ក្រោយ​ពីរដ្ឋាភិបាល​​អាមេរិក​ហាម​ឃាត់​ជាច្រើន​ឆ្នាំ ទីបំផុតទៅ លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ បាន​សម្រេច​បើកភ្លើងខៀវ ឲ្យ​នាំចេញ​ឧបករណ៍បន្ទះសឺមឺកុងឌុចទ័រ អ៊ីនវីឌា (Nvidia) ទៅកាន់​​ប្រទេស​ចិន។ ការ​អនុញ្ញាតថ្មី​នេះ បាន​ធ្វើឡើង​ក្រោយ​ពី​លោក ត្រាំ ចរចា​ជាមួយ​​ប្រមុខរដ្ឋ​ចិន ស៊ី ជីន​ពីង។ ក្នុងការ​នាំចេញ​បន្ទះសឺមឺកុងឌុចទ័រ នេះ​ ​ ​ក្រុម​ហ៊ុនអាមេរិក​អ៊ីនវីឌា ត្រូវ​បង់​ថ្លៃ ២៥%​ នៃ​ប្រាក់​ចំណេញ​ ឲ្យ​ទៅរដ្ឋាភិបា​លក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​។​ ​

ក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ប្រជាពលរដ្ឋរាប់ពាន់នាក់បន្តសម្រុកភៀសខ្លួនរកទីទួលសុវត្ថិភាព ដោយសារការបាញ់គ្រាប់ផ្លោងរបស់ទាហានថៃមកលើទឹកដីកម្ពុជា។ ថ្ងៃអង្គារ ទី៩ខែធ្នូនេះ ជាថ្ងៃទី៣ ដែលពលរដ្ឋក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ជាពិសេសតំបន់អូរជ្រៅ និងក្រុងប៉ោយប៉ែត បន្តសម្រុកចាកចេញពីផ្ទះសម្បែង។ មកដល់ពេលនេះ អាជ្ញាធរខេត្តបន្ទាយមានជ័យ កំពុងសស្រាក់ដៃរៀបចំជំរំបណ្តោះអាសន្ន ក្នុងស្រុកមង្គលបុរី ដើម្បីទទួលពលរដ្ឋភៀសសឹក។ ពីខេត្តបន្ទាយមានជ័យ យើងទស្សនាបទយកការណ៍រៀបចំដោយ ជួប នរក្សា៖

ក្រោយថៃបើកការវាយប្រហារជាថ្មីមកលើទឹកដីកម្ពុជានៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូម្សិលមិញ បណ្តាប្រទេសនានា និងសហគមន៍អន្តរជាតិ រួមទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិផង បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់។ ខ្លឹមសាររួមនៃប្រតិកម្មរបស់ប្រទេស និងសហគមន៍អន្តរជាតិទាំងនោះ បានផ្តោតទៅលើការអំពាវនាវឲ្យកម្ពុជា-ថៃ បញ្ឈប់ការផ្ទុះអាវុធ និងវិលទៅរកដំណោះស្រាយសន្តិភាពដោយគោរពសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមទីក្រុងគូឡាឡាំពួរ និងគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ។ ជុំវិញបញ្ហានេះ អ្នកតាមដាននយោបាយកម្ពុជាខ្លះ ហាក់អស់សង្ឃឹមនឹងអន្តរាគមន៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ និងខ្លះទៀតនៅបន្តមើលឃើញច្រកចេញ ក្នុងការនាំយកសន្តិភាពត្រឡប់មកឲ្យប្រទេសទាំងពីរវិញ។

ពីរ​ខែ​ក្រោយ​ការ​បោះឆ្នោត​សភា សាធារណរដ្ឋ​ឆែក​បាន​រក​ឃើញ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ថ្មី នៅ​ថ្ងៃអង្គារ​ទី​៩​ធ្នូ​២០២៥ គឺលោក​មហាសេដ្ឋី​ អង់ដ្រេ បាប៊ីស។ ការ​វិល​ត្រលប់​មក​កាន់​អំណាច​របស់​លោក បាប៊ីស អាច​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យសហភាព​​អឺរ៉ុប​​ជួប​ការ​លំបាកមួយ​កំរិត​ទៀត ​ក្នុង​ការ​សម្រេច​ការងារ​រួម ជា​ពិសេស​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​អ៊ុយក្រែន​។

​​​គ្រឹះស្ថានសិក្សាកម្ពុជា​ក្នុងខេត្តចំនួន៥ ដែលជាប់ព្រំដែនថៃ ​​ត្រូវបិទទ្វារ​​​​​ និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់​ដល់សិស្សជិត​ ១៣ម៉ឺននាក់ គិតត្រឹមព្រឹកថ្ងៃទី​៩ធ្នូនេះ។ ក្រោយហេតុ​ការ​ណ៍​ផ្ទុះ​អាវុធ​សា​រ​ជា​ថ្មីពី​សំណាក់​យោធា​ថៃ អង្គ​ការអន្តរ​ជាតិ ដែលធ្វើការ​​លើ​កិច្ច​គាំ​ពារ​កុមារ​ រាប់​ចាប់​តាំង​ពី​អង្គ​ការ​ទស្សនៈពិភពលោក និង​អង្គការ​យូ​នី​សេហ្វ​ប្រចាំ​កម្ពុជា​ បាន​ចេញ​សេចក្តីថ្លែង​ការណ៍ព្រមគ្នា ស្តី​ពីការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ចំពោះ​ជន​ស៊ី​វិល ពិសេស​កុមារដែល​រស់​​នៅ​តាម​តំបន់​ជាប់​ព្រំ​ដែន​កម្ពុជា​-ថៃ។​ សម្រាប់​អង្គការ​អន្តរជាតិ​ទាំង​២ ការ​វាយតម្លៃនៃ​តម្រូវការបន្ទាន់គឺជារឿងចាំបាច់​​ ដើម្បី​ជួយ​គាំទ្រ​ដល់​កុមារ​រង​គ្រោះ​ ក្នុងហេតុការណ៍សង្គ្រាមជាថ្មីនេះ។

គិតត្រឹមថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥នេះ ពលរដ្ឋខ្មែរចំនួន៧ នាក់បានស្លាប់ ក្នុងហេតុការណ៍វាយប្រហារជាថ្មីនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រៅពីមានមនុស្សស្លាប់​ ក៏មានដែរ អ្នករងរបួស​ប្រមាណ ២០នាក់ ខណៈផ្ទះសំបែងរបស់ពលរដ្ឋ អគារក្រុមហ៊ុនឯកជន សាលារៀន និងផ្លូវសាធារណៈជាច្រើន​ត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញ​ដោយសារគ្រាប់ផ្លោង និងគ្រាប់ទម្លាក់ពីយន្តហោះ F-16 របស់យោធាថៃ។ 

តាមការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពស្តីពី​ការផ្ទុះអាវុធនៅព្រំដែនជាមួយថៃរបស់​ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា វេលាម៉ោង១១៖០០ ​ថ្ងៃទី​៩ធ្នូនេះ យោធាថៃមិនបានបន្ធូរដៃវាយសង្គ្រប់លើកម្ពុជានោះឡើយ។ ពោលគឺ យោធាថៃបានប្រើសព្វាវុធ​ធន់ធ្ងន់​បាញ់ប្រហារ​កម្ពុជា​ឥតដាច់នៅក្នុងភូមិសាស្ត្រយោធភូមិភាគទី៥ នៅវេលាម៉ោង ០៤:៥៨នាទី ដល់វេលាម៉ោង​០៥:២៥នាទី។ តាមក្រសួងការពារជាតិ​ យោធាថៃបានប្រើប្រាស់ដ្រូនខ្នាតធំ ហោះស៊ើបការណ៍ចូលដល់ភូមិសាស្ត្រភ្នំត្រង៉ោល រួចបានបើកការបាញ់ផ្សែងពុលមកលើតំបន់នោះ។

ថៃនៅបន្តវាយប្រហារមកលើកម្ពុជា នៅតាមទីតាំងជាច្រើននៅបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់​អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ ឧត្តមសេនីយ៍ឯក ម៉ាលី​ សុជាតា នៅក្នុងស​ន្និសីទព័ត៌មានមួយនារសៀលថ្ងៃទី​៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ​២០២៥នេះ។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិបានហៅទង្វើ​ទាហានថៃថាជាទង្វើ​គ្មានសីលធម៌ជាមនុស្សជាតិ ដែល​វាយកម្ទេចប្រាសាទបុរាណខ្មែរ និងវាយ​ប្រហារសម្តៅលើជនស៊ីវិល​។ តាមលោកស្រី​ ម៉ាលី សុជាតា ភាគីកម្ពុជាក៏​​បានកោះហៅអង្គទូតចំនួន ៣០ ដើម្បីផ្តល់បច្ចុប្បន្នភាពអំពីស្ថានភាពចុងក្រោយនៃការវាយប្រយុទ្ធរវាងកងទ័ពកម្ពុជា​ និងថៃ។

រយៈ​ពេល​ពេញ​១ឆ្នាំ​មកនេះ អ្នកសារព័ត៌មាន​លើ​ពិភពលោក បាត់បង់ជីវិត ចំនួន ៦៧ នាក់។ ​ក្នុង​នោះ ​ជិត​ពាក់កណ្តាល បាន​ស្លាប់​​​​ក្នុងសង្គ្រាមហ្កាហ្សា ក្រោមគ្រាប់ប្លោង របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល។ នេះបើតាម​ អង្គការ​អ្នក​កាសែត​គ្មាន​ព្រំដែន ដែល​ចេញ​ផ្សាយ​របាយការណ៍​ថ្មី នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ ទី​៩ធ្នូ​ ដោយ​សង្កត់ធ្ងន់ថា ចំនួន​អ្នក​កាសែត​ស្លាប់​​ កើនឡើងច្រើន​​ខ្លាំង ព្រោះតែការ​​រីករាលដាលជម្លោះប្រដាប់អាវុធ​ និង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​។​  

បន្ទាប់ពីផ្ទុះ​ការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​ជាថ្មីនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បណ្តាប្រទេសមួយចំនួនជុំវិញបានចេញថ្លែងការណ៍ជាបន្ត​បន្ទាប់ ដោយជំរុញភាគីទាំង២ បន្ថយភាពតានតឹង។ ក្នុងន័យនេះ បណ្តាសហគមន៍អន្តរជាតិ បាន​អះអាងពីការបន្តតាមដានយ៉ាងជាប់លាប់នូវ​ស្ថានការណ៍នៃជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ និងជំរុញឲ្យភាគីទាំង២ ងាកទៅ​អនុវត្ត​សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាព។ 

នៅនេប៉ាល់ អង្គភាព​ប្រឆាំងអំពើ​ពុករលួយ បាន​ដាក់ប្តឹង ក្រុម​អតីត​រដ្ឋមន្ត្រី និង​ឥស្សរជន​ជាន់​ខ្ពស់ សរុប ៥៥ នាក់ អំពី​បទ​ល្មើស​គៃបន្លំ​ហិរញ្ញវត្ថុ​។ ​​ពាក្យបណ្តឹង​ទៅកាន់​​តុលាការ  បាន​ចោទប្រកាន់ អតីតអ្នក​មុខអ្នក​ការ​នៃរដ្ឋាភិបាល​ចាស់​ ​ទាំង៥៥នាក់នោះ ថាបាន​​លួច​ដំឡើង​លុយ​​លើសនិង​ខុសខ្ទង់​ចំណាយ ចំនួន ៧៥ លាន​ដុល្លារ ក្នុងគម្រោង​សាងសង់​អាកាសយានដ្ឋានដែល​ទទួល​ជំនួយ​ពីចិន។​ ​

ប្រទេសសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប​ បានផ្តល់ភ្លើងខៀវ កាលពីថ្ងៃចន្ទ​ទី ៨ធ្នូ ឈានទៅអនុម័តគម្រោង​​​ច្បាប់ថ្មីចំនួន​៣ នៅក្នុងវិស័យ​គ្រប់គ្រងអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់​។ យោងតាមគម្រោងច្បាប់ថ្មី​ទាំងនេះ គឺ​សហភាពអឺរ៉ុប​ ចង់ពង្រឹង​ចាត់វិធានការ​តឹងតែងបំផុត ដើម្បីទប់​អន្តោប្រវេសន៍​ខុសច្បាប់ ឧទាហរណ៍ដូចជាតាមរយៈការ​ បង្កើតមណ្ឌល​​ឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន​នៅក្រៅទឹកដីអឺរ៉ុប និងការចាប់បញ្ជូន​ទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងក្រៅអឺរ៉ុបជាដើម។​

ជប៉ុន និង​ចិន ​កំពុងតែ​សង្គ្រឺតធ្មេញ​ដាក់គ្នា។ ​រដ្ឋាភិបាល​ជប៉ុន បាន​កោះ​ហៅ​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​ចិន​ប្រចាំ​ទីក្រុង​តូក្យូ ទៅសួរ​ដេញដោល និង​បង្ហាញ​ក្តី​ខឹង​សម្បារ​ជាខ្លាំង​ ក្រោយ​ពី​យន្តហោះ​ចម្បាំង​របស់​ចិន​ បាន​បើក​សញ្ញាប្រុង​បាញ់​​តម្រង់យន្តហោះ​ចម្បាំង​ជប៉ុន  នៅក្បែរកោះអូគីណាវ៉ា។

ថ្ងៃទី​៨ធ្នូនេះ គឺជាថ្ងៃគម្រប់ខួប​១ឆ្នាំ នៃការដួលរលំទៅនៃរបបផ្តាច់ការស៊ីរី បាស្ហា អាល់អាសាដ ដែល​បានធ្វើ​​សង្រ្គាម​​ស៊ីវីល សម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនឯងអស់ជាង​១០ឆ្នាំ​។ ១ឆ្នាំមកនេះ ស៊ីរី​បានស្ងប់សង្គ្រាម​បន្តិចពិតមែន តែក៏​ស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាព​មួយ​ផុតស្រួយនៅឡើយ​ ទាំងនយោបាយ សន្តិសុខ និងសេដ្ឋកិច្ច​។ នៅក្នុងឱកាសខួប​១ឆ្នាំនេះ លោក អាម៉េដ អាល់ឆារ៉ា​ មេដឹកនាំថ្មីរបស់ស៊ីរី បានអំពាវនាវ​សុំ​ឲ្យ​មានការបង្រួបបង្រួមជាតិ ដើម្បីកសាងប្រទេសស៊ីរីឡើងវិញ​។

នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី៦ខែធ្នូ ព្រឹត្តិការណ៍សិល្បៈដើម្បីសមភាពយេនឌ័រ ត្រូវរៀបចំឡើងដោយគណៈកម្មាធិការនៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីលុបបំបាត់រាល់ការរើសអើងលើស្ត្រី។ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ឆ្នាំនេះ បណ្តាសិល្បករវ័យក្មេងចំនួន ៧ក្រុម មានឱកាសបង្ហាញស្នាដៃរៀងៗ​ខ្លួន ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីបញ្ហាអំពើហិង្សាលើស្ត្រី និងការលុបបំបាត់អំពើហិង្សាលើស្ត្រី។ សូមទស្សនាបទយកការណ៍របស់ ជួប នរក្សា៖នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី៦ខែធ្នូ ព្រឹត្តិការណ៍សិល្បៈដើម្បីសមភាពយេនឌ័រ ត្រូវរៀបចំឡើងដោយគណៈកម្មាធិការនៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីលុបបំបាត់រាល់ការរើសអើងលើស្ត្រី។ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ឆ្នាំនេះ បណ្តាសិល្បករវ័យក្មេងចំនួន ៧ក្រុម មានឱកាសបង្ហាញស្នាដៃរៀងៗ​ខ្លួន ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីបញ្ហាអំពើហិង្សាលើស្ត្រី និងការលុបបំបាត់អំពើហិង្សាលើស្ត្រី។ សូមទស្សនាបទយកការណ៍របស់ ជួប នរក្សា៖

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានបញ្ចេញរូបថត និងឃ្លីបវីដេអូខ្លីៗ ដែលបង្ហាញពីវត្តមានរបស់ លោក អនុទិន ឆានវីរៈគុល នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃនៅលើទឹកដីកម្ពុជា ដោយមានការអមដំណើរដោយលោកស្រី បាន ស្រីមុំ អភិបាលខេត្តប៉ៃលិន។ តាមរយៈការបញ្ចេញរូបភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ និងភរិ​យាដូច្នេះ​​ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានសរសេរនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា ការប្រកាសធ្វើសង្គ្រាមជាមួយកម្ពុជារបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃរូបនេះ គឺដើម្បីសន្លឹកឆ្នោត និងភ្លេចមិត្តភាព។

កងទ័ពថៃ នៅព្រឹកថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូនេះ បានបើកការបាញ់ប្រហារមកលើកងទ័ពកម្ពុជា នៅក្នុងតំបន់អានសេះ ខេត្តព្រះវិហារ និងបន្តបាញ់នៅប្រាសាទតាមាន់ធំ ក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ នេះជាការផ្ទុះអាវុធក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំមួយ បន្ទាប់ពីភាគីកម្ពុជា-ថៃ បានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាព នៅទីក្រុងគួឡាឡាំពួ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិមើលឃើញថា ការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នាម្តងទៀតនៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ជាការបង្ហាញពីបរាជ័យក្នុងការអនុវត្ត សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ស្តីពីសន្តិភាពរវាងប្រទេសទាំង២ ជាពិសេសសកម្មភាពរបស់ភាគីថៃចំពោះការមិនបានគោរពតាមអ្វីដែលបានព្រមព្រៀងគ្នា។ តើការវាយប្រហារជាថ្មីមកលើកម្ពុជានាពេលនេះ បង្ហាញឲ្យឃើញពីការជាន់ឈ្លីលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសន្តិភាព? តើកម្ពុជាត្រូវឆ្លើយតបបែបណាចំពោះការផ្ទុះអាវុធជាថ្មី ការរំលោភកិច្ចព្រមព្រៀងគួឡាឡាំពួ ពីសំណាក់ប្រទេសថៃ?

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ដោយខ្លី នៅក្នុងសំណេរលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥នេះ ដោយស្នើឲ្យកីឡាករ កីឡាការិនីកម្ពុជា ដែលទៅចូលរួមការប្រកួតស៊ីហ្គេមលើកទី៣៣ នៅប្រទេសថៃ បន្តចូលរួមការប្រកួតជាធម្មតា។ ការបញ្ជាក់របស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភាដូច្នេះ ធ្វើឡើងក្រោយមានការផ្ទុះ​អាវុធជាថ្មីនៅតាមតំបន់​ព្រំដែន​មួយចំនួន ចាប់តាំងពីថ្ងៃអាទិត្យទី៧ធ្នូ​ម្សិលមិញ។ នៅឯប្រទេសថៃឯណោះវិញ កីឡាករ កីឡាការិនីកម្ពុជា ដែលទៅចូលរួមកីឡាស៊ីហ្គេមនៅទីនោះ កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពប្រក្រតីនៅឡើយមកទល់ម៉ោងនេះ។ លោក វ៉ាត់ ចំរើន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ និងជាប្រធានប្រតិភូកម្ពុជាក្នុងការចូលរួមប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេមលើកទី៣៣ នៅប្រទេសថៃ បានថ្លែងប្រាប់វិទ្យុបារាំង RFI នៅថ្ងៃទី​៨ធ្នូ​ពីទីក្រុងបាងកកមកថា ការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺជាកម្លាំងចិត្តមួយដល់អត្តពលិក និងថាប្រតិភូកីឡាកម្ពុជាត្រៀមខ្លួនជានិច្ច ក្នុងការ​សម្រេចចិត្តភា្លមៗ ប្រសិនមានហេតុការណ៍មិនប្រក្រតីកើតឡើងចំពោះអត្តពលិករបស់ខ្លួន។ សូមរម្លឹកថា ដោយហេតុផលសុវត្ថិភាព ប្រទេសកម្ពុជាបានសម្រេចកាលពីពេលថ្មីៗនេះ កាត់បន្ថយការចូលរួមប្រកួតកីឡាចំនួន ៨ប្រភេទ ក្នុងចំណោមប្រភេទកីឡាចំនួន ២១ ដែលបានគ្រោងទុក និងកាត់បន្ថយចំនួនប្រតិភូពី ៣៣២នាក់ មកនៅត្រឹម ១៥០នាក់។ កីឡាទាំង ៨ប្រភេទ ដែលត្រូវបានកាត់បន្ថយនោះ រួមមាន កីឡាបាល់ទាត់ យូដូ ការ៉ាតេដូ បញ្ចសីឡា ប៉េតង់ ចំបាប់ វូស៊ូ និងសីដក់។ ដោយឡែក ប្រភេទកីឡាសក្តានុពលចំនួន ១៣ ដែលត្រូវចូលរួមប្រកួតស៊ីហ្គេម លើកទី៣៣នេះវិញ រួមមាន កីឡាហែលទឹក អត្តពលកម្ម គុនដាវ កាយសម្ព័ន្ធ ជឺជីតស៊ូ កីឡាអេឡិចត្រូនិក ឃីកបុកស៊ីង តេក្វាន់ដូ ជិះសេះ ម៉ូតូទឹក ទ្រីយ៉ាត្លុង ទាត់បាល់លើតុ និងបាល់ទះ៕

ការផ្ទុះអាវុធ​នៅតាម​ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បានកម្រើកជាថ្មីម្តងទៀត កាលពីរសៀលថ្ងៃទី​​៧ធ្នូម្សិលមិញ និងបន្តដល់ព្រឹក​ថ្ងៃទី​៨ធ្នូនេះ​។ ​​ភាគីជម្លោះទាំង​ ២ បានចេញមកប្រកាសភាពស្អាតស្អំរបស់ខ្លួន​ និង​បានចង្អុលមុខដាក់គ្នាពីការ​មិនគោរពបទឈប់បាញ់ ឬកិច្ចព្រ​មព្រៀងព្រៀង​​សន្តិភាពកម្ពុជា-ថៃ។ ​តែយ៉ាងណា​ កម្ពុជា​ តាមរយៈលោក ហ៊ុន សែន ប្រធានបក្សកាន់អំណាច ​និងជា​ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា បាន​​ប្រកាសចូលរួមបញ្ជាទ័ពជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រី ​ដើម្បី​​ទប់ទល់ជាមួយថៃ​។ ​​

បន្ទាប់​ពីមាន​ហេតុ​ការណ៍​ផ្ទុះ​អា​វុធ​សាជា​ថ្មី​តាម​តំបន់​ជាប់​ព្រំដែន​កម្ពុជា​-ថៃ សាលារៀន​ជាប់​ព្រំដែនថៃ​សរុបចំនួន ៣៧៧សាលា ត្រូវបានបិទទ្វារ ​គិតត្រឹម​វេលា​​ម៉ោង​ ១២​ថ្ងៃ​ត្រង់​ ថ្ងៃ​ទី៨​ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥​នេះ។ ​​សាលារៀនទាំងនោះគឺស្ថិតនៅក្នុងខេត្តចំនួន៤ គឺ ព្រះវិហារ ឧត្តរមានជ័យ បន្ទាយមានជ័យ និងពោធិ៍សាត់។ ​នេះបើតាម​ក្រសួងអប់រំ និងដោយបន្ថែមថា ការផ្ទុះអាវុធជាថ្មីនេះ​បានប៉ះពាល់​ដល់​សិស្សសរុបជាង ៧ម៉ឺន៨ពាន់នាក់ និងគ្រូ​ជាង​ ៣ពាន់នាក់។​ ក្រៅតែពីបិទសាលារៀន​ អាជ្ញាធរ​នៅក្នុងខេត្តជាប់ព្រំដែនថៃក៏បាន​ប្រកាសពីការ​​ជម្លៀសពលរដ្ឋ​ទៅកាន់ទីមានសុវត្ថិភាពផងដែរ។​​​

ទី​ភ្នាក់ងារត្រួត​ពិនិត្យ​ពិសេសដើម្បី​​ស្ថាបនា​អាហ្វហ្កានីស្ថាន​ឡើង​វិញ (¨Special Inspector General for Afghanistan Reconstruction SIGAR) ​បាន​ចេញ​ផ្សាយ នៅ​សប្តាហ៍​នេះ ​របាយការណ៍​សរុបចុងក្រោយ គួរ​ឱ្យ​កត់ស្លុត ជុំ​វិញ​ប្រតិបត្តិការ​អាមេរិក​អាហ្វហ្កានីស្ថាន ពី​ឆ្នាំ​២០០២-២០២១។ បើ​តាម​សេចក្តីសន្និដ្ឋានបញ្ចប់ ​ប្រតិបត្តិការ​អាមេរិក​នៅ អាហ្វហ្កានីស្ថាន ​ជា​បរាជ័យ​ជា​ស្វ័យប្រវត្តិ​ និង​ជា​ការ​ចំណាយ​​លុយខ្ជះខ្ជាយ​ ​ដ៏ច្រើន​លើស​លុប អត់​ប្រយោជន៍ អស់​រាប់​សិប​ពាន់​លាន ដោយ​គ្មាន​សម្រេច​កម្មវត្ថុ​នាំ​អាហ្វហ្កានីស្ថាន​ឱ្យ​មាន​ស្ថិរភាព​និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​សោះ។

លោកប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុលអែល ម៉ាក្រុងបានប្រកាសនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី៧ ធ្នូ គំរាមដំឡើងពន្ធលើទំនិញចិន នាំចូលទឹកដីអឺរ៉ុប នៅប៉ុន្មានខែខាងមុខ ប្រសិនបានរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង មិនព្រមកែ​លម្អ​វិសមភាពជញ្ជីង​​ពាណិជ្ជកម្ម រវាងចិននិងអឺរ៉ុប។ លោកម៉ាក្រុងក៏បានអំពាវនាវឲ្យក្រុមហ៊ុនចិន មកបណ្តាក់ទុន បង្កើតរោងចក្រនៅលើទឹកដីអឺរ៉ុប តែមិនត្រូវកេងចំណេញយកផលប្រយោជន៍តែម្នាក់ឯង។

យ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្ស ២៥នាក់ បានស្លាប់ក្នុងគ្រោះអគ្គិភ័យឆេះក្លឹបកំសាន្តរាត្រីដ៏ល្បីមួយកន្លែង នៅរដ្ឋហ្គូអា ដែលស្ថិតនៅភាគនិរតីនៃប្រទេសឥណ្ឌា។ បើផ្អែកតាមអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ហេតុការណ៍ដ៏រន្ធត់បានកើតឡើងនៅយប់ថ្ងៃសៅរ៍ ឆ្លងចូលថ្ងៃអាទិត្យ ទី៧ ធ្នូ ដោយសារផ្ទុះធុងហ្គាស។ អភិបាលរដ្ឋហ្គូអាបានចេញបញ្ជាឲ្យបើកការស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅ និងស្វែងរកអ្នកទទួលខុសត្រូវដែលបង្កឲ្យមានអគ្គិភ័យនេះ ទៅផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់។

នៅថ្ងៃទី៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥ អ្នក​រាយ​ការណ៍​ពិសេសស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាដែលមាន​សញ្ជាតិ​ថៃ​ លោក​ វីទីត មុនតាប៊ន បាន​លា​លែង​ពី​មុខ​តំណែង​ក្រោយ​បំពេញ​ការងារ​បាន​ជាង៥​​ឆ្នាំ​។​ លោក​ វីទីត​បាន​បញ្ជាក់​​ក្នុង​លិខិត​មួយ​​កាល​ពីថ្ងៃ​ទី២៤​ វិច្ឆិកា​​ថា​ ការ​លា​ឈប់​របស់​លោក​គឺបណ្តាល​មក​ពី​​បញ្ហា​សុខ​ភាព​​។​ ប៉ុន្តែគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាយល់ថា លោក​​ វីទីត មុនតាប៊ន  ទំនងជាមាន​ភាព​​លំបាក​ក្នុងការ​បំពេញការងារ ​ក្រោយ​កម្ពុជា-​ថៃ​ បានធ្លាក់ក្នុង​ជម្លោះ​នៅ​តាម​ព្រំ​ដែនប្រទេសទាំងពីរ​ ទើបលោកសម្រេចចិត្តលាឈប់ពីតួនាទីជាអ្នករាយការណ៍។ អ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាលើកឡើងថា ក្នុងអាណតិ្តរបស់លោក វិទីត ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាពុំមានអ្វីប្រែប្រួលជាដុំកំភួនឡើយ តែលោកមានភាពសកម្មនឹងការជំរុញឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សពេញលេញ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា កត់សម្គាល់ឃើញថា ការលាលែងពីតំណែងជាអ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានាពេលនេះ អាចជាជម្រើស ត្រឹមត្រូវរបស់លោក វីទីត ដើម្បីចៀសវាងការចោទប្រកាន់ណាមួយពីភាគីកម្ពុជា និងថៃ។ តើក្នុង នាមជាអ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា លោកវីទីត បានជួយអ្វីខ្លះដល់ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា?

អតីតតំណាងរាស្ត្រនៃអតីតបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយចំនួន បានប្រកាសពីការចូលរួមជីវភាពនយោបាយឡើងវិញ ជាមួយនឹងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យជឿនលឿន។ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យជឿនលឿន ដែលមានឈ្មោះដើមជាបក្សកម្ពុជានិយម ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ អតីតតំណាងរាស្ត្រនៃបក្សសង្រ្គោះជាតិ និងជាមនុស្សសិ្នទ្ធស្នាលនឹងលោក កឹម សុខា។

កម្ពុជា បានទទួលការអនុម័តជាផ្លូវការពីរដ្ឋភាគីអនុសញ្ញាអូតាវ៉ា លើសំណើសុំពន្យារពេលលើកទី៣ ក្នុងផែនការបញ្ចប់ការបោសសម្អាត និងកម្ទេចចោលគ្រាប់មីនប្រឆាំងមនុស្សពីឆ្នាំ២០២៦ ដល់ឆ្នាំ២០៣០។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា គ្រប់គ្រងសកម្មភាពកំចាត់មីន និងសង្គ្រោះជនពិការដោយសារមីន ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៥។ សំណើសុំពន្យារពេលដែលទើបអនុម័តយល់ព្រមនេះ កម្ពុជាត្រូវបញ្ចប់ការបោស និងកម្ទេចចោលគ្រាប់មីនប្រឆាំងមនុស្សក្រោមមាត្រា៥ នៃអនុសញ្ញាអូតាវ៉ា នៅថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០៣០។

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រាប់ភាគីម៉ាឡេស៊ីជាថ្មីម្តងទៀតថា ជំហររបស់កម្ពុជាគឺចង់ដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនជាមួយភាគីថៃ ដោយសន្តិវិធី ឈរលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលកម្ពុជា-ថៃមានស្រាប់។ ការអះអាងរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា យ៉ាងដូច្នេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបជាមួយនឹងនាយឧត្តមសេនីយ៍ Tan Sri Hj Mohd Nizam bin Hj Jaffar អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពម៉ាឡេស៊ី នៅថ្ងៃអាទិត្យទី៧ខែធ្នូនេះ។

នេះ​ជា​លើក​ទីមួយ ដែល​មាន​ការ​សិក្សា​អំពីផលប៉ះពាល់​នៃសកម្មភាព​​រុករក​រ៉ែ​ក្រោម​សមុទ្ទ​ទៅលើជីវៈចម្រុះ។ បើ​តាម​ការ​សិក្សា​របស់​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​​ផ្នែក​សិក្សា​ធម្មជាតិ និង​សមុទ្ទ ជាតិ​អង់គ្លេស​និង​ស៊ុយអែត ចំនួន​សត្វ​រស់​នៅ​បាត​សមុទ្ទ​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​អស់​៣៧% នៅ​តាម​តំបន់​មាន​ការ​រុក​រក​រ៉ែ​។

ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញរបស់រដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានបោះឆ្នោតសម្រេចនៅថ្ងៃសុក្រ ទី៥ ធ្នូ បញ្ចប់ការចាក់ថ្នាំបង្ការជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ សម្រាប់ទារកទើបនឹងកើត នៅទូទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក។ សេចក្តីណែនាំថ្មីនេះរងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់សមាគមក្រុមគ្រូពេទ្យអាមេរិក ដែលបានសម្តែងការព្រួយបារម្ភអំពីការបញ្ចប់ការចាក់ថ្នាំបង្ការជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ ព្រមទាំងយល់ថានេះជារឿងមិនសមហេតុសមផល និងប្រថុយប្រថានពេក។ ជំងឺរលាកថ្លើមអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត ឬ បង្កជាជំងឺមហារីកថ្លើមបាន ព្រមទាំងអាចឆ្លងពីម្តាយទៅទារក អំឡុងពេលសម្រាលកូន និងតាមរយៈមនុស្សនៅជុំវិញខ្លួន។

ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​នៃ​​ការ​ពង្រឹងនិង​បង្កើន​​​កម្លាំង​យោធា​ សភា​​អាល្លឺម៉ង់​បានអនុម័ត​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃសុក្រ​ទី​៥​ធ្នូ ច្បាប់​ស្តីពី​​ កាតព្វកិច្ច​យោធា​ ដោយ​ឈរ​លើ​គោលការណ៍​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត។ ប៉ុន្តែ​យុវជន​អាល្លឺម៉ង់​មិន​ទុក​ចិត្ត និង​បាន​ប្រមូល​ផ្តុំ​​គ្នា​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស ប្រឆាំង​នឹង​គម្រោង​ច្បាប់​នេះ ព្រោះ​យល់​ថា​អាល្លឺម៉ង់​កំពុង​ចង់​​កេណ្ឌពលរដ្ឋ​ពេញ​អាយុ​ឱ្យ​ចូល​ធ្វើ​ទាហាន។

គណៈកម្មាការរៀបចំការបោះឆ្នោតរបស់របបសឹកភូមាបានប្រកាសនៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី៦ ធ្នូ មិនអនុញ្ញាតិឲ្យភូមិដាច់ស្រយាលចំនួនប្រមាណ ១៦០០ ចូលរួមការបោះឆ្នោតសកល ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅ នៅចុងខែធ្នូ។ រីឯ ក្រុមប្រដាប់អាវុធ និងក្រុមជនជាតិភាគតិចភូមា ព្រមាទាំងអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សបានចាត់ទុកការបោះឆ្នោតខាងមុខ ជាការក្លែងបន្លំ និងជា​មធ្យោបាយ​របស់​មេដឹកនាំយោធាភូមា ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​សឹក​របស់ខ្លួន​ស្របច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុមប្រដាប់អាវុធភូមាក៏ធ្លាប់បានសន្យារារាំងមិនឲ្យមានការរៀបចំការបោះឆ្នោត នៅក្នុងតំបន់គ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន ពោលគឺដែនដីជាងពាក់កណ្តាលប្រទេស។