Illersornissaqarfik nukittorsarusullugu Kalaallit Nunaanni sakkutooqartuarnissaa Danmarkip kissaatigigaa, DR allappoq. ’Greenland Rangers’ iluarsiissutit ilaattut KNR-imut erseqqissaatigineqarpoq.

Nunatsinni pilersuinerup tungaatigut ingerlatseqatigiiffik annerpaaq 75 millionit koruuninik annaasaqarpoq. Inuit illoqarfinnut nutsernerat malittarisassallu nutaat pissutigalugit nunaqarfimmi avinngarusimasumilu kiffartuussineq ingerlatseqatigiiffiup eqqarsaatigeqqittariaqarpaa.

Utoqqaat illuanni Ajarsivasimmi najugaqartut piffissami sivitsortumi sulisussaaleqipput. Pitsorluttoq, Frederikke Petrussen maanna ikiorneqarani nammineq uffartariaqarpoq.

Danmarkimi kalaallit meerartaannik angerlarsimaffiup avataanut inissiisarnerit pillugit, GUX-imi ilinniartut Inatsisartut saavanni sisamanngornermi akerliussutsimik takutitsissapput.

Angut toqungasoq Nuup eqqaani Kangerluarsunnguami sapaatiummat siumorneqarpoq. Pisumi pinerluttoqarsimaneranut takussutissaqanngitsoq, pigaartut pisortaata ullaaq manna oqaatigaa.

Saanikuni ammillu atorlugit pinnersaasiani, ilisimatuut qimmit DNA-vinik itsarnisanik nassaarnerat, Kalaallit Nunaata oqaluttuarisaaneranut paasisanik nutaanik pissarsiffiuvoq.

IA-mit Aaja Chemnitz nunatsinni pinerluuteqarsimasunut inissiisarfinni pissutsit illersorneqarsinnaasunngortinneqarnissaanut Danmark qanoq qulakkeeriniarnersoq apeqqutigaa.

Akiligassaqartunut imaluunniit utertoortussanut ilaanerlutik e-Boksinnit aqagumit takusinnaalissavat.

Kalaallit Nunaat sulisoqarnerup tungaatigut ukiuni tulliuttuni unammillernartumiippoq. Taamaattumik akuutitsiniarnermut inatsit nutaaq allamiunik suliartorusutsitsilissaaq, kalaallillu oqaasiinik, piorsarsimassusaannik naleqartitaanillu illersuissalluni.

Isertorluni immiussinermut tunngatillugu eqqartuussisoqarnissaa, partiit isumaqatigiissuteqareernerata kingorna pinngitsoortinneqarpoq. Naleqqamili siulittaasup Pele Brobergip suliaq qaangiutivissimasorinngikkaa Sermitsiaq allaaserinnippoq.

Akerliussutsimik takutitsinerit partiillu pilersaarutai nutaat Tasiilaq Ittoqqortoormiillu ukkatarineqartippaat. Naalakkersuisulli aningaasanut inatsisissatut siunnersuutaanni nunap immikkoortuani mittarfiliornissamut aningaasaliisoqanngilaq.

Nuummi Katersortarfiup nalaani inuusuttorpaaluit inummik marlunngornermi unnukkut saassussisut, Kalaallit Nunaanni politiit paasissutissiipput.

Sakkutuussat 60.000-t saassussisoqannginnerani aggersarneqassasut Israelip illersornissamut ministereqarfiata uppernarsarpaa.

Tysklandip illersornissamut ministeriata tulliata ataasinngormat tikeraarnera Tysklandip sakkutuuisa amerlanerunissaata aallartinneratut isigineqarpoq. Vivian Motzfeldtip (S) ikiuiniarneq tigulluarpaa.

Tuttut amerlassusaat 80 procenti angullugu 2100-mi ikileriariarnissaat, misissuinermi nutaami ilisimatusartut aarlerisaaripput.

Danskit isumaginninnermut ministeriata, Sophie Hæstorp Andersenip Høje-Taastrup Kommunia kalaallimik angerlarsimaffiup avataanut inissiinermut suliamut atatillugu nassuiaateqaqqugaa.

Danskit milliardinik sinneqartooruteqarnerat pinerluuteqarsimasunut inissiisarfimmut nutaanut atorneqassapput, pineqaatissiisarnermullu sinaakkutit qaffanneqassallutik.

Toqusoqarsimaneranik nalunaaruteqartoqanngilaq, inuilli 1500-t missaanniittut Poltavami saassussisoqareernerata kingorna sarfaarunnermik eqqugaapput.

Kalaallit Nunaanni Politiit inuup toqungasup sapaammi ullup qeqqata eqqaani siumorneqarneranut atatillugu suliami ilisimannittussarsiorput. Ilisimasaqaruit politiit attaveqassasutit kaammattorpaatsit.

Akileraarutinut aningaasaqarnermullu naalakkersuisup Danmark spiralilersuisoqarneranut suliamut aningaasaqarnikkullu ajornartorsiutinut akisussaaffimmik tigusinerunissaa piumasaqaatigaa. Taassuma naalagaaffimmit tapiissutinut qaffaasoqaannassanngitsoq erseqqissaatigaa.

Eqqartuussiviup digitalinngorsarneranit politeeqarfimmut nutaamut: Danmarkimi inatsiseqarnermut ministereqarfiup nunatsinni eqqartuussiveqarneq politiillu tamarmik nutarsarniarpai: Danmark 850 millionit koruuninik aningaasaliiniarpoq.

Danskit illersornissamut ministeriata, Troels Lund Poulsenip Issittoq pillugu isumaqatigiissut nutaaq Issittumi Sakkutooqarfimmut nutaanik inissanik ilaqarnissaa neriuutigaa.

Tyskit Illersornissamut ministeriata tulliata Dr. Nils Schmidip Vivian Motzfeldt aamma Troels Lund Poulsen oqaloqatiginiarlugit nunatsinnut ullumi tikippoq. Taakku pingasuullutik umiarsuarmi alapernaarsuummi Tritonimi tusagassiortunik katersortitsileruttorput.

Nuummi pineqaatissinneqarsimasunut inissiisarfimmi ikinngutigiinneq nalinginnaanngitsoq pissutigalugu nunarput Nunani Avannarlerni filminik nersornaasiuttakkat annersaata ilaannik maanna pissarsisinnaanngorpoq.

Ombudsmand-ip Kalaallit Nunaanni nakkutilliilluni angalanissaminut atatillugu, pineqaatissinneqarsimasunut inissiisarfik Nuummiittoq isornartorsiorneqartarsimasoq, pulaagassaata ilagivaat.

Tyskit illersornissamut ministeriata tullersortaata Nummut maanna tikeqqammerpoq, nunanut allanut naalakkersuisumiit, Vivian Motzfeldtimiit, danskit illersornermut ministerianniit Arktisk Kommandomiillu tikilluaqquneqarluni.

Inuusuttut timikkut, tarnikkut eqqarsartaatsikkulluunniit unammillernartoqartitsisut piginnaasaminnik toqqissisimanartumik sinaakkuteqarlutik ineriartortitserusuttut illoqarfiit pingaarnersaanni nutaamik neqeroorfigineqarlutik sammineqarput.

Kalaallit Nunaata oqaluttuarisaanerani nalinginnaasumik soorlu taamatut inissisimasoqartoq, taamatuttaaq Ittoqqortormiit oqaluttuarisaanerani inissisimasoqarpoq. Kalaallit namminneq oqaluttuaat amigaataapput. Kalaallit Nunaata oqaluttuarisaanera pillugu ulluinnarni iliniartitsisartoq taama oqarpoq.

Taakku marluk akornanni 2019-imili naapittoqanngereerluni ataatsimeersuarneq ippassaq pivoq, sakkuaakkunnaarnissarli pillugu allatigulluunniit tigussaasutigut isumaqatigiissuteqartoqanngilaq.

Tyskit illersornissamut ministeriata tullersortaata Dr. Nils Schmidip Vivian Motzfeldt Troels Lund Poulsenilu ataasinngorpat naapeqatgissavai.

Bjerndrupimi qimuttuitsut ajutoornerisa kingorna inuk ataaseq ajunaartoq arlalillu ajoqusertut, politiit ilisimatitsipput.

Nuup Bussiini aserorterinerit inuusuttullu akorniminni sioorasaarisutut pissusilersortarneri pissutigalugit, sapaatit-akunnerisa naanerini nakkutilliisoqartalissaaq.

Qaqortumi utoqqaat sulisussaaleqisoqartarneq peqqutigalugu tamakkiisumik isumassorneqanngitsoortarput. Malene Vahl Rasmussenip (D) ajornartorsiummut aaqqiissutitut allamiunik sulisussarsiortoqassanersoq maanna eqqarsaatersuutigivaa.

Peter Hummelgaardip Naaja Nathanielsenillu inatsiseqarnermut tunngatillugu suliniutit Nuummi ataasinngornermi saqqummiutissavaat. Troels Lund Poulsenip Vivian Motzfeldt ataatsimeeqatigissavaa – tyskinik aamma peqataasoqassaaq.

Partiini arfiniliusuni partiit tallimat, naalagaaffeqatigiinnerup naligiimmik peqatigiilluni suleqatigiiffinngortinneqarnissaa taperserpaat. Taamatut kissaateqartoqarneranut tunngatillugu Københavnimiit soqutiginninneq naammaannartoq, Savalimmiuni nunanut allanut tunngasunut ministerip Sirið Stenbergip oqaatigaa.