20 ዓመት የሚደርስ እሥራት ፍርድ አስተላልፏል። ተከሳሾቹ በ2014 ዓም እና በ2015 ዓ/ም የጸጥታ አካላትና ሰላማዊ ሰዎች ላይ ጉዳት በማድረስ፣ ከ13 ሚሊዮን ብር በላይ ንብረት በመዝረፍና በማውደም እንዲሁም መንግሥታዊ መረጃዎችን ለአልሸባብ የሽብር ቡድን አሳልፈው በመስጠት የተከሰሱ መሆናቸው ታውቋል፡፡

በዛምቢያ የሚዲያ ነጻነት ጥቃት እየደረሰበት እንደሆነ አዲስ የወጣ ጥናት አመለከተ፡፡ በጥናቱ ላይ አስተያየታቸውን በመስጠት ከተሳተፉት መካከል ስድሳ በመቶ የሚሆኑት በጋዜጠኞች እና ፀሃፊዎች ላይ በሚደርሱ ተዳጋጋሚ ትንኮሳና ማስፈራራት ምክንያት ሚድያዎች በነጻነት ስራቸውን እየሰሩ ነው ብለው እንደማያስቡ ተናግረዋል፡፡ በካቲ ሾርት የተዘጋጀውን ዘገባ አስማማው አየነው ወደ አማርኛ መልሶታል፡፡

ኮሚሽኑ ዛሬ  ባወጣው መግለጫ ቀድሞ የታገዱ ድርጅቶቹ አቤቱታ እንደደረሰው ገልጾ ጉዳዩን እየተከታተለ ባለበት ወቅት “ተመሳሳይ ይዘት ባለው እና ተቋማቱ የፈጸሟቸውን ከባድ የሕግ ጥሰቶች በዝርዝር ባላስቀመጠ ደብዳቤ“ ተጨማሪ ሁለት ድርጅቶች መታገዳቸውን አሳሳቢ ሆኖ እንዳገኘው ገልጿል፡፡ በሲቪል ማኅበረሰብ ድርጅቶች ላይ በተደጋጋሚ  የሚተላለፉ እገዳዎች የሲቪክ ምኅዳሩን በማጥበብ እና በማኅበር የመደራጀት መብት ላይ አሉታዊ ተጽእኖ እንዳይፈጥሩ  ጥንቃቄ ሊደረግ ይገባል ሲልም አሳስቧል፡፡  የሲቪል ማኅበረሰብ ድርጅቶች ባለሥልጣን በአሁኑ ወቅት በሰብዓዊ መብቶች ዙሪያ የሚሠሩትን የመብቶች እና ዴሞክራሲ ዕድገት ማእከል፣ የሕግ ባለሙያዎች ለሰብአዊ መብቶች፣ የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ጉባኤ እና የኢትዮጵያ የሰብአዊ መብቶች ተሟጋቾች ማዕከልን ከማንኛውም እንቅስቃሴ አግዷል፡፡ ባለሥልጣኑ፣ የሰብዓዊ መብቶች ተሟጋች ድርጅቶችን ያገደው “ገለልተኛ አይደላችሁም፣ ከዓላማ ውጭም ተንቀሳቅሳችኋል” በሚል እና ተያያዥ ምክንያቶች መኾኑን በጻፈላቸው ደብዳቤ አመልክቷል፡፡ የታገዱ ድርጅቶች ኅላፊዎችም የቀረበበባቸውን ውንጀላ ለአሜሪካ ድምጽ በሰጧቸው አስተያየቶች ማስተባበላቸው ይታወሳል፡፡ የኢትዮጵያ ሰብዓዊ መብቶች ኮሚሽንም “ባለሥልጣኑ የድርጅቶቹን የዕለት ተዕለት እንቅስቃሴ አደጋ ላይ በማይጥል መልኩ የምርመራ ሥራዎቹን በተቻለ ፍጥነት አጠናቆ ወደ ሥራቸው የሚመለሱበትን ሁኔታ እንዲያመቻች” በመግለጫው ጠይቋል፡፡

ካዛክስታን ውስጥ የተከሰከሰውና 38 ሰዎች ሕይወታቸውን ያጡበትን የአውሮፕላን አደጋ መንስኤ በተመለከተ ሩሲያ እና ሌሎች ወገኖች ጣት በመጠቋቆም ላይ ናቸው። በአደጋው 29 ሰዎች ላይ ጉዳት ደርሷል። ስድሳ ሰባት መንገደኞችን ይዞ ሲጓዝ የነበረው የአዘርባጃን አየር መንገድ አውሮፕላን ካዛክስታን ውስጥ በተከሰከሰበት ወቅት በቼችንያ ክልል ውስጥ በዩክሬን የድሮን ጥቃት በመፈጸም ላይ እንደነበር የሩሲያ ሲቪል አቪዬሽን ኅላፊ ዲሚትሪ ያድሮቭ ሲናገሩ፣ አንድ የአዘርባይጃን ምክር ቤት አባል እና በርካታ የአቪዬሽን ባለሙያዎች ደግሞ አውሮፕላኑ የተከሰከሰው በሩሲያ በተተኮሰ የአየር መቃወሚያ መሆኑን ይገልጻሉ። አውሮፕላኑ ከአዘርባጃን መዲና ባኩ ወደ ሩሲያዋ የቼችንያ መዲና ግሮዝኒ በማምራት ላይ እንደነበር ታውቋል። አውሮፕላኑ አቅጣጫውን በመቀየር በካዛክስታኗ አክታ ከተማ በድንገት ለማረፍ በመሞከር ላይ ሳለ ተከስክሷል። የአዘርባጃን፣ ካዛክስታን እና የሩሲያ ባለሥልጣናት የአደጋውን መንስኤ በተመለከተ ከመናገር ተቆጥበው የነበረ ቢሆንም፣ ራሲም ሙሳቤኮቭ የተባሉ የአዘርባጃን ምክር ቤት አባል፣ አውሮፕላኑ በግሮዝኒ ሰማይ ላይ ሳለ ተመትቶ እንደወደቀ ለሃገሪቱ ዜና አገልግሎት ተናግረዋል። “ሩሲያ ይቅርታ ትጠይቅ” ሲሉም አክለዋል። የፓርላማ አባሉን መግለጫ በተመለከተ የተጠየቁት የክሬምሊን ቃል አቀባይ ዲሚትሪ ፔስኮቭ፣ አስተያየት ከመስጠት ተቆጥበው፣ «የአደጋውን መንስኤ የሚወስኑት መርማሪዎች ናቸው» ብለዋል።

በኢትዮጵያ የሶማሌ ክልል የጸጥታ ኃይሎች እና በክልሉ ዳአዋሌ መንደር የሚንቀሳቀሱ የጎሣ ታጣቂዎች መካከል ለሦስተኛ ጊዜ በተቀሰቀሰ ግጭት በርካታ ሰዎች መሞታቸውን ባለሥልጣናት አስታወቁ። የመጀመሪያዎቹ ሁለት ውጊያዎች የተካሄዱት ባለፈው ሳምንት ረቡዕ እና አርብ ሲሆን፣ ከሁለቱም ወገኖች ሰዎች መሞታቸው እና ትላንት ረቡዕ በተካሄደው ውጊያ ቁጥራቸው የበዛ ሰዎች መገደላቸው ተገልጿል፡፡ የአፍሪካ ቀንድ ዘጋቢ ሃሩን ማሩፍ ያደረሰን ያደረሰን ዘገባ ነው፡፡

ዓለም በሚቀጥለው ወር የተመራጩን ፕሬዚዳንት ዶናልድ ትረምፕ ወደ ዋይት ሀውስ መመለስ በሚጠባበቅበት በዚህ ወቅት፣ ታይዋን እየተባባሰ ካለው የቻይና ጠብ አጫሪነትና ከዩናይትድ ስቴትስ ጋር በሚኖራት በውል ባልታወቀው ግንኙነት መካከል ተይዛለች፡፡ የቪኦኤ ዘጋቢ ዊሊያም ያንግ ከታይፔ ተከታዩን ዘግቧል፡፡ ደረጀ ደስታ ያቀርበዋል ወደ አማርኛ መልሶታል፡፡  

በየመን ሰነአ ዓለም አቀፍ አውሮፕላን ማረፊያ የደረሰውን የአየር ጥቃት ተከትሎ፣ በወቅቱ በሥፍራው የነበሩት የዓለም ጤና ድርጅት ዋና ዲሬክተር ዶ/ር ቴድሮስ አድሃኖም ከጥቃቱ መትረፋቸውን አስታውቀዋል። ዶ/ር ቴድሮስ በX ማኅበራዊ መድረክ ላይ ባሰፈሩት መልዕክት፣ በየመን የተገኙት በሃገሪቱ ታግተው የሚገኙ የተመድ ሠራተኞችን ለማስለቀቅ ድርድር ለማድረግ እንደነበር አመልክተዋል። “ሰነአ ላይ ወደ አውሮፕላን ልንገባ ስንል አየር ማረፊያው ላይ ድብደባ ደርሷል። አንድ የበረራ ባልደረባችን በጥቃቱ ተጎድቷል፣ እንዲሁም ሁለት ሰዎች እንደሞቱ ሪፖርት ተደርጓል” ሲሉ ዶ/ር ቴድሮስ በመልዕክታቸው አስታውቀዋል። “እኔም ሆንኩ የተመድ እና የዓለም ጤና ድርጅት ባልደረቦቼ ተርፈናል” ሲሉም አክለዋል። በእስራኤልና በሁቲ አማጺያን መካለከል ውጥረት ማየሉን ተከትሉ በአየር ማረፊያውና አማጺያኑ በሚገኙባቸው አካባቢዎች ባሉ ወታደራዊ መሠረቶች እና የኃይል ማመንጫዎች ላይ የአየር ጥቃቶች በመደረግ ላይ ናቸው። የእስራኤሉ ጠቅላይ ምኒስትር ቤንጃሚን ኔታያሁ “ሥራው እሰከሚጠናቀቅ ድረስ ድብደባው ይቀጥላል” ብለዋል። የሁቲ አማጺያን ባለፉት ሁለት ቀናት ሁለት ጊዜ ወደ እስራኤል ሚሳኤል ተኩሰው እንደነበር ሲታወስ፣ ዛሬ በሰነአ የደረስውን የአየር ጥቃት “ጽዮናውያን በየመን ሕዝብ ላይ የፈጸሙት ወንጀል ነው” ሲሉ የሁቲ ቃል አቀባይ ሞሃመድ አብዱልሰላም ተናግረዋል። የእስራኤል ሠራዊት በበኩሉ“ ተዋጊ አውሮፕላኖቹ በሁቲ አማጺያን ሥር ባሉ ወታደራዊ ኢላማዎች ላይ ድብደባ መፈጸማቸውን አስታውቋል። በጋዛ ጦርነቱ ከፈነዳ ወዲህ የሁቲ አማጺያን ከፍልስጤማውያን ጋራ አጋራነታቸውን ለማሳየት በሚል በርካታ ሚሳዬሎችንና እና ድሮኖችን ወደ እስራኤል ሲያስወነጭፉ ቆይተዋል።

ፕሮፌሰር ገብሬ ይንቲሶ የቀድሞ የጂንካ ዩኒቨርሲቲ ፕሬዚዳንትና በአሁኑ ወቅት የአካታች ሰላምና ልማት በአፍሪካ የተሰኘ ግብረ ሰናይ ድርጅትን በስራአሲያጅነት ይመራሉ፡፡ ሚያዝያ14 ቀን 2016 ዓ.ም የመቐለ ዩኒቨርሲቲ ከሌሎች ተባባሪ አካላት ጋር ባዘጋጁት መድረክ "በሰላም ግንባታ የወጣቶች ሚና'' በተመለከተ የመወያያ ጽሁፍ አቅርበው ነበር፡፡  የአሜሪካ ድምጽ ጋር ባደረጉት ቃለ ምልልስም በኢትዮጵያ ወጣቶች ከግጭትና ጦርነት ወጥተው ወደ ሰላም እንዲመጡ የሚያስችሉ የሰላም ግንባታ ስራዎች በበቂ ሁኔታ እየተሰራ አይደለም ብለዋል፡፡ ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ

ፕሮፌሰር ገብሬ ይንቲሶ የቀድሞ የጂንካ ዩኒቨርሲቲ ፕሬዚዳንትና በአሁኑ ወቅት የአካታች ሰላምና ልማት በአፍሪካ የተሰኘ ግብረ ሰናይ ድርጅትን በስራአሲያጅነት ይመራሉ፡፡ ሚያዝያ14 ቀን 2016 ዓ.ም የመቐለ ዩኒቨርሲቲ ከሌሎች ተባባሪ አካላት ጋር ባዘጋጁት መድረክ "በሰላም ግንባታ የወጣቶች ሚና'' በተመለከተ የመወያያ ጽሁፍ አቅርበው ነበር፡፡  የአሜሪካ ድምጽ ጋር ባደረጉት ቃለ ምልልስም በኢትዮጵያ ወጣቶች ከግጭትና ጦርነት ወጥተው ወደ ሰላም እንዲመጡ የሚያስችሉ የሰላም ግንባታ ስራዎች በበቂ ሁኔታ እየተሰራ አይደለም ብለዋል፡፡ ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ

ዩኒቨርሰሲቲዎች ውጤታማ ሥራ ካላከናወኑ፣ ህልውናቸው ላይቀጥል እንደሚችል የትምህርት ሚኒስትሩ ፕ/ር ብርሀኑ ነጋ አስጠነቀቁ፡፡ በሀገሪቱ ያሉት ዩኒቨርሲቲዎች፣ ከሚኒስቴር መሥሪያ ቤቱ ጋራ ዛሬ የአፈፃፀም ኮትራት የፈረሙ ሲሆን፣ ሥራዎቻቸውም፣ በዚሁ ኮንትራት መሰረት እንደሚለካ ተገልፆዋል፡፡ ወደፊት ለዩኒቨርሲቲዎች የሚመደበው በጀት፣ የሥራ አፈፃፀማቸውን መሰረት ያደረገ እንደሚሆን የገለፁት ሚኒስትሩ፣ ከዛም አልፎ ዩኒቨርሲቲዎቹ፣ ውጤታማ ካልሆኑ ወደ ቴክኒክ ማሰልጠኛነት የሚቀየሩበት ኹኔታ ይኖራል ብለዋል፡፡ የዩኒቨርሲቲ አመራሮች በበኩላቸው፣ እርምጃው ውጤትን ለመመዘን ስለሚያስችል ተቋማቱን ያነቃቃቸዋል በማለት ገልፀዋል፡፡  

በቅርቡ የቀዶ ሕክምና የተደረገላቸው የምክር ቤት አባል የሆኑት አቶ ዮሐንስ ቧያለው እና አቶ ክርስቲያን ታደለ ወደ ሌላ እስር ቤት መዛወራቸውን ቤተሰቦቻቸው እና ጠበቃቸው ገልፀዋል፡፡ ሁለቱ ታሳሪዎች “ከፍተኛ ሕመም እየተሰማቸው ነው ወደ ቂሊንጦ የተዛወሩት” ያሉት አስተያየት ሰጪዎቹ፣ በተለይ አቶ ዮሐንስ የሚገኙበት ማቆያ ሥፍራ ለጤንነታቸው የሚያሰጋቸው እንደኾነ ተናግረዋል፡፡ ይህ ሁኔታ እንዲቀየር ለፍርድ ቤት አቤቱታ ማቅረባቸውን ጠበቃቸው አቶ ሰለሞን ገዛኸኝ ገልፀዋል፡፡ የቂሊንጦ ቀጠሮ ማረፊያ ማዕከል ዳይሬክተር ኮማንደር ዓለምሰገድ፣ ውንጀላውን አስተባብለዋል፡፡

በሞዛምቢክ የሕገ መንግሥቱ ም/ቤት ገዢው ፓርቲ ባለፈው መስከረም መጨረሻ ላይ የተደረገውን ምርጫ እንዳነሸነፈ ማወጁን ተከትሎ ባለፉት 24 ሠዓታት ውስጥ በተደረገ ተቃውሞ ሁለት ፖሊሶችን ጨምሮ ቢያንስ 21 ሰዎች መገደላቸው ታውቋል። አጨቃጫቂውን የምርጫ ውጤት ተከትሎ የሃገሪቱ ሕገ መንግሥታዊ ም/ቤት ገዢው ፍሬሊሞ ፓርቲ ማሸነፉን እንዳስታወቀ የተቃዋሚው መሪ ቬናሲዮ ሞንድላኔ ተቃውሞ እንዲደረግ ትላንት ጥሪ አድርገው ነበር። ከእአአ 1975 ጀምሮ ላለፉት አምሳ ዓመታት በሥልጣን ላይ የቆየው የፍሬሊሞ ፓርቲ ባለፈው መስከረም መጀመሪያ ላይ በተደረገው ምርጫ አሸናፊ መሆኑ ከታወጀ ወዲህ በሃገሪቱ ለሳምንታት በርካታ ሕይወት የቀጠፈ ተቃውሞ ተደርጓል። እስከ አሁን 150 ሰዎች ከምርጫው ጋራ በተያያዘ ሁከት ህይወታቸው አልፏል። የገዢው ፓርቲ እጩ ዳንኤል ቻፖ አሸናፊ እንደሆኑ ቢነገርም፣ በአብዛኛው ወጣቶች የሆኑ የተቃዋሚው ቬናሲዮ ሞንድላኔ ደጋፊዎች ወደ አደባባይ በመውጣት ተቃውሞ አድርገዋል። በውጤቱ ቻፖ 65 በመቶውን ድምጽ እንዳገኙ ሲነገር፣ ሞንድላኔ ደግሞ 24 በመቶ እንዳገኙ ታውቋል። ባለፉት 24 ሰዓታት 236 የሚሆኑ ጥቃቶች ተፈፅመው ሁለት ፖሊሶችን ጨምሮ የ21 ሰዎች ሕይወት ሲያልፍ 13 ሲቪሎችና 12 ፖሊሶች ደግሞ መጎዳታቸውን የሃገሪቱ ፖሊስ አስታውቋል። በመዲናዋ ማፑቶ ሱቆች ሲዘረፉና ሲቃጠሉ የሚያሳዩ ምስሎች በማኅበራዊ ሚዲያ መድረኮች ላይ ታይተዋል፡፡

ሩሲያ በዩክሬን የነዳጅ እና ሌሎችም የኃይል መሠረተ ልማቶች ላይ ተከታታይ የሚሳዬል ጥቃት መፈጸሟንና በርካቶች በዛሬው ገና ዕለት ካለ ኤሌክቲሪክ ኅይል መቅረታቸውን የዩክሬን ባለሥልጣናት አስታውቀዋል። በጥቃቱ 78 የአየር እና የምድር ተወንጫፊ ሚሳዬሎች እንዲሁም 106 ሻሂድ እና ሌሎች ዓይነት ድሮኖች ጥቅም ላይ መዋላቸው ታውቋል። በርካታ ዩክሬናውን በገና ዕለት በምድር ውስጥ የባቡር ጣቢያዎች ለመጠለል ተገደዋል። በጥቃቱ ቢያንስ አንድ ሰው ሳይሞት እንዳልቅረ ተነግሯል። በተለይም በካርኪቭ ክልል በመቶ ሺሕ የሚቆጠሩ ነዋሪዎች በቀዝቃዛው ወቅት ሙቀት ማግኘት እንዳልቻሉም ባለሥልጣናት አስታውቀዋል። በሌላ በኩል ሩሲያ ውስጥ አንድ ድሮን በአየር ላይ ተመቶ ፍርስራሹ ሲወድቅ የአንዲት ሴትን ሕይወት ሲያጠፋ ሦስት ሰዎች ደግሞ ተጎድተዋል። “ፑቲን ሆን ብለው በገና ዕለት ጥቃቱን ፈጽመዋል። ከዚህ በላይ ኢሰብአዊነት አለን?” ሲሉ የዩክሬኑ ፕሬዝደንት ቮሎዲሚር ዜለንስኪ በ X ማኅበራዊ መድረክ ላይ መልዕክታቸውን አስተላልፈዋል። “ሩሲያ በመላው ዩክሬን ኅይል እንዲቋረጥ በማጥቃት ላይ ነች” ሲሉም አክለዋል። አንድ ሚሳዬል የሞልዶቫንና የሮማንያን የአየር ክልል አልፎ እንደመጣ የዩክሬኑ የውጪ ጉዳይ ምኒስትር አንድሪል ሲቢሃ አስታውቀዋል። ሩሲያ በዩክሬን ላይ ጥቃት የጀመረችው ከሁለት ዓመታት በፊት በገና ዋዜማ መሆኑ ይታወሳል።

የየመን አማፂያን ወደ ቴል አቪቭ፣ እስራኤል ዛሬ ረቡዕ ሚሳዬል ማስወንጨፋቸውን አስታውቀዋል። ጥቃቱ የአደጋ ማስጠንቀቂያ እንዲደወል ሲያደርግ፣ ጉዳት ግን አላደረሰም ተብሏል። የእስራኤል ሠራዊት በበኩሉ ሚሳዬሉ ድንበር ከማቋረጡ በፊት መመታቱን አስታውቋል። ሁቲዎች ሚሳዬል ሲያስወነጭፉ በሁለት ቀናት ውስጥ ለሁለተኛ ጊዜ መሆኑ ነው። በጋዝ ሰርጥ እስራኤል በምታካሂደው ጦርነት ከፍልስጤማውያን ጋራ ያላቸውን አንድነት ለማሳየት እንደሆነ የሁቲ አማጺያን አስታውቀዋል። በእስራኤል ላይ ሚሳዬል ከማስወንጨፍ በተጨማሪ፣ ሁቲዎች በቀይ ባሕር እና በኤደን ባሕረ ሰላጤ በሚተላለፉ መርከቦች ላይ ጥቃት በመፈጸማቸው ቁልፍ የሆነው የንግድ መርከቦች መተላለፊያ ተስተጓጉሏል። የእስራኤል ባለሥልጣናት በበኩላቸው በኢራን በሚደገፉት ሁቲዎች ላይ እርምጃ እንደሚወስዱ በመዛት ላይ ናቸው። በሌላ በኩል የእስራኤል ሠራዊት ባደረገው ምርመራ፣ ሠራዊቱ በጋዛ በመገኘቱ ምክንያት ባለፈው ነሐሴ ስድስት ታጋቾች መሞታቸውን ትላንት አስታውቋል። እንደ ምርመራው ውጤት ከሆነ፣ ሠራዊቱ መግባቱን ተከትሎ፣ ሐማስ አንድ ትውልደ እስራኤል የሆነ አሜሪካዊን ጨምሮ ስድስት ታጋቾችን ለ330 ቀናት ከያዙ በኋላ ገድለዋል። እስራኤል በጋዛ በምታካሂደው ጦርነት እስከ አሁን 45 ሺሕ ሰዎች እንደተገደሉ የፍልስጤማውያኑ የጤና ጥበቃ ሚኒስቴር ያስታውቃል።

በኢትዮጵያ እና በሶማሊያ መካከል አንካራ ላይ ሥምምነት ከተፈፀመ ወዲህ የሶማሊያው ፕሬዝደንት በቀጠናው ጉብኝት ሲያደርጉ የመጀመሪያው ነው። ሃሳን ሼክ ሞሃሙድ አሥመራ ሲደርሱ በኤርትራው ፕሬዝደንት ኢሳያስ አፈወርቂ አቀባበል ተደርጎላቸዋል። ሁለቱ መሪዎች በሁለቱ ሃገራት መካከል ያለውን ግንኙነት በሚያሳድጉበትና በዓለም አቀፍና ቀጠናዊ ጉዳዮች ላይ እንደሚወያዩ የኤርትራው የማስታወቂያ ምኒስትር የማነ ገብረ መስቀል በX ማኅበራዊ ሚዲያ ላይ ባሰፈሩት መልዕክት አስታውቀዋል። የፕሬዝደንት ሃሳን ጉብኝት የመጣው ሶማሊያ እና ኢትዮጵያ በመካከላቸው ያለውን ውጥረት ለማርገብ ከሁለት ሳምንታት በፊት አንካራ ላይ ሥምምነት መፈራረማቸውን ተከትሎ ነው። ሁለቱ ሀገራት አንዱ የሌላውን ሉአላዊነት፣ እንዲሁም የግዛት አንድነት እንደሚያከብር በፈጸሙት ሥምምነት አስታውቀዋል። ሁለቱ ወገኖች በተጨማሪም ኢትዮጵያ ለንግድ ጠቀሜታ የባሕር አቅርቦት እንዲኖራት ውይይት እንደሚያደርጉ ተስማምተዋል። አሥመራ ባለፈው ጥቅምት የግብጽ እና የሶማሊያን መሪዎች ለሦስትዮሽ ውይይት ጋብዛ አስተናግዳለች። በውይይቱ የሦስቱ ሃገራት መሪዎች የሶማሊያን ተቋማት ለማጠናከርና ከውስጥና ከውጪ የገጠሟትን ተግዳሮቶች ለመጋፈጥ ተስማምተዋል። በተጨማሪም የሶማሊያ ፌዴራል ሠራዊት ሽብርን እንዲጋፈጥና የሃገሪቱን ሉአላዊ ግዛት እንዲከላከል ለማስቻል ተስማምተዋል። የሶማሊያው ፕሬዝደንት ከሁለት ዓመታት በፊት ከተመረጡ ወዲህ አሥመራን ሲጎበኙ ለስምንተኛ ጊዜ ነው። ኤርትራ በርካታ የሶማሊያ ጦር ዓባላትን በማሠልጠን ላይ ስትሆን፣ የተወሰኑት ሥልጠናቸውን አጠናቀው ተመልሰዋል። ሶማሊያ፣ ግብጽ በአፍሪካ ኅብረት ልዑክ ውስጥ ተሳትፎ ለማድረግ መወሰኗን በመልካም እንደምትቀበል አስታውቃለች፡፡

የዩናይትድ ስቴትስ የጆንስ ሆፕኪንስ ማዕከል የጤና ባለሞያዎች 'የወንዶች ስንፈተ ወሲብ' በአብዛኛው ከእድሜ መግፋት ጋር ተያይዞ እንደሚከሰት ጠቁመዋል። የስኳር በሽታ፣ የልብ ህመም እና ቅጥ ያጣ እና ከመጠን ያለፈ  ውፍረት መንስኤ ሊሆኑ እንደሚችሉ አስታውቀዋል። /የዚህ ሳምንት ኑሮ በጤንነት ችግሩን እና መፍትሄዎቹን ይቃኛል/

ቡናቸውን በቀጥታ ለዓለም አቀፍ ገበያ ያቀረቡ የሲዳማ አርሶ አደሮች የቡና ምርታቸውን በከፍተኛ ዋጋ መሸጣቸውን ለአሜሪካ ድምፅ ተናገሩ። በዓለም አቀፍ ደረጃ የልዩ ጣዕም ቡና ባለቤቶችን በየዓመቱ እያወዳደረ የሚሸልመው ካፕ ኦፍ ኤክሰሌንሲ (COE) የተባለ ዓለም አቀፍ ድርጀት የኢትዮጵያ ፕሮጀከት ማናጀር አቶ እንዳለ አስፋው ከኢትዮጵያ የ600 አርሶ አደሮች ቡና ተወዳድሮ የ40ዎቹ ቡና አሸናፊ መኾኑን አረጋግጠዋል። የኢትዮጵያ ቡናና ሻይ ባለሥልጣን ዋና ዲሬክተር ዶ.ር አዱኛ ደበላ የኢትዮጵያ ቡና በዓለም በከፍተኛ ዋጋ መሸጡን ተናግረዋል። የCOE ዕውቅና መርኃ ግብር የአርሶ አደሮች በጥራት እንዲያመርቱ አነሳስቷቸዋል ሲሉ ተናግረዋል።

ምንም እንኳን ኢትዮጵያ ከሌሎች የአፍሪካ ሀገራት የላቀ ብዛት ያላቸው የህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት፣ የፌዴሬሽን ምክር ቤት፣ የሚኒስትር ቦታዎች እና የፍትህ አካላት ሃላፊነት ላይ ያሉ ሴት አባላት እንዳሏት አሃዞች ያሳያሉ። ነገር ግን በፖለቲካውም ሆነ በተለያዩ ማኅበራዊ ዘርፎች ላይ የሚሳተፉት ሴቶች በቂ እና አጥጋቢ የሆነ የውሳኔ አቅም እንዲኖራቸው የሚያደርግ ምህዳር እንደሌለ በሴቶች ዙሪያ የሚሰሩ ተቋማት ይናገራሉ።  ኤደን ገረመው በትምራን የሲቪክ ማኅበር የመርኃግብር አስተባባሪ የሆነችውን ወጣት ቤተልሔም አለምን እና የኤውብ የሴት አመራሮች ማኅበር አጋር አመስራች እና ዳይሬክተር ወ/ሮ ናሁሰናይ ግርማን አነጋግራ ያሰናዳችው ዘገባ በመቀጠል ይቀርባል።

ተመራጩ የዩናይትድ ስቴትስ ፕሬዝደንት ዶናልድ ትረምፕ በመጀመሪያው የስልጣን ዘመናቸው በሰሜን ኮሪያ ላይ የኢኮኖሚ ማዕቀቦችን በማጥበቅ የኒውክሊየር የጦር መሣሪያ መርሃ ግብሯን እንድትሰርዝ ሊያስገድዷት ሞክረው ነበር። በሁለተኛው የአስተዳደር ዘመናቸው ትረምፕ ከሰሜን ኮሪያ ምን መጠበቅ እንደሚኖርባቸው የሚቃኝ ዘገባ የአሜሪካ ድምጹ ያንግ ጋዮ ኪም አጠናቅሯል። ቆንጅት ታየ ወደ አማርኛ መልሳዋለች፡፡    

የኬንያ መንግሥት ካለፈው ዓመት መስከረም ወር አንስቶ ባለው ጊዜ ከ7 ሺህ በላይ ወሲባዊ እና ጾታዊ ጥቃት መመዝገቡን አስታውቋል። ከነዚህ ውስጥ 100 የሚሆኑት ጥቃት የደረሰባቸው ሴቶች እና ልጃገረዶች የተመዘገቡት ደግሞ በዚህ ዓመት፣ ከነሐሴ ወር ወዲህ ባለው ጊዜ ነው። ይህን ተከትሎ የኬንያ የሀገር ውስጥ ጉዳይ ሚኒስቴር መሥሪያ ቤት የሴቶችን እና ልጃገረዶችን ጥቃት የሚከላከል ልዩ የጸጥታ ቡድን ማቋቋሙን አስታውቋል። መሐመድ ዩሱፍ በዚህ ዙሪያ ያደረሰንን ዘገባ፣ ስመኝሽ የቆየ ወደ አማርኛ መልሳዋለች።    

በአፋር ክልል አዋሽ ፈንታሌ አካባቢ ተደጋግሞ በሚደርሰው ርዕደ መሬት ምክንያት ሥጋት ውስጥ መውደቃቸውን የአካባቢው ኗሪዎች አስታወቁ፡፡ ትናንት እና ከትናንት በስቲያ ምሽት አዋሽ ፈንታሌ አካባቢ ተፈጠረ በተባለው ርዕደ መሬት የፈንታሌ ተራራ አናት ላይ የጭስ ምልክት ታይቷል፣ የከባድ ፍንዳታ ድምጽ ተሰምቷል፣ የድንጋይ ናዳም ተስተውሏል ሲሉ ኗሪዎቹ ገልጸዋል፡፡ ርዕደ መሬቱ የተፈጠረበት በአፋር ክልል ዞን ሦስት አዋሽ ፈንታሌ ወረዳ ወሃና ፍሳሽ አገልግሎት የመሬት መንቀጥቀጡንና ንዝረቱን ተከትሎ ለጊዜው ቁጥራቸው ያልታወቁ የአርብቶ አደሮች ፍየሎችና ግመሎች በድንጋጤ በርግገው መጥፋታቸውን ጠቁሟል፡፡ በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የጂኦ ፊሲክስ ህዋ ሳይንስ እና አስትሮኖሚ ተቋም በበኩሉ ላለፉት ስድስት ቀናት የመሬት መንቀጥቀጡ መከሰቱን አረጋግጦ የትናንቱ በሬክተር ስኬል 4.9 እንደሚለካ አመልክቷል፡፡

በጦርነት ትርምስ ውስጥ ባለችው ሱዳን ረሃብ በአምስት አካባቢዎች መስፋፋቱና ወደ ሌሎች ተጨማሪ አምስት አካባቢዎችም ሊስፋፋ እንደሚችል አንድ በዓለም ደረጃ ረሃብን የሚከታተል ተቋም አስታውቋል። በጦርነቱ የሚሳተፉ ወገኖች፣ በዓለም ትልቁ የረሃብ ቀውስ እንደሆነ ለሚነገረው የሱዳን ቸነፈር ተጠቂዎች ሰብአዊ ርዳታን ለማድረስ የሚደረገውን ጥረት ማስተጓጎል መቀጠላቸውን ተቋሙ ጨምሮ አስታውቋል። ‘የረሃብ ክትትል ኮሚቴ’ በሚል የሚታወቀው ተቋም ጨምሮ እንደገልጸው፣ ከበባ ውስጥ ባለችው የሰሜን ዳርፉር መዲና አል ፋሽር ውስጥ በሚገኙ ሁለት መጠለያዎች፣  እንዲሁም በደቡብ ኮርዶፋን ግዛት በሚገኙ ሌሎች ሁለት አካባቢዎች ረሃብ ተስፋፍቷል። ባለፈው ነሐሴ በሰሜን ዳርፉር ዛምዛም መጠለያ የተከሰተው ረሃብ መቀጠሉንም ኮሚቴው አስታውቋል። የረሃብን ሁኔታ የሚያረጋግጠውና ደረጃ የሚያወጣው ተቋም እንዳስታወቀው፣ በሰሜን ዳርፉር ባሉ ሌሎች አምስት አካባቢዎችም ረሃቡ እንደሚስፋፋ ግምቱን አስቀምጧል። በመላ ሱዳን የሚገኙ አስራ ሰባት አካባቢዎች ደግሞ ለረሃብ ተጋላጭ መሆናቸውም ታውቋል። በሱዳን 24፡6 ሚሊዮን የሚሆነው ወይም ከአጠቃላይ ሕዝቡ ግማሽ የሚሆነው እስከሚቀጥለው ወር ድረስ አስቸኳይ የምግብ ዕርዳታ እንደሚሻ ኮሚቴው አስታውቋል። ኮሚቴው በሱዳን የሚያደርገውን የምግብ ዋስትና ጥናት መንግስት እያስተጓጎለበት እንደሆነ ገልጿል። የሱዳን መንግሥትም የኮሚቲው ሪፖርት “ተአማኒ አይደለም” በሚል በጥናቱ መሳተፉን እንዳቆመ አስውቋል።

የቀድሞው ፕሬዝደንት ቢል ክሊንተን ትኩሳት ስለገጠማቸው ዋሽንግተን ዲሲ በሚገኘው ሜድስታር ጆርጅታውን ዩኒቨርሲቲ ሆስፒታል ገብተዋል። የ78 ዓመቱ የቀድሞ ፕሬዝደንት ለምርመራ ትላንት ከሰዓት በኋላ ሆስፒታል መግባታቸውንና በጥሩ ሁኔታ መሆናቸውን እንዲሁም ለሚሰጣቸው ክብካቤ ማመስገናቸውን የክሊንተን ጽ/ቤት ምክትል ኅላፊ ኤንጀል ኡሬና ተናግረዋል። እአአ ከ1993 እስከ 2001 የአሜሪካ ፕሬዝደንት የነበሩት ክሊንተን፣ በዚህ ዓመት በተካሄደው ምርጫ በዲሞክራቲክ ፓርቲው ጉባኤ ላይ ንግግር ያደረጉ ሲሆን፣ ምክትል ፕሬዝደንት ካመላ ሄሪስ ለፕሬዝደንትነት ባደረጉት ዘመቻም ቅስቀሳ በማድረግ ተሳትፈዋል። ክሊንተን ሥልጣን ከለቀቁ ወዲህ የጤና እክል ሲደጋግማቸው ቆይቷል። እአአ በ2004 የደረት ውጋትና የትንፋሽ ማጠር ህመም ከገጠማቸው በኋላ ከፍተኛ የልብ ቀዶ ጥገና ተደርጎላቸዋል። በዓመቱ፣ 2005 ሳንባቸው በከፊል እክል ገጥሞት ነበር። እአአ 2010 ደግሞ የደም መዘዋወሪያ ሥር (ኮሮናሪ አርተሪ) መተላለፊያ ቱቦ ገብቶላቸዋል። ክሊንተን ሥጋ መመገብ አቁመው አትክልት መመገብን በማዘውተራቸው ክብደታቸውን በጣም ለመቀነስ ችለዋል። የኮቪድ ወረርሽኝ ከፍተኛ ደረጃ ላይ በነበረበት 2021 ለስድስት ቀናት ካሊፎርኒያ የሚገኝ ሆስፒታል ገብተው የነበረ ሲሆን፣ ህመማቸው ከኮቪድ ጋራ የተገናኘ ሳይሆን በሽንት መተላለፊያ ላይ ባጋጠመ ማመርቀዝ ምክንያት ነበር።

ሶማሊያ የኢትዮጵያ ኅይሎች “ሳይነኩና ባልተጠበቀ” ባለችው ሁኔታ በሁለቱ ሀገራት ድንበር መካከል  በሶማሊያ በኩል ባለችው ዶሎው ከተማ ላይ በሚገኝ ሠራዊቷ ላይ ጥቃት ፈጽመዋል ስትል ከሳለች፡፡ የሶማሊያ የውጪ ጉዳይ ሚኒስቴር በአወጣው  መግለጫ፣ የኢትዮጵያ ኅይሎች ዛሬ ጠዋት አራት  ሠዓት ላይ በከተማዋ በሶማሊያ መንግሥት ኅይሎች ሥር በነበሩ ሶስት ይዞታዎች ላይ የኢትዮጵያ ኅይሎች ጥቃት ፈጽመዋል ብሏል። ድርጊቱ የአንካራውን ስምምነት የጣሰ ነው ስትልም ሶማሊያ አስታውቃለች፡፡ ከኢትዮጵያ ጋራ በምትዋሰነው የሶማሊያዋ ዶሎው ከተማ በጁባላንድ ኅይሎች እና በሶማሊያ የመንግሥት ወታደሮች መካከል ዛሬ ግጭት መከሰቱ ቀደም ብሎ ተነግሮ ነበር። በከተማይቱ በርካታ የኢትዮጵያ ወታደሮች ይገኛሉ። ከተማዋ በአብዛኛው ሞሃመድ ሁሴን አብዲ ላፌ በተባሉ ኮሚሽነር ሥር የምትደዳር ሲሆን፣ ኮሚሽነሩ ከኢትዮጵያ ኅይሎች ጋራ የቅርብ ግንኙነት እንዳላቸው ታውቋል። አንድ የከተማዋ ነዋሪ የኢትዮጵያ ኅይሎች ለኮሚሽነሩ ኅይሎች “ወግነዋል” ሲል ተናግሯል። ተፈጥሯል የተባለውን ክስተት በተመለከተ ከኢትዮጵያ ወገን ወዲያውኑ የተሰጠ ምላሽ የለም። ቪኦኤ በዛሬው ዶሎው ተከስቷል ስለተባለው ግጭት የኢትዮጵያ ኅይሎችን ሚና በገለልተኛ ወገን አላረጋገጠም። ይህ በእንዲህ እንዳለ የሶማሊያ መንግሥት ሁለት ባለሥልጣናትን ዛሬ ሰኞ ወደ ግብፅ እና ኢትዮጵያ መላኩ ታውቋል። የሶማሊያው የውጪ ጉዳይ ምኒስትር አህመድ ሞአሊም ፊቂ ካይሮ ተገኝተው ከሀገሪቱ የውጪ ጉዳይ ምኒስትር ባድር አብደላቲ ጋራ እንደተነጋገሩ ሲታወቅ በሌላ በኩል ደግሞ የውጪ ጉዳይ ምኒስትር ዴታ አሊ ሞሃመድ ኦማር ወደ አዲስ አበባ መጓዛቸው ታውቋል። የሶማሊያው የውጪ ጉዳይ ሚኒስቴር በአወጣው መግለጫ ብፊቂ እና በአብደላቲ መካከል የተደረገው ውይይት ታሪካዊ ግንኙነታቸውን በማጠናከር፣ እንዲሁም በፀጥታ፣ ፖለቲካ፣ ትምህርት፣ እና የኢኮኖሚ ልማትን በተመለከቱ ጉዳዮች ላይ ያተኮረ እንደነበር አስታውቋል። ሁለቱ ምኒስትሮች “ውጤታማ ውይይት” አድርገዋል ሲሉ የግብጹ የውጪ ጉዳይ ሚኒስቴር ቃል አቀባይ ታሚም ካላፍ አስታውቀዋል። ሁለቱ ምኒስትሮች “ የሁለትዮሽ ግንኙነታቸውን በሚያጠናክሩበት፣ በፀረ ሽብርተኝነት ላይ በሚደረግ ትብብር፣ እንዲሁም በሶማሊያ የአፍሪካ ኅብረት የማረጋጋትና ድጋፍ ልዑክ ምሥረታ በሚሳለጥበት መንገድ ላይ ተወያይተዋል” ሲሉ ቃል አቀባዩ በX ማኅበራዊ መድረክ ላይ አመልክተዋል። በሌላ በኩል ደግሞ የውጪ ጉዳይ ምኒስትር ዴታ አሊ ሞሃመድ ኦማር፣ የቱርክ መንግስት የኢትዮጵያን የባሕር በር ጥያቄ አስመልክቶ አንካራ ላይ ስምምነት እንዲፈረም ባስቻለ በጥቂት ግዜያት ውስጥ ወደ አዲስ አበባ መጓዛቸው ታውቋል። የሶማሊያው የውጪ ጉዳይ ሚኒስቴር ባወጣው መግለጫ “ጉብኝቱ ሶማሊያ ከኢትዮጵያ ጋራ ለሚኖራት የሁለትዮሽ ግንኙነት ያላትን የማያወላውል ቁርጠኝነት የሚያመለከት ነው” ብሏል። ”ጉብኝቱ በጋራ መከባበር፣ በጋራ ፍላጎትና ትብብር ላይ የተመሠረቱ ተሻጋሪ መልካም አጋጣሚዎች ላይ ያተኮረ ነው” ሲልም አክሏል።

ሊጠናቀቅ ጥቂት ቀናት በቀሩት የአውሮፓውያን 2024 ዓመት፣ አፍሪካዊያን መረጮች፣ አፍሪካ ውስጥ በተካሄዱ ፕሬዝዳንታዊ፣ የፓርላማ ወይም አካባቢያዊ ምርጫዎች የተጠመዱ ነበሩ፡፡ በአንዳንድ የአፍሪካ ሀገራት ረዥም ጊዜ ሥልጣን ላይ የቆዩ ገዥ ፓርቲዎች ወንበራቸውን አስጠብቀው ሲቆዩ፣  ሌሎቹ ከባድ ሽንፈት ደርሶባቸዋል። በርካታ ምርጫዎችን የዘገበችው የቪኦኤ የናይሮቢ ቢሮ ኃላፊ ሜሪያማ ዲያሎ በዚህ ዓመት በአህጉሪቱ ዴሞክራሲ ምን ያህል በአግባቡ ተግባራዊ እንደተደረገ ተመልክታለች፡፡ ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

‘ኢሬክታይል ዲስፈንክሽን’ ወይም ስንፈተ ወሲብ በአይቮሪ ኮስት በርካታ ወንዶችን እያሳሰበ እየመጣና በችግሩ ምክንያትም ራሳቸውን ከማኅበረሰቡ እንዲያገሉ በማድረግ ላይ ይገኛል። ለመገለሉ እና ለችግሩ መፍትሄ ፍለጋ በመደረግ ላይ ባለበት ወቅት፣ ሐኪሞችና የስነ ልቦና ባለሙያዎች በጋራ በመሆን ርዳታ ለመስጠት እየጣሩ ነው። ያሲን ሲያው ከአቢጃን፣ አይቮሪ ኮስት ያጠናቀረውን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

የአልቤኒያ ጠቅላይ ሚኒስትር፣ ከማኅበራዊ ትስስር ገጾች አንዱ የኾነው ቲክቶክ፣ ግጭት ቀስቃሽ እና በተለይ ሕፃናትን የሚያሸማቅቁ ቪዲዮች የሚሰራጭበት በመኾኑ መንግሥታቸው ለአንድ ዓመት እንደሚዘጋው ትላንት ቅዳሜ ታኅሣሥ፣ 12 ቀን 2017 ዓ.ም አስታወቁ። በቲክቶክ ላይ በተፈጠረ አለመግባባት ኅዳር ወር አጋማሽ ላይ አንድ አዳጊ፣ በሌላ አዳጊ በስለት መገደሉን ተከትሎ የአልቤኒያ ባለሥልጣናት ከ1 ሺሕ 300 መምሕራንና ወላጆች ጋራ ውይይት አድርገዋል። በውይይቱ ላይ የተናገሩት የአልቤኒያ ጠቅላይ ሚኒስትር ኤዲ ራማ፣ ቲክቶክ በአልቤኒያ ሪፐብሊክ ውስጥ እንደማይኖርና ሙሉ በሙሉ እንደሚዘጋ ተናግረዋል። የመዝጋቱ ሂደትም በመጪው ዓመት እንደሚጀምር አስታውቀዋል። ቲክቶክ አልባኒያ ውስጥ ወኪል እንዳለው አልታወቀም። በጉዳዩ ላይ አስተያየት እንዲሰጥበት የተጠየቀው ቲክቶክ ቅዳሜ ዕለት በሰጠው የኢሜል ምላሽ፣ በስለት ተወግቶ ስለተገደለው አዳጊ የአልቤኒያ መንግሥት በአስቸኳይ ግልጽ ማብራሪያ እንዲሰጠው ጠይቋል። ድርጊቱን ፈጽሟል የተባለውም ኾነ፣ ድርጊቱ የተፈጸመበት ተጎጂ አዳጊ የቲክቶክ ገጽ እንደነበራቸው የሚያሳይ አንድም መረጃ እንደሌለ በኢሜል ያስታወቀ ድርጅቱ ፣ «እንደውም ብዙ ሪፖርቶች እንዳረጋገጡት ወደ አደጋው እንዲያመራ ምክኒያት የኾነው ቪዲዮ የተሰራጨው በሌላ የትስስር ገጽ ላይ እንጂ በቲክቶክ አይደለም» ብሏል። አልቤኒያ ውስጥ ከቲክቶክ ተጠቃሚዎች ከፍተኛውን ቁጥር የሚይዙት ሕፃናት መኾናቸውን የሀገር ውስጥ ጉዳዮችን የሚያጠኑ ተመራማሪዎች ይናገራሉ። ልጆች ቲክቶክ ላይ በሚያዩዋቸው ግጭት ቀስቃሽ ቪዲዮዎችና የሚፈጠሩ አለመግባባቶች ወደ ትምሕርት ቤት በሚሄዱበት ጊዜ እንደ ቢለዋ ያሉ ስለት ነገሮችና ሌሎች ቁሳቁሶችን እየያዙ መሄድ በመጀመራቸው ወላጆችን ስጋት ውስጥ ከቷቸዋል። ቲክቶክ በተመሰረተበት ቻይና «በተሻለ ሁኔታ እንዴት ማጥናት እንደሚቻል፣ ተፈጥሮን እንዴት መንከባከብ እንደሚቻል እና የመሳሰሉትን በጎና የተለዩ መልዕክቶች ናቸው የሚተላለፉት» ሲሉ የአልቤኒያ ጠቅላይ ሚኒስትር ራማ ተናግረዋል። ራማ ቲክቶክ እንዲዘጋ ያሳለፉትን ውሳኔ በሀገር ውስጥ የሚንቀሳቀሱ ፓርቲዎች አልተቀበሉትም።

ቅዳሜ ታኅሣሥ 12 ቀን 2017 ዓ.ም ለአንድ ቀን የሥራ ጉብኝት አዲስ አበባ የነበሩት የፈረንሳይ ፕሬዝደንት ኢማኑኤል ማክሮን በዚኽ ወር መጀመሪያ በኢትዮጵያና በሶማሊያ መካከል በቱርክ ለተፈረመው የአንካራ ስምምነት ድጋፋቸውን ገልጸዋል።ፕሬዝደንቱ ከጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ ጋራ በመኾን በሰጡት የጋራ መግለጫ የሁሉንም ሉዓላዊነት ከማክበር ጋራ የተያያዘው ስምምነት ሊደገፍ የሚገባው ነው ብለዋል።

ቅዳሜ ታኅሣሥ 12 ቀን 2017 ዓ.ም ለአንድ ቀን የሥራ ጉብኝት አዲስ አበባ የነበሩት የፈረንሳይ ፕሬዝደንት ኢማኑኤል ማክሮን በዚኽ ወር መጀመሪያ በኢትዮጵያና በሶማሊያ መካከል በቱርክ ለተፈረመው የአንካራ ስምምነት ድጋፋቸውን ገልጸዋል ። ፕሬዝደንቱ ከጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ ጋራ በመኾን በሰጡት የጋራ መግለጫ የሁሉንም ሉዓላዊነት ከማክበር ጋራ የተያያዘው ስምምነት ሊደገፍ የሚገባው ነው ብለዋል። በቱርክ ፕሬዝደንት ረሽፕ ታይፕ ኤርዶዋን ሸምጋይነት የተካሄደውን ሦስተኛ ዙር ድርድር ተከትሎ የሶማሊያ ፕሬዝዳንት ሀሰን ሼኽ መሐሙድ እና የኢትዮጵያው ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አህመድ ዲፕሎማሲያዊ ውዝግባቸውን ለመፍታትና አንዳቸው የሌላውን የግዛት አንድነት እና ሉዓላዊነት ለማስጠበቅ መስማማታቸው ይታወሳል ። ሁለቱ አገራት በመጭው የካቲት ወር በዝርዝር ጉዳይ ላይ ውይይት እንደሚጀምሩም ይጠበቃል። የሁለቱን ሀገራት ስምምነት ያደነቁት ፕሬዝደንት ማክሮን፣ የኢትዮጵያ የባሕር በር ጥያቄ እንዲሳካ ፈረንሳይ ባላት አቅም የበኩሏን ሚና መጫወት እንደምትፈልግ ጠቅሰዋል። በንግግር፣ በውይይት፣ ኃላፊነት በተሞላበት መንገድ፣ ዓለምአቀፍ ሕጎችን እና ጎረቤት ሀገሮችን ባከበረ መልኩ መሠራት የሚችልበትን መንገድ ሀገራቸው ለማመቻቸት እንደምትፈልግ አመልክተዋል። ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ በበኩላቸው ኢትዮጵያ በቀይ ባሕር ላይ በሰላማዊ መንገድ የባሕር በር ለማግኘት ያላትን ፍላጎት በተመለከተ ከፈረንሳዩ ፕሬዝዳንት ጋራ በዝርዝር መወያየታቸውን ተናግረዋል። ከዚህ አንጻር ማክሮንን ድጋፍ መጠየቃቸውና ፣ ፕሬዝደንቱም ጥያቄውን መቀበላቸውን ጠቅላይ ሚኒስትሩ ተናግረዋል።  «መላው የኢትዮጵያ ሕዝብና መንግሥት ከፈረንሳይ እና ከፕሬዝደንት ኢማኑኤል ማክሮን በዚህ ረገድ የሚጨበጥ ውጤት የሚጠብቅ መኾኑን ከወዲሁ ልገልጽ እፈልጋለሁ» በማለትም ተናግረዋል ። በኢትዮጵያ የፌደራል መንግሥትና በህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ (ህወሓት) መካከል በፕሪቶሪያ የተፈረመው ግጭትን በዘላቂነት የማቆም የሰላም ስምምነት  በሁለቱ መሪዎች ውይይት ከተነሱት ነጥቦች አንዱ መኾኑን የፈረንሳይ ፕሬዝደንት ኢማኑኤል ማክሮን ገልጸዋል። ሀገራቸው ከዚህ ስምምነት አተገባበር አንጻር ድጋፍ ማድረግ እንደምትፈልግም ተናግረዋል። ሀገራቸው በሽግግር ፍትህ አማካኝነት የሕግ የበላይነት እንዲረጋገጥ እንደምትፈልግም አመልክተዋል። ፕሬዝዳንት ማክሮን በዛሬው የአዲስ አበባ ቆይታቸው፣ በመንግሥታቸው የገንዘብ ድጋፍ የታደሰውንና በአዲስ አበባ የሚገኘውን የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቤተመንግሥት ወይም ኢዮቤልዩ ቤተመንግሥት ጎብኝተዋል። ፈረንሳይ ለብሔራዊ ቤተመንግሥቱ እድሳት የ25 ሚሊዮን ዩሮ ድጋፍ ማድረጓንም ተናግረዋል። ቤተመንግሥቱ የቀዳማዊ ዐፄ ኀይለ ሥላሴ የብር ኢዮቤልዩ በዓል ምክንያት በማድረግ በ1948 ዓ.ም. የተገነባ ነው።

የዩናይትድ ስቴትስ ሕግ መወሰኛ ምክር ቤት (ሴኔት) የአሜሪካ መንግሥትን እስከ መጋቢት የሚያቆየውን በጀት አጸደቀ። በሪፐብሊካን ተመራጮች ብዙኅን ድምፅ ስር ያለው የሕግ መምሪያ ምክር ቤት እና በዲሞክራት አብላጫ ቁጥጥር ስር ያለው የሕግ መወሰኛ ምክር ቤት፣ ፌደራል መንግሥቱን ከመዘጋት የሚታገደውን በጀት ትላንት እኩለ ሌሊት ላይ አጽድቀዋል። ፕሬዝዳንት ጆ ባይደን የበጀት ረቂቁን እንደሚደግፉና ሕግ እንዲኾን እንደሚፈርሙ ትላንት ዐርብ ተናግረው ነበር። የጸደቀው በጀት ሕግ ኾኖ ሥራ ላይ ከዋለ በኋላ፣ መንግሥቱን እስከ መጪው መጋቢት የሚያቆየው በጀት ይኾናል። 100 ቢሊዮን ዶላር ለአደጋዎችና ለርዳታ፣ 10 ቢሊዮን ዶላር ደግሞ ለግብርና ሥራ ድጋፍ በበጀቱ ተይዟል። የጸደቀው በጀት የፌደራል መንግሥቱን የዕዳ ጣሪያ ከፍ እንዲል አያደርግም።

ዴሞክራቶች እና አንዳንድ ሪፐብሊካኖች የዕዳ ጣሪያውን እስከ አውሮፓውያኑ 2027 ድረስ ለማራዘም ያቀረቡትን ጥያቄ ከተቃወሙ በኋላ ሐሙስ ዕለት በHግ መወሰኛ ምክርቤቱ በችኮላ የተደረገው ድርድር ከሽፏል። ለውጡ የመጣው ተመራጩ ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ እና ኤሎን መስክ መንግሥትን እስከ መጭው መጋቢት ድረስ በገንዘብ ለመደገፍ የተጠየቀውን የሁለትዮሽ ስምምነት ውድቅ ካደረጉ በኋላ ነው። የአሜሪካ ድምጽ የኮንግረስ ዘጋቢ ካትሪን ጂፕሰን እና አሶሽየትድ ፕሬስን ዘገባዎች ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።    

የቱርክ እና ኢራን መሪዎች የሶሪያው ፕሬዝደነት ባሻር አል አሳድ ሥልጣን ካከተመ ወዲህ ለመጀመሪያ ጊዜ፣ ካይሮ ላይ በመካሄድ ላይ ባለውና በአብዛኛው የእስልምና እምነት ተከታይ የሆኑ የስምንት ሀገራት ጉባኤ ላይ ተገናኝተዋል። በሶሪያው ጦርነት ሁለቱ ሀገራት በተቃራኒ ጎራ ተሰልፈው የነበረ ሲሆን፣ ቱርክ የአሳድ ተቃዋሚዎችን ስትደግፍ ኢራን ደግሞ የአሳድን አገዛዝ ደግፋለች። በሶሪያ መረጋጋትና ሰላም እንዲሰፍን፣ ሽብርተኝነት እንዲጠፋ እንዲሁም የተረጋጋችና ፀጥታ የሰፈነባትን ሶሪያ ማየት እንደሚሹ የቱርኩ ፕሬዝደንት ረሽፕ ታይፕ ኤርዶዋን በውይይታቸው ወቅት ማስታወቃቸውን የቱርክ ፕሬዝደንታዊ ጽሕፈት ቤት በአወጣው መግለጫ ላይ ተመልክቷል። የሶሪያን የግዛት ሉአላዊነት እና የሀገሪቱን አንድነት መጠበቅ አስፈላጊ እንደኾነም ኤርዶዋን መናገራቸውን ጽሕፈት ቤቱ አመልክቷል። ከኢራኑ ፕሬዝደንት ማሱድ ፐዘሽካን ቢሮ የወጣው መግለጫ በበኩሉ፣ የሶሪያ ድንበር ሳይደፈር ተጠብቆ የመቆየቱ አስፍላጊነት ላይ ፕሬዝደንቱ አጽንኦት መስጠታቸውን አመልክቷል። እስራኤል በቀጠናው ፈጽማዋለች ያሉትንና “ወንጀል” ሲሉ ለገለጹት ድርጊት ሙስሊም ሀገራት ኃላፊነት ባለው መንገድ ምላሽ መስጠት እንዳለባቸው ፕሬዝደንቱ ማሳሰባቸውም ተጠቁሟል። “ግጭት በሚካሄድባቸው ሥፍራዎች የሚገኙ ሰዎች ተጨማሪ ጉዳት እንዳይደርስባቸው መከላከል ሃይማኖታዊ፣ ሕጋዊ እና ሰብአዊ ግዴታችን ነው” ሲሉም ማሱድ ፐዘሽካን ማከላቸውን ጽሕፈት ቤቱ አስታውቋል። ‘ዲ 8’ በሚል የሚጠራው የስምንት ሃገራት የኢኮኖሚ ትብብር ጉባኤ በካይሮ በመካሄድ ላይ ያለው፣ በጋዛ ጦርነት በሚካሄድበት፣ በሌባኖስ በጽኑ ያልተከበረ የተኩስ ማቆም ስምምነት ባለበት፣ ሶሪያ ባልተረጋጋችበትና ቀጠናው በአጠቃላይ በግጭት በሚተራመስበት ወቅት ነው።