ចាប់ពីថ្ងៃសុក្រទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០២៥ ទៅ ពលរដ្ឋរុស្ស៊ីណា ដែលប្រើបណ្តាញអ៊ិនធ័រនែត ដើម្បីស្វែងមាតិកាផ្សេងៗ ដែលត្រូវអាជ្ញាធរវិនិច្ឆ័យថាមានលក្ខណៈ ជ្រុលនិយម នឹងត្រូវរងពិន័យ។ មានទម្រង់ស្រពិចស្រពិលនៅឡើយ ច្បាប់ថ្មីនេះ នឹងបើកផ្លូវឲ្យអាជ្ញាធររុស្ស៊ី ដាក់សម្ពាធមួយជាន់បន្ថែមទៀត លើប្រជាជនក្នុងស្រុក។ 

លោកដូណាល់ ត្រាំ​បានដាក់ឱសានវាទថាថ្ងៃទី​១សីហានេះ អត្រាពន្ធថ្មីលើទំនិញនាំចូល នឹងត្រូវអនុវត្ត។ តែ​កាលពីរសៀល​ថ្ងៃទី​៣១កក្កដា សេតវិមានបានប្រកាសថា អត្រាពន្ធថ្មីនេះនឹងចូលជាធរមាន​នៅថ្ងៃទី​៧សីហា ដើម្បីទុកពេល​វេលាឲ្យអាជ្ញាធរគយ​រៀបចំ​ដំណើរការការងារ​។ គិតត្រឹមពេលនេះ មានប្រទេសតែ​៧ទេ ដែល​បានសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងកំណត់អាត្រាពន្ធជាមួយអាមេរិក។ តើចាប់ពីថ្ងៃ​៧​សីហាទៅ អត្រាពន្ធនាំចូលរបស់អាមេរិក នឹងមានកម្រិត​ប៉ុន្មានខ្លះ សម្រាប់ប្រទេសនីមួយៗ ?

សហរដ្ឋអាមេរិកបានសម្រេចបញ្ចុះពន្ធបដិការឱ្យកម្ពុជាមកត្រឹម ១៩% រាល់មុខទំនិញនាំចេញពីកម្ពុជាចូលទៅទីផ្សាររបស់អាមេរិក។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សេតវិមាន ចេញផ្សាយនៅព្រឹកថ្ងៃទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ ការបញ្ចុះអត្រាពន្ធបដិការរបស់អាមេរិក ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី កម្ពុជា និងថៃសម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងឈប់បាញ់មួយដែលផ្តើមឡើងពីការសម្របសម្រួលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចមើលឃើញថា កម្ពុជានឹងក្លាយជាប្រទេសមួយដែលមានការប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ ចំពោះការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគពីបរទេសមកបណ្តាក់ទុនរកស៊ីនៅកម្ពុជា។ តែអ្នកជំនាញក៏ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលគិតគូរទៅលើការបង្កើននូវបរិយាកាសវិនិយោគងាយស្រួល និងការដឹកជញ្ចូនមានតម្លៃទាបជាងមុន។

អគ្គលេខាធិការអង្គការអន្តរជាតិនៃក្រុមប្រទេសនិយាយភាសាបារាំង ហ្វ្រង់កូហ្វូនី(OIF) លោកស្រី ល្វីស មូស៊ីគីវ៉ាបូ (Louise MUSHIKIWABO)កាលពីថ្ងៃទី៣០​ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ បាន​ប្រកាសស្វាគមន៍បទឈប់បាញ់ជាបន្ទាន់ និងឥតលក្ខខណ្ឌ រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃ។ បន្ថែមពីនេះ លោកស្រី មូស៊ីគីវ៉ាបូ ក៏បានស្នើឲ្យភាគីកម្ពុជា-ថៃ គោរពឲ្យបាននូវបទឈប់បាញ់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។

គិតត្រឹមម៉ោង ៤រសៀល​ ថ្ងៃសុក្រទី០១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ កម្ពុជាទទួលបានទាហាន ២រូប ដែលស្ថិតក្នុងស្ថានភាពរបួសពីភាគីថៃ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកស្រី ម៉ាលី សុជាតា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅថ្ងៃសុក្រនេះ។ តុល្យការចុងក្រោយ មានទាហានកម្ពុជា ១៨រូបផ្សេងទៀត ដែលភាគីថៃបន្តឃុំឃាំងជាចំណាប់ខ្មាំង និងមិនទាន់បានប្រគល់មកឲ្យកម្ពុជាវិញ។

មជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកំចាត់មីនកម្ពុជា(CMAC) បានរកឃើញអាវុធយុទ្ធភណ្ឌផ្ទុះ និងមិនទាន់ផ្ទុះ ព្រមទាំងរណ្តៅគ្រាប់បែកជាច្រើន ដែលកងទ័ពអាកាសថៃបានទម្លាក់លើប្រទេសកម្ពុជា អំឡុងពេលនៃជម្លោះព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-ថៃ។ លោក ហេង រតនា អគ្គនាយកអង្គភាពស៊ីម៉ាក់នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥បានចេញមកបញ្ជាក់ចំៗថា អាវុធយុទ្ធភណ្ឌដូចជាគ្រាប់ប្រភេទ MK-84 ដែលកម្ពុជារកឃើញនាពេលនេះសុទ្ធសឹងជាគ្រាប់ថ្មីថ្មោង ដែលថៃបានយកមកប្រើប្រាស់ក្នុងការឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជា។ តែថៃបានបដិសេធ និងគេចពីការទទួលខុសត្រូវចំពោះការលើកឡើងរបស់អង្គភាពស៊ីម៉ាក់ដូច្នេះ។​

កម្ពុជាបានឯកភាពទៅលើសំណើរបស់ភាគីថៃ ក្នុងការរៀបចំកិច្ចប្រជុំវិសាមញ្ញនៃគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅ(GBC) នៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ីចាប់ពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅនាពេលនេះ កម្ពុជាក៏បានស្នើសុំដល់ភាគីអាមេរិក ចិន និងម៉ាឡេស៊ី ឲ្យចូលរួមជាអ្នកសង្កេតការណ៍ផងដែរ ដើម្បីឲ្យដំណើរការកិច្ចប្រជុំនេះប្រកបដោយអព្យាក្រឹត្យ។

អាមេរិកបានសម្រេចបញ្ចុះអត្រាពន្ធបដិការដល់កម្ពុជាមកត្រឹម១៩% ដែលការសម្រេចនេះបានចូលជាធរមានចាប់ពីថ្ងៃសុក្រទី០១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥តទៅ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ស៊ុន ចាន់ថុល អនុប្រធានទី១ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននាព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី០១សីហានេះ។ ការបញ្ចុះអត្រាពន្ធរបស់អាមេរិកលើទំនិញកម្ពុជាមកត្រឹម ១៩%នេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេលដែលកម្ពុជា-ថៃ យល់ព្រមលើកិច្ចព្រមព្រៀងឈប់បាញ់កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ជុំវិញជម្លោះនៅតាមតំបន់ព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ។

នៅក្នុង​ឱកាស​ខួប៥០ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងហ៊ែលស៊ីនគីស្តីពីសន្តិសុខអឺរ៉ុប ១សីហា​១៩៧៥ លោក​ប្រធានាធិតបី​អ៊ុយក្រែន វ្លូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានថ្លែងសុន្ទរកថា ដោយ​លោក​បានអំពាវនាវ​ឲ្យពិភពលោក ត្រូវ​តែ​​រួមគ្នា​ផ្លាប់ប្តូររបបដឹកនាំនៅរុស្ស៊ី ព្រោះពុំនោះទេ រុស្ស៊ី​នឹងបន្តគំរាមសន្តិសុខ គំរា​​ម​សន្តិភាពរបស់ប្រទេសអឺរ៉ុបជាបន្តបន្ទាប់​។ សុន្ទរកថាលោក​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន ត្រូវបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី​វេលាទៀបភ្លឺថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​៣១កក្កដា រុស្ស៊ីបានបញ្ជាដ្រូន​ចំនួន​៣០៩គ្រឿងនិង​បាញ់​មីស៊ីល៩គ្រាប់ សំដៅ​មកលើរដ្ឋធានីកៀវ។ អាជ្ញាធរអ៊ុយក្រែនបាន​អះអាងថា ដ្រូននិង​មីស៊ីលរុស្ស៊ី​បានវាយសំដៅ​ចំ​អគារផ្ទះសំបែង មន្ទីរពេទ្យ និងសាលារៀន បណ្តាល​ឲ្យ​មានមនុស្ស​របួសយ៉ាងហោច​ជាង​៥០នាក់។

២​ថ្ងៃមុនផុតឱសានវាទដែលលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានគំរាម​អនុវត្តអត្រាពន្ធ២៥% ទីបំផុត​កូរ៉េខាងត្បូង បានសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀង​មួយ ជាមួយសហហរដ្ឋអាមេរិក។ យោងតាមកិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ អត្រាពន្ធ​បន្ថែមលើទំនិញកូរ៉េខាងត្បូងដែលនាំចូលទៅអាមេរិក នឹងមានកម្រិត​១៥% ហើយ​កូរ៉េខាងត្បូងវិញ បានសន្យា​វិនិយោគ​ច្រើនម៉ឺនលានដុល្លារ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក​។

នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ លោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបង្ហាញមុខជាលើកដំបូងនៅក្នុងខេត្តកំពង់ចាម និងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដើម្បីចូលរួមគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធដល់កងទ័ពកម្ពុជា ដែលបានពលីជីវិតនៅក្នុងសមរភូមិតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ វត្តមានរបស់មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅក្នុងពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធសពយុទ្ធជនពលីពេលនេះ ធ្វើឡើងដោយមានការអមដំណើរពីសំណាក់ព្រះរាជអាជ្ញារងនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ និងសមត្ថកិច្ចផងដែរ។

ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាលោក Casey Barnett បានបញ្ជាក់ថា អាមេរិក និងកម្ពុជាបានឈានដល់ដំណាក់កាលឯកភាពគ្នាលើអត្រាពន្ធជាថ្មីម្តងទៀត។ លោក Casey Barnett បានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិRFI នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះថា​ អាមេរិកបានឯកភាពផ្តល់អត្រាពន្ធល្អជាងមុនដល់កម្ពុជា ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានធ្វើសកម្មភាពចរចាយ៉ាងសកម្មក្នុងការងារចរចាអត្រាពន្ធជាមួយភាគីអាមេរិក។ តាមប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា អត្រាពន្ធថ្មីរបស់កម្ពុជា នឹងជួយដល់ការវិនិយោគរបស់បរទេស និងវិស័យវាយនភណ្ឌនៅកម្ពុជា ឲ្យកាន់តែមានកំណើន។

និស្សិតខ្មែរប្រមាណ ៤២៣នាក់ បានវិលត្រឡប់មកកាន់មាតុភូមិវិញ ក្រោយបានសម្រេចចាកចេញពីប្រទេសថៃ បន្ទាប់ពីការឈ្លានពានរបស់ថៃលើទឹកដីកម្ពុជា។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលឲ្យដឹងថា និស្សិតចំនួន ១៧២នាក់ក្នុងចំណោម ៤២៣នាក់ បានទទួលអាហារូបករណ៍របស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីបន្តការសិក្សានៅគ្រឹះស្ថានឧត្តមសាធារណ និងឯកជនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ លោកស្រី ឃួន វិច្ឆិកា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំបានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំង RFI បន្ថែមថាក្រសួងនឹងបន្តធ្វើការសម្របសម្រួលដល់និស្សិត ដែលចង់វិលត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ និងផ្តល់អាហារូបករណ៍ទៅតាមជំនាញរៀងៗខ្លួន។ សូមស្តាប់ការលើកឡើងរបស់លោកស្រី ឃួន វិច្ឆិកា ដែលជាការរៀបចំឡើងដោយ សើ ដាវី៖

ក្នុងរបត់នៃសង្រ្គាមកម្ពុជា-ថៃ បានផ្ទុះឡើង សាលារៀនគ្រប់កម្រិតក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ បានបិទទ្វារទាំងស្រុង ដោយមិនទាន់មានកាលបរិច្ឆេទបើកឡើងវិញ។ កុមារៗដែលរស់នៅក្នុងជំរំភៀសសឹកក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ បានបាត់បង់ឱកាសសិក្សានៅតាមសាលារៀន និងត្រូវបង្ខំចិត្តស្វ័យសិក្សាដោយខ្លួនឯង តាមរយៈការអានសៀវភៅ និងធ្វើលំហាត់គណិតវិទ្យាជាដើម។ កុមាររស់ក្នុងជំរំប្រាថ្នាឲ្យសង្រ្គាមឆាប់បញ្ចប់ ដើម្បីពួកគេបានត្រលប់ទៅទទួលសិក្សានៅតាមសាលារៀនឡើងវិញ។

រដ្ឋអំណាចភូមាប្រកាសដកចេញ «ស្ថានភាពអាសន្នជាតិ» ដើម្បីឈានទៅរៀបចំការបោះឆ្នោតសភាជាតិ ឲ្យប្រកបដោយប្រជាធិបតេយ្យពហុបក្ស។ នេះបើតាមអ្នកនាំពាក្យរបបសឹកភូមា នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣១ កក្កដា។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ បណ្តាគណបក្សប្រឆាំង និងក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិ យល់ឃើញថា សភាពការណ៍ភូមាសព្វថ្ងៃពុំអាចរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌បានឡើយ។

អង្គការយូណេស្កូប្រកាសថា ខ្លួនបានត្រៀមរួចរាល់ក្នុងការផ្តល់ជំនួយផ្នែកបច្ចេកទេស ដើម្បីធានាដល់ការការពារសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌទាំងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា​ និងប្រទេសថៃ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការអន្តរជាតិនេះ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ តែយ៉ាងណា អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ មិនបានបញ្ជាក់អំពីចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ ឬការទទួលខុសត្រូវណាមួយរបស់ភាគីថៃ ចំពោះការខូចខាត និងការបំផ្លិចបំផ្លាញមកលើសំណង់ប្រាសាទព្រះវិហាររបស់ខ្មែរ ដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកឡើយ។

នៅចិន មនុស្សស្លាប់យ៉ាងហោចជាង ៣០នាក់ ព្រោះតែឥទ្ធិពលខ្យល់ព្យុះ Co May ដែលបានធ្វើឲ្យមានភ្លៀងធំ ទឹកជំនន់ និងបាក់ដីនៅភាគឧត្តរប្រទេស។ ខ្យល់ព្យុះកំណាចនេះ ទើបតែឆ្លងចូលប្រទេសចិន ក្រោយពីបង្កមហន្តរាយនៅ ហ្វីលីពីន។​​

ផ្កាយរណបដ៏ទំនើបបំផុត​មួយ ត្រូវបាន​បាញ់ចេញពី​ភាគអាគ្នេយ៍ឥណ្ឌា​ កាលពីល្ងាចថ្ងៃពុធ ទី​៣០កក្កដា ដែល​ជាលទ្ធផល​នៃការ​​​សហការ​ផ្គុំនិងស្រាវជ្រាវ រវាង​​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាមេរិក ជាមួយ​អង្គភាព​ស្រាវជ្រាវ​អវកាលឥណ្ឌា។​ ផ្កាយរណបពិសេសនេះ នឹងថតរូបភាព​លម្អិត​បំផុត ដើម្បីតាមដានដំណើរវិវឌ្ឍន៍ប្រែប្រួល​ ​របស់ផ្ទៃផែនដីទាំងមូលតែម្តង​។ ការតាមដានលម្អិតជាប្រចាំ ដែលអាចអនុញ្ញាត​ឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រព្យាករណ៍​ដឹងមុន អំពីហានិភ័យ​គ្រោះមហន្តរាយនានា​។

នៅក្នុង​ឱកាសបិទ​សន្និសីទនៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពី​សំណុំរឿងអ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីន នៅថ្ងៃអង្គារ​ទី​២៩​​កក្កដា ​​ មានប្រទេស​លោកខាងលិចចំនួន​១៥ប្រទេស បានរួមគ្នា​ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ អំពាវនាវហៅឲ្យ​ពិភពលោក​ ប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន​ជាផ្លូវការ​។ ចំណែក​ក្រុមប្រទេសអារ៉ាប់វិញ បាន​រួមគ្នា​ប្រកាសហៅ​ឲ្យ​ក្រុមហាម៉ាស ត្រូវតែទម្លាក់​អាវុធចុះ​ ដើម្បីកសាងសន្តិភាព​។

មេបញ្ជាការយោធាកម្ពុជាមួយរូបបានឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី ៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៥នេះថា ទាហានកម្ពុជា ជិត២០នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ដោយទាហានថៃ ដែលបានប្រើកលល្បិចបញ្ឆោតឲ្យក្រុមទាហានខ្មែរថតរូបជាមួយពួកគេ រួចយកកាំភ្លើងភ្ជង់ចាប់ខ្លួនយកទៅទឹកដីថៃ។ ការលើកឡើងបែបនេះ ធ្វើឡើងនៅពេល​ អនុព័ន្ធយោធា និងអង្គទូតចំនួន ១៣ប្រទេសប្រចាំកម្ពុជា បានចុះទៅពិនិត្យសា្ថនការណ៍តាមព្រំដែនខ្មែរ និងថៃ ក្រោយមានបទឈប់បាញ់រវាងភាគីទាំង២។ នេះបើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុក។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃ និងអន្តរជាតិមួយចំនួនក៏បានរាយការណ៍អំពីថៃចាប់ខ្លួនទាហានកម្ពុជាធ្វើជាឈ្លើយសឹកដែរ តែក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា មិនទាន់មានការបញ្ជាក់ផ្លូវការបែបណានៅឡើយ។

គ្រោះរញ្ជួយដីក្រោមបាតសមុទ្រដ៏ធំកម្រិត ៨,៧ រ៉ិចទ័រ បានបណ្តាលឲ្យកើតមានរលកស៊ូណាមិដ៏គ្រោះថ្នាក់នៅរុស្ស៊ី និងក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក។ រុស្ស៊ី ជប៉ុន ចិន ហ្វីលីពីន និងប្រទេសកូនកោះបានប្រកាសអាសន្នព្រមៗគ្នា និងណែនាំឲ្យពលរដ្ឋជម្លៀសខ្លួនរកទីទួលសុវត្ថិភាព។ អ្នកជំនាញឧតុនិយមអាមេរិកក៏ប្រកាសអាសន្នដែរ ពិសេសនៅកោះហាវ៉ៃ។

បន្ទាប់ពីមានការប្រយុទ្ធគ្នានៅតាមព្រំដែនរវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃ អង្គការការពារកុមារចំនួន ២ គឺអង្គការ UNICEF និង World Vision បាននឹងកំពុងស្វែងរកជំនួយចាំបាច់សម្រាប់កុមារភៀសសឹកនៅតាមខេត្តជាប់ព្រំដែនប្រទេសកម្ពុជា-ថៃ។ អង្គការទាំង ២ ដែលប្រចាំការនៅកម្ពុជា បានរកឃើញថាជនភៀសសឹក ពិសេសកុមារកំពុងជួបប្រទះនូវកង្វះសម្ភារៈអនាម័យ និងការអប់រំ ខណៈជំនួយសំខាន់ផ្សេងទៀតរួមមានជំនួយគាំពារសុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភក៏កំពុងត្រូវការបន្ទាន់ផងដែរ។

ធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមួយចំនួនបានសម្រេចលុបចោលបំណុលទាំងស្រុង និងបំណុលតាមការកំណត់ទឹកប្រាក់ណាមួយ ដល់យុទ្ធជន ដែលបានពលី ពិការ និងរងរបួសក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នាជាមួយថៃនៅតាមព្រំដែនកាលពីពេលថ្មីៗកន្លងទៅ។ ដោយឡែក ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំង RFI នៅថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោក អ៊ិន ចាន់នី ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារអេស៊ីលីដា បានបញ្ជាក់ថា ការសម្រេចលុបចោលបំណុលទាំងស្រុងដល់យុទ្ធជនពលី ដែលជាកូនបំណុលរបស់អេស៊ីលីដា និងអ្នករួមកម្ចី គឺជាការដឹងគុណដ៏ធំធេងដល់យុទ្ធជន ដែលបានតស៊ូច្បាំងនឹងថៃ។ ជាការច្បាំងដ៏ប្តូរផ្តាច់ និងលះបង់សាច់ស្រស់ឈាមស្រស់ ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដី សេចក្តីសុខសាន្តរបស់ពលរដ្ឋ ព្រមទាំងផ្តល់នូវបរិយាកាសល្អដល់ការធ្វើអាជីវកម្មនៃវិស័យធនាគារផងដែរ។

គ្រោះរញ្ជួយដីក្រោមបាតសមុទ្រដ៏ធំកម្រិត ៨,៧ រ៉ិចទ័រ បានបណ្តាលឲ្យកើតមានរលកស៊ូណាមិដ៏គ្រោះថ្នាក់នៅរុស្ស៊ី និងក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក។ រុស្ស៊ី ជប៉ុន ចិន ហ្វីលីពីន និងប្រទេសកូនកោះបានប្រកាសអាសន្នព្រមៗគ្នា និងណែនាំឲ្យពលរដ្ឋជម្លៀសខ្លួនរកទីទួលសុវត្ថិភាព។ អ្នកជំនាញឧតុនិយមអាមេរិកក៏ប្រកាសអាសន្នដែរ ពិសេសនៅកោះហាវ៉ៃ។

នៅថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ អនុព័ន្ធយោធាមកពីប្រទេសចំនួន១៣ ប្រចាំនៅកម្ពុជា បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីតាំងនានា ដែលមានការប្រយុទ្ធគ្នាកន្លងទៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ និងតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ។ កម្មវត្ថុនៃការដឹកនាំអនុព័ន្ធយោធាទាំង១៣ប្រទេស ទៅកាន់ទីតាំងជម្លោះព្រំដែន គឺដើម្បីត្រួតពិនិត្យនូវដំណើរការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់ រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃ។

ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជានៅថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា បានណែនាំឱ្យធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុលុបចោលនូវឥណទានចំនួន១០លានរៀល ចំពោះយោធិនពិការ និងលុបចោលឥណទានចំនួន៨០លានរៀល ចំពោះយោធិនពលី។ ការជំរុញរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា គឺជាការឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងការជួយសម្រាលបន្ទុកដល់យោធិន ដែលបានធ្វើប្រតិបត្តិការដោយផ្ទាល់ក្នុងសមរភូមិប្រយុទ្ធតតាំងនឹងការឈ្លានពានរបស់កងទ័ពថៃ។ ក្រោយការណែនាំ ធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមួយចំនួនបានប្រកាសលុបចោលនូវបំណុលទាំងស្រុងជូនយោធិនពិការ និងយោធិនពលីជីវិតក្នុងសមរភូមិ។

ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា​ បានប្រកាសជាសាធារណៈថា កម្ពុជាមិនអាចទទួលយកបានជាដាច់ខាតលើពាក្យសម្តីចោទប្រកាន់នានាប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ ដែលថាកម្ពុជា បានរំលោភលើបទឈប់បាញ់។ នៅក្នុងសនិ្នសីទព័ត៌មានមួយនាទីក្រុងភ្នំពេញ​ នៅថ្ងៃពុធទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា​លោក ជុំ សុន្ទរី បានថ្លែងថា កម្ពុជាទទូចឲ្យមានការបង្កើត ក្រុមសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យមួយ ដែលក្រុមនេះគួរតែត្រូវបានធ្វើឡើងឲ្យបានឆាប់ ដើម្បីគាំទ្រដំណើរការដ៏ផុយស្រួយក្នុងការកសាងទំនុកចិត្តលើការអនុវត្តបទឈប់បាញ់គ្នារវាងភាគីកម្ពុជា​ និងថៃ។

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រកាសថា រដ្ឋាភិបាលនឹងផ្ដល់ក្របខ័ណ្ឌបន្តវេនឲ្យសាច់ញាតិបង្កើតមួយរូបរបស់យោធិន និងនគរបាលជាតិ ដែលបានពលីជីវិត ឬរងពិការភាព ក្នុងសមរភូមិប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពកម្ពុជា-ថៃ។ ចំពោះលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ការផ្តល់ក្របខ័ណ្ឌបន្តវេនទៅសាច់ញាតិរបស់ «វីរៈកងទ័ពជួរមុខ» គឺជាការតបស្នងនូវកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង និងបូជាជីវិតការពារជាតិមាតុភូមិ។

សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ៣ខែចុងក្រោយ ​មានភាពធន់​ ហើយ​អាច​ទប់ទល់នឹង​វិបត្តិ​សកល ទោះ​បីជាឋិត​ក្រោមសម្ពាធរនាំងពន្ធគយដ៏​ធ្ងន់​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ក៏ដោយក្តី​។ នេះបើតាម​ការ​ព្យាករ​ របស់​ អង្គការ​មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ហៅកាត់ជាបារាំង​ថា FMI។ តែ FMI ក៏​បាន​ព្រមា​នដែរថា ភាព​ស្រពិចស្រពិល ​មិន​ច្បាស់​លាស់ មា​នទំហំ​ធំ​នៅឡើយ។​ ​ ​

ចាប់ពីថ្ងៃចន្ទដើមសប្តាហ៍នេះ អ៊ីស្រាអែលបានផ្អាក​បាញ់ប្លោងគ្រាប់ នៅទីកន្លែងខ្លះ​ក្នុង​ហ្កាហ្សា ព្រមទាំងអនុញ្ញាត​ឲ្យ​ ទម្លាក់ស្បៀង​តាមឆ័ត្រយោងផងដែរ​។ ស្បៀងអាហារប្រមាណ​១២០កាមីញ៉ុង ក៏ត្រូវបានគេដឹកចូលហ្កាហ្សាដែរ ២ថ្ងៃមកនេះ។ តែយ៉ាងណា អង្គការមនុស្សធម៌​បន្តស្រែកដង្ហើយ ឲ្យ​មានការសំរុក​បញ្ជូន​ស្បៀង​ឲ្យ​បានច្រើន​បំផុត​ ទៅហ្កាហ្សា ព្រោះគ្រោះទុរ្ភិក្សកំពុងតែគំរាមអាសន្ន​ខ្លាំង​ណាស់​។ រសៀលថ្ងៃអង្គារ​២៩កក្កដា​ បារាំង អាល្លឺម៉ង់ បានប្រកាសថាគេ​នឹង​បញ្ជូន​ស្បៀង​បន្ថែម​ឲ្យ​បានច្រើនតាមតែអាចធ្វើទៅបាន​។

មេដឹកនាំបរទេសមួយចំនួនទាំងក្នុងទ្វីបអាស៊ី និងលោកខាងលិច បានចេញមកសាទរ និងស្វាគមន៍ចំពោះបទឈប់បាញ់រវាងកម្ពុជា និងថៃ ដែលបានឯកភាពគ្នានៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រោមការសម្របសម្រួលពីប្រធានប្តូរវេនអាស៊ាន លោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម នាយករដ្ឋមន្រ្តីម៉ាឡេស៊ី។ ក្នុងខ្លឹមសារស្រដៀងគ្នា មេដឹកនាំបរទេសទាំងនោះបានចាត់ទុក ការចរចាបទឈប់បាញ់ដែលជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងមានការចូលរួមពីចិន ថាជាជំហានទៅរកការស្តារសន្តិភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡើងវិញរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ។

ក្រសួងព័ត៌មានកម្ពុជាអំពាវនាវឱ្យអ្នកបង្កើតមាតិកា អ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម និងពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់បញ្ឈប់រាល់ការកាត់តរូបភាពប្រមាថមេដឹកនាំថៃ បង្កើតព័ត៌មានញុះញង់បង្ករឱ្យឆេះកំហឹង  និងរើសអើងពូជសាសន៍។ នេះបើតាមសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួងព័ត៌មាន ចុះថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ និងបានស្នើឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះព័ត៌មាន ដែលគ្មានប្រភពច្បាស់លាស់ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។

សហរដ្ឋ​អាមេរិកមិនអាច​​​សម្រេចកិច្ចចរចា​​ពន្ធបដិការជាមួយកម្ពុជា ឬថៃបានឡើយ។ ​នេះបើតាម​ការបញ្ជាក់របស់លោក Casey Barnett ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកនៅកម្ពុជា ដែលបាន​ប្រាប់​វិទ្យុបារាំងRFI នៅព្រឹក​ថ្ងៃទី​២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០២៥នេះ។ ​​​ការបញ្ជាក់របស់លោក Casey Barnett ដូច្នេះ គឺបន្ទាប់ពីកាសែតបរទេសមួយចំនួនបានរាយការណ៍​ពីការផ្ទុះអាវុធ​ជាថ្មី នៅតែ​ប៉ុន្មានម៉ោងប៉ុណ្ណោះ​​ក្រោយ​ភាគីទាំង២ ព្រមព្រៀងបង្កើតបទឈប់បាញ់បន្ទាន់មួយ កាលពីយប់ថ្ងៃទី​២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលបទឈប់បាញ់នេះត្រូវបានផ្តួច​ផ្តើមដោយលោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក។

ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានរន្ថើនឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ដោយកាត់បន្ថយថ្ងៃឱសានវាទ។ ពីប្រទេសអង់គ្លេស ចៅហ្វាយសេតវិមានបានកំណត់ពេលត្រឹមតែពី ១០ ទៅ១២ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីឲ្យចៅហ្វាយវិមានក្រេមឡាំង ពន្លត់ភ្លើងសង្គ្រាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ បើពុំដូច្នោះទេ វ៉ាស៊ីនតោននឹងដាក់ទណ្ឌកម្មធ្ងន់ចំពោះម៉ូស្គូ។