newsare.net
Ανησυχητικά είναι τα στοιχεία ερευνών για την παρουσία της ρητορικής μίσους σε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) στην Κύπρο, ανέφερε σήμερα κατΑνησυχητική αύξηση ρητορικής μίσους στα ΜΚΔ: Το 11% κατά της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας
Ανησυχητικά είναι τα στοιχεία ερευνών για την παρουσία της ρητορικής μίσους σε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) στην Κύπρο, ανέφερε σήμερα κατά τη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η Επίκουρη Καθηγήτρια Δημοσιογραφίας και Ψηφιακών Μέσων, Βενετία Παπά, σημειώνοντας ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνών, παρατηρείται κανονικοποίηση της ρητορικής μίσους, ακόμα και μέσω εικόνας, σάτιρας και χιούμορ, η οποία διαπιστώνεται με ετήσια αύξηση εγκλημάτων μίσους. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέτασε το ζήτημα της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο, σε συνάρτηση με την ευθύνη κράτους και ιδιωτικών φορέων, έπειτα από εισήγηση της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΑΚΕΛ και της ανεξάρτητης Βουλευτή, Αλεξάνδρας Ατταλίδου. Η συζήτηση εστίασε αφενός στο κατά πόσον επαρκεί το νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του φαινομένου και αφετέρου στις πρακτικές και στους μηχανισμούς που είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν, ώστε να εφαρμόζεται αποτελεσματικά η νομοθεσία. Η κ. Παπά εξήγησε ότι η επιστημονική κοινότητα ασχολείται με την εξέταση του φαινομένου της ρητορικής μίσους στην Κύπρο από το 2009, αναφέροντας πως φαίνεται πως στο διαδίκτυο αποτυπώνεται μία εικόνα της κοινωνίας σε μικρογραφία. Διαχώρισε, επίσης, το ζήτημα της ελευθερίας της έκφρασης από το ζήτημα της ρητορικής μίσους. Εξάλλου, όπως εξήγησε και ο Αριστοτέλης Κωνσταντινίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κύπρου, η ποινικοποίηση της ρητορικής μίσους αποσκοπεί να προστατέψει ομάδες του πληθυσμού που γίνονται στόχος λόγω καταγωγής, χρώματος δέρματος, γλώσσας, θρησκείας, εθνικότητας. Ο κ. Κωνσταντινίδης σημείωσε ακόμα ότι με σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης προστίθενται στις προστατευόμενες ομάδες, εκείνες που προσδιορίζονται με κριτήριο την ηλικία, τις αναπηρίες, το φύλο και τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Πρόσθεσε, δε, ότι η κυπριακή νομοθεσία θα χρειαστεί να εξειδικεύσει περαιτέρω τη νομοθεσία, ώστε να ποινικοποιείται ρητά και η ρητορική μίσους για την ηλικία, τις αναπηρίες και το φύλο, κάτι το οποίο αυτή τη στιγμή δεν συμβαίνει, όπως είπε. Παραθέτοντας στοιχεία από την έρευνα που διεξάγει το Διεθνές Δίκτυο ενάντια στη Ρητορική Μίσους στο Διαδίκτυο (International Network Against Cyber Hate), πρόγραμμα που παρακολουθεί υλικό στα ΜΚΔ σε 21 χώρες της ΕΕ (Safenet for all), η κ. Παπά ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής ότι από τον Ιανουάριο του 2023 μέχρι τον Ιούνιο του 2024, εντοπίστηκαν σε ελληνόφωνο περιεχόμενο σε διάστημα 24 ωρών περισσότερες από 1000 αναφορές με ρητορική μίσους. Τα ίδια στοιχεία δείχνουν, επίσης, ότι στο εν λόγω διάστημα το 48% των αναφορών ρητορικής μίσους είχε σχέση με ναζί, το 21% με άρνηση και διαστρέβλωση του ολοκαυτώματος, το 11% με ρητορική εναντίον της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, το 5% εναντίον των προσφύγων, το 4% εναντίον μουσουλμάνων, ακόμα 4% εναντίον εθνοτήτων, 3% ήταν ξενοφοβικές και επίσης 3% ήταν εναντίον των μαύρων. Η κ. Παπά διευκρίνισε ότι η Κύπρος δεν είναι μία από τις 21 χώρες της ΕΕ που συμμετέχουν στην έρευνα, πρόσθεσε όμως ότι ο αλγόριθμος των ΜΚΔ κατευθύνει το υλικό σε όσους χρήστες φαίνεται να χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα (Greek Helsinki Monitor). Εξάλλου, σημείωσε ότι τα ΜΚΔ είναι ένας χώρος όπου ο αλγόριθμος μπορεί να μεγεθύνει την απήχηση υλικού, διατυπώνοντας τη θέση ότι ακριβώς γι’ αυτό η ρητορική μίσους λειτουργεί διαφορετικά στα ΜΚΔ, από ότι σε ειδησεογραφικά portals. Η ίδια σημείωσε ότι ιδιαίτερα αυξητική τάση παρουσιάζεται από το 2020, αναφέροντας ότι ακόμα και από άρθρα της καθημερινής ειδησεογραφίας μπορεί να παρακινηθεί η ρητορική μίσους. Εξήγησε ότι υπάρχουν και προβληματικές δημοσιογραφικές πρακτικές, που μπορούν να υποβοηθήσουν την ανάπτυξη ρητορικής μίσους. Ιδιαίτερα μπορεί να συμβεί αυτό, εξήγησε η κ. Παπά, με ειδησεογραφικές επιλογές για πιο ελκυστικές στο κοινό δημοσιεύσεις και τίτλους (click baits) που τροφοδοτούν τον αλγόριθμο. Με αυτό τον τρόπο, όπως είπε η κ. Παπά, η ειδησεογραφία μπορεί να συμβάλει στην έναρξη επιβλαβών αφηγήσεων που οδηγούν στην εξάπλωση της ρητορικής μίσους. Επεσήμανε, δε, ότι λόγω της έλλειψης εποπτείας, δεν μπορούν να τεθούν όρια στο φαινόμενο. Στο πλαίσιο αυτό, η κ. Παπά εισηγήθηκε και τον καταρτισμό μίας αρχής, αντίστοιχης με το ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τη Ρητορική Μίσους, πρόταση που αντιμετώπισε θετικά και η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν. Εξάλλου, το ζήτημα δημιουργίας ενός μηχανισμού που θα έχει τη ευθύνη να παρακολουθεί και να αφαιρεί σχόλια που εκφράζουν ρητορική μίσους, έθεσε και ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς, υπενθυμίζοντας ότι μία τέτοια σύσταση είχε γίνει και από πλευράς Επιτρόπου Διοικήσεως. Την έλλειψη ενός μηχανισμού παρακολούθησης της ρητορικής μίσους στα ΜΚΔ επεσήμανε η λειτουργός του Γραφείου της Επιτρόπου Διοικήσεως, Αλεξία Κουντουρή, ενώ θετικά τοποθετήθηκε με για το ενδεχόμενο θέσπισης ενός τέτοιου μηχανισμού και η εκπρόσωπος του Δικηγορικού Συλλόγου. Πάντως, Ένωση Συντακτών Κύπρου, Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας και Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, υπογράμμισαν τη σημασία της αυτορρύθμισης των ΜΜΕ, με γνώμονα τον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. Η Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Δεοντολογίας, Ξένια Ξενοφώντος ,ανέφερε ότι μέσα στο 2025 θα αναθεωρηθούν οι κατευθυντήριες οδηγίες, ενώ σημείωσε ότι στον Κώδικα, ο οποίος εκσυγχρονίστηκε το 2022, ήδη περιλαμβάνονται πρόνοιες για μη υποκίνηση δυσμενούς διάκρισης και μη ηρωοποίηση όσων έχουν προβεί σε ρατσιστικά εγκλήματα. Η κ. Ξενοφώντος, η οποία ανέφερε ότι η Επιτροπή δέχθηκε μεγάλο αριθμό παραπόνων που αφορούσαν τη μεταναστευτική κρίση, σημείωσε ότι το έργο της θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματικό αν είχε αναγνωριστεί από τον νόμο και επίσημα η αρμοδιότητά της για διαφύλαξη της δεοντολογίας. Από την πλευρά της Ένωσης Συντακτών, ο Πρόεδρός της, Γιώργος Φράγκος, επεσήμανε ότι την ευθύνη για τον έλεγχο σχολίων με ρητορική μίσους πρέπει να ανήκει στους ιδιοκτήτες διαδικτυακών ΜΜΕ και υπογράμμισε τη σημασία της επιμόρφωσης των δημοσιογράφων. Σημείωσε, δε, ότι η Ένωση διοργάνωσε το 2024 τρία επιμορφωτικά σεμινάρια για τη ρητορική μίσους. Πρόσθεσε, δε, ότι πέραν από τη Ένωση, στη συνεχή επιμόρφωση των δημοσιογράφων πρέπει να συμβάλλουν και οι εργοδότες. Η Διευθύντρια του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών, Αλίκη Στυλιανού, αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι εκκρεμεί η αναθεώρηση του Περί Τύπου νόμου από το 1989 γιατί δε συμφωνούν τα συμβαλλόμενα μέρη μεταξύ τους. Σημείωσε ότι θα πρέπει να προχωρήσει η διαδικασία αυτή και να ξεχωρίσουν τα θέματα των δημοσιογράφων από άλλα, ώστε να διασφαλιστεί και να αναβαθμιστεί ο ρόλος του δημοσιογράφου. Η κ. Στυλιανού απάντησε, επίσης, σε παρατήρηση του Δημήτρη Δημητρίου, Προέδρου του Κυπριακού Οργανισμού Εκδοτών Διαδικτύου, ο οποίος είπε ότι τα διαδικτυακά ΜΜΕ δεν εμπίπτουν στον περί Τύπου, λέγοντας ότι αυτό έχει ρυθμιστεί με γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, πως όσα ΜΜΕ έχουν τα χαρακτηριστικά των έντυπων, εμπίπτουν σε αυτόν. Πάντως, η εκπρόσωπος του Δικηγορικού Συλλόγου επεσήμανε ότι στα πλείστα ζητήματα που αφορούν στην αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους, υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο που μπορεί να αποτελέσει τη βάση για να στοιχειοθετηθούν υποθέσεις και να αποδοθούν ποινές. Όπως σημείωσε, όμως, και η εκπρόσωπος της Επιτρόπου Διοικήσεως, μπορεί να λείπουν τα εργαλεία και η μηχανισμοί για την εφαρμογή της νομοθεσίας. Εξάλλου, ο Δρ. Κωνσταντινίδης, παραθέτοντας ένα πρόσφατο παράδειγμα εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στη Γαλλία το 2023, αναφέρθηκε σε περίπτωση πολιτών που κατέφυγαν στη δικαιοσύνη εναντίον πολιτικού που είχε κάνει ανάρτηση σε ΜΚΔ, κάτω από την οποία έγιναν σχόλια με αναφορές σε ρητορική μίσους, τα οποία δεν αφαιρέθηκαν έπειτα από ειδοποίηση για το περιεχόμενό τους. Όπως είπε, οι ενάγοντες κέρδισαν την υπόθεση, επιβλήθηκε πρόστιμο στον πολιτικό και το ΕΔΑΔ έκρινε ότι αυτή η απόφαση δε συνιστούσε περιορισμό της ελευθερίας του λόγου. Από πλευράς του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, ο Σπύρος Γιαλλουρίδης Λειτουργός Νομικών Θεμάτων, ανέφερε ότι από το 2021 υπάρχει στρατηγική για την προστασία ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, ενώ σημείωσε ότι έγινε και αναθεώρηση της διάταξης για χειρισμό θυμάτων συμπεριφορών μίσους, ώστε να γίνεται ανάλογα και η εκπαίδευση των μελών της Αστυνομίας. Σημείωσε, όμως, ότι δεν είναι δυνατό για την Αστυνομία να παρακολουθεί συνεχώς το διαδίκτυο, καθώς δεν υπάρχει το προσωπικό. Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς, υπογράμμισε τη σημασία ανάπτυξης από διαδικτυακά ΜΜΕ μηχανισμών για αφαίρεση σχολίων με ρητορική μίσους από χρήστες και σχολιαστές. Αναφέρθηκε, επίσης, στον κανονισμό Digital Services Act (DSA), σημειώνοντας ότι η Κυβέρνηση κατέθεσε κυρωτικό νομοσχέδιο με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, έπειτα από προειδοποίηση της Κομισιόν, και προσθέτοντας ότι και αυτός δε θα μπορέσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα. Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, είπε ότι «το θέμα πρέπει να τεθεί πολύ σοβαρά ενώπιον της κυβερνητικής πλευράς, η οποία οφείλει να δώσει τα εργαλεία στις υπηρεσίες να εργαστούν αλλά και να καταστούν ικανές να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν τα περιστατικά της ρητορικής μίσους, σε συνεργασία με οργανισμούς ή άτομα που έχουν εμπειρογνωμοσύνη σε τούτο το θέμα, όπως είναι το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως και ο ακαδημαϊκός τομέας». Η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, κάλεσε την Κυβέρνηση «να λάβει αποφασιστική δράση κατά της ρητορικής μίσους, για να προωθήσει μία πιο ασφαλή και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία», ενώ σημείωσε ότι «η ευθύνη για την αμφισβήτηση της ρητορικής μίσους δεν είναι απλώς μία νομική υποχρέωση, αλλά μία ηθική επιταγή, που διαμορφώνει τον ιστό μίας δίκαιης κοινωνία». Πηγή: ΚΥΠΕ Read more