កម្ពុជា​ស្ថិត​ក្នុង​បញ្ជី​ព៌ណ​លឿង​ក្នុង​រដ្ឋ​បាល ​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែល​កំពុង​ពិចារណា​រឹត​ត្បិត ឬ​ហាម​ឃាត់​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ចូល​ទឹក​ដី​អាមេរិក ចំពោះ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​មក​ពី​ជាង​៤០​ប្រទេស​។ ​នេះ​បើ​តាម​ការ​ចុះផ្សាយ​របស់​កាសែត​ New York Times នៅចុង​សប្តាហ៍​នេះ​។ ​លោក មួង ណារ៉េត សកម្ម​ជន​ខ្មែរ​នៅ​ទីក្រុង​ឡុងប៊ិច លើក​ឡើង​ថា ​វិធាន​ការ​នេះ​នឹង​អាច​ទៅ​រួច ប្រសិន​បើ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា​មិន​អាច​ដោះស្រាយ​លក្ខខណ្ឌ​ដែល​អាមេរិក​បាន​ដាក់​នៅ​ក្នុង​រយៈពេល​៦០​ថ្ងៃ​។​ ក្នុង​បទ​សម្ភាស​ជាមួយ​វិទ្យុ​បារាំង​អន្តរ​ជាតិ​RFI​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៦ ​ខែ​មីនា ​លោក ​មួង ណារ៉េត ​បញ្ជាក់​ថា វិធាន​ការ​ដែល​កំពុង​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ព្រាង​នៅ​ឡើយ​ នឹង​អាច​ប៉ះពាល់​ខ្លាំង​ដល់​ដំណើរ​របស់​និស្សិត​ខ្មែរ​ អ្នកទេសចរ​ និង​ជន​អន្តោ​ប្រវេសន៍​ទៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​។​

ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​បាន​សម្រេច​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​លើ​មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល​ថៃ​ដែលមាន​ជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការបណ្តេញ ចាប់បញ្ជូន​ជនជាតិ​អ៊ុយហ្គួរ​ទៅ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ប៉េកាំង។ នៅក្នុង​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន កាលពីថ្ងៃ​សុក្រទី ១៤ មីនា រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​អាមេរិក លោក​ម៉ាកូ រូប៊ីយ៉ូ​បាន​ព្រមាន​ប្រទេស​ដទៃទៀត​កុំ​ឲ្យ​យកគំរូតាមប្រទេស​ថៃ បើសិន​មិន​ចង់​ជាប់ទណ្ឌកម្ម​របស់អាមេរិក។ ថៃ តាមរយៈ​ក្រសួងការបទេស​បាន​បញ្ជាក់​នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី ១៥ មីនា​ថា រដ្ឋាភិបាល​ថៃ​ទទួល​បាន​ការធានា​ពី​ប៉េកាំង ទាក់ទង​នឹង​ការរក្សា​សន្តិសុខ​ឲ្យ​ជនជាតិ​អ៊ុយហ្គួរ ដែល​ថៃបាន​បញ្ជូន​ទៅ​ប្រទេស​ចិន កាលពី​ចុងខែ​កុម្ភៈកន្លងទៅ។

លោក ប៉ិល សម្បត្តិ ម្ចាស់កសិដ្ឋាន២២៨ បាននាំចូលពូជមាន់បរទេសច្រើនប្រភេទមកចិញ្ចឹមក្នុងកសិដ្ឋានរបស់លោក ក្នុងនោះមានមាន់ជើងធំម្យ៉ាងពីប្រទេសវៀតណាម។ បើតាមម្ចាស់កសិដ្ឋានរូបនេះ គេកម្រឃើញពូជមាន់ប្រភេទនេះណាស់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយហេតុថា មាន់នេះមានតម្លៃថ្លៃ និងតម្រូវឲ្យមានបច្ចេកទេសបង្កាត់ពូជត្រឹមត្រូវ។ លោក ប៉ិល សម្បត្តិពន្យល់ថា ទីផ្សារមាន់ជើងធំនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន មានភាពតូចចង្អៀតនៅឡើយ ហើយភាគច្រើន គេយកទៅចិញ្ចឹមជាសត្វលម្អតាមផ្ទះ រីសត សណ្ឋាគារ និងរមណីយដ្ឋានជាដើម។ 

រដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតីអាមរិក ដូណាល់ ត្រាំ កំពុងពិចារណាលើការរឹតត្បិត ឬ ហាមឃាត់ការធ្វើដំណើរចូលទឹកដីអាមេរិក ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋមកពីជាង៤០ ប្រទេស ក្នុងនោះរួមមានប្រទេសមួយចំនួ​ន នៅតំបន់អាស៊ីអាគេ្នយ៍ផង។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយរបស់កាសែត The New York Times នៅថ្ងៃសុក្រ ទី១៤ មីនា។

កម្មវិធីព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ ដោយ សាំ ឧត្តម

ក្រុមរបាំព្រះរាជទ្រព្យ​បាន​បញ្ចប់ការសម្តែង​ចុងក្រោយ​របស់ខ្លួន​នៅទីក្រុង​ម៉េស Metzភាគកើត​ប្រទេស​បារាំង កាលពីយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ១៣​មីនា។ ការវិលត្រលប់មកបង្ហាញខ្លួន​សាជាថ្មី​នៅ​ប្រទេស​បារាំង​បានទទួល​ការស្វាគមន៍​ពី​ទស្សនិកជន ភាគច្រើនជាជនជាតិបារាំង​ដែលបានទិញសំបុត្រ​ចូលមើល​យ៉ាងកុះក​របាំព្រះរាជទ្រព្យកម្ពុជា។ ឈាង បុប្ផា​បានទៅធ្វើបទយកការណ៍ផ្ទាល់​នៅទីក្រុង​ម៉េស ក្បែរ​ព្រំដែនជាមួយ​ប្រទេស​លុចសំបួរ និង​អាល្លឺម៉ង់ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ សិល្បករកម្ពុជាទាំង២២រូប​ត្រូវ​ត្រលប់​មក​ដល់​កម្ពុជា​វិញ នៅថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី​១៥មីនាបន្ទាប់ពី​​បញ្ចប់​បេសសកម្ម​រយៈពេល​១០​ថ្ងៃ​នៅប្រទេស​បារាំង ជាមួយ​ការសម្តែង​ចំនួន​៤លើក​នៅទីក្រុងខេត្ត​​ចំនួន​៣ គឺបារីស ខេត្ត បរដូរ (Bordeaux) និងខេត្ត ​ និងម៉េស (Metz) ​។

នៅទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់ នាថ្ងៃសុក្រ ទី១៤ មីនា អតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌុយទែរតេ បានចូលខ្លូនបំភ្លឺជាលើកដំបូង នៅចំពោះមុខតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ICC តាមរយៈវីដេអូសន្និសីទ។ បើយោងតាមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល លោក ឌុយទែរតេ បានរងបទចោទ ជុំវិញសំណុំរឿងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ដែលលោកបានប្រព្រឹត្ត នៅចន្លោះឆ្នាំ២០១១ ទៅឆ្នាំ២០១៦ ក្នុងយុទ្ធនាការសង្គ្រាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀនទ្រង់ទ្រាយធំ នៅទូទាំងប្រទេសហ្វីលីពីន។ សវនាការ​ជំនុំជម្រះអតីតប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន​បាន​បង្ក​ឲ្យមាន​មតិគាំទ្រ និងប្រឆាំងនៅក្នុងចំណោម​ប្រជាជនហ្វីលីពីន។ នៅថ្ងៃ​សុក្រម្សិលមិញ ទាំងអ្នកប្រឆាំង និងអ្នកគាំទ្រលោកឌុយទែរតេ រួមមាន​កូនស្រីរបស់លោកផងបាន​លើកគ្នា​ធ្វើបាតុកម្ម​នៅមុខ​ទីស្នាក់ការរបស់​តុលាការ​អន្តរជាតិក្នុងទីក្រុង​ឡាអេ។

ពលរដ្ឋម្នាក់ត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន ក្រោយពីបានសរសេរសារប្រៀបធៀបឌឺដងលោក ហ៊ុន សែនទៅនឹងអតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន។ ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃសុក្រទី ១៤មីនានិយាយថា លោកបានបញ្ជាឱ្យសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនបុរសម្នាក់ពីខេត្តបាត់ដំបងឡើងមកភ្នំពេញ ក្រោយពីបុរសរូបនោះបង្ហោះសារប្រៀបធៀបលោកទៅនឹងលោក ឌុយទែរតេ អតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនដែលទើបតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិចាប់ខ្លួននាពេលថ្មីៗនេះ។ ថ្លែងក្នុងកម្មវិធីរៀបចំដោយសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា នាល្ងាចថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា លោក ហ៊ុន សែន បានព្រមានអ្នកដែលហ៊ានព្រហើន កុំឲ្យបន្តប្រៀបធៀបឱ្យសោះព្រោះថា យុទ្ធសាស្ត្រងើបមួយវ៉ៃមួយ នៅតែបន្ត អត់ដកថយទេ។ 

សមត្ថកិច្ចជំនាញផែនការងារនគរបាលព្រហ្មទណ្ឌបានបង្ក្រាប និងឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យជនជាតិចិន និងខ្មែរចំនួន១៩នាក់។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់ក្រុមប្រតិកម្មរហ័សរបស់ស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃសុក្រទី ១៤មីនា ជនសង្ស័យទាំងនោះបានបង្កអសន្ដិសុខ និងចលាចលនៅក្នុងព្រលានយន្ដហោះអន្ដរជាតិភ្នំពេញ។

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃសុក្រទី១៤មីនា បានលើកឡើងពីក្តីកង្វល់ជុំវិញបញ្ហាខ្វះកម្លាំងពលកម្ម។ ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ លោក ហ៊ុន សែន បានអំពាវនាវឲ្យពលករខ្មែរដែលកំពុងធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស ត្រលប់មករកការងារក្នុងប្រទេសកម្ពុជាវិញ។ អ្នកជំនាញយល់ថា រដ្ឋត្រូវមានយន្តការជាច្រើនជំហាន តួយ៉ាងការបង្កើតឱកាសការងារ និងកម្រៃប្រាក់ឈ្នួលសមរម្យ ទើបអាចបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យពលករខ្មែរត្រលប់មករកការងារធ្វើក្នុងប្រទេសវិញ។

លោក ឡេង កុកអានជាប្រធានផ្នែកអភិរក្សសាស្ត្រាស្លឹករឹតនៃវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ ដែលមានទីតាំងក្នុងវត្តឧណ្ណាលោម ក្រុងភ្នំពេញ។ លោកជាបុគ្គលចម្បងមួយរូបដែលមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះទាក់ទងនឹងសាស្ដ្រាស្លឹករឹត និងបានចងក្រងសាស្ដ្រាស្លឹករឹត នៅតាមវត្តអារាមនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងនាមជាអ្នកស្រាវជ្រាវ លោកឱ្យតម្លៃសាស្ដ្រាស្លឹករឹតស្មើនឹងតម្លៃនគរទាំងមូល ព្រោះវាបានបង្ក្រប់នូវកម្រងក្បួនច្បាប់បុរាណខ្មែរ ដែលទាក់ទងដល់ ជាតិ សាសនា និងព្រះមហាក្សត្រ។

ថ្មីៗនេះ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែតបានចេញសារាចរមួយស្ដីពីវិធានការទប់ស្កាត់ និងកាត់បន្ថយការបំពុលទឹកសាធារណៈ ដោយណែនាំឱ្យក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានចូលរួមធ្វើយ៉ាងណាទប់ស្កាត់ការបំពុលប្រភពទឹកសាធារណៈ។ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចេញសារាចរណែនាំ បន្ទាប់ពីមានការរកឃើញថា ប្រភពទឹកមួយចំនួនរងការបំពុល ដែលបង្កឡើងដោយរោងចក្រ សហគ្រាស។

លោក ហ៊ុន សែន ក្នុង​ឋានៈ​ជា​ប្រមុខ​រដ្ឋ​ស្តីទី បានថ្លែង​ចំអក​ឲ្យ ​លោក សម រង្ស៊ី ដែល​កំពុង​ធ្វើ​ទស្សន​កិច្ចនៅ​អាមេរិក​ថា ​ចេះ​តែ​ធ្វើ​ទៅ​រួច ខណៈ​មេដឹក​នាំ​បក្ស​ប្រឆាំង​រូប​នេះធ្លាប់​រិះគន់​មិន​សំចៃ​មាត់​ ចំពោះ​​លោក​ ដូណាល់ ត្រាំ កាល​នៅ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានា​ធិបតី​អាមេរិក​។​ លោក សម រង្ស៊ី ​វិញ បាន​ថ្លែង​ថា​ នៅ​ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សន​កិច្ច​របស់​លោក​នៅ​អាមេរិក​លើក​នេះ លោក​បាន​ជួប​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​របស់​លោក​ ដូណាល់ ត្រាំ មួយ​ចំនួន​ដើម្បី​ស្នើ​សុំ​ឲ្យ​អាមេរិក​ជួយ​ស្តារ​ឡើង​វិញ​នូវ​លិទ្ធិ​ប្រជាធិប​តេយ្យនៅ​កម្ពុជា​និង​ចូល​រួម​ប្រឆាំង​នឹងការ​ជួញ​ដូរ​ រួមទាំង​ឧក្រិដ្ឋ​កម្ម​ឆបោក​របស់​ចិន​នៅ​កម្ពុជា​។

ក្រសួង​ធម្មការ និង​គណៈ​សង្ឃនាយក​នៃ​ព្រះរាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា​បាន​ចេញ​លិខិត​បន្ត​បន្ទាប់​គ្នា​ដើម្បី​បំភ្លឺ​ជុំវិញ​ការ​រៀប​ចំឡើង​វិញ​ នូវ​«ក្រុម​ជំនុំព្រះ​ត្រៃបិដក»​។​ នៅ​ក្នុង​លិខិត​ពីរ​ដាច់​ដោយ​ឡែក​ពី​គ្នា​កាលពី​ថ្ងៃ​ ទី ១៤​មីនា​ក្រសួង​ធម្មការ និង​គណៈ​សង្ឃ​នាយក​អះអាង ថា​ គ្មាន​ចេតនា​លុប​បំបាត់​គុណូ​បការៈ ​ស្នា​ព្រះហស្ត ​ឬ​ស្នាដៃ​របស់​អ្នក​ជំនាន់​ដើម​នោះ​ទេ​។

គ្រោះ​អគ្គិភ័យដ៏ធំក្នុងខែកញ្ញា ​​ឆ្នាំ២០២៣​ ​​បាន​សម្លាប់មនុស្ស ៥៦ នាក់ ​ ​ជា​សោកនាដកម្មភ្លើងឆេះ​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជាង​គេ​បំផុត​ នៅ​វៀតណាម​ ​នា២ទសវត្សរ៍​ចុងក្រោយ។ ទីបំផុតទៅ​ តុលាការ​ក្រុង​ហាណូយបាន​​ផ្តន្ទាទោសម្ចាស់អគារ​ដែលត្រូវភ្លើងឆេះនោះ​ឲ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ចំនួន​ ១២ ឆ្នាំ​។  តុលាការវៀតណាម​​ក៏​បាន​កាត់ទោស​ដាក់ពន្ធនាគារ​​ចំពោះ​មន្ត្រី​មូលដ្ឋាន ៧ នាក់ ​ដែលបាន​​ឃុប​ឃិត​ជាមួយ​ម្ចាស់​អគារ​។​ ​

២ថ្ងៃបន្ទាប់ពីអ៊ុយក្រែន​បានយល់ព្រមតាមសំណើរបស់អាមេរិក ក្នុងការផ្អាកការ​ប្រយុទ្ធបណ្តោះអាសន្ន​៣០ថ្ងៃដើម្បីបើក​ផ្លូវចរចាជាមួយរុស្ស៊ី នៅទីបំផុត​​លោកពូទីន​បាន​ឆ្លើយ​ហើយ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី​១៣មីនា។​ លោកពូទីនឆ្លើយ​ថា លោក​មិន​ជំទាស់នឹង​ការ​ផ្អាកការប្រយុទ្ធបណ្តោះអាសន្ន​នេះទេ តែ​ត្រូវតែកំណត់លក្ខខណ្ឌឲ្យ​បានច្បាស់ជាមុនសិន​។​ តើចម្លើយ​របស់​លោកពូទីន​ ដែល​ថាមិនជំទាស់ទេ តែត្រូវមានលក្ខខណ្ឌនេះ វាមានន័យ​ធាតុពិតទៅ ជាចម្លើយ​បដិសេធនឹងសំណើររបស់ភាគីអាមេរិក​ឬយ៉ាងណា?​

ការសិក្សាហ្សែនប្រភេទសត្វដំរីអាស៊ីនៅភាគខាងជើងប្រទេសកម្ពុជាបង្ហាញថា ចំនួនសត្វដំរីអាស៊ីនៅកម្ពុជាបានកើនឡើង និងមានទំហំធំ រឹងមាំជាងកាលពីមុន។ នេះបើតាមលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកជំនាញនៃក្រុមអភិរក្សសត្វ និងរុក្ខជាតិ Fauna & Flora conservation ចេញផ្សាយថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៣ មីនា ឆ្នាំ២០២៥ ដោយបញ្ជាក់បន្ថែមថា ការសិក្សាពីកំណើនសត្វដំរីនៅភាគខាងជើងប្រទេសកម្ពុជានេះ គឺជាក្តីសង្ឃឹមរបស់ប្រភេទសត្វជិតផុតពូជដែលអាចងើបឡើងវិញបន្តិចម្តងៗ។

ក្រុមមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានលើកឡើងថា ពួកគេមិនមែនជាគណបក្សជ្រុលនិយមទេ និងថា សម្ព័ន្ធគណបក្សរបស់ពួកគេអាចផ្តួលគណបក្សកាន់អំណាចសព្វថ្ងៃដោយមធ្យោបាយបោះឆ្នោត។ ការលើកឡើងរបស់មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងដូច្នេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងពិធីសម្ពោធទីស្នាក់ការគណបក្សភ្លើងទៀន និងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរកាលពីចុងសប្តាហ៍កន្លងទៅនៅខេត្តកំពត។

លោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង មេអង្គរក្សលោក ហ៊ុន សែន បានបដិសេធថា លោកមិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងហេតុការណ៍គប់គ្រាប់បែកដៃដែលបណ្តាលឲ្យស្លាប់បាតុករចំនួន១៦នាក់នៅមុខអគាររដ្ឋសភាចាស់កាលពីជិត៣០ឆ្នាំមុននោះទេ។ ការបន្តបដិសេធមិនដឹង មិនឮរបស់លោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង ធ្វើឡើង ខណៈតុលាការយុត្តិធម៌បារាំងត្រៀមបើកសវនាការកាត់ទោសកំបាំងមុខនៅសប្តាហ៍ក្រោយលើសំណុំរឿងគប់គ្រាប់បែកសម្លាប់មនុស្សក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧។

រដ្ឋអំណាច​ចិន រុស្ស៊ី និង​អ៊ីរ៉ង់​ បាន​អំពាវនាវ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ជាពិសេស​សហរដ្ឋអាមេរិក​ និង​សហភាព​អឺរ៉ុប ​ឲ្យដក​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ចប្រឆាំង​នឹង​រដ្ឋាភិបាល​ទីក្រុង​តេហេរ៉ង់​​​។ សេចក្តី​អំពាវនាវ​​រួម​គ្នារបស់​ប្រទេសទាំង​ ៣​ នេះ​ បានធ្វើ​ឡើង​នៅ​រដ្ឋធានីប៉េកាំង ក្រោយ​ពីរដ្ឋាភិបាលទី​​ក្រុង​វ៉ាស៊ីន​តោន​ កាន់តែជំរុញ​សម្ពាធ​ទណ្ឌកម្មថែមទៀត​ ​ចំពោះ​កម្មវិធី​នុយក្លេអ៊ែរ​អ៊ីរ៉ង់​។

នៅក្នុងពិធីបិទសន្និបាតសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជានារសៀលថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថាកម្ពុជានឹងប្រើប្រាស់គ្រប់មធ្យោបាយជាមួយថៃប្រសិនបើមានការបំពានណាមួយដោយប្រដាប់អាវុធមកលើបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ក្នុងនោះរួមទាំងការប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធាផងដែរ។ ការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដូច្នេះក៏ព្រោះមានអ្នកជាតិនិយមថៃប្រកាសថាប្រាសាទតាមាន់ធំជារបស់ថៃ និងគ្រោងលើកគ្នាឡើងមកច្រៀងចំរៀងជាតិនៅលើនោះផង។ សម្រាប់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានរបៀបធ្វើការរបស់ខ្លួន និងក៏មិនចង់ឲ្យមានសង្គ្រាមផ្ទុះឡើងដែរ ដោយហេតុថាសង្គ្រាមបង្កការលំបាកដល់ប្រជាជន និងកងទ័ព។ សូមស្តាប់ប្រសាសន៍លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលរៀបចំឡើងដោយ ញឹម សុផល៖

ក្នុងបរិបទ​សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក​​ សហរដ្ឋអាមេរិក​និងសហភាព​​អឺរ៉ុប​ កំពុងតែ​សង្គ្រឺត​​​ធ្មេញ​ដាក់គ្នា​ទៅវិញទៅមក​។ ក្រោយ​​អឺរ៉ុប​វាយបកអាមេរិកដោយ​​ដំឡើងពន្ធ​២៥%ចំពោះ​ទំនិញអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បាន​គំរាមជាថ្មីថា​នឹង​​ដាក់ពន្ធបន្ថែម​ចំនួន​ ២០០% ទៅលើ​​​​ស្រាបារាំងនិងអឺរ៉ុប។ ​

អតីត​ប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន លោក រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌុយទែរតេ ដែល​កំពុង​ជាប់ឃុំ​និងត្រូវ​​ប្រឈម​មុខ​នឹង​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បាន​ចេញវីដេអូ​មួយ ដោយ​ប្រកាស​ទទួល​ស្គាល់ការ​ប្រព្រឹត្ត​​ក្នុង​អាណត្តិ​ដឹកនាំ​របស់លោក ហើយ​អះអាង​ការពារ​មន្ត្រី​ថ្នាក់ក្រោម​ដែល​អនុវត្ត​តាម​ការបង្គាប់​បញ្ជា​របស់លោក។

ជាថ្មីម្តងទៀត លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជាប្រមុខរដ្ឋស្តីទីបានលើកឡើងពីការចង់ឃើញរុស្សីចូលតុអង្គុយចរចាជាមួយអ៊ុយក្រែនដើម្បីអាចឈានដល់ការបញ្ចប់សង្គ្រាម។ ការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន សែនយ៉ាងដូច្នេះធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបទ្វេភាគីជាមួយលោក Anatoly Borovik ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរុស្សីប្រចាំកម្ពុជានៅព្រឹកថ្ងៃទី១៣ មីនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។

ថ្ងៃពុធ ទី ១២ ខែមីនា ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បានចុះទៅត្រួតពិនិត្យ អង្គភាពយោធារស្ស៊ី ដែលកំពុងឈរជើង ក្នុងតំបន់ Koursk ។ Koursk គឺជាទឹកដី  រុស្សី ដែលមួយផ្នែក កំពុងស្ថិតក្រោមការកាន់កាប់របស់កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ចាប់តាំងរវាងពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០២៤ រហូតមក។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចដ៏កម្រនេះ មេដឹកនាំ រុស្ស៊ី បានថ្លែងទៅកាន់កងទ័ពរុស្ស៊ី ដោយភ្ជាប់ជាមួយក្តីសង្ឃឹមថា តំបន់ Koursk​ នឹងត្រូវវាយរំដោះចេញពីការត្រួតត្រា ពីសំណាក់អ៊ុយក្រែន ក្នុងពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ។

កាលពីថ្ងៃអង្គារទី​១១មីនា លោក​ម៉ាក្រុង ប្រធានាធិបតីបារាំង បានជួបប្រជុំជាមួយ​នាយសេនាធិការកងទ័ព មកពីបណ្ដា​ប្រទេស​ជាង​៣០ ដើម្បី​និយាយអំពី​លទ្ធភាព​ចូលរួម​ របស់ប្រទេសនីមួយៗ នៅ​ក្នុង​ផែនការជួយ​ធានាការពារសន្តិសុខអ៊ុយក្រែន។ ជាការធានាសន្តិសុខនិងសន្តិភាពយូរអង្វែងសម្រាប់អ៊ុយក្រែន នៅពេលណាមាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​បញ្ចប់សង្គ្រាមជាស្ថាពរជាមួយរុស្ស៊ី​។ គួរបញ្ជាក់ថា អ៊ុយក្រែនទើបតែបានយល់ព្រមតាមសំណើអាមេរិក ផ្អាក​ការប្រយុទ្ធបណ្តោះអាសន្ន៣០ថ្ងៃ ដើម្បីឈានទៅបើកការចរចាសន្តិភាព។ តែសម្រាប់ពេលនេះ គេកំពុងរងចាំស្តាប់ចម្លើយពីខាងរុស្ស៊ី​។

ការចូលរួមចំណែកការពារព្រៃឈើនៅកម្ពុជាត្រូវបានគេចាត់ទុក ជាបេសកកម្មមួយដ៏លំបាក និងអាចប្រឈមគ្រោះថ្នាក់។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី​ នៅតែមានមនុស្សមួយចំនួនបន្តស្ម័គ្រចិត្តតស៊ូធ្វើការងារមួយនេះដោយមិនរុញរា។ លោក ពេជ្រ សារឿន ប្រធានសហគមន៍ព្រៃឈើ ឈើទាលព្រឹស បានបង្ហាញអារម្មណ៍តូចចិត្តដែលបានបរាជ័យក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ។ ក៏ប៉ុន្តែ​ លោកនៅតែប្ដេជ្ញាចិត្តថា ដរាបណាព្រៃឈើនៅតែមាន លោកនៅតែបន្តការពាររហូតដល់ជីវិតចុងក្រោយ ៕

អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជាបានបិទបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី១២ ខែមីនាលើវិធានការហាមឃាត់ការនាំចូលជាបណ្តោះអាសន្ននូវគ្រឿងក្នុង និងបំណែកសាច់សត្វបង្កកចាប់ពីថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា តទៅ។ ការអនុញ្ញាតឲ្យមានការនាំសាច់បង្កកចូលទីផ្សារកម្ពុជាឡើងវិញ គឺបន្ទាប់ពីការហាមឃាត់អស់រយៈពេល១២ខែ។ តែសមាគមអ្នកចិញ្ចឹមសត្វកម្ពុជាទទួចឲ្យបញ្ឈប់ការនាំចូលទាំងស្រុងដោយពន្យល់ហេតុផលថា ការផ្គត់ផ្គង់សត្វរបស់អ្នកចិញ្ចឹមក្នុងស្រុក គឺគ្រប់គ្រាន់។ ចំណែកអ្នកជំនាញផ្នែកសុខាភិបាលទាញសញ្ញាពីហានិភ័យដល់សុខភាព ប្រសិនបើពលរដ្ឋកម្ពុជាបរិភោគប៉ះសាច់បង្កកដែលផ្ទុកជំងឺ និងមិនបានឆ្លងកាត់ការត្រួតពិនិត្យត្រឹមត្រូវ។

នៅថ្ងៃទី១៤​ មីនា សាលាឧទ្ធរណ៍បើកសវនាការរបស់ទណ្ឌិត ស្រី ស៊ីណា ជាលើកទី១ លើបណ្ដឹងពីបទឃាតកម្ម និងការប្រើប្រាស់អាវុធដោយគ្មានការអនុញ្ញាត។ តែគ្រួសារជនរងគ្រោះបានប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃទី១៣​ មីនាថា ពួកគេមានក្តីបារម្ភចំពោះការប្រែប្រួលតិចតួចលើរឿងក្តីមួយនេះ​ និងសង្ឃឹមថា​ សាលាឧទ្ធរណ៍នៅតែបន្តសម្រេចតម្កល់សាលក្រមកាត់ទោសរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញដដែល។

ថ្ងៃពុធទី ១២ ខែ មីនា ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានផ្លូវការរុស្ស៊ី បានផ្សាយឲ្យដឹងថា ប្រធានស្ថាប័នស៊ើបការណ៍ក្រៅប្រទេសរបស់រុស្ស៊ី លោក Serguei Naryshkine បានជួបសន្ទនាតាមទូរសព្ទ ជាមួយប្រធានស្ថាប័នស៊ើបការណ៍អាមេរិក CIA លោក John Ratcliffe។ នេះជាកិច្ចសន្ទនាលើកទី១ រវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃស្ថាប័នទាំងពីរ គិតតាំងពីពេល ដែលរុស្ស៊ី បានវាយលុកចូលអ៊ុយក្រែន ក្នុងខែ កុម្ភៈឆ្នាំ ២០២២ កន្លងទៅ។ 

ភាគី​អ៊ុយក្រែន និង​សហរដ្ឋអាមេរិក ដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសទាំងសងខាង ​បានជួប​ប្រជុំគ្នាជាលើកទី​១នៅឯទីក្រុងចេដដា ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត កាលពីថ្ងៃអង្គារទី​១១មីនា​។ ជាលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំនេះ អ៊ុយក្រែនបានសុខចិត្ត​ទទួលយក​សំណើរបស់ភាគីអាមេរិក​ ក្នុងការ​ផ្អាកការប្រយុទ្ធរយៈពេល​៣០ថ្ងៃ​ ហើយចំណែកភាគីអាមេរិក បានយល់ព្រម​ផ្តល់ជំនួយយោធា និង​ផ្តល់ព័ត៌មាន​កងទ័ព​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែនឡើងវិញ​ផងដែរ​។ គិតត្រឹមពេលនេះ មិនទាន់​មានប្រតិកម្ម​ពី​រុស្ស៊ីឡើយ​។

ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​ បាន​​ផ្តល់​សក្ខីកម្មដោយ​បកអាក្រាត​​ពីទារុណកម្មនិងអំពើហិង្សា​ផ្លូវ​ភេទ ដែល​បង្កឡើង​ពី​សំណាក់​​ទាហាន អ្នកសួរ​ចម្លើយ​ ​និង​ឆ្មាំពន្ធនាគារ​អ៊ីស្រាអែល។ ការ​ចេញមុខរិះគន់​​សកម្មភាព​អមនុស្សធម៌​របស់​អ៊ីស្រាអែលនៅពេល​​នេះ ​ឋិតក្នុង​ក្របខណ្ឌ​ស៊ើបអង្កេត​​​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ស្តីអំពីស្ថានភាព​សិទ្ធិពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​ ក្នុង​តំបន់​អាណានិគមកិច្ចត្រួតត្រាដោយ​អ៊ីស្រាអែល​។​ 

កោះហ្ក្រូអិនឡង់ដ៍ ដែលជាដែនដី​ស្វយ័តរបស់​ដាណឺម៉ាក បានរៀបចំបោះឆ្នោតសភាកាលពីថ្ងៃអង្គារ​ទី​១១មីនា​។ ជាលទ្ធផលគួរ​ឲ្យ​ភ្ញាក់​ផ្អើល​​ គឺគណបក្សស្តាំកណ្តាលនិយម ដែលបានសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេ រីឯគណបក្ស​​ឯករាជនិយមដែលទាមទារចង់ផ្តាច់ខ្លួនពី​ដាណឺម៉ាក ស្ថិតនៅលំដាប់ទី​២​។ ទោះជាយ៉ាងណា គណបក្សស្តាំកណ្តាលនិយមត្រូវតែចរចា​ជាមួយប​ក្សផ្សេង ដើម្បី​បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ​។ ជារដ្ឋាភិបាល​ដែលនឹងមកកំណត់ទិសដៅ​ត្រូ​វដើរ សម្រាប់អនាគតកោះហ្ក្រូអិន​ឡង់ដ៍ ដែល​កំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងការប្រទាញប្រទង់គ្នាខ្លាំង ដោយសារតែលោកដូណាល់ ត្រាំ បាន​និយាយ​ម្តងហើយម្តងទៀត ថាចង់​បានកោះនេះមកគ្រប់គ្រង​។

ភាគី​អ៊ុយក្រែន និង​សហរដ្ឋអាមេរិក ដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសទាំងសងខាង ​បានជួប​ប្រជុំគ្នាជាលើកទី​១នៅឯទីក្រុងចេដដា ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត កាលពីថ្ងៃអង្គារទី​១១មីនា​។ អ៊ុយក្រែន​បានស្នើ​គម្រោង​ធ្វើបទបាញ់មួយផ្នែក នៅលើអាកាសនិង​សមុទ្រ ជាមួយរុស្ស៊ី​។ ហើយស្របពេលដែលមាន​កិច្ចប្រជុំនេះ កងទ័ពអ៊ុយក្រែន​ បានបើកការវាយ​ប្រហារ​ទ្រង់ទ្រាយធំ ដោយ​ប្រើយានដ្រូនជាច្រើនរយគ្រឿង វាយបំផ្ទុះទៅដល់​រដ្ឋធានីម៉ូស្គូរបស់រុស្ស៊ី​តែម្តង​។