ያዝ ለቀቅ የሚያደርገው የጋዛ የሰላም ስምምነት ከተፈረመ ወዲህ ለመጀመሪያ ጊዜ ነው የተባለ ርዳታ የያዘ የቱርክ መርከብ ግብጽ ወደብ መድረሱን አንድ የቱርክ ባለሥልጣን እና የግብጽ ምንጮች አስታውቀዋል። መርከቡ ብርድ ልብስ፣ ድንኳን፣ ተንቀሳቃሽ መጸዳጃና ጄኔሬተሮች ጨምሮ 871 ቶን የሰብአዊ ርዳታ እንደያዘም ተነግሯል። “የጋዛ ወንድሞቻችንንና እህቶቻችንን ቁስል ለማዳንና ጊዜያዊ የመጠለያ ፍላጎታቸውንም ለማሟላት ተዘጋጅተናል” ሲሉ የቱርኩ የሃገር ውስጥ ጉዳይ ምኒስትር አሊ የርሊካያ በX ማኅበራዊ መድረክ ላይ አስታውቀዋል። ከግብጽ የቀይ ጨረቃ ማኅበር የተዋቀረ ቡድን ከቱርክ የተላከውን ዕርዳታ ተረክቦ ወደ ጋዛ ሠርጥ ለማድረስ በዝግጅት ላይ መሆኑን ከጋዛ ሠርጥ 50 ኪሎ ሜትር ላይ በሚርቀው ወደብ የሚገኙ ምንጭ ለኤኤፍፒ ዜና ወኪል ተናግረዋል። የተኩስ ማቆም ስምምነቱን ተከትሎ በመቶ የሚቆጠሩና ርዳታ የጫኑ ከባድ መኪናዎች ጋዛ ሲገቡ የተወሰነ ርዳታ ደግሞ በአየር ተጓጉዟል።

(ዝርዝሩን ከላይ ከተያያዘው የድምፅ ፋይል ያገኛሉ) ከፋኖ ታጣቂ ቡድኖች ውስጥ የአንዱ መሪ የሆኑት አቶ እስክንድር ነጋ በእርሳቸው የሚመራው ቡድን ባለፈው ሳምንት ከዓለም አቀፍ ማኅበረሰብ ተወካዮች ጋራ በአማራ ክልል ተገናኝቶ መነጋገሩን ለአሜሪካ ድምጽ የአፍሪካ ቀንድ ክፍል አስታውቀዋል። የአማራ ፋኖ ሕዝባዊ ድርጅት የተሰኘውና በአማራ ክልል ከሚንቀሳቀሱ ታጣቂ የፋኖ ቡድኖች አንዱ መሪ እንደሆኑ የሚገልጹት አቶ እስክንድር ነጋ፣ ከእርሳቸው ቡድን ወገን እና ከዓለም አቀፍ ማኅበረሰብ ተወካዮች የተውጣጡ የቴክኒካል ቡድኖች ባለፈው ሳምንት በአማራ ክልል በስም ባልተጠቀሰ ሥፍራ ውይይት ማድረጋቸውን ከአሜሪካ ድምጽ የአፍሪካ ቀንድ ክፍል ጋራ ባደረጉት ቃለ ምልልስ አስታውቀዋል። ከዓለም አቀፍ ቡድኑ ውስጥ የአፍሪካ ኅብረት፣ የምሥራቅ አፍሪቃ የልማት በይነ መንግስታት (ኢጋድ)፣ የአውሮፓ ኅብረት እንዲሁም በኢትዮጵያ የአሜሪካ ኤምባሲ ተወካዮች እንደሚገኙበት አቶ እስክንድር አስታውቀዋል። ስብሰባው የተካሂደው ከእነዚሁ ዓለም አቀፍ ተወካዮች ጋራ ከአንድ ወር በፊት የተደረገን የስልክ ውይይት ተከትሎ እንደሆነ አቶ እስክንድር ጠቁመዋል። “ይህ በቴክኒካል ቡድኖች መካከል የተካሄደ ስብሰባ ነው። የመጀመሪያ ደረጃ ስብሰባ ነው ያደረግነው።  የተወያየነውም በሃገሪቱ ባሉ ወቅታዊ ጉዳዮች ላይ መገናኘትና መነጋገር በምንችልበት ላይ ነው።” የውይይቱ ርዕሶች ምን እንደነበሩ የተጠየቁት አቶ እስክንድር፣ ከዓለም አቀፍ ቡድኑ ጋራ ለመተዋወቅ የተደረገና ቡድናቸው በሃገሪቱ ወቅታዊ ጉዳዮች ላይ ያለውን አቋም ለመግልጽ የተፈጠረ ዕድል እንደነበር ተናግረዋል። የኢትዮጵያ ጠቅላይ ምኒስትር ዐብይ አህምድ ባለፈው ወር ሲናገሩ፣ አማጺ ቡድኖች ወደ ድርድር ጠረጴዛ እንዲመጡ ጥሪ ማድረጋቸው ይታወሳል። “ለአንድ ሺሕ ዓመት ብትዋጉንም፣ አታሸንፉንም፣ ስለዚህ ወደ ሰላም ኑ” ሲሉ ጠቅላይ ምኒስትሩ መናገራቸውም ይታወሳል። ከፌዴራል መንግሥት ጋራ መደራደር የሚለው ጉዳይ በውይይቱ ወቅት እንዳልተነሳም አቶ እስክንድር ገልጸዋል።  “ይህ ጉዳይ አልተነሳም” ያሉት አቶ እስክንድር “እናም ጉዳዩ ሳይነሳ መልስ መስጠት አልችልም። ይህ እኔ የምወስነው ጉዳይ አይደለም። ይህ በሥራ አስፈጻሚው ኮሚቴ የሚወሰን ነው። ጥያቄው ሲመጣ፣ ወደ ሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴው እወስደዋለሁ። እናም ሥራ አስፈጻሚው ምን እንደሚል እናያለን።” ብለዋል። መንግሥት በሃገሪቱ የሚገኙ ታጣቂዎችን በትኖ በፌዴራል መንግሥቱ ኅይል ሥር ለማካተትና ወደ ማኅበረሰቡ መልሰው እንዲቀላቀሉ ለማድረግ መወሰኑን ተከትሎ፣ በፋኖ ታጣቂዎችና በፌዴራል መንግሥት ኅይሎች መካከል በሚያዚያ 2015 ግጭት ተቀስቅሷል። በዛው ዓመት ነሐሴ ላይ መንግሥት 23 ሚሊዮን የሚገመት ሕዝብ በሚኖርበት በአማራ ክልል አስቸኳይ ጊዜ ዐውጇል።  የአሜሪካ ድምጽ የአፍሪካ ኅብረት፣ ኢጋድ፣ የአውሮፓ ኅብረት እንዲሁም ኢትዮጵያ የሚገኘው የአሜሪካ ኤምባሲ አስተያየት እንዲሰጡ ጠይቋል። አስተያየታቸው እንደደረሰን እናቀርባለን።

የኢትዮጵያን ታሪካዊ ቴምብሮች አሰባስቦ የያዘው ህንዳዊ ዲፕሎማት፣ ቴምብር አገልግሎት ላይ መዋል ከጀመረበት ጀምሮ የተለያዩ ሀገራት ቴምብሮችን ሰብስቧል። ከ13 ዓመቱ ጀምሮ መሰብሰብ የጀመረው በኢትዮጵያ የህንድ ኤምባሲ ሠራተኛ ሃች ቬንካታቻላም ከ50 በላይ ሀገራትን ቆየት ያሉ ቴምብሮች አሰባስቦ ይዟል።   ዝርዝሩን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

በሩዋንዳ የሚታገዘው ኤም 23 የተባለው ታጣቂ ቡድን ቁልፍ የሆነችውን የምሥራቅ ኮንጎ ዋና ከተማ ተቆጣጥሬአለሁ ማለቱን ተከትሎ ዩናይትድ ስቴትስ ድርጊቱን አውግዛለች። በተያያዘ ዜና የኬኒያ ፕሬዚደንት ዊሊያም ሩቶ  ከዲሞክራቲክ ኮንጎ ሪፐብሊክ ፕሬዝደንት ፌሊክስ ቲሺኬሴዲ እና ከሩዋንዳው ፕሬዝደንት ፖል ካጋሜ ቀውሱን በሚመለከት  ነገ ረቡዕ ለመወያየት ዝግጅት መደረጉን አመልክተዋል።  የዩናይትድ ስቴትስ የውጭ ጉዳይ ሚንስቴር  እንዳስታወቀው  ትላንት ሰኞ የዲሞክራቲክ ኮንጎ ሪፐብሊክ ፕሬዝደንት ቲሺሴኬዲን  በስልክ  ያነጋገሯቸው የውጭ ጉዳይ ሚንስትር ማርኮ ሩቢዮ « በሩዋንዳ የሚታገዘው ኤም 23 ጎማ ላይ ያደረሰውን ጥቃት አውግዘዋል። ዩናይትድ ስቴትስ የዲሞክራቲክ ኮንጎ ሪፐብሊክን ሉዓላዊነት እንደምታከብር አረጋግጠውላቸዋል» ብሏል። ግጭቱ ወታደራዊ መፍትሄ የማይገኝለት እንደሆነ የጠቆሙት የኬኒያ ፕሬዝደንት ዊሊያም ሩቶ ፕሬዝደንት ሺሴኬዲ እና ፕሬዝደንት ካጋሜ  ነገ ረቡዕ  ለመወያየት እንደተስማሙ አመልክተዋል። ይህ በዚህ እንዳለ ታጣቂው ቡድን ጎማን እንደያዘ ከተናገረም በኋላ ከተማዋ ውስጥ በቡድኑ እና በኮንጎ ኃይሎች መካከል ውጊያው እንደቀጠለ መሆኑን ኮንጎ የሚገኙ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ከፍተኛ ባለሥልጣን ትላንት ሰኞ ተናግረዋል። ኮንጎ ተቀማጩ የመንግሥታቱ ድርጅት አስተባባሪ ብሩኖ ለማርኪስ ከኪንሳሻ በሰጡት ቃል ውጊያው ጎማ ውስጥ በሁሉም አቅጣጫ መስፋፋቱን ጠቁመው ሁኔታው እጅግ አደገኛ እንደሆነ ገልጸዋል። የመንግስታቱ ድርጅት የጸጥታ ምክር ቤት፥ የድርጅቱ ዋና ጸኃፊ አንቶኒዮ ጉቴሬዥ እና ሌሎችም የድርጅቱ ከፍተኛ ባለሥልጣናት ታጣቂው ቡድን በአስቸኳይ ውጊያ እንዲያቆም እና ከያዛቸው ግዛቶች እንዲወጣ ጠይቀዋል። የሩዋንዳ ኃይሎችም እንዲወጡ የጠየቁት ባለሥልጣናቱ ሁለቱ ወገኖች የአንጎላ  ፕሬዝደንት ዡዋው ሎሬንሶ ወደሚመሩት የሽምግልና ሂደት እንዲመለሱ አሳስበዋል።

በሱዳን ምዕራብ ዳርፉር ክፍለ ግዛት ሲቪሎች ላይ ግፍ በመፈጸም የተወነጀሉ ሰዎች እንዲያዙ የእሥር ማዘዣ ለማውጣት እየተዘጋጁ መሆኑን የዓለም አቀፍ ወንጀል ፍርድ ቤት አቃቤ ህግ አስታወቁ። ላለፉት 19 ወራት ከሱዳን መንግሥት ኃይሎች ጋር እየተዋጉ ያሉት ታጣቂ ኃይሎች የጎሣ ማጽዳት አድራጎት በመፈጸም ተወንጅለዋል። የዓለም አቀፉ ፍርድ ቤት አቃቤ ህግ ካሪም ኻን ትላንት ለመንግሥታቱ ድርጅት የጸጥታ ምክር ቤት ትላንት ሰኞ በሰጡት ማብራሪያ ዳርፉር ውስጥ እነዚህ ወንጀሎች  «በየቀኑ አሁን በዚህ ሰዓትም ጭምር እየተፈጸሙ ነው» ብለዋል። ታጣቂዎቹ ድርጊቱን በጦር መሣሪያነት እየተጠቀመበት ነው ያሉት አቃቤ ህጉ ቢሮአቸው ከዚህ ድምዳሜ ላይ የደረሰው የምስክሮች ቃል እና ሌሎችም መረጃዎች አሰባስቦ ጥልቅ የሆነ ግምገማ አካሂዶ መሆኑን ለምክር ቤቱ ገልጸዋል። የባይደን አስተዳደር ከመሰናበቱ ጥቂት ቀደም ብሎ የሱዳን ፈጥኖ ደራሽ ኃይሎች ቡድን እና ተባባሪዎቹ በሀገሪቱ እየተካሂደ ባለው የእርስ በርስ ጦርነት የዘር ማጥፋት ወንጀል እየፈጸሙ ነው የሚል ድምዳሜ ላይ መድረሱን እንዳስታወቀ ይታወሳል።

በእስራኤል እና በሐማስ ጦርነት የተፈናቀሉ ከሦስት መቶ ሺህ የሚበልጡ ፍልስጥኤማዊያን ተፈናቃዮች ትላንት ሰኞ ወደ ሰሜናዊ ጋዛ  መመለሳቸውን በሐማስ የሚመራው የጋዛ ሰርጥ መንግሥት ባለስልጣናት ተናገሩ። ተፈናቃዮቹ የተመለሱት እስራኤል የፍተሻ ኬላዎቹን ከፍታ እንዲመለሱ መፍቀዷን ተከትሎ ነው። ፍልስጥኤማዊያኑ አብዛኞቹ በእግራቸው  የቻሉትን ያህል ዕቃ ተሸክመው  ጦርነቱ እንደተጀመረ ጥለውት ወደሸሹት እና ይኑር ይፍረስ ወደማያውቁት የቀድሞ መኖሪያቸው ተጉዘዋል።  እስራኤል የሐማስ ታጣቂዎችን እና ፈንጂ ያጠመዱባቸውን ህንጻዎች ዒላማ አድርጋ ባደረሰችው የቦምብ ድብደባ አብዛኛው አካባቢ ወድሟል። እስራኤል እ አ አ በ2023 ጥቅምት ውስጥ ጥቃቱን እንደጀመረች  ወደአንድ ሚሊዮን የሚሆኑ ነዋሪዎች ከሰሜናዊ ጋዛ እንዲወጡ ማዘዟ ሲታወስ ወደ ቀድሞ መኖሪያቸው እንዲመለሱ ለመጀመሪያ ጊዜ መፈቀዱ ነው። ፍልስጥኤማዊያኑ ወደጋዛ ከተማ የተመለሱት በእስራኤል እና በሐማስ የተደረሰው የስድስት ሳምንታት የተኩስ አቁም የመጀመሪያ ምዕራፍ ላይ ባለበት በአሁኑ ወቅት መሆኑ ነው። የተኩስ አቁም ስምምነቱን ተከትሎ  እስካሁን  ሰባት ታጋቾች ከጋዛ ሲለቀቁ  እስራኤል  ሦስት መቶ የሚሆኑ ፍልስጥኤማዊያን እሥረኞች ለቅቃለች። ሰብዓዊ ረድዔትም በብዛት ወደጋዛ መግባት ጀምሯል። ትላንት እስራኤል እንዳለችው ሐማስ በመጀመሪያው የተኩሥ አቁም ውሉ ምዕራፍ ስለሚለቀቁት ታጋቾች እና ከቀሩት ታጋቾቹ መካከል ስምንቱ በሕይወት እንደሌሉ አሳውቋታል።  ሐማስ ተጨማሪ ታጋቾችን በቀጣዮቹ ቀናት ውስጥ እንደሚለቅቅ ተመልክቷል። ይህ በዚህ እንዳለ የዩናይትድ ስቴትስ ፕሬዝደንት ዶናልድ ትረምፕ « ጋዛን ለማጽዳት የሚደረገው » ሲሉ በገለጹት ጥረት ዮርዳኖስ እና ግብጽ ተጨማሪ ፍልስጥኤማዊያን ተፈናቃዮችን እንዲቀበሉ የሚፈልጉ መሆኑን ተናግረዋል። ሆኖም ሁለቱ ሀገሮች ብቸኛው የመፍትሄ  እርምጃ ከእስራኤል ጎን ለጎን የፍልስጤም መንግሥት መመሥረት ብቻ መሆኑን በማመልከት ሃሳቡን ውድቅ አድርገውታል። ዩናይትድ ስቴትስ የፍልስጤም አገረ መንግሥት መቋቋምን ሃሳብ ለረጅም ጊዜ ስትደግፍ ቆይታለች። የእስራኤል ጠቅላይ ሚንስትር ቤንጃሚን ኔታንያሁ ግን ይቃወማሉ።

የዩናይትድ ስቴትስ የጤና ባለሥልጣናት ከዓለም የጤና ድርጅት ጋር የሚሠሯቸውን ሥራዎች በአስቸኳይ እንዲያቆሙ ትዕዛዝ ተሰጥቷቸዋል። ድንገተኛው ትዕዛዝ ያተኮረው በዩናይትድ ስቴትስ የበሽታዎች መከላከያ እና መቆጣጠሪያ ተቋም ላይ ሲሆን የተቋሙ ባለሥልጣን የሆኑት ጆን ኒኬንጋሶንግ  ለከፍተኛ አመራሮች ዕሁድ ማታ በላኩት ማሳሰቢያ ከዓለም የጤና ድርጅት ጋር የሚሠሩ የተቋሙ ሠራተኞች በአስቸኳይ አቁመው ቀጣይ መመሪያ እስከሚሰጥ እንዲጠብቁ ማዘዛቸውን መመሪያውን የተመለከተው አሶሲየትድ ፕሬስ ዘግቧል። የጤና ጥበቃ አዋቂ ባለሞያዎች ድንገተኛው ትዕዛዝ አፍሪካ ውስጥ ማርበርግ ቫይረስ እና ኤምፖክስ የመሳሰሉ ወረርሽኞችን እና ሌሎችንም ዓለም አቀፍ የጤና ስጋቶችለመቆጣጠር የሚደረጉ ጥረቶች እና ምርምሮችን ያስተጓጉላል የሚል ስጋት እንዳላቸው አመልክተዋል። ትዕዛዙ የተሰጠው በዓለም ዙሪያ ያሉ የጤና ባለሥልጣናት በአሜሪካ እንስሳት ላይ የተቀሰቀሰውን የአእዋፍ ወረርሽኝ ለመከታተል ጥረት እያደረጉ ባለበት በዚህ ወቅት መሆኑ ተጠቁሟል። የተላለፈው መመሪያ ከዓለም የጤና ድርጅት ጋር  በትብብር የሚሠሩ ሥራዎች በሙሉ እንዲቋረጡ የሚያዝ ሲሆን የድርጅቱ መሥሪያ ቤቶች በአካል መጎብኘትም ይሁን በኢንተርኔት አማካይነት መገናኘት ይከለክላል። ፕሬዝደንት ዶናልድ ትረምፕ ዩናይትድ ስቴትስን ከዓለም የጤና ድርጅት አባልነት የማስወጣት ሂደት እንዲጀመር ባለፈው ሳምንት አስፈጻሚ ትዕዛዝ የፈረሙ ቢሆንም  ሂደቱ ወዲያውኑ አልተጀመረም። ከዓለሙ የጤና ድርጅት እንድትወጣ የዩናይትድ ስቴትስ ምክር ቤት መፍቀድ አለበት። እስከዛ አሜሪካ የዓመቱን ክፍያዋን መፈጸም ያለባት ሲሆን ከድርጅቱ ለመውጣት የአንድ ዓመት ቅድሚያ ማስጠንቀቂያ መስጠት ይኖርባታል።

ጣሊያን ባህር ላይ ያገኘቻቸውን 49 ፍልሰተኞች በባሕር ኃይል መርከብ አሳፍራ ወደአልቤኒያ ልካለች። ጣሊያን  ስደተኞችን በሦስተኛ ሀገር ለማስፈር ያላት ዕቅድ በፍርድ ቤት ክስ ቢከፈትበትም በዕቅዷ ለመግፋት  ባደረገችው ሙከራ የላከቻቸው ስደተኞች ዛሬ ማክሰኞ ማለዳ አልቤኒያ  ወደብ መድረሳቸውን ሮይተርስ እማኞቹን ጠቅሶ ዘግቧል። ፍልሰተኞቹ ተመዝግበው ከወደቡ 20 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ  ወደሚገኝ ማቆያ ካምፕ እንደሚላኩ ታውቋል። የጣሊያኑ የጆርጂያ መሎኒ መንግሥት አልቤኒያ ውስጥ ሁለት ፍልሰተኛ መቀበያ ማዕከሎችን አቋቁሟል። የአውሮፓ ህብረት አባል ሀገር በባህር ወደግዛቱ የሚፈልሱ ስደተኞችን ቁጥር ለመገደብ  በሚል የህብረቱ አባል ካልሆነ ሀገር ጋር እንዲህ ያለ ስምምነት በማድረግ የመጀመሪያ መሆኑ ተመልክቷል። ባለፈው ሕዳር በዕቅዱ ሕጋዊነት ዙሪያ ጥያቄ ያነሱ የሮም ፍርድ ቤት ዳኞች ወደአልቤኒያ የተላኩት ስደተኞች ትዕዛዝ መስጠታቸውን ተከትሎ በሁለቱም  የማቆያ ካምፖቹ እስካሁን ስደተኞች እለመኖራቸውን ዘገባው  ጨምሮ አውስቷል።  

በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የሚሰጠው የምልክት ቋንቋ ትምህርት፣ ከቅርብ ዓመታት ወዲህ ተማሪዎችን እያገኘ ስላልሆነ፣ በስልጠናው ላይ እንቅፋት መፍጠሩን ዩኒቨርሲቲው አስታወቀ፡፡ የአሜሪካ ድምፅ ያነጋገራቸው ባለሞያዎች በበኩላቸው፣ «ችግሩ በምልክት ቋንቋ ዕድገት ላይ ችግር ይፈጥራል፣ መስማት የተሳናቸው ዜጎች አገልግሎት እንዳያገኙም ያደርጋል» ብለዋል፡፡ የሴቶችና ማኅበራዊ ጉዳይ ሚኒስቴር በበኩሉ፣ መስማት የተሳናቸው ዜጎች በአገልግሎት ተቋማት የተለያዩ ችግሮች እንደሚገጥሟቸው ገልፆ፣ ችግሩን ለመቅረፍ የሚያስችል ስልት እየተዘጋጀ መኾኑን አመልክቷል፡፡

ዩናይትድ ስቴትስ የኮሎምቢያ ስደተኞችን ወደ ሀገራቸው ለመመለስ በምታካሂዳቸው በረራዎች ዙሪያ ሁለቱ ሀገራት ስምምነት ላይ መድረሳቸውን ተከትሎ፣ አሜሪካ ኮሎምቢያ ላይ ልትጥል የነበረውን የአጸፋ ርምጃዎች ማንሳቷን ዋይት ሃውስ አስታውቋል። ዋይት ሃውስ ጉዳዩን አስመልክቶ በአወጣው መግለጫ፣ ኮሎምቢያ ስደተኞቿን ያለምንም ክልከላ እንደምትቀበል፣ ይህም በአሜሪካ ወታደራዊ አውሮፕላኖች እንዲመለሱ ማድረግን እንደሚጨምር ሁለቱ ሀገራት መስማማታቸውን አስታውቋል። የኮሎምቢያ ፕሬዝዳንት ጉስታቮ ፔትሮ ቀደም ብለው ሁለት የአሜሪካ ወታደራዊ አውሮፕላኖች ሀገራቸው ላይ እንዳያልፉ ከልክለው የነበረ ሲሆን፣ ስደተኞችን የሚቀበሉት አሜሪካ በክብር እና በሲቪል አውሮፕላን አሳፍራ ስትልካቸው ብቻ ነው ብለው ነበር። ይህን ተከትሎ የዩናይትድ ስቴትስ ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ ከኮሎምቢያ በሚገቡ ሸቀጦች ላይ የ25 በመቶ ቀረጥ እንደሚጥሉ እና በአንድ ሳምንት ውስጥ ውሳኔያቸውን ካልቀየሩ ወደ 50 ከመቶ እንደሚያድግ አስታውቀው ነበር። ቦጎታ የሚገኘው የዩናይትድ ስቴትስ ኤምባሲም የቪዛ አገልግሎቱን እንዲያቋርጥ አድርገዋል። ኮሎምቢያ አዲሱን ስምምነት ካላከበረች አዳዲስ ቀረጦች እና ማዕቀቦች እንደሚጣልባትም የዋይት ኃውስ መግለጫ ጨምሮ አመልክቷል። ስደተኞችን ያሳፈረው የመጀመሪያው አውሮፕላን ኮሎምቢያ እስከሚያርፍ ድረስም፣ በቀደመው ክልከላ ምክንያት የዩናይትድ ስቴትስ የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር በኮሎምቢያ ባለስልጣናት ላይ የጣለው የቪዛ ማዕቀብ እና በጉምሩክ ፍተሻዎች ላይ የሚደረገው የተጠናቀረ ፍተሻ ባለበት እንደሚቆይ ዋይት ኃውስ አመልክቷል። ኮሎምቢያ በበኩሏ ሕዝቦቿን መብታቸው እና ሰብዓውነታቸው በተጠበቀ መልኩ እንደምትቀበል አስታውቃለች። 

ቻይና በእንስሳት በሽታ ወረርሽኝ ስጋት ምክንያት ከአፍሪካ፣ ከእስያ እና ከአውሮፓ ወደ ሀገሯ ይገባ የነበረውን የበግ፣ የፍየል እና የዶሮ ስጋ ምርት አገደች። ቻይን በማንኛውም ዐይነት የስጋ ምርት ላይ እገዳውን የጣለችው፣ የዓለም ጤና ድርጅት በተለያዩ ሀገራት የበሽታ ወረርሽኝ መከሰቱን የሚገልጽ መረጃ ይፋ ከአደረገ በኋላ መሆኑን፣ የቻይና ጉምሩክ መሥሪያቤት እ.አ.አ ጥር 21 ያወጣችው ተከታታይ ማስታወቂያ አመልክቷል። እገዳው የዓለማችን ትልቅ የስጋ አቅራቢ የሆኑትን እንደጋና፣ ሶማሊያ፣ ካታር፣ ኮንጎ፣ ታንዛኒያ፣ ግብፅ፣ ቡልጋሪያ፣ ምስራቅ ቲሞር እና ኤርትራን እንደሚያጠቃልል ተገልጿል። በተጨማሪም የበግ ስጋ፣ የፍየል ስጋ እና ሌሎች ተያያዥ ምርቶችን ከፓኪስታን፣ ፍልስጤም፣ አፍጋኒስታን፣ ኔፓል እና ባንግላዲሽ ማስገባት ማቆሟንም ቻይና አስትውቃለች። 

አሜሪካዊው የቴክኖሎጂ ቱጃር ኤሎን መስክ ኦልተርኔቲቭ ፎር ጀርመኒ (ኤ.ኤፍ.ዲ) ወይም በግርድፉ አማራጭ ለጀርመን የተሰኘውን ጸረ-ስደተኛ ፓርቲ፤ በድጋሚ መደገፉን ተከትሎ፤ በአስር ሺዎች የሚቆጠሩ ጀርመናውያን ትላንት ቅዳሜ የተቃውሞ ሰልፍ ወጥተዋል። በጀርመን በሚቀጥለው ወር የሕግ አውጪዎች ምርጫ ይካሄዳል። መስክ፣ በምሥራቅ ጀርመን ሃሌ ከተማ በሺዎች ለሚቆጠሩ የኤ.ኤፍ.ዲ ደጋፊዎች በቪዲዮ ባደርገው ንግግሩ፤ ፓርቲያቸው “ለወደፊቷ ጀርመን ሰናይ ተስፋ” ነው ሲል ተናግሯል። ኤሎን መስክ የቪዲዮ ንግግሩን ሲያደርግ የፓርቲው አጋር መሪ አሊስ ቫይደል ፈገግ እያሉ ሲመለከቱ  የታዩ ሲሆን፤ የሰልፉ ተሳታፊ የነበሩት የኤ.ኤፍ.ዲ ፓርቲዎች ደጋፊዎች ድጋፋቸውን በጩኸት አሳይተዋል።   ይህ በእንዲህ እንዳለ  በበርሊን እና በኮሎኝ ከ35 እስከ 40 ሺህ የሚደርሱ ሰልፈኞች እንደሚሆኑ ፖሊስ የገመታቸው ቁጥራቸው እጅግ የበዛ ተቃዋሚዎች ትዕይንተ ሰልፍ አድርገዋል። በበርሊን ለተቃውሞ የወጡት ሰልፈኞች “ለዴሞክራሲ የበራ የብርሃን ባህር” ሲሉ የሞባይል የስልኮቻቸውን መብራቶች በማብራት በጀርመን ታሪካዊ ስፍራ በሆነው ብራንደር በርግ ግንብ ጋር “መከላከል” የሚል ጽሁፍ ይዘው ወጥተዋል። ኤ.ኤፍ.ዲ ከሁለተኛው የአለም ጦርነት በኋላ ለብዙ አስርት ዓመታት ነውር ሆኖ የዘለቀውን ቀኝ ዘመም ፓርቲ ድጋፍ  ማሳያት በተለየ መልኩ፤ በዚህ ዓመት 20 ከመቶ የሚሆን የህዝብ ድጋፍ በመያዝ ከመጭው ምርጫ በፊት ሪከርድ ሰብሯል። በተመሳሳይ የኤሎን መስክ የቅርብ አጋር የሆኑት የዩናይትድ ስቴትሱ ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ  ለኤ.ኤፍ.ዲድ ፓርቲ ደጋፊዎች ምርጫው አስፈላጊ መሆኑን ተናግረዋል ። ፕሬዝዳንቱ በንግግራቸው “እንደሚመስለኝ ምርጫው የአውሮፓን አጠቃላይ ዕድል፣ ምናልባትም የአለምን እጣ ፈንታ ይወስናል” ብለዋል። መስክ በብሪታኒያ የሚገኙትን ጨምሮ ከቅርብ ሳምንታት ወዲህ የአውሮፓ ፖለቲከኞችን በማህበራዊ መድረኩ ኤክስ በመጠቀም አስተያየት በመስጠት ሲያጨናንቅ ተስተውሏል። ኤ.ኤፍ.ዲ ፓርቲ ልክ እንደ ትራምፕ ሁሉ የስደተኞች ፍልሰት የሚቃወም፣ የአየር ንብረት ለውጥ የለም የሚል፣ የጾታ ፖለቲካን የሚቃወም፣ መደበኛ መገናኛ ብዙሃን የሀሳብ ነጻነትን የሚጥሱ ናቸው በማለት የሚኮንን ፓርቲ ነው።

በሩዋንዳ በሚደገፉት አማፂያን እና በዴሞክራቲክ ኮንጎ መንግስት ኃይሎች መካከል፤  ቁልፍ በሆነችው ጎማ ከተማ ምሥራቃዊ ክፍል ጦርነት የተቀሰቀሰ ሲሆን፣ በትንሹ 13 የሰላም አስከባሪ ሃይሎች እና የውጭ ሃገር ወታደሮች ህይወታቸው ሲያልፍ፤ በሺህዎች የሚቆጠሩ ሰላማዊ ዜጎች ተፈናቅለዋል። ዴሞክራቲክ ሪፐሊክ ኮንጎም  ከሩዋንዳ ጋር ያላትን ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት አቋርጣለች። የኤም 23 አማፂ ቡድን ከሩዋንዳ ጋር በሚያዋስነው ድንበር አካባቢ  ከቅርብ ሳምንታት ወዲህ ወደ ሁለት ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች መኖሪያ እና የሰብዓዊና የጸጥታ ማዕከል ወደ ሆነችው ወደ ጎማ ግዛት በመገስገስ ብዙ ስፍራዎችን ተቆጣጥሯል። ኮንጎ፣ ዩናይትድ ስቴትስ እና የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ባለሞያዎች፤ ሩዋንዳ  ከአስር ዓመት በፊት ከኮንጎ ጦር ሰራዊት  ተገንጥለው በወጡ ቱትሲዎች የሚመራውን ኤም23ን ትደግፋለች ሲሉ ወቅሰዋል። ይህም በዋናነት በማዕድን በበለፀገው ክልል ውስጥ ከሚንቀሳቀሱት በመቶዎች የሚቆጠሩ የታጠቁ ቡድኖች መካከል አንዱ ሲሆን፤ ሁኔታው ለረጅም ጊዜ የዘለቀ ግጭት በመፍጠር ከዓለም ትልቁ ሰብዓዊ ቀውስን አስከትሏል። የዴሞክራቲክ ኮንጐ የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር ትላንት ቅዳሜ ማምሻውን  ሀገራቸው ከሩዋንዳ ጋር ያላትን ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት ማቋረጧን በመግለጽ በሩዋንዳ የሚገኙ ሁሉም የኮንጎ ዲፕሎማቲክ ሰራተኞች ከሀገሪቱ “በአፋጣኝ” እንዲወጡ መወሰኑን ተናግረዋል። ሩዋንዳ በጉዳዩ ላይ ወዲያውኑ አስተያየት አልሰጠችም።

የዩናይትድ ስቴትስ ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ ትላንት አረብ በሰደድ እሳት የተጎዳችውን ካሊፎርኒያን በጎበኙበት ወቅት የፌደራል መንግስት ሙሉ በሙሉ ከካሊፎርኒያ ጎን ይቆማል ብለዋል፡፡ እንደአስፈላጊነቱም ተመልሰው ለመጎብኘት ቃል ገብተዋል፡፡  ትራምፕ በሎስ አንጀለስ ፓስፊክ ፓሊሳዴስ ሰፈር ውስጥ በሚገኝ የእሳት አደጋ ጣቢያ ለተሰበሰቡ የአካባቢው መሪዎች  “ እኔና ቀዳማዊት እመቤት በካሊፎርኒያ የተገኘነው ለካሊፎርኒያ ሰዎች ያለንን ፍቅር ለመግለጽ ነው” ሲሉ ተደምጠዋል።  ሰፈሩ በቅርብ ጊዜ በተከሰቱት የእሳት ቃጠሎዎች ክፉኛ ከተጠቁት አንዱ ሲሆን ተከታታይ ቤቶችም ወደ አመድነት ተቀይረዋል፡፡  በሎስ አንጀለስ አካባቢ ያሉ የእሳት አደጋ ተከላካዮች በከፍተኛ ንፋስ እና ደረቅ ሁኔታዎች ውስጥ በርካታ የእሳት ቃጠሎዎችን መጋፈጣቸውን እንደቀጠሉ ነው፡፡  ፕሬዘዳንት ትራምፕ በጉብኝታቸው አስቀድመው በአካባቢው በእግር ጉዞ ላይ የተሳተፉ ሲሆን በሄሊኮፕተርም በአካባቢው ያለውን የማገገም ጥረቶችን ተመልክተዋል ።  ትራምፕ ካሊፎርኒያን ከመጎበኘታቸው በፊት በሃሪኬን ሄለን የተጎዳችውን ሰሜን ካሮላይና ጎብኝተዋል ፣እዚያም ለወራት የፈጀውን የማገገሚያ ጥረቶች ዙርያ ገለፃ ተደረጎላቸዋል።   

የዩናይትድ ስቴትስ የህግ መወሰኛ ምክርቤት በዶናልድ ትራምፕ የመከላከያ ሚንስትር ተደርገው የተመረጡትን ፒት ሄግሴትን ሹመት ትላንት አርብ ምሽት 51 በ50 በሆነ ድምጽ አጽድቆላቸዋል፡፡  አንድ መቶ አባላት ያሉት ምክርቤቱ ድምጻቸውን እኩል በእኩል ሃምሳ ሃምሳ ድጋፍና ተቃውሞ የሰጡ ሲሆን የመለያ የሆነውን አንድ ድምጽ የሰጡት ምክትል ፕሬዘዳንቱ ጀ ዲ ቫንስ ናቸው፡፡   ይህም በዩናይትድ ስቴትስ ታሪክ የህግ መወሰኛው ምክርቤት መሪ የሆኑት የሀገሪቱ ምክትል ፕሬዘዳንት የመለያ ድምጽ ሰጥተው ሹመቱ መቋጫ እንዲያገኝ ሲያደርጉ ለሁለተኛ ጊዜ ነው፡  ድምጽ መስጠቱ የተካሄደው  በዩናይትድ ስቴትስ ወታደራዊ ከፍተኛ የሲቪል ስልጣን በሆነው የሀገሪቱን የጦር ሃይሎች በማስተዳደር ረገድ የሄግሴት ብቃትን አስመልክቶ የህግ መወሰኛ ምክርቤቱ  ለቀናቶች ክርክር ሲያደርግ ከቆየ በኋላ ነው።  ሄግሴት በዚህ ወር መጀመሪያ ላይ በነበራቸው የምክር ቤቱ የሹመት ማረጋገጫ ማብራርያ ላይ በሀገሪቱ ወታደራዊ ሃይል ዘንድ ተጠያቂነትን እንደሚያሰፍኑ ተናግረዋል፡፡  የፎክስ ኒውስ የውይይት አቅራቢ የነበሩት ሄግሴት  «ጾታዊ ጥቃት ፈጽመዋል እንዲሁም ካለመጠን ይጠጣሉ» በሚል ይወነጀላሉ፡፡  ሄግሴት ሹመታቸው የጸደቀላቸው የሃገሪቱ መከላከያ ሚንስቴር በዓለም ዙሪያ ከሶስት ሚሊየን በላይ አባላት ያሉትና በየ አመቱ 857 ቢሊየን ዶላር በጀት የሚመደብለት ተቋም ነው፡፡   

በሱዳን ዳርፉር ግዛት ኤል ፋሸር ውስጥ ስራ ላይ ከሚገኙት ጥቂት ሆስፒታሎች በአንዱ በሰው አልባ አውሮፕላን በደረሰ ጥቃት 30 ሰዎች መሞታቸውን እና በርካቶች መቁሰላቸውን የህክምና ምንጮች ዛሬ አስታውቀዋል፡፡ አርብ ማምሻውን በሳውዲ ሆስፒታል ላይ በደረሰው በበዚህ የቦምብ ጥቃት የድንገተኛ አደጋ ህክምና የሚሰጥበት የሆስፒታሉ ህንጻን «ለውድመት ዳርጓል» ሲሉ ስማቸው እንዳይጠቀስ የጠየቁ የመረጃው ምንጭ ለአጃንስ ፍራንስ ፕሬስ ተናግረዋል፡፡ ከሁለቱ የሱዳን ተፋላሚ ወገኖች የትኛው ጥቃቱን እንዳደረሰ እስካሁን አልታወቀም። ከእአአ ሚያዝያ 2023 ጀምሮ ሰፊውን የዳርፉርን ግዛት ከያዘው የፈጥኖ ደራሹ ሃይል ጋር የሱዳን ጦር ሲዋጋ ቆይቷል፡፡ እንደ የሕክምና የመረጃ ምንጭ ከሆነ፣ ይኸው ሕንፃ “ከጥቂት ሳምንታት በፊት” በፈጥኖ ደራሽ ሰው አልባ አውሮፕላን ተመትቶ ነበር። በኤል-ፋሸር የጤና ተቋማት ላይ ጥቃቶች መበራከታቸው ሲገለጽ ፣የህክምና በጎ አድራጎት ድርጅት የሆነው ድንበር የለሽ የሀኪሞች ቡድን የሳዑዲ ሆስፒታል “አሁን የቀረ የቀዶ ህክምና የሚሰጥበት ብቸኛው የህዝብ ሆስፒታል ነው” ሲል በዚህ ወር አስታውቋል፡፡ በመላ አገሪቱ እስከ 80 በመቶ የሚደርሱ የጤና አጠባበቅ ተቋማት ከአገልግሎት ውጪ እንዲሆኑ መደረጋቸውን ይፋዊ አኃዛዊ መረጃዎች ያመለክታሉ። ጦርነቱ እስካሁን በአስር ሺዎች የሚቆጠሩትን ሱዳናውያንን ለሞት ሲዳርግ፣ ከ12 ሚሊዮን በላይ የሚሆኑትን ደግሞ አፈናቅሏል፡፡

ሃማስ በጋዛ በተደረሰው የተኩስ አቁም ስምምነት መሰረት በሁለተኛው ዙር ልውውጥ የፍልስጤም እስረኞችን ለማስለቀቅ አራት ሴት ታጋች እስራኤላውያንን ለቀቀ፡፡   በእስራኤል የተያዙ 200 ፍልስጤማውያን እስረኞችን ለማስለቀቅ በጋዛ ከተማ ታግተው የነበሩትን አራት እስራኤላውያን ሴቶችን ለቀይ መስቀል ዛሬ አስረክቧል፡፡   አራቱ ሴቶች ካሪና አሪዬቭ፣ ዳንኤላ ጊልቦአ፣ ናአማ ሌቪ እና ሊሪ አልባግ መሆናቸውን ሃማስ ትላንት አርብ አስታውቆ ነበር፡፡ አራቱም ሴቶች የእስራኤል ወታደሮች ሲሆኑ ሀማስ ጥቃቱን በከፈተበት በደቡባዊ እስራኤል ከሚገኘው ናሃል ኦዝ ጣቢያ እአ አ በጥቅምት 7 2023 የተጠለፉ ናቸው።  አራቱ የእስራኤል ወታደሮች ከፍልስጤም አደባባይ መድረክ ላይ ሆነው በፈገግታ ታጅበው ህዝቡን እጃቸውን በማውለብለብ ሰላምታ ሲሰጡም ታይተዋል፡፡ የእስራኤል የእስር ቤት አገልግሎት 200 ፍልስጤማውያንን ለመልቀቅ ዝግጅት ማጠናቀቁን አስታውቋል፡፡ ከሚለቀቁት መካከልም በእስራኤል ላይ ሃማስ ባደርሰው ጥቃት  ተከሰው የእድሜ ልክ እስራት የተፈረደባቸው 120 ሰዎች ይገኙበታል።  የተኩስ አቁም ስምምነት የመጀመርያ ቀን በሆነው ጥር 11 2017 ዓ.ም ፣ ሃማስ 90 የፍልስጤም እስረኞች ልውውጥ ሶስት እስራኤላዊ ታጋች ሴቶችን መልቀቁ ይታወሳል፡፡  በእስራኤልና ሃማስ መካከል ስምምነት እንዲደረስ ግብጽ፣ ኳታርና ዩናይትድ ስቴት የማሸማገል ሚናን ተወጥተዋል፡፡ 

የዋይት ኃውስ ድረ ገጽ ይፋ ያደረገው መረጃ እንደሚያመላከተው፤ በጎርጎርሳውያኑ 2022 ዩናይትድ ስቴትስ በአፍሪካ 11.5 ቢሊየን ዶላር ለኤች አይቪ ኤድስ ድጋፍ፤ እንዲሁም ሁለት ቢሊየን ዶላር ደግሞ ለቤተሰብ ምጣኔና፣ ለስነ ተዋልዶ ጤና አገልግሎት አቅርቦቶች፣ የእናቶች እና ጨቅላ ህጻናት ጤና ላይ ድጋፍ እንደምታደርግ አስታውቋል። ይሁን እንጂ ይህ አቅርቦት የ47ኛው የዩናይትድ ስቴትስ ፕሬዘዳንት ሆነው ወደ ሥልጣን በተመለሱት ዶናልድ ትራምፕ በሀገር ውስጥ ሮ እና ዌድ ተብሎ በሚጠራው የጽንስ ማቋረጥን ከሚከለክለው መብት ጋር ተያይዞ ያላቸው አቋም የተነሳ የጽንስ ማቋረጥ አገልግሎት በሚሰጡ አለም አቀፍ አጋሮቻቸውን ለስጋት ዳርጓል። ፕሬዝዳንቱ ወደ ሥልጣን በመጡ ዕለት ሀገራቸው ከአለም የጤና ተቋም ጋር ያላትን ግንኙነት ማቋረጣቸው ዩናይትድ ስቴትስ ከስነ ተዋልዶ ጤና ጋር የሚኖራት አቋም እንደሚያጠራጥር ባለሞያው ይገልጻሉ፡፡ https://amharic.voanews.com/a/voa-amharic-global-gag-rule-uncertainty-in-african-reporductive-health-care-/7949538.html በኢትዮጵያ የማሪ ስቶፕስ ኢንተርናሽናል ዳይሬክተር ዶ/ር አበበ ሽብሩ የስነ ተዋልዶ ጤና ድጋፍ መቋረጥ በጽንስ ማቋረጥ ብቻ ሳይሆን፤ ይህን አገልግሎት የሚሰጡ ተቋማት በሚያደርጓቸው በኤች አይ ቪ ኤድስ መድሃኒት ተደራሽነት ላይ ጭምር ጫና ያሳድራል ይላሉ። በሌላ በኩል ገርማቸር ተቋም ከፍተኛ የስነተዋልዶ ጤና ሳይንስ ተመራማሪ. የሆኑት ኤሊዛቤት ሱሊ በአለም ዙሪያ ያሉ የዩናይትድ ስቴትስን ድጋፍ የሚቀበሉ ሀገራት እና የጤና ሚንስትሮች፤ በትራምፕ አስተዳደር ሊከሰት ለሚችል የስነ ተዋልዶ ጤና ድጋፍ መስተጓጎል እንዲዘጋጁ ይመክራሉ። በተጨማሪም ወሲባዊ እና የስነ ተዋልዶ መብቶችን በመቃወም የሚታወቁት የዩናይትድ ስቴትስ የክርስቲያን መብት ቡድኖች ከጎሮጎሳውያኑ 2019 ጀምሮ በአፍሪካ ያላቸውን ድጋፍ እና እንቅስቃሴ በከፍተኛ ሁኔታ መጨመራቸውን፤ የጋዜጠኝነት እና ማህበራዊ ለውጥ ኢንስቲትዩት (IJSC) አዲስ የመረጃ ትንተና አመልክቷል። አለም አቀፉ ማሪ ስቶፕስ ኢንተርናሽናል የጽንስ ማቋረጥ አገልግሎትን እንደማያቋርጥ እና ይህን ተክትሎ ሊቋረጡ ለሚችሉ ድጋፎች እየተዘጋጀ መሆኑን የተቋሙ የኢትዮጵያ ዳይሬክተር ዶ/ር አበበ ሽብሩ ገልጸዋል።  

ከጥቂት ቀናት በፊት አስተዳደሩን ተረክበው ሥራቸውን የጀመሩት የዩናይትድ ስቴትስ ፕሬዝደንት ዶናልድ ትረምፕ ሩሲያ ከዩክሬይን ጋራ የሰላም ንግግር እንድትጀምር ግፊታቸውን በማጠናከር ላይ ናቸው። «የሰላም ንግግር አላደርግም ብትል ዩናይትድ ስቴትስ አዳዲስ ማዕቀቦች እና ታሪፎች ትጥልባታለች» በማለት ትረምፕ ያሰሙትን ዛቻ ሩሲያ አጣጥላዋለች። የአሜሪካ ድምጿ ቬሮኒካ ባልዴራስ ኢግሊሲያስ ያጠናቀረችውን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

በየመን የሁቲ አማጺያን በቀይ ባሕር ላይ በሚመላለሱ መርከቦች ላይ ጥቃት መሰንዘር በጀመሩበት ወቅት፣ ባለፈው ኅዳር ያገቷቸውን የአንድ መኪና ጫኝ መርከብ 25 ሠራተኞች ለቀዋል። በኢራን ይደገፋሉ የሚባሉት የሁቲ አማጺያን በጋዛ ተኩስ አቁም ከተጀመረ ወዲህ ውጥረቱን ለማርገብ ያደረጉት ጥረት አካል እንደሆነ ተነግሯል። ነገር ግን ፕሬዝደንት ትረምፕ፣ በፕሬዝደንት ጆ ባይደን የተሰረዘውን የሽብርተኝነት ፍረጃ መልሶ እንዲፀና በማድረጋቸው አዲስ ውጥረት እንደይከሰት ተሰግቷል። ታጋቾቹን የለቀቁት ኦማን ባደረገችው ሽምግልና ምክንያት መሆኑን የሁቲ አማጺያን አስታውቀዋል። ኦማን ከሁቲዎች ጋራ የሚደረግን ድርድር ስትሸመግል ቆይታለች፡፡ አንድ የኦማን አየር ኃይል አውሮፕላን ታጋቾቹን ከየመን ማውጣቱም ታውቋል። በተጨማሪም 25 የሚሆኑት የመርከቡ ዓባላት እንዲለቀቁ ከሐማስ ተደጋጋሚ ጥያቄ ቀርቦ እንደነበር ሁቲዎቹ አስታውቀዋል። የመርከቡ ዓባላት ከፊሊፒንስ፣ ቡልጋሪያ፣ ሮማኒያ፣ ዩክሬን እና ሜክሲኮ የተውጣጡ መሆናቸውም ተመልክቷል። “እርምጃው የተወሰደው በጋዛ ተኩስ አቁም እንዲደረግ ስምምነት ላይ መደረሱን ለመደገፍ ነው”  ሲሉ አማጺያኑ በሚቆጣጠሩት ሳባ የዜና አገልግሎት በኩል ባወጡት መግለጫ አስታውቀዋል። የፊሊፒንሱ ፕሬዝደንት ፈርዲናንድ ማርቆስ ሁለተኛ፣ 17 የሃገሪቱ ዜጎች መለቀቃቸውን አስታውቀዋል። የቡልጋሪያ የውጪ ጉዳይ ሚኒስቴርም ሁለት ዜጎቹ እንደተለቀቁ አስታውቋል። በተመድ የየመን ልዩ ልዑክ የሆኑት ሃንስ ግረንድበርግ፣ በዘፈቀደ የታገቱ ሰዎችን ሰቆቃ ያስቆመ ነው ያሉትን እርንምጃ በመልካም ተቀብለዋል።

በኮንጎ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ባለው ሁከት ምክንያት 400ሺሕ ሰዎች ተፈናቅለዋል ሲል የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ዛሬ ዓርብ አስታውቋል። በሩዋንዳ እንደሚደገፍ የሚነገረውና ኤም 23 የተሰኘው ቡድን ከኮንጎ ሠራዊት ጋራ በመፋለም ላይ ሲሆን፣ የሃገሪቱ የሰሜን ኪቩ ግዛት መዲና በሆነችው ጎማ አካባቢ ያለውን ቁጥጥር በማጥበቅ ላይ መሆኑ ተነግሯል። በምሥራቅ የሃገሪቱ ክፍል የሚገኙ ሲቪሎችና የሃገር ውስጥ ተፈናቃዮች ሁኔታ እንደሚያሳስበው የተመድ የስደተኞች ከፍተኛ ኮሚሽን አስታውቋል። ኮሚሽኑ በተጨማሪም ሁሉም ወገኖች ሲቪሎችን ከአደጋ እንዲጠብቁ፣ የተፈናቃይ መጠለያዎችን እንዲያከብሩ እንዲሁም ሲቪሎች በብዛት በተሰባሰቡባቸው አካባቢዎች ከባድ መሣሪያ ከመጠቀም እንዲቆጠቡ አሳስቧል። አዲስ በተያዘው የፈርንጆች ዓመት ብቻ እስከ አሁን 400 የሚሆኑ ሰዎች መፈናቀላቸውንና ይህም ባለፈው ሳምንት ሪፖርት ከተረገው ቁጥር እጥፍ የጨመረ መሆኑን የኮሚሽኑ ቃል አቀባይ ማቲው ሳልትማርሽ አስታውቀዋል። ለሃገሪቱ ሕዝብና ለቀጠናው ሲባል የተራዘመው ጦርነት መቋጫ እንዲያገኝም ጥሪ አስተላልፈዋል። በኮንጎ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ያለው ቀውስ የተረሳ መሆኑንና ለሃገሪቱ ከተጠየቀው የገንዘብ ድጋፍ ውስጥ እስከ አሁን የተገኘው 10 በመቶ ብቻ መሆኑንም ቃል አቀባዩ አስታውቀዋል።  

በዩናይትድ ስቴትስ ኒው ዮርክ ከተማ ውስጥ «የአፍ እና አፍንጫ መሸፈኛ ጭንብል (ማስክ) አድርጎ መዘዋወር ይከልከል» በሚል የተነሳው ጥያቄ ጭቅጭቅ አምጥቷል፡፡ መከልከሉን የሚደግፉ ሰዎች በከተማ ባቡሮች ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎችን ለመቆጣጠር  እንደሚረዳ ይናገራሉ፡፡  ተቃዋሚዎች ደግሞ «ሲቪል መብቶችን ይጥሳል» በሚል ይከራከራሉ፡፡ አሮን ራነን ከኒው ዮርክ ያስተላለፈው ዘገባ ዝርዝሩን ይዟል፡፡ ከተያይዘው ፋይል ይከታተሉ።

በአሜሪካ ኒው ጀርሲ ግዛት፣ ኒው ዮርክ ከተማ ውስጥ የስደተኞች እና የጉምሩክ ኅይል (አይስ) ባደረገው አፈሳ የመኖሪያ ፈቃድ ከሌላቸው ግለሰቦች በተጨማሪ አንድ የቀድሞ ወታደርን ጨምሮ የአሜሪካ ዜግነት ያላቸውን ነዋሪዎች መያዙን የከተማዋ ከንቲባ አስታውቀዋል። ከኒው ዮርክ ከተማ በቅርብ ርቀት ላይ የምትገኘው ኑወርክ ከተማ ስደተኞችን የሚቀበል ፖሊሲ ስታራምድ የቆይች ሲሆን፣ ባለፈው ሰኞ ወደ ሥልጣን ተመልሰው የመጡት ዶናልድ ትረምፕ ሰነድ አልባ ስደተኞች ተይዘው ከሃገሪቱ እንዲወጡ በሰጡት ትዕዛዝ መሠረት የፊዴራል ኅይሎች በከተማዋ በሚገኙ የሥራና የንግድ ሥፍራዎች አሰሳ አካሂደዋል። ትረምፕ በሰጡት ፕሬዝደንታዊ ትዕዛዝ፣ ሰነድ አልባ ስደተኞችን ለመያዝ የሚደረገውን ጥረት ለማደናቀፍ የሚሞክሩ ባለሥልጣናትን እንደሚቀጡ አስታውቀዋል። በኑወርክ በተካሄደው አፈሳ የፌዴራል ኅይሎች የመያዢያ ትዕዛዝ እንዳሊያዙ የሮይተርስ ዘገባ አመልክቷል። በዘመቻው የመኖሪያ ፈቃድ የሌላቸውን ብቻ ሳይሆን፣ ዜጎችንም መያዛቸው ታውቋል። “ከተያዙት አንዱ የአሜሪካ የቀድሞ ወታደር ሲሆን፣ ያቀረበውን ወታደራዊ ሰነዶች የፌዴራል ኅይሎች በጥርጣሬ በማየታቸው ክብሩ ተነክቷል” ሲሉ የከተማዋ ከንቲባ የሆኑት ራስ ባራካ ተናግረዋል። የአይስ ቃል አቀባይ በአወጣው መግለጫ፣ ኅይሎቹ አሰሳ በሚያደርጉበት ወቅት የአሜሪካ ዜግነት ያላቸው ግለሰቦች ሊያጋጥሟቸው እንደሚችል አመልክቶ፣ ያላቸውን ሰንድ እንዲያቀርቡ ሊጠይቁ እንደሚችሉ፣ በኑወርክ ያጋጠመውም ይህ ሊሆን እንደሚችል አመልክቷል። አይስ ሁኔታውን እየመረመረ እንደሆነም የቃል አቀባዩ መግለጫ ጨምሮ አመልክቷል። “አፈሳው የአሜሪካ ሕገ መንግሥትን የሚጥስ ነው” ሲሉ ከንቲባው ተናግረዋል። “ሰዎች በሕገ ወጥ መንገድ ሽብር ሲፈፀምባቸው ኑወርክ ዝም ብላ አትመለከትም” ሲሉም አክለዋል። የዋይት ሃውስ ቃል አቀባይ ካሮላይን ለቪት በ X ማኅበራዊ መድረክ ላይ እንዳስታወቁት፣ የትረምፕ አስተዳደር ትላንት ሐሙስ 538 ሰዎችን በቁጥጥር ሥር ማድረጉንና “ሁሉም ሕገ ወጥ ፍልሰተኞችና ወንጀለኞች ናቸው” ሲሉ ተናግረዋል። ስደተኞች አሜሪካ ከተወለዱት ዜጎች በላይ ወንጀል እንደማያፈጽሙ በርካታ የምሁራን እና ሌሎች የምርምር ተቋማት ጥናቶች እንደሚያመለክቱ የሮይተርስ ዘገባ ጠቁሟል።

ፕሬዝደንት ዶናልድ ትረምፕ በአሜሪካ በሰደድ እሳትና አደገኛ አውሎ ነፋስ የተጠቁ አካባቢዎችን ነገ ዓርብ እንደሚጎበኙ ታውቋል። ፕሬዝደንቱ በአውሎ ነፋስ ኼሊን የተጠቃችውን የሰሜን ካሮላይና እንዲሁም የሰደድ እሳት በቀጠለባት ካልፎርኒያ ጉብኝት እንደሚያደርጉ ታውቋል። አንድ መቶ ሺሕ ነዋሪዎች ቤታቸውን ለቀው እንዲወጡ ትዕዛዝ በተላለፈባት ካልፎርኒያ አዲስ እሳት መቀስቀሱም ታውቋል። ጄንያ ዱሉ ከሎስ ኤንጀለስ ያጠናቀረችውን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትረምፕ የፓናማ ቦይን ለመቆጣጠር ግፊት እያደረጉ ባሉበት እና ዋሽንግተን ሕገ-ወጥ ስደትን ለመግታት ጥረት በያዘችበት በአሁኑ ወቅት አዲሱ የዩናይትድ ስቴትስ የውጭ ጉዳይ ሚንስትር ማርኮ ሩቢዮ ፓናማን እና በመካከለኛው አሜሪካ የሚገኙ ሌሎች ሃገራትን ሊጎበኙ ነው። ጉዞው የሩቢዮ የውጭ ጉዳይ ሚንስትር ከሆኑ በኋላ የመጀመሪያው የውጭ አገር ጉብኝታቸው ነው። ‘ፖለቲኮ’ የተባለው የዩናይትድ ስቴትስ የዜና ወኪል እንደዘገበው የሩቢዮ ጉዞ ፓናማን፣ ጓቲማላን፣ ኤልሳልቫዶርን፣ ኮስታሪካን እና ዶሚኒካን ሪፑብሊክን ያካትታል። በአንጻሩ ጉዳዩን አስመልክቶ የተጠየቁት የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር ቃል አቀባይ ለአሜሪካ ድምጽ በሰጡት አስተያየት “በአሁኑ ወቅት ይፋ የምናደርገው ጉዞ የለም” ሲሉ መልሰዋል። ይህ በእንዲህ እንዳለ ፕሬዝዳንት ትረምፕ የፓናማ ቦይን በዩናይትድ ስቴትስ ቁጥጥር ስር ለማድረግ የያዙትን አላማ ለማሳካት የወታደራዊ እና ኢኮኖሚያዊ እርምጃዎች አማራጭነት ውድቅ አለማድረጋቸውን ተናግረዋል። ሩቢዮ ወደ አሜሪካ የሚገቡት ህጋዊ ሰነድ የሌላቸውን ስደተኞች ማስቆምን ጨምሮ ቅድሚያ የሚሰጧቸውን የውጭ ፖሊሲ ዕቅዶች በሳምንት መጀመሪያ ላይ ይፋ አድርገው ነበር።

የአርበኞች መካነ መቃብር እንዲኾን የታጸነው የቅድስት ሥላሴ ካቴድራል እድሳት ማክሰኞ ጥር 6 ቀን 2017 ተጠናቆ ሕንጻው ተመርቋል። ከ1924 ዓ.ም ጀምሮ ግንባታው መጀመሩን በካቴድራሉ ድረ ገጽ ላይ የሰፈረው ጹሑፍ ያስረዳል።  “አስደናቂ የኪነ - ሕንጻ ንድፍ” እንዳለው የሚነገረው ሕንጻ የመጀመሪያው መሰረተ ድንጋይ የተጣለውም በቀድሞው የኢትዮጵያ ንጉሠ ቀዳማዊ ዐጼ ኃይለ ሥላሴ የንግስና ዘመን  ነው። ግንባታው ሳይጠናቀቅ ኢትዮጵያ በጣሊያን በመወረሯ፣ ከ1928 ዓ.ም እስከ 1933 ዓ.ም. ድረስ ለአምስት ዓመታት ግንባታው ተቋርጦ መቆየቱን ጹሑፍ ያስረዳል፡፡ ጣሊያን በጦርነቱ ተሸንፎ ከኢትዮጵያ ከወጣ እና ዐፄ ኃይለ ሥላሴ ወደ ሀገራቸው ከተመለሱ ከሁለት ዓመት በኋላ ግንባታው ተጠናቆ ከ81 ዓመት በፊት ጥር 7 ቀን 1936 ዓ.ም መመረቁን ለታሪክ በተቀመጠው ሰነድ ላይ ሰፍሯል። ካቴድራሉ ከተመረቀ ከ81 ዓመታት በኋላ ከሁለት ዓመት በላይ የፈጀ ዕድሳት ተደርጎለታል። አብዛኛው የእድሳቱ ሥራም ተጠናቆ ጥር 6 ቀን 2017 ዓ.ም የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን፣ ፓትርያርኩ ብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ማትያስ እና በብፁአን አባቶች ተመርቆ ታቦተ ሕጉ ወደ መቅደሱ ተመልሶ ገብቷል። እድሳቱ 200 ሚሊዮን ብር በሚጠጋ ገዘብ ቫርኔሮ ኮንስትራክሽን በተባለ ተቋራጭ መከናወኑን የካቴድራሉ ዋና ጸሐፊ ላዕከ-ሰላም ሽታው ብርሃኑ ተናግረዋል፡፡ የካቴድራሉ ዋና ጸሐፊ፣ ላዕከ-ሰላም ሽታው ብርሃኑ፣ በወቅቱ በነበሩት የኢትዮጵያ መሪ ቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ በወቅቱ በአስተላለፉት ውሳኔ፣ ለሀገራቸው ነጻነት ሲታገሉ ሕይወታቸውን ያጡ አርበኞች አርበኞች መካነ ዕረፍታቸው በዚሁ ካቴድራል እንዲኾን መደረጉ ተናግረዋል። በተጨማሪም፣ ኢትዮጵያን እስከ ሀገር መሪነት ያገለገሉትን ጨምሮ በተለያዩ ከፍተኛ ኃላፊነቶች ላይ የነበሩ ፣ቤተ ክህነትንም በከፍተኛ ኃላፊነት የመሩ የሃይማኖት አባቶች መካነ መቃብራቸው የሚገኘው በካቴድራሉ ውስጥ መኾኑን አክለው ገልጸዋል። ቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴን እና ባለቤታቸውን እንዲሁም የቀድሞውን ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ ዜናዊን ጨምሮ በተለያየ ኃላፊነት ያገለገሉ መሪዎች እና የነጻነት ታጋዮች፣ የተለያዩ የቤተክርስቲያኗ ፓትሪያርኮች መካነ ዕረፍታቸው በቅድስት ሥላሴ ካቴድራል መሆኑን የካቴድራሉ ኃላፊዎች ለአሜሪካ ድምጽ ገልጸዋል። ከመንፈሳዊ አገልግሎት ባሻገር ጉልህ ታሪካዊ ትርጉም ያለው እና ከኪነ-ሕንጻው ጀምሮ በውስጡ በርካታ ቅርሶችን የያዘው ካቴድራሉ፣ በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን ከፍተኛ ቦታ የሚሰጠው መኾኑንም አስረድተዋል፡፡ ቤተ ክርስትያኗ የራሷን ፓትርያርክ መሾም ከጀመረችበት ጊዜ ጀምሮ የቅዱሳን ፓትርያርኮችና የብፁዓን አበው ሊቃነ ጳጳሳት ሹመት እና በዓለ ሲመት የሚፈጸመው በካቴድራሉ ነው፡፡ በዚህ ካቴድራል ውስጥ በተለያዩ ክፍሎች የተሳሉት ብሥዕሎች፣ ስለነፃነት የተደረጉ ታሪካዊ ሂደቶችን በማመላከት የታሪክ አሻራነታቸውን ለትውልድ በማስተላለፍ ላይ አንደሚገኙም ዋና ጸሐፊው ገልጸዋል፡፡

የዩናይትድ ስቴትሱ ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ ትላንት ረቡዕ በወሰዱት ርምጃ፣ በመደበኛ ሥያሜያቸው ‘አንሳር አላህ’ በሚል መጠሪያ የሚታወቁትን የየመኑን ሁቲዎች በውጭ አሸባሪ ድርጅትነት እንዲፈረጁ ማዘዛቸውን ዋይት ሀውስ አስታወቀ። ርምጃው በኢራን የሚደገፈው ቡድን በቀይ ባህር በሚተላለፉ የንግድ መርከቦች እና ወሳኝ ለሆኑት የባህር ኬላዎች ከለላ እና ጥበቃ በሚያደርጉ የዩናይትድ ስቴትስ የጦር መርከቦች ላይ ለሚያደርሷቸው ተደጋጋሚ ጥቃቶች የባይደን አስተዳደር ወስዶት ከነበረው ምላሽ የበረቱ የኢኮኖሚ ገደቦችን የሚጥል መሆኑ ተመልክቷል። ዋይት ሀውስ በመግለጫው አክሎም "የሁቲዎች እንቅስቃሴ በመካከለኛው ምስራቅ ያሉ በአሜሪካውያን ሲቪሎች እና ሠራተኞች ደኅንነት፣ በክልሉ የሚገኙ የቅርብ አጋሮቻችን እና ብሎም ዓለም አቀፍ የባህር ንግድ እንቅስቃሴዎች ላይ አደጋ የደቀነ ነው” ብሏል። ‘ርምጃውን የሚደግፉ ወገኖች እስካሁንም መደረግ የነበረበት ነው’ ሲሉ፤ የጉዳዩ አዋቂዎች በበኩላቸው የርዳታ ድርጅቶችን ጨምሮ ሁቲዎችን ከመደገፍ የሚቆጠር ሥራ የሠራ ማንኛውንም ወገን ለቅጣት ሊዳርግ የሚችል ነው ይላሉ። አብዛኛውን የመን ግዛቶች የሚቆጣጠሩት ሁቲዎች እንደ አውሮፓውያን የዘመን አቆጣጠር ከኅዳር 2023 ዓ.ም አንስቶ እስራኤል ጋዛ ውስጥ ከሃማስ ጋራ እያደረገች በነበረው ጦርነት ከፍልስጤማውያን ጋራ በማበር ቀይ ባህር ላይ በሚጓጓዙ መርከቦች ላይ ከ100 በላይ ጥቃቶች አድርሰዋል። በጥቃቶቹም ሁለት መርከቦችን ሲያሰጥሙ፣ አንዲት መርከብ በመያዝ፤ አራት መርከበኞችን ገድለዋል። በተጨማሪም በጥቃቱ ዓለም አቀፍ የመርከብ ጉዞዎችን በማስተጓጎል የንግድ ድርጅቶች ለአንድ ዓመት ያህል ጥቃቶቹን ለመሸሽ በደቡባዊ አፍሪካ ዞረው ረዥም እና ከፍ ያለ ዋጋ የሚያስከፍሉ ጉዞዎችን እንዲያደርጉ አስገድደው እንደ ነበር ይታወቃል።

በተለያዩ የአፍሪካ አገሮች ያሉ ጠበቅ ያለ ወግ የሚያራምዱ ወገኖች የዩናይትድ ስቴትሱ ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ ሥርዓተ ፆታን እና ብዝሃነትን አስመልክቶ የፈረሙትን ፕሬዝዳንታዊ ትዕዛዝ ሲያደንቁ፤ በአህጉሪቱ ውስጥ ያሉ የተመሳሳይ ጾታ መብት ተሟጋቾች እና የማህበረሰብ አባላት በበኩላቸው ከፍተኛ ስጋት እንዳሳደረባቸው እየገለጹ ነው። ቲሞቲ ኦቢዙ ከናይጄሪያ ዋና ከተማ አቡጃ ያደረሰንን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

ኬንያ፣ ሲማሊያ እና ናይጄሪያ ጎዳናዎች ላይ ያገኘናቸው ነዋሪዎች፣ ለዩናይትድ ስቴትስ ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ መልዕክት አስተላልፈዋል። አስተያየታቸውን ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

የሁለተኛ ደረጃ ትምሕርትን አጠናቆ ከፍተኛ የኮሌጅ መግቢያ ነጥብ ማግኘት ለብዙ ኢትዮጵያውያን ተማሪዎች በከፍተኛ ስኬት የሚታይ ነው። በዘንድሮው ዓመት ከሁሉም ክልል የላቀ ውጤት ያስመዘገቡ ተማሪዎች በአንድ ላይ በተሸለሙበትና አዲስ አበባ ላይ በተሰናዳ ሥነ ሥርዐት ላይ ሽልማት የተበረከተላቸው ተማሪዎች አስተያየታቸውን አካፍለውናል። ከተቋቋመ አምስት ዓመታትን ያስቆጠረው  የኢትዮጵያ ብሔራዊ የተማሪዎች ሽልማት ድርጅት የተባለ መንግሥታዊ ያልሆነ ተቋም፣ ባለፈው ዕረቡ በአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ ቅጥር ጊቢ በአዘጋጀውና የመጀመሪያ ነው በተባለው በዚኽ ዝግጅት ላይ ከፍተኛ ውጤታ ያስመዘገቡ 16 ተማሪዎች ተሸላሚ ኾነዋል።

በክርስትና ሃይማኖት ተከታዮች ዘንድ በአደባባይ ከሚከበሩ ሃይማኖታዊ በዓላት መካከል አንዱ የሆነው የእየሱስ ክርስቶስ የጥምቀት በዓል እሑድ ጥር 11 ቀን 2017 ዓ.ም. በመላው ኤርትራ በተለያዩ ሃይማኖታዊ ክንዋኔዎች በአስመራ ከተማ ጥምቀተ ባህር ላይ ተከብሯል። የአከባበር ሥነ ሥርዐቱ ምን ይመስል እንደነበር ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

በሚሊየን የሚቆጠሩ የዩናይትድ ስቴትስ ቲክቶክ ተጠቃሚዎች፣ ቃለ መሐላ ፈፅመው ሥልጣን የተረከቡትን የፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ ውሳኔ እየተጠባበቁ ነው። ፕሬዝዳንቱ ቲክቶክን በባለቤትነት የሚያስተዳድረው የቻይናው ባይት ዳንስ፣ መተግበሪያውን ለአሜሪካ ኩባንያ እንዲሸጥ የ75 ቀናት የጊዜ ገደብ ሰጥተዋል። ማት ዴቢ በዚህ ዙሪያ ያጠናቀረውን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉ።

ፕሬዝደንት ዶናልድ ትራምፕ በተባበሩት መንግሥታት የዩናይትድ ስቴትስ አምባሳደር እንዲሆኑ ያጯቸው ኤሊስ ስቴፋኒክ ትላንት ማክሰኞ በእንደራሴዎች ምክር ቤት በተካሄደው ሥነ ስርዐት ወቅት በርካታ ጥያቄዎች ቀርበውላቸዋል። በምክር ቤቱ ከፍተኛው የሪፐብሊካን መሪ በዓለም አቀፉ ድርጅት “ቅድሚያ ለአሜሪካ” የሚለውን የትራምፕ አጀንዳ ያራምዳሉ ብለዋል። የዩናይትድ ስቴትስ ምክር ቤት የአሜሪካ ድምጽ ዘጋቢ ካትሪን ጂፕሰን ያደረሰችንን ዘገባ ከተያያዘው ፋይል ይከታተሉል