Η Τουρκία «φρενάρει» τη συμφωνία για τα F-16 υπέρ των F-35;
Η Άγκυρα φαίνεται να ανοίγει άλλο ένα χαρτί στη διαπραγμάτευση για την αμυντική της ενίσχυση από τις ΗΠΑ και φέρεται να εξετάζει τώρα την επιβράδυνση της συμφωνίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για μαχητικά αεροσκάφη F-16 και να στρέφει την προσοχή της στην επανένταξη στο πρόγραμμα F-35 επόμενης γενιάς.
Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας τον Μάρτιο, φέρεται να ζήτησε από τον Αμερικανό ομόλογό του, Ντόναλντ Τραμπ, να επανεξετάσει το αίτημα της Άγκυρας για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών F-35.
Από το full package στο «κουτσουρεμένο»
Η αλλαγή στάσης της Άγκυρας είναι σταδιακή και διαρκής. Πέρυσι, η Τουρκία μείωσε το σχέδιο προμήθειας των F-16, επιλέγοντας να μην αγοράσει 79 κιτ εκσυγχρονισμού και αντ' αυτού να δεσμευτεί να αγοράσει 40 F-16 Vipers μαζί με τα σχετικά πυρομαχικά, μειώνοντας τη συνολική αξία της συμφωνίας από 23 δισ. δολάρια σε 7 δισ. δολάρια.
Τώρα, «η Τουρκία βάζει φρένο στη συμφωνία για τα F-16», δηλώνει πηγή στο Middle East Eye. «Η προκαταβολή που έδωσε η Άγκυρα θα μπορούσε ενδεχομένως να ανακατευθυνθεί προς το πρόγραμμα F-35, εάν η Ουάσιγκτον συμφωνήσει να ξαναδέσει την Τουρκία».
Η ίδια πηγή πρόσθεσε ότι η Άγκυρα δεν σκοπεύει να ακυρώσει εντελώς τη συμφωνία για τα F-16, αλλά θέλει να δώσει προτεραιότητα στα F-35.
Ουρά παραγωγής
Το πρόβλημα με τα F-16 δεν είναι μόνο στρατηγικό, αλλά και... πρακτικό. Ο χρόνος παράδοσης είναι εξαντλητικός.
Μια δεύτερη πηγή σημείωσε ότι δεδομένου ότι τόσο τα F-16 όσο και τα F-35 κατασκευάζονται από την αμερικανική αμυντική εταιρεία Lokheed Martin, η ανακατεύθυνση της πληρωμής θα ήταν εφικτή.
«Υπάρχει μεγάλη ουρά για την παραγωγή των F-16. Η Άγκυρα μπορεί να χρειαστεί να περιμένει χρόνια μέχρι να παραλάβει τα πρώτα της αεροσκάφη», δήλωσε η πηγή, επισημαίνοντας τη Βουλγαρία, η οποία περίμενε τρία χρόνια για την πρώτη παράδοση των F-16 της.
Επαναπροσδιορισμός επένδυσης
Οι ΗΠΑ έχουν σήμερα στην αποθήκη τους έξι F-35 που κατασκευάστηκαν για την Τουρκία και έχουν πληρωθεί, αλλά βρίσκονται σε εκκρεμότητα παράδοσης από το 2019.
Η επιστροφή στο πρόγραμμα των F-35 δεν θα είναι εύκολη. Η Άγκυρα και η Ουάσιγκτον επεξεργάζονται νομικές διόδους – και εάν αυτές αποδώσουν, η προοπτική αλλάζει ριζικά.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν δήλωσε ότι νομικοί εμπειρογνώμονες και από τις δύο πλευρές εξετάζουν βιώσιμες επιλογές που θα μπορούσαν να επιτρέψουν στην κυβέρνηση Τραμπ να άρει τις κυρώσεις που σχετίζονται με τους S-400.
Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για ευρύτερες αμυντικές δεσμεύσεις, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς ανταλλακτικών και πυρομαχικών αξίας 20 δισ. δολαρίων.
Η ισορροπία στην Ανατολική Μεσόγειο
Η τουρκική στόχευση έχει καθαρά στρατηγικό προσανατολισμό. Το παιχνίδι με την Ελλάδα και η αεροπορική ισχύς είναι το υποκείμενο διακύβευμα, παραδέχονται οι περισσότεροι Τούρκοι αναλυτές.
Εάν η Τουρκία γίνει εκ νέου δεκτή στο πρόγραμμα F-35, θα μπορούσε να αποκτήσει αμέσως την κυριότητα των έξι αεροσκαφών που έχουν ήδη κατασκευαστεί για λογαριασμό της. Ο Γκιουλέρ δήλωσε τον Νοέμβριο κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικής συνεδρίασης ότι η Άγκυρα σκοπεύει να αγοράσει συνολικά 40 F-35 από τις ΗΠΑ.
Η κίνηση αυτή έχει επίσης στρατηγική σημασία στο πλαίσιο της ισορροπίας δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα πρόκειται να παραλάβει τα πρώτα της F-35 το 2028, ενώ ο γερασμένος στόλος των F-16 της Τουρκίας συνεχίζει να παρουσιάζει επιχειρησιακές προκλήσεις.
«Η Τουρκία χρειάζεται κάθε εναέριο μέσο που μπορεί να διαθέσει σε όλα τα πολλαπλά θέατρα επιχειρήσεων», δήλωσε η δεύτερη πηγή στο ΜΕΕ, επαναλαμβάνοντας ότι πρόθεση της Άγκυρας δεν είναι να ακυρώσει τη συμφωνία για τα F-16, αλλά να δώσει προτεραιότητα στο πρόγραμμα των F-35, εάν υπάρξει απτή πρόοδος.
Το «βέτο» του Ισραήλ και οι αμερικανικές ισορροπίες
Το να τα βρεις, όμως, με τον Τραμπ είναι μόνο η μισή δουλειά. Η άλλη μισή είναι να ξεπεράσεις το άτυπο, αλλά διαρκές βέτο του Ισραήλ και της Ελλάδας, εκτιμούν στην Τουρκία.
Το Ισραήλ διατηρεί εδώ και καιρό ένα de facto βέτο στις πωλήσεις όπλων των ΗΠΑ σε χώρες της Μέσης Ανατολής για να διατηρήσει το ποιοτικό στρατιωτικό του πλεονέκτημα.
Η «σκιά» των S-400
Σε κάθε περίπτωση, για να προχωρήσει το οτιδήποτε με τα F-35, το πιο αμφιλεγόμενο όπλο της Άγκυρας –οι S-400– θα μπει στο τραπέζι ως μέρος μιας πιο σύνθετης διαπραγμάτευσης.
Και η Τουρκία είναι σίγουρο ότι θα πιέζει και θα περιμένει. Με τα F-16 σε αναμονή και τα F-35 στο βάθος, η Άγκυρα θα παίζει το χαρτί της διπλωματικά ευέλικτης και ό,τι πετύχει...